Book Title: Sthulibhadra Acharya Author(s): JAINA Education Committee Publisher: JAINA Education Committee Catalog link: https://jainqq.org/explore/201009/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya sthUlibhadra 9. AcArya zUlibhadra I. sa. pUrve 300 mAM bihAramAM AveluM magadha samRddha rAjaya hatuM. mahAvIranA samayamAM tyAM zizunAganA vaMzaja rAjA zreNika, rAjya karatA hatA. zreNikanA pautra udAyInA mRtyu pachI naMdanA vaMzajonA hAthamAM magadhanuM rAjya AvyuM. naMda vaMzano navamo rAjA dhananaMda tenA pUrvaja jevo nyAyI na hato. te vakhate rAjayamaMtrI zakaTAla hatA ane teo dhananaMda rAjAnA pitAnA vakhatanA mukhyamaMtrI hatA. zakaTAla khUba ja DAhyA, jJAnI, anubhavI pradhAnamaMtrI hatA. prajA tene khUba ja mAna ApatI hatI. anya pradhAno tenI salAha laI kAma karatA. paraMtu dhananaMda rAjA maMtrI zakaTAlane baLajabarIthI nivRtta karavAno prayatna karatA hatA ane anya pradhAno rAjAnI bIke zakaTAlane sAtha ApatA na hatA. zakaTAlane sAta dIkarIo ane sthUlibhadra ane zrIyaka nAme be dIkarA hatA. sthUlibhadra catura, hoMziyAra ane khUba dekhAvaDA hatA. paNa tene koI evI moTI mahattvAkAMkSA nahotI. magadhanI rAjadhAnI pATalIputramAM kozA nAmanI prakhyAta nRtyAMganA rahetI hatI. sthUlibhadra tenA nRtyo jovA kAyama jatA. ema karatAM baMne eka bIjAnA premamAM paDyA. 18 varSanI uMmare sthUlibhadra ghara choDIne kozA sAthe rahevA cAlyA gayA. kozAnA premamAM Asakta banelA zUlibhadrae potAnA kuTuMba tathA kArakirdInA pratye saMpUrNapaNe bedarakArI rAkhI tyAga karI dIdho. rAjA dhananaMda tene darabAramAM khUba ucca hoddo ApavA mAMgatA hatA paNa sthUlibhadrae inkAra karI dIdho. zrIyakane tenI jagyAe niyukta karyo. mi2) kauzAnA nRtyano AnaMda mANatA sthUlibhadra jaina kathA saMgraha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharo ane AcAryo dhananaMda rAjA ghaNo krUra ane ghAtakI hato. magadhanI prajAne teno ghaNo asaMtoSa hato. naMdavaMza nAza pAmavAne Are hato. lokonA asaMtoSane kAraNe dhananaMda rAjA khUba ja asalAmatI anubhavato. tene darabAranA pradhAno zrIyaka ane zakaTAla pratye khUba ja avizvAsa pedA thayo hato. zakaTAla kharekhara khUba ja vaphAdAra hatA ane tethI ja tene rAjAnA AvA vartanane lIdhe potAnA nAnA dIkarAnI rAjakIya kArakirdInA bhaviSyanI ciMtA rahetI. zrIyakanI vaphAdArI sAbita karavA mATe zakaTAle potAnA jIvanano bhoga ApavAnuM nakkI karyuM. zakaTAle zrIyakane samajAvyo ke rAjAnI hAjarImAM ja tuM mane talavArathI mArI nAMkhaje ane rAjAne jaNAvaje ke mArA pitA tamane vaphAdAra rahetA na hatA tethI meM ja temanuM mAthuM kApIne vadha karela che, tethI tArI vaphAdArInI rAjAne khAtrI thaze. zrIyaka pitAne mAravA koI kALe taiyAra nathI thatA. pitRhatyAnuM pApa huM nahi vhoruM paNa zakaTAle samajAvyuM ke tuM mArIza te pahelAM huM mukhamAM jherI goLI mUkI daIza eTale tatkALa mAruM mota thaze. tAre to marelA evA mane mAravAno dekhAva ja karavAno che. Ama rAjAne tArI vaphAdArImAM vizvAsa besaze. jyAre sthUlibhadrae A karuNa ghaTanA jANI tyAre temane ghaNo AghAta lAgyo. 