Book Title: Karnataka Jain Sahtiyachi Prachin Parampara
Author(s): Vardhaman Parshwanath Shastri
Publisher: Z_Acharya_Shantisagar_Janma_Shatabdi_Mahotsav_Smruti_Granth_012022.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/210349/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karnATaka jaina sAhityAcI prAcIna paraMparA zrI vidyAvAcaspati paM. vardhamAna pA. zAstrI vidyAlaMkAra karnATaka prAMtAtIla prAcIna vidvAnAMnI jaina saMskRtI va sAhitya yAMcyA rakSaNArtha satata yogadAna va prayatna kele Aheta. AjahI purAtattva, sAhitya, sthApatya Adi prAMtAMmadhye jaina loka vipula pramANAmadhye Aheta. tyAMcyA darzanAne samasta jaga Azcaryakita hote. bhagavAn bAhubalIcI vizAlakAya mUrtI, belUra yethIla kalAmaya somanAtha maMdira, haLebIDa yethIla darzanIya zAMtinAtha devAlaya, mUDabidrI yethIla navaratna nirmita pratimA ANi tribhuvanatilaka cUDAmaNI basadi Adi AjahI yA prAMtAcI prekSaNIya sthaLeca navhe tara yA prAMtAce vaiziSTya vyakta karatAta. jaina sAhityAcA prasAra ANi saMrakSaNa karaNyAce zreya bahvazAne yA prAMtAlA dile pAhije. kAraNa, SaTkhaMDAgama sadRza siddhAMta graMthAcI surakSA, kevaLa yA prAMtAtIla zraddhAvAn bAMdhavAMcyA kRpene hoU zakalI. hA eka svataMtra viSaya Ahe. yA lekhAcA viSaya phakta karnATaka jaina sAhityAcyA paraMparecA parAmarza gheNe hA Ahe. karnATaka jaina sAhityAcI paraMparA __karnATaka sAhitya paraMparecA saMbaMdha phAra prAcIna kAlAzI joDatA yeIla. bhagavAn AdiprabhUcI kanyA brAhmIne kannaDa lipIcI nirmitI kelI, he kathana prAcIna paraMparepAsUna yeta Ahe. paraMtu Aja aitihAsika dRSTIne yA sAhityAcI paraMparA kitI prAcIna Ahe yAcA vicAra karAvayAcA Ahe. aneka graMthAMcyA avalokanAne he jJAta jhAle Ahe kI prAcIna AcAryayugAta karnATaka graMthakartyAMce astitva hote ANi karnATaka sAhityanirmitIce sarvaprathama zreya jaina graMthakartyAMnAca miLAlele Ahe. yA viSayAta AjacyA sAhitya jagAmadhye koNatAhI matabheda nAhI. kevaLa prAcInatebaddalaca navhe, tara viSayapratipAdana, sarasa zailI Adi viSayIhI Aja karnATaka jaina sAhityAlAca prathama sthAna dyAve lAgela, mhaNUna Aja aneka vidyApIThAMcyA abhyAsakramAta jaina sAhityagraMthaca niyukta Aheta ANi jainetara vidvAnAMnI yA jaina sAhityAcI muktakaMThAne prazaMsA kelI Ahe. yA dRSTIne karnATaka jaina sAhityaparaMparA phAra prAcIna ANi mahattvAcI Ahe he nirvivAda siddha hote. prAcIna kALAta yA sAhityasevI kavIMnA rAjAzraya miLAlA hotA. gaMga, pallava, rASTrakUTa, hoyasaLa, Adi rAjavaMzAMcyA kArakirdIta yA kavIMnA vizeSa protsAhana miLAle. yA kavIMdvArA yA rAjelokAMnA rAjyazakaTa nirvedhapaNe cAlaviNyAsAThI baLa miLAle hote, he vividha