Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mahAvIra paramAtmAnuM vyApaka jIvana zrI phatehacaMda jhaverabhAI zAha kalyANapAdapArAmaM zrutagaMgAhimAcalam / vizvAMbhojaraviM devaM vaMde zrIjJAtanaMdanam // pAntu vaH zrImahAvIrasvAmino dezanA girH| bhavyA naamaaNtrmlprkssaalnjlopmaaH|| zrImadda hemacaMdrAcArya-pariziSTa parva zrI vIraparamAtmAnuM 2553muM janmakalyANaka tAjetaramAM ja caitrazukala trayodazInA maMgalamaya dine akhila bhAratamAM UjavAI gayuM. mahAna puruSonA janmadivasa ApaNe mATe lAla battI jevA che. ApaNane samayasaranI cetavaNI Ape che, sAcI dizAnuM bhAna karAve che, tema ja ApaNuM vartamAna jIvana viSe vicAravAnI taka rajU kare che ke ApaNe atyAre kyAM chIe, kyAM jaI rahyA chIe ane kayAM javuM joIe ? lagabhaga 2553 varSa pahelAno divasa eTale prAcIna bhUtakALano divasa; chatAM te eTalo tejasvI che ke ApaNI AMtaradaSTine ughADe che; sUrya ApaNAthI jeTalo dUra che teTalI dUra bIjI koI cIja hoya to kadApi na dekhAya, paraMtu sUrya eTalo tejaravI che ke te eTalo badho dUra hovA chatAM sauthI vadhAre dekhAI zake che; mahApuruSonA maraNIya divaso AvI ja rIte tejaravI hoya che. je hajAro varSa sudhI lokone dekhAya che eTaluM ja nahi, paNa temAMthI AdhyAtmika preraNAo spiritual intuitions maLI rahe che. prabhu mahAvIranA jIvananA ekeeka Adarza eTalA AkarSaka che ke teno vicAra mAtra Azcaryacakita banAvI mUke che. emanI ahiMsA AkAzanI samAna vyApaka ane sUkSma che; emanI tapazcaryA ane sahanazakti anupama che; emanI gRhastha ane sAdhusaMdhanI vyavasthApakatA-baMdhAraNa mahAna rAjanItijJanone paNa mugdha kare evI che. paraMtu enAthI vizeSa je varatu emanA jIvanamAM daSTigocara thAya che te emanI samanvayazakti che. agni ane pANI jevI be virodhI vastuono jyAre samanvaya karavAmAM Ave che tyAre eMjinamAM je zakti utpanna thAya che tethI vizALa relagADI vAyuvege doDI zake che; samanvayanA AdhAre ja saMsAra cAle che; ethI ja prakRti vikAsa karI rahI che ane jagata unnati karatuM cAlyuM che. tethI ja zrI umAsvAtie tatvArthasUtramAM "parasparopagraho nIvAnAm' e sUtra mUkyuM che. bhagavAna mahAvIrano samanvayavAda e ja anekAMtavAda; paraMtu ApaNe te bhUlI jaI anekAMtanI carcAmAM samanvaya zodhavAne badale khaMDananI bhAvanAne vadhAre jora ApyuM che, game te eka ja nayane pakaDI rAkhavAne aMge anya yono apalopa thavAthI anekAMta ekAMta banI gayo. paramAtmA mahAvIra pAse kevalajJAnarUpa dIpaka hato temAMthI gaNadhara mahArAjAorU5 aneka dIpako prakaTyA; kevalajJAnanA biMdurUpa dvAdazAMgInuM jJAna emaNe jagata samakSa mUkayuM; trIjA bhavamAM manavacana-kAyAnI pavitratAthI romarAyanI vikaravaratApUrvaka "savijIva keruM zAsana rasI'nI bhAvanAno je saMka95 vilAsapUrvaka karyo hato tenA puNyAnubaMdhI puNyathI tIrthaMkarapaNuM prApta thatAM kevalajJAnanA sArabhUta
