________________
મહારાજાની ઉદારતા
ભાવનગરમાં અત્યારે જે તખ્તેશ્વરનું મંદિર આવેલું છે, તે મંદિરના બંધાવનાર ભાવનગરના રાજા તખ્તસિંહના જીવનનો આ બનાવ છે. તેઓ પરોપકાર, ન્યાય, દાન, દયા અને પ્રજાવાત્સલ્યના ગુણો વડે પોતાના રાજ્યની પ્રજામાં જ નહીં પણ સમસ્ત પશ્ચિમ ભારતમાં એક મહાન લોકપ્રિય રાજા તરીકે ખ્યાતનામ હતા.
૭૨
દશેરાના દિવસે શમીપૂજન માટે ભાવનગરમાં રાજ્ય તરફથી એક મોટી સવારી નીકળતી, જેમાં બૅન્ડવાજાં, ઘોડેસવારો, બગીઓ, અંગરક્ષકો, હાથીઓ અને હજારો પ્રજાજનો જોડાતા. એક વાર આવી સવારી નગરમાંથી પસાર થઈને ભીલવાડા-વાઘરીવાડાના રસ્તે થઈને ગામ બહારના મંદિર તરફ જઈ રહી હતી.
ભીલવાડા પાસે એક કોઠાનું ઝાડ હતું. કોઈ નાના છોકરાએ કોઠું પાડવાના હેતુથી ઝાડને પથરો માર્યો અને તે પથરો મહારાજાના કપાળમાં વાગવાથી મોટું ઢીમડું થઈ ગયું. દીવાન તો ક્રોધે ભરાયા અને તે ઝૂંપડીમાં જે હોય તેને રાજ્યસભામાં હાજર કરવા હુકમ કર્યો.
આ બાજુ રાજાએ સૌને ધીરજ રાખી કાર્યક્રમ આગળ ચાલુ રાખવા જણાવ્યું અને શમીપૂજનનું કાર્ય સંપૂર્ણ થતાં બધે પ્રસાદ વહેંચાયો અને લોકો પોતપોતાને ઘેર ગયા.
બીજે દિવસે સવારે રાજદરબારમાં પેલા ભીલના નાના છોકરાને રજૂ કરવામાં આવ્યો. તેની મા પણ સાથે હતી. તે ધ્રૂજતીવ્રૂજતી બોલી, ‘અન્નદાતા ! મારા દીકરાએ તો કોઠું પાડવા માટે પથરો માર્યો હતો, કારણ કે અમ ગરીબને બીજું કાંઈ નહીં તો રોટલા સાથે કોઠું હોય તોય પેટ ભરાઈ જાય અને દી નીકળી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
