Kailaspadma Swadhyayasagara Part 6

Author(s): Padmaratnasagar
Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008483/1

Page #1

સ્વાધ્યાથ સાગર
શાંતસુધારસ, યોગશાસ્ત્ર, અષ્ટપ્રકરણ, ચઉશરણ પયન્ના, આઉર પચ્ચકખાણ પયજ્ઞા પ્રકાશક : શ્રી મહાવીર જૈન આરાઘની કેન્દ્ર, કોબી

Page #2

શ્રમણ ભ(ાંતોની શ્રત ઉઘરાક્ષના

Page #3

શ્રી મહાવીર સ્વામી, કોબા,
સૂર્યકિરણ તિલક ૨૨ મે. બપોરે ૨.૦૭ મિનિટ
શ્રી ગૌતમસ્વામી, કોબા
યોગનિષ્ઠ આચાર્ય શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી
ચારિત્રચૂડામણિ આચાર્ય શ્રી કૈલાસસાગરસૂરીશ્વરજી
શિલ્પશાસ્ત્રજ્ઞ આચાર્ય શ્રી કલ્યાણસાગરસૂરીશ્વરજી
રાષ્ટ્રસંત આચાર્ય શ્રી પદ્મસાગરસૂરીશ્વરજી
સ્વાધ્યાય નિમગ્ન
ઉપાધ્યાય શ્રીમદ ધરણેન્દ્રસાગરજી
સ્વાધ્યાય સાગર આધ સંપાદક
મુનિ પ્રવર શ્રી ગૈલોક્યસાગરજી

Page #4

समर्पणा
भिनशासनना महान प्रभावड
श्रुतसमुद्धारड, युगभास्कर
राष्ट्रसंत आचार्य श्री पद्मसागरसूरीश्वर ना संयमभवनना ५२ वर्षना सुवर्ण अवसर पर तथा पूभ्य गुरुभगवंतश्रीना ७२मां वर्षमां पार्वणना पुनीत मंगल अवसरे
66
" कैलास-पद्म स्वाध्याय सागर " ना E भाग तेओश्रीना डरडमलमां समर्पण करता आत्मिक आनंह अनुभवीओ छोथे.
મુનિ પદ્મરત્નસાગર

Page #5

લાક્ષ-પઘ
G
સ્વાધ્યાય સાગર
{ થાતથધાશ્વ, યોગશાસ્ત્ર, અષ્ટક પ્રકરણ, થઉશરણ પથા, આઉ પથ્થખાણ પન્ના
ક્ષોકી શોભા ફલ કુલ સે હોતી હૈ
સરિતાકી શોભા પ્રવાહ સે હોતી હૈ, સાગરકી શોભા મર્યાદા સે હોતી હૈ,
સોચો! સંયમ કી શોભા સ્વાધ્યાય સે હોતી હૈ.
: પ્રકાશ પ્રાપ્તિસ્થાન :
શ્રુતસરિતા (બુકસ્ટોલ) શ્રી મહાવીર જૈન આરાધના કેન્દ્ર,
કોબા - ૩૮૨૦૦૯ (ગાંધીનગર) ફોન નં. ૦૭૯-૨૩૨૭૬૨૦૪, ૨૦૫, ૨પર
ફેક્સ નં. ૦૭૯-૨૩૨૭૬૨૪૯ શ્રી વિશ્વમેત્રીધામ જૈન તીર્થ-બોરીજ, ગાંધીનગર ફોન નં. ૦૭૯-૨પ-૭૨૭૧૮૧, ૨૩૨૪૩૧૮૦

Page #6

આવૃત્તિ ઃ
મૂલ્ય :
+ દિવ્ય આશિષ + યો.આ.શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મ. + દિવ્યકૃપા +
અજાતશત્રુ ગીતાર્થ ગચ્છાધિપતિ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ કૈલાસસાગરસૂરીશ્વરજી મ.
+ આશિષ 4 શિલ્પ મર્મજ્ઞ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ કલ્યાણસાગરસૂરીશ્વરજી મ.
+ ગુરુકૃપા + શ્રુતસમુદ્ધારક આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ પદ્મસાગરસૂરીશ્વરજી મ.
+ પ્રેરક + મુનિશ્રી પ્રશાંતસાગરજી + સંપાદક + મુનિશ્રી પદ્મરત્નસાગરજી + સહયોગી + મુનિશ્રી પુનીતપદ્મસાગરજી મુનિશ્રી પૂર્ણપદ્મસાગરજી
દ્વિતીય - ૧૦૦0 નકલ
વિ.સં. ૨૦૬૩, ઇ.સ.૨૦૦૬
બાહ્યમૂલ્ય - ૧૫-૦૦ આત્યંતર મૂલ્ય
આત્મરમણતા

Page #7

Achar
-: अम्निमः :
.: मंगल कामना (मुझे यह जानकर प्रसन्नता है कि- कैलास-भ- स्वाध्यामसागर की द्वितीय भावृत्ति प्रकाशित लेने जा रही। "स्वाध्याय" संयमीजीपन का परम साधी एवं कल्माण मिनर । सम्पर ज्ञान प्रकार में व्यक्ति अपने कार्य में परिणाम को जान. ममतारे सपनी रिकृति को संस्कृति में बदल सकता। बासनाको मारमा में परिवर्तित करने की प्रक्रिया भीगन में द्वारा पिलब्ध होतीरें / स्वाध्याय के माध्यम से मलचिंतन द्वारा मन के परिणाम मा एविकरण लोलाई । परिणाम राहदरोने पर ही सिद्ध बनानासार) इस स्वाध्याप सागर का संकलन एवं संगदन निदान सुनिश्री पमाल सागरजी म. ने लिया!, पर प्रसंसनीयर) सुरेभामा मिस एस्तक के परन-पानद्वारा अनेक भात्मा विकास के पथपर मानीजीनन साम्रा में स्वयं का पूर्ण निराम पास करने के योग्य बनेगी।
शुभेधुल:सादही भरनधर्मला पभसागर सूरि पालीलाणा (गुजरात)
दि.२३.१-०६ सिद्ध क्षेत्र
नतनवर्ष

Page #8

પ્રકાશકીય... પૂજ્ય સાધુ સાધ્વીજી ભગવંતોને તથા મુમુક્ષુ આત્માઓને અત્યંત ઉપયોગી થઈ શકે તેમજ વિહાર આદિમાં રાખવા માટે સુલભતા રહે તે હેતુથી અલગ-અલગ વિભાગમાં “કલાસ-પદ્મ સ્વાધ્યાય સાગર' પ્રકાશિત થાય એ અમારી ઘણા સમયથી મહતી અભિલાષા હતી, જે પૂર્ણ થતા અમને આત્મિક પરમાનંદ પ્રગટ થાય છે.
સ્વાધ્યાય સાગર ને જ સંશોધિત પરિમાર્જીત કરી કૈલાસપદ્મ સ્વાધ્યાયસાગરની દ્વિતીય આવૃત્તિ પ્રકાશિત કરતાં અત્યંત હર્ષ થાય છે. નવ ભાગોમાં પ્રકાશિત થઈ રહેલ આ પ્રકાશન અનેક પ્રકારનાં સુધારા વધારા તથા ઉપયોગી માહિતીથી સમૃદ્ધ કરવામાં આવ્યું છે. જેની નોંધ લેવી ઘટે તેમ છે.
આ ગ્રંથનું પ્રકાશન કરતા અમોને એ બાબતની પણ વિશેષ ખુશી થાય છે કે આ સાથે અમો અમારી એક લાંબા ગાળાથી પ્રતિક્ષિત એક જવાબદારી પૂર્ણ કરવા સમર્થ થયા છીએ.
પૂજ્ય આચાર્યશ્રીના વરિષ્ઠ શિષ્ય ઉપાધ્યાય પ્રવર શ્રી ધરણેન્દ્રસાગરજીની એમના કાલધર્મ પૂર્વે પ્રબલ ભાવના હતી કે સ્વાધ્યાય સાગરનું પુનઃ પ્રકાશન થાય.. અને એ માટે તેઓશ્રીના ઉપદેશથી અમુક ધનરાશિની પણ વ્યવસ્થા

Page #9

થયેલ. એ દ્રવ્યનો ઉપયોગ પ્રસ્તુત પ્રકાશનમાં થયેલ છે. અમો તે સહુ નામી-અનામી દાતાશ્રીઓનો અત્રે આભાર માનીએ છીએ. | વિશુદ્ધ ક્રિયાપાત્ર પૂજ્ય મુનિપ્રવર શ્રી રૈલોક્યસાગરજીએ સાધુ-સાધ્વીજી ભગવંતોમાં વ્યાપક પણે આદર પ્રાપ્ત થયેલ સ્વાધ્યાય સાગર ગ્રંથ અત્યંત પરિશ્રમ લઇને આદ્ય સંપાદનનું કાર્ય કરેલ. એ મુનિપ્રવરનું સ્મરણ કરીને હાર્દિક અનુમોદના કરીએ છીએ.
આ ગ્રંથના પાઠશુદ્ધિ સંશોધનમાં તથા ગ્રંથ માટે મહત્વનું માર્ગદર્શન દર્શાવ્યું, તેવા મુનિવર મુનિશ્રી હેમચંદ્રસાગરજી, મુનિશ્રી નિર્વાણસાગરજી તથા મુનિશ્રી અજયસાગરજીને તેમના સ્તુત્ય કાર્ય બદલ સંપૂર્ણ સાધુવાદ ઘટે છે.
આ સમગ્ર ગ્રંથના સંપાદન કાર્ય માટે પૂ. મુનિશ્રી પદ્મરત્નસાગરજી આદિ એ ખૂબ શ્રમ કરેલો છે તેની અમે અનુમોદના કરીએ છીએ.
આ ગ્રંથના પ્રફ સંશોધનમાં યો. આ. શ્રી બુદ્ધિસાગરસૂરિ સમુદાયવર્તિની સા. શ્રી રત્નત્રયાશ્રીજી, સા. શ્રી નલિનયશાશ્રીજી તથા સા. શ્રી જયનંદિતાશ્રીજી એ પણ અમૂલ્ય સહયોગ કર્યો છે. તેમનું પણ ઋણ સ્વીકાર કરીએ છીએ.

Page #10

આ. શ્રી કૈલાસસાગરસૂરિ જ્ઞાનમંદિર, કોબા સ્થિત પં. શ્રી નવિનભાઈ જૈન, પં. શ્રી જિગરભાઈ ધામી, પં. શ્રી આશિષભાઈનો પણ ખૂબ જ સુંદર સહયોગ મળ્યો છે, અમો તેમને સાધુવાદ આપીએ છીએ.
આ ગ્રંથના મૂલ મેટર તથા તેનું સંપૂર્ણ કંપોઝ તથા બટર માટે (કોબા) આ. શ્રી કલાસસાગરસૂરિ જ્ઞાનમંદિર સ્થિત કમ્યુટર વિભાગમાં કાર્યરત શ્રી કેતન શાહ તેમજ સંજય ગુર્જરે અથાગ શ્રમ લઈને પ્રસ્તુત ગ્રંથને સુંદર બનાવવામાં મહત્વનું યોગદાન કરેલ છે, તે બદલ તેઓને હાર્દિક અભિનંદન ઘટે છે.
પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં પાઠશુદ્ધિને પ્રધાન મહત્વ આપ્યું છે, છતાં અશુદ્ધિ તરફ ધ્યાન દોરાશે તો સહર્ષ સાભાર તે તરફ લક્ષ કેન્દ્રિત કરાશે.
ગ્રંથમાં નામી-અનામી દ્રવ્ય સહયોગી મહાનુભાવોના તથા મુદ્રણ માટે બિજલ ગ્રાફિક્સના મળેલ સહકાર સદેવ સ્મરણમાં રહેશે.
પ્રાંતે આ ગ્રંથનો સદ્ઉપયોગ કરી જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો ક્ષયોપશમ પ્રાપ્ત થાય એજ મંગલ કામના.
પ્રકાશક

Page #11

Achar
અનુક્રમણિકા
*
ઇ
શ્રી શાન્ત સુધારસ (ઉપા. વિનયવિજયજી) યોગશાસ્ત્ર (આ. હેમચન્દ્રસૂરિ)............... અષ્ટક પ્રકરણ (આ. હરિભદ્રસૂરિ) .... ચઉસરણ પયat
- આઉર પચ્ચકખાણ પયગ્રા ...........
•..••••••
*
.... ૧૦૭ .......... ૧૧૩

Page #12

મહોપાધ્યાયશ્રી વિનયવિજયવિરચિત
શ્રી શાન મુઘાટણ ૧. અનિત્ય ભાવના
(શાર્દૂલવિક્રીડિત વૃત્તમ્) નિરધે ભવમાનને પરિગલ – પચ્ચાશ્રવાસ્મો ધરે, નાના-કર્મલતા-વિતાનગતને, મોહાલ્પકારોÚરે; ભ્રાન્તાનામિહ દેહિનાં હિતકૃત, કારુણ્ય-પુણ્યાત્મભિસ્તીથૈશૈઃ પ્રથિતાસુધારસકિરો, રમ્યા ગિર: પાન્ત વઃ..... ૧
(કુતવિલમ્બિતું વૃત્તત્રયમ્) હુરતિ ચેતસ ભાવનયા વિના, ન વિદુષામપિ શાન્ત-સુધારસ ન ચ સુખ કૃશમધ્યમુના વિના, જગતિ મોહ-વિષાદ-વિષાકુલે ૨ યદિ ભવભ્રમ-ખેદ-પરામુખ, યદિ ચ ચિત્તમનત્તસુખો—ખમ્; કૃણત તત્સધિયઃ શુભભાવનાડમૃતરસં મમ શાન્તસુધારસમ્૩ સુમનસો મનસિ ગ્રુતપાવના, નિદધતાં દુવ્યધિકા દશ ભાવના; યદિહ રોહતિ મોહતિરોહિતાડભુતગતિર્વિદિતા સમતાલતા ૪
(રથોદ્ધતાવૃત્તમ્) આર્તરૌદ્રપરિણામપાવક-શ્લષ્ટ-ભાવુક-વિવેક-સૌષ્ઠવે; માનસે વિષયલોલુપાત્મનાં, કુવ પ્રરોહતિતમાં શમાકુરઃ..... ૫
(વસત્તતિલકાવૃત્તમ્) યસ્યાશય શ્રુતકૃતાતિશય વિવેકપીયુષ-વર્ષ-રમણીય-તમ શ્રયન્ત;

Page #13

સદ્ભાવના-સુરલતા ન હિ તસ્ય દૂરે, લોકોત્તર-પ્રશમ-સૌખ્ય-ફલ-પ્રસૂતિ ...............
(અનુષ્ટ્રબુવૃત્તદ્વયમુ) અનિયત્વા-ડશરણતે, ભવમેકત્વમન્યતામ્; અશૌચમાશ્રવ ચાત્મન્, સંવરે પરિભાવય . કર્મણો નિર્જરા ધર્મ-સૂક્તતાં લોકપદ્ધતિમુ; બોધિ-દુર્લભતામતાં, ભાવયનું મુશ્કેસે ભવાતું ......
(પુષ્મિતાગ્રાવૃત્તમ્) વપુરવપુરિ વિદષ્ણલીલાપરિચિતમપ્રતિભવ્રુર નરાણામુ; તદતિભિદુર-યૌવનાવિનીત, ભવતિ કર્થ વિદુષાં મહોદયાય
.............. ૯ (શાર્દૂલવિક્રીડિતવૃત્તદ્વયમ્) આયુર્વાયુતત્તરજ્ઞતરલ, લગ્નાદિઃ સમ્મદઃ; સર્વેકપીન્દ્રિયગોચરાગ્ય ચટુલા, સધ્ધાભરાગાદિવ; મિત્રસ્ત્રીસ્વજનાદિસલ્ગમસુખ, સ્વપ્નન્દ્રજાલોપમં; તત્ ર્કિ વસ્તુ ભવે ભવેદિહ મુદામાલમ્બનું યત્સતામ્...૧૦ પ્રાતત્કૃતરિહાવદાતચયો, યે ચેતનાચેતના; દૃષ્ટા વિશ્વમન:પ્રમોદવિદુરા, ભાવાઃ સ્વતઃ સુન્દરા; તાંતત્રેવ દિને વિપાક-વિરસાનું, હા નશ્યતઃ પશ્યતશ્વેતઃ પ્રેતહત જાતિ ન ભવ-પ્રેમાનુબધું મમ ......... ૧૧
,
, ,
,
,
,
,
,

Page #14

(પ્રથમભાવનાગેયાષ્ટકમુ-રામગિરિ-રાગ) મૂઢ મુલ્યસિ મુધા મૂઢ મુલ્યસિ મુધા, વિભવમનુચિન્ય હૃદિ સપરિવારમ્; કુશશિરસિ નીરમિવ ગલદનિલ-કમ્પિત, વિનય જાનીહિ જીવિતસાર.....................
પશ્ય ભગુરમિદં વિષયસુખ-સૌહૃદ, પશ્યતામેવ નશ્યતિ સહાસમુ; એતદનુહરતિ સંસારરૂપ રયા
જ્જવલજ્જલબાલિકા-રુચિવિલાસ............. ૨ હત્ત હતયૌવન, પુચ્છમિવ શૌવન, કુટિલમતિ તદપિ લઘુદષ્ટનષ્ટમ્; તેન બત પરવશાઃ પરવશા-હતધિયા, કટુકમિણ કિં ન કલયત્તિ કષ્ટમ્ ............................. ૩
ચદપિ પિણ્યાકતામગમિદમુપગત, ભુવનદુર્જયજરાપીતસારમુ; તદપિ ગતલક્ઝમુક્ઝતિ મનો નાગિનાં,
વિતથમતિ કુથિતમન્મથવિકાર..................૪ સુખમનુત્તરસુરાવધિ યદતિનેદુરે, કાલતસ્તદપિ કલયતિ વિરામમ્; કતરદિતરત્તદા વસ્તુ સાંસારિક, સ્થિરતર ભવતિ ચિન્તય નિકામ... .....

