Book Title: Namokar Granth
Author(s): Sumerchand Jain
Publisher: Z_Deshbhushanji_Maharaj_Abhinandan_Granth_012045.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211081/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NamokAra grantha samIkSaka muMzI sumeracanda jaina jainadharma ke antima tIrthaMkara bhagavAn mahAvIra svAmI ke 2500 parinirvANa mahotsava kI parikalpanA meM AsthA kA dIpa prajjvalita karane kI bhAvanA se AcAryaratna zrI dezabhUSaNa jI mahArAja ne dIpamAlikA (vIra nirvANa samvat 2469 ) ke avasara para isa grantha kA -mukti-dvAra kI ora iMgita karane vAlI kRti prakAzana karAyA thA / AcArya zrI ko prAyaH dharma pravacana se pUrva athavA jina darzana ke pazcAt mandiroM ke zAstra bhaNDAra ke avalokana kA janmajAta saMskAra rahA hai| zrI digambara jaina mandira jI vaidavAr3A, dillI ke zAstra bhaNDAra kA nirIkSaNa karate hue unheM DhUMDhArI aura khar3IbolI donoM meM mizrita yaha durlabha prati prApta huI thii| isI grantha kI eka anya prati unheM zrI digambara jaina bar3A mandira zrI kUMcA seTha meM prApta huii| AcArya zrI ne donoM pratiyoM ko AdhAra mAnakara isa grantha kA sampAdana kiyA thA / prastuta grantha ke lekhaka dillI nivAsI zrI lakSmIcandra vainAr3A (khaMDelavAla gotriya ) haiM / grantha ke prazasti lekha se jJAta hotA hai ki isake praNayana ke samaya bhAratavarSa meM samrAT jArca paMcama kA zAsana thA aura mahAnagarI dillI meM jaina samAja kI viziSTa sthiti thI / bhagavAn mahAvIra svAmI ke 2500 parinirvANa mahotsava varSa se eka varSa pUrva hI isa vizAlakAya grantha ko sampAdita karane ke pIche eka nizcita pRSThabhUmi rahI thI aura vaha yaha ki isake dvArA ve jaina samAja meM cetanA evaM AtmavizvAsa kA maMtra phUMkanA cAhate the / 2500 veM parinirvANa mahotsava ke mahAn zilpI yugadraSTA RSi zrI dezabhUSaNa jI ke mana meM yaha bhAvanA thI ki NamokAra mantra ke mAdhyama se samAja kI supta zakti ko jagAyA jA sakatA hai| vaise bhI NamokAra mantra ke smaraNa evaM uccAraNa se jaina samAja meM adbhuta zakti evaM sphUrti kA sadA se saMcAra hotA AyA hai| prastuta grantha meM do adhikAra haiM- prathama meM NamokAra mantra aura usase sambaddha paMca parameSThiyoM kA vRhad svarUpa nirUpaNa hai aura dUsare meM mukti ke dvAra ratnatraya kA vizada vivecana huA hai| AcArya zrI kI vAstavika icchA yaha rahI hogI ki 2500 veM parinirvANa mahotsava meM zrAvaka samudAya evaM janasAdhAraNa ko maMgalakArI 'NamokAra maMtra' kA parijJAna ho jAe aura sAtha hI mumukSu AtmakalyANa ke nimitta ratnajaya ko jIvana evaM AcaraNa kA aMga banA le| prastuta grantha ke sampAdana meM AcArya zrI ne mUla grantha ke anuvAda ke sAtha-sAtha prAyaH sabhI mahattvapUrNa viSayoM para sAragarbhita vyAkhyAeM evaM TippaNiyAM dekara grantha ko janasAdhAraNa ke lie upayogI evaM grAhya banA diyA hai| AcArya zrI ke anusAra mAnava jIvana ke utthAna meM NamokAra mantra eka varadAna siddha ho sakatA hai / mantra kA pAThaisa prakAra hai 4 arihantoM ko namaskAra ho, siddhoM ko namaskAra ho, AcAryoM ko namaskAra ho, upAdhyAyoM ko namaskAra ho aura loka meM sarvasAdhuoM ko namaskAra ho / isa mahAmantra meM paMca parameSThiyoM ko namaskAra kiyA gayA hai| isa anAdi, anidhana, aparAjita mantra meM 35 akSara haiM aura vaha paMca parameSThiyoM ke svarUpa ko lie hue haiN| isa mantra meM kisI bhI kAmanA kI abhivyakti nahIM hai| phira bhI isake smaraNa evaM uccAraNa se sabhI siddhiyAM svayameva prApta ho jAtI haiN| jaina dharmAnuyAyiyoM kI dRSTi meM yaha eka