prasaMgAMtIla ghaTanAMnI siddha jhAle Ahe. 323 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 A. zAMtisAgarajI janmazatAbdi smRtigraMtha rASTrakUTa zAsaka nRpatuMga navavyA zatakAta hovUna gelA. tyAne kavirAja mArgAcI racanA kelI. kavirAja mArga hA karnATaka sAhityAcyA darzanAkaritA darpaNApramANe Ahe. yA graMthAcyA adhyayanAne ase anumAna karatA yeIla kI nRpatuMgAcyA pUrvIhI karnATaka sAhityAcI racanA jhAlI Ahe. tyAcyA pUrvI junI kannaDa mhaNaje jilA haLe kannaDa mhaNatAta, tItUna graMthAMcI racanA hota ase. kavirAja mArgAmadhye nRpatuMgAne kAhI haLe kannaDa kAvyaprakArAMcA ullekha kelA Ahe. tyAzivAya graMthakArAne kAhI prAcIna kavIMcAhI nirdeza kelA Ahe. zrIvijaya, kaviparamezvara, paMDitacaMdra Adi kavIMce graMthakartyAne smaraNa kele Ahe. mahAkavi paMpanehI samaMtabhadra, kavi parameSThI, pUjyapAda AdIMce smaraNa kele Ahe. samaMtabhadra ANi pUjyapAda yAMcA kALa phAra prAcIna Ahe. yA AcAryAMcI janmabhUmi ANi karmabhUmi karnATakaca Ahe. mhaNUna anumAna karU zakato kI yA AcAryAMnIhI karnATaka bhASeta kAhI racanA kelyA asatIla. paraMtu sadhyA kAhI upalabdha nAhI. pUjyapAdAMcyA aneka graMthAMcI karnATaka TIkA upalabdha Ahe. samaMtabhadra yAMcyA graMthAvarIla junyA kanaDamadhIla TIkA miLAlI Ahe. mhaNUna tyA kALAtahI karnATaka sAhityAcI sRSTI hotI yA anumAnAlA phAra prabaLa jAgA Ahe. napatuMgAne ullekhilelyA zrIvijayanehI kAhI karnATaka graMthAMcI racanA kelI asAvI. kAhI uttarekaDIla graMthAMtahI kAhI ThikANI yAMcA ullekha miLato. __ yA zrIvijayAbarobaraca kavIzvara kiMvA kavi parameSThIcA ullekha yeto. tehI eka prAcInatama kavi Aheta ase nissaMzaya pratipAdana karatA yeIla. yA kavIcI racanA mahApurANakAra bhagavajjinasena ANi guNabhadrAMcyAhI AdhI astitvAta asAvI ase sAMgatA yeIla. kAraNa bhagavajjinasenAMnIhI ApalyA AdipurANAmadhye yAMcA AdarAne ullekha kelA Ahe. saH pUjyaH kvibhiloke kavInAM paramezvaraH / vAgarthasaMgrahaM kRtsnaM purANaM yaH samagrahIt / / AdipurANa parva, 1, zloka 60 yAcapramANe uttarapurANAmadhyehI AcArya guNabhadra yAMnI varIla kavi paramezvarAMcA ullekha kelA Ahe. yA ullekhAmuLe hA niSkarSa kADhatA yeIla kI jinasena ANi guNabhadrAMcyA AdhIca triSaSTi zalAkA puruSAMce caritra kavi parameSThIkaDUna racale gele hote. ANi to graMtha karnATaka bhASetIla hotA. kadAcit to graMtha saMkSipta asela, paraMtu bhagavajjinasenAdikAMnI tyAcA vistAra kelA asAvA. ___yA sarvAMcA ullekha karaNyAcA AmacA mukhya hetu hA kI karnATaka jaina sAhityAcI paraMparA phAra prAcIna Ahe. jinasena guNabhadrAMcyA yugAcyA AdhI kitItarI zatakApUrvIpAsUna karnATaka graMthAMcI racanA hota AlI Ahe. yAsaMbaMdhIce ullekha