Page #15

વૈઃ સમં ક્રીડિતા યે ચ ભૂશમીડિતા, વૈઃ સહાકૃષ્ણહિ પ્રીતિવાદમુ; તાનું જનાનું વીશ્ય બત ભસ્મભૂયજ્ઞતાનું,
નિર્વિશકાઃ સ્મ ઇતિ ધિક્ પ્રમાદમ્ અસફદુમ્પિષ્ય નિમિષત્તિ સિક્યૂર્સિવચેતનાચેતનાઃ સર્વભાવાઃ; ઇન્દ્રજાલોપમા: સ્વજનધનસર્ગમાતેષ રજ્યત્તિ મૂઢસ્વભાવાઃ .....
કવલયન્નવિરત જગમાગમ, જગદહો નૈવ તૃપતિ કૃતાન્તઃ; મુખગતાનું ખાદતતસ્ય કરતલગત
ન કથમુપલક્ષ્યતેડસ્માભિરન્તઃ નિત્યમેકં ચિદાનન્દમયમાત્મનો, રૂપમભિરૂણ સુખમનુભવેયમુ; પ્રશમરસ-નવસુધા-પાનવિનયોત્સવો, ભવતુ સતત સતામિહ ભવેડયમ્ ...................
૨. અશeણ ભાવના
(શાર્દૂલવિક્રીડિતમ્) યે ખખડુમહીમહીનતરસા, નિર્જિત્ય બબ્રાજિરે, યે ચ સ્વર્ગભુજો ભુજોડક્રિતમદા, મેદુર્મદા મેદુરા; તેડપિ કૂરકૃતાન્તલક્ઝરદન-Mિદલ્યમાના હઠાદત્રાણાઃ શરણાય હા દશદિશા, પ્રેક્ષત્ત દીનાનના: ....... ૧

Page #16

(સ્વાગતાવૃત્તમ્) તારદેવ મદવિભ્રમમાલી, તારદેવ ગુણગૌરવશાલી; યાવદક્ષમ-કૃતાન્ત-કટાક્ષ-નૈક્ષિતો વિશરણો નરકીટઃ ..... ૨
(શિખરિણીવૃત્તમ્) પ્રતાપૈય્યપન્ન ગલિમથ તેજોભિરુદિૌર્ગત ધર્યોદ્યોગેઃ શ્લથિતમથ પુણેન વિપુષા; પ્રવૃત્ત તદ્રવ્યગ્રહણવિષયે બાન્ધવજનૈજેને કીનાશન પ્રસભમુપનીએ નિજવશમ્..
(દ્વિતીયભાવનાગેયાષ્ટકમ્ મારૂણી-રાગ) સ્વજનજનો બહુધા હિતકામ, પ્રીતિરસૈરભિરામમુ; મરણદશાવશમુપગતવન્ત, રક્ષતિ કોડપિ ન સન્તમ્ વિનય! વિધીયતાં રે, શ્રીજિનધર્મ: શરણમ્; અનુસન્થીયતાં રે, શુચિતરચરણસ્મરણમ્...................૧ તુરગરથભનરાવૃતિકલિત, દધત બલમખ્ખલિતમુ; હરતિ યમો નરપતિમપિ દીન, મૈનિક ઇવ લઘુમીનમ્.... ૨ પ્રવિણતિ વજમયે વદિ સદને, તૃણમથ ઘટયતિ વદને; તદપિ ન મુતિ હસમવર્તી, નિર્દય પૌરુષનર્તી......... ૩ વિદ્યામ–મહૌષધિસેવા, સૃજતુ વશીકૃતદેવો; રસતુ રસાયનમુપચયકરણ. તદપિ ન મુખ્યતિ મરામ્... ૪ વપુષિ ચિર નિરુણદ્ધિ સમીર, પતતિ જલધિપરતીર; શિરસિ ગિરેરધિરોહતિ તરસા, તદપિ સ જીતિ જરસા... ૫
પ.

Page #17

સૃજતીમસિતશિરોરુહલલિતે, મનુજશિરઃ સિતાલિમ્; કો વિદધાનાં ભૂઘનમરસ, પ્રભવતિ રોધું જરસમ્..... ઉદ્યત ઉગ્રજા જનકાય, કઃ સ્યાત્તત્ર સહાય; એકોડનુભવતિ વિધુરુપરાગ, વિભજતિ કોડપિ ન ભાગમ્ ૭ શરણમેકમનસર ચતુરગં, પરિહર મમતાસક્શમ્; વિનય! રચય શિવસૌખ્યનિધાન, શાન્તસુધારસપાન........ ૮
3. સંસાર ભાવના
(શિખરિણી વૃત્તત્રયમ્) ઇતો લોભ ક્ષોભ, જનયતિ દુરન્તો દવ ઇવોલ્લલ્લાભાભોભિઃ, કથમપિ ન શક્યઃ શમયિતુમ્; ઇતસ્તૃષ્ણાડક્ષાણાં, તુદતિ મૃગતૃષ્ણવ વિફલા, કર્થ સ્વસ્થઃ સ્થય, વિવિધભયભીમ ભવનને ગલત્યેકા ચિન્તા, ભવતિ પુનરજા તદધિકા, મનોવાક્કામે હા! વિકૃતિરતિરોષાત્તરજસઃ; વિપડ્ઝર્તાવર્તે, ઝટિતિ પતયાલો: પ્રતિપદ ન જન્તોઃ સંસારે, ભવતિ કથમપ્તર્તિવિરતિ ... સહિતા સત્તાપા-નશુચિજનનીકુલિકુહરે, તતો જન્મ પ્રાપ્ત, પ્રચુરતરકષ્ટક્રમહતઃ; સુખાભાસેર્યાવતું, સ્મૃતિ કથમપ્યર્તિવિરતિ, જરા તાવત્ કાય, કવયિતિ મૃત્યોઃ સહચરી ..

Page #18

: -
)
........ ૫
(ઇન્દ્રવજાવૃત્તમ્) વિભ્રાન્તચિત્તો બત બભ્રમીતિ, પક્ષીવ રુદ્ધસ્તનપરેડગી; નુત્રો નિયત્યાડતનુકર્મતત્ત્વસન્દાનિત સન્નિહિતાન્તકૌતુક
(અનુષ્ટ્રવૃત્તમ્) અનન્તાનું પગલાવર્તા-નનત્તાનત્તરૂપમૃત્; અનન્તશો ભ્રમત્યેવ, જીવોડનાદિભવાર્ણવે.
(તૃતીયભાવનાગેયાષ્ટકમ્ કેદાર-રાગ) કલય સંસારમતિદાણું, જન્મમરણાદિભયભીત રે; મોહરિપુર્ણ સગલગ્રહ, પ્રતિપદે વિપદમુપનીત રે....... ૧ સ્વજનતનયાદિપરિચયગુરૈ-રિહ મુધા બધ્યસે મૂઢ રે; પ્રતિપદે નવનવૈરનુભવૈઃ, પરિભવૈરસદુપગૂઢ રે.......... ૨ ઘટયસિ ક્વચન મદમુન્નતે , ક્વચિદહો હીનતાદીન રે; પ્રતિભાવ રૂપમપરાપર, વહસિ બત કર્મણાધીન રે ........ જાતુ શૈશવદશાપરવશો, જાતુ તારુણ્યમદમસ્ત રે; જાતુ દુર્જયજરાજર્જરો, જાતુ પિતૃપતિકરાયત્ત રે ...........૪ વ્રજતિ તનયોકપિ નનુ જનકતાં, તનયતાં વ્રજતિ પુનરેષ રે ભાવયન્વિકૃતિમિતિ ભવગત-સ્વજતમાં નૃભવશુભશેષ રે..૫ યત્ર દુઃખાર્તિગદરવલવૅરનુદિન દૌસે જીવ રે; હત્ત તન્નેવ રજ્યસિ ચિરે, મોહમદિરામદક્ષીબ રે............ ૩
છે
”

Page #19

દર્શયનું કિમપિ સુખભવં, સંહસ્તદળ સહસૈવ રે; વિપ્રલભાતિ શિશુમિવ જન, કાલબટુકોડયમàવ રે ..... ૭ સકલસંસારભયભેદક, જિનવચો મનસિ બિધાન રે; વિનય પરિણમય નિઃશ્રેયસ, વિહિતશમરસસુધાપાન રે... ૮
ઇતિ તૃતીયઃ પ્રકાશ ૪. એકત્વ ભાવના
(સ્વાગતાવૃત્ત) એક એવ ભગવાન માત્મા, જ્ઞાનદર્શનતરજ્ઞસરગ:: સર્વમાન્યદુપકલ્પિતમેતદ્, વ્યાકુલીકરણમેવ મમ ....... ૧
(પ્રબોધતાવૃત્તત્રયમ) અબુધઃ પરભાવલાલસા-લસદજ્ઞાનદશાવશા-ભિઃ; પરવતુષ હા સ્વકીયતા, વિષયાવેશવશાત્ વિકધ્યતે .... ૨ કૃતિનાં દયિતેતિ ચિન્તન, પરદારેષ યથા વિપત્તયે; વિવિધાર્તિભયાવહ તથા, પરભાવેષ મમત્વભાવનમ્..... ૩ અધુના પરભાવસંવૃતિ, હર ચેતઃ પરિતોડવગુણ્ડિતામ્; ક્ષણમાત્મવિચારચન્દન-માવાતોર્મિસાઃ સ્કૂશનું મામ્ .... ૪
(અનુષ્ટ્રબુવૃત્તમ્) એકતાં સમતપતા-મનામાત્યનું વિભાવય; લભસ્વ પરમાનન્દ-સમ્મદ નમિરાજવતું .
•.....

Page #20

........
.
...
(ચતુર્થ ભાવનાગેયાષ્ટકમ્ પરજીયા-રાગ) વિનય ચિન્તય વસ્તુતત્ત્વ, જગતિ નિમિત કસ્ય કિમ્ ભવતિ મતિરિતિ યસ્ય હૃદયે, દુરિતમુદયતિ તસ્ય કિમ્ .. ૧ એક ઉત્પઘતે હનુમાનનેક એક વિપઘતે; એક એવ હિ કર્મ ચિનુતે, સૈક્કઃ ફલમનુતે યસ્ય યાવાનું પરપરિગ્રહો, વિવિધમમતાવવધઃ; જલધિવિનિહિતપોતયુજ્યા, પતતિ તાવદસાવધઃ ............. ૩ સ્વસ્વભાવ મઘમુદિતો, ભુવિ વિલુપ્ત વિચેષ્ટતે; દશ્યતાં પરભાવઘટનાતું, પતતિ વિલુઠતિ જૂન્મતે.. ૪ પશ્ય કાચ્ચનમિતરપુદ્ગલ-મિલિતમન્ગતિ કાં દશામ; કેવલય , તસ્ય રૂપે, વિદિતમેવ ભવાદશામ્.. એવમાત્મનિ કર્મવશતો, ભવતિ રૂપમનેકધા; કર્મમલરહિતે તુ ભગવતિ, ભાસતે કાવ્યનવિધા.............. ૬ જ્ઞાનદર્શનચરણપર્યવ-પરિવૃતઃ પરમેશ્વરઃ; એક એવાનુભવસદને, સ રમતામવિનશ્વરઃ ...............૭ રુચિરસમતામૃતરસંક્ષિણ-મુદિતમાસ્વાદય મુદા; વિનય! વિષયાતીતસુખરસ-રતિરુદખ્યતુ તે સદા ............ ૮
ઇતિ ચતુર્થ પ્રકાશ
, ,,

Page #21

૫. અન્યત્વ ભાવના
(ઉપજાતિવૃત્તમ્) પરઃ પ્રવિષ્ટઃ કુરુતે વિનાશ, લોકોક્તિરેષા ન મૃષતિ મળે; નિર્વિશ્ય કર્માણુભિરસ્ય કિ કિં, જ્ઞાનાત્મનો નો સમપાદિ કષ્ટમુ૧
(સ્વાગતાવૃત્ત) ખિઘસે નનુ કિમન્યકથાર્ત , સર્વદેવ મમતાપરતત્ર; ચિન્તયસ્યનુપમાનું કથમાત્મનું, નાત્મનો ગુણમણીન્ન કદાપિર
(શાર્દૂલવિક્રીડિતવૃત્તવયમુ) યશ્મ – યતસે બિભેષિ ચ યતો, યત્રાનિશ મોદસે, યદ્યચ્છોચસિ યદ્યદિચ્છસિ હૃદા, યન્ત્રાપ્ય પેપ્રીયસે; સ્નિગ્ધો યેષુ નિજસ્વભાવમમલ, નિર્લોક્ય લાલપ્ટસે, તત્સર્વ પરકીયમેવ ભગવનું, નાત્મન્ન કિશ્ચિત્તવ......૩ દુષ્ટાઃ કષ્ટકદર્થનાઃ કતિ ન તાઃ, સોઢાQયા સંસ્કૃતી, તિર્યનારાયોનિષ પ્રતિહતચ્છિન્નો વિભિન્ન મુહુઃ; સર્વ તતું પરકીયદુર્વિલસિત, વિસ્મૃત્ય તેબ્લેવ હા, રજ્યનું મુલ્યસિ મૂઢ! તાનુપચરનું,નાત્મન્ન કિ લજ્જસે.... ૪
(અનુષ્ટ્રબુવૃત્ત) જ્ઞાનદર્શનચારિત્ર-કેતનાં ચેતનાં વિના; સર્વમન્યદ્ધિનિશ્ચિત્ય, યતસ્વ સ્વહિતાપ્તયે ..................
૧૦

Page #22

(પચ્ચમભાવનાગેયાષ્ટકમ્ શ્રી-રાગ) વિનય! નિભાલય નિજ ભવન, વિનય! નિભાલય નિજ ભવનમુ; તનુધનસુતસદન - સ્વજનાદિષ, કિં નિજમિત કુગતરવનમ્ વિ. ૧ યેન સહાશ્રયસેડતિવિમોહા-દિદમહત્યિવિભેદમુ; તદપિ શરીર નિયતમ ધીરે, ત્યજતિ ભવન્ત ધૃતપેદ. ૨ જન્મનિ જન્મનિ વિવિધપરિગ્રહ-મુપચિનુષે ચ કુટુમ્બમ્; તેષ ભવન્ત પરભવગમને, નાનુસરતિ કૃશમપિ શુમ્બમ્ .. ૩ ત્યજ મમતાપરિતાપનિદાન, પરપરિચયપરિણામમુ; ભજ નિઃસજ્ઞતયા વિશદીકૃત-અનુભવસુખરસમભિરામમ્...૪ પથિ પથિ વિવિધ પર્થઃ પથિકેઃ સહ, કુરુતે કઃ પ્રતિબન્ધમ્; નિજનિજ કર્મવશઃ સ્વજનૈઃ સહ, કિં કુરુષે મમતાબધુમ્ . ૫ પ્રણયવિહીને દધદભિષર્ગ, સહતે બહુસત્તાપમુ; ત્વયિ નિઃપ્રણયે પુદ્ગલનિચયે, વહસિ મુધા મમતાતાપમ્ ... 5 ત્યજ સંયોગ નિયતવિયોગે, કુરુ નિર્મલમવધાનમ્; નહિ વિદધાન કથમપિ તૃપ્તરિ, મૃગતૃષ્ણાઘનરસપાનમ્.... ૭ ભજ જિનપતિમસહાયસહાય, શિવગતિસુગમોપાય; પિબ ગદશમન પરિહંતવમન, શાન્તસુધારસમનપાયમ્.... ૮
ઇતિ પચ્ચમઃ પ્રકાશઃ
૧૧

