________________
દિવસે તેઓને પ્રત્યક્ષીકરણ થયું અને એ જ ઘડીએ ગાંધીજીએ મનમાં - એક દઢ પ્રતિજ્ઞા લીધી કે, જ્યાં સુધી દેશને સ્વરાજ્ય મળે નહિ અને ? ગરીબોને આબરૂ ઢાંકવા પૂરતાં કપડાં પ્રાપ્ત થાય નહિ ત્યાં સુધી હું આ બધા વસ્ત્રનો ત્યાગ કરીને માત્ર પોતડી જ ધારણ કરીશ.
આવી એક નાની સરખી ઘટનાએ ગાંધીજીમાં એવું પરિવર્તન : લાવી મૂકહ્યું કે તેઓ જિંદગીભર પોતડીભેર જ રહ્યાં.
શોધ કરવો નહિ તો એક સૈનિકે એક સંતને પ્રશ્ન કર્યો, “સ્વામીજી! સ્વર્ગ અને નરક છે છે?” સંતે સામો પ્રશ્ન કર્યો, “તું કોણ છે?” “હું સૈનિક છું...”
અરે! તારું મુખ તો ભિખારી જેવું છે. તેને સૈન્યમાં પ્રવેશ કોણે છે આપ્યો?”
સંત પાસેથી આ જવાબ સાંભળીને સૈનિકનો મિજાજ ગયો. તેનો * હાથ તલવારની મ્યાન ઉપર ગયો. પરંતુ તેથી તો સંત ખડખડાટ હસી : પડ્યા અને બોલ્યા, “ભાઈ! તારી તલવાર તારા જેવી જ બુઠ્ઠી છે.”
બીજી વારના આવા ઉદ્ધત વાક્યથી સૈનિકનો ગુસ્સો ખૂબ વધી ગયો. તેણે તરત જ મ્યાનમાંથી તલવાર બહાર ખેંચી કાઢી.
તરત જ સંત બોલી ઊઠયા, “જો... તારું આ વર્તન જ નરકમાં જવાનો દરવાજો છે.”
સંતની નિર્ભયતા જોઈને પેલો સૈનિક તો દંગ જ થઈ ગયો. તેણે તરત જ તલવારને મ્યાન કરી.
હવે સંતે તેને કહ્યું “ભાગ્યશાળી! અત્યારનું તારું આ વર્તન એ જ આ સ્વર્ગનો દરવાજો છે.”
“સ્વામીજી, આપ શું કહેવા માગો છો?” સ્વસ્થતાપૂર્વક સૈનિકે પૂછતાં સંત બોલ્યા, “ક્રોધ એ નરકમાં લઈ જનાર છે. ક્ષમા એ સ્વર્ગમાં : લઈ જનાર છે.” જ પૂ. પં. શ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજી મ.સા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
