Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 anusandhAna 52 ||srv jina cautIsa atisaya viintii|| ma. vinayasAgara zatruJjaya maNDana nAbhisUnu zrI RSabhadeva kI vInatI apabhraMza bhASA meM kI gaI hai| zrI jinabhadrasUri jJAna bhaNDAra, jaisalamera meM isakI 16vIM zatAbdI kI prati hone se yaha nizcita hai ki yaha apabhraMza racanA 16vIM zatAbdI ke pUrva kI hI hai| tIrthaMkara deva ke 34 atizaya mAne gae haiN| jisameM se cAra to unake janmajAta hI hote haiM / dIkSA grahaNa karane ke pazcAt karmakSaya kara kevalajJAna prApta karate haiM, karmakSaya ke 11 atizaya mAne jAte haiM aura zeSa 19 atizaya kevalajJAna prApti ke bAda tIrthaMkaroM kI mahimA karane ke lie devatAoM dvArA vikurvita kie jAte haiM / ina cautIsa atizayoM kI mahimA jaina tIrthaMkaroM kI mahimA ke sAtha prAyaHkara sabhI sthaloM para prApta hotI hai| ____ atizaya kI paribhASA karate hue amarasiMha ne amarakoza meM 'atyanta utkarSa' ko atizaya mAnA hai aura AcArya hemacandra ne abhidhAna cintAmaNi nAmamAlA koza meM 'jagato'pyatizerate tIrthakarA ebhirityatizayAH', kahakara vyutpatti pradAna kI hai / hemacandra ne abhidhAna cintAmaNi nAmamAlA koza meM vargIkaraNa karate hue 34 atizayoM kA varNana kiyA hai / ve 34 atizaya nimna haiM :janma jAta 4 atizaya 1. zarIra - adbhuta rUpa aura adbhuta gandha vAlA nirogI evaM prasvedarahita hotA hai| 2. zvAsa - kamala ke samAna sugandhita zvAsa hotA hai| 3. rudhira-mA~sa-avisra - gAya ke dUdha ke jaise zveta hote haiM aura durgandharahita hote haiM / 4. AhAra-nihAra-adRzya - AhAra aura nihAra vidhi adRzya hotI hai /
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 karmakSaya se utpanna 11 atizaya 1. kSetrasthiti yojana - eka yojana pramANa meM koTAkoTi deva, manuSya aura tiryaMca raha sakate haiN| 2. vANI - arddhamAgadhI bhASA meM tIrthaMkara dezanA dete haiM, vaha bhASA deva, manuSya aura tiryaMcoM meM pariNamita ho jAtI hai aura yojana pramANa zravaNa karane meM AtI hai| 3. bhAmaNDala - sUrya maNDala se adhika prabhA karate hue bhAmaNDala mastaka ke pIche hotA hai| 4. rujA - 125 yojana taka bImAriyA~ nahIM hotI hai| 5. vaira - 125 yojana taka saba jantugaNa pArasparika vaira kA tyAga karate Iti - 125 yojana taka dhAnyAdi ko upadrava karane vAle jIvoM kI utpatti nahIM hotI / 7. mArI - 125 yojana taka akAlamaraNa evaM autpAtika maraNa nahIM hotA 8. ativRSTi - 125 yojana taka ativRSTi nahIM hotI hai / 9. avRSTi - 125 yojana taka avRSTi nahIM hotI hai / 10. durbhikSa - 125 yojana taka durbhikSa nahIM hotA hai / 11. bhaya - 125 yojana paracakra kA bhaya nahIM hotA hai / devakRta 19 atizaya 1. dharmacakra - AkAza meM dharmacakra calatA hai| 2. camara - bhagavAna ke donoM tarapha cAmara vIMjhate rahate haiM / 3. siMhAsana - pAdapIThikAsahita sphaTika ratna kA siMhAsana hotA hai / 4. chatratraya - tIrthaMkara ke sira para tIna chatra suzobhita hote haiN| 5. ratnamaya dhvaja - ratnamaya dhvajA Age calatI hai / 6. svarNa kamala - vihAra karate hue svarNa kamaloM para paira rakhate haiM / 7. vapratraya - samavasaraNa kI racanA hotI hai jisameM rajata, svarNa aura ratna
