________________
अष्टमं परिशिष्टम् ।
द्विकर्मका धातवः "नी-ह-वहि-कृषो ण्यन्ता दुहि-बू-पृच्छि-भिक्षि-चि-रुधि-शास्वर्थाः । पचि-याचि-दण्डि-कृ-ग्रह-मथि-जिप्रमुखा द्विकर्माण: ॥१॥"
આ કારિકામાં બતાવેલા ધાતુઓ દ્વિકર્મક જાણવા – દ્વિકર્મક ધાતુ ઉદાહરણ તથા અર્થ સહિત १ ‘णींग प्रापणे' [८८४] ग्राममजां नयति । परीने गाममा १६०५ छे. २ 'हंग हरणे' [८८५] निवासं हरति घासम् । घास घर मे रे छ. ३ 'वहीं प्रापणे' [९९६] ग्रामं भारं वहति । जो गाममा बनय छे. ४ 'कृषं विलेखने' [५०६] हलं कर्षति महीम् । थी जमीन छ. ५ ण्यन्त- 'नां गन्धोपादाने' [३] प्रापयति पुष्पाणि जिनदासम् । निसने इस સુંઘાડે છે.
दुह, ब्रू, प्रच्छ्, भिक्ष, चि, रूध् भने शास् धातुना नेपा अर्थवाणा पातुमओ પણ દ્વિકર્મક છે. ६ ‘दुहीक् क्षरणे' [११२७] गां दोग्घि पयः । गायथा दूध होवे छे. ७ 'बूँगक व्यक्तायां वाचि' [११२५] भव्यान् धर्मं ब्रूते । भव्य छपाने धर्म से छे. ८ 'प्रछंत ज्ञीप्सायाम्' [१३४७] जनं मागं पृच्छति । भागसने २स्तो पछे छे. ९ 'भिक्षी याञायाम् [८८०] भिक्षते गां राजानम् । राग पासे गाय मांगे छे. १० 'चिंग्ट् चयने' [१२९०] वृक्षं पुष्पाणि अवचिनोति । वृक्षथी पुष्पो तोडे छे. ११ ‘रुधुंपी आवरणे' [१४७३] शठं गृहमवरुणद्धि । सुथ्याने घरमा रो छ. १२ ‘शासूक् अनुशिष्टौ' [१०९५] मनुष्यं धर्मं शास्ति । भानपने धनो उपदेश आये
१३ 'डुपचींश् पाके' [८९२] तण्डुलान् ओदनं पचति । तंदना-(या योपाना) ભાત બનાવે છે. १४ ‘डुयाचग याच्ञायाम्' [८९१] नृपं धनं याचते । २।०१ पासे धननी यायना रे छे. १५ ‘दण्डण् दण्डनिपाते' [१८६८] देवदत्तं शतं दण्डयति । हेपत्तनो १०० (३पिया) ६३. छे. १६ 'डुकंग करणे' [८८८] मृदं घटं करोति । भाटीनो घडो बनावे छे. १७ 'ग्रहिश् उपादाने' [१५१७] द्रव्यं धान्यं प्रतिगृह्णाति । पैसा मापी माना।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
