Book Title: Yashovijayopadhyaya ane temne lakheli Hathpothi Naychakra
Author(s): Punyavijay
Publisher: Z_Vijay_Vallabh_suri_Smarak_Granth_012060.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211772/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIyazovijayopAdhyAya ane temaNe lakhelI hAthapothI naya cakra munizrI puNyavijayajI jaina zrIsaMgha pAse Aje je jJAnasaMgraho ane temAM je vizALa graMtharAzi vidyamAna che te Aje enA viziSTa gauravanI vastu che ane bhalabhalAne paNa Azcarya utpanna kare tevA ane teTalA vizALa che. hajAronI saMkhyAmAM vinAzanA mukhamAM javA chatAM ya Aje jaina munivaro ane jaina gRhastha zrIsaMghonI nizrAmAM je graMthasaMgraho che tenI DaratAM DaratAM paNa saMkhyA ka95vAmAM Ave to te paNa lagabhaga paMdarathI vIsa lAkha jeTalI che. A badhA jJAnabhaMDAromAM mAtra jaina graMtho ja che tema nathI paNa temAM bhAratIya jaina jainetara vidhavidha prakAranA samagra sAhityano saMgraha che. koI evI sAhityanI dizA bhAgye ja haze jene lagatA graMtho A saMgrahomAM na hoya. A graMthasaMgrahonI mahattA ja e che ke te mAtra sAMpradAyika graMthonI sImAmAM ja viramI jatI nathI, paNa temAM vaividhyapUrNa bhAratIya vizALa sAhityarAzi che. jainetara saMpradAyanA evA seMkaDo graMtho A saMgrahomAMthI maLI AvyA che jenI prApti te te saMpradAyanA saMgrahomAMthI paNa nathI thaI. haju to badhA jaina jJAnasaMgrahonuM saMpUrNapaNe avalokana thayuM ja nathI te chatAM tenI vividhatA ane vizALatA viThajajagatane daMga karI de tevI puravAra thaI che, paraMtu jyAre A samagra jJAnabhaMDAronuM avalokana vyavasthita rIte karavAmAM Avaze tyAre temAMthI evo sAhityarAzi prApta thaze ke jagata mugdha banI jaze, evI A eka nakkara vAta che. jaina munivaro ane jaina zrI saMdhonI Aje e anivArya pharaja che ke potapotAnA adhInamAM rahelA jJAnabhaMDAronuM samagrabhAve sUkSma avalokana kare. ATaluM prAsaMgika jaNAvyA pachI Aje prastuta smArakagraMthamAM natha graMthanAM Adi-aMtanAM pAnAMonuM je pratibiMbacitra ApavAmAM AvyuM che teno paricaya ahIM karAvavAmAM Ave che. navatra graMtha jene dvArA niyatrInA nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che e mULa graMtha AcArya zrImalavAdiviracita che. jena dArzanika AcAyo ane jaina prajA A AcAryane "vAdI" tarIke oLakhe che. AcArya zrI hemacaMdra siddhahema vyAkaraNamAM 3cheDa-pena sUtramAM anu majhavA vinaM tAIi, tasmAnya dInAH ema malavAdI AcArya mATe jaNAvyuM che. jaina dArzanika kSetramAM sanmatitarka ane nayacakra e be graMthanuM sthAna ghaNuM gauravavaMtuM che. A banneya graMthonuM saMzodhana ane saMpAdana e paMzrIsukhalAlajInA jIvananuM mukhya dhyeya hatuM, paraMtu sanmatitarka graMthanuM saMzodhana ane saMpAdana paM. zrIbecaradAsa dosInA sahakArathI karyA pachI nayacakra graMthanA saMzodhana ane saMpAdananI vAta keTalAka saMyogone lIdhe tyAM ja viramI gaI tyAra pachI e graMthanuM saMzodhana ane prakAzana gAyakavADa orienTala sirijha vatI pUjyapAda zrIamaravijayajI mahArAjanA vidvAna ziSya kavizrI caturavijayajIe hAthamAM lIdhuM. teno prathama bhAga bahAra paDe te pahelAM A AkhA graMthanuM saMzodhana ane saMpAdana svata avacari sAthe pUjaya AcArya mahArAja zrIvijayalabdhisUrijIe