________________
- ૮૩૮
ઉત્તરોત્તર પ્રગતિ છે, વિકાસ છે, શુદ્ધ–વિશુદ્ધ છે. ભવ પરંપરાને સંસાર ઓછો થઈ જાય છે. કર્મનું પ્રમાણ ઓછું થઈ જાય છે. તેથી આત્મકલ્યાણને માર્ગ અપનાવવો જોઈએ. જેનું સુંદર સુવ્યવસ્થિત સ્વરૂપ સર્વજ્ઞ ભગવંતો એ બતાવ્યું છે, ગુણસ્થાનમાં ૧૪ ગુણસ્થાનક ચઢવાને વિકાસવાદને ઉત્તમ માર્ગ બતાવ્યું છે. આથી કયા માર્ગ પર જવું તે નિર્ણય આપણે સ્વયં કરવું જોઈએ. થડા નીચેના દષ્ટાંતો જોઈએ જેથી આપણને વિશ્વાસ થાય કે કેવા પાપ કરવાથી કેને કેવી સજા ભેગવવી પડી. કરેલા પાપની સજા -
જેવા પાપ કરવાથી જે કર્મ બંધાય છે. તેને ઉદય આવવાથી તે દુઃખોને, તે સજાને ભેગવવી પડે છે. કર્મસત્તાના ઘરમાં ચાહે શજ હોય કે રંક હોય, ચાહે તીર્થકરને જીવ હોય કે પછી સામાન્ય જીવ હોય કેઈના માટે વધારે ઓછું નથી હોતું. કર્મસત્તા આગળ કેઈ નાનું મેટું નથી. કર્મસત્તાના ઘરમાં તો કરેલા પાપ અનુસાર, જીવ પોતે સજા પામે છે. ઉદાહરણ માટે થોડા દષ્ટાંત સંક્ષેપમાં જોઈએ.
(૧) ભગવાન ઋષભદેવના જીવે પોતાના પૂર્વ ભવમાં કઈ બળદના મુખ પર શિકુ બાંધવાની સલાહ આપી અને ખેડૂતે તે પ્રમાણે કર્યું. આ પાપના કર્મની સજા તેમને ૧૩ માં ભવમાં મળી, જ્યારે ઋષભદેવ ભગવાને દીક્ષા લીધી ત્યારે તે અંતરાયકર્મ ઉદયમાં આવ્યું, અને ૪૦૦ દિવસ સુધી આહાર પાણું ન મળ્યા.
(૨) મરીચિના ત્રીજા ભવમાં મહાવીરસ્વામીના જીવે કુળમદ કરીને નીચગોત્ર કર્મ બાંધ્યું અને ૫, ૬, ૮, ૧૦, ૧૨ અને ૧૪ આટલા ૬ ભવ બ્રાહ્મણના યાચક કુળમાં જન્મ લેવું પડે. ત્યાં પણ ફરી ત્રિદંડી થતા જ ગયા. તથા ૮૨ દિવસનું બાકી રહ્યું હતું તે કમ તેમના અંતિમ ૨૭ મા ભવમાં દેવાનંદાની કુક્ષીમાં ૮૨ દિવસને માટે જન્મ ધારણ કરવો પડે. જેવી રીતે કર્મ બાંધ્યું હતું તેવી રીતે કર્મએ સજા કરી.
(૩) ૧૫માં ત્રિપુષ્ઠ વાસુદેવના ભવમાં શય્યાપાલકના કાનમાં ગરમ ગરમ તપતું શીશુ નંખાવીને જે પાપ કર્યું તેનું ફળ તેમને ર૭માં ભવમાં ભોગવવું પડ્યું. જેમાં કાનમાં ખીલા ઠેકાયા અને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
