Book Title: Mithyatvadi ka Pratikraman Katipay Prerak Prasang
Author(s): Hukamkunvar Karnavat
Publisher: Z_Jinavani_002748.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229779/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15,17 navambara 2006 jinavANI, 245 mithyAtvAdi kA pratikramaNa : katipaya preraka prasaMga zrImatI hukama ku~varI karNAvaTa mithyAtva kA pratikramaNa rAjA zreNika ne, avrata kA pratikramaNa paradezI rAjA ne, pramAda kA pratikramaNa zailaka rAjarSi ne, kaSAya kA pratikramaNa caMDakauzika sarpa ne aura azubhayoga kA pratikramaNa prasannacandra rAjarSi ne kiyA / ina pA~ca ghaTanAoM ke prasaMga se lekha meM pratyeka pratikramaNa kI mahanIyatA kA pratipAdana huA hai| -sampAdaka pratikramaNa aneka AtmAoM ne kiyA, kara rahI haiM aura kaI AtmAe~ karatI raheMgI, parantu bhAvAtmaka rUpa meM bhI pA~coM pratikramaNa kI sAdhanA Avazyaka hai| pA~coM pratikramaNa haiM- mithyAtva kA pratikramaNa, avrata kA pratikramaNa, pramAda kA pratikramaNa, kaSAya kA pratikramaNa aura azubha yoga kA prtikrmnn| yahA~ inameM se pratyeka pratikramaNa kA eka-eka udAharaNa prastuta hai| mithyAtva kA pratikramaNa magadha samrAT zreNika ne mithyAtva kA pratikramaNa kiyA thaa| eka dina mahArAjA zreNika bhramaNa karate hue maMDikukSa udyAna meM A nikle| vahA~ eka muni ko dekhA! unakI zAMta saumya mukhAmudrA dekhakara bahuta prabhAvita hue! isa taruNa avasthA ke muni se pUcha liyA- "Apa isa taruNAvasthA meM muni kaise bane?" muni - rAjan! maiM anAtha thaa| rAjA - maiM ApakA nAtha banatA huuN| mere mahaloM meM padhAreM aura sukhapUrvaka rheN| muni - rAjan! Apa svayaM anAtha haiN| magadha samrATa ne apane rAjya, dhana se bhare bhaMDAra Adi kA paricaya diyaa| muni bole- "rAjan! mere bhI dhana mAla kA bhaNDAra thaa| bharApUrA parivAra thA, patnI thii| eka bAra bhayaMkara netravedanA huii| mere pitA ne sabhI prakAra ke ilAja kie| dhana pAnI kI taraha bhaayaa| parantu merA roga ThIka nahIM huaa| eka dina maiMne mana meM vicAra kiyA - yadi maiM acchA ho jAU~ to prAtaH hote hI muni banakara dIkSA le lU~gA, merA roga ThIka ho gyaa| prAtaH hote hI maiMne apane saMkalpa ke anusAra saMyama le liyaa| he rAjan! yaha merI anAthatA thii|" rAjA zreNika samajha gayA ki vAstava meM dhana parivAra koI kisI kI rakSA nahIM kara sktaa| dharma hI hamArA saccA rakSaka hai| ye bAharI pudgala, parivAra, mahala, baMgale nahIM dharma hI hamArA saccA sAthI hai| isa prakAra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 jinavANI 15, 17 navambara 2006 rAjA kI jo rAjyAdi kI jhUThI mAnyatA thI, vaha dUra ho gii| rAjA ne sahI samajha prApta kara mithyAtva yA jhUThI mAnyatA kA pratikramaNa kiyaa| avrata kA pratikramaNa paradezI rAjA ne avrata kA pratikramaNa kiyA thaa| rAjA paradezI zarIra aura AtmA ko alaga-alaga nahIM mAnatA thA / usane aneka jIvoM ko koThI meM baMda karake rakhA thaa| ve prANarahita bana ge| vaha nahIM jAna sakA ki unakI AtmA kahA~ se nikalI aura kaise? eka dina paradesI rAjA ke nagaravAsI citta sArathI ne socA ki rAjA ko pratibodha dilAnA jarUrI hai| rAjA itanA pApa kara rahA hai, yaha tabhI baMda hogaa| sArathI citta ne kezI muni se nivedana kiyaa| muni ne rAjA ko sevA meM lAne kI bAta khii| sAthI rAjA ko ghor3oM kI parIkSA ke bahAne bagIce meM le aayaa| muni pahale se hI padhAre hue the| rAjA kI najara muni para par3I- pUchA yaha kauna ? sArathI ye zarIra aura AtmA ko alaga-alaga mAnate haiN| rAjA turanta unakI sevA meM pahu~cA / rAjA kyA Apa jIva aura zarIra ko alaga-alaga mAnate haiM ? muni hA~, mRtyu ke bAda jIva dUsarI gati meM jAkara puNya pApa kA phala bhogatA hai| rAjA mere dAdA bahuta pApI the| Apake kathanAnusAra ve naraka meM