alaukika mantra hai / isa mahAmantra kI mahattA kA gAna zatAbdiyoM se isa prakAra gAyA jAtA hai Namo arihaMtANaM, Namo siddhANaM, Namo AiriyANaM / Namo uvajjhAyaNaM, Namo loe savva sAhUNaM // eso paMca NamokkAro savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savrvvesi paDhama havai maMgalaM / / AcArya ratna zrI dezabhUSaNa jI mahArAja abhinandana prattha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaha namaskAra mantra saMsAra meM sArabhUta hai| tInoM lokoM meM isakI tulanA ke yogya koI dUsarA mantra nahIM hai| yaha samasta pApoM kA zatru hai| saMsAra kA uccheda karane vAlA hai| viSama viSa ko dUra karane vAlA hai| karmoM ko jar3a mUla se naSTa karane vAlA hai / ataeva siddhi kA dene vAlA hai, mukti sukha kA janaka hai aura kevalajJAna kA samutpAdaka hai| ataeva isa mantra kA bAra-bAra jApa karanA cAhie kyoMki yaha karma paramparA kA vinAzaka hai| prastuta grantha ke prathama adhikAra ke 67 pRSThoM meM paMcaparameSThiyoM kA pAvana smaraNa, arahanta bhagavAn meM na utpanna hone vAle aSTAdaza doSa, arahanta bhagavAn ke 46 guNa, viziSTa guNoM ke kAraNa jina bhagavAn ke 1008 nAmoM kA pavitra smaraNa evaM bhaktipUrvaka vandana kiyA gayA hai| prathama adhikAra ke zeSa 68 se 85 taka ke pRSThoM meM AcArya parameSThI, upAdhyAya parameSThI evaM sAdhu parameSThI ke svarUpa kA varNana karate hue sAdhu dharma kI AcaraNa saMhitA ke mahattvapUrNa aMgoM yathA SaDAvazyaka, pA~ca mahAvrata, paMca samiti, chiyAlIsa dopa, battIsa antarAya, caudaha maladoSa evaM paMcendriya nirodha kA vizada rUpa se varNana, upAdhyAya parameSThI evaM sAdhu parameSThI ke prasaMga meM jainadharma zAstroM ke pAvana aMgoM evaM samartha sAdhuoM meM dRSTi hone vAlI RddhiyoM kA vistArapUrvaka vivecana bhI kiyA gayA hai| prastuta grantha ke 'ratnatraya' nAmaka dvitIya adhikAra meM jaina AcAra, darzana, tattva cintana evaM sRSTi saMbaMdhI viSayoM-samyagdarzana, jIvatattva, saMsAratva, siddhatva, sAta tattva, SoDaza bhAvanA, dazadharma, dvAdaza anuprekSA, bAIsa pariSaha, samyagjJAna, samyakcAritra, zrAvaka kI tirepana kriyA aura loka ke svarUpa para vistAra se prakAza DAlA gayA hai| dvitIya adhikAra meM tiresaTha zalAkA mahApuruSoM (24 tIrthakara, 12 cakravartI, 6 nArAyaNa, balabhadra, 6 pratinArAyaNa), 6 nArada, caubIsa kAmadeva aura samartha AcArya akalaMka deva, kundakunda ityAdi kA zraddhApUrvaka smaraNa kiyA gayA hai| mahApuruSoM ke jIvana kI pramukha ghaTanAoM kA kathA rUpa meM ullekha bhI kiyA gayA hai| sampUrNa grantha ke preraka evaM rocaka prasaMgoM ko mArmika citroM ke rUpa meM yathAvat prastuta karake ise jana-jana ke lie upayogI banAne kA AcArya zrI ne saphala prayAsa kiyA hai| isa grantha ke sampAdana meM rasa-nimagna hokara AcArya zrI ne apanA prApya arthAt muktidvAra kA rAstA pA liyA thaa| kintu samartha AcAryoM ko yugadharma kA nirvAha bhI karanA par3atA hai| isI kAraNa AcArya zrI ne isa grantha ke prakAzana ke samaya 'do zabda' meM apane manobhAva ko prakaTa karate hue kahA thA, "NamokAra grantha pAThakoM ko dete hue parama Ananda kA anubhava ho rahA hai| hameM pUrNa vizvAsa hai ki isa grantha ke paThanapAThana aura manana-cintana se sabhI pAThakoM ko lAbha hogA aura ve jainadharma ke siddhAntoM ko bhalI prakAra samajha skeNge| isa grantha ke prakAzana meM hamArI bhAvanA yahI rahI hai|" AzA hai, jaina samAja AcArya zrI dvArA saMpAdita isa mahAn kRti ke bhAvoM ko jIvana meM utArakara apane manuSya janma ko saphala bnaayeNge| sRjana-saMkalpa