Page #23

Achar
9. અશુચિ ભાવના
(શાર્દૂલવિક્રીડિતંવૃત્તમુ) સચ્છિદ્રો મદિરાઇટ: પરિગલતુ-તલ્લેશ સગાશુચિ , સુચ્યામૃદ્ય મૃદા બહિઃ સ બહુશો ધૌતોડપિ ગગોદક ; નાધત્તે શુચિતાં યથા તનુશ્રુતાં, કાયો નિકાયો મહાબીભત્સાસ્થિપુરીષમૂત્રરજસાં, નાયુ તથા શુદ્ધ્યતિ......
(મન્દાક્રાન્તાવૃત્તમ્) સ્નાયુ સ્નાયુ, પુનરપિ પુનઃ, સ્નાન્તિ શુદ્ધાભિરશ્મિવારે વારે, બત મલતનું ચન્દર્નરર્ચયન્ત; મૂઢાત્માનો, વયમપમલાઃ, પ્રીતિમિત્વાશ્રયન્ત, નો શુધ્યન્ત, કથમવકરઃ, શક્યતે શોધુમેવમું ...........
(શાર્દૂલવિક્રીડિતંવૃત્તમ્) કર્પરાદિભિરચિતોડપિ લશુનો, નો ગાહત સૌરભં, નાજન્મોપકૃતોડપિ હત્ત પિશુનઃ, સૌજન્યમાલમ્બને; દેહો-ડપ્પષ તથા જાતિ ના નૃણાં સ્વાભાવિક વિસતાં, નાભ્યક્તોડપિ વિભૂષિતોડપિ બહુધા, પુષ્ટોડપિ વિશ્વસ્ય .. ૩
(ઉપેન્દ્રવજાવૃત્તમ્) યદીયસંસર્ગમવા સઘો, ભવેચ્છીનામશુચિવમુચ્ચે ; અમેધ્યયોનેર્વપુષોડશ્ય શૌચ-સકલ્પમોહોડયમો મહીયાનું
(સ્વાગતાવૃત્તમ્) ઇત્યવેત્ય શુચિવાદમતથ્ય, પધ્યમેવ જગદેકપવિત્રમ્; શોધન સકલદોષમલાનાં, ધર્મમેવ હૃદયે નિદધીથાઃ ..
૧૨

Page #24

(ષષ્ઠભાવનાગેયાષ્ટકમુ-આશાવરી-રાગ) ભાવય રે વપુરિદમતિમલિન, વિનય વિબોધય માનસનલિનમ્; પાવનમનુચિન્તય વિભુમેકે, પરમમહોદયમુદિતવિવેક...... ૧ દમ્પતિરેતરુધિરવિવર્તે, કિ શુભમિહ મલકમલગર્તે; ભુશમપિ પિહિત સવતિ વિરૂપ, કો બહુ મનુતે-ડવસ્કરકૂપમ્ર ભજતિ સચન્દ્ર શુચિતામ્બલ, કર્તુ મુખમાતમનુકૂલમ્; તિષ્ઠતિ સુરભિ કિયન્ત કાલ, મુખમસુગન્ધિ જુગુપ્સિતલાલમ્ ૩ અસુરભિગધવહો-હન્તરચારી, આવરિતું શક્યો ન વિકારી; વપુપજિસિ વારંવાર, હસતિ બુધસ્તવ શૌચાચાર....... ૪ દ્વાદશ નવ રન્દ્રાણિ નિકામ, ગલઇશુચીનિ ન યાત્તિ વિરામમ્; યત્ર વપુષિ તત્ કલયસિ પૂત, મજે તવ નૂતનમાકૂતમ્... અશિતમુપસ્કરસંસ્કૃતમન્ન, જગતિ જુગુપ્સાં જનયતિ હન્નમુ; પુંસવન જૈનવમપિ લીઢ, ભવતિ વિગહિતમતિ જનમીઢમ્. કેવલમલમયપુગલનિચયે, અશુચીકૃતશુચિભોજનસિચયે; વપુષિ વિચિન્તય પરમિત સાર, શિવસાધનસામર્થ્યમુદારમ્૭ યેન વિરાજિતમિદમતિપુણ્ય, તચ્ચિન્તય ચેતના નૈપુણ્યમ્; વિશદાગમમધિગમ્ય નિપાન, વિરચય શાન્તસુધારસપાનમ્ ૮
૭. આશ્રવ ભાવના
(ભુજગપ્રયાતવૃત્તમ્) યથા સર્વતો નિઝરેરાપતભિઃ , પ્રપૂર્વેત સદ્યઃ પયોભિસ્તટાક;
૧૩

Page #25

તવૈવાશ્રવૈઃ કર્મભિઃ સમૃતોડક્શી, ભવેદ્ વ્યાકુલઐચ્ચલ પશ્કિલવ્ય ....
(શાર્દૂલવિક્રીડિતવૃત્તમ્) યાવત્મિગ્નિદિવાનુભૂય તરસા, કર્નેહ નિર્જીતે, તાવસ્યાશ્રવશત્રવોડનુસમય, સિગ્યન્તિ ભૂયોડપિ તદુ; હા કષ્ટ કથાશ્રવપ્રતિભટાઃ શક્યા નિરોધું મયા; સંસારાદતિભીષણાત્મમ હહા, મુક્તિઃ કર્થ ભાવિની .... ૨
(પ્રહર્ષિણીવૃત્તમ્) મિથ્યાત્વાવિરતિકષાયયોગસંજ્ઞા
વારઃ સુકૃતિભિરાશ્રવાઃ પ્રદિષ્ટા; કર્માણિ પ્રતિસમયે સ્કુટરમીભિબંનન્તો ભ્રમવશતો ભમન્તિ જીવા
(રથોદ્ધતાવૃત્તમુ) ઇન્દ્રિયાવ્રતકષાયયોગજા , પચ્ચ પચ્ચ ચતુરન્વિતાસ્ત્રય; પગ્રવિંશતિરસ&િયા ઇતિ, નેત્રવેદપરિસગયાડપ્યમી .. ૪
(ઇન્દ્રવજાવૃત્ત) ઇત્યાશ્રવાણામધિગમ્ય તત્ત્વ, નિશ્ચિત્ય સર્વ શ્રુતિસન્નિધાના; એષાં નિરોધે વિગલહિરોધે, સર્વાત્મના દ્રા યતિતવ્યમાત્મનુપ
| (સપ્તમભાવનાગેયાષ્ટકમ્ ધનાશ્રી-રાગ) પરિહરણીયા રે, સુકૃતિભિરાશ્રવા, હદિ સમતામવધાય; પ્રભવજેતે રે, ભુશમુછુખલા, વિભુગુણવિભવવધાય .. ૧

Page #26

કુગુરુનિયુક્તા રે, કુમતિપરિપ્લતાઃ, શિવપુરપથમપહાય; પ્રયતત્તેડમી રે, ક્રિયયા દુષ્ટયા, પ્રદ્યુત શિવવિરહાય .... ૨ અવિરતચિત્તા રે, વિષયવશીકૃતા, વિષહત્તે વિતતાનિ; ઇહ૫૨લોકે રે, કર્મવિપાકજા-ચવિરલદુઃખશતાનિ ........ ૩ કરિઝષમધુપા રે, શલભમૃગાદયો, વિષયવિનોદરસેન; હન્ત લભો રે, વિવિધા વેદના, બત પરિણતિવિરસેન .. ૪ ઉદિતકષાયા રે, વિષયવશીકૃતા, યાન્તિ મહાનરકેથુ; પરિવર્તન્તે રે, નિયતમનન્તશો, જન્મજ૨ામરણેષુ ......... ૫ મનસા વાચા રે, વપુષા ચગ્ગલા, દુર્જીયદુરિતભરેણ; ઉપલિષ્યન્તે રે, તત આશ્રવજયે, યતતાં કૃતમપરેણ ....... ૩ શુદ્ધા યોગા રે, યપિ યતાત્મનાં, અવન્તે શુભકર્માણિ; કાચ્ચનનિગડાં-સ્તાન્યપિ જાનીયાતુ, હત નિવૃતિશર્માણિ .. ૭ મોદઐવં રે, સાશ્રવપાપ્નનાં, રોધે ધિયમાધાય; શાન્તસુધારસ-પાનમનારતમ્, વિનય વિધાય વિધાય ...... ૮
ઇતિ સપ્તમઃ પ્રકાશઃ
૮. સંવર ભાવના (સ્વાગતાવૃત્તદ્વયમ્)
યેન યેન ય ઇહાશ્રવરોધઃ, સમ્ભવેન્નિયતમૌપયિકેન; આદ્રિયસ્વ વિનયોઘતચેતા-સ્તત્તદાન્તરદશા પરિભાવ્ય .... ૧ સંયમેન વિષયાવિરતત્વે, દર્શનેન વિતથાઽભિનિવેશમુ; ધ્યાનમાર્તમથ રૌદ્રમજä, ચેતસઃ સ્થિરતયા ચ નિરુન્ધ્યાઃ ... ૨
૧૫

Page #27

(શાલિનીવૃત્ત...) ક્રોધ ક્ષાત્યા માર્દવેનાભિમાન, કન્યા માયા-માર્જનોવલેન લોભ વારાંરાશિરૌદ્ર નિરુધ્ધા, સન્તોષેણ પ્રાંશુના સેતુનેવ૩
(સ્વાગતાવૃત્તમ્) ગુતિભિસ્તિસૃભિરવમયાન, ત્રીનું વિજિત્ય તરસાધમયોગાનું સાધુસંવરપથે પ્રયતેથા, લસ્સેસે હિતમનીહિતમિદ્ધમ્..... ૪
(મન્દાક્રાન્તાવૃત્તમુ) એવં રુદ્ધ-જ્વલદ્દર્ય-રાશ્રધ્વાપ્તવાક્યશ્રદ્ધાચચ્ચત્-સિતપટપટુ , સુપ્રતિષ્ઠાનશાલી; શુદ્ધગે- જીવનપવન, પ્રેરિતો જીવપોતઃ, સ્રોતસ્તીત્વ, ભવજલનિધે-યંતિ નિર્વાણપુર્યામ્ ..
(અષ્ટમભાવનાગેયાષ્ટકમ્ નટ-રાગ) કૃણુશિવસુખસાધનસદુપાયમ, કૃણુ શિવસુખસાધનસદુપાયમ; જ્ઞાનાદિકપાવનરત્નત્રય-પરમારાધનમનપાયમ્............. ૧ વિષયવિકારમપાકુરુ દૂર, ક્રોધ માન સહ માયમ્; લોભરિયું ચ વિજિત્ય સહેલે, ભજ સંયમ ગુણમકષાયમ્... ૨ ઉપશમરસમનુશીલય મનસા, રોષદહનજલદપ્રાયમ્; કલય વિરાગ ધૃતપરભાગ, હૃદિ વિનયે નાય નાયમ્ ..... ૩ આર્ત રોદ્ર ધ્યાન માર્જય, દહ વિકલ્પરચનાકનાયમ્; યદિયમરુદ્ધા માનસવીથી, તત્ત્વવિદ: પન્થા નાડયમ્....... ૪
૧૧

Page #28

સંયમયોગેરવહિતમાનસ-શુધ્ધા ચરિતાર્થય કાયમુ; નાનામતરુચિગહને ભુવને, નિશ્ચિનું શુદ્ધપકૅ નાયમ્ ... ૫ બ્રહ્મવ્રતમગીકુ વિમલ, બિભ્રાણ ગુણસમવાયમ્; ઉદિત ગુરુવદનાદુપદેશ, સવ્હાણ શુચિમિવ રાયમ્ ..... ૩ સંયમવાડ્મયકુસુમરસૈરતિ-સુરભય નિજમધ્યવસાયમુ; ચેતનમુપલક્ષય કૃતલક્ષણ-જ્ઞાનચરણગુણપર્યાયમ્ ૭ વદનમલકુરુ પાવનરસન, જિનચરિત ગાય ગાયમ; સવિનય શાન્તસુધારસમેન, ચિરે નન્દ પાયે પાયમ્......૮
ઇતિ અષ્ટમઃ પ્રકાશઃ ૯. તિર્જા ભાવના
(ઇન્દ્રવજાવૃત્તમ્) યનિર્જરા દ્વાદશધા નિરુક્તા, તદ્ બાદશાનાં તપસાં વિભેદાન્ હેતુપ્રભેદાદિહ કાર્યભદઃ, સ્વાતન્યતત્વેકવિધેવ સા સ્યાત્વ
(અનુષ્ટ્રમ્ વૃત્તલયમ્) કાષ્ઠોપલાદિરૂપાણાં, નિદાનાનાં વિભેદતઃ; વનિર્યશૈકરૂપોડપિ, પૃથગ્રુપો વિવસ્યતે
...... નિર્જરાપિ દ્વાદશધા, તપોભેÈસ્તથોદિતા; કર્મનિર્જરણાત્મા તુ, સૈકરૂપૈવ વસ્તુતઃ ..
(ઉપેન્દ્રવજાવૃત્તમ્) નિકાચિતાનામપિ કર્મણાં યદું, ગરીયસ ભૂધરદુર્ધરાણામ; વિભેદને વજમિવાતિતીવ્ર, નમોડસ્તુ તસ્મ તપસેડભુતાય .. ૪
૧૭

Page #29

1
Acha
(ઉપજાતિવૃત્ત) કિમુચ્યતે સત્તપસઃ પ્રભાવઃ, કઠોરકર્માર્જિતકિલ્બિષોડપિ; દઢપ્રહારીવ નિત્ય પાપં, યતો-ડપવર્ગ લભતેડચિરેણ ... ૫ યથા સુવર્ણસ્ય શુચિસ્વરૂપ, દીપ્તઃ કૃશાનુઃ પ્રકટીકરોતિ; તથાત્મનઃ કર્મરજો નિહત્ય, જ્યોતિસ્તપસ્તઢિશદીકરોતિ .. ૩
(સગ્ધરાવૃત્તમ્) બાહ્યનાભ્યન્તરણ, પ્રથિતબહુભિદા, જીયતે યેન શત્રુશ્રેણી બાહ્યાન્તરડ્યા, ભરતનૃપતિવ ભાવલબ્ધદ્રઢિસ્ના; યસ્માતું પ્રાદુર્ભવેયર, પ્રકટિતવિભવા, લબ્ધય: સિદ્ધયચ્ચ, વન્દ સ્વર્ગાપવર્ગા-ણિપટુ સતત, તત્તપો વિશ્વવન્દમ્..... ૭
(નવમભાવનાગેયાષ્ટકમ્-સારંગ-રાગ) વિભાવય વિનય તપોમહિમાન, વિભાવય વિનયતપોમહિમાનમ્ બહુભવચ્ચિતદુષ્કૃતમમુના, લભતે લઘુ લવિમાનમ્ ....... ૧ યાતિ ઘનાડપિ ઘનાઘનપટલી, ખરાવનેન વિરામમુ; ભજતિ તથા તપસા દુરિતાલી, ક્ષણભંગુરપરિણામમ્.... ૨ વાચ્છિતમાકર્ષતિ દૂરાદપિ, રિપુમપિ વ્રજતિ વયસ્યમ્; તપ ઇદમાશ્રય નિર્મલભાવા-દાગમપરામરહસ્યમ્........... ૩ અનશનમૂનોદરતાં વૃત્તિ-હાસ રસપરિહારમ્; ભજ સીલીન્ય કાયક્લેશ, તપ ઇતિ બાહ્યમુદાર............. પ્રાયશ્ચિત્ત વૈયાવૃત્યે, સ્વાધ્યાય વિનય ચ; કાયોત્સર્ગ શુભધ્યાન-, માભ્યત્તર-મિદમખ્ય .........
૧૮

Page #30

શમયતિ તાપ ગમતિ પાપં, રમયતિ માનસહસમ્; હરતિ વિમોહ દુરારોહ, તપ ઇતિ વિગતાશનમ્ ............. ૬ સંયમકમલાકર્મણમુક્વલ-શિવસુખસત્યકારમ્; ચિન્તિતચિન્તામણિમારાધય, તપ ઈહ વારંવાર.............. ૭ કર્મગદૌષધમિદમિદમસ્ય ચ, જિનપતિમતમનપાનમુ; વિનય સમાચાર સૌનિધાન, શાન્તસુધારસપાનમ્ .. ૮
ઇતિ નવમ: પ્રકાશ ૧૦. ઘર્મ વાખ્યાત ભાવના
(ઉપજાતિવૃત્તમ્) દાન ચ શીલં ચ તપશ્ચ ભાવો, ધર્મશ્ચતુર્ધા જિનબાન્ધવેન; નિરૂપિતો યો જગતાં હિતાય, સ માનસે મે રમતામજસમ્ ૧
(ઇન્દ્રવજાવૃત્તત્રયમ્) સત્યક્ષમામાદવશૌચસદ્ગ-ત્યાગાડડર્જવબ્રહ્મવિમુક્તિયુક્ત; યઃ સંયમઃ કિ ચ તોડવગૂઢ-ચ્ચારિત્રધર્મો દશધાડયમુક્તઃ ૨ યસ્ય પ્રભાવાદિત પુષ્પદન્તી, વિથોપકારાય સદોદમેતે; ગ્રીષ્મોખભીખામુદિતસ્તડિવાનું, કાલે સમાશ્વાસયતિ ક્ષિતિ ૨૩ ઉલ્લોલકલ્લોલકલાવિલાસૈ-નપ્લાવયત્યબુનિધિઃ ક્ષિતિ ય; ન બત્તિ યદું વ્યાઘમદવાદ્યા, ધર્મસ્ય સર્વોદયનુભાવ એષ:૪
(શાર્દૂલવિક્રીડિતંવૃત્ત). યસ્મિનૈવ પિતા હિતાય યતતે, ભ્રાતા ચ માતા સુત, સૈન્ય દૈન્યમુપૈતિ ચાપચપલ, યત્રાડફલ દોબલમ્;
૧૯