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 ke tIna prakAra ke gar3ha hote haiM / 8. caturmukhAGgatA samavasaraNa meM tIrthaMkara ke cAra mukha hote haiM / caityadruma - azoka vRkSa ke nIce bhagavAna virAjamAna hote haiM / 9. 10. kaNTaka 13. vAta hai / 11. drumAna 12. dundubhinAda - deva dundubhi bajAte rahate haiM / 1 - bhagavAna vihAra karate haiM to kaNTaka bhI adhomukhI hote haiN| vihAra karane ke samaya vRkSa atyanta jhuka jAte haiM / - anukUla sukha pradAna kare aisI vAyu kA saMcAlana hotA rahatA pakSI bhI tIna pradakSiNA karate haiM / 14. zakuna 15. gandhAmbuvarta - sugandhita pAnI kI varSA hotI hai / 16. bahuvarNa puSpavRSTi - paMcavarNa vAle phUloM kI vRSTi hotI rahatI hai / bAla, dAr3hI, mU~cha aura nakhoM kI vRddhi nahIM 17. kaca, zmazru, nakha-pravRddha hotI hai / 18. amartyanikAyakoTi devatA rahate haiM / 19. Rtu anusandhAna 52 - - tIrthaMkara kI sevA meM kama se kama eka karor3a sarvadA sukhAnukUla SaDRtue~ rahatI haiM / prastuta kRti meM racanAkAra ne janmajAta kevalajJAna aura devakRta atizayoM kA vibheda nahIM kiyA hai / sAtha hI krama bhI kucha idhara-udhara haiN| phira bhI apabhraMza bhASA kI yaha kRti sundara aura suprazasta hai / vInatI isa prakAra hai : nAbhinariMda malhAra, marudevi mADiu uri rayaNu / avigatarUpu apAra, sAmI setruja saI dhaNiya // 1 // sovaNavanna sarIra, tihuaNa tAraNa veDuliya / mAri vIDAraNa vIra, suNi sAmI mujjha vInatIya // 2 // jiNa atisaya cautIsa, je siddhaMtihiM vaNNaviya / te samarauM nisi dIsa, jima ulaga lAgai bhalIya // 3 //
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapTembara 2010 roga na lAgai aMgi, raMgiiM suravara paI namaiM / bhamara bhamaiM cahu bhaMgi, tuha muha parimala miliya maNa // 4 // maMsa ruhira tuha veu, duddhadhAra jima hui dhavala / aMgi na lAgai seu, taNu puNu nimmala nhANa viNu // 5 // jiNa AhAra karaMta, navi dIsai nIhAra puNa / caumuha dhammu kahaMti, vANI jojaNagAmiNiya // 6 // samosaraNi saMmAi, koDisaMkha suranara-tiriya / kAMTA UMdhA thAiM, phUlapagara gUDA samau // 7 // eka sarIkhI vANi, pArIchaI suranara tiriya / saya-paNavIsapamANa, daha disi saMkaTa upasamaiM // 8 // sAtai Iti samaMti, vayaru valI jai vairiyahaM / mAri Na jana mAraMti, desi dukAla tapai(na pai?) sarae // 9 // dIsai gayaNi phuraMta, dhammacakka tuha jiNapravara / bhAmaMDalu jhalakaMti, sira pAkhali thiu saMcarae // 10 // paramesara payaheThi, sura saMcArai nava kamala / satru mitra samadRSTi, rayaNasiMghAsaNa baisaNu e // 11 // iMdra-dhajA AkAsi, ana prabha pAkhali trinni gaDha / gaMdhodaka varisaMti, puSpavRSTi suravara karaiM // 12 // trinni pradakSiNa diti, tuha pAkhali savi paMkhiyahaM / cihu pakhi camara DhulaMti, ceItaruara vIraguNau // 13 // taruara ahalu DhulaMti, eva mu pharakkai komalau / anavAI vAjaMti, daha disi duMduhi devakiya // 14 // kusuma taNI pari deha, janama lagai parimala bahula / koi na pAmaiM cheha, asaMkhyAta jiNavara guNahaM // 15 // aNahUMtaI ika koDi, samosaraNa sura pAmIyae /
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 anusandhAna 52 vAjinaM koDA-koDi, aNavAI vAjaiM gayaNi // 16 // roma rAya naha kesa, vrata lIdhai vAdhai nahi ya / pApa pramAda pravesu, karai na jiNavara sayari khaNu // 17 // e atisaya cautIsa, sAmI tua taNi savi vasai / / mU maNi eha jagIsa, jANau jai tau iu lagau // 18 // tUM mAyA tUM tAta, tUM bAMdhava tUM majjha guru / tauM viNu nahI upAu, sugati paMca paMciya jaNahaM // 19 // tau para paramAnaMda, paramapuruSa tauM paramapau / taI moDiya bhavakaMdu, taiM aNubaMdhita kalapataru // 20 // niya paya paMkaya seva, vimalAcalamaMDaNa risaha / aha nisi deje deva, avaru na kAMI icchiya e // 21 // // sarva jina cautIsa atisaya vInatI / /