________________
प्राकृतव्याकरणे
२४१
णं नन्वर्थे ॥ २८३ ॥ शौरसेन्यां नन्वर्थे णमिति निपातः प्रयोक्तव्यः । णं 'अफलोदया। णं अय्यमिस्सेहिं पुढमं य्येव आणत्तं । णं भवं मे अग्गदो चलदि । आषे वाक्यालङ्कारपि दृश्यते । तमो त्थु णं । जयाणं । तयाणं ।
शौरसेनी भाषा में, ननु के अर्थ में णं ऐसा निपात प्रयुक्त करे। उदा.। णं .... ..'चलदि । आर्ष प्राकृत में ( णं अव्यय | निपात ) वाक्यालङ्कार के स्वरूप में (प्रयुक्त किया हुआ) दिखाई देता है । उदा./नमो. " तयाणं ।
अम्महे हर्षे ।। २८४॥ शौरसेन्यां अम्महे इति निपातो हर्षे प्रयोक्तव्यः । अम्हहे एआए' सुम्मिलारा सुपलिगढिदो भवं ।
शौरसेनी भाषा में, अम्महे ( यह निपात ) हर्ष दिखाने के लिए प्रयुक्त करे । उदा०-अम्महे .."भवं ।
ही ही विदूषकस्य ॥ २८५ ।। शौरसेन्यां हीही इति निपातो विदूषकाणां हर्षे द्योत्ये प्रयोक्तव्यः । ही ही भो सम्पन्ना मणोरधा पियवयस्सस्स । ___ शौरसेनी भाषा में ही ही ऐसा निपात विदूषकों का हर्ष दिखाना हो, तो प्रयुक्त करे । उदा०-ही ही भो... .''वयस्सस्स ।
शेषं प्राकृतवत् ॥ २८६ ।। शौरसेन्यामिह प्रकरणे यत् कार्यमुक्त ततोन्यच्छौरसेन्यां प्राकृतवदेव भवति । दीर्घह्रस्वौ मिथो वृत्तौ ( १.४ ) इत्यारभ्य तो दोनादौ शौरसेन्यामयुक्तस्य ( ४.२६० ) एतस्मात् सूत्रात् प्राग यानि सूत्राणि एषु यान्यूदाहरणानि तेषु मध्ये अमूनि तदवस्थान्येव शौरसेन्या भवन्ति अमूनि पुनरेवं विधानि भवन्तीति विभागः प्रतिसूत्रं स्वयमभ्यूह्य दर्शनीयः। यथा। अन्दावेदी। जुवदि जणो । मणसिला। इत्यादि । १. क्रम से :-- ( णं ) नफलोदया। ( णं) आर्यमिश्रः प्रथम एव आज्ञप्तम् । (णं)
भवान् मे अग्रतः चलति । २. क्रम से :-नमोऽतु ( ण)। यदा ( णं )। तदा ( णं)। ३. ( अम्हहे ) एताए मिलया सुपरिगृहीतः भवान् । ४. (ही ही) भोः सम्पन्नाः मनोरथाः प्रियवयस्यस्य । १६ प्रा व्या.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
