________________
५८
बालावबोधरूपगूर्जरभाषामय - धूर्ताख्यानकथा ___ पार्वती जे कहिं ते कार्य ए ईश्वर करइ । स्युं ईश्वर अभॊगई पार्वतीनइ वहतो ते नथी दीठो ? ते माटि ए शंका मूंकि । ईश्वर रूठस्यइ तोहे पार्वतीनुं मन राखवा ताहरै शरीरि उपद्रव करी सकस्यै नहीं" । एहq इंद्रनुं वचन सांभली हिमाचलनी गुफाई अग्नि गयो । तिहां संभोगासक्त ईश्वर दीठो । तिवारि ईश्वर अग्मिने संभोग मांहिं अंतराय करतो देखी रोर्षि मारिवा उठ्य उ हुँतो पार्वतीइ । वारिओ। पछि ईश्वरइ कहिउं – 'तुं मुख मांहिं माहरु वीर्य पी' । इम कही वीर्य पायुं । तेहनैं तापिं दाझतो अग्नि, महाकष्टि समुद्र मांहिं जई वीर्य वमतो हुओ । ते दिवसथी लोकप्रसिद्ध(द्धि)चाली जे-सर्व रत्न समुद्र मांहिं वीर्यथी उपना छै । पछइ अग्निई काइएक शेष वीर्य उदर मांहिं रहिलं हतुं ते पद्मसरोवर मांहिं वमिउं । ते समयि छ कृत्तिका नामि अप्सराओ न्हातीउ हुँती तेहनी योनि
मांहिं ते वीर्य पहलु । तेथी गर्भ रह्या । कालांतरि छहइ अनुक्रमि मस्तक १ बाहु २ हृदय ३ रुंड ४ 10 मूंड ५ शरीर ६, ए ६ अंग जण्यां । तेवारि आश्चर्य पामी ते छ कृत्तिकाई ते छ अंग मांहो मांहिं देषाडी यथास्थानकि जोड्यां हुंतां, पारानी परि मिली गयां । तेह ज वेलाइ षण्मुखधारी स्कंद ऊपनौ । तेणिं संग्राम करतां तारक दैत्य जीयौ । जो जू-जूई स्त्रीने उदरि ऊपना अंग मिल्यां तेथी महासेन छमुख उपनो, ए सत्य छइ, तो एक स्त्रीना उदरना ऊपना अंग मिल्यां, इहां कोण संदेह राखई'। ६ । [३,५३-८५] 1 तथा एलाषाढ ! तई पूछि जे-'माहरु छेदिउं मस्तक बोर किम खाई सकइ ?' ते उपरि सांभलि-कृष्णनइ चक्रई छेदिउं राहुर्नु माथु आकाशि हिंडइ छइ, सूर्य-चंद्रनै प्रसइ छै; जो ए सत्य छइ, तो ताहरु माथु छेदिउँ हुँतुं बोर खाइ, ते वात मांहिं कोण असंभव' । ७ । [३,८६-८८]
तथा वली एलाषाढइ पूछिउं- 'कहि, मई ते मार्गि चालतां एकेकइ पगलइ सउ योजन प्रामाण भूमी किम उल्लंघी ?' । तेवारि शश बोलिउ- 'कृष्णइ यज्ञनइ विषय बलि राजा पासि त्रिणि डगला प्रमाण भूमि मांगी । पछह त्रिणि डगलिं पर्वत कानन सहित पृथ्वी आक्रमी । जो कृष्णइ त्रिणि डगलइ सर्व भूमि आक्रमी, तो तुं एक डगलइ सउ योजन भूमि किम न उल्लंघई'।८।[३,८८-९१]
तथा वली एलाषाढ बोलिउ-'मित्र! मई ते सो जोजन प्रामाण शिला किम उपाडी, ए प्रतीत उपजावि' । तिवारें शश बोलिउं- 'राम-रावणने संप्रामे शक्तिप्रहारई मूर्छा पामी लक्ष्मण कुमार पडिउ, तेवारिं हनुमंते विशिल्या उषधीनइ काजिं समूल द्रोण पर्वत उपाडी आण्यौ । जो अनेक - महाशिलामय द्रोण पर्वत हनुमंतिं ऊपाडिओ, तो तुं एक योजन प्रमाण शिला किम न उपाडइ ।९।[३,८२-९५] . तथा लोक मांहिं संभलाइ छई जे- 'पृथ्वी वधवा मांडी देखी कृष्णइ वराहरूप करी ना उपाडी । जो ए सत्य छै, तो तई शिला उपाडी तेह पणि सत्य ज छई । १० । [ ३,९६-९८ ]
॥ शशेनोक्तं एलाषाढं प्रति प्रत्युत्तरकथानकदशकम् ॥
॥इति धूर्ताख्याने तृतीयमाख्यानकम् ॥
हिवइ शशइ निरुत्तर कर्यो हुँतो एलाषाढ कहिवा लागो- 'मित्र शश! तइं जे अनुभविउँ होइ ते कहि । तेवारि शश बोल्यो- 'हुं सरत्कालि, प्रामथी दूर पर्वतनइ पासि एक क्षेत्र हतुं विहां गयो । ते वेलाई एक मत्त वनगज पर्वतथी उतरी मुझनें मारिया धस्यो । तेषारि हुं सघले पासि नासवानो ___ 1 P तुमनें उपद्रव नहि करै। 2P रहिउँ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org