svataMtra rIte karavA mAMDayuM. paraMtu jyArathI nayacakragraMthanuM saMzodhana aTakayuM hatuM tyArathI e graMthanuM viziSTa saMzodhana ane saMpAdana thAya e vAta mArA hRdayamAM vasI ja hatI, prasaMge prasaMge e viSe vicAra paNa karavAmAM Avato ja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya vijayavallabhasUri smAraka graMtha hato, paraMtu jyAM sudhI e graMthanA viziSTa saMzodhanane lagato bhAra samagrapaNe jhIlanAra vidvAna ke vidvAno na maLyA tyAM sudhI te viSe huM kazuM karI zakyo nahi. tema chatAM paM. zrIsukhalAlajInA kahevAthI mane munivara zrIjaMbUvijayajI ane temanI camatkArika suyogyatAno paricaya maLI gayo hato. eTale temanI huM zodha karato ja hato ke e mahAnubhAva koNa che ane konA parivAranA che? tyAM ja aNadhAyo medha varasI paDe tenI jema acAnaka mane khuda munivara zrIaMbUvijayajIno eka patra Aje huM je zaheramAM ane je sthAne rahuM chuM tyAM maLyo. meM e gharabeThAM AvelI jJAnagaMgAne vadhAvI lIdhI ane nayacakra mahAzAstrane saMzodhana ane saMpAdanano bhAra temanA upara nAkhyo ane te sAthe tene lagatI dareka bAhya sAmagrI pUrI pADavAnI javAbadArI mArI apasva95 zakti anusAra meM paNa svIkArI. | gAyakavADa orienTala sirijha ane pUjayapAda AcArya ma0 zrIvijayalabdhisUrijI mahArAja taraphathI A graMthanuM kArya cAlu hovA chatAM A trIjI pravRtti AdaravAnA mULamAM khAsa e kAraNa che ke prastuta mahardika graMthanA saMzodhana ane saMpAdana aMgenI Aje je eka viziSTa paddhati che ane saMzodhana karatAM je samatulA jaLavAvI joIe tema ja te sAthe Aje upalabhyamAna vyApaka sAmagrIno je rIte upayoga thavo joIe e, bemAMthI eka paNa karI zake tevI zakyatA temAM na hatI. e ja kAraNasara Aje mahAdravyavyaya ane mahAzramasAdhya A kArya hAtha dharavAmAM AvyuM che. A graMthanA saMzodhana mATe keTalI ane kevI vipula ane mahattvanI alabhya-durlabhya sAmagrIno upayoga karavAmAM Avyo che tenI noMdha levAnuM A sthAna nathI, eTale e vAtane ahIM jatI karIne mAtra e badhI sAmagrInA upara kaLaza cAve tevI je aMtima sAmagrI prApta thaI che teno A sthaLe ullekha karavAmAM Ave che. prastuta nayacakragraMtha, ke je bhAvanagaranI zrI jaina AtmAnaMda sabhA taraphathI prakAzita thaze, tenA saMzodhana mATe ame je aneka prAcIna prati ekatra karI hatI temAM banArasanA kharataragacchIya maMDalAcArya yativara zrIhIrAcaMdrajI mahArAjanA saMgrahanI ane pUjyapAda AcArya mahArAja zrIraMgavimaLajI mahArAjanA saMgrahanI pratio paNa sAmela che. e prationA aMtamAM je pupikA che te jotAM khAtarI thaI hatI ke dvAdazAniyacakra graMthanI eka prati pUjayapAda nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAja ane temanA sahakArI munivaroe maLIne lakhI hatI. Aje jANavA-jovAmAM AvelI nayacakragraMthanI prAcIna-arvAcIna hAthapothIomAMthI mAtra bhAvanagara zrIsaMghanA jJAnabhaMDAranI pratine bAda karatAM bAkInI badhI ja pratio e, upAdhyAyajIe lakhelI pratinI ja naphlo che. A badhI nakalo lekhakonA doSathI eTalI badhI phUTa ane vikata thaI gaI che ke jethI A graMthanA saMzodhanama ghaNI ja agavaDo UbhI thAya. A sthitimAM prastuta graMthanA saMzodhanamAM prAmANikatA vadhe e mATe upAdhyAyajI mahArAje lakhelI mULa pratine zodhI kADhavA mATe huM sadAya saceta hato. paNa