Book Title: Mahavir Prabhunu Antar Jivan
Author(s): Fatehchand Z Shah
Publisher: Z_Jain_Darshan_Mimansa_ane_Anya_Lekho_005246_HR.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249569/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [110 ] jaina darzana mImAMsA zrImanmahAvIra prabhunuM AMtara jIvana mAnava jIvana sukhamAM hoya ke duHkhamAM, jAgatuM hoya ke suteluM, bahirAtma avasthAmAM hoya ke aMtarAtmApaNAmAM, vyApAranI dhamAlamAM hoya ke dhArmika zAMtimaya jIvana pasAra karatuM hoya, paraMtu mahAvIra paramAtmAne divya janmadivasa varasovarasa AvavAne ja. sUrya uge che ane asta thAya che, candranI kaLA vRddhi pAme che ane kSINa thAya che. kALapravAha apratitapaNe vaheto jAya che, tema lagabhaga 2450 varSo thayAM caitra zukala trAdazI vIra janmanuM nAma smaraNa karAvatI Ave che, ane ApaNuM Atmapradezane vividha spaMdane prere che. ApaNane tenuM bhAna thAya ke na thAya te paNa te puNyatithi dareka varase AvavAnI ne javAnI; paraMtu je manuSya A maMgaLamaya divase temanA sadgaNa ane svAzrayane vicAra karIyAda karI AtmAne unnatikramamAM mukavAno prayAsa kare che, teoe ja te puNyatithi sArthaka karI kahevAya. janmathI mAMDIne mukti paryata uttama koTinA manuSya tarIke, vizALa dharmapravartaka tarIke, prANusevAnA ucca kartavyanA pAlaka tarIke, dInajane upara karUNuvAna tarIke, karma upara tIkaNutA ane vairAgyarasane poSanAra zAMtatAe ubhaya paraspara virodhI bhAvone pepanAra tarIke, mahAtmA vIra prabhunuM asAdhAraNa jIvana zuM temane ekadama niSkAraNa maLI gayuM hatuM ke nahi ja. dareka AtmAnI tenA AsapAsanA saMge tathA tenI AtmabhUmikAne utkrAMtikrama (Stage of evolution) hoya che. pAzcAtya DArvina je rIte utkrAMtivAda (Theory of evolution ) mAne che, tethI judA ja daSTibiMdue jainadarzana mAne che. DArvina jyAre ema mAne che ke pragati pAmele AtmA pharIthI nIce utarato ja nathI, tyAre jainadarzanamAM ema kahevAmAM AvyuM che ke eka AtmA amuka guNonI prAptivaDe ucca bhUmikAe caDyo paraMtu te bhUmikAne yogya Atma pariNAma badalAI jatAM te bhUmikAthI utarIne adhaHpatana pAme che; paraMtu te sAthe e paNa che ke te bhUmikAnA saMskAre vahelA moDA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra prabhunuM AMtara jIvana * [111] tenA paripAkakALe ekadama ugI nIkaLe che ane Akhare tene ucca bhUmikA upara lAve che. vastusthiti Ama hAI ApaNe mahAtmA vIra prabhunA prasthAna bindu-Starting point tarapha vicAra karatAM, temanA prastuta bhavathI sattAvIza bhava pahelAM temaNe sakhyatva guNa prApta karI viziSTa prakArane AtmavikAsa anubhavyo. A samyakatva guNa jyAM sudhI prApta thayuM nathI tyAM sudhI koIpaNa prANInI janma saMkhyA gaNavA lAyaka thatI nathI. samyakatva thayA pachI prANu muktinI maryAdAvALA vartuLamAM praveza kare che. jema buddhanuM jIvana prathamanA janmamAM satya, ahiMsA vagere daza pAramitAnA abhyAsanA phaLarUpa hatuM, tema ja zrI mahAvIranuM paramAtmA tarIkenuM jIvana sattAvIza bhavomAM jinabhakti, tapazcaraNa, dayA ane paMcamahAvratanA pAlananA pariNAmarUpa hatuM. tethI ja zrI umAsvAti vAcake mAvita mAvo say-e vizeSaNathI temane saMbodhyA che. rAjakumAra naMdanA bhavamAM