12 varSa sudhI sahune bhUlIne te kozA sAthe ja rahyA hatA. pitAnA karUNa mRtyuthI temanI AMkho khUlI gaI. teo vicAravA lAgyA ke ATalA badhA varSo kozA sAthe rahIne meM zuM meLavyuM? mArA kharI juvAnInA badhA varSo pANImAM gayAM. temane samajAyuM ke te kaMI ja prApta karI zakyA nathI. pitAnA mRtyuthI emane darekanI jiMdagIno A ja aMta hoya che te satya samajAyuM. zuM mRtyuthI chaTakavAno koI rasto ja nathI ? to pachI jIvanano artha zo che? to huM koNa chuM ? ane mArA jIvanano hetu zo che? A pramANe maMthana karatAM temane samajAyuM ke zarIra ane jIvananA tamAma sukho kSaNika che. zArIrika AnaMda kyAre ya sukha ApI zakato nathI. e kozAno tyAga karIne zAzvata sukhanI zodhamAM tyAMthI sIdhA ja te vakhatanA AcArya saMbhUtivijaya pAse pahoMcI gayA. AcAryane zaraNe jaIne artha vagaranI jiMdagIne kevI rIte jIvavAthI upayogI bane te samajAvavA kahyuM. AcAryae joyuM to trIsa varSano navajuvAna sAme natamastake Ubho che. moM paranuM teja khAnadAnInI sAkSI pUre che. sthUlibhadranuM makkama chatAM namra manobaLa joIne AcAryane thayuM ke AnA hAthe dharmanuM mahAna kAma thaze ane tene potAnA ziSya tarIke svIkAryo. jIvananI A navI dizAmAM sthUlibhadra bahu jaldI anukULa thaI gayA. AdhyAtmika utthAna mATe vItelA varSonuM sATuM vALatA hoya tema temAM ja racyA-pacyA rahevA lAgyA. sAdhu tarIke emanuM jIvana udAharaNarUpa hatuM. guruno pUrNa vizvAsa saMpAdana karyo hato. thoDA samayamAM to AMtarika dumano upara kAbU meLavI saMyamI jIvanano ghaNo ja vikAsa karyo. have kharekhara teo saMsArathI virakta banyA che ane kozAne bilakula bhUlI gayA che te cakAsavAno samaya AvI gayo che. comAsAnI Rtu zarU thaI. sAdhuone cAturmAsa eka ja jagyAe sthira thaI dharmadhyAna karavAnuM hoya. sthUlibhadra ane bIjA traNa sAdhuoe potAnA saMyamI jIvanane cakAsavA viparIta paristhitimAM cAturmAsa pasAra karavAnuM nakkI karyuM. dareke potAnI jAte ja sthaLa nakkI karyA. eka sAdhue siMhanI guphA pAse rahevAnI guru pAse maMjUrI mAMgI, eke sApanA dara pAse rahevAnI maMjUrI mAMgI, eka sAdhue kUvAnI dhAra para rahevAnI maMjUrI mAMgI. gurue sahune tema karavAnI maMjUrI ApI. sthUlibhadrae kozAnI citrazALAmAM cAra mAsa rahevAnI namratApUrvaka maMjUrI mAMgI. deDha manobaLavALA sthUlibhadranA AdhyAtmika vikAsa mATe A jarUrI hatuM. tethI temaNe tema karavAnI maMjUrI ApI. sthUlibhadrae kozA pAse jai tenI citrazALAmAM rahevAnI maMjUrI mAMgI. kozAne khUba ja navAI lAgI. ene to AzA ja na hatI ke pharI te sthUlibhadrane jovA tema ja maLavA pAmaze. sthUlibhadranI gerahAjarImAM te kharekhara khUba ja du:khI hatI. have te