________________
NOTES - CANTO X
मुकुलितेषूत्पलेषु दुःखेन कृच्छ्रात् प्रभवन्तः पर्याप्नुवन्तो मधुकरा यत्र तस्मिन् प्रदोषे जाते. MY says कृच्छ्रेण सावकाशीभवदिति यावत्. Kula says प्रभवन्तः संमान्तः.
57. K and MY read अभिलङ्घयन्ति, and Kula अभिलङ्घन्ति for ahilakkhanti (अभिलषन्ति ) found in R. Their reading seems to be ahilamghanti1
131
K says मन्मथेन परवशानि, रामस्यागमनेन परिवर्धितोद्वेगानि विलासिनोहृदयानि रतिव्यापारमभिलंघयन्ति कामपारवश्यात् स्पृशन्ति रामागमनवेगात् मुञ्चन्ति च MY says अभिलंघयन्ति अभिनिविशन्ते । मदनवशतया रतिव्यापारमभिन्यविशन्त रामागमनोद्वेगादमुचंश्चेत्यर्थः.
Kula says ग्रहणे मोक्षे च यथाक्रमं हेतुद्वयमाह । मन्मथपरवशानि, रामागमनेन परिवर्धितः आतापो येषां तानि.
58. K, MY and Kula read भिन्न for chinna (R). R explains ullalia as उत्तरलीकृत cf. verse 52. K says दयितेन चुम्बनं युवतीनां नाबध्यते हृदि न संबद्धम् । कथंभूतम् । लब्धगलदास्वादमावेगेन विभिन्नमन्मथत्वात् उल्ललितसुखम् । एवं भिन्नघटमानरसं घटमानभिन्नर सम् । आस्वादो माधुर्यं, सुखं हृदयनिर्वृतिः, रसः सुरतरागः इत्येषां भावानामयं विशेषः,
MY says प्रथमं लब्धः पुनर्गलन्नास्वादः सुखविषयानुभवोऽस्येति तत् तथा । कुत एतदित्याह । avea इत्यादि । भयशिथिलेन मन्मथेन ज्ञातमात्रविच्छिन्नसुखं, तत् किमत्यन्ततो विच्छिन्नरसमेव । नेत्याह भिनेति । एवं विच्छि न्नोऽपि पुनः प्रतिसंधीयमानो रसोऽस्येति तत् तथोक्तम् । एवं दयितैः कृतं चुम्बनं युवतीनां नाबध्यत नाविच्छेदेन हृदि व्यलगदित्यर्थः, Kula says पूर्वं लब्धः पश्चात् गलन् आस्वादो माधुर्यं यस्य । आवेगेन विभिन्नमन्मथत्वात् पतितं सुखं यत्र । आवेगेनैव भिन्नो यत्नेन घटमानो रसो यत्र । तत् दयितचुम्बनं
1
Hemacandra 4. 192 gives ahilamghaï and ahilamkhaï in the sense of काङ्क्षति SC Text has ahilamghenti काङ्क्षन्ति अभिनाटयन्ति गृहन्तीति
कुलनाथः (SC comm.)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org