________________
સંસાર – પરિભ્રમણ
અજ્ઞાન અને અસંયમને વશ થયેલા જીવ વિવિધ પ્રકારનાં કર્મબંધનના કારણોમાં પ્રવર્તે છે. આમ બંધાયેલાં કર્મોનાં ફળરૂપે ચાર ગતિમાં અને ચોયસિી લાખ યોનિમાં તેને જન્મ ધારણ કરવો પડે છે. આ પ્રકારની વિવિધ ગતિ-યોનિમાં જન્મ જરા-મરણારૂપી અને આધિ-વ્યાધિ- ઉપાધિરૂપ દુઃખ પરંપરાઓને પામવું તેને સંસાર-પરિભ્રમણ કહીએ છીએ.
મનુષ્યગતિ. પશુગતિ, દેવગતિ અને નરકગતિ એમ ગતિના પ્રકાર ચાર છે. યોનિના ચોર્યાશી લાખ પ્રકાર શાસ્ત્રકારોએ કહ્યા છે જેની ગણતરી નીચે મુજબ જાણવી : નિત્યનિગો
લાખ ઇતરનિગોદ . . . .
૭ લાખ યોનિ પૃથ્વીકાય . . . . . . ૭ લાખ યોનિ જળકાય . . . .
. ૭ લાખ યોનિ અગ્નિકાય . . .
લાખ યોનિ વાયુકાય . . . . .
લાખ યોનિ વનસ્પતિકાય
લાખ યોનિ બે-ઇન્દ્રિય
લાખ યોનિ ત્રણ-ઇન્દ્રિય
લાખ ચાર-ઈન્દ્રિય . .
• • • • • • • . . . ૨ લાખ યોનિ દેવ . . . . . .
• • • • • • • • • . . . ૪ લાખ યોનિ નારકી . . . . .
લાખ યોનિ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય . . . . . . . . ૪ લાખ યોનિ મનુષ્ય . . . . . . . . . . . . ૧૪ લાખ . . . . . . . . . . . . . કુલ ૮૪ લાખ યોનિ
પશુગતિ અને મનુષ્યગતિનાં દુઃખો પશુગતિ અને મનુષ્યગતિનાં દુઃખો તો ઉઘાડી આંખે અત્યારે પણ For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
છે.
૦
૦
યોનિ
જ
Jain Education International
