Book Title: Samrat Akbar ki Jain Dharm me Ruchi
Author(s): Sanjay Jain
Publisher: Z_Deshbhushanji_Maharaj_Abhinandan_Granth_012045.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/212167/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samrATa akabara ko jaina dharma meM ruci 0 zrI saMjaya kumAra jaina prAcIna bhAratIya sAhitya ke prati videziyoM kA jijJAsAbhAva sadaiva se rahA hai| kucha dharmAndha AkrAntAoM evaM vijayI zAsakoM ne bhAratIya sAhitya kI amUlya nidhiyoM ko agni meM samarpita karake apanI dharmaparAyaNatA evaM zakti kA pradarzana karane meM bhale hI gaurava yA ahaMkAra kA anubhava kiyA ho kintu videziyoM ke bar3e dala ne sahasrAbdiyoM se bhAratIya vidyAoM ke pracAra-prasAra evaM saMrakSaNa meM abhUtapUrva yogadAna diyA hai| mahAn mugala akabara to vAstava meM bhAratIya AtmA kA sajIva pratIka thA / bhAratIya sAhitya evaM santoM ke nakaTya ne use atyadhika udAra banA diyA thA / guNagrAhI akabara ne asaMkhya pustakeM saMkalita kI thiiN| jinameM tatkAlIna bhArata meM pracalita sabhI dharmoM kI durlabha pAMDulipiyAM thii| suprasiddha itihAsajJa visenTa e. smitha ke anusAra akabara dvArA sthApita pustakAlaya kI na usa samaya koI samatA thI aura na hI vartamAna meM / akabara kI mRtyu ke uparAnta AgarA durga kI surakSita nidhi-koSa kI tAlikA meM 24000 pustakoM kA ullekha milatA hai / itihAsavettA zrI smitha ke anusAra pratyeka pustaka kA ausata mUlyAMkana, vaNitavinimaya dara ke anusAra 27 se 30 pauNDa taka AtA thaa| isa prakAra se pustakoM kA mUlya 646673 se lekara 737166 pauNDa taka hotA hai / ___ isa se adbhuta evaM bahumUlya granthAlaya meM jaina dharma se sambandhita prAcIna dharmagranthoM kA bar3I saMkhyA meM honA svAbhAvika thA, kyoMki jaina santoM kA paramparA rUpa meM mugala zAsakoM se madhura sambandha hone ke aitihAsika saMketa milate haiN| udAharaNa ke lie akabara ke dvArA vizeSa rUpa se sammAnita jaina vidvAna padmasundara ke dAdA guru zrI AnandamerU jI kA bhI akabara ke pitA evaM pitAmaha humAyUM aura bAbara se satkAra sammAna grahaNa karane kA akabara zAha zrRMgAra darpaNa kI prazasti meM ullekha milatA hai| svayaM samrATa akabara kA jaina santoM ke prati samAdara bhAva thA / isIlie usane apane gujarAta ke rAjakIya pratinidhi ke mAdhyama se jaina santa hIravijaya ko rAjamahala meM padhArane kA nimantraNa bhijavAyA thaa| muni zrI hIra vijaya ne zAhI upahAroM ko asvIkAra karate hue bhI lokakalyANArtha phatahapura sIkarI jAnA svIkAra kara liyA thaa| bAdazAha ne unake padhArane para zAhI svAgata kiyA thaa| dharma evaM darzana ke saMbaMdha meM munizrI jI se samrATa akabara evaM pramukha dArzanikoM meM gaharA vicAra vimarza huA thaa| munizrI hIravijaya jI se prabhAvita hokara hI samrATa akabara ne 1582 I0 meM kaidakhAnoM ke bandiyoM tathA piMjaroM meM banda pakSiyoM ko mukta karane evaM kucha nizcita dinoM meM pazuoM ke vadha ko vajita kara diyA thA / AgAmI varSa 1583 I0 meM ina AdezoM meM saMzodhana kara diyA gayA aura unakA ullaMghana karane para prANadaMDa niyata kara diyA gyaa| samrATa akabara ne apanA bahupriya AkheTa tyAga diyA aura machalI kA zikAra bhI sImita kara diyaa| akabara ke darabAra meM dharmapuruSa zrI bhAnacanda evaM zrI siddhicanda ko nirantara upasthiti evaM rAjadarabAriyoM kA unake prati asAdhAraNa sammAnabhAva isa tathya kA dyotaka hai ki mugala samrATa akabara ke udAra zAsana meM jaina dharma nirantara vRddhi para thaa| tatkAlIna itihAsavettAoM ne akabara ke upAsanAgRha meM jina dharmoM ke pratinidhiyoM kA ullekha kiyA hai, unameM bhI jainiyoM ke donoM sampradAyoM kA ullekha prApta hotA hai| ataH mahAna akabara ke granthAgAra meM jainadharma se sambandhita pAMDulipiyoM kA bar3I saMkhyA meM honA svAbhAvika hai| samrATa akabara ne svayaM munizrI hIravijaya ko eka hastalikhita dharmagraMtha kI pAMDulipi meMTa kI thii| pustaka bheMTa ke samaya munizrI hIravijaya ne svayaM Azcarya prakaTa karate hue kahA thA ki zAhI granthAlaya meM itane dharmagrantha kaise ekatra ho gae haiN| ___ samrATa akabara kI mRtyu ke pazcAt usakA granthAlaya kisa-kisa zAsaka ke adhikAra meM gayA aura unhoMne una pAMDulipiyoM kA kyA-kyA upayoga kiyA? isa viSaya para yadi kucha vizeSa jAnakArI mila pAe to bhAratIya sAhitya kI aneka ajJAta kar3iyoM para prakAza par3ane kI sambhAvanA hai| 188 AcAryaratna zrI dezabhUSaNa jI mahArAja abhinandana grampa