Page #31

તસ્મિનું કષ્ટદશાવિપાકસમયે, ધર્મસ્તુ સંવર્મિત, સજ્જ: સજ્જન એષ સર્વજગત-સ્ત્રાણાય બદ્ધોઘમ.... ૫ રૈલોક્ય સચરાચરે વિજયતે, યસ્ય પ્રસાદાદિદે, યોડત્રા-ડમુત્ર હિતાવહસ્તનુશ્રુતાં, સર્વાર્થસિદ્ધિપ્રદ; યેનાનર્થકદર્થના નિજમહાસામર્થ્યતો વ્યર્થિતા, તસ્મ કારુણિકાય ધર્મવિભવે, ભક્તિપ્રણામોડસ્તુ મે....... ૬
(મન્દાક્રાન્તાવૃત્તમ્) પ્રાજ્ય રાજ્ય સુભગદયિતા નન્દના નન્દનાનાં, રમ્ય રૂપ સરસકવિતાચાતુરી સુસ્વરત્વમુ; નીરોગત્વે ગુણપરિચય, સજ્જનતં સુબુદ્ધિ, કિંતુ બ્રમઃ ફલપરિણતિ, ધર્મકલ્પદ્રુમસ્ય
(દશમભાવનાગેયાષ્ટકમ્ વસન્ત-રાગ) પાલય પાલય રે પાલય માં જિનધર્મ, મગલકમલાકેલિનિકેતન, કરુણાતન ધીર; શિવસુખસાધન, ભવભયબાધન, જગદાધાર ગંભીર ...... ૧ સિગ્ગતિ પયસા જલધરપટલી, ભૂતલમમૃતમયેન સૂર્યાચન્દ્રમસાનુદયેતે, તવ મહિમાતિશયેન ...... નિરાલમ્બમિયમસદાધારા, તિષ્ઠતિ વસુધા યેન; તે વિશ્વસ્થિતિમૂલસ્તમ્ભ, ત્યાં સેવે વિનયન દાનશીલશુભભાવતોમુખ-ચરિતાર્કીકૃતલોક; શરણસ્મરણકૃતામિહ ભવિનાં, દૂરીકૃતભયશોકઃ ............ ૪
૦
0
20

Page #32

ક્ષમા સત્યસન્તોષદયાદિક-સુભગ સકલપરિવારઃ; દેવાસુરનરપૂજિતશાસન-કૃતબહુભવપરિહારઃ......... ૫ બધુરબધુજનસ્ય દિવાનિસ-મસહાયસ્ય સહાય; ભ્રામ્યતિ ભીમે ભવગહનેડગી, ત્યાં બાધવમપહાય.... ૩ દ્રગતિ ગહન જલતિ કૃશાનુ, સ્થલતિ જલધિરચિરણ; તવ કૃપયાખિલકામિતસિદ્ધિ-“હુના કિ નુ પણ?....... ૭ ઇહ યચ્છસિ સુખમુદિતદશાર્ગ, પ્રત્યેન્દ્રાદિપદાનિ; ક્રમતો જ્ઞાનાદીનિ ચ વિતરસિ, નિઃશ્રેયસસુખદાનિ ........ ૮ સર્વતન્નનવનીત સનાતન, સિદ્ધિસદનસોપાન; જય જય વિનયવમાં પ્રતિલિમ્મિત-શાન્તસુધારસપાન..... ૯
ઇતિ દશમઃ પ્રકાશઃ ૧૧. લોક સ્વરૂપ ભાવના
(શાલિનીવૃત્તમ્) સપ્તાધોડધો વિસ્તૃતા યાઃ પૃથિવ્યછત્રાકારાઃ સત્તિ રત્નપ્રભાદ્યાઃ; તાભિઃ પૂર્ણા યો-ડસ્પધોલોક એતો, પાદૌ યસ્ય વ્યાયતી સપ્તરજૂ ........
તિર્યશ્લોકો વિસ્તૃત રજૂમકાં, પૂર્ણા દ્વીપૈરર્ણવાનૈરસંગે; યસ્ય જ્યોતિચ્ચકકાગ્રીકલાપ, મધ્યે કાશ્ય શ્રીવિચિત્ર કટિત્રમ્...
........
૨૧

Page #33

લોકોથોદ્ધે બ્રહ્મલોકે ઘુલોકે, યસ્ય વ્યાપ્તૌ કૂર્પરો પચ્ચરજ્જૂ; લોકસ્યાઽન્તો વિસ્તૃતો રજ્જુમેકાં, સિદ્ધજ્યોતિશ્ચિત્રકો યસ્ય મૌલિઃ
યો વૈશાખસ્થાનકસ્થાયિપાદઃ, શ્રોણીદેશે ન્યસ્તહસ્તદ્વયમ્ય; કાલેઽનાદૌ શશ્વ દમત્વાદ્, બિભ્રાણોઽપિ શ્રાન્તમુદ્રામખિન્નઃ૪ સોડયું શેયઃ પૂરુષો લોકનામા, ષવ્યાત્માકૃત્રિમોડનાઘનન્તઃ; ધર્માધર્માકાશકાલાત્મસંજ્ઞ-Áવ્યુઃ પૂર્ણઃ સર્વતઃ પુદ્ગલેશ્ચ .. ૫ રડ્ગસ્થાનં પુદ્ગલાનાં નટાનાં, નાનારૂપૈનૃત્યતામાત્મનાં ચ; કાલોઘોગસ્વસ્વભાવાદિભાવૈ:, કર્માતોથૈર્નર્તિતાનાં નિયત્યા ૬ એવં લોકો ભાવ્યમાનો વિવિક્સ્પા, વિજ્ઞાનાં સ્યાનુ માનસથૈર્યહેતુ:; થૈર્યં પ્રાપ્ત માનસે ચાત્મનીના, સુપ્રાગૈવાધ્યાત્મસૌખ્યપ્રસૂતિઃ૭ (એકાદશભાવનાગેયાષ્ટકમુ કાફી-રાગ)
વિનય વિભાવય શાશ્વતં, હ્રદિ લોકાકાશમુ; સકલચરાચરધારણે, પરિણમદવકાશમ્. વિનય૦ .......... ૧
લસદલોકપરિવેષ્ટિત, ગણનાતિગમાનમુ;
પશ્ચભિરપિ ધર્માદિભિઃ સુધટિતસીમાનમ્. વિનય૦ ..... ૨ સમવઘાતસમયે જિનૈઃ, પરિપૂરિતદેહમ્; અસુમદણુકવિવિધક્રિયા-ગુણગૌરવગેહમુ. વિનય.......... ૩
એકરૂપપિ પુદ્ગલૈઃ, કૃતવિવિધવિવર્તમ્; કાચ્ચનશૈલશિખરોન્નતં, ક્વચિદવનતગર્તમુ. વિનય૦ ...... ૪
૨૨

Page #34

ક્વચન તવિષમણિમન્દિરે-રુદિતોદિતરૂપમ્; ઘોરતિમિરનરકાદિભિઃ, ધૂચનાતિવિરૂપમ્. વિનય . ૫ ક્વચિદુત્સવમયમુજ્જવલ, જયમલ્ગલનાદમુ; ક્વચિદમન્દહાહાર, પૃથુશોકવિષાદમું. વિનય૦ ............. ૩ બહુપરિચિતમનજોશો, નિખિલૈરપિ સર્વેઃ; જન્મમરણ પરિવર્તિભિઃ, કૃતમુક્તમમત્વે . વિનય............. ૭ ઇહ પર્યટનપરાશ્મખાઃ, પ્રણમત ભગવત્તમુ; શાન્ત સુધારસપાનતો, ધૃતવિનયમવત્ત. વિનય ........ ૮
ઇતિ એકાદશઃ પ્રકાશઃ ૧૨. બોધિ દુર્લભ ભાવના
(મન્દાક્રાન્તાવૃત્તમ) યસ્માદ્ધિસ્મા-પયિતસુમન -સ્વર્ગસમ્પવિલાસપ્રાપ્તોલ્લાસા, પુનરપિ જનિઃ, સત્કલે ભૂરિભોગે; બ્રહ્માદ્વૈત-પ્રગુણપદવી-પ્રાપક નિઃસપત્ન; તદ્ દુષ્પાપ, ભુશમુરુધિયા, સેવ્યતાં બોધિરત્નમ્.............
(ભુજગપ્રયાતવૃત્તત્રયમ) અનાદી નિગોદામ્પકૂપે સ્થિતાનામજસં જનમૃદુઃખાર્દિતાનામ્; પરીણામશુદ્ધિઃ કુતસ્તાદશી સ્યાદ્ થયા હત્ત તસ્માદ્વિનિર્યાન્તિ જીવા .........
૨૩.

Page #35

................
તતો નિર્ણતાનામપિ સ્થાવરત્વ, ત્રસવં પુનર્દુર્લભ દેહભાજામ; ત્રસ–ડપિ પચ્ચાસંપર્યાપ્તસંજ્ઞિસ્થિરાયુષ્યવદુર્લભ માનુષત્વમ્
તદેતન્મનુષ્યત્વમાપ્યાપિ મૂઢો, મહામોહમિથ્યાત્વમાયોપગૂઢઃ; ભ્રમનું પૂરમગ્નો ભવાગાધગર્તે, પુન: ક્વ પ્રપદ્યત તબોધિરત્નમ્............. ૪
(શિખરિણીવૃત્તમ્) વિભિન્નાઃ પત્થાન, પ્રતિપદમનલ્પાશ્ચ મતિ, કુયુક્તિવ્યાસર્ગ-ર્નિજનિજમતોલ્લાસરસિકા; ન દેવાઃ સાંનિધ્ય, વિદધતિ નવા કોડપ્રતિશયસદેવં કાલેડસ્મિનું, ય ઇહ દઢધર્મા સ સુકૃતી ............
(શાર્દૂલવિક્રીડિતંવૃત્તમ્) યાવદૂદેહમિદ ગદેને મૃદિત, નો વા જરાજર્જર, યાવ7ક્ષકદમ્બકે સ્વવિષય-જ્ઞાનાવગાહક્ષમમ્; યાવાયુરભશ્ર નિજહિતે, તાવબુધેયંત્યતાં; કાસારે સ્ફટિતે જલે પ્રચલિતે, પાલિઃ કર્થ બધ્યતે ...........૬
(અનુષ્ટ્રબવૃત્તમ્) વિવિધોપદ્રવ દેહ-માયુષ્ય ક્ષણભંગુરમ્; કામાખ્ય ધૃતિ મૂઢઃ, સ્વશ્રેયસિ વિલmતે
.............. ૭
૨૪

Page #36

(દ્વાદશભાવનાગેયાષ્ટકમ્ ધનશ્રી-રાગ) બુધ્યતાં બુધ્યતાં બોધિરતિદુર્લભા, જલધિજલપતિતસુરરત્નયુક્યા સમ્યગારાધ્યતાં સ્વહિતમિહ સાધ્યતાં, બાધ્યતામધરગતિરાત્મશજ્યા..................... ચક્રિભોજ્યાભિરિવ નરભવો દુર્લભો, બ્રામ્યતાં ઘોરસંસારકક્ષે; બહુનિગોદાદિકાયસ્થિતિવ્યાયતે, મોહમિથ્યાત્વમુખચોરલક્ષે ૨ લબ્ધ ઇ નરભવોડનાર્યદેશેષ ય, સ ભવતિ પ્રત્યુતાનર્થકારી જીવહિંસાદિપાપાશ્રવવ્યસનિનાં, માઘવત્યાદિમાર્ગાનુસારી. ૩ આર્યદેશસ્પૃશામપિ સુકુલજન્મનાં, દુર્લભા વિવિદિષા ધર્મતત્ત્વ રતપરિગ્રહભયાહારસંજ્ઞાર્નિભિન્ન મગ્ન જગદુઃસ્થિતત્વે ૪ વિવિદિષાયામપિ શ્રવણમતિદુર્લભ, ધર્મશાસ્ત્રસ્ય ગુરુસન્નિધાને વિતથવિકથાદિતત્તદ્રસાવેશતો, વિવિધવિક્ષેપમલિનેડવધાને પ ધર્મમાકટ્ય સબુધ્ય તત્રોદ્યમ, કુર્વતો વૈરિવર્ગોડત્તરગઃ; રાગદ્વેષશ્રમાલસ્યનિદ્રાદિકો, બાધતે નિહતસુકૃતપ્રસન્ગ .. ૩ ચતુરશીતાવહ યોનિલક્ષણ્વિયં, ક્વ ત્વયાકર્ણિતા ધર્મવાર્તા; પ્રાયશો જગતિ જનતા મિથો વિવદતે, ઋદ્ધિરસશાતગુરુગૌરવાર્તા ........ એવમતિદુર્લભાતુ પ્રાપ્ય દુર્લભતમ, બોધિરત્ન સકલગુણનિધાનમ્ કુરુ ગુરુપ્રાજ્યવિનયપ્રસાદોદિત, શાન્તરસસરસપીયૂષપાનમુદ્ર
ઇતિ દ્વાદશઃ પ્રકાશ
૨૫

Page #37

1
Acha
૧૩.મૈત્રી ભાવના
(અનુષ્ટ્રબુવૃત્તદ્વયમ્) સદ્ધર્મધ્યાનસંધ્યાન-હેતવ: શ્રીજિનેશ્વરે ; મૈત્રીપ્રભુતય પ્રોક્તા-ચ્ચતસો ભાવનાઃ પરા ............. ૧ તથાહુ-મૈત્રીપ્રમોદકારુણ્ય-માધ્યશ્માનિ નિયોજયેતુ; ધર્મધ્યાનમુપકતું, તદ્ધિ તસ્ય રસાયનમ્
(ઉપજાતિવૃત્તાન) મૈત્રી પરેષાં હિતચિન્તન યદ્ ભવેત્ પ્રમોદી ગુણપક્ષપાત; કારુણ્યમાર્તાગિરુજાં જિહીર્ષે-ચુપેક્ષણ દુધિયામુપેક્ષા .. ૩ સર્વત્ર મૈત્રીમુપકલ્પયાત્મનું, ચિન્યો જગત્યત્ર ન કોડપિ શત્રુ; કિયદિનસ્થાયિનિ જીવિતેડસ્મિનું, કિ ખિઘતે વૈરિધિયા પરસ્મિનું
સર્વેડપ્યમી બન્ધતયાનુભૂતા, સહસશોડમિન્ ભવતા ભવાળ્યો; જીવાસ્તતો બન્ધવ એવ સર્વે, ન કોડપિ તે શત્રુરિતિ પ્રતહિ પ સર્વે પિતૃભ્રાતૃપિતૃવ્યમાતૃ-પુત્રાગજાસ્ત્રીભગિન-પાત્વમ્; જીવાઃ પ્રપન્ના બહુશસ્તદેતતું, કુટુમ્બમેવેતિ પર ન કશ્ચિતુડ
(ઇન્દ્રવજાવૃત્તય) એકેન્દ્રિયાઘા અપિ હન્ત જીવા, પચ્ચેન્દ્રિયવાઘધિગમ્ય સમ્યક; બોધિ સમારાધ્ય કદા લભત્તે, ભૂયો ભવભ્રાન્નિભિયાં વિરામમ્૭ યા રાગરોષાદિpજો જનાનાં, શામ્યન્ત વાક્કાયમનોદ્ધહસ્તા; સર્વે-ડપ્યદાસીનરસ રસન્તુ, સર્વત્ર સર્વે સુખિનો ભવન્ત.. ૮

Page #38

.........
(ત્રયોદશભાવનાગેયાષ્ટકમ્ દેશાખ-રાગ) વિનય વિચિન્તય મિત્રતા, ત્રિજગતિ જનતાસુ, કર્મવિચિત્રતયા ગતિ, વિવિધ ગમિતાસુ. વિવે સર્વે તે પ્રિયબાન્ધવા, ન હિ રિપુરિહ કોડપિ; મા કુરુ કલિકલુષ મનો, નિજસુકૃતવિલોપિ. વિ૦.......... યદિ કોપ કુરુતે પરો, નિજ-કર્મવશેન; અપિ ભવતા કિં ભૂયતે હૃદિ રોષવશેન. વિ................. અનુચિતમિહ કલહંસતાં, ત્યજ સમરસમીન; ભજ વિવેકકલહંસતાં, ગુણપરિચયપીન. વિ૦ .......... શત્રુજનાઃ સુખિનઃ સમે, મત્સરમપહાય; સનું ગજુમનસો-ડપ્યમી, શિવસૌખ્યગૃહાય. વિ૦ ......૫ સકૃદપિ યદિ સમતાલવ, હૃદયેન લિન્તિ ; વિદિતરસાસ્વત ઇહ રતિ, સ્વત એવ વહન્તિ. વિ૦ ......૭ કિમત કુમતમદમૂછિતા, દુરિતેષ પતત્તિ; જિનવચનાનિ કર્થ હતા, ન રસાદુપયત્તિ. વિ૦.............. ૭ પરમાત્મનિ વિમલાત્મનાં, પરિણમ્ય વસન્ત; વિનય સમામૃતપાનતો, જનતા વિલસન્તુ. વિ............ ૮
ઇતિ ત્રયોદશઃ પ્રકાશ