te prati kyAMyathI hAthamAM na ja AvI. paraMtu jaina zrIsaMghanA kaho, prastuta graMthanA rasika vidvAnonA kaho ke prastuta graMthanA saMzodhana pAchaLa rAtadivasa athAga parizrama sevanAra munivara zrIjaMbUvijayajInA kaho, mahAbhAgyodayanuM jAgI UThavuM kejethI mArA pratye pUjyabhAvabharyA mitrabhAvathI vartatA ane sadAya mArI sAthe rahetA-pUjayapAdakI 1008 zrI zAMtamUrti zrIhaMsavijayajI mahArAjanA praziSya panyAsa munivara zrIramaNIkavijyajIe A varSe devazAnA pADAnA upAzrayamAMnA panyAsajI mahArAja zrImaheMdravimaLajI mahArAjanA jJAnabhaMDArane jovAno upakrama temanA ziSya zrIharSavimaLa"nI udAratAthI karyo. A upakramathI e jJAnabhaMDAranuM avalokana karatAM paM. zrIramaNIkavijayajInA hAthamAM zrIyazovijayajI mahArAjanA traNa alabhya graMtho temanA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vijaya sUrIzvara ziSyama doSAzrAya zrI kalpApAvijayagA ziSya kitanA vijayuga sa pati zrI jIta vijayI yadi soviyaparaka rAjye zrI vijayadevarI / niyacakra spAdazI trayoviraja mpaktinAmi // 1 // namaH // jayatinaya cukrnirmit| niHzeSavipakSatiH zrI vAdiniya sunana na tala divakhAn etrIta mahArghamA naya ya kAravya zAstravivaramimanu dIno patikatijanAyAmAnusArinayazAstramA ra maMgalAI zAsana da pArAmA mlaa| mAtrotizIla masta vAyA pilAdikastAnI kidA kiMmatatvAtsarvaramvAdivasAta tkarSa jainen zAsanena vyApta yA dezAta dUghAeka varamA pari manadai khAjAvike / puraskRtAtkAyormahaska kAmarAna eka vipyaa| vyApA tanAva tathAgatAnA dharmAkAzakA lerApekSike jIvanama pijAvikapAraja di hai kRpayAgujArIrAdiniratastamupate dhamAhatasvarUpA tAdadAtA sarva SADyAMparatavizeSa taadaamte| evaM varutpatisaMmukha moraniznatyayahAraniSyaphalayArA vAdidoSAstraviSayayAdekamA zrIyate ekasvamiti pratyeka parisamAtera sAdhAraNadhanavAnAmasako ekina ta jA zcikaM cidape ityekamekameva tadarpaNAdevAtma ra miti pata spaSTavakyasva parata sama pItivatvamuttaredhappana tametadavikA janAvAdA zeravizeSitatvAdha tatkAla to pica saadiympni| progerime diyA paradeto tara to sAdimAdipAdA pakAu racite'manma tinayAna tArU dina yazAstre dharAtanaigamAdipratyeka zata saMkhyAtmaka mattanama tAramavacakAdhyayanA nusAriSu / tasmiMzvA manamazatAracakrAdhyayaneca satya vidhAdazArana yacakro duHSamA kAla doSa bala pratidina prAya mANa me vA yurbajotpArazrAsaM vega vasAdhAraNAdizaktInAM sa vyasatvAnAM zravaNabhavatA vahutaM tvApi tatvAva bodha budhI tatva manyamya vyavahAra kAlaparatra tyAyataMtra tyAda roDa saH satpaSpAda reMgramArSa sammaratAhamudrA tApratipAdanAt pAkhadAmetimatyA tadakhinnAsti ra ghanI rutmahepAnibAMbita zikSaka janA gRhI / kathaM nAmAjyIya sAkalinanaya ckrmdhaayern| ime sampadRyaityanayAnuka payAsaM ki taba madana macakrazAstraM / zrImata tapaTamadhye vAdika mA zramaNana vihitaM svamAtisvaparAtra melavijitAzeSapravAdivijigISucakra vi jayinAmikalana nata vija mavA sinnRpativi jigASu ca kravijayinevAntarataca bAInA devatA parigara tAprati tvakrarantran / svaputra para paronuyAyijagadyA vividha vipula vimalA yA carannamiva tadi denamacarannAcakra vRrtinAmivacakraratra pautrAdinnRpatInAM vihitaM kimamitice'cmatAca bartinAmivacakravartitvavidhaye vAdinAM je