________________
પર્યાય અધ્યયન
૧.
- વળ. ૧.૬, સુ.૬૬૪
१७. जहण्णाइओगाहणगाणं पोग्गलाणं पज्जव पमाणं
૩.
૫.
૩.
(३) ओगाहणट्टयाए चउट्ठाणवडिए,
(૪) ર્મિત્ત વડદૃાળવડિ",
(५-८) वण्णाइअट्ठफासपज्जवेहि य छट्ठाणवडिए ।
૬.
से तेणट्ठेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ“अजहण्णमणुक्कोसपदेसियाणं खंधाणं अनंता
पज्जवा पण्णत्ता ।"
जहण्णोगाहणगाणं भंते ! पोग्गलाणं केवइया पज्जवा पण्णत्ता ?
गोयमा ! अनंता पज्जवा पण्णत्ता ।
सेकेणट्टेणं भंते! एवं वुच्चइ
“जहण्णोगाहणगाणं पोग्गलाणं अणंता पज्जवा વળત્તા ?”
गोयमा ! जहण्णोगाहणए पोग्गले जहण्णोगाहणगस्स पोग्गलस्स
(૧) તત્વટ્ઠયા તુલ્ઝે,
(૨) વેસટ્ટયા! છઠ્ઠાળવવડ,
(૩) એનાદળટ્ટયાપ તુલ્દે,
(૪) śિણ પડઠ્ઠાળવત્તિ,
(५-८) वण्णाइ उवरिल्लफासेहि य छट्ठाणवडिए ।
से तेणट्टेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ
" जहण्णोगाहणगाणं पोग्गलाणं अणंता पज्जवा વળત્તા ।”
उक्कोसोगाहणए वि एवं चेव,
નવર-śિદુ તુì । अजहण्णमणुक्कोसोगाहणगाणं भंते ! पोग्गलाणं केवइया पज्जवा पण्णत्ता ?
૩. ગોયમા ! શાંતા પપ્નવા પાત્તા |
૬.
से केणट्टेणं भंते ! एवं बुच्चइ
Jain Education International
For Private
૧૭. જઘન્યાદિ અવગાહનાવાળા પુદ્દગલોની પર્યાયોનું પરિમાણ :
ઉ.
પ્ર.
પ્ર. ભંતે ! જઘન્ય અવગાહનાવાળા પુદ્દગલોની કેટલી પર્યાય કહી છે ?
ઉ.
પ્ર.
૧૧૫
(૩) અવગાહનાનીઅપેક્ષાએચતુઃસ્થાનપતિતછે, (૪) સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચતુઃસ્થાનપતિત છે, (૫-૮) વર્ણાદિ તથા આઠ સ્પર્શોની પર્યાયોની અપેક્ષાએ ષસ્થાનપતિત છે.
માટે ગૌતમ ! એવું કહેવાય છે કે - "અજઘન્ય અનુત્કૃષ્ટ (મધ્યમ) પ્રદેશી કંધોની અનંત પર્યાય કહી છે."
ઉ.
પ્ર.
ગૌતમ ! અનંત પર્યાય કહી છે.
ભંતે ! શા માટે એવું કહેવાય છે કે -
"જઘન્ય અવગાહનાવાળા પુદ્દગલોની અનંત પર્યાય કહી છે ?
ગૌતમ ! એક જઘન્ય અવગાહનાવાળા પુદ્દગલ, બીજા જધન્ય અવગાહનાવાળા પુદ્દગલથી - (૧) દ્રવ્યની અપેક્ષાએ સમાન છે, (૨) પ્રદેશોની અપેક્ષાએ ષડ્થાનપતિત છે, (૩) અવગાહનાની અપેક્ષાએ સમાન છે, (૪) સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચતુઃસ્થાનપતિત છે, (૫-૮) વર્ણાદિ અને અન્તિમ (ચાર) સ્પર્શોની અપેક્ષાએ ષસ્થાનપતિત છે.
માટે ગૌતમ ! એવું કહેવાય છે કે -
"જઘન્ય અવગાહનાવાળા પુદ્દગલોની અનંત પર્યાય કહી છે.”
ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા પુદ્દગલોની પર્યાય પણ આ પ્રકારે કહેવી જોઈએ.
વિશેષ : સ્થિતિની અપેક્ષાએ સમાન છે.
ભંતે ! અજઘન્ય અનુત્કૃષ્ટ(મધ્યમ)અવગાહના
વાળા પુદ્દગલોની કેટલી પર્યાય કહી છે ?
ગૌતમ ! અનંત પર્યાય કહી છે.
ભંતે ! શા માટે એવું કહેવાય છે કે -
Personal Use Only
www.jainelibrary.org