________________
अट्ठवण्णासइमो चिंतितज्झाओ
२३१ चेव । तत्थ मूलजोणी एकविधा विण्णेया । स खंधजोणी दुविधा तया Do गता सारगता चेति । तत्थ तणूसु तयागता विण्णेया तयागता चेव । सारगता सारगते विण्णेया भवंति धातुगते चेव । तत्थ अग्गगता तिविधा-पत्तगता पुप्फगता फलगता वेति । तत्थ पत्तगया तिविधा-तरुणा मज्झिमा जरढा चेति । तत्थ पत्तगया ति(बि)विहा-पुधूसु तणूसु य । पुष्फगते पुष्फगता विण्णेया मुदितेसु चेव । फलगते फलगता विण्णेया पुण्णेसु सारवंतेसु य । तत्थ फलगतं पंचविधं-सेतं रत्तं पीतं नीलं कण्हमिति । एताणि सवण्णेहिं विण्णेयाणि भवंति । तत्थ फलं पंचरसं आधारयित्ता 5 जधारसं विण्णेयं भवति । तत्थ मूलजोणी दुविधा-सज्जीवा चेव अज्जीवा चेव । तत्थ सज्जीवगते सज्जीवा विण्णेया । अज्जीवगते अज्जीवा विण्णेया । तत्थ सज्जीवा तिविधा-गम्मा ८ अरण्णा Do गम्मारण्णा चेति । तत्थ अब्भंतरेसु गम्मा वणप्फतयो विण्णेया । गम्मेसु चेव सव्वबज्झेसु वणप्फतयो आरण्णा विण्णेया । बज्झब्भंतरेसु गम्मारण्णा विण्णेया वणप्फतयो । सव्वगम्मारण्णेसु चेव तिविधा-थीणामा पुण्णामा णपुंसकणामा चेति । तत्थ थीणामेसु थीणामा, पुण्णामेसु पुण्णामा, णपुंसकणामेसु णपुंसकणामा विण्णेया वणप्फतयो । आपुणेयेसु णदीरुहा । णिण्णेसु य थलेसु थलजा विण्णेया । 10 लुक्खेसु चेव दढेसु स पव्वतविरुहा विण्णेया । Do
पव्वतपडिरूवेसु य पव्वतरुहेसु चेव ते चतुविधा-पुष्फसाली १ पुष्फफलसाली २ ०4 फैलसाली Do चेव ३ [ण] पुप्फसाली ण फलसाली ४ चेति । तत्थ पुप्फसालिणो तिविधा आधारयितव्वा भवंति–पत्तेकपुप्फा गुलुकपुष्फा मंजरिणो । तत्थ एक्ककेसु गत्तेसु एक्ककपादुब्भावे चेव पत्तेकपुप्फा विण्णेया । पत्तेकपुप्फेसु चेव परिमंडलेसु गुलुकपुप्फा विण्णेया । गुलुकपुप्फेसु चेव दीहेसु मंजरिणो विण्णेया । मंजरिपुप्फेसु चेव मंजरिपुप्फेसु ते पंचविधा-सेतपुप्फा 15 रत्तपुप्फा पीतपुप्फा णीलपुष्फा कण्हपुप्फा चेति । एते सवण्णतो आधारयित्ता आधारयित्ता विण्णेया-सेतेसु सेतापुप्फा, रत्तेसु रत्तपुप्फा, पीतेसु पीतपुप्फा, णीलेसु णीलपुष्फा, कण्हेसु कण्हपुप्फा विण्णेया । एते तिविधं आधारयित्ता सुगंधपुष्फा दुग्गंधपुप्फा अच्चंतगंधपुप्फा चेति । तत्थ सुगंधेसु सुगंधपुप्फा, दुग्गंधेसु दुग्गंधपुप्फा, अच्चंतगंधेसु अच्चंतगंधपुप्फा विण्णेया १ ।
तत्थ फलसाली चतुविधा-कायवंतफला मज्झिमकायफला मज्झिमाणंतरकायफला पच्चवरकायफला चेति । 20 तत्थ कायवंतफला पणसा तुंबा कूभंडपुष्फ-फलप्पमाणफला विण्णेया भवंति । मज्झिमकायवंतफला कवित्थबिल्लप्पमाणा विण्णेया भवंति । मज्झिमाणंतरकायफला अंब-अंबाडक-णीप-तिदुक-उदुंबरप्पमाणा विण्णेया । पच्चवरकायफला अस्सोत्थ-वङ-पील-पियाल-फरुस-चम्मणडोला-कोलक-करमंद-कलायसैबीयप्पमाणाणि । ते पंचविधा सेतफला रत्तफला पीतफला णीलफला कण्हफला चेति । जधापडिरूवेहि वण्णतो कायप्पमाणतो चेव आधारयित्ता आधारयित्ता उवलद्धव्वा भवंति भक्खफलगता अभक्खफलगता चेव । तत्थ सव्वआहारगते भक्खफला विण्णेया । अणाहारगते 25 अभक्खफला विण्णेया । ते तिविधा आधारयितव्वा-सुगंधा दुग्गंधा अच्चंतगंधा चेव । सुगंधेसु सुगंधफला, दुग्गंधेसु दुग्गंधफला, अच्चंतगंधेसु अच्वंतगंधफला विण्णेया । ते पंचविधा रसफला आधारयितव्वा भवंति, तं जधा-तित्तफला कडुकफला अंबिलफला कसायफला मधुरफला चेति । एते जधुत्ताहि रसोपलद्धीहि रसतो उवलद्धव्वा भवंति २ ।
तत्थ जे पुप्फेण णज्जंति ण फलेण [ते पुप्फसालिणो,] तं जधा-असोग-णागरुक्खा सत्तिवण्णा तिलका सिंदुवार त्ति, जे यऽण्णे एवंविधा वेति । तत्थ जे फलेण उवभुज्जते ते फलसालिणो । तत्थ इमे फलेण णज्जंते, 30 तं जधा-पणसा पारेवता लउचा मातुलुंगा उदुंबरा, जे यऽण्णे एवमादयो ।
तत्थ इमे पुप्फेण फलेण चेव णज्जंते पुप्फ-फलोपगा, तं जधा-अंबा अंबाडगा णीव-बउल-जंबु-दालिमा, जे य अण्णे एवंविधा भवंति । पुप्फ-फलतो य जे उवयुजंति तें चिंतिता विण्णेया भवंति पुप्फ-[फल]सालिणो त्ति ३ ।
१-२-३ No एतच्चिह्रान्तर्गतः पाठः हं० त० नास्ति ॥ ४ 'त्थफलप्प हं० त० विना ॥ ५ 'धम्णण हं० त० विना ॥ ६ संथीय हं० त० ॥ ७ “णाणग' हं० त०॥ ८ माउसगा हं० त० ॥ ९ ण णज्जंते फहं० त० ॥ १० “लओ य जे वज्जतिए चिति' हं० त० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org.