Page #39

૧૪. પ્રમોદ ભાવના
(સગ્ધરાવૃત્તચતુષ્ટયમ્) ધન્યાસ્તે વિતરાગા, ક્ષપકપથગતિ-ક્ષીણકર્મોપરાગારૈલોક્ય ગધનાગાર, સહજસમુદિતજ્ઞાનજાગૃદ્વિરાગાર; અધ્યારુહ્યાત્મશુધ્યા, સકલશશિકલાનિર્મલધ્યાનધારામારા—ક્તઃ પ્રપન્ના, કૃતસુકૃત-શતો-પર્જિતાઈજ્યલક્ષ્મીમ ૧ તેષાં કર્મયોવૈ-રતનુ-ગુણગર્ણ-ર્નિર્મલાત્મસ્વભાવેર્ગીય ગાય પુનમઃ, સ્તવનપરિણતૈ-રષ્ટવર્ણાસ્પદાનિ; ધન્યાં અન્ય રસજ્ઞાં, જગતિ ભગવતઃ, સ્તોત્રવાણીરસજ્ઞામજ્ઞા મળે તદન્યાં, વિતથજનકથા- કાર્યમૌખર્યમગ્નામ્... ૨ નિર્ગુન્શાસ્તંડપિ ધન્યા, ગિરિગહનગુહા-ગવરાન્તર્નિવિષ્ટા, ધર્મધ્યાનાવધાના, સમરસસુહિતા, પક્ષમાસોપવાસાઃ; હેડક્વેડપિ જ્ઞાનવન્તઃ, શ્રતવિધિયો, દત્તધર્મોપદેશા, શાન્તા દાન્તા જિતાશા, જગતિ જિનપત, શાસન ભાસયત્તિ . ૩ દાન શીલ તપો યે વિદધતિ ગૃહિણો, ભાવનાં ભાવયન્તિ, ધર્મ ધન્યાશ્ચતુર્ધા, શ્રુતસમુચિત-શ્રદ્ધયારાધયન્તિ; સાવ્ય: શ્રાધ્યશ્ય ધન્યાઃ શ્રુતવિશદધિયા, શલિમુદ્દભાવયનત્ય-સ્તાનું સર્વાનું મુક્તગર્તા, પ્રતિદિનમસફ૬, ભાગ્યભાજ: સ્તુવત્તિ
(ઉપજાતિવૃત્તમ્) મિથ્યાદશામડુપકારસાર, સંતોષસત્યાદિગુણપ્રસારમુ; વદાચતા-વૈનયિક પ્રકાર, માર્ગાનુસારીત્યનુમોદયામ ......૫
૨૮

Page #40

(સ્રગ્ધરાવૃત્તમ્)
જિલ્વે પ્રથ્વીભવ રૂં, સુકૃતિસુચરિતો-ચારણે સુપ્રસન્ના, ભૂયાસ્તામન્યકીર્તિ-શ્રુતિરસિકતયા, મેઘ કર્યોં સુકર્ણો; વીક્ષાન્યપ્રૌઢલક્ષ્મીં, ક્રુતમુપચિનુતં, લોચને રોચનત્વ, સંસારેડસ્મિન્નસારે, ફલમિતિ ભવતાં, જન્મનો મુખ્યમેવ .. ૬ (ઉપજાતિવૃત્તમ્)
પ્રમોદમાસાઘ ગુણૈઃ પરેષાં, યેષાં મતિર્મજ્જતિ સામ્યસિન્ધૌ; દેદીપ્યતે તેષુ મનઃપ્રસાદો, ગુણાસ્તથૈતે વિશદીભવન્તિ .... ૭ (ચતુર્દશભાવનાગેયાષ્ટકમ્ ટોડી-રાગ)
વિનય વિભાવય ગુણપરિતોષં, વિનય વિભાવય ગુણપરિતોષમ્ નિજસુતાપ્તવરેષુ પરેષ, પરિહર દૂરં મત્સરદોષમ્ ....... ૧ દિષ્ટચાયું વિતરતિ બહુદાનં, વ૨મયમિહ લભતે બહુમાનમ્; કિમિતિ વિમૃશસિ ૫૨૫૨ભાગ, યદ્ધિભજસિ તત્સુકૃતવિભાગમ્ યેષાં મન ઇહ વિગતવિકાર, યે વિદધતિ ભુવિ જગદુપકારમ્ તેષાં વયમુચિતારિતાનાં, નામ જપામો વારંવારમ્ ....... ૩ અહહ તિતિક્ષાગુણમસમાનં, પશ્યત ભગવતિ મુક્તિનિદાનમ્ યેન રુષા સહ લસદભિમાનં, ઝટિતિ વિઘટતે કર્મવિતાનમુ૪ અદધુઃ કેચન શીલમુદાર, ગૃહિણોઽપિ પરિહત૫૨દા૨મ્; યશ ઇહ સમ્પ્રત્યપિ શુચિ તેષાં, વિલસતિ ફલિતાફલસહકારમ્પ યા વનિતા અપિ યશસા સાર્ક, કુલયુગલં વિદધતિ સુપતાકમ્ તાસાં સુચરિતસચ્ચિતરાકં, દર્શનમપિ કૃતસુકૃતવિપાકમ્ .. ૬
૨૯

Page #41

તાવિકસાત્વિકસજનવતંસા:, કેચન યુક્તિવિવેચનહંસા: અલમકૃષત કિલ ભુવનાભોગ, સ્મરણમમીષાં કૃતશુભયોગમૂ૭ ઇતિ પરગુણપરિભાવનસાર, સફલય સતત નિજમવતારમ્; કુરુ સુવિહિતગુણનિધિગુણગાન, વિરચય શાન્તસુધારસપાનન્ટ
ઇતિ ચતુર્દશઃ પ્રકાશ ૧૫. કરૂણા ભાવના
(માલિનીવૃત્તમ) પ્રથમમશનપાનપ્રાપ્તિવાચ્છાવિહસ્તાસ્તદનુ વસનવેમ્ભાલકૃતિવ્યગ્રચિત્તા; પરિણયનમપત્યાવાતિમિર્ઝેન્દ્રિયાર્થીનું, સતતમભિલષત્ત સ્વસ્થતાં ક્વાડનુવીરનું....
(શિખરિણીવૃત્તમ્) ઉપાયાનાં લક્ષ, કથમપિ સમાસાદ્ય વિભવ, ભવાભ્યાસાત્તત્ર, ધ્રુવમિતિ નિબજ્ઞાતિ હૃદયમુ; અથાકસ્માદસ્મિનું, વિકિરતિ રજઃ કૂરહૃદયો, રિપુર્વા રોગો વા ભયમુક્ત જરા મૃત્યુથવા .
(સ્ત્રગ્ધરાવૃત્તમ્) સ્પર્ધન્ત કડપિ કેચિદૂધતિ હદિ મિથો, મત્સર ક્રોધદગ્ધા, યુષ્યન્ત કેડપ્યરુદ્ધા ધનયુવતિપશુ-ક્ષેત્રપદ્રાદિહેતોઃ; કેચિલ્લોભાલ્લભને, વિપદમનુપદ, દૂરદેશાનટન્તઃ, કિં કુર્મક કિ વદામો, ભ્રશમરતિશત-વ્યંકુલ વિશ્વમેતત્... ૩
૩૦

Page #42

(ઉપજાતિવૃત્તત્રયમ્) સ્વયં ખનન્તઃ સ્વકરેણ ગર્તા, મધ્યે સ્વયં તત્ર તથા પતત્તિ યથા તતો નિષ્ક્રમણ તુ પૂરેડ-ધોડધઃપ્રપાતાદ્ધિરમત્તિ નૈવ ...૪ પ્રકલ્પયન્નાસ્તિકતાદિવાદ-મેવં પ્રમાદ પરિશીલયન્ત; મગ્ના નિગોદાદિષુ દોષદગ્ધા, દુરન્તદુઃખાનિ હતા સહજો.. ૫ શ્રવૃત્તિ નૈવ હિતોપદેશ, ન ધર્મલેશ મનસા સ્પૃશક્તિ; રુજઃ કથકારમથાપનેયા-તેષામુપાયસ્વયમેક એવ .... ૩
(અનુષ્ટ્રબુવૃત્ત) પરદુ:ખપ્રતીકાર-એવં ધ્યાયન્તિ યે હૃદિ; લભત્તે નિર્વિકાર તે, સુખમાયતિસુન્દરમ્
(પચ્ચદશભાવનાગેયાષ્ટકમ્ રામકુલિ-રાગ) સુજના ભજત મુદા ભગવત્ત, સુજના ભજત મુદા ભગવત્તમ્ શરણાગતજનમિત નિષ્કારણ-કરુણાવત્તમવન્ત રે .... ૧ ક્ષણમુપધાય મનઃસ્થિરતાયાં, પિબત જિનાગમસાર; કાપથઘટનાવિકૃતવિચારે, ત્યજત કૃતાન્તમસાર રે પરિહરણીયો ગુરુ રવિવેકી, ભ્રમયતિ યો મતિમન્દમ્; સુગુરુવચ સુફદપિ પરિપત, પ્રથતિ પરમાનન્દ રે.. કુમતતમોભરમીલિતનયન, કિમુ પૃચ્છત પત્થાનમુ . દધિબુધ્ધા નર જલમન્વન્યાં, કિમુ નિદધત મળ્યાન રે...૪ અનિરુદ્ધ મન એવ જનાનાં, જનયતિ વિવિધાતક; સપદિ સુખાનિ તદેવ વિધૉ, આત્મારામભશકે રે...........૫
- ૩૧

Page #43

પરિહરતાશ્રવ વિકથાગૌરવ-મદનમનાદિવયસ્યમ્; ક્રિયતાં સાંવ૨સાપ્તપદીનું, ધ્રુમિદમેવ રહસ્ય રે સહ્યત ઇહ કિં ભવકાન્તારે, ગનિકુરમ્બમપારમુ; અનુસરતાઽઽહિતજગદુપકારં, જિનપતિમગદઙૂકામાં રે .... ૭ ભૃગુતૈકં વિનયોદિતવચનં, નિયતાયતિહિતરચનમ્; રચયત કૃતસુખશતસન્ધાનં, શાન્તસુધા૨સપાનું રે
.........
ઇતિ પચ્ચદશઃ પ્રકાશઃ
૧૭. માધ્યસ્થ્ય ભાવના
(પગ્યાપિ શાલિનીવૃત્તાનિ)
શ્રાન્તા યસ્મિન્ વિશ્રમં સંશ્રયન્તે, રુગ્ણાઃ પ્રીતિ યત્સમાસાઘ સઘઃ; લભ્ય રાગદ્વેષવિદ્વષિોધા-દૌદાસીન્યં સર્વદા તત્ પ્રિયં નઃ ૧ લોકે લોકા ભિન્નભિન્નસ્વરૂપાઃ, ભિન્નભિન્નઃ કર્મભિર્મર્મભિભિઃ; રમ્યારમૈક્સ્ચેષ્ટિતૈઃ કસ્ય કસ્ય, તદ્ધિભિઃ સ્તૂયતે રુષ્યતે વા.૨ મિથ્યા શંસનૢ વીરતીર્થેશ્વરેણ રોધું શેકે ન સ્વશિષ્યો જમાલિઃ; અન્યઃ કો વા રોત્સ્યતે કેન પાપાતુ, તસ્માદીદાસીન્યમેવાત્મનીનમુ૩ અર્હન્તોઽપિ પ્રાજ્યશક્તિÚશઃ કિં, ધર્મોઘોગં કારયેયુઃ પ્રસહ્ય; દઘુ: શુદ્ધ કિન્તુ ધર્મોપદેશ, યત્પુર્વાણા દુસ્તર નિસ્તરન્તિ . ૪ તસ્માદાદાસીન્યપીયૂષસારું, વારં વા૨ે હન્ત સન્તો લિહન્દુ; આનન્દાનામુત્તરઙૂગત્તરગૈ-ર્જીવદ્બિર્યદ્ ભુજ્યતે મુક્તિસૌખ્યમ્પ
(ષોડશભાવનાગેયાષ્ટકમ્-પ્રભાતિ-રાગ)
અનુભવ વિનય! સદા સુખમનુભવ, ઔદાસીન્યમુદાર રે; કુશલસમાગમમાગમસારું, કામિતલમન્દાર રે.............. q
૩૨

Page #44

પરિહર પરચિત્તા પરિવાર, ચિન્તય નિજમવિકાર રે; તવ કિં કોડપિ ચિનોતિ કરી, ચિનુડન્યઃ સહકાર રે... ૨ યોડપિ ન સહતે હિતમુપદેશે, તદુપરિ મા કુરુ કોપ રે; નિષ્કલયા કિં પરજનતયા, કુરુષે નિજ સુખલોપ રે...... ૩ સૂત્રમપાસ્ય જડા ભાષત્તે, કેચન મતમુસૂત્ર રે; કિં કુર્મસ્ત પરિક્રુતપયસો, યદિ રિબત્તિ મૂત્ર રે ............. પશ્યસિ કિં ન મનઃપરિણામ, નિજનિજગત્યનુસાર રે; યેન જનેન યથા ભવિતવ્ય, તદ્ ભવતા દુર્વાર રે. રમય હૃદા હૃદયદ્ગમસમતાં, સંતૃણુ માયાજાલ રે; વૃથા વહસિ પુદ્ગલપરવશતા-માયુ: પરિમિતકાલ રે ... હું અનુપમતીર્થમિદં સ્મર ચેતન-મન્તઃસ્થિતમભિરામે રે; વિરતિભાવવિશદપરિણામે, લભસે સુખમવિરામ રે ........ ૭ પરબ્રહ્મપરિણામનિદાન, સ્કુટકેવલવિજ્ઞાન રે; વિરચય વિનય! વિચિતજ્ઞાન, શાન્ત સુધારસપાન રે....... ૮
ઇતિ ષોડશઃ પ્રકાશ
(સગ્ધરાવૃત્તવયમ્) એવં સભાવનાભિઃ, સુરભિતહૃદયા સંશયાતીતગીતોશીતલ્ફીકાત્મતત્ત્વા-સ્વરિતમપસરનું,મોહનિદ્રામમત્વા ; ગવા સત્ત્વા મમત્વા-ડતિશયમનુપમાં, ચક્રિશકાધિકાનાં; સૌખ્યાનાં મધુ લક્ષ્મીં, પરિચિતવિનયાઃ સ્કારકીર્તિ શ્રયન્ત.... ૧
૩૩

Page #45

..........
દુર્ગાનપ્રેતપીડા, પ્રભવતિ ન મનાફ, કાચિદદ્ધત્વસૌખ્યસ્ફાતિઃ પ્રણાતિ ચિત્ત, પ્રસરતિ પરિતા, સૌખ્યસૌહિત્યસિન્ધઃ ક્ષીયન્ત રાગરોષપ્રભૂતિરિપુભટાર, સિદ્ધિસામ્રાજ્યલક્ષ્મીઃ, સ્વાશ્યા થન્મહિના વિનયશુચિધિયો, ભાવનાસ્તા શ્રધ્વમ્.. ૨
(પથ્યાવૃત્તમ્) શ્રીહીરવિજયસૂરીશ્વરશિષ્યો, સોદરાવભૂતાં ; શ્રી સોમવિજયવાચક-વાચકવરકીર્તિવિજયાખ્યો
(ગીતિદ્વયમ્) તત્ર ચ- શ્રી કીર્તિવિજયવાચક-શિષ્યોપાધ્યાય વિનયવિજયેન; શાન્તસુધારસનામા, સંદબ્લો ભાવનાપ્રબન્ધોડયમ્ ......... ૪ શિખિનયનસિન્ધશશિમિત વર્ષે હર્ષેણ ગન્ધપુરનગરે; શ્રીવિજયપ્રભસૂરિ-પ્રસાદતો યત્ન એષ સફલોડભૂતું .......૫
(ઉપજાતિ વૃત્ત) યથા વિધુ: ષોડશભિઃ કલાભિઃ, સપૂર્ણતામેત્ય જગતુ પુનીતે ગ્રન્થસ્તથા ષોડશભિઃ પ્રકાશ-રયં સમરૈઃ શિવમાતનોતુ. ૭
(ઇન્દ્રવજવૃત્તમ્) યાવજ્જગત્યેષ સહસ્રભાનુ, પીયુષભાનુશ્ચ સદોદયેતે; તાવતુસતામેતદપિ પ્રમોદ, જ્યોતિઃસ્ફરદ્ધામયમાતનોતુ;
ઇતિ શ્રીશાન્તસુધારસનામાં ભાવનાપ્રબંધ: સમાપ્ત

Page #46

કલિકાલસર્વજ્ઞશ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યચિત
યોગશાસ્ત્ર
(પ્રકાશ થતુāમ) પ્રથમઃ પ્રકાશઃ
નમો દુર્વા૨૨ાગાદિ,-વૈરિવારનિવારિણે; અર્હતે યોગિનાથાય, મહાવીરાય તાયિને પન્નગે ચ સુરેન્દ્રે ચ, કૌશિકે પાદસંસ્કૃશિ; નિર્વિશેષમનસ્કાય, શ્રીવીરસ્વામિને નમઃ કૃતાપરાધેડપિ જને, કૃપામન્થરતારયોઃ; ઈષબાષ્પાÁયોર્ભદ્ર, શ્રીવીરજિનનેત્રયોઃ શ્રુતામ્ભોધેરધિગમ્ય, સમ્પ્રદાયાચ્ચ સદ્ગુરોઃ; સ્વસંવેદનતશ્ચાપિ, યોગશાસ્ત્ર વિરચ્યતે યોગઃ સર્વવિપદ્મલ્લી-વિતાને ૫૨શઃ શિતઃ; અમૂલમન્ત્રતત્રં ચ, કાર્યણં નિવૃતિશ્રિયઃ ભૂયાંસોઽપિ હિ પામ્માનઃ, પ્રલયં યાન્તિ યોગતઃ; ચણ્ડવાતાદ્ ધનધના, ઘનાઘનઘટા ઇવ ક્ષિણોતિ યોગઃ પાપાનિ, ચિરકાલાજ્જિતાન્યપિ; પ્રચિતાનિ યથૈધાંસિ, ક્ષણાદેવાશુશુક્ષણિઃ કફવિપુણ્યલામર્શ-સર્વોષધિમહદ્ધેયઃ; સમ્ભિન્નસ્રોતોલબ્ધિ, યૌગં તાણ્ડવડમ્બરમ્ ચારણાશીવિષાવધિ-, મન:પર્યાયસમ્પદઃ; યોગકલ્પદ્રુમઐતા, વિકાસિકુસુમશ્રિયઃ
૩૫
.......
૧
૨
૩
૪
૩
.... .
૯