rAjyalakSmIne IcchApUrvaka tyAga karI ugra tapa karI tIrthakara pada prApti mATe zubha karmAdaLa ekaThuM karyuM; e rIte dravya ane bhAvathI vikAsamAM vRddhi pAmatAM, deva tathA manuSya gatinA sukha anubhavatAM tema ja tethI alipta rahI AtmAne utkrAMti krama sAdhatAM, chevaTe vIra prabhunA bhava sudhI pahoMcyAM. aMtaraMga lakSmIthI samRddha thayelA zrI mahAvIranA AtmAe naMdana rAjakumAranA janmamAM "savi jIva karuM zAsanarasI " e bhAvanAne sarvAge paNa ApyuM hatuM ane eja bhAvanAnA baLathI pracaMDa puNyanA mahAsAgararUpa tIrthakara nAmakarmanuM upArjana karyuM hatuM. A bhAvanA- bIjane vRkSarUpe prAdurbhAva temanA tIrthakarane bhavamAM thaye. janmathI ja A bhAvanAne saMga AtmA sAthe evo avicaLa hatuM ane evA vicArane ubhava karAvato hato ke jyAre saMyama grahI, kayAre upasargone sahana karI, jagatanA sarva prANIone saMsAra dAvAnaLanA tApamAMthI uddhAra karI-zAMti ApI sanmArgamAM sthira karuM ! jyAre manuSyanA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [112] jaina darzana mImAMsA vicAre nirdoSa hoya che, tenI pravRtti prANIonA samAgamamAM dareka rIte AvI svArtharahitapaNe temanA hitamAM ja laya pAmatI hoya che, ane tenA hRdayabaLamAM apUrva ojasano saMgraha thayela hoya che, tyAre A tripuTInA aikyamAMthI avazya enA hitakArI vicArenuM AcArarUpesthULa svarUpe draSTigocara thAya che ane e phaLano AsvAda levA pote bhAgyazALI bane che. tevI ja rIte zrI vIraparamAtmAe jagatanA prANIo upara apUrva upakAra karI e phaLaprAptithI thato AnaMda anubhavyo hato. raMkathI rAya payaMta, kITathI manuSya parvata, ane ekeMdriyathI parce driya paryata-e sarvano uddhAra karavAnI buddhi udbhavavI-e mAnava janmanuM sarala rahasya nathI; kiMtu e rahasya zramaprApya hovAthI, virala manuSya te prApta kare che. carmadaSTinA viSayane agocara evI jJAnadaSTi tattva svarUpe-prApta thavAthI pite saMsAranA sarva prANIone bhayaMkara duHkhanA kArAgAramAM sabaDelA jatA hatA, ane tethI ja temane uddhAra emanI karUNadaSTi IcchatI hatI. sarvane uddhAra karavAnI bhAvanA-Adarza vizALa pramANamAM hoI zake, paraMtu e uddhAranI kriyA kALa svabhAvAdinI paripakavatArUpa pAMca kAraNone AdhIna hoI dravya kSetra kALa ane bhAvanA anusAre kAryasAdhaka thAya che, tethI ja zrI prabhu temanI vizvavyApI bhAvanAnA pramANamAM uddhArakriyA amuka maryAdAmAM saphaLa karI zakyA che. vairI upara cheSa nahi kare te karatAM upakArI upara rAga nahi kara-e ApaNI daSTie vizeSa kaThina lAge che. chatAM ubhaya prasaMgemAM teo samAnapaNe jatAM. emanI vivekadaSTi satya jJAnavaDe vIryamatI banI hatI. janmathI ja teo bahirAmabhAvanI kaTimAM rahelA prANIenA vartanathI dUra hatA, eTale ke teo aMtarAtma dRSTivAna janmathI hatA. khAvuM-pIvuM, bhegamAM nimagna thavuM, paugalika bhogothI rAjI thavuM, tema ja aniSTa saMgathI kheda karo-vagere kriyAo AmA nathI, kiMtu dehadharmayukta paugalika kriyA che. tema ja mAtA, pitA, putra, svajana, kalatra, mahela, vADI-vigerene saMbaMdha kSaNika che, AtmAne Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra prabhunuM AMtara jIvana eka [113] tenI sAthe kAMI lAgatuM vaLagatuM nathI. mAtra vyavahArathI svatvanuM temAM