uttara kALAtIla graMthAMta ADhaLatAta. tyApUrvIce aneka zilAlekhahI upalabdha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karnATaka jaina sAhityAcI prAcIna paraMparA 325 hotAta. ikaDacyA tikaDacyA yA prAcIna graMthAMce nAmollekha miLatAta. durdaiva he kI te graMtha mAtra Aja upalabdha hota nAhIta. kALAcyA udarAta gaDapa jhAle Aheta. yAsaMbaMdhI AmhI phakta digdarzanaca kele Ahe. vizeSa vistAra kelyAsa svataMtra graMthaca tayAra hoIla. jaina kavIMnI karnATaka bhASeta gadyakAvya ANi padyakAvyAMcI racanA kelI Ahe. Adikavi paMpa yAne caMpUkAvyAneca ApalyA sAhityakalecA zrIgaNeza kelA Ahe. caMpUkAvyAmadhye gadya ANi padyAce mizraNa asate, cAcakAMnA vAcatAMnA kaMTALA yeta nAhI. vibhinna pratipAdana, vibhinna rasAsvAdana, Adi yA caMpUkAvyAmadhye anubhavAta yeta asalyAmuLe sAhityabhogyAMnA vizeSa AnaMdaca yeta asato. paMpa mahAkavi mahAkavIne kri. zaka 941 madhye AdipurANa ANi paMpa-bhAratAcI racanA kelI Ahe. sadara racanA caMpU kAvyAmadhye Ahe. caMpU kAvyAcA paMpakavica Adyajanaka hotA ase sAMgatA yeIla. paMpAcyA yA caMpU kAvyAlA karnATaka sAhityAta vizeSa mahattvAce sthAna Ahe. paMpa mULacA vaidika brAhmaNa, arthAt tyAce pUrvaja vaidika hote. paraMtu tyAce vaDIla abhirAma he jainadharmAcyA mahattene prabhAvita hoUna jaina banale. mhaNUna paMpAcyA jIvanAvara jainadharmAce saMskAra biMbale he sAhajikaca Ahe. ___ sarvaprathama mahAkavIne AdipurANAcI racanA kelI Ahe. AdipurANAcI racanA mukhyataH bhagavajjinasena AcAryaviracita AdipurANAcI kathAvastu samora ThevUna kavIne kelI Ahe. tathApi tyAcI zailI svataMtra Ahe. mUla saMskRta mahApurANAmadhye AcAryAMnI kevaLa kathAsAhityAcI nirmitI kelI nAhI, tara veLaprasaMgI dharmabodha, AcAra va tattvapratipAdanAcIhI dRSTi ThevalI Ahe. tyApramANe paMpa mahAkavIne ApalyA graMthAta sAhitya ANi dharmabodha, yA uddezAMnA sAdhale Ahe. AdipurANAmadhye bhagavAn AdiprabhUce caritra moThyA sarasa zailIne citrita kele Ahe. bhoga ANi yogAcI suMdara tulanA karIta kavIne graMthAta sarvatra bhogaviraktIcA upadeza dilA Ahe. paMpAcI dusarI racanA paMpabhArata Ahe. yAcA viSaya bhArata mahAkAvya Ahe. tatkAlIna rAjA prabhu arikesarIlA arjuna mAnUna tyAcI ThikaThikANI prazaMsA kelI Ahe. arjunAbarobara ApalyA rAjAcI tulanA karaNyAcyA taMdrIta asatA koThe koThe kathAvastUmadhye kiMcit pharakahI kavIlA karAvA lAgalA Ahe. tarIhI kAvyAcI mahattA kAhI kamI jhAlelI nAhI. yA kAvyAmadhye kavIce kAvyanaipuNya uThUna disate. hA kavi karnATakAtIla Adya sAhityakAra mhaNUna saMbodhalA jAto. jaina jainetara sarva sAhityakSetrAmadhye paMpAcyA sAhityAlA phAra uccastarIya AdarAce sthAna Ahe. mhaNUnaca prAyaH naMtaracyA graMthakArAMnI paMpAce smaraNa AdarAne kele Ahe. tyAnaMtaracyA kavi nAgacaMdrAMnI rAmAyaNAcI racanA karUna svataHcA abhinava paMpa mhaNUna ullekha kelA Ahe. yAvarUnahI paMpAce jyeSTha vyaktitva kaLUna yeNyAsArakhe Ahe. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 A. zAMtisAgarajI janmazatAbdi smRtigraMtha kavi pona mahAkavi paMpAnaMtara ponna nAvAcA kavI jhAlA. itihAsajJa vidvAnAMcyA mate yAcA kALa i. sa. 950 mAnalA jAto. yAnahI paMpApramANe dona dhArmika ANi eka laukika azA graMthAMcI racanA kelI Ahe. yA kavIcyA racanemadhye mukhyataH zAMtinAtha purANAcA ullekha karatA yeIla. yAta paMcamacakravartI bhagavAn zAMtinAtha tIrthaMkarAce caritra atyaMta sarasa zailIne varNita Ahe. yA kavIcA dusarA laukika graMtha bhuvanaika rAmAbhyudaya Ahe. to upalabdha nAhI. yAzivAya jinAkSaramAlA nAmaka stotragraMthAcIhI yA kavIne racanA kelI Ahe. yAcehI karnATaka sAhityakSetrAta uccatara sthAna Ahe. yAsa kavi-cakravartI, ubhayabhASA--kavi-cakravartI, Adi padavyA hotyA. naMtaracyA kavIMnI yAce samAdarapUrvaka smaraNa kele Ahe. kavi rana ponnAnaMtara mahAkavi rannAcA nAmollekha karaNe ucita Ahe. to i. sa. 993 madhye jhAlA. hA jaina vaizya hotA. mudhoLa yethe sAmAnya kAsAra kulAta utpanna hoUnahI saMskRta ANi kannaDa bhASemadhye gaMbhIra pAMDitya miLavile hote. yA kavIne aneka suMdara graMthAMcI racanA karUna karnATaka sAhityAcI kIrtI jagabhara pasaravilI hotI. sAhityajagAvara mahAn upakAra kele hote. yAcyA kAhI racanA upalabdha Aheta. ajitapurANa he yAce suMdara kalApUrNa sAhitya Ahe. yA graMthAcI mahattA jANUna tyA veLacyA rANI attimavve yAMnI yA graMthAcyA eka hajAra pratI tADapatrAvara lihUna gheUna vitaraNa kelyA Aheta. yAvarUna tice sAhityaprema ANi rana-sAhityAcI uccatA sahaja kaLUna yeIla. yAce parazurAmacarita, cakrezvara purANa Adi graMtha upalabdha nAhIta. hAhI kavI karnATaka sAhityAtIla kaviziromaNI Ahe. paMpa, ranna ANi ponna he kaviratnatraya mhaNUna karnATaka sAhityakSetrAta prasiddha Aheta. yAvarUnahI yAMcI mahattA kaLUna yeIla. kavi cAmuMDarAya yAca veLacA eka kavi cAmuMDarAya hA i. sa. 961 te 994 paryaMta gaMgavADIce rAjA mArasiMha rAcamallacA senApati hotA. yAne cAmuMDarAya purANAcI racanA kelI Ahe. hA caturviMzatI tIrthaMkarAMce varNana karaNArA gadya graMtha Ahe. kadAcit zuddha gadya graMthAcI nirmitI karaNyAcI prathA yA kavIneca pADalI asAvI. yApramANe zivakoTInehI vaDDArAdhane nAvAcyA gadya graMthAcI racanA kelI Ahe. kAhI anya kavigaNa yAnaMtara javaLa javaLa akarAvyA zatakAta dharmAmRtAcA kartA kavi nayasena, lIlAvatI prabaMdhAcA kartA nemicaMdra, kabvigara kAvya nirmAtA aMDayyA yAMcA ullekha