Page #47

અહો યોગસ્ય માહાત્મ્ય, પ્રાજ્ય સામ્રાજ્યમુદ્રહનું; અવાપ કેવલજ્ઞાનં, ભરતો ભરતાધિપઃ
૩૬
પૂર્વમપ્રાપ્તધર્માઽપિ પરમાનન્દનન્દિતા; યોગપ્રભાવતઃ પ્રાપ, મરુદેવા પ૨ પદમ્ ................... ૧૧
બ્રહ્મસ્ત્રીભ્રૂણગોઘાત-,પાતકાન્ન૨કાતિથેઃ; દૃઢપ્રહારિપ્રભૃતે-યોગો હસ્તાવલમ્બનમ્
તત્કાલકૃતદુષ્કર્મ-કર્મઠસ્ય દુરાત્મનઃ; ગોત્રે ચિલાતિપુત્રસ્ય, યોગાય સ્પૃહયેત્ર કઃ ?. તસ્યાજનનિર્રવાસ્તુ, નૃપશોર્મોઘજન્મનઃ; અવિદ્ધકર્ણો યો યોગ, ઇત્યક્ષરશલાક્યા ચતુર્વર્ગેડગ્રણીર્મોક્ષો, યોગસ્તસ્ય ચ કારણમ્; જ્ઞાનશ્રદ્ધાનચારિત્ર-,રૂપં રત્નત્રયં ચ સઃ યથાવસ્થિતતત્ત્વાનાં, સંક્ષેપાસ્તિરેણ વા; યોડવબોધસ્તમન્નાહુ:, સમ્યજ્ઞાનું મનીષિણઃ રુચિર્જિનોક્તતત્ત્વેષુ, સમ્યક્શ્રદ્ધાનમુચ્યતે; જાયતે તન્નિસર્ગેણ, ગુરોરધિગમેન વા સર્વસાવઘયોગાનાં, ત્યાગશ્ચારિત્રમિષ્યતે; કીર્તિતં તદહિંસાદિ-,વ્રતભેદેન પશ્ચધા અહિંસાસૂનૃતાસ્તેય-, બ્રહ્મચર્યાપરિગ્રહાઃ; પશ્ચભિઃ પભિર્યુક્તા, ભાવનાભિર્વિમુક્તયે
*************
*****......
૧૦
***********
૧૨
૧૩
૧૪
૧૫
૧૬
૧૭
૧૮
૧૯

Page #48

ન થતું પ્રમાદયોગેન, જીવિતવ્યપરોપણમુ; ત્રસાનાં સ્થાવરાણાં ચ, તદહિંસાવ્રત મત................... ૨૦ પ્રિયં પથ્ય વચસ્તથ્ય, સૂનૃતવ્રતમુચ્યતે; તત્તથ્યમપિ નો તથ્ય-મપ્રિય સાહિતં ચ યતું . ૨૧ અનાદાનમદત્તસ્યા, - તેયવ્રતમુદારિતમ્; બાહ્યાઃ પ્રાણા નૃણામર્થો, હરતા તે હતા હિ તે .... દિવ્યદારિકકામાનાં, કૃતાનુમતિકારિત; મનોવાક્કાયતસ્યાગો, બ્રહ્માષ્ટાદશધા મત.................. ૨૩ સર્વભાવેષ મૂચ્છયા, ત્યાગઃ સ્વાદપરિગ્રહ ; યદયસ્વપિ જાયેત, મૂર્છાયા ચિત્તવિપ્લવઃ .. ભાવનાભિભવિતાનિ, પચ્ચભિઃ પચ્ચભિઃ ક્રમાતુ; મહાવ્રતાનિ નો કસ્ય, સાધયજ્યવ્યાં પદમ્ .. .............. મનોજ્યેષણાદાને, વ્યભિઃ સમિતિભિઃ સદા; દૃષ્ટાન્નપાનગ્રહણે, -નાહિંસાં ભાવયેત્ સુધીઃ .. ....... હાસ્યલોભભયક્રોધ, -પ્રત્યાખ્યાનર્નિરન્તર; આલોચ્ય ભાષણેનાપિ, ભાવયેત્ સૂનૃતવ્રતમ્ આલોચ્યાવગ્રહયાચા-ભીષ્ણાવગ્રહયાચનમુ; એતાવન્માત્રમેવૈત, દિત્યવગ્રહધારણમ્.......................... ૨૮ સમાનધાર્મિકેભ્યશ્ચ, તથાવગ્રહયાચનમ્; અનુજ્ઞાપિતપાનાન્ના, –શનમસ્તેયભાવનાઃ..... ૨૯ યુગ્યમ્
૩૭

Page #49

સ્ત્રીષઢપશુમમા, સનકુડ્યાન્તરોઝનાતું; સરાગસ્ત્રીકથાત્યાગાતુ, પ્રાગ્રતસ્મૃતિવર્જનાતું .......... ૩૦ સ્ત્રીરમ્યાશૈક્ષણસ્વાગ-સંસ્કારપરિવર્જનાતું; પ્રણીતાત્યનિત્યાગાદ્, બ્રહ્મચર્ય તુ ભાવયેત્ ..... ૩૧ યુગ્યમ્ સ્પર્શે રસે ચ ગળે ચ, રૂપે શબ્દ ચ હારિણિ; પગ્યસ્વિતીન્દ્રિયાર્થેષ, ગાઢ ગાર્મસ્ય વર્જનમ્ ............ ૩૨ એતેખેવામનોશેષ, સર્વથા દ્રષવર્જનમુ; આકિચ્ચન્યવ્રતર્યવ, ભાવનાઃ પભ્ય કીર્તિતા ... ૩૩ યુગ્યમ્ અથવા પચ્ચસમિતિ, ગુપ્તિત્રયપવિત્રિત; ચરિત્ર સમ્યક્યારિત્ર, મિયાહુર્મનિપુગવા ............ ૩૪ ઈર્યાભાર્પષણાદાન, નિક્ષેપોત્સર્ગસંશિકા ; પચ્ચાહુઃ સમિતીસ્તિસો, ગુપ્તીસ્ત્રિયોગનિગ્રહાતું ........... લોકાતિવાહિત માર્ગે, ચુખિતે ભાસ્વદંશુભિઃ; જન્સુરક્ષાર્થમાલોક્ય, ગતિરીયં મતા સતામ્ .............. અવદ્યત્યાગતઃ સર્વ, જનીન મિતભાષણમુ; પ્રિયા વાચંયમાનાં સા, ભાષાસમિતિરુચ્યતે... ............. ૩૭ ઢિચત્વારિંશતા ભિક્ષા, -દોર્ષનિયમદૂષિતમ્; મુનિર્યદત્રમાદરે, સૈષણાસમિતિર્મતા........ ............. આસનાદીનિ સંવત્સ્ય, પ્રતિલિખ્ય ચ યત્નત; ગૃ@ીયાજ્ઞિક્ષિપેદ્રા યતું, સાદાનસમિતિઃ સ્મૃતા .............. ૩૯
૩૮

Page #50

*********
કફમૂત્રમલપ્રાય, નિર્જન્તુજગતીતલે; યત્નાઘદુત્સૂજેત્ સાધુઃ, સોત્સર્ગસમિતિર્ભવેત્ વિમુક્તકલ્પનાજાલં, સમત્વે સુપ્રતિષ્ઠિતમ્; આત્મારામં મનસ્તì, “ર્મનોગુપ્તિરુદાહતા સંજ્ઞાદિપરિહારેણ, યન્મૌનસ્યાવલમ્બનમ્; વાવૃત્તઃ સંવૃતિર્વા યા, સા વાગ્ગુપ્તિરિહોચ્યતે ..... ઉપસર્ગ-પ્રસ‡ગેડપિ, કાયોત્સર્ગજુષો મુનેઃ; સ્થિરીભાવઃ શ૨ી૨સ્ય, કાયગુપ્તિર્નિગદ્યતે શયનાસનનિક્ષેપા, -દાનચહ્≠મણેષુ યઃ; સ્થાનેષુ ચેષ્ટાનિયમઃ, કાયગુપ્તિસ્તુ સાડપરા ......... એતાશ્ચારિત્રગાત્રસ્ય, જનનાત્ પરિપાલનાત્; સંશોધનાર્ચી સાધૂનાં, માતરોઽષ્ટૌ પ્રકીર્ત્તિતાઃ સર્વાત્મના યતીન્દ્રાણા-, મેતચ્ચારિત્રમીરિતમુ; યતિધર્માનુરક્તાનાં, દેશતઃ સ્યાદગારિણામ્ .... ન્યાયસમ્પન્નવિભવઃ, શિષ્ટાચારપ્રશંસકઃ; કુલશીલસમૈઃ સાદ્ધ, કૃતોદ્વાહોન્યગોત્રજૈઃ પાપભીરુ: પ્રસિદ્ધ ચ, દેશાચા૨ે સમાચરનુ; અવર્ણવાદી ન ક્વાપિ, રાજાદિયુ વિશેષતઃ
અનતિવ્યક્તગુપ્તે ચ, સ્થાને સુપ્રાતિવેશ્વિકે; અનેકનિર્ગમદ્વા૨-, વિવર્જિતનિકેતનઃ
૩૯
........
..................
૪૦
.........
૪૧
.૪૨
૪૩
૪૪
૪૫
૪૬
૪૭
૪૮
૪૯

Page #51

.............
કૃતસર્ગઃ સદાચારે-, ર્માતાપિત્રોચ્ચ પૂજક; ત્યજગ્રુપપ્પત સ્થાન-, મપ્રવૃત્તથ્ય ગહિતે ................. ૫૦ વ્યયમાયોચિત કુર્વનું, વર્ષ વિત્તાનુસારતઃ; અષ્ટભિન્ધગુણર્યક્તઃ, શૂવાનો ધર્મમન્વહમ્........... ૫૧ અજીર્ણ ભોજનત્યાગી, કાલે ભોક્તા ચ સામ્યતઃ; અન્યોન્યાપ્રતિબન્ધન, ત્રિવર્ગમપિ સાધયનું . યથાવદતિથી સાધી, દીને ચ પ્રતિપત્તિકૃત્; સદાનભિનિવિષ્ટશ્ય, પક્ષપાતી ગુણેષુ ચ ........... અદેશકાલયોશ્ચર્યા, ત્યજનું જાનનું બલાબલમ્; વૃત્તસ્થજ્ઞાનવૃદ્ધાના, પૂજકઃ પોષ્યપોષક: દીર્ઘદર્શી વિશેષજ્ઞ, કૃતજ્ઞો લોકવલ્લભઃ; સલજ્જઃ સદાયઃ સૌમ્ય, પરોપકૃતિકર્મઠ ................ ૫૫ અન્તરડુગારિષવર્ગ-, પરિહારપરાયણઃ; વશીકૃતન્દ્રિયગ્રામો, ગૃહિધર્માય કલ્પતે... .................
(દશાભિઃકુલમ) દ્વિતીય પ્રકાશઃ સમ્યત્વમૂલાનિ પચ્ચા-, સુવ્રતાનિ ગુણાત્રય; શિક્ષાપદાનિ ચત્વારિ, વ્રતાનિ ગૃહમેધિનામું
•........ યા દેવે દેવતાબુદ્ધિ, ક્રી ચ ગુરુતામતિ; ધર્મે ચ ધર્મેધીઃ શુદ્ધ, સમ્યસ્વમિદમુચ્યતે અદેવે દેવબુદ્ધિર્યા, ગુરુધીરગરી ચ યા; અધર્મો ધર્મબુદ્ધિથ્ય, મિથ્યાત્વ તદ્વિપર્યયાતું............
૪૦
...........

Page #52

સર્વજ્ઞો જિતરાગાદિ-, દોષત્રૈલોક્યપૂજિતઃ; યથાસ્થિતાર્થવાદી ચ, દેવોડર્ડનું પરમેશ્વરઃ ધ્યાતવ્યોડ્યમુપાસ્યોય-, મયં શરણમિષ્યતામ્; અસ્મૈવ પ્રતિપત્તવ્ય, શાસનં ચેતનાસ્તિ ચેત્ ................પ યે સ્ત્રીશસ્ત્રાક્ષસૂત્રાદિ-, રાગાઘઙક્કલ િકતાઃ; નિગ્રહાનુગ્રહપરા-, સ્તે દેવાઃ સુર્ન મુક્તયે નાચાટ્ટહાસસડ્ગીતા-, ઘુપપ્લવવિસંસ્થુલાઃ; લયેયુઃ પદં શાન્ત, પ્રપન્નાર્ પ્રાણિનઃ કથમ્ . મહાવ્રતધરા ધીરા, ભૈક્ષમાત્રોપજીવિનઃ; સામાયિકસ્થા ધર્મોપ-, દેશકા ગુ૨વો મતાઃ સર્વાભિલાષિણઃ સર્વ-, ભોજિનઃ સપરિગ્રહાઃ; અબ્રહ્મચારિણો મિથ્યો-પદેશા ગુરવો ન તુ.. પરિગ્રહારમ્ભમના-, સ્તારયેયુઃ કથં પરાનુ; સ્વયં દરિદ્રો ન પર-, મીશ્વરીકર્તુમીશ્વરઃ દુર્ગતિપ્રપતન્ત્રાણિ-, ધારણાદ્ધર્મ ઉચ્યતે; સંયમાદિર્ઘશવિધઃ, સર્વજ્ઞોક્તો વિમુક્તયે અપૌરુષેયં વચન-, મસવિ ભવેદ્યદિ;
ન પ્રમાણે ભવેદાચાં, ઘાપ્તાધીના પ્રમાણતા .............. ૧૨
મિથ્યાદષ્ટિભિરામ્નાતો, હિંસાથૈઃ કલુષીકૃતઃ;
સ ધર્મ ઇતિ વિત્તોઽપિ, ભવભ્રમણકા૨ણમ્
૪૧
૪
८
૧૦
૧૧
૧૩

Page #53

સરાગોડપિ હિ દેવચ્ચેદ્, ગુરુરબ્રહ્મચાર્યપિ; કૃપાહીનોઽપિ ધર્મઃ સ્યાત્, કષ્ટ નષ્ટ હહા જગત્ ..... ૧૪
શમસંવેગનિર્વેદા-નુકમ્પાસ્તિક્યલક્ષણૈઃ;
લક્ષણૈઃ પશ્ચભિઃ સમ્યક્, સમ્યક્ત્વમુપલક્ષ્યતે થૈર્યં પ્રભાવના ભક્તિઃ, કૌશલં જિનશાસને; તીર્થસેવા ચ પચ્ચાસ્ય, ભૂષણાનિ પ્રચક્ષતે શકા કાક્ષા વિચિકિત્સા, મિથ્યાદષ્ટિપ્રશંસનમુ; તસંસ્તવશ્ચ પશ્ચાપિ, સમ્યક્ત્વ દૂષયત્ત્તલમ્ ... વિરતિ સ્થૂલહિંસાદે-દ્વિવિધત્રિવિધાદિના; અહિંસાદીનિ પચાણુ-વ્રતાનિ જગદુર્જિનાઃ પગુકુષ્ટિકુણિત્વાદિ, દૃષ્ટવા હિંસાફલં સુધીઃ; નિરાગસ્ત્રસજ્જન્તેનાં, હિંસાં સફૂંકલ્પતસ્ત્યજેત્ આત્મવત્ સર્વભૂતેષુ, સુખદુઃખે પ્રિયાપ્રિયે; ચિન્તયજ્ઞાત્મનોઽનિષ્ટાં, હિંસામન્યસ્ય નાચરેત્ નિરર્થિકાં ન કુવ્વત, જીવેષુ સ્થાવરેષ્વપિ; હિંસામહિંસાધર્મજ્ઞઃ, કાક્ષન્મોક્ષમુપાસકઃ .. પ્રાણી પ્રાણિતલોભેન, યો રાજ્યમપિ મુતિ; તદ્દધોત્થમધં સર્વો,વીંદાનેઽપિ ન શામ્યતિ વને નિ૨૫રાધાનાં, વાયુતોયતૃણાશિનામ્; નિષ્નન્ મૃગાણાં માંસાર્થી, વિશિષ્યેત કથં શુનઃ .....
૪૨
.........
૧૫
૧૬
૧૭
૧૮
૧૯
૨૦
૨૧
૨૨
૨૩

