________________
SETUBANDHA
211
विकटे महीमण्डलात विशेषेण अतिरिक्तविशाले अधिक विपुले* । महीवलय संवेशात अन्तरिक्षं विशालं भवति । ततः स्वर्गे विशालः ततो महर्लोकादयः । यथाह श्रुतिः - उरवो ह वै नामैते लोकाः ये परेणादित्यम् । अथ हैते वरीयांसो लोकाः ये परेणादित्यमिति । परेण परस्तादित्यर्थः । समुद्रोऽपि महीमण्डलात् विशाल एव दृश्यते । नभसि निरालम्बे | नभसः शून्यत्वात् तत्र कस्यचिदालम्बन न स्यादिति । अमरावती विमानादयः तपः प्रभावेन धियन्ते । उभयत्र समानमेतत् । एवंभूते त्रैलोक्ये मधुमथनो यथा गतागतानि अवतारैः करोति तद्वत् एवंभूते स्वात्मन्येव गमनं गमनक्रियां कुर्वन्तम् .
MY says पातालोदरवत् गम्भीरें, महीतलवत् केवलविकटे, नभोवत् निरालम्बे इति आत्मन्येवेति समुद्रविशेषणतायां योज्यम् । विशेषणत्वे तु पातालोदरे गभीर इत्यादिरूपेण सप्तमीसमासः । pairikka - viade केवलविकटे । aa गतागते त्रैलोक्यात्मनो भगवत आविर्भावतिरोभावौ .
पातालोदरवत् गभीरः
lambe
Muda says pāaloaragahire - समुद्रस्तावत् तथा mahi - vairikka - viade महीशून्ये विकटे च । तथा naha - nirāभक्त निरालम्बे | त्रैलोक्यमपि पातालोदरे गम्भीरं मह्यां विशालं विकटं (च) । यद्वा महीव्यतिरिक्तं विकटम् । नभसि निरालम्बम् । विष्णुरपि पातालोदरवत् तलस्पर्शविरहात् गभीरः । तथा महीव्यतिरिक्तः प्रपञ्चबहिर्भूतत्वात् । नभोवत् निरालम्बध | उक्तं च-- - सर्वाधारमनाघारमिति
Muda remarks
त्रैलोक्यस्य विष्णोः समुद्रस्य च श्लिष्टाणि विशेषणानि .
Deva says सच सकलजगत स्वरूपी भगवान् विर्भावतिरोभावरूपगतागतानि करोति । स्वांशभूते
विकटे भयानके ।
* R says महीप्रतिरिक्ते भूमिशून्ये खाते .. कोदृशि त्रैलोक्ये - महीप्रतिरिक्ते मह्या व्यतिरिक्ते कन्दरादौ विकटे
शून्ये .
त्रैलोक्ये सर्गप्रलयाद्यात्रैलोक्ये मधुमथनमिव
+ R says यथा मधुमथनः त्रैलोक्ये गतागतान्यात्मन्येव करोति .
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