karatA yeIla. yA kavIMnI dharmopadeza deNyAcyA nimittAne vividha prameye nivaDUna graMtha nirmANa kelA Ahe. kathAsAhityAcyA rUpAne ahiMsAdi dharmAMce poSaNa yA graMthAmuLe hote. yAca kALAta itara aneka kavi hovUna gele. tyAMnI ApalyA jIvanAtIla puNyamaya kALAlA caturviMzatI tIrthaMkarAMce caritranirmitImadhye ghAlavilA. tyAMpaikI kAhI kavIMcA nAmollekha mAtra yethe AmhI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karnATaka jaina sAhityAcI prAcIna paraMparA 327 karato. paricaya dilyAsa lekha vADhela. tyAtIla ullekhanIya kavi khAlIla pramANe Aheta. neminAtha purANAcA kartA kavi karNapArya (1140), caMdraprabha purANAcA kartA aggaladeva (1989), vardhamAna caritrAcA kartA kavi AcaNNA (1195), puSpadaMta purANAcA nirmAtA kavi guNavarma (1235), zAMtIzvara purANAcA racayitA kavi kamalabhava (1235), neminAtha purANAcA racayitA kavi mahAbala (1254), dharmanAtha purANAcA kartA madhura kavi ( 1385) yAMcA khAsa ullekha karatA yeIla. yA sarvAMcyA racanA mahattvapUrNa Aheta. kavicakravartI janna i. sa. 1170 te 1235 paryaMta janna mahAkavI hovUna gelA. tyAMnI ApalyA kRtIne karnATaka sAhityAmadhye moThI bhara ghAtalI Ahe. janna mahAkavI viracita yazodharacarita prasiddha Ahe. tyAta kAvyamAdhuryAbarobara kavIne racanAkauzalya vyakta kele Ahe. ___yA graMthAce prameya yazastilaka caMpU mahAkAvya he Ahe. rAjA yazodharAcyA rahasyamaya jIvanAce citraNa karUna jIvadayASTamI kathecA sUtrapAta yA kAvyAne kelA Ahe. saMskRta sAhityAmadhye somadebAcyA yazastilakAlA je sthAna Ahe teca sthAna karnATaka sAhityAmadhye jannAcyA yazodharacaritAlA Ahe. hA kavi kavicakravartI upAdhIne vibhUSita hotA. yAca beLI hastimalla jhAlA. to ubhayabhASAcakravartI hotA. tyAne gadyamaya AdipurANAcI racanA kelI hotI. hA kavi 1290 madhye hovUna gelA. yA kavIce kAhI saMskRta graMthahI Aheta. abhinava paMpa kavi nAgacaMdra bArAvyA zatakAta nAgacaMdra nAvAcA vidvAn kavi hovUna gelA. tyAne rAmAyaNAcI racanA kelI Ahe. tyAcI hI racanA phAra suMdara Ahe. tyAne svataHlA abhinava paMpa yA nAvAne saMbodhita kele Ahe. yA kavIne vijayapurAta mallinAtha bhagavaMtAcyA jinAlayAcI nirmitI karavilI ANi tyAcyA smaraNArtha mallinAtha purANAcI racanA kelI asAvI. yAnaMtara 14 vyA zatakAta bhAskara kavIne jIvaMdharacarita kAvyAcI racanA bhAminI SaTpadI chaMdAmadhye suMdara zailIne kelI Ahe. kavi bommarasa yAMnI sanatkumAra caritra ANi jIvaMdhara caritrAcI racanA kelI yAcAhI ullekha karaNe jarUra Ahe. taseca 16 vyA zatakAcyA prAraMbhI maMgarasa kavIne samyaktva-kaumudI, jayanUpa kAvya, nemijineza saMgati, zrIpAla caritra, prabhaMjana caritra ANi sUpa zAstra Adi graMthAMcI