Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ "saptadalaM lekhakamalam eka saMskRta patra - saM. vijayazIlacandrasUri pratyeka bhASAne tenuM sAhitya hoya che : vidhavidha prakAraceM ane vividha zailInuM. Aq vaividhya dharAvatuM sAhitya potAnI bhASAne alaMkRta ja nahi, samRddha paNa kare che. saMskRta bhASAne nisabata che tyAM sudhI temAM sAhityanA asaMkhya prakAro kheDAyA che. A prakAronA itihAsa paNa have to prApta che. A asaMkhya prakAromAM eka prakAra cha : patra-sAhitya. bahu prAcIna kALathI ApaNe tyAM saMskRtamA patra-lekhana cAlu che. saMskRta je samaye rAjabhASA haze, tyAre to badho ja vyavahAra te bhASAmAM thato haze, ane te vakhate patro ke vI rIte lakhAtAM hazai, te jANavA mATeM 'lekhapaddhatiH' (gAyakavADjha orienTala sirIja, vaDodarA) nAme grantha jovA jevo che. vyavahAru patronuM svarUpa ukta granthamAM jovA maLe che. paNa sAhityika dRSTie mahattva dharAvatAM patronuM saMkalana tathA teno itihAsa hajI sudhI thayela nathI. koIke A dizAmAM adhyayana kara joIe, to khyAla Ave ke A prakAra- patralekhana keTalA samayathI pravarte che, ane temAM saike saike ke kALAMtare kevAM kevAM parivartano AvatAM gayAM che. patrasAhityanI vAta karIe eTale saheje meghadUta ane tenA anukaraNarUpe tathA pAdapUrtirUpe racAyelA dUtakAvyo, smaraNa avazya thavAnuM. A khaNDakAvyoe patra-sAhityane eka navo ja vaibhavI opa Apyo che, ema kahI zakAya. A sAhityane samRddha banAvavAmAM jaina vidvAnoe paNa ghaNo phALo Apyo che, jenI noMdha lIdhA vinA cAle nahi. saMskRta dUtakAvyo (vijJasi triveNI, indudUta, mayUradUta, zIladUta, sevAlekha, samasyAlekha ityAdi) uparAMta, vijJapti patro ane kSamApanApatrono vipula jaththo, je ApaNA graMthAgAromAM tathA jJAnabhaMDAromAM upalabdha che te, Ano jaLahaLato purAvo che. alabatta, ghaNIvAra A patro mizrabhASA dharAvatAM hoya che, chatAM temAM saMskRtanI pradhAnatA / pracuratA to hovAnI ja.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 arvAcIna jaina vidvAnoe paNa patravyavahAranI arvAcIna paddhati tathA bhASArIti vagereno upayoga-prayoga karIne mabalakha patra-sAhitya nIpajAvyu che. kyAreka gadyapradhAna, kvacit mAtra padyamaya, kadIka mizra patro; temAM paNa chandovaividhya, alaMkAra-prAcurya, rItivailakSaNya, Ama vibhinna mudrA upasAvatAM patro; kyAreka mAtra Avazyaka vAtacIta ke saMdezAnuM AdAna-pradAna karanArA patro to mahadaMze sAhityika bodhathI prerAine ja lakhAtA patro; cheka 16mA zatakathI cAlatI AvelI, ke pachI tethIya pahele thI cAlu thayelI patrasAhitya-praNAlIne askhalitapaNe jIvaMta rAkhatA A badhA patro e kharekhara to saMskRta sAhityanI Adhuniko dvArA upArjita samRddhi ja gaNAvI ghaTe. ahIM prastuta thato patra te A paraMparAne ja anusarato eka rasaprada patra che. tenA patralekhaka che AcArya zrIvijayalAvaNyasUri mahArAja. vIsamI zatAbdInA prabhAvaka ane pratApI jainAcArya zrIvijayanemisUrimahArAjanA vidvAna ziSyo paikI eka te vijayalAvaNyasUrijI. vyAkaraNa, tarka, chanda, alaMkAra ane kAvya - A tamAma sAhityanA viziSTa koTinA vidvAna ane bahuzruta evA A AcAryazrInI graMtharacanAo, TIkAgraMtho tathA kAvyaracanAo anupama che. temaNe 60 varSa pUrve saMvat 1993mAM, borasada(bahu rasada) thI, potAnA gurujI AcArya zrIvijayanemisUrijI upara lakhelo, padya-gadyamaya, zleSapradhAna vividha alaMkArothI sabhara A patra che. mULa patra phulske pa kahI zakAya tevAM 7 pAnAmAM, pensila vaDe, lekhake svahaste Ale khela hoI tene, tadanurUpa "zrIgurucaraNAnAM caraNArcAyAM saptadalaM lekhakamalaM" evaM nAma lekhake ja ApyuM che. mULa patramA to A zIrSakanI sAthe ja pensila dvArA, lekhake sAta pAMkhaDIo darzAvatuM kamala paNa dorI batAvyuM che. A patramA prAraMbhe pAMca padyomA iSTa- smaraNapUrvaka guruvaryanuM varNana ane temanA pratye potAnI vijJapti mATenI bhUmikA racavAmAM AvI che. tyArabAda zleSagarbhita ane tethI dviarthI evAM ghaNAM vizeSaNo dvArA guruvaryane saMbodhavAmAM AvyA che. khUbI e che ke zleSanA mAdhyamathI potAnA guru bhagavaMta pAse vartatA sAdhuonAM nAmo AmAM vaNI levAmAM AvyAM che. vaLI, zleSapracura padono bodha sugamatAthI thAya te mATe lekhake poteja nIce vistRta TippaNIo paNa lakhI che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 A vizeSaNo e ja patranuM hArda che. te pUrNa thatAM ja Ave che vRttAntanivedanaH jemAM pote pAMca sAdhuonI kuzalatAnuM tathA gurujInA sAMnidhyamAMthI nIkaLyA bAda sukhapUrvaka borasaMda pahoMcyAnI vAta jaNAvavApUrvaka, cAturmAsa mATe khaMbhAta, chANI, bharUca, jhagaDiyA ityAdi kSetronA zrAvaka-saMghonI vinaMti hoI pote kyAM cAturmAsa karavU te mATe gurudevanI AjJAnI apekSA vyakta karavAmAM AvI che. prAMte vaLI be padya che, ane tyAM patra samApta thAya che.