AnaMdamAM 48 jaina kathA saMgraha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya sthatibaMna AvI gaI. sthUlibhadranA irAdAnI eTale teone potAnA AdhyAtmika vikAsanI cakAsaNI karavI hatI tenI khabara kozAne na hatI. kozA to syUlibhadrane potAnA jIvanamAM pAchA lAvavA kaTibaddha banI. potAnI tamAma nRtyakalAo tathA bhAvabhaMgIo dvArA citrazALAmAM comAsA mATe rahela sthUlibhadrane calAyamAna karavA prayatno karavA lAgI paNa kozAnA abhUtapUrva sauMdaryathI paNa te na DagyA. AdhyAtmika dhyAnamAM ja temanA manane dRDha banAvatA. emane to janma-maraNanA pherAmAMthI mukti meLavavI hatI. athAga prayatno karavA chatAM kozAnI badhI ja yuktio niSphaLa gaI. tene samajAI gayuM ke sAcuM jIvana to sthUlibhadranuM ja che ane te temanI ziSyA thaI gaI. A prasaMgathI sthUlibhadrano AdhyAtmika rIte khUba ja vikAsa thayo. comAsuM pUruM thatAM cAre ya sAdhu guru mahArAja pAse pAchA AvyA ane potapotAnA anubhavo kahevA lAgyA. pahelA traNe potAnI saphaLatAnI vAto karI te sAMbhaLI AcArya prasanna thayA ane teone abhinaMdana ApyA. jyAre sthUlibhadrae potAnI kasoTInI vAto kahI tyAre AcArya potAnI beThaka parathI uThIne tene bheTI paDyA, ane khUba ja agharI parIkSA pAsa karI ema kahI tene abhinaMdana ApyA. A joIne bIjA traNa sAdhune adekhAI AvI. sthUlibhadrane ATaluM badhuM mahattva zA mATe? teoe to kharekhara ghaNI zArIrika takalIpho veThI hatI jyAre sthUlibhadra to AkhuM comAsuM sukha sagavaDamAM ja kozAne tyAM rahyA hatA. AcAryae samajAvyuM ke sthUlibhadrae je karyuM che te azakya kAma hatuM, je bIjA koI na karI zake. pahelA sAdhue bhaDAI hAMkatA kahyuM ke AvatA jaina thA saMgraha 49 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagho ane AcAryo comAsAmAM huM sahelAIthI kozAnA ghera cAturmAsa rahIza. AcArya jANatA hatA ke A vAta tenA mATe zakti bahAranI che, mATe temaNe tene khUba ja samajAvyo. paNa sAdhu potAnI AdhyAtmika zakti sthUlibhadra karatAM vadhAre che tema pUravAra karavA mAMgatA hatA. AcAryane anicchAe tema karavAnI maMjUrI ApavI paDI. bIjAM comAse te sAdhu kozAnA mahelamAM pahoMcI gayA. kAmakrIDAthI bharapura citrothI sajAvelI citrazALA temane uzkeravA mATe pUratI hatI. emaNe rUparUpanA aMbAra samI kozAne joI eTale emano rahyo sahyo saMyama paNa ogaLI gayo ane kozAnA prema mATe taDapavA lAgyo. sthUlibhadranuM pavitra jIvana joIne kozAe paNa sarvasva tyAganI jiMdagI kevI hoya te jANyuM hatuM. sAdhunI sAna ThekANe lAvavA kozAe zarata mUkI ke teo pATalIputrathI uttare 250 mAIla dUra AvelA nepALa rAjyamAMthI hIrA jaDita ratnakaMbala laI Ave to ja teo mAro prema pAmI zake. sAdhu comAsAmAM musApharI nA karI zake to paNa premamAM pAgala banelA sAdhu bhUlI gayA ane aneka takalIpho veThIne teo nepALa rAjayamAM pahoMcyA ane rAjAne khuza karIne ratnakaMbala meLavI, pachI te sAdhu ratnakaMbala