gae hoNge| ve yahA~ Akara mujhase kahate -- beTA, pApa mata kara nahIM to merI taraha naraka ke duHkha bhogegaa| to maiM zarIra aura jIva ko alaga mAna letA / #4 wall muni tuma apanI sUryakAntA rAnI ke sAtha kisI pApI ko vyabhicAra karate dekho to kyA karoge? rAjA - maiM usakI jAna le luuNgaa| muni - yadi vaha thor3I dera ke lie gharavAloM ko kahane hetu jAnA cAhe to ? rAjA - aisA kauna mUrkha hogA ? - muni- isI prakAra aneka pApa karate-karate tumhAre dAdA ko naraka se chuTTI kaise milegI ? rAjA- maiMne eka aparAdhI ko koTI meM baMda kiyA / koThI pUrI banda thii| thor3I dera bAda koThI meM dekhA / vaha mara cukA thA / kintu maiMne jIva ko nikalate nahIM dekhaa| muni - rAjan ! guphA kA dvAra banda kara koI andara Dhola bajAve to AvAja bAhara AyegI / rAjA - aayegii| isI prakAra AtmA zarIra se nikala jAtA hai, parantu dikhAI nahIM detaa| isI prakAra lohe ke gole meM Aga praveza kara jAtI hai, parantu patA nahIM calatA / zrAvastI kA rAjA paradesI samajha gayA / vaha jaina dharma kA anuyAyI bana gayA / bele bele tapa karate hue dharmasAdhanA karane lgaa| dAnazAlA khola dii| rAnI sUryakAntA ne use bhojana meM viSa de diyaa| rAjA ne samatA rakhI, mRtyu pAkara deva banA aura mahAvideha meM janma lekara vaha mokSa jaayegaa| isa prakAra rAjA paradesI ne abata Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 15,17 navambara 2006 jinavANI kA pratikramaNa kiyaa| pramAda kA pratikramaNa pramAda kA pratikramaNa karane ke udAharaNa haiM- zailaka rAjarSi / zailakapurI ke rAjA zailaka kisa prakAra muni bana gae, yaha varNana jJAtAdharmakathAMga sUtra ke zailaka adhyayana meM AtA hai| eka bAra zailakapura meM bhagavAn ariSTanemi kI paramparA ke zuka muni kA padArpaNa huaa| rAjA zailaka bhI vandanArtha ge| dharmopadeza sunakara rAjA ko pratibodha huA ! maMtrIvarga se salAha kI paMthaka Adi 500 maMtrI bhI saMyama lene hetu taiyAra ho ge| jaba rAjA isa mArga para jA rahe hoM to hama kyoM pIche rheN| rAjA ne rAjakumAra ko rAjya meM sthApita kara paMthaka Adi maMtrIgaNa ke sAtha saMyama grahaNa kara liyaa| karmagati kI vicitrtaa| zailaka rAjarSi asvastha ho gae, vicaraNa nahIM kara rahe the| eka sthAna para virAja rahe the| ilAja cala rahA thaa| zubhakarma yoga se svAsthya lAbha kiyA, parantu bahuta pramAdI bana cuke the| sAdhu ke AcAra ko bhUlakara zithilAcArI bana ge| paMthaka Adi muniyoM ne dekhA ki zailaka rAjarSi vihAra nahIM kara rahe aura zithilAcArI bana rahe haiN| unhoMne paMthaka muni ko sevA meM rakhakara vihAra kara diyaa| paMthaka muni devasiya pratikramaNa pUrNa kara caumAsI pratikramaNa kI AjJArtha zailaka rAjarSi kI sevA meM aae| vandana kara caraNa sparza kiyaa| zailaka rAjarSi apane ArAma meM vyavadhAna se nArAja hue| paMthaka muni ne sArI sthiti spaSTa kI aura pratikramaNa kI AjJArtha caraNasparza kA nivedana kiyaa| bhaviSya meM maiM Apake vizrAma meM bAdhaka nahIM banUMgA-kSamAyAcanA kI paMthaka muni ne| zailaka rAjarNi sAvadhAna bne| pramAda kA parihAra kara pazcAttApapUrvaka vihAra karane lge| sAdhucaryA kA samyak pAlana karane lge| isa prakAra zailaka rAjarSi ne prasAda kA pratikramaNa kiyA aura apramAdI banakara sAdhu samAcArI kA punaH pAlana kiyaa| kaSAya kA pratikramaNa kaSAya kA pratikramaNa kiyA thA- caMDakauzika sarpa ne| tIrthaMkara mahAvIra prabhu sAdhanAzIla the| zIta, tApa Adi parISahoM ko sahana karate hue eka bAra bhayaMkara vana pradeza meM pahu~ca ge| vahA~ eka bhayAnaka viSadhara caMDakauzika rahatA thaa| gvAloM ne mahAvIra ko udhara jAne se bahuta manA kiyaa| caNDakauzika ne apanI jaharIlI phuphakAra se aura viSabharI najara se hajAroM prANiyoM ko mauta ke ghATa utAra diyA thaa| prabhu mahAvIra ghabarAe