ApaNuM thayeluM che. e satyane yathArtha samajavAthI temanI vivekadaSTi vizALa banI hatI. te sAthe ja bIjI bAjue temanI mAtA-pitA taraphanI apUrva bhakti, mitra rAjakumAre sAthe ramavAne sagI prema, vaDIla baMdhu naMdivardhana tarapha AjJApAlaka paNuM-vagere temanA premanA anekavidha daSTate purA pADe che. A rIte prema ane vairAgya e ubhaya vRttione eka ja AtmAmAM paNa ApavA jeTalI syAdvAdaSTi athavA apUrva sAmartha vikAsa pAmyAM hatAM. A badhuM chatAM temanuM daSTibiMdu-Point of View jagatane samagra prANIonA hita tarapha DhaLatuM hoI temane AmAM vairAgyathI vAsita hato. maitrI, prameha, kAruNya ane mAdhyasthAdi cAre bhAvanAo emanA AtmAmAM vyApaka banI hatI. pUrvajanmanA gADha paricita saMskAree emanI udAra bhAvanAne poSaNa ApyuM hatuM. emanuM lakSya evuM sacoTa hatuM ke saMsAramAM aneka lAlace-Temptations sanmukha rahIne AkarSaNa karatI hovA chatAM, rAjakuLamAM asaMkhya zreSTha bhoga sAmagrIo hovA chatAM, snehIjane saMyama grahaNa karAvavAmAM snehathI kheMcAI vidanarUpa thavA chatAM, aDagapaNe vivekadraSTine AgaLa karI AdhyAtmika pravRttio temaNe vistAravALI karavA mAMDI hatI. sumeru calita karavA jeTaluM vIraprabhumAM sAmarthya hovA chatAM kSamA vIrasya bhUSaNamae nyAye teo apratima kSamA prANAMta upasargomAM paNa rAkhI zakatA hatA. dIkSA pachI lagabhaga cha mAsa paryata upasarga karanAra saMgamadeve sAnukULa ane pratikULapaNe upasargo karyA pachI zrI prabhu vicAra kare che ke "A bahula saMsArI prANuM mArAM nimittavaDe aneka bhavamAM durgatine adhikArI bane che!" ane e vicArathI netramAM karuNArasanA azruo jyAre dekhAya che tyAre temanI kSamAnI avadhi che anya prasaMge caMDakauzika sarSane upakAra daSTie Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za ( 114] jaina darzana mImAMsA pratibodha pamADavA, te utkaTa viSavALA sarpanI sanmukha vanamAM jAya che te vakhate te sarpa pUrva janmanA krodhanA saMskArathI vIra prabhune savA taiyAra thAya che ane Dese che; chatAM prabhunA pratyeka aNumAM zAMti vyApelI hovAthI, te sarpa paNa krodharUpa vikArane tajI haMmezane mATe zAMta banI jAya che. zrI paramAtmA pote grahaNa karela mArga nividA karavA anya darzanIonI mithyA mAnyatA upara tiraskAra ke Aveza dhAraNa karatA nahetA. teo potAnI pAse AvanAra manuSya pAse satya hakIkata raju karI UMDA satyane samajAvI asatyanuM bhAna karAvatA hatA. zrI gautamasvAmI tamAma vedanA aMgenA paripUrNa jJAnavALA hatA, teo abhimAnapUrvaka prabhu sAthe carcA karavA AvyA. zrI prabhue temane madhura svarathI bolAvI temanA manamAM rahelA saMzonuM vedavihita vacana dvArA ja nirAkaraNa karyuM ane satya sthiti potAnI meLe ja samajAya tevo saMga-sAdhyo-e hRdaya keTaluM vitI zuM hatuM -te sUcavavA mATe paratuM che AvA prakAranI upadeza zailIne ja temaNe vAraMvAra grahaNa karI pitAne maMgala hetu siddha karyo hato. "para pariNati aSapaNe uvekhatA -e vAkaya ja ema batAve che ke doSadaSTine emanI pAse avakAza nahato. teo aTAra deSa rahita hoi tribhuvanamAM devAdhideva kahevAyA chatAM anya vyaktione halakI mAnavA jeTaluM temanuM hRdayabaLa tuccha nahotuM athavA abhimAna vRttine sadaMtara nAza karanAra evA emane mATe, evI