Book Title: Saraswatollas Ek Drushtipat
Author(s): Bhuvanchandravijay
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229570/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sArasvatollAsa' : eka dRSTipAta ___-muni bhuvanacandra 'anusaMdhAna'(15)mAM prasiddha thayela 'sArasvatollAsa' nAmaka kRti rasaprada cha / A eka kavikarmathI samRddha, sajIva citraNathI maMDita ane gUDha anubhavanA varNanathI romAMcasabhara racanA ch| maMtrazAstra, mAnasazAstra, kAvyazAstra, alaMkArazAstra, vyAkaraNa, zabdakoza, prAcIna rIta-rivAja-evA ghaNA dRSTikoNothI A kRtino abhyAsa thaI zake / zAradAmaMtranA jApanI parAkASThAe kavine svapnamA mAtA sarasvatInAM darzana thAya ch| A ghaTanA mATe zrIzIlacaMdrasUri temanA prAstAvikamAM 'sAkSAtkAra' zabda vApare che / vastutaH A sAkSAtkAra nathI, paNa mAnasika bhAsaAbhAsa cha / smaraNa-jApa-dhyAnanI prakriyAnA pariNAme upAsakone potapotAnA upAsyanAM svapnamAM ke taMdrAvasthAmAM darzana thatAM hoya che / e mAnavInA aMtarmananI eka asAdhAraNagahana sthitinI nIpaja che ane tenuM Aga mahattva paNa che ja / kavinA svAnubhava, ahIM AlekhAyeluM zabdacitra A viSayano dastAveja banI rahe evaM che| dIvALI ane navA varSanA varNanamAM kavi satata adyatana bhUtakAlano prayoga kare che, eno sUcitArtha e che ke A kRtinI racanA te ja divase thaI cha / prabhAte thayelo anubhava kavie sAMje zabdabaddha karyo cha / samagra kAvyamAM kalpanAvihArane chUTo dora maLyo che / bhASA-chaMda-alaMkAro para kavituM prabhutva ane kavinuM laukika tathA sAhityika sAmAnya jJAna ApaNane abhibhUta kare che / bIjI bAju, kliSTa ane dUrAkRSTa utprekSAo tathA upamAo kAvyanI rasakSati paNa kare che / kavine zRMgArarasa poSavo hoya tevU to nathI, to paNa binajarurI zRMgArarasano vistAra thayo che / potAnu kavitva siddha karavA kavi vadhAre paDatA 'bolakA' banyA hoya ema lAgyAM vinA rahetuM nathI / __eka ja hastapratanA AdhAre saMzodhana karavAna hoya tyAre saMzodhakane muzkelI paDe e to dekhItuM che, tema chatAM vAcanA utAvaLe taiyAra thaI haze, vidvAna Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaMdhAna-16.241 saMzodhaka AcArya zrI kRtine vadhu spaSTa karavAno samaya nathI meLavI zakyA ema jaNAi Ave che / nirAMte parizIlana karatAM kRti vadhu zuddha thaI zake ema che / keTalIka zuddhivRddhi ahIM noM( chu : sindhau sudhAMzostalitaH sa bimbaH (zlo. 17) kiM somabhAso'nyamaho'sahiSNughoratnarukkatarikAvilUnAH (18) -kArAJcitoDuprakarAbhirAmAn (35) no mAM karasparzanato'pi toSam (36) mAsaM vigRhyenduraho durantai- (40) lakSmIzca vezmasvakRta pravezam (42) nirmApya merAtrikadIpikAH sa (46) zloka 50nI bIjI paMkti zuddha ja cha / "jevI rIte artho alaMkAra sAthe kAvyano Azraya le tevI rIte yuvAno temanI vadhUo sAthe zayyAnuM sevana karavA lAgyA / " gADhaM ziro dolayati sma rAgI (51) nityAnamabimbanadambhamajjad- (60) prAcyo na tasya pratimAsu dRSTeH (78) pAde na kasyApi natiM karoti no cedvapurvAlanayA valagno (80) svatyAgidhattUrakRtArcazambhoH, tAliyugdRgdalaketakI yAm (94) bhUyastarAMstAn punarApsyatIyaM (122) smerAbjahastAbhinayAliguJjA- (127) ko veda bhAnAvudite vibhAnA- (129) bhuktikSaNAndolitapANipadmo- (137) na raMkasya maNiH sthiro vA (140) nAlIkasUnolapanapratolI - (144) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaMdhAna-16 * 242 (nAlIkasUnubrahmA) so'thAjani prAgakarIrasaMjJA - (151) zloka 51-106 sudhInA devIvarNanamA saMzodhakazrI dhAre che tevU taMtrazAstrIya gUDha rahasya jaNAtuM nathI / kavino nirbandha kalpanAvihAra ja che, utprekSAonI bharamAra che / zloka 108 thI 113 sudhI kavie karelI vAgdevInI stuti che / zloka 139 thI 146 no artha mane nIce mujaba bese che 139. "te divase sAdhakanA nayanakamala nidrAvimukta vyathA tyAre cittAntargata sarasvatIrUpI nadImA rahelA svapnakamalamAM eka ja bIja rahI gayu" 140. "apamAnita thayelI caMcala nArInI jema, jApa daramiyAna apamAna pAmelI nidrA kopa karIne