laIne kozA have jarUra mAro prema svIkAraze evA vizvAsathI AvI pahoMcyA, kozAe kiMmatI ratnakaMbala hAthamAM laI joyuM, tenAthI potAnA paga lUchIne kAdavamAM pheMkI dIdhuM. A joI sAdhu to AghAtathI dimUDha thaI gayA. teNe kozAne kahyuM, "kozA, tuM pAgala che? aneka takalIpho veThIne AvI kiMmatI bheTa huM tArA mATe lAvyo ane te ene pheMkI dIdhI?" javAbamAM kozAe kahyuM, "aneka prayatno ane tapazcaryA bAda meLaveluM tamAruM sAdhutva zA mATe veDaphI rahyA cho?" vinamra sAdhune potAnI moTI bhUla samajAI ane potAnI kAramI niSphaLatAno ahevAla ApavA AcArya pAse pahoMcI gayA. te ja divasathI sthUlibhadra mATeno temano Adara amApa thaI gayo. te pachInA samayamAM jaina dharmanA ati jUnA zAstro - bAra aMga Agama ane cauda pUrvonA zAstrone sAcavavAmAM sthUlibhadrae mahattvano bhAga bhajavyo. jaina itihAsa jaNAve che ke Arya saMbhUtivijayanA kALadharma pachI Arya bhadrabAhu chellA AcArya hatA jeone jainadharmanA zAstronuM saMpUrNa jJAna hatuM. Arya bhadrabAhu ane Arya saMbhUtivijaya baMne Arya yazobhadranA ziSya hatA. e samayamAM jaina zAstro moDhe yAda rAkhavAmAM AvatA ane guru te jJAna ziSyone ApatA. koIpaNa svarUpamAM tene lipibaddha lakhavAmAM AvyA na hatA. kAraNa ke lakhelA dhArmika pustakone sAcavavA paDe eTale tene paNa parigraha gaNavAmAM Avato ane sAdhu mATe pAMca mahAvratamAMthI eka paNa mahAvrata bhaMga karavAno dhArmika kAma mATe paNa niSedha hato. Arya bhadrabAhunI doravaNI heThaLa sthUlibhadrae maukhIka rIte bAra AgamamAMthI agiyAra aMga Agamano saMpUrNa abhyAsa karyo. e samayamAM bhayaMkara dukALa paDyo hato. dukALanA samayamAM sthUlibhadra 'dRSTivAda' nA nAme oLakhAtA bAramA Agama jemAM cauda pUrvo samAvelA hatA, teno abhyAsa na karI zakyA. dukALa daramiyAna AcArya bhadrabAhusvAmIe temanA ziSyo sAthe dakSiNa bhAratamAM sthaLAMtara karyuM. Arya sthUlibhadra bAkI rahelA sAdhuonA vaDA sAdhu rUpe pATalIputramAM rahyA. dukALanA kaparA samayamAM sAdhuone emanA niyamo pALavAmAM ghaNI takalIpho paDavA lAgI. vadhArAmAM sAdhuonI yAdazakti lupta thavA lAgI jethI aMga Agama paNa bhUlAvA lAgyAM. dukALa bAra varSa cAlyo. dukALanA varSo pachI yUlibhadrae AgamanA dharmagraMtho pharIthI je sAdhuone yAda hoya temanI gaNatarI karIne bIjAone zikhavADI zake te mATe mahAsabhA bolAvavAnuM nakkI karyuM. AcArya sthUlibhadranI AgevAnI heThaLa pATalIputramAM A dharma mahAsabhA bharAI. A mahAsabhAmAM bAramAMthI agiyAra Agamato maukhika rIte pharI taiyAra karavAmAM AvyAM. paraMtu koI sAdhu bAramA aMga Agamane tathA tenA cauda pUrvone yAda rAkhI zakyA na hatA. phakta Arya bhadrabAhusvAmIne AnuM jJAna hatuM paNa teo to dakSiNa bhAratamAM gayA hatA ane tyAMthI nikaLIne teo uttaramAM nepALanA parvatIya vistAramAM viziSTa tapazcaryA ane dhyAna prakriyA karI rahyA 0 jaina kathA