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AcArya vijayavallabhasUri smAraka graMtha dvAdazAMgInAM sUtro jagata samakSa mUkyAM je hajAro varSa sudhI bhavyAtmAo grahaNa karaze ane mukti mATe janmajanmAMtaramAM prayANa karaze. "3 vyAdhrauvyayukta sata' e sArabhUta sUtramAM kahevAmAM AvyuM che ke A jagatanA tamAma padArtho anAdi hovA chatAM utpanna thAya che, nAza pAme che, paNa sattArUpe acaLa rahe che; A vijJAna emaNe varSo pahelAM janasamAja samakSa mUkyuM. mahAna Izvara zrI mahAvIre jagata banAvyuM nathI paNa jagatanuM svarUpa batAvyuM che; AtmA pote ja brahmA, viSNu ane mahezvara che, mAtAnA garbhamAM AvI pote ja AhAra levAmUkavA vagere cha paryAtio (zakti) utpanna kare che ane jIvanaparyata te zaktionuM pAlana kare che. tema ja jIvana pUruM thaye te visarjana kare che; ane navA janmomAM e rIte kriyA thayA kare che. A vastusthitimAM karmajanya kArya che; anya koInuM nathI. AtmA ane karma maLIne A saMsAra anAdikALathI sarajAyo che, sarajAya che ane sarajAze. jagakartA Izvara jevI vacce koI vyakti rahetI nathI; A temano sarvajJa siddhAMta che. emanuM tatvajJAna nityAnityapaNuM, eka anekapaNuM, mUrtaamUrtapaNuM, nizcaya ane vyavahAra, dravyaguNa paryAya, sAta nayo, saptabhaMgIo, cha dravyo, pAMca samavAyo ane jJAnaziyAkhyAM moTAH vagere sUkSma hakIkatothI bharapUra che; ATha karmonuM sUkSma svarUpa baMdha, udaya, udIraNa, sattA, saMkramaNa vagere anya darzanomAM dRSTigocara thatuM nathI. have e prazna thAya che ke paramAtmA mahAvIra tIrthakara kema banyA? A avasarpiNI kALamAM trevIsa tIrthaMkaro jagatanA jIvonA uddhAra arthe thayA pachI emano janma tIrthaMkararUpe kema thayo? zrImAna haribhadrasUrikRta yogabiMdumAM khAsa hakIkata che ke A saMsAranAM sarva kalezo ane dhaMdhAmAMthI sarva jIvono mana, vacana ane zarIrathI aMtaHkaraNanI bhAvanApUrvaka uddhAra IcchanAra ane te mATe sakriya prayatnanI tAlAvelIthI AtmA tIrthaMkara bane che; saMgha, jJAti ane dezano uddhAra IrachanAra gaNadhara bane che ane mAtra potAno ja uddhAra icchanAra sAmAnya kevalI banI zake che. zrImad umAsvAtivAcake paNa tatvArthasUtranI rekAmAM mahimA maneSa e zlokadvArA aneka janmonA zabhasaMskAronA paripAkarUpe vizvadIpaka zrI mahAvIranA janmane varNavyo che; buddha mATe paNa kahevAya che ke temaNe bodhisatva tarIkenA pUrva janmomAM prajJA, dAna, jJAna, zIla ane kSamA vagere daza pAramitA sAdhI hatI ane pachIthI buddha tarIkeno janma thayo hato, A AtmA saMyogavazAta karmanI vicitratAthI kaI sthitie pahoMce che, kevA duHkha anubhave che, jIvanavikAsanA mArgamAM AvyA chatAM kevI rIte adha:patananA UMDA khADAmAM paTakAI paDe che ane pachI kevA puruSArtha ane kevuM apUrva vIye tAravI saMpUNe unnatinA zikhare pahoMce che e dRSTAMta zrImahAvI mukhya ane adabhuta che. nayasAranA bhavamAM samyakatva prApta karI pachI vamI nAkhyuM; paraMtu jema bIjano candramA pUNimA banI jAya che tema Akhare tIrthaMkarapaNuM prApta karyuM te vaccenA chavvIsa janmo emanA jIvanamAMthI mananapUrvaka samajavAthI karma ane AtmAnI laDAImAM chevaTe AtmAno jaya thAya che. kemake emano puruSArtha krame krame baLavAna thato gayo ane sattAvIsamA bhavamAM tIrthaMkarapaNuM prApta karyuM. chevaTe kameM upara vijaya meLavI svataMtra muktipada prApta karyuM ane ApaNane pUjaya banyA. saMsAramAM aneka jIvo janme che ane mRtyu pAme che te to sAmAnya krama che, teno UhApoha hoto nathI, paraMtu vipattinA pahADa tUTI paDyA hoya, maraNAMta kaSTo, upasargo eka pachI eka AvatA hoya, eka vakhata unnatinA zikhare gayA pachI adhaHpatananA khADAmAM paDyA rahevuM paDayuM hoya chatAM himmatapUrvaka, AtmazraddhApUrvaka, puruSArthapUrvaka aDagapaNe koInI paNa dayAnI bhikSA mAgyA vagara, deva ke IdanI sahAyanI apekSA vagara, AtadhyAna ke