sAdhakane maLelA bIjamantro laIne jANe cAlI gaI / athavA rAMkanA ghare ratna sthira thatuM ja nathI / " 141. "e mantro cittamAMthI nIkaLI gayA to zuM thayu ? hRdayarUpI AvAsamA rahelo A eka ja bIjamantra (OMkAra) ene badhuM ja Apaze / graha vagarano sUrya paNa jagatane prakAza ApI zake che / " 142. "pAMca raMgavALo, vighnarUpI sone zIghra nAza karanAro, jenA mastaka para kalArUpI zikhA zobhe che evo, mayuranI zobhAne jhAMkhI pADanAro je bIjamantra uttama janonA hRdayavanamAM ramato rahe cha / " 143. "pApane hAMkI kADhavA mATe vagADatAMnI sAthe zaMkha je(OM kAra)no uccAra kare che, tethI ja vAsudeva zaMkhanuM putranI jema cumbana kare che / " (A zlokanA amuka zabdo aspaSTa rahe cha, kintu bhAvArtha ahIM jaNAvyo te ja cha emAM zaMkA nathI / ) 144. "brahmAnA hoTha rUpI dvArA anya varNo-akSarothI raMdhAi gayelA jANIne, anyano sparza thavAnI bIke, je bIjamantra jANe brahmAnA mastakanI dIvAlone bhedIne bahAra nIkaLyo / " (brahmAnA mastakamAMthI OMkArano dhvani nIkaLe che evI mAnyatA parathI utprekSA karI che / ) 145. "(OMkAramA rahelI) traNa rekhAo e traNa jagata che, zveta prakAzamaya Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaMdhAna-16.243 kalA te siddhizilA che, tenI upara rahelo bindu te siddha-AthI je bIjamantra vizvanI nAnA kadanI mUrti che ke zuM ? (evaM lAge che) / " 146. "arhat vagere pAMcanA prathama akSaromAMthI utpanna thayelA je bIjamantrane jaino sarva AgamonA sArarUpa mAne che, to brahmA-viSNu-mahezanA nAmothI utpanna hovAnA kAraNe anya matavALAo trimUrti karatAM paNa jene adhika mAne che / " (Sabindu-viSNu, khaNDendu-ziva, viraJci-brahmA) 147. "yogInI dhyAnadhArArUpI godAvarImAM krIDA karanAro tathA lakSmInuM dAna karanAro je bIjamantra, tenI AgaLa rahelA bAvana zreSTha vIrapuruSo (bAvana akSaro)nA lIdhe 'hAla' rAjAnI sthiti dhAraNa kare che / " (hAlarAjAnI koIka ghaTanAnA AdhAre utprekSA / ) 148. "candranI eka kalAne dhAraNa karato je bIjamantra jihvAne zobhAvato hoya tyAM sudhI (jApa karanAranu) mukhakamaLa jarA bIDAyeluM lAge to tene anucita na samajhaq / " 149. "arihaMta Adino eka prathamAkSara paNa mokSa ApavA samartha che evaM potAnA Azritone jaNAvavA mATe ja jANe pAMca parameSThImAMdhI (parameSThIonA pAMca prathamAkSaromAMthI) utpanna evo je mantra, tethI paNa UMcI koI vastune UMcI Doke jue che ema mArnu cha / " (bhAva spaSTa thayo nathI / ) kRtimAM kartAnA nAmano ullekha nathI ema saMzodhakazrI bhUmikAmA jaNAve che paraMtu mane pUro vahema che ke 151mAM zlokamAM kavie saMketathI potAnuM nAma darzAvyuM che / 'saughAjani' chapAyuM che tyAM 'so'thAjani'hovU joie, je arthano vicAra karatAM niHzaMka rUpe samajAya che / "ArAdhela zrutadevatAnI mahAna kRpAthI AvelA svapnarUpI madhumAsanA prabhAve te sAdhaka prathamanI 'akarIra' evI saMjJArUpI velaDI para 'kavitva', puSpa Aje lAgI raDaM hoya evo thayo / " arthAt te have 'akarIra kavi' kahevAyo / 'saMjJA' zabda nAmavAcaka cha / kavinA nAmano artha 'karIra nahi evo thAya che, 'akaru'ke 'nakeru'-'akeru' jevU nAma hoi zake / 'akarIra mAM kavituM nAma chUpAyuM che te nizcita cha / have A racanAmAMnA zabdo vize / 'sari' (jalano pravAha) ane TaGkAvalI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaMdhAna-16 * 244 (sonA ke cAMdInA sikkAnI paMkti)- A zabdo to saMskRta cha / 'DhiMkulA' (15) che tyAM 'DhIkalI' athavA 'TikalI' hoi zake / 'madhyakAlIna gujarAtI koza'mAM 'DhIkalI' zabda che, jeno artha che 'patthara pheMkavA, yntr'| 'DhiMkulA' paNa A ja arthamAM vaparAto hoya ema bane / hastaprata tapAsavI joie / 'gilola'ne DhokalI kahetA hoya to paNa nA nahi / 'kulastrIonA hAtharUpI gilolamAMthI chUTelA lADurUpI goLA kSudhArUpI zatruno nAza kare che / " 'merAjyaka' (45) jevo ja 'merAtrika' (46) zabda paNa taLapado zabda cha / sukumArikA (17) e 'suMvALI' ane sevA (18) e seva che| dIvAlInA divasomAM seva ane suMvALI banAvavAno rivAja Aje paNa pracalita cha /