________________
કુમારપાળના આંસુ
કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય કાળધર્મ પામ્યા એ વાત વાયુવેગે સમગ્ર પાટણમાં ફેલાઈ ગઈ !
આચાર્યની સ્મશાનયાત્રામાં હજારો માણસો જોડાયા; જેમાં હેમચંદ્રાચાર્યના પરમ અનુયાયી તથા ભક્ત ગૂર્જરેશ્વર કુમારપાળ
પણ હતા.
જ્યારે ચંદનના કાષ્ઠમાં અગ્નિ પ્રગટ્યો અને હેમચંદ્રાચાર્યનો પાર્થિવ દેહ બળવા લાગ્યો ત્યારે કુમારપાળની આંખો આંસુથી છલકાઈ ગઈ અને તેઓ એક નાના બાળકની માફક રડવા લાગ્યા !
આ જોઈ રાજ્યના મહામંત્રીએ કહ્યું, “રાજન! આપને તે રડવાનું હોય ? આપ તો રોજ કહેતા હતા કે દેહ નશ્વર છે અને આત્મા અમર છે. આવું કહેનાર આપ આચાર્યનો નશ્વર દેહ જતાં શા માટે રડો છો ? આત્માને અમર માનનાર આમ મૃત્યુ પર આંસુ સારે ?”
કુમારપાળે મહામંત્રીને કહ્યું, “તમે મારા રુદનનું કારણ સમજ્યા નથી. હું આચાર્યના મૃત્યુને નથી રડતો !”
‘તો શા કારણે રડો છો ?’ મહામંત્રીએ પ્રશ્ન કર્યો. કુમારપાળે પોતાના રુદનનું કારણ દર્શાવતાં કહ્યું, “મહામંત્રી ! હું આચાર્યના મૃત્યુને નહિ, પણ મારા દુર્ભાગ્યને રડું છું.’’
‘એટલે’
હું
‘સાંભળો! હું રાજા છું અને જૈન મુનિ માટે રાજ્યપિંડ (રાજાના ઘરની ભિક્ષા) ત્યાજ્ય ગણાય છે. જૈન મુનિને રાજ્યપિંડ લેવાનો નિષેધ છે. જો હું રાજા ન હોત તો આચાર્ય મારે ઘે૨ વહોરવા
33
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