tuccha vRttinA vicArane saMbhava paNa kema hoya! tethI ja ApaNA jevA prAkRta prANIothI belAI javAya che ke " satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidaM " zrI vIrane upadeza ane te upadezane akSara deha-zAstro, duniyAne zAMtimAM pariNAma karAvavA arthe che. prANIonA vikArone zAMta karI hRdayane unnata banAvI teo A saMsAranI Adhi, vyAdhi ne upAdhimAMthI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIraprabhunuM AMtara jIvana * [ 115 ] mukta thai AtmajJAnarUpa baLa prApta kare, game tevA vikaTa prasaMgeAmAM muMjhAvAnuM bhUlI jaI samatA ane zubha AcaraNamAM magna rahevAnu zIkhe ane svakartavyaparAyaNa rahI svAvalaMbana (Self reliance )nA ucca siddhAMtanuM pAlana kare. zrI mahAvIranA puNya sacaye temanuM khAdyavana Azcaya kAraka svarUpamAM. ghaTamAna karyu" hatuM. temanI suvarNa varNa dehalatA, vaRSabhanArAya sayaNa ane samavasaraNagata bhavya siMhAsanAdi samRddhi, devAnI satata hAjarI ane sevA, vageree jagane Azcaryamugdha karyuM hatu. jo ke pote teA ATalI badhI bAhya samRddhi vacce rahevA chatAM jala paMkajanI peThe nyArA hatA. emanuM vizALa jJAnadaSTimaya jIvana hatuM. A rIte AMtarajIvananI samRddhiene eka samayAvacchede bhogavaTA karanAra paramAtmA tarIke A pRthvIpITha upara temanu avatAra kRtya hatuM. emanI dezanA sAMbhaLatAM krodhI manuSyone krodha vilaya pAme che. gaviSTa manuSyAnuM mAna gaLI jAya che. kapaTI manuSyonI vakratA TaLI jAya che ane lAbha adRzya thai satApa prakaTe che. kanA Avega tarapha tIkSNatA ane saMgamadeva tarapha karuNA-e ubhaya paraspara virodhI bhAveAne gaMbhIratAthI sAcavanAra zrI mahAvIre A janatA vaidikakALamAM yajJa yAgAdriArA pazuonI hiMsAmAM je anurakta hatI tene ahiMsA paramo dharma nA ucca siddhAMta samajAvI bhUtadayA tarapha vALI. AtmaparAyaNa karI bhAga ane tyAga, gRhasthAzrama ane yogIpaNuM, pravRtti ane nivRtti, jJAna ane kriyA, bhakti ane vairAgya, e tamAma druonAM sthAne bhaviSyanA samAjane mATe nakkI karyA. lAkamAnya tilake paNa vaidika dharmoM upara 'ahiMsA paramo dharma:'nI saceTa asara karanAra tarIke zrI mahAvIne khula6 avAje kabula karelA che. jagatanA manuSyA tarapha vizALa dRSTibiMdu-Comprehensive sight Fulness vALA virAT svarUpa paramAtmA mahAvIranI mAtra jhAMkhI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] ApaNe karI zakIe. temaNe mAtra zarIra upara nahi, prajA upara nahi mana upara nahi, tema ja hRdaya upara nahi, paraMtu AtmA upara sAmrAjya meLavyuM hatuM ane "jinavaramAM saghaLAM darzana che" e vacano dvArA sarvAge vizALa dArzanika jIvana jIvyA hatA. emanuM jIvana A jamAnAnA prANIone lAbhakAraka thAya te khAtara vividha daSTibiMduthI "buddhalIlA sAra saMgraha" jevA pustakanI zaili anusAre sAkSa taraphathI lakhAya, te AryajanatAne paramAtmA mahAvIranA sarvagrAhI jIvananI samaja paDe, temaja paramAtmA mahAvIra mAtra saMsAranI asAratA rUpa vairAgyamaya jIvana ja jIvyA hatA e ekAMta AkSepa karanAra manuSyane khyAla Ave ke "temanuM jIvana aneka daSTibiMduothI paripUrNa mahAsAgara jevuM hatuM, jethI pautya temaja pAzcAtya manuSya temanA jIvananA vividha prasaMgo vaDe Atmazreya sAdhI zake, A, pra. vi. saM. 1981