racanA kelI Ahe. yAcapramANe sALva kavIne bhArata ANi kavi doDDayyAne caMdraprabha caritra yAce nirmANa yAca kALAta kele Ahe. mahAkavi ratnAkara varNI yAnaMtara mahAkavi ratnAkara varNI yAMcA ullekha moThyA AdarAne sAhityajagAta karAvA lAgela. tyAMnI bharateza vaibhava nAmaka moThyA AdhyAtmika sarasa graMthAcI racanA kelI Ahe. yAta sumAre 10000 sAMgatya Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 A. zAMtisAgarajI janmazatAbdi smRtigraMtha zloka Aheta. kavIce varNanacAturya, padalAlitya, bhogayogAce prabhAvaka varNana Adi ullekhanIya Ahe. yA graMthAlA kavIne bhogavijaya, digvijaya, yogavijaya, mokSavijaya ANi arkakIrtivijayacyA nAvAne vibhakta karUna paMcakalyANAce rUpa dile Ahe. yAcA kALa i. sa. 1557 cA Ahe. yA mahAkAvyAta AdiprabhUcA putra bharatezvarAsa ApalA kathAnAyaka nivaDUna tyAcyA dinacaryece vRtta atyaMta AkarSaka zailIne varNile Ahe. he mahAkAvya mhaNaje AdhyAtmika sarasa kathA Ahe. yA graMthAcA samagra hiMdI anuvAda yA lekhAcyA lekhakAne kelA Ahe ANi aneka AvRtyA nighAlyA Aheta. yA sarasa kAvyAcA marAThI, gujarAtI anuvAdahI jhAlA Ahe. iMgrajI anuvAdahI hota Ahe. bhArata sarakArane yA graMthAsa bhAratIya gaurava graMthAcyA rUpAne svIkRta kelA Ahe. yAvarUna yA graMthAcI mahattA sahaja kaLUna yeIla. yA mahAkavIne yA bRhadgraMthAzivAya ratnAkara zataka, aparAjita zataka ANi triloka zataka nAmaka zatakatraya graMthAMcI racanA karUna AdhyAtmika jagAvara moThA upakAra kelA Ahe. tyAcapramANe sumAre 2000 ce hI vara AdhyAtmika padAMcI racanA yA kavIne kelI Ahe. sAMgatya yugAtIla anya kavi yAnaMtara sAMgatya chaMdAmadhye aneka kavIMnI graMtharacanA kelI Ahe. bAhubalI kavIne (1560) nAgakumAra carite, pAyaNNa vratIne (1606) samyaktva kaumudI, paMcavAta (1614) bhujabali carite, caMdrabha kavIne (1646) kArakala gommaTeza carite, dharaNI paMDitane (1650) vijaNarAya carite, nemi paMDitAne (1650) suvicAra caritra, cidAnaMda kavIne (1680) munivaMzAbhyudaya kAvya, padmanAbha paMDitAne (1680) jinadattarAya carite, pAyaNa kavIne (1750) rAmacaMdra carite, anaMta kavIne (1780) zravaNa beLaguLa gommaTeza carite, dharaNI paMDitAne varAMgacaritra, jinabhArata, caMdrasAgara varNIne (1810) rAmAyaNa yA graMthAcI racanA kelI Ahe. yAca sumArAsa cArU paMDitAne bhavyajana ciMtAmaNi ANi devacaMdra kavIne rAjAbalI kathAkoSa nAmaka aitihAsika graMthAMcI racanA kelI Ahe. paMpa mahAkavIcyA yugAlA caMpUyuga mhaNatA yeIla tara ratnAkara varNIcyA yugAlA sAMgatya yuga mhaNatA yeIla. he doghehI mahAkavI nissaMdeha yugapuruSa Aheta. vibhinna viSayAMtIla karnATaka sAhitya nRpatuMgaviracita kavirAjamArga hA lakSaNa graMtha Ahe. yAta