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mahAvIra paramAtmAnuM vyApaka jIvana 155 audradhyAna karyA vagara, upasarga karanAra pApI vyaktio upara paNa anukaMpA ciMtavIne pote karelAM pUrva kamenAM phaLa samajI, tene bahAdurIthI bhogavI, unnata ane divya AdhyAtmika jIvana jIvI, saMsAranA aneka prANIonuM kalyANa karI muktisthAnamAM padhAryA che; AvuM mahAna ane prabhAvazALI vyApaka jIvana vIra paramAtmAnuM che; A rIte potAnA AtmAno saMpUrNa vikAsa sAdhI unnatinA zikhare caDanAra AtmAo ja mahApo ane vizvavaMdya bane che. paramAtmA mahAvIre kahyuM che ke mArI pAse mukti ke mokSa nAmanI koI cIja nathI ke huM tamane ApI zakuM? paNa tamo sabhya darzana-jJAna ane cAritranA mArge cAlavA prayatna karazo, jinapratimA ane jinAgamanuM AlaMbana lezo, guNadaSTi rAkhI samabhAvanI vRddhi karazo, jJAna ane kriyA ubhayanI sAdhanA karazo, sAta nayone sApekSa rAkhI, khaMDanAtmaka pravRttithI dUra rahI anekAMtavAda svIkArazo, ahiMsA, tapa, tyAga ane saMyamamAM puruSArtha karazo, zraddhAbaLa, jJAnabaLa, cAritrabaLa, ane dhyAna baLano AtmAmAM vikAsa karatA rahezo ane bhavAMtara mATe paNa zubhasaMskAro letA jazo to avazya A anAdyanaMta saMsArano tamAre mATe cheDo Avaze tema ja AtmAnA anaMta guNono vikAsa thatAM karmathI svataMtra rIte pote ja potAne mukta karI zakaze. paramAtmA mahAvIre karmano sUkSma siddhAMta kevalajJAnathI tapAsI je rIte rajU karyo che te sarvApaNAnI sAbitI che; AtmA potAthI para-jaDabhAva-vibhAva pariNatimAM paDe tyAra pachI rAga, deSa, cAra kaSAyo vagere vaDe zarIra, putra, parivAra, hATa, havelI vageremAM mamatvo vadhatA jAya e rIte viSacakramAM AtmAM gUMcavAI karma bAMdhI rahyo che; jJAnacetanAnI jAgRti vagara karmacetanA ane karmaphaLacetanA anubhavI rahyo che; A kamenuM baMdha, udaya, udIraNA sattA, saMkramaNa vagerenuM sakSma svarUpa jaina darzanasivAya anya sthaLe nathI; ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha, cAra anuyogo, mArgAnusArIpaNuM, jinapUjA, jIvadayA, guNasthAna, gRhasthanAM bAra vrata, ochAmAM ochI gRhasthanI savA vasA dayA, sAdhudharmanI visa vasA dayA, dAna, zIla, tapa ane bhAva, dravyaguNaparyAya, navatatvo vagere tattvajJAna ane kriyAmArganuM ucca baMdhAraNa-vIra prabhue vyApaka dRSTie ApaNI samakSa mUkeluM che; e baMdhAraNa pramANe je manuSya varte to ochAmAM ochA be puNyAnubaMdhI puNya upArjana karI prAte nirjarA thatAM sarva karmono kSaya karI muktipada prApta karI zake. paramAtmA mahAvIre je siddhAMto ApaNI samakSa mUkyA che te ra+2=4 jevAM cokakasa che. emaNe navA mUkyA nathI. pUrvanA tIrthakara sarvanonA paNa e ja siddhAMto zAzvata che; satya eka ja hoI zake che. kAla, ravabhAva, bhavitavyatA, udyama ane karmarUpa pAMca samavAyothI jagata-saMsAra cAlyA kare che: temAM vacce koI bIjI vyaktinI jarUra rahetI nathI; karma ane AtmAnA pusvArtha bAbatamAM emaNe