Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 603

(४७२)
incarnate, assuming beautiful form. सालोदो - magnified owing to its ramparts. सालेन प्राकारेण उदग्रा उद्गताग्रभागा सालोदग्रा । ताम् । यद्वा सालस्य उद्गतानि अग्राणि सालोदग्राणि | तानि सन्त्यस्याः इति सालोदया। ताम् । 'ओऽभ्रादिभ्यः' इति मत्वर्थीयोऽत्यः। नाभिभूता- as good as a navel (i. e. situated at the centre of the country.) नाभिसदृशीं । भूत- resembling. 'त्रिषु प्राप्ते विवृत्ते च भूतं स्यान्न्याय्यसत्ययोः । उपमाने पृथिव्यादौ पिशाचादौ समे त्रिषु' इति विश्वलोचने । नाभिः - (1) navel; (2) principal. 'नामिना क्षत्रे चक्रवर्तिनि । द्वयोः प्रधानचक्रान्तप्राण्यङ्गेषु मदे स्त्रियाम्' इति विश्वलोचने। प्रथितविदिशालक्षणाम् – with its appellation Vidisa well-known.
Stanza 94 :-उपनिषत्तृष्ण-afflicted with a strong desire. उपनिषत् हृदये उपनिषीदन्ती तृष्णा अभिलाषः यस्य सः उपनिषत्तृष्णः । तस्य सम्बोधनम् । सौधोत्सङ्गे - on the uppermost parts of mansions or palaces. सौधानां सुधाधवलितानां हाणां प्रासादानां वा उत्सङ्गः वलभिप्रदेशः सौधोसङ्गः । तस्मिन् । तदुपरितनभागे इत्यर्थः । जालोद्गीण :- sent out by lattices i. e. rushing out or rising up through lattices. जालाद्गवाक्षाज्जालेन वा उद्गीण: विनिःसृतैः विनिःसारितैः वा। सुरभिततनु :- having (your) body perfumed. सुराभिता सुगन्धिता जनितसौरभ्या कृता तनुः शरीरं यस्य सः । यद्वा सुरभिः सुगन्धः सञ्जातः अस्याः सुरभिता । 'तदस्य सञ्जातं तारकादिभ्य इतच्।' इति इतच्। 'सुरभिश्वम्पके चैत्रे वसन्ते गन्धके कवौ । स्वर्णे जातीफले चाब्जे त्रिषु मद्यसुगन्धयोः । ख्याते च स्त्री तु शल्लक्यां' इति विश्वलोचने । वारस्त्रीणां- of the harlots. वारस्य लोकनिकायस्य स्त्री वारस्त्री । तासां वारस्त्रीणाम् । 'समूहे निवह-व्यूह-सन्दोह-विसरब्रजाः । स्तोमौष-निकरवात-वार-सङ्घात-सञ्चयाः' इत्यमरः । यद्वा 'वारे राजदेवादिसेवाक्रमे स्त्री वारस्त्री' इति क्षीरस्वामी । निधुवनरर्ति- strong desires for cohabitation. निधुवने मैथुने सुरते रतिः आसक्तिः सुखं वा निधुवनरतिः । ताम् । 'मतं भवेन्निधुवनं सुरते कम्पनेऽपि च ' इति विश्वलोचने ।
Stanza.95-सुभग - Oh fortunate one ! शोभनं भगं यशः माहात्म्यं वा यस्य सः। तस्य सम्बोधनं । कलाराङ्क- possessing white lotuses. काराणि अङ्कः यस्य तत् । यद्वा कहाराणि अङ्के पृष्ठतले यस्य तत् कहाराङ्कम् ।