Book Title: Purviya Prakrutona Ek Taddhit Pratyaya Vishe
Author(s): K R Chandra
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249548/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvIya prAkRtonA eka taddhita pratyaya vize - pratyayanI pUrve rahelA hu svarane dIdha svaramAM pheraphAra e adhuM. mAgadhI ane azokakAlIna pUrva bhAratanI bhASAnI eka vizeSa lAkSaNikatA che. prA. nalinI balabIra (perisa, krAMsa) potAnA eka saMzodhanalekhamAM (Morphological evidence for dialectal variety in Jaina Maharastri', Dialectes dans les litteratures indo. arve. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nnes" 1989, perisa-e pustakamAM prakAzita) jIve che ke Agama-niyukti ("AcArAMga, dazavaikAlika" ane "odha)-sAhityanI bhASAmAM, saMskRtanA tulanAvAcaka pratyaya --nuM svArthika pratyaya --lAgIne je-rara-evuM rUpa thAya che, te - - rUpe maLe che. eTale ke pUrvavatI hasva svara dIrgha svaramAM badalAIne jAyele maLe che. jema ke vidhutA, kAnArA, mUrA, mudRA vagere. e lekha uparanI TipaNImAM temaNe (1) azokanA pUvI bhAratanA zilAlekhamAM, (2) "bhagavatI--sUtra' jevA ardhamAgadhI AgamagraMthamAM, tathA (3) saMskRta nATaka mRchakaTikamAM AvatA pAtra kAranI bhASAmAM AvA ja prayoge (-A-, --- -- -) maLatA hovAne nirdeza kamazaH eca. yuDarsa, e. vebara ane mizelane AdhAre karyo che. A uparathI spaSTa thAya che ke prAcIna ardhamAgadhI bhASAnA mULiyAM cheka rAzakakAlIna pUrI' bhAratanI bhASA sudhI pahoMce che, ane ardhamAgadhInI amuka viziSTatAo niyuktionI bhASAmAM paNa utarI AvI che. uparyukta TipaNane anurUpa prayogonAM zeDAMka udAharaNa nIce pramANe che : 1. azokanA zilAlekha : ritIka, vAcinIja, ca7. 2, "bhagavatIsUtra : ggT | .. ardhamAgadhI AgamagraMthomAM anyatra : murujA ("AcArAMga'), vijhA( viTa) (trakRtAMga), banAsa ("sthAnaga", "prazna vyAkaraNa, "jJAtAdharmakathA') 4. mRchakaTika : ttAruDhA, vAkuvA, puttAka. ke. Ara. candra saMbaMdhaka bhUtakRdaMtane pratyaya rUra hemacAcAge pitAnA prAkRta vyAkaraNamAM (8.4.429) -3 pratyaya apabhraMza bhASAnA saMbaMdhaka bhUtakRdaMtanA pratyaya tarIke noMdhyo che. pizela hemacaMdrane TAMkIne kahe che ke (ha pacha9) ke mULe e hetvarthaka pratyaya che, jene prema saM. bhU. 9. mATe thaye che. Do. ma. vi. tamAre pramANe ('hisTorikala grAmara eva apabhraMza, pR. 151) pazcimI apabhraMzanI 11 mA- 12 mA saikAnI kRtiomAM ene atya5 prayoga jovA maLe che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaMbhU ane puSpadatanI apabhraMza kRtiomAM A pratyaya jovA maLe nathI. paraMtu amArA adhyayana pramANe enA prayoga "vasudevahiMDI' (pra. khaMDa, prathama aMza)mAM maLe che. amuka jagyAe A pratyaya bhUtakRdaMta athavA to saM. bhU. . nA arthamAM paNa laI zakAya che, chatAM amuka jagyAe te vALuM rUpa spaSTapaNe saM. bhU. kRdanta hovAnuM gaNavuM paDe tema che. baMne prakAranAM udAharaNa nIce ApyAM che. 1. banne prakAranA arthanI saMbhAvanAvALa prayoga : (1) nArada UNIu gagaNapaheNa vijanaharagaI pato ya mehakUI. (pR. 93, 5. 17) (2) deve ya tame harae jijau upao gagaNade. (pR. 165. paM. 25) 2. spaSTapaNe saM. bhU, ku. nA prayogo : (a) ...tti pabhaNika suo Die. (ema belane popaTa bhI gaye." (pR. 105, paM. 12) (ba) Asiya nAraeNu mahayA saNa.....rUpiNI hIraI, daseIG bala sahi tti. (pR. 96, 5. 16). ("phamiNInuM apaharaNa thaI rahyuM che. baLa vAparIne tene roke--avarodhe') De. A hephane "vasudevahiMDInI bhASA paranA lekhamAM A prazyanI noMdha levAI nathI. 'buleTina oNva dha skula oNva orienTala eNnDa eNkrikana sTaDIjha', 8, 319 ane pachInA azokanA zilAlekhomAM, laMkAnA eka abhilekhamAM ane bIddha saMskRtamAM vartha kRdantanA -pratyayanuM-tu rUpa saMbadhaka bhUtakRdantanA arthamAM vaparAyeluM jovA maLe che. apabhraMza sAhityamAM paNa -tu pratyaya saM. bhU. kRdaMtanA arthamAM prayukta thayo ja che. saMbaMdhaka bhUtakRdaMtana -La athavA to-tUjha ne-tuM ane pachI tuM evI rIte vikAsa thayo hoya ema paNa mAnavAmAM kaI bAdhA nathI. arthAta eka Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAju -tuM ane bIjI bAju --La A baMnenuM -3 rUpe parivartana thayuM ane hetvarthaka tathA saM. . . ekarUpa thaI gayAM. banane pratyaya lAgatA pahelAM dhAtumAM kAra umerAya ja che. eTale - 3 (tuM) ane - krA, -aa ( ) bane che. tagAre je e khulAso Ape che ke saMrakta saM. bhU. ku. nA nya parathI -, pachI -rUma ane pachI - thaye e A vicAraNanA prakAzamAM svIkArya banatuM nathI. A carcAne niSkartha e che ke eka bAju hetvartha kRdaMtane pratyaya - 3 ne aMtya anusvAra lupta thaIne -3 bane. bIjI bAju sa. bu. ku. nA pratyaya (ne -aa, pachI -3La, -3 (-3) ane -3 e rIte vikAsa thA. ema banne pratye eka bIjA sAthe bhaLI gayA. prAkRta sAhityamAM pratyAyanA sauthI jUnA prayoga "vasudevahiMDI'mAM ApaNane maLe che. prAcIna gujarAtI-rAjasthAnamAM saM. bhU, ku. ne pratyaya --ka che, jenA parathI avA. gujyAM ne pratyaya UtarI Avyo che, je ke. Ara. candra