nAnAjinazAsanaprajJAvanA tAnAM vAdicakravartitva vizvamedhayevAdicakravatvaM vAgha yAdityatamamityeta spena yacaka zAstrampa vidhAne prayojanamani ritana devadevaM yAda mA sAranamacakra mizratitimamAri taMcakravartticakrarannavadevAnyApi vitpazakti parAcina yuktaM casi si mAmRhAMcamaMgale kasyAziSya ziSpaparapa ramA pratiSThA prmrhti| pratiSTitanidha vijayAvara jaganma 6 svasi6 yatpratiSTite yazaskara mitiba (iti) malavAdikamAzramaNapAdacata nayacakraspa samAtA banAyaMcA saM 1800 8000|| yAtrAka dRSTA tAdRzalikhita ma mA / yadi 6 ma6 vA mamadoSona dAyate // sabala17-10 varSa yo savadi13 dine zrIpatana nagare // paM- zrI yazavijayena ke likhitaM / saMvava // udakAnana caure tyo| khake vizeSataH zakaTena likhi zAstre / yante natra tipAla mela / mAnapradhikariNIbAdhastatra khISTanalikhitazAstraM / yante na pratipAlayet // 2 // yazavijayaganivAcita // yAdava saMracita rAjyazrI vijaya devI jAmanyAmeramISAma nizAnA vikaTayAmi zavi zrInayAMbajAramA niHzrI vijayAlA kaoNna rAtalavi manAyAmama krbttikhne| jisaharavivirya kunai rAtaka vijaya vishvbhH| yaMtrAmanenAnumatimAnAbAda guNamatsaramArjanI hAtAnanA namastarIya mehadAnakti anavarata nirma madanaputrikenaharitAzramaH mRta paDa yAjayaniri ajara siMhavAdigaNa kSamAzramaNa kRta nayacakra TIkA upAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAjanA hastAkSaramAM [ pRSTha 181 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayacakranI hAthapothI 183 potAnA ja hastAkSaramAM prApta thayA ane te temaNe mane ApyA. emAM eka vAvamAstra nAmano graMtha ( chapAyesa vAdamAlAthI uho ), zrIne vItarAgastotra aSTamaprakAzavRtti ( syAdvAdarahasya ? ) aMtima soDa vyAkhyA apUrNa paryaMta ane trIjo mallavAdI AcAryaracita nayacakra graMthanI prati--e rIte traNa apUrva graMtho mane ApyA. A traNemAMthI nayana graMthanI pothI jotAM mane harSaromAMca prakaTI gayA ane apUrva svargIya AnaMdano pratyakSa anubhava thayo. A pratinA aMtamAM upAdhyAyajI mahArAje je puSpikA AlekhI che e to varSo pahelAM bhAvanagarathI prasiddhi pAmatA 'zrI AtmAnaMda prakAza 'mAM muni zrIbhUvijayajIe prasiddha karI ja dIdhI che. te chatAM prastuta smAraka graMthamAM upAdhyAyajI mahArAjanI e pothInA pratibimbane sAkSAt jonArA rasika bhakta vAcakone atRpti na rahe te mATe e AkhI puSpikA ahIM ApavAmAM Ave che. pratiSThitasiddhavijayAvaha jaganmUrddha sthasiddhavat pratiSThitaM yazaskaramiti // chaH // iti zrImallavAdimAzramaNapAdakRta nayacakrasya tumbaM samAsam // chaH || graMthAgraM 18000 // yAdRzaM pustake dRSTaM tAdRzaM likhitaM mayA / yadi zuddha zuddhaM vA mama doSo na dIyate // 1 // saMvat 17*10 varSe posavadi 13 dine zrIpattana nagare | paM0 zrIyazavijayena pustakaM likhitaM / zubhaM bhavatu // udakAlacaurebhyo / mUkhakebhyo vizeSataH / kaSTena likhitaM zAstraM yatnena pratipAlayet // 1 // dRSTikaTigrIvA / dRSTistatra adhomukhI / kaSTena likhitaM zAstraM yatnena pratipAlayet // 2 // pUrva paM0 yazavijayagaNinA zrIpantane vAcitaM // cha // Adarzo'yaM racito / rAjye zrIvijayadevasUrINAM / saMbhUyairamISA | mabhidhAnAni prakaTayAmi // 1 // vibudhAH zrInaya vijayA gukho jayasomapaMDitA guNinaH / vibudhAzca lAbhavijayA gaNayo'pi ca kIrttiratnAkhyAH // 2 // tattvavijaya munayo'pi prayAsamAtra sma kurvate likhane / saha ravivijayairvibudhairalikhacca yazovijaya vibudhaH || 3 || graMthaprayAsamenaM / dRSTvA tuSyaMti sajjanA bADhaM / guNamatsara vyavahitA / durjanadRk vIkSate nainaM // 4 // tebhyo namastadIyAnstuve guNAMsteSu me dRDhA bhaktiH / anavarataM ceSTaM jinavacanodbhAsanArthe ye // 5 // zrayostu || sumahAnapyayamuccaiH / pakSeNaikena pUrito graMthaH / karNAmRtaM paTudhiyAM jayati caritraM pavitramidaM // 6 // zrIH // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 AcArya vijyavallabhasUri smAraka graMtha A pupikAmAM ema jaNAvavAmAM AvyuM che ke "prastuta hAthapothI pATaNamAM vi.saM. 1710mAM lakhI che. e lakhavA pahelAM upAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAje A Akho graMtha pATaNamAM vAMcI lIdho hato ane tyAra pachI zrI vijayajI mahArAja, zrI jayasoma paMDita, zrIlabhavijayajI mahArAja, zrI kIrtiratna gaNI, zItavijayajI, zrIravivijaya paMDita ane khuda zrIyazovijayajI mahArAja, ema sAta munivaroe maLIne 18000 zloka pramANe A mahAkAya zAstranI mAtra eka pakhavADIAmAM-paMdara divasamAM ja pothI lakhI che-nakala karI che." A graMthanI nakala karavA mATe ATalI badhI utAvaLa karavI paDI e eka navAI jevI vAta che. zuM jemanI pAse A graMthanI virala prati haze temaNe AvI pharaja pADI haze ke zuM?-e eka koyaDo ja che. astu. A graMtha keTalA mahattvano ane jaina dArzanika vAsmayanA ane jaina zAsananA AdhArastaMbharUpa che? enI pratIti ApaNane eTalAthI ja thAya che ke zrIyazovijayajI jevAe A graMthanI nakala karavAnuM kArya hAtha dharyuM. prastuta pratine lakhavAmAM je sAta munivaroe bhAga lIdho che temanA akSaro vyaktivAra pArakhavAnuM zakya nathI. A lakhANamAMthI ApaNe mAtra zrIyazovijayajI mahArAja ane temanA guruvAra zrIyavijayajInA haratAkSarone pArakhI zakIe tema chIe. A graMthamAM patra 1thI 44, pa7thI 76. 251thI 55 ane 291thI 294 ema kulle 73 pAnAM zrIyazovijayajIe lakhelAM che, jenA akSaro jhINA hoI ekaMdara 450thI 4800 jeTalI zlokasaMkhyA thAya che. zrIyazovijayajI mahArAja paMdare divasamAM cokakasAIbharyuM ATaluM badhuM lakhI kADhe, e emanI lekhanakaLAviSayaka siddhahastatAno apUrva namUno ja che ane e sau koIne Azcaryacakita kare tevI hakIkata che. prastuta pratinAM kule 309 pAnAM che. temAM paMktionAM lakhANano koI khAsa meLa nathI. saue potAnI hathoTI pramANe lITIo lakhI che chatAM moTe bhAge 1thI ochI nathI ane 24thI vadhAre nathI. pratinI laMbAI- pahoLAI 1044 iMcanI che. 309mA pAnAmAMnI aMtima cha zloka pramANu pupikA zrIyazovijayajI mahArAje lakhelI che. aMtamAM eka vAta jaNAvIne A vakatavya pUruM karavAmAM Ave che. Aje ApaNane nayacakra graMthanI je prAcIna-arvAcIna pothIo maLe che ane zrIyazovijayajI mahArAjanA hAthanI je pothI maLI AvI che te mAtra nava zAstra upara AcArya zrIsiMhavAdi-gaNi-kSamAzramaNe racelI TIkAmAtra ja che. Aje jaina zrIsaMghanA bhAgyasitArAnI nistejatA che ke AcArya zrImalavAdipraNIta e mUlyavAna nA graMthanI nakala Aje kyAMya jovAmAM nathI AvatI. A graMthanI hAthapothIne zodhI kADhanAra kharekhara jaina jagatamAM ja nahi paNa samasta viThajajagatamAM suddhAM daivI bhAgyathI camakato gaNAze, manAze ane pUjAze.