saMgraha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya sthalibhadra hatA. jaina saMghe AcArya sthUlibhadrane tathA bIjA vidvAna jaina sAdhuone AcArya bhadrabAhu svAmI pAse jaIne bAramA aMga Agamane taiyAra karavA vinaMti karI. lAMbI musApharI hovAthI ghaNA sAdhuomAMthI phakta sthUlibhadra ja nepALa pahoMcyA. AcArya bhadrabAhusvAmI pAse bAramuM Agama tathA tenA cauda pUrvo zIkhavAnuM zarU karyuM. eka vakhata sthUlibhadranI sAdhvI banelI baheno temane nepALamAM vaMdana karavA gayAM. A samaye yUlibhadrae caudamAMthI dasa pUrva zIkhI lIdhAM hatAM. bAramA AgamanA dasa pUrva zIkhI lIdhA bAda temAMthI meLaveluM camatkArika jJAna teo bahenone batAvavA mAMgatA hatA. temaNe guphAmAM besI potAnA A jJAnanI zaktithI siMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. temanI sAdhvI baheno jyAre guphAmAM vaMdana mATe pravezyAM bhadrabAhusvAmI zuM banyuM haze te samajI gayA ane pharIthI temane guphAmAM bhAIne maLavA javA kahyuM. A vakhate sthUlibhadra temanA asala svarUpamAM hatA. temane sAjAsamA joIne sAdhvIjIo khUba ja AnaMdita thayAM. sthUlibhadrae potAnI zaktino taddana najIvI bAbata mATe khoTo upayoga karyo te jANIne AcArya bhadrabAhusvAmI nirAza thaI gayA. AdhyAtmika zakti mATe sthUlibhadra haju paripakva nathI ema temane lAgyuM. tethI temane bAkInA cAra pUrva zIkhavADavAnI nA pADI. zikSA pAmela sthUlibhadrae zIkhavavA mATe bahu vinaMtI karI paNa bhadrabAhusvAmI makkama hatA. jaina saMghe AcArya bhadrabAhusvAmIne potAno nirNaya badalavA tathA sthUlibhadrane bAkInA cAra pUrva zIkhavADavA mATe bahu AjIjI karI tyAre temaNe be zarato mUkI. chellA cAra pUrvanA artha teo sthUlibhadrane zIkhavaze nahi. sthUlibhadra bAkInA cAra pUrva koI sAdhune zIkhavI zakaze nahi. sthUlibhadrae zarato maMjUra rAkhI ane bAkInA cAra pUrva zIkhyA. jyAre jainadharmagraMtho lakhAyA nahotA tyAre dukALanA samayamAM AcArya sthUlibhadrae tene maukhika rIte sAcavavA mATe je kAma karyuM tethI jaina itihAsamAM temanuM nAma UMcA Adara sAthe yAda raheze. zvetAMbara paMthanA loko Aje paNa sthUlibhadranuM nAma bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI pachI tarata ja le che. maMgalaM bhagavAna vIro, maMgalaM gautama prbhu| maMgalaM sthUlibhadrAdyA, jaina dharmostu maMgalaM // jIvanamAM UMcuM dhyeya rAkhIne koI paNa uMmare naSphaLa jIvanane saphaLa banAvI zakAya che. daDha nirdhAra hoya to saphaLa thavA mATe dalaika aMtarAyo dUra zakAya che. 38 varSanI uMmare raghuNabhadde jiMdagInA bAra varSo baeNDaphI nAMdhyA hatA. chatAM saphaLatApUvaeNka AdhyAtmika jIvana vIkA? (chuM. daDha manobaLathI potAnI aMda2nA moTAmAM moTA zatrulmone temaNe jItI lAhyA hatA. pahelAMnA paoNtAnI IcchAone tyajI dIdhI. teo mahAna jaina sAdhu banthA. jaimanuM nAma Aje paNa aAdara ane bhaktipUvaeNka vAraMvAra levAmAM AvaeN che. jaina kathA saMgraha 51