________________
अंगविज्जापइण्णयं
[अट्ठमं आमासगंडिकासम्मज्जिते मज्झिमम्मि मज्झिमे वा वि पीलिते । मज्झिमत्थं पवेदेज्जो किंचि लाभेण पीलिते ॥ ८२ ।। दूरं सम्मज्जिते यावि धणितं पीलितम्मि य । सुभस्सऽत्थस्स हाणिस्सा असुभत्थो विवद्धते ॥ ८३ ॥ सम्मज्जिते य उम्मढे हाणि पावे सुहं भवे । तम्मेव य णिम्मढे हाणि हाणि पवेदये ॥ ८४ ॥ अब्भंतरम्मि सम्म? हाणी अब्भंतरा भवे । मज्झिमा मज्झिमे हाणी बाहिरम्मि य बाहिरा ।। ८५ ॥ अभितरम्मि सम्मटे महासारस्स णासणं । मज्झिमे मज्झिमं सारं अप्पसारं च बाहिरे ॥ ८६ ॥ अब्भंतरम्मि णिम्मढे सकस्सऽत्थस्स णासणं । साधारणं च मज्झम्मि परक्कं तध बाहिरे ॥ ८७ ॥ सम्मज्जितम्मि सामण्णे बज्झ-ऽब्भंतर-मज्झिमे । साधारणस्स अत्थस्स णासं बूया विभागसो ॥ ८८ ॥ सम्मज्जियम्मि वामम्मि अत्थहाणी थिया भवे । पुरिसस्स दक्खिणे पासे पच्छतो य णपुंसके ॥ ८९ ॥ साधारणम्मि उम्मढे उभओ वामदक्खिणे । पुरिमे पच्छिमे वा वि हाणी साधारणा भवे ॥ ९० ॥ पुरत्थिमम्मि सम्मढे अत्थहाणी अणागता । वत्तमाणी य पस्सेहिं अतिक्कंता य पच्छतो ॥ ९१ ॥ सम्मज्जितेसु सव्वेसु सव्वगत्तगतागते । सव्वहाणी अलाभं च अप्पसत्थं च णिदिसे ॥ ९२ ।। अब्भंतरे बाहिरे वा सम्मट्ठम्मि य मज्झिमे । सेसे सेसं वियाणिज्जो असेसे य असेसगं ॥ ९३ ।। थीय णामेसु सव्वेसु थीणं अत्थं पवेदये । पीलितं पीलिते यावि अपीला य अपीलिते ॥ ९४ ॥ ५ ॥ छ ।।
थितामासेसु सव्वेसु थितं अत्थं पवेदये । ईसि पि चलिते तम्मि थावरं किंचि हायति ॥ ९५ ॥ थितामासे दढे सव्वे थावरो अचलो भवे । चलामासे दढे सव्वे थावरो चलितो भवे ॥ ९६ ॥ थितामासे चले सव्वे अत्थं पचलियं वदे । चलामासे य चलिते चलमेव पवेदये ॥ ९७ ॥ अब्भंतरथितामासे अत्थो अब्भंतरो भवे । बाहिरब्भंतरो मज्झे बाहिरम्मि य बाहिरो ॥ ९८ ॥ अब्भतरे थितामासे उक्कट्ठा सस्ससंपदा । मज्झिमे मज्झिमा वद्धी बाहिरम्मि य बाहिरा ॥ ९९ ॥
अब्भंतरठितामासे सकत्थं सारिकं वदे । साधारणं मज्झिमम्मि परकं बाहिरम्मि य ॥ १०० ॥ 20 साधारणठितामासे बज्झ-ऽब्जंतर-मज्झिमे । साधारणस्स अत्थस्स वद्धि बूया विभागसो ॥ १०१ ॥
दक्खिणम्मि ठितामासे पुरिसस्सऽत्थो त्ति णिद्दिसे । वामतो य थिया अत्थो पच्छतो य णपुंसके ॥ १०२ ॥ साधारणे ठितामासे उभओ वामदक्खिणे । पुरिमे पच्छिमे वा वि अत्थो साधारणो भवे ॥ १०३ ॥ अपीलिते ठितामासे सव्वो अत्थो पसस्सति । पीलिते संकिलिट्ठम्मि ण केम्हीयि पसस्सते ॥ १०४ ॥ पुरत्थिमे ठितामासे अत्थं बूया अणागतं । वत्तमाणं च पस्सेहिं अतिक्कंतं च पच्छतो ॥ १०५ ॥ णपुंसके ठितामासे णत्थि अत्थस्स संपदा । चले चलातो विण्णेयो उदत्ते अत्थमादिसे ॥ १०६ ॥ ठितामासेसु सव्वेसु थी-पुमंस-णपुंसके । दीणोदत्तेसु संजोगे विभत्तीय वियागरे ॥ १०७ ॥ पुण्णामम्हि ठिदामासे सव्वो अत्थो पंसस्सति । थितामासे य थीणामे संयोगत्थे पंसस्सति ॥ १०८ ॥ ईसुम्मटे उदत्ते च ईसिं अत्थस्स संपदा । मज्झिमत्थे उदत्ते य मज्झिमत्थस्स संपदा ॥ १०९ ॥ संविमटे उदत्ते य उक्कट्ठा सस्ससंपदा । णपुंसक-थी-पुमसेसु पुच्छंतस्स वियागरे ॥ ११० ॥ ६ ॥ छ ।
ईसिं हीणम्मि आमटे ईसीहीणं पवेदये । मज्झिमे मज्झिमा हाणी उक्कट्ठे य महंतिया ॥ १११ ॥ अब्भंतरम्मि आमटे अत्थो अब्भतरो भवे । बाहिरब्भंतरो मज्झे बाहिरम्मि य बाहिरो ॥ ११२ ॥ अब्भंतरम्मि आमटे उक्कट्ठा अत्थसंपदा । मज्झिमे मज्झसारा तु अप्पसारा तु बाहिरे ॥ ११३ ॥ अब्भंतरम्मि आमटे वद्धी अब्भंतरा भवे । मज्झिमे मज्झिमा वद्धी बाहिरम्मि य बाहिरा ॥ ११४ ॥ अब्भंतरम्मि आमटे सकस्सऽत्थस्स संपदा । साधारणा य मज्झम्मि बाहिरम्मि य बाहिरा ॥ ११५ ।।
१ मज्झिमत्तं प सि० विना ॥ २ 'हाणिस्सा' हानिः स्याद् इत्यर्थः ॥ ३ थिता अत्थो हं० त० विना ॥ ४ उभयतो वाम हं० त० विना ॥ ५ कम्हीय पसंसए हं० त० ॥ ६ पत्तेयं अति हं० त० ॥ ७-८ पसंसए हं० त० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org