kavIMnA rAjamArgaca dAkhavilA Ahe. tyAcapramANe nAgavarmAce chaMdodadhi nAmaka graMthAta chaMdaviSayaka ANi dusare nAgavarmAcyA bhASAbhUSaNAmadhye vyAkaraNaviSayaka pratipAdana Ahe. kAvyAvalokana (kAvyAlaMkAra ), vastukoSa (koSa), bhaTTAkalaMkAce zabdAnuzAsana (vyAkaraNa), kezIrAjace zabdamaNidarpaNa, sALva viracita rasaratnAkara, devottama racita nAnArtha ratnAkara (koSa), zRMgAra kavIce karnATaka saMjIvana, (koSa) Adi graMtha ApaApalyA viSayAce samIcIna jJAna deNAre Aheta. yAvarUna karnATaka sAhityakArAMcyA vividha vibhAgAcyA sevA vyakta hotAta. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karnATaka jaina sAhityAcI prAcIna paraMparA 329 ___ yAcapramANe vaidyaka, jyotiSa ANi sAmudrikAdi viSayAMvarahI karnATakAtIla kavIMnI graMtharacanA kelI Ahe. yAMtIla aneka graMtha upalabdha nAhIta. kAhI upalabdha Aheta. kalyANakAraka vaidyaka (somanAtha ), hastyAyurveda (zivamAradeva ), bAlagrahacikitsA ( deveMdramuni ), madanatilaka (caMdrarAja ), smarataMtra (janna ) Adi graMthahI ullekhanIya Aheta. yAzivAya dhyAnasArasamuccaya Adi yogaviSayaka graMthAMcI racanAhI jhAlI Ahe. yAcapramANe jyotiSAsaMbaMdhI graMthAMmadhye zrIdharAcArya viracita jAtakatilaka (1049), cAuNDarAyAce lokopakAraka (sAmudrika), jagabaMdhunaMdanace sUpa zAstra, rAjAdityAce gaNitazAstra, arhaddAsa kavIce zakunazAstra Adi graMthAMcAhI ullekha yethe namUda karaNe jarUra Ahe. aneka graMthakArAMcI nAve yethe sthalAbhAvI AmhI vyakta karU zakalo nAhI. evaDhayAvarUnaca yA bhASetIla graMthasaMpattIcI kalpanA yeIla. upasaMhAra yAvarUna spaSTa hote kI karnATaka prAMtIya prAcIna jaina kavIMnI phAra prAcIna kALApAsUnaca sAhityaparaMparecI jopAsanA kelI Ahe ANi sAhityAcyA mAdhyamAne jagAcyA vividha aMgAMcI sevA kelI Ahe. puSkaLase sAhitya naSTabhraSTa jhAle, vikRta jhAle. uralele sAhityahI alpapramANAta nAhI. koNatyAhI samAjAsa abhimAna vATAvA, ANi sAhityika samAjAne AdarAne smaraNa karAve yA pramANAta Aja karnATaka jaina sAhitya upalabdha Ahe. hI paraMparA karnATaka jaina kavIMnI nirmANa kelI Ahe. kharokhara jaina samAjAsAThI hI abhimAnAcI goSTa mAnalI jAIla. paraMtu yA pAvana paraMparece rakSaNa karaNyAcI jabAbadArI AjacyA piDhIvara Ahe. tI pAra pADaNyAsa ApaNa samartha Tharalo tara bhUSaNAvaha Ahe. nAhI tara phakta pUrvajAMce nAva gheUna jagaNAr2yA puruSArthahIna saMtatIceca sthAna Amace Ahe. AmhI tyA paraMparekaritA kAya karIta Ahota ? prakAzanAcI AvazyakatA yA bhASetIla uttama sAhityAcA anuvAda hoUna itara bhASemadhye prakAzita hoNe jarUra Ahe. tyAmuLe vAcaka vargAsa vizeSa lAbha hoIla, ikaDe samAjAmadhIla zrImaMta vargAce lakSya jANe jarUra Ahe. ityalam !