SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 112
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्रकृतिसमुत्कीर्तन कर्मों की उत्तरप्रकृतियोंका निरूपण पंच णव दोण्णि अट्ठावीसं चउरो तहेव तेणउदी। दोण्णि य पंच य भणिया पयडीओ उत्तरा होंति ॥४॥ ज्ञानावरणादि आठों मूल-प्रकृतियोंको उत्तरप्रकृतियाँ क्रमसे पाँच, नौ, दो, अट्ठाईस, चार, तेरानवे, दो और पाँच कही गई हैं ॥४॥ प्रत्येक कमकी उत्तरप्रकृतियोंका पृथक्-पृथक् निरूपण-- जं तं णाणावरणीयं कम्मं तं पंचविहं-आभिणिबोहियणाणावरणीयं सुदणाणावरणीयं ओहिणाणावरणीयं केवलणाणावरणीयं चेदि । जं दंसणावरणीयं कम्म तं णवविहं--णिद्दाणिद्दा पयलापयला थीणगिद्धी णिदा य पयला य । चक्खुदंसणावरणीयं अचक्खुदंसणावरणीयं ओहिदसणावरणीयं केवलदसणावरणीयं चेदि । जं वेयणीयं कम्मं तं दुविहं-सादावेयणीयं असादावेयणीयं चेदि । जो ज्ञानावरणीयकर्म है, वह पाँच प्रकारका है-आभिनिबोधिकज्ञानावरणीय, श्रुतज्ञानावरणीय, अवधिज्ञानावरणीय, मनःपर्ययज्ञानावरणीय और केवलज्ञानावरणीय | जो दर्शना - वरणीयकर्म है, वह नौ प्रकारका है-निद्रानिद्रा, प्रचलाप्रचला, स्त्यानगृद्धि, निद्रा और प्रचला । तथा चक्षुदर्शनावरणीय, अचक्षुदर्शनावरणीय, अवधिदर्शनावरणीय और केवल जो वेदनीयकर्म है, वह दो प्रकारका है-सातावेदनीय और असातावेदनीय । जं मोहणीयं कम्मं तं दुविहं-दसणमोहणीयं चारित्तमोहणीयं चेदि। जं दंसणमोहणीयं कम्मं तं बंधादो एयविहं । संतकम्म पुण तिविहं–मिच्छत्तं सम्मत्त सम्मामिच्छत चेदि । जं चारित्तमोहणीयं कामं तं दुविहं--कसायवेयणीयं णोकसायवेयणीयं चेदि । जं कसायवेयणीयं कम्मं तं सोलसविहं—अणंताणुबंधिकोह-माणमाया-लोहा, अपच्चक्खाणावरणकोह-माण-माया-लोहा, पच्चक्खाणावरणकोह-माणमाया-लोहा, संजलणकोह-माण-माया-लोहा चेदि । जं णोकसायवेयणीयं कम्मं तं णवविहं—इत्थिवेदं पुरिसवेदं णउंसयवेदं हास रइ अरइ सोय भय दुगुंछा चेदि । जो मोहनीयकर्म है, वह दो प्रकारका है-दर्शनमोहनीय और चारित्रमोहनीय । जो दर्शनमोहनीयकर्म है, वह बन्धकी अपेक्षा एक प्रकारका है। किन्तु सत्कर्म (सत्त्व ) की अपेक्षा तीन प्रकारका है-मिथ्यात्व, सम्यक्त्वप्रकृति और सम्यग्मिथ्यात्व । जो चारित्रमोहनीयकर्म है, वह दो प्रकारका है-कषायवेदनीय और नोकषायवेदनीय। जो कषायवेदनीयकर्म है, वह 1. सं० पञ्चसं० २, ३ । 2. २, ५-३५ । १. कर्मस्त० १०, परं तत्र 'तेणउदी' स्थाने 'बायाला' इति पाठः। गो० क. २२, परं तत्रोत्तरार्धे 'ते उत्तरं सयं वा दुग पणगं उत्तरा होति' इति पाठः। २. पट० प्र० समु० चू० सू० १४ चू०. सू. १६ । ४. पट० प्र० स० चू० सू०१८। ५. षट्० प्र० स० चू० सू० २०। ६. घट० प्र० स० चू० सू० २१ । ७. पट० प्र० स० चू० सू० २२। ८. षट० प्र० स० चू० सू० २३ । ६. षट्० प्र० स० चू० सू० २४ । द 'भणिदं' इत्यधिकः पाठः। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001937
Book TitlePanchsangrah
Original Sutra AuthorN/A
AuthorHiralal Jain
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year
Total Pages872
LanguageSanskrit, Prakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Karma
File Size21 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy