Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. zraddhAdhana sudarzana covIsaso covIsaso comAsAM codhAra nIre varasI gayAM, covIsaso covIsaso vasaMta phUlaDe phAlI gaI, covIsaso covIsaso dIvALIo dIpakathI jhaLahaLI gaI. e pahelAMnA vakhatanI A vAta che. mAnavIya zraddhAnI kasoTInI A kathA che. magadha deza che. emAM rAjagRha nagarI bhAre prasiddha. tyAMno rAjavI mahArAjA zreNika biMbisAra bhAre mojIlo, raMgarAgavALo. e nagaramAM rAjAnA jevuM ja mojIluM eka mALI-kuTuMba vase. kuTuMbanA vaDAnuM nAma arjuna mALI. mAlaNanuM nAma baMdhumatI ! A mALI ne mAlaNanI jugala joDI bhAre phUTaDI, bhAre raMgIlI, bhAre vilAsI. mALIne aneka bagIcA ! gulAba, mogaro, jAI, jUI, mAlatI, caMpo, belAM, kesUDAM-- AvAM kaMI kaMI jAtanAM phUla Utare. rAjagRhamAM phUlonAM zokhIna bhAre ! bhAre khapata rahe. arjuna ne baMdhumatI--A gulAbI juvAnIvALuM joDuM eka yakSadevatAnuM upAsaka. e yakSanuM nAma mugarapANi ! mugara eTale mogarI (gadA) jenA hAthamAM che te. roja savAre A joDuM yakSabApajInA maMdire Ave, ne phUlono Dhaga caDhAve. yakSabApajIno varasovarasa meLo Ave. aDhAre varaNa e meLAmAM UmaTe. meLAmAM badhAya samAna; nahi AbhaDacheTa ke nahi aMboTa. sau sAthe nAce, sAthe gAnatAna kare, sAthe nAstApANI kare. meLAmAM bhAre bhapako karIne arjuna mALI Avyo. ThAThamATha racIne baMdhumatI AvI. benAM rUpa-raMga joIne sahu kahevA lAgyAM ke kAmadeva ane rita pote meLo mahAlavA AvyAM che. meLAmAM sArAM Ave tema khoTAM paNa Ave ene na rokAya. evI eka cha-sAta jaNAnI lalita maMDaLI paNa lahera karavA AvelI. emanI najara rUpanA sAgara jevI baMdhumatI para maMDAI gaI.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAdhana sudarzana * ra37 sAMja paDI. meLo vIkharAyo. aMdhArAM UtaravA lAgyAM. arjuna mALI ne baMdhumatI yakSabApajInAM darzana karavA maMdire gayAM. pelI zetAnamaMDaLIe lAga joyo. arjuna mALIne cAra-cha jaNAe thaIne pakaDI lIdho. maMdiranA thAMbhale kasakasAvIne bAMdhI dIdho. pachI pakaDI badhumatIne ! cha bAjanA hAthamAM eka kabUtarI ! zI enI hAlata thAya ? e anAcArathI maMdira apavitra thayuM. baMdhumatInuM prANapaMkheruM apavitra thayelA deha-maMdirane choDIne cAlyuM gayuM. lalita maMDaLI paNa aMdhakAranI kALAzamAM potAnAM kALAM moM laI nAsI chUTI ! rahyo eka arjuna mALI-thAMbhale baMdhAyelo, A tamAma atyAcArano paravaza sAkSI ! eNe yakSabApajIne ghaNI AjIjI karI, paNa mAlaNanA yakSabApajI pASANanA ja rahyA ! sAme cUMthAyelI baMdhumatInuM maDaduM paDyuM hatuM. e jotAM jotAM arjunanuM magaja phaTakI gayuM. savAra thatAM to jANe e ThAvako ne zANo arjuna mALI ja na rahyo. mAnavamAMthI rAkSasa sarajAI gayo. eNe jorathI AMcako mAryo; doraDuM tUTI gayuM. doDIne eNe mUrtinA hAthamAMnI mogarI uThAvI devane ja mArI; kaDaDabhUsa ! pachI nIkaLyo bahAra. sAme je maLyAM ene mogarIthI ThAra karyA. jotajotAmAM hAhAkAra vartI gayo. rAjA jevo rAjA paNa kaMI karI na zakyo. arjuna mALIno jyAM saMcAra thayo tyAM bharelAM nagara khAlI thavA lAgyAM. rojaroja khUnanI vAto phelAvA mAMDI. prajA "trAhi', 'trAhi pokArI gaI. rAjAe koTavALane hukama karyo ke gAma AkhAmAM Dhola vagaDAvo ke koI kaThiyAro, ghAsavALo, phUla vINanAro, niMbhADA pakavanAro kuMbhAra ke bahAragAmano pravAsI e raste na cAle; e raste khUnano bhaya che, mota mAthe che. mATe koI nAnuM-moTuM, bUTuM-gharaDuM, juvAna-javAMmarda e motane mArge pharake paNa nahIM. chatAMya koI jaze to tenA khUnanI javAbadArI ene zira che. gAma AkhAe Dhola sAMbhaLyo. sau saDaka thaI gayAM. e raste dhaMdhA mATe janArA to mUMjhAI gayA. jayAM mAthe mota gAje tyAM koNa Daga mAMDe ? banavAkALa che, ke barAbara e ja TANe e rastA tarapha cheka cheDe AvelA moTA vanakhaMDamAM guNazIla nAmanA caitya pAse bhagavAna mahAvIra padhAryA. e to nirbhaya, moTA marajIvA, zAMtinA dariyA, karuNAnA bhaMDAra. magadha AkhAyamAM gAmegAma vicare, potAnuM dharmacakra pharatuM rAkhI tamAma janatAne zAMti pamADe, mAraga batAve. eo pharatAM pharatAM rAjagRha tarapha AvI caDyA. rAjArANI emanAM
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 * saMgIti pAkAM anuyAyI, loko paNa temanA upAsaka; keTalAka to vaLI aThaMga upAsaka. nagara AkhAmAM ane AsapAsa badhe samAcAro pharI vaLyA, ke jyAM pelo phaTakelo arjuna doDyA kare che, mogarI pheravato pheravato mANasonAM mAthAM dhaDathI judAM kare che e rastA upara cheka cheDe AvelA vanakhaMDamAM bhagavAna mahAvIra padhAryA che. Ama to AvA samAcAra sAMbhaLatAM ja nagara AkhuMya UmaTI paDatuM, raste tasuya cAlavAnI jagA na rahe evI bhIDa jAmatI, rasto ghaNo pahoLo hoya chatAM Ave TANe sAMkaDo banI jato. paNa A vakhate AmAMnuM kAMI na banyuM. e raste koI ja na pharakyuM. gharaDAM upAsako ane upAsikAo paNa bhayabhIta thaI ghare besIne ja mahAvIranI stuti gAvA lAgyAM, jApa japavA lAgyo ane bolavA lAgyAM ke "he bhagavAna ! vanamAM rahelA tamane ame ahIM ghera beThAM beThAM ja namIe chIe, vaMdIe chIe ane bhajIe chIe; tame amArAM e vaMdana, namana ane bhajana svIkAro." vaLI keTalAya javAMmarda juvAno bhagavAna mahAvIranA darzane javA taiyAra thayA to temanAM mAbApoe ane temanI juvAnaDIoe temane samasaMgharA daIne aTakAvI dIdhA. koI vaLI baLajabarIthI javA taiyAra thayA, tyAre rAjAnI ANe temane rokI rAkhyA. kharekhara A TANe nagara AkhAnI saMtadarzananI bhAvanA UDI gaI. keTalAka bhAvanAvALA bhAvanA bhAvavA lAgyA ke prabhu to pavananI jema pharanArA che ane A mALI have keTalAka dI kADhavAno ? e to dayAnA sAgara, vaLI pAchA Avate unALe ke ziyALe rAjagRhane jarUra pAvana karavAnA. utAvaLA na thAo, A vakhate vaLI darzanano aMtarAya lakhyo haze; karmanI gati gahana che. zuM karIe? A vakhate, jene hADohADa bhagavAnanI vANI lAgI gaI che evo bhagavAnano ananya upAsaka sArthavAha-putra sudarzana mRtyubhaya chAMDI khaDo thAya che. rAjagRhano e prasiddha juvAna che. bhagavAna AvyAnA samAcAra sAMbhaLatAM ja e juvAnanAM romaroma khaDAM thaI gayAM, harSanA AvezathI haiyuM vadhu ne vadhu dhaDakavA lAgyuM, AMkhamAM AnaMdanAM AMsu UbharAyAM. saMtanuM mAtra nAma paNa pAvanakArI che, to pachI temanAM darzananI ane vacanazravaNanI zI vAta ?
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAdhana sudarzana * 239 vANiyo dhana mATe jokhama kheDavA taiyAra thAya, brAhmaNa dakSiNA mATe kyAMthI kyAM pahoMce, game tevo kSatriya gAmagarAsa mATe mAthuM mUkatAMya pAchI pAnI na kare, tema saMtanAM nAma ane vacanano premI, darzanano Azaka zuM na kare? sudarzana to savAranA jhaTajhaTa UThI savAranuM tamAma kAma patAvI, yogya vastro paherI potAnAM mAtapitA pAse Avyo. AvatAM ja teNe mAtApitAne jaNAvyuM : "huM guNazila caityamAM padhArelA bhagavAna mahAvIranAM darzane jAuM chuM." mAtApitAe putrane pagathI ja pArakho. mAtApitAe tene kahyuM: "beTA ! tane khabara che ne eka tarapha mota che ane bIjI tarapha bhagavAnanAM darzana che ? beTA ! hajI to tuM juvAna che. gharamAM tArI rAha jonArI jobanavaMtI nAnI bALA beThelI che. ameya bhagavAnanA darzana mATe ghaNuM ghaNuM talasIe chIe, taraphaDIe chIe; paNa Ama kAMI motane maLavA javAya?" sudarzane mAvataranI gaNitanajara pArakhI. e AvA gaNitaneDAmAM mAnato na hato. e abhI bhakti karatAM pratyakSa upAsanAmAM rasa dharAvato. pharI eka vAra sudarzane potAnAM pUjanIya mAtApitAne saMtasamAgamano mahimA samajAvyo ane maraNane kAMThe beThelAM temane potAnI sAthe ja bhagavAnanI upAsanA mATe cAlI nIkaLavA vinavaNI karI. e to ekano be na thayAM; eTale sudarzana to mUThIo vALI bhagavAnanI dizAmAM doDavA lAgyo. ene kAMI bIjuM sAMbhaLavuM nahotuM, ene mana to eka bhagavAna ja bhagavAna ja ! emanI dhUnamAM e to masta banI vegathI UpaDyo. sAthe mAtra bhaktinuM bhAtuM, bhagavAnanuM nAmasmaraNa, temanA puruSArthanuM ciMtana ane naramAMthI nArAyaNa thavAnI temanI pravRttinuM manana. dUrathI pelA phaTakelA mALIe mANasane e raste Aja ghaNe divasa Avato joI malakATa karyo, AnaMdanI ciciyArIo pADI. e to potAnuM khAja AveluM joI koI nararAkSasanI peThe nAcavA lAgyo ane mogarI pheravato pheravato sudarzananuM sAmaiyuM karavA talapApaDa thaI rahyo. paNa e sAmo doDe e pahelAM ja dhIra, vIra, gaMbhIra, prazamarasathI bharelo jIvanasAdhanAno umedavAra sudarzana ja tenI tarapha vegathI UpaDyo. jema jema sudarzana pAse Avato dekhAyo tema tema mALInI phaTaka narama thavA lAgI. Ameya vakhata vadhAre thaI javAthI phaTaka thoDI thoDI besI gaI hatI, paNa Aje to temAM kAMI ora ja phera thato lAgyo.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 0 saMgIti mALInI barAbara sAme sudarzana have AvI pahoMcyo. mALIe paDakAryo : "are nAdAna, zuM tAre maravuM che ? zuM tAre Aje hatA na hatA thaI javuM che ? tane khabara nathI ke A raste janArA tamAmanuM huM lohI pI jAuM chuM ? mAruM nAma arjuna mALI. A mogarI joI ? tuM to belI ! eka ja phaTakAnA lAgano cho. A raste zA mATe Avyo ? zuM tAre AgaLapAchaLa koI nathI ? ghera mArI baMdhumatI jevI koI juvAnaDI rAha jonArI nathI ? are bhalA mANasa ! pAcho pharI jA. hajI huM tane cetavuM chuM : gharabhego thaI jA, nAhakano mane na uzkera.' sudarzana to prazamapUrNa netre mALInI barAbara sAme trATaka-najare joI ja rahyo; na halyo, na calyo, na bhaDakyo, na dhrujyo, na kaMpyo. e to aDaga ja Ubho rahyo. hoTha marakatA hatA. manamAM ullAsa UbharAto hato ke kyAre guNazIlamAM pahoMcuM ane bhagavAnane bhAvuM ! enI to dhUna eka ja ke kyAre bhagavAnanAM darzana karyuM ! kacAre temanAM sudhA samAna vacana sAMbhaLuM ! je paLo jatI hatI te tene mana varasa varasa jevaDI jaNAtI hatI. mALI vaLI tADUkyo : ''bola chokarA bola, bola juvAna bola; phATI nAkha, ahIM AvavAnI tArI zI makasada ?'' mogarInA AMTA jora jorathI pharatA hatA tema sudarzana taddana aDola, sthira, akaMpa ane romamAM paNa kSobha vinAno Ubho hato. ''zuM tuM mUMgo che ? bolato kema nathI ? A jhADanI jema zuM mArI sAme tAke che ? bole che ke phaTakAruM ?" zAMta svare sudarzana bolyo : "guNazIla caityamAM paramaguru saMtapuruSa zramaNa bhagavAna mahAvIra padhAryA che, temane vaMdana karavA, temanI vANI sAMbhaLavA, temane bheTavA jAuM chuM bhAI !" gaganane gajavI mUke evuM hAsya karato mALI barADyo : 'mArI mAlaNane mArI nAkhI e ke bIjo tuM ? Ava, oro Ava ane mogarIno svAda cAkha." sudarzana mALInI vadhu najIka gayo, kema jANe sagA bhAIne bheTato hoya tema te baMdhubhAva anubhavavA lAgyo. sudarzanane sthira, nirbhaya ane smitavadana joIne mALI camakyo. tenI bhaDaka-phaTaka vadhAre narama thatI dekhAI. tenA aMtaramAM valoNuM zarU thaI gayuM. kema A Darato nathI ? mArI pAse sarato Ave che kema ? A kazuM barADato nathI ? mahAvI2 vaLI koNa ? A juvAna enAM darzana mATe maravA taiyAra zA mATe thAya che ?'
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAdhana sudarzana 0 241 mALInA manano vicAra-ravaiyo enA hRdayamAM jorathI pharavA lAgyo. hAthamAMthI mogarI kyAre sarI gaI tenuM tene bhAna na rahyuM. kAMIka narama paDelo, kAMIka bhoMTho paDelo mALI thaMbhyo. sudarzananI sAme phATe DoLe jovA lAgyo, vAraMvAra jovA lAgyo. UMce joyuM, nIce joyuM, tyAre pAsa joyuM ane ema keTalIka paLo joyA ja karyuM. pachI vaLI ghUmarI khAto te babaDavA lAgyo : "are o navalohiyA juvAna ! bhagavAna, deva, darzana, pUjA badhuM DhoMga che. mANasa mANasano zatru che. meM ghaNI pUjA karI. enuM phaLa A maLyuM." sudarzana bolyo : "nA bhAI ! A pUjA AvI nahIM. A pUjAno artha TIlATapakAM karavAM te nahIM, paNa Adara, sadUbhAva, samabhAva. eTale je tamAma prANIo tarapha Adara rAkhato hoya, sadUbhAvathI vartato hoya. samabhAve tamAma bhaNI najara rAkhato hoya, koIne paNa koI paNa rIte dUbhavato na hoya eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI koI paNa prANIne je duHkhI na karato hoya; eTaluM ja nahIM, potAnA svArthane kAje ke potAnA zarIrane mATe paNa koIne lezamAtra trAsa na Apato hoya, ane vakhata AvyuM bIjAnA bacAva mATe, rakSaNa mATe potAnA prANonI paNa Ahuti Apato hoya te arihaMta kahevAya. evA arihaMtomAM A mahAvIra zramaNa jIvaMta arihaMta che ne te mArA paramaguru che; temanAM darzane javA sAru huM A raste AvI nIkaLyo chuM." mALI vadhAre zAMta thayo. tenA hRdayamAM kAMIka ajavALuM thayuM. te bolyo : "bhAI ! tAro e paramaguru mAro A saMtApa TALI zakaze kharo ?" sudarzana bolyo : "bhAI mALI ! tAro A saMtApa te jarUra TALI zakaze. mane eno pUro anubhava che ne pAko vizvAsa che." mALI jarAka marakyo ane bolyo : "zuM huM tArI sAthe cAlI zakuM ?" sudarzana bolyo : "hA bhAI jarUra, ApaNe banne sAthe ja jaIe. tuM ema kara bhAI, A pAsenI puSkariNImAM nirmaLa zItaLa jaLa bhareluM che; temAM snAna karI le. darzane pachI ApaNe banne sAthe ja UpaDIe." arjuna pAsenI manohara kamaLabharelI puSkariNImAM nAhIne tAjo thaIne AvI pahoMcyo. kapaDAM ThIkaThAka karyA ane e banne jANe ghaNA kALanA snehI hoya ema potapotAnA hAthanA AMkaDA bhIDI jhapATAbaMdha guNazIla caitya bhaNI cAlavA mAMDyA.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 - saMgIti keTalAka ziSyo bhagavaMta mahAvIranI AsapAsa ToLe vaLI koI avanavA prazno pUchatA hatA. A badhuM jotA A banne bheruo, mALI arjuna ane sudarzana sArthavAha putra, bhagavaMtanI najIka AvI pahoMcyA. sudarzana to bhagavaMtane jotAM ja gaLagaLo thaI gayo. bhagavaMta paNa tene oLakhatA hatA ane tenI pAtratAne pichANatA hatA. bhagavaMtane traNa pradakSiNA daI te to temanAM caraNamAM loTI paDyA. bhagavaMte potAne hAthe sAhIne tene tevA ja preme navarAvI Ubho karyo. bhagavaMte AvelA banne jaNanA sukhasamAcAra jANyA ane potAnI nityanI rIte temane potAno anubhava jaNAvavA meghagaMbhIra madhura vANIno pravAha choDyo : "sudarzana ! bhAI, meM A mArA moTA ziSya indrabhUti gautamane vArevAre kaheluM che ke "mANasane sarvacana sAMbhaLavAno moko mahAmusIbate maLe che. kadAca e moko maLI jAya to mArA vAlIDA mANaso evA paNa hoya che, ke te vacanomAM temane zraddhA-vizvAsa paDato nathI. keTalAka vaLI sAMbhaLe che, samaje che ane temAM vizvAsa rAkhe che, zraddhA rAkhe che; paNa teo te vizvAsa pramANe, zraddhA pramANe AcarI zakatA nathI. mAnava mATe saMtavacanomAM zraddhA thavI ghaNI kaThaNa che. zraddhA thaI gaI to te zraddhA pramANe pravRtti thavI vaLI bhAre kaThaNa che. mAnava mAne che ke mArAmAM zraddhA to pragaTI che, have ghaNuM thayuM, paNa sudarzana, pravRtti vagaranI vAMjhaNI zraddhA zuM kAma Ave? janmelI zraddhA hamezAM vAMjhaNI ja rahe, to mAnava kevaLa zraddhAne bahAne dharmavimukha bane, kartavyaniSThArahita, thaI jAya ane zraddhAno mada vadhato jAya, ane e dvArA chevaTe bIjAM aneka pAkhaMDo UbhAM karI vadhAre patita banato jAya. mATe kalyANavAMe to zraddhAne sAcavavI ane tene anusAra pravRtti paNa karavAnuM sAhasa avazya kheDavuM. Ama thAya to ja mAnavano jIvanavikAsa thAya che." . sudarzana ekacitte sAMbhaLato hato ane mahAvIra karuNAmaya premamaya vANIthI bolTe jatA hatA. e badhuM joto arjuna mALI paNa bhagavaMtane zaraNe gayo ane saMtavacanamAM zraddhA pAmI te anusAra svArthatyAganI sAhasika vRtti upajAvI paramazaktine anubhavavA lAgyo. - janakalyANa