karmanuM svarUpa AtmAne adhaHpatana karAvanAruM batAvIne chevaTe puruSArtha upara mukhyatA mUkI che; puruSArtha karyA vagara kAmano vinAza na thaI zake. ApaNA AtmAmAM bhUtapUrva kAmanA sAmrAjyane laIne nirbaLatAo bharI paDI che jethI ApaNane kALano paripAka thayo nathI. karmanuM baLa che, bhavitavyatA baLavAna che vagere vagere nimittone AgaLa karIne ApaNe AzvAsana laIe chIe ane ApaNI nirbaLatA chupAvIe chIe. paNa puruSArthane AgaLa karIe eTale krame krame kALa ane bhavitavyatA vagere samavAyo temAM samAI jAya che ane AtmA baLavattara banatAM sakaLa karmono kSaya karI zake che, zrI vIra paramAmAnA AlaMbanathI aneka AtmAo emanI hayAtimAM saMsArasamudrathI taryA che; meghakamAra, caMDakauzika sarpa, arjunamAlI, caMdanabAlA vagere vagere. emanuM zAsana hajI sADA aDhAra hajAra varSa lagabhaga raheze. agiyAra gaNadharo ne vedavAkyono jainadarzanamAM samanvaya karI pratibodha emaNe
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 AcArya vijyavallabhasUri smAraka graMtha karyo A temanI apUrva viziSTatA che; tethI ja zrImad AnaMdaghanajIe "Sadarzana jina aMga bhaNI' rUpe zrInAthajInA stavanamAM kahyuM che. padArthavijJAna(Science) to paramAtmA mahAvIranA anaMtajJAnano eka vibhAga che; dA. ta. zrIbhagavatI sUtramAM bhASAvargaNAnA pudagalone kayA kayA varNa, gaMdha, rasa ane ra5za che te gautama svAmIjInA praznono uttara prabhu mahAvIre Apyo che; AvuM sukamajJAna sarvajJa sivAya bIjAne hoI zake nahi; hajAro varSa pahelAM paramAtmAe kahyuM che ke bhASAvargaNA e pudagalarUpa che. te hAlamAM reDIo ane grAmophona dvArA siddha thayuM che tema ja zarIranI chAyAnA ane prakAzanAM pudgalo paNa kemerAthI jhaDapAyA che. paramAtmA mahAvIranA vyApaka jIvananA sArarUpe ApaNe emanuM AlaMbana svIkArI emanI AjJA pramANe vartavA prayatnazIla thaIe, saMgaThita thaI emanA jIvanasiddhAMtone kAryamAM utArIe, navA kalezone tilAMjalI ApI jaina samAjanI unnati mATe ekatra thaIe, emanA siddhAMto paradezamAM phelAvavA mizano mokalIe, emanA jIvanano mahAna graMtha-aitihAsika, vaijJAnika, yaugika ane AdhyAtmika rIte gRhasthajIvana, sAdhujIvana, mAtR-pitR-bhakti, baMdhuraneha, gaNadharavAda, tIrthasthApanA vagere aneka daSTibiMduothI saraLa bhASAmAM taiyAra karAvIe, Alasya khaMkherI puruSArtha-parAyaNa thatA rahIe, ahiMsA, saMyama, tapa, sAmAyika, brahmacarya, dAnadharma vageremAM pragati karatA rahIe to te saMskAro pADatAM pADatAM ApaNe ApaNA AtmAnI anaMta zaktiono vikAsa karI emanI mAphaka avazya muktigAmI banI zakazuM e nirvivAda satya che. " bhagavAna mahAvIrano AhaMtadharma udhoSaNa kare che ke kartavyakamane AdarI sadvartana dhAraNa karaje, udAsInatA, kheda, ciMtA ane bhaya ke je manobaLane nabaLuM pADanAra che ane AtmAnA bhAvi udayane aTakAvanAra che temane hRdayamAM pesavA dezo nahi, niraMtara AtmaciMtavana karaje, kaTutAmAM madhuratA rAkhaje, du:khamAM sukha mAnI letAM zIkhaje, duHkhone anubhavI DhIlA thazo nahi ane saMtApanAM rodaNAM raDazo nahi; tamArA AtmAne darzana, jJAna ane cAritramAM otaprota karI nizcaya baLa(will power)thI tene TakAvI rAkhI uttarottara pragati karaje.' kAjolAbAjo avAja pApa