________________
પદ્મા અવલાકન
સ્થિતિનું અવલાન કરવામાં આવે. ચતુર્વિધ સંધની અંદર મુખ્ય ગણાતી સાધુસંસ્થાનું આજે મહત્વ વધી રહ્યું છે, કે ઘટી રહ્યું છે ? સાધુઓના ભાવદર્શન–ચારિત્રની વૃદ્ધિ થઇ રહી છે કે ન્યૂનતા થઇ રહી છે? સાધુએ પ્રત્યે જનતાનું માન વધી રહ્યું છે કે ઘટી રહ્યું છે ! જેમ અત્યારે નવી દીક્ષા થવી, એ જેમ આસ્ચદાયક કે આકર્ષક વસ્તુ નથી રહી; તેમ છાશવારે તે છાશવારે રાજ એક પછી એક સાધુપણું છેાડીને ચાલતા થવું, એ પણ જરાયે સંક્રાચવાળું કે નવાઇ ઉત્પન્ન કરનારું નથી થતું, એનું શું કારણ છે ? વગેરે વગેરે બાબતાને બહુ જ ગંભીરતા પૂર્વક, જેમ સાધુસંસ્થા માટે વિચાર કરવાને છે, તેવી જ રીતે ચતુર્વિધ શ્રી સંધના બીજા ત્રણ અંગેાના સંબંધમાં પણ અનેક બાબતે વિચારવા જેવી છે.
kr
આ બધી બાબતેા સબંધી લખવાની ભાવના મને ઘણા વખતથી થયા કરે છે, ખાસ કરીને ઘણાં વર્ષો પછી ગત વર્ષે ગુજરાતમાં આવ્યું અને અત્યાર સુધીમાં જે અનુભવ કર્યાં, એ ઉપરથી ઘણું ઘણું લખવાનું મન થઇ રહ્યું છે. મને એમ જરૂર લાગે છે કે બાહ્યાડંબરા ઉપર આધાર રાખીને, જો એમ કહેવામાં કે બતાવવામાં આવતું હોય કે જૈનધમ જેન શાસનની ખરેખર ઉન્નતિ થઇ રહી છે, જૈન સંસ્થાનું મહત્વ વધી રહ્યું છે, તે મારા નમ્ર મત પ્રમાણે કહીશ કે એ માન્યતા ભયંકર ભૂલ ભરેલી છે. જે શરીરનું ચૈતન્ય ઘટી રહ્યું હાય, જે શરીરના આંતર જીવનમાં નિસ્તેજતા આવતી જતી હોય, જે શરીરના અંગો અને ઉપાંગામાં પણ સડે। પ્રવેશ કરી ગયેા હેાય; એ શરીરને બાહ્યા બરથી શાભાગ્યું ક્યાં સુધી શાભા રહેવાનું હતું ? શરીરને ટકાવી રાખવાનું ખરું સાધન આંતર
૧૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