nahIM. ve to karma kATane ke lie usI mArga para bar3ha rahe the, Akhira pahu~ca gae sarpa kI bA~bI ke niktt| caNDakauzika apanI bA~bI para Ae manuSya ko dekhakara krodha meM jalane lgaa| vaha mahAvIra ke pA~va meM DaMka mArane lagA, parantu Azcarya yahA~ to lAla nahIM sapheda khUna thaa| vaha use mIThA lagA! mahAvIra ne caNDakauzika ko jagAyA aura kahA- "bodha prApta kro| bodha kyoM nahIM pAte ho?" mana vAlA caNDakauzika mahAvIra ke kathana ko samajha gyaa| soca liyA ki aba kisI ko nahIM kaattegaa| usakA krodha zAMta banA / use pUrvabhava meM muni banane kA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 | jinavANI ||15.17 navambara 2006 smaraNa ho AyA! muMha bA~bI meM DAlakara vaha nizceSTa sA par3a gyaa| bhagavAn use bodha dekara Age bar3ha ge| gvAle yaha dekhakara usakI pUjA karane lge| dUdha, miThAI Adi se pUjA karane se cIMTiyA~ AIM aura unhoMne caNDakauzika ke zarIra ko chalanI banA diyA, parantu caNDakauzika ne samatA dhAraNa kara lI thii| vaha marakara zubhabhAvoM ke kAraNa AThaveM devaloka meM gayA! isa prakAra caNDakauzika ne krodhAdi kaSAyoM kA pratikramaNa kiyaa| inheM tyAga kara usane samatA/samA dhAraNa kii| azubha yoga kA pratikramaNa azubhayoga kA pratikramaNa karane ke udAharaNa haiM-- prasannacaMdra raajrssi| prasannacandra potanapura nagara ke rAjA the| eka bAra zramaNa bhagavAn mahAvIra kA yahA~ padArpaNa huaa| prasannacandra rAjA prabhu ko vandana karane Ae aura unakA vItarAgatApUrNa upadeza sunaa| unheM saMsAra se vairAgya huA aura prabhu ke pAsa dIkSA grahaNa kara lii| vinayapUrvaka jJAnArAdhanA karate hue sUtrArtha ke pAThI bne| bhagavAn se AjJA lekara ekAnta meM dhyAnastha ho ge| magadha samrAT zreNika bhI saMyogavaza bhagavAna ko vandana karane aae| rAste meM muni ko eka paira para dhyAna meM khar3e dekhA, unheM vinayapUrvaka namana kiyaa| phira bhagavAn kI sevA meM phuNce| bhagavAn ko savinaya vaMdana kara pUchA - bhagavan! nagarI ke bAhara muni dhyAna meM khar3e haiM, abhI kAla prApta kareM to kaunasI gati meM jAyeM? prabhu ne kahA - saptama naraka meN| zreNika cakita rhe| kucha dera bAda phira ghUchA to uttara milA - sarvArthasiddha deva vimAna meN| zreNika ne pUchA - bhagavan! itanA annara kyoM? mahAvIra prabhu bole - tumane pahale yUchA taba dhyAnastha muni zatru ke sAtha mAnasika yuddha kara rahe the aura bAda meM AlocanA kara bhUla kA pazcAtApa kara ucca zreNI meM ArUDha bne| zreNika ne rAjarSi prasannacandra kI isa sthiti kA mUla kAraNa jAnanA caahaa| prabhu ne batAyA - rAjan! vaMdana ko Ane samaya tumhAre do senApatiyoM ne unheM dhyAnamagna dekhaa| sumukha senApati ne unheM svarga kA adhikArI btaayaa| dUsare senApati durmukha ne kahA - inhoMne pApa kiyA hai| choTe putra ko rAjya supurdakara sAdhu bana ge| udhara inake rAjya para AkramaNa ho rahA hai| saMbhava hai bAlavaya rAjA se zatru rAjA rAjya chIna le aura use bandI bnaale| isa senApati kI bAta kAna meM Ane para prasannacaMdra muni vicalita ho gae aura mana hI mana yuddha karane lge| sabhI zastroM ke samApta ho jAne para unakA hAtha sira para mukuTa prahAra karane ke lie gayA, para sira to mu~DA huA thaa| muni avasthA kA bhAna huA aura AlocanA kI, pazcAttApa kiyaa| isalie sarvArthasiddhi gati ke yogya bne| prasannacandra muni ko usake kucha dera bAda kevalajJAna ho gyaa| isa prakAra mana ko azubha se haTAkara zubha meM lagAne se isa pratikramaNa kA phala kevalajJAna taka pahu~ca gyaa| isa prakAra mithyAtvAdi meM se eka-eka pratikramaNa karane vAlI AtmA kA bhI jIvana saphala ho gayA, jo pA~coM prakAra ke pratikramaNa kI samyak sAdhanA kara letA hai usakA to jIvana svataH dhanya evaM sArthaka ho sakatA hai, isameM koI saMdeha nhiiN|