Page #54

.......
દીર્યમાણઃ કુશેનાપિ, યઃ સ્વાર્ગ હન્ત દૂયતે; નિર્મન્તનું સ કર્થ જન્ત, નન્તયેગ્નિશિતાયુધઃ................. ૨૪ નિર્માતું ક્રૂરકર્માણ, ક્ષણિકામાત્મનો ધૃતિમુ; સમાપયન્તિ સકલ, જન્માન્યસ્ય શરીરિણઃ .... ........ પ્રિયસ્વત્યુમનોકપિ, દેહી ભવતિ દુઃખિતઃ; માર્યમાણઃ પ્રહરર્ણ-, ક્રુરુર્ણઃ સ કર્થ ભવેત્ શ્રયતે પ્રાણિઘાતન, રૌદ્રધ્યાનપરાયણી; સુભૂમો બ્રહ્મદત્તથ્ય, સપ્તમં નરક ગતી ............... કુણિર્વર વરં પદ્ગ-૨શરીરી વર પુમાન; અપિ સપૂર્ણસર્વાગો, ન તુ હિંસાપરાયણ.. હિંસા વિજ્ઞાય જાયત, વિદનશાન્ચે કૃતાડપિ હિ; કુલાચારધિયાડÀષા, કૃતા કુલવિનાશિની ... અપિ વંશ ક્રમાયાતાં, વસ્તુ હિંસા પરિત્યજતુ; સ શ્રેષ્ઠ: સુલસ ઇવ, કાલસૌકરિકાત્મજ:... દમો દેવગુરૂ પાસ્તિ- ર્દાનમધ્યયન તપ; સર્વમÀતદફલ, હિંસાં ચેન્ન પરિત્યજે ...... વિશ્વસ્તો મુગ્ધધીઓંક , પાયતે નરકાવની; અહો નૃશંસૈોંભાળે, હિંસશાસ્ત્રોપદેશકઃ યજ્ઞાર્થ પશવ સૃષ્ટા, સ્વયમેવ સ્વયંભુવા; યજ્ઞોપસ્ય ભૂત્યે સર્વસ્ય, તમાશે વધોડવધઃ
-
••••••,,
...
૪૩

Page #55

Ach
.............
.........
ઔષધ્યઃ પશવો વૃક્ષા-, સ્તિયંગ્ય: પક્ષિણસ્તથા; યજ્ઞાર્થ નિધન પ્રાપ્તા, પ્રાસ્તુવન્યુધૃિતિ પુનઃ .......... ૩૪ મધુપર્ક ચ યજ્ઞ ચ, પિતૃદેવતકર્મણિ; અત્રેવ પશવો હિંસ્યા, નાન્યત્રેત્યબ્રવીન્મનુ... એડ્વર્યેષુ પશુનું હિંસનું, વેદતત્ત્વાર્થવિદ્ દ્વિજ ; આત્માન ચ પશ્ચૈવ, ગમયત્યુત્તમાં ગતિમ્ યે ચકુ કૂરકર્માણઃ શાસ્ત્ર હિંસોપદેશકમ્; ક્વ તે યાસ્પત્તિ નરકે, નાસ્તિકેભ્યોપિ નાસ્તિકા ....... વરે વરાકથ્થાર્વાકો, યોગસૌ પ્રકટનાસ્તિક; વેદોક્તિતાપસચ્છદૂમ-કચ્છન્ન રક્ષો ન જૈમિનિઃ. દેવોપહારવ્યાજેન, યજ્ઞવ્યાજેન વેડથવા; બત્તિ જજૂનું ગતવૃણા, ઘોરાં તે યાન્તિ દુર્ગતિ.......... શમશીલદયામૂલ, હિન્દુ ધર્મ જગદ્ધિતમ્; અહો હિંસાડપિ ધર્માય, જગદે મન્દબુદ્ધિભિઃ ............ હવિર્યચ્ચિરાત્રાય, યસ્યાનન્યાય કલ્પ; પિતૃભ્યો વિધિવદત્ત, ત–વક્ષ્યાભ્યશેષતઃ. તિલવાહિયáíર્ષ-રભિયૂલફલેન ચ; દત્તન માસે પ્રીયજો, વિધિવત્મિતરો નૃણામ્ ઢી માસી મજ્યમાં સેન, ત્રીનું માસાનું હારિણેન તુ; ઔરભેણાથ ચતુર , શાકુનેહ પડ્યુ તુ............... ૪૩
": ક0
४४

Page #56

પણમાસાંછાગમાં સેન, પાર્ષતનેહ સપ્ત વૈ; અષ્ટાવેણાસ્ય માંસેન, રૌરવેણ નવૈવ તું.................... દશ માસાંતુ તૃપ્તત્તિ, વરાહમિહિષામિષઃ; શશકૂર્મયોર્માસન, માસાનેકાદશૈવ તું............. સંવત્સર તુ ગબેન, પયસા પાયસેન તુ; વાર્ધાણસસ્ય માંસેન તૃપ્તિર્વાદશવાર્ષિક ........... ઇતિ મૃત્યુનુસારણ, પિતૃણાં તર્પણાય યા; મૂઢવિંધીય હિંસા, સાડપિ દુર્ગતિeતવે ....... યો ભૂતેષ્નભય દઘાદુ, ભૂતવ્યસ્તસ્ય નો ભયમુ; યાદગ્વિતીર્યને દાન, તાદગાસાદ્યતે ફલમ્ ... .......... કોદણ્ડદડુચક્રાસિ, શૂલશક્તિધરાઃ સુરા; હિંસકા અપિ હા કષ્ટ, પૂજ્યન્ત દેવતાધિયા . ........ માતેવ સર્વભૂતાના, મહિંસા હિતકારિણી; અહિંસૈવ હિ સંસાર-, મરાવમૃતસારણિઃ અહિંસા દુઃખદાવાગ્નિ, પ્રાવૃષણ્યધનાવલી; ભવભ્રમિગાર્તાના-, મહિંસા પરમૌષધી ......... દીર્ઘમાયુ પર રૂપ, મારોગ્ય શ્લાઘનીયતા; અહિંસાયા: ફલ સર્વ, કિમન્યત્કામદેવ સા ... મન્સનત્વ, કાહલત્વ, મૂકત્વ મુખરોગિતામ્; વિઠ્યાસત્યફલ કન્યા-લીકાઘસત્યમુત્સુકેતુ ... ...........
૪૫

Page #57

Ah
.........
UX
કન્યાગોભૂલીકાનિ, ન્યાસાપહરણં તથા; કૂટસાસ્ય ચ પચેતિ, સ્થૂલાસત્યાન્યકીર્તયનું સર્વલોકવિરુદ્ધ યદુ, યદ્રિથસિતઘાતકમ; યદ્વિપક્ષથ્ય પુણ્યસ્ય, ન વદત્તદસૂનૃતમ્ ................ પપ અસત્યતો લઘયસ્વ-, મસત્યાચનીયતા; અધોગતિરસત્યાગ્ઝ, તદસત્ય પરિત્યજેતું અસત્યવચન પ્રાજ્ઞ, પ્રમાદેનાપિ , વદે શ્રેયાંસિ યેન ભજ્યને, વાત્યમેવ મહાદ્રુમા ............ અસત્યવચનાદ્વૈર-, વિષાદાપ્રત્યયાદય; પ્રાદુઃષત્તિ ન કે દોષા, કુપા વ્યાધયો યથા......... ૫૮ નિગોદેવૂથ તિર્યક્ષ, તથા નરકવાસિષ; ઉત્પદ્યન્ત મૃષાવાદ-પ્રસાદેન શરીરિણઃ
............ બ્રૂયાદ્ ભિયોપરોધાદ્વા, નાસત્ય કાલિકાર્યવતુ; વસ્તુ છૂતે સ નરક, પ્રયાતિ વસુરાજવ.................. ૬૦ ન સત્યમપિ ભાષેત, પરપીડાકર વચ લોકેડપિ ફ્યૂયતે યસ્મા, કૌશિકો નરકે ગતઃ........... ૬૧ અલ્પાદપિ મૃષાવાદાદુ, રૌરવાદિષુ સંભવઃ; અન્યથા વદતાં જૈની, વાચં વહહ કા ગતિઃ.............. ફ૨ જ્ઞાનચારિત્રયોસ્કૂલ, સત્યમેવ વદન્તિ યે; ધાત્રી પવિત્રીક્રિયતે, તેષાં ચરણરેણુભિઃ ... ........ ૯૩
૪૩

Page #58

..............
અલીક યે ન ભાષત્તે, સત્યવ્રતમહાધના; નાપરાધુમલ તેભ્યો, ભૂતપ્રેતોરગાદયઃ ..................૧૪ દીર્ભાગ્યે પ્રેપ્યતાં દાસ્ય-મગચ્છેદે દરિદ્રતામ્; અદત્તાત્તલ જ્ઞાત્વા, સ્થૂલસ્તેય વિવર્મેત્..... પતિત વિસ્મૃત નષ્ટ, સ્થિત સ્થાપિતમાહિતમ્; અદત્ત નાદશીત સ્વ, પરકીય ક્વચિસુધી ....... અય લોક પરલોકો, ધર્મો ધૈર્ય ધૃતિર્મતિઃ; મુષ્ણતા પરકીય રૂં, મુષિત સર્વમપ્યદ: એકઐકે ક્ષણે દુ:ખે, માર્યમાણસ્ય જાયતે; સપુત્રપૌત્રસ્ય પુનર્યાવજીવ હૃતે ધને. ................ ચૌર્યપાપદ્રુમયેહ, વઘબન્ધાદિક ફલમ્; જાયતે પરલોકે તુ, ફલ નરકવેદના ........................... દિવસે વા રજન્યાં વા, સ્વપ્ન વા જાગરેડપિ વા; સશલ્ય ઇવ ચૌર્યેણ, નૈતિ સ્વાથ્ય નર: ક્વચિત્ .......... ૭૦ મિત્રપુત્રકલત્રાણિ, ભ્રાતર: પિતરોડપિ હિ; સંસૃજત્તિ ક્ષણમપિ, ન સ્વેચ્છેરિવ તસ્કરેઃ ............ સંબધ્ધપિ નિગૃોત, ચૌર્યાન્મણ્ડિકવરૃપ ;, ચીરોડપિ ત્યક્તચૌર્ય સ્યાતું, સ્વર્ગભાગ્રૌહિણેયવત્ .......૭૨ દૂરે પરસ્ય સર્વસ્વ-, માહર્તુમુપક્રમઃ; ઉપાદદીત નાદત્ત, તૃણમાત્રમપિ ક્વચિત્ ................. ૭૩
૪૭

Page #59

પરાર્થગ્રહણે યેષાં, નિયમઃ શુદ્ધચેતસામુ; અભ્યાયાન્તિ શ્રિયસ્તષાં, સ્વયમેવ સ્વયંવરા ........ અનર્થી દૂરતો યાત્તિ, સાધુવાદઃ પ્રવર્તત; સ્વર્ગસૌખ્યાનિ ઢૌકન્ત, સ્કુટમસ્તેયચારિણા................ પઢત્વમિન્દ્રિયચ્છેદે, વીશ્યાબ્રહ્મફલ સુધી; ભવેત્ સ્વદારસંતુષ્ટો, ડજદારાનું વા વિવર્મેતું........ રમ્યમાપાતમાગે યતુ, પરિણામેડતિદારુણમ્; કિમ્પાકફલસકાશ, તત્કઃ સેવેત મૈથુન..........
............. કમ્પઃ સ્વેદ: શ્રમો મૂચ્છ, ભ્રમિથ્યનિર્બલક્ષયઃ; રાજ્યક્ષ્માદિરોગાવ્ય, ભવેયુમૈથુનોસ્થિતા .. યોનિયત્રસમુત્પન્ના, સુસૂક્ષ્મા જન્તુરાશય; પીડ્યમાના વિપદ્યન્ત, યત્ર તમૈથુન ત્યજેતું. રક્તજાર કૃમય સૂક્ષ્મા, મૃદુમધ્યાધિશક્તયઃ; જન્મવર્મસુ કડૂતિ, જનયત્તિ તથાવિધાયું સ્ત્રીસશ્નોગેન યઃ કામ-, જ્યારે પ્રતિચિકીષતિ; સ હતાશ વૃતાહત્યા, વિધ્યાપયિતુમિચ્છતિ .. વર વલદય સ્તસ્મ-, પરિરસ્મો વિધીવતે; ન પુનર્નરકાર-, રામાજઘનસેવન.......... ...... ..... ૮૨ સતામપિ હિ વામભૂ-દુંદાના હૃદયે પદ; અભિરામ ગુણગ્રામ, નિર્વાસતિ નિશ્ચિતમ્ .............. ૮૩
,,,
C
• • •
(
છે
.
આ
४८

Page #60

' '
...........
.......
વચ્ચકત્વ નૃશંસત્વ, ચચ્ચલત્વે કુશીલતા; ઇતિ નૈસર્ગિક દોષા, યાસાં તાસુ રમેત કઃ ................. પ્રાપ્ત પારમપારસ્ય, પારાવારસ્ય પાર્વત; સ્ત્રીમાં પ્રકૃતિવકાણાં, દુશ્ચરિત્રસ્ય નો પુનઃ નિતમ્બિન્યઃ પતિ પુત્ર, પિતર ભ્રાતાં ક્ષણાતું; આરોપજ્યકાયૅડપિ, દુવૃત્તાઃ પ્રાણસંશયે ભવસ્ય બીજે નરકન, હારમાર્ગસ્થ દીપિકા; શુચાં કન્દ: કલેક્લ, દુઃખાનાં ખનિરગના. મનસ્યન્યચસ્યન્ય, ક્રિયાયામન્યદેવ હિ; યાસાં સાધારણસ્ત્રીણાં, તાઃ કથં સુખહેતવઃ .............. માંસમિથું સુરામિશ્ર, મનેકવિટમ્બિતમ્; કો વેશ્યાવદન ચુખે-, દુચ્છિષ્ટમિવ ભોજનમ્ .......... અપિ પ્રદત્તસર્વસ્વાતુ, કામુકાતું ક્ષીણસમ્મદ ; વાસોડખાચ્છતુમિચ્છત્તિ, ગચ્છતઃ પર્યાયોષિતઃ..... ન દેવાન્ન ગુરૂત્રાપિ, સુદ્દો ન ચ બાધવાનું અસત્સગરતિનૈિત્ય, વેશ્યાવશ્યો હિ મન્યતે ............. કુષ્ઠિનોડપિ સ્મરસનાનું, પશ્યન્તી ધનકાક્ષયા; તન્વન્તીં કૃત્રિમ સ્નેહ, નિઃસ્નેહાં ગણિકાં ત્યજેતું ....... ૯૨ નાસજ્યા સેવનીયા હિ, સ્વદારા અપ્સપાસકે ; આકરઃ સર્વપાપાનાં, કિં પુનઃ પરપોષિત .................૯૩
૪૯

Page #61

........
સ્વપતિ યા પરિત્યજ્ય, નિસ્ત્રપોડપતિ ભજેતુ; તસ્યાં ક્ષણિકચિત્તામાં, વિશ્રઝ્મઃ કોડજ્યોષિતિ ...........૯૪ ભીરોરાકુલચિત્તસ્ય, દુઃસ્થિતસ્ય પરસ્ટિયામ્; રતિને યુજ્યતે કર્તન, મુપશુને પશોરિવ ...... પ્રાણસન્ટેજનન, પરમ વૈરકારણમ્; લોક વિરુદ્ધ ચ, પરસ્ત્રીગમને ત્યજેતુ .... સર્વસ્વહરણ બન્યું, શરીરવયવચ્છિદામ્; મૃતથ્ય નરક ઘોરે, લભતે પારદારિકા સ્વદારરક્ષણે યત્ન, વિદધાનો નિરન્તરમુ; જાનપિ જનો દુઃખ, પારદારાનું કર્થ વ્રજતું વિક્રમાક્રાન્તવિશ્વોડપિ, પરસ્ત્રીષ રિટંસયા; કૃત્વા કુલક્ષય પ્રાપ, નરક દશકન્વરઃ ........ ૯૯ લાવણ્યપુષ્પાવવાં, પ સૌન્દર્યસમ્પદ; કલાકલાપકુશલા-, મપિ જલ્પાત્પરસ્ત્રિયમ્. અકલકમનોવૃત્તેિ , પરસ્ત્રીસન્નિધવપિ; સુદર્શનસ્ય કિં ભ્રમઃ, સુદર્શનસમુન્નતે ?.......... ઐશ્વર્યરાજરાજોડપિ, રૂપમીનધ્વજોકપિ ચ; સીતયા રાવણ ઇવ, ત્યાજ્યો નાર્યા નરઃ પરઃ........... ૧૦૨ નપુંસકત્વ તિર્ધર્વ, દર્ભાગ્ય ચ ભવે ભવે; ભવેત્તરાણ સ્ત્રીમાં ચા-, ન્યકાન્તાસક્તચેતસામું ....... ૧૦૩
... ૧૦૧
૫૦.

Page #62

૧૦૫
પ્રાણભૂત ચરિત્રસ્ય, પરબ્રહ્મકકારણમ્; સમાચરનું બ્રહ્મચર્ય, પૂજિતરપિ પૂજ્યતે
૧૦૪ ચિરાયુષઃ સુસંસ્થાના, દઢસંહનના નરા; તેજસ્વિનો મહાવીર્યા, ભવેયુર્બહ્મચર્યતઃ અસન્તોષમવિશ્વાસ, મારમ્ભ દુઃખકારણમુ; મતા મૂજીંફાં કુર્યાતુ, પરિગ્રહનિયત્રણમ્ ............૧૦૬ પરિગ્રહમહત્ત્વાદ્ધિ, મજ્જત્યેવ ભવાખુધી; મહાપોત ઇવ પ્રાણી, ત્યજેસ્માત્ પરિગ્રહમ્.......... ૧૦૭ ત્રસરેણુસમોડuત્ર, ન ગુણઃ કોડપિ વિદ્યતે; દોષાતુ પર્વતસ્થલા, પ્રાદુષ્પત્તિ પરિગ્રહ સગા૬ ભવજ્યસન્તોડપિ, રાગદ્વેષાદયો દ્વિષા; મુનેરપિ ચલેએતો, યત્વેનાન્દોલિતાત્મનઃ ...
મન .................. ૧૦૯ સંસારમૂલમારભા, તેષાં હેતુઃ પરિગ્રહ; તસ્માદુપાકઃ કુર્યા, દલ્પમલ્વે પરિગ્રહમ્ .......... મુષ્પત્તિ વિષયસ્તના, દહતિ સ્મરપાવક; રુત્પત્તિ વનિતાવ્યાધા, સદ્ગરગીકૃત નરમ્........૧૧૧ તૃપ્તો ન પુત્ર સગર, કુચિકર્ણો ન ગોધને; ન ધાન્ય તિલકશ્રેષ્ઠી, ન નન્દ: કનકોત્કરેઃ.... તપ:શ્રુતપરીવાર, શમસામ્રાજ્યસમ્પદમુ; પરિગ્રહગ્રહગ્રસ્તા, સ્વજયગિનોડપિ હિ ૧૧૩ અસંતોષવત સૌખ્યું, ન શક્રસ્ય ન ચક્રિણ; જન્તોઃ સન્તોષભાજો ય-, દભયસેવ જયતે
•••. ૧ TO
૧ ૧૪
૫૧

Page #63

.......... ૧
સન્નિધૌ નિધયસ્તસ્ય, કામગવ્યનુગામિની; અમરા કિકરાયત્તે, સન્તોષો યસ્ય ભૂષણમ્ ....... ૧૧૫
તૃતીય પ્રકાશ દશસ્વપિ કૃતા દિક્ષ, યત્ર સીમા ન લડૂધ્યતે; ખ્યાત દિગ્વિજતિરિતિ, પ્રથમ તદ્ ગુણવ્રતમ્ ચરાચરાણાં જીવાનાં, વિમર્દનનિવર્તિનાત્; તપ્તાયોગોલકલ્પસ્ય, સદ્ગત ગૃહિણોકપ્યદ.... જગદાક્રમમાણસ્ય, પ્રસરલ્લોભવારિધે ; સ્મલ વિદધે તેન, યેન દિગ્વિરતિ કૃતા...... ભોગોપભોગયોઃ સંખ્યા, શક્યા યત્ર વિધીયતે; ભોગોપભોગમાન ત, દ્વતીયીક ગુણવ્રતમ્.................. સદેવ ભુતે ય, સ ભોગોડ#સગાદિકઃ; પુનઃ પુનઃ પુનર્ભોગ્ય, ઉપભોગોડક્શનાદિક............. મદ્ય માંસ નવનીત, મધુદુમ્બરપચ્ચકમ્; અનન્તકાયમજ્ઞાત-, ફલં રાત્રી ચ ભોજનમ્
......... આમગોરસસંપૂક્ત, દ્વિદલ પુષ્પિતૌદનમુ; દધ્યહર્તૃિતયાતીત, કુથિતા ચ વર્જયેત્ મદિરાપાનમાત્રણ, બુદ્ધિર્નશ્યતિ દૂરતઃ; વૈદગ્ધીબપુરસ્યાપિ, દૌર્ભાગ્યેણેવ કામિની
............... પાપાઃ કાદમ્બરીપાન-વિવશીકૃતચેતસ ; જનની હા પ્રિયયન્તિ, જનનીયન્તિ ચ પ્રિયાયું. ....... ૯
................
પર

Page #64

,
, , ,
11
...11
ન જાનાતિ પર સ્વં વા, મઘાલિતચેતન ; સ્વામીયતિ વરાકઃ સ્વ, સ્વામિન કિકરીયતિ . મદ્યપસ્ય શબચ્ચુંવ, લુઠિતસ્ય ચતુષ્પથે; મૂત્રયન્તિ મુખે શ્વાનો, વ્યારે વિવરશક્યા.. ...... મદ્યપાનરસે મગ્નો, નગ્નઃ સ્વપિતિ ચત્વરે; ગૂઢ ચ સ્વમભિપ્રાય, પ્રકાશયતિ લીલયા વારુણીપાનતો યાન્તિ, કાન્તિકીર્તિમતિશ્રિયઃ; વિચિત્રાશ્ચિત્રરચના, વિલુઠત્કજ્જલાદિવ ................ ભૂતારવન્નરીનર્તિ, રાઉટીતિ સશોકવતું; દાહવરાર્તવદ્ ભૂમી, સુરાપો લોલુઠીતિ ચ.. .............૧૪ વિદધત્યજ્ઞશૈથિલ્ય, ગ્લપયન્તીન્દ્રિયાણિ ચ; મૂચ્છમતુચ્છ યચ્છન્તી, હાલા હાલાહલોપમાં ........... ૧૫ વિવેક: સંયમો જ્ઞાન, સત્યં શૌચં દયા ક્ષમા; મઘા...લીયતે સર્વ, તૃયા વત્રિકાદિવ.. દોષાણાં કારણે મદ્ય, મદ્ય કારણમાપદામ; રોગાતુર ઇવાપથ્ય, તસ્માન્મદં વિવર્મેતું ચિખાદિષતિ યો માંસ, પ્રાણિ-પ્રાણાપહારતઃ; ઉમૂલયત્યસૌ મૂલ, દયાડડનું ધર્મશાખિનઃ .. ........ ૧૮ અશનીયનું સદા માંસ, દયાં યો હિ ચિકીષતિ; વલતિ જવલને વલ્લી, સ રોપયિતુમિચ્છતિ. ............... ૧૯
............
.............
પ૩

Page #65

હત્તા પલસ્ય વિક્રેતા, સંસ્કર્તા ભક્ષકસ્તથા; કેતાડનુમન્ના દાતા ચ, ઘાતકા એવ યન્મનઃ ............ “અનુમન્તા વિશસિતા, નિહન્તા ક્રયવિક્રથી; સંસ્કર્તા ચોપહર્તા ચ, ખાદકચેતિ ઘાતકા .......... નાકૃત્વા પ્રાણિનાં હિંસા, માંસમુત્પદ્યતે ક્વચિત્; ન ચ પ્રાણિવધ સ્વગૃસ્તસ્માન્યાસ વિવતુ યે ભક્ષયજ્યન્યપલ, સ્વકીયપલપુષ્ટયે; ત એવ ઘાતકા યજ્ઞ, વધકો ભક્ષક વિના .............. ૨૩ મિષ્ટાન્ના પિ વિષ્ઠાસા-દમૃતા પિ મૂત્રસાતુ;
ચુર્યસ્મિત્રજ્ઞકસ્યાસ્ય, કૃતે ક પાપમાચરેતું.............. માંસાશને ન દોષોડસ્તી-ત્યુચ્યતે વૈદ્રાત્મભિઃ; વ્યાધગૃધવૃકવ્યાધ્ર-શૃંગાલાસ્તર્ગુરૂ કૃતા...... માં સ ભક્ષયિતાડમુત્ર, યસ્ય માંસમિહામ્યહમ્; એતન્માંસભ્ય માંસત્વે, નિરુક્ત મનુરબ્રવીતું ............. ૨૬ માંસાસ્વાદનલુબ્ધસ્ય, દેહિ દેહિને પ્રતિ; હનું પ્રવર્તતે બુદ્ધિ, શાકિન્યા ઇવ દુધિયઃ યે ભક્ષયન્તિ પિશિત, દિવ્યભોપુ સસ્વપિ; સુધારસ પરિત્યજ્ય, ભુજતે તે હલાહલમ્.. ......... ન ધર્મો નિર્દયસ્યાસ્તિ, પલાદસ્ય કુતો દયા; પલલુબ્ધો ન તદ્ધત્તિ, વિદ્યાવોપરિશન્ન હિ................. ૨૯
પ૪

Page #66

કેચિન્માંસ મહામોહા-દન્નત્તિ ન પર સ્વયમ્; દેવપિન્નતિથિભ્યોકપિ, કલ્પત્તિ યદુચિરે. ........... કીતા સ્વયં વાડયુત્પાઘ, પરોપહૃતમેવ વા; દેવાન્ પિતૃનું સમભ્યર્થ્ય, ખાદનું માંસ ન દુષ્યતિ ........ ૩૧ મન્નસંસ્કૃતમપ્યઘાદુ, યવાલ્પમપિ નો પલમુ; ભવેજીવિતનાશાય, હાલાહલવોડપિ હિ .. સઘઃ સમૂછિતાનન્ત-જમ્નસત્તાન દૂષિતમુ; નરકાધ્વનિ પાથેય, કોડઢીયાતુ પિશિત સુધીઃ અન્તર્મુહૂર્તાત્ પરતઃ, સુસૂક્ષ્મા જન્તરાયા; યત્ર મૂર્છાન્તિ તન્નાદ્ય, નવનીત વિકિભિઃ એકસ્યાડપિ હિ જીવસ્ય હિંસને કિમઘુ ભવે; જન્તજાતમાં તત્કો, નવનીત નિષેવને? .................. અનેકજનુસદ્ઘાત-નિઘાતનસમુભવમ્; જુગુપ્તનીય લાલાવતું, કઃ સ્વાદયતિ માલિક... ........ ભક્ષયન્માક્ષિકે શુદ્ર, જન્તુલક્ષhયોદુભવમ્; સ્તોકજજુનિહતૃભ્યઃ, શૌનિકેભ્યોતિરચ્યતે ................ એકેકકુસુમક્રોડાદ્, રસમાપીય મક્ષિકા ; યુદ્ધમત્તિ મધૂચ્છિષ્ટ, તદન્નત્તિ ન ધાર્મિકાઃ ............. અપ્યૌષધકૃતે જગ્ધ, મધુ શ્વભ્રનિબન્ધનમ્; ભક્ષિતઃ પ્રાણનાશાય, કાલકૂટકણોડપિ હિ મધુનોડપિ હિ માધુર્ય, મબોધેરહહોચ્યતે; આસાદ્યત્તે યદાસ્વાદા-, ચ્ચિર નરકવેદના:
........... પપ
........

Page #67

મક્ષિકામુખનિચૂત, જન્તુઘાતોદ્ભવં મધુ; અહો પવિત્રં મન્વાના, દેવસ્નાને પ્રયુઞ્જતે ....
ઉદુમ્બરવટપ્લેક્ષ-કાકોદુમ્બરશાખિનામ્; પિપ્પલસ્ય ચ નાનીયાત્, ફલં કૃમિકુલાકુલમુ અપ્રાપ્નુંવન્નન્યભક્ષ્ય-મપિ ક્ષામો બુભુક્ષયા; ન ભક્ષયતિ પુણ્યાત્મા, પચ્ચોદુમ્બર% ફલમ્ આર્દ્રઃ કન્દઃ સમગ્રોઽપિ, સર્વઃ કિશલયોઽપિ ચ; સ્નેહી લવણવૃક્ષત્વ, કુમારી ગિરિકર્ણિકા ..... શતાવરી વિરૂઢાનિ, ગડૂચી કોમલામ્લિકા; પલ્યçકોઽમૃતવલ્લી ચ, વલ્લઃ શૂક૨સંશિતઃ અનન્તકાયાઃ સૂત્રોક્તા, અપરેડપિ કૃપાપ:; મિથ્યાદશામવિજ્ઞાતા, વર્જનીયાઃ પ્રયત્નતઃ સ્વયં પરેણ વા જ્ઞાતં, ફલમઘાદ્વિશારદ:; નિષિદ્ધે વિષફલે વા, મા ભૂદસ્ય પ્રવર્તનમ્ ..... અન્ન પ્રેતપિશાચાવૈંઃ, સગ્ગરદ્ભિનિરઙૂકુશૈઃ; ઉચ્છિષ્ટ ક્રિયતે યત્ર, તત્ર નાઘાદ્દિનાત્યયે
******
પડ
.............
મેધાં પિપીલિકા હન્તિ, યૂકા કુર્યાજ્જલોદરમ્; કુરુતે મક્ષિકા વાન્તિ, કુષ્ઠરોગં ચ કોલિકઃ
૪૧
૪૨
૪૩
૪૪
૪૫
૪૬
ઘોરાન્ધકા૨રુદ્ધાક્ષઃ, પતખ્તો યત્ર જન્તવઃ; નૈવ ભોજ્યું નિરીક્ષ્યન્તે, તત્ર ભુગ્ઝત કો નિશિ ? ........ ૪૯
૪૭
૪૮
૫૦

Page #68

Ah
૫૧ શકું;
કચ્છકો દારુખડું ચ, વિતનોતિ ગલવ્યથામ્; વ્યજનાન્તર્નિપતિત-સ્તાલુ વિધ્યતિ વૃશ્ચિક........... વિલગ્ન ગલે વાલ, સ્વરભગાય જાયતે; ઇત્યાદયો દૃષ્ટદોષાર, સર્વેષાં નિશિ ભોજને ......... નાપ્રેક્ષ્ય સૂક્ષ્મજનૂનિ, નિશ્યદ્યાત્ પ્રાસકા પિ; અપ્પઘસ્કેવલજ્ઞાનૈન, નંદ યશિશાડશનમ્ ................ ધર્મવિચૈવ ભજીત, કદાચન દિનાત્યયે; બાહ્યા અપિ નિશાભોજ્ય, યદભોયં પ્રચક્ષતે ... ત્રયીતેજોમયો ભાનુ, રિતિ વેદવિદો વિદુઃ; તત્કરઃ પૂતમખિલે, શુભ કર્મ સમાચરે, ......... નૈવાતિને ચ સ્નાન, ન શ્રાદ્ધ દેવતાર્ચનમ્; દાન વા વિહિત રાત્રી, ભોજન , વિશેષતઃ .............. દિવસમ્યાષ્ટએ ભાગે, મન્દીભૂત દિવાકરે; નક્ત તદ્ધિ વિનાનયાનુ, ન નક્ત નિશિભોજનમ્'....૫૭ દેવૈસ્તુ ભક્ત પૂર્વાણે, મધ્યાહ્ન ઋષિભિસ્તથા; અપરાભૈ ચ પિતૃભિઃ, સાયાહ્ન દૈત્યદાનવૈઃ. ........... ‘સધ્યાયાં યક્ષરક્ષોભિઃ, સદા ભક્ત કુલોહી; સર્વતેલાં વ્યતિક્રમ્ય, રાત્રી ભક્તમભોજનમ્ ................૫૯ હૃજ્ઞાભિપદ્મસકોચન, ઐડરોચિરપાયતઃ; અતો નક્ત ન ભોક્તવ્ય, સૂક્ષ્મજીવાદનાદપિ ............... ૩૦
૫૭.

Page #69

, SX
સંસૃજીવસઘાત, ભુજાના નિશિ ભોજનમ્; રાક્ષસભ્યો વિશિષ્યન્ત, મૂઢાત્માનઃ કર્થનું તે............. વાસરે ચ રજન્યાં ચ, યઃ ખાદવ તિષ્ઠતિ; શુગપુચ્છપરિભ્રષ્ટ, સ્પષ્ટ સ પશુરવ હિ. અહ્નો મુખેડવસાને ચ, યો કે કે ઘટિકે ત્યજન; નિશાભોજનદોષજ્ઞો-, ડશ્નાત્મસી પુણ્યભાજનમ્......... ૩૩ અકૃત્વા નિયમ દોષા-, ભોજનાદિનભોજ્યપિ; ફલ ભજેત્ર નિર્ધાજં, ન વૃદ્ધિભુષિત વિના.. ............. યે વાસર પરિત્યજ્ય, રજન્યામેવ ભુજતે; તે પરિત્યજ્ય માણિક્ય, કાચમાદદતે જડા ................. ૬૫ વાસરે સતિ યે શ્રેય-, સ્કામ્યયા નિશિ ભુજતે; તે વપન્વેષરે ક્ષેત્રે, શાલીનું સત્યપિ પલ્વલે ................ ઉલૂકકાકમાર્જર, ગૃધશમ્બરકરા; અતિવૃશ્ચિકગોધાવ્ય, જાયન્ત રાત્રિભોજનાનું ............ શ્રયતે હ્યુન્યશપથા, નનાદચૈવ લક્ષ્મણઃ; નિશાભોજનશપથં, કારિતો વનમાલયા .................. ૬૮. કરોતિ વિરતિ ધન્યો, યઃ સદા નિશિભોજનાતુ; સોડદ્ધ પુરુષાયુષ્કસ્ય, સ્યાદવશ્યમુપોષિત ................ રજનીભોજનત્યાગે, યે ગુણાઃ પરિતોડપિ તાન; ન સર્વજ્ઞાદતે કચ્ચિ-, દપરો વક્તમીશ્વરઃ ............. ૭૦
૫૮

Page #70

....
આમગોરસસંપૂક્ત-દ્વિદલાદિષ જત્તવઃ; દૃષ્ટાઃ કેવલિભિઃ સૂક્ષ્મા-, અસ્માપ્તાનિ વિવર્મેતુ ....... ૭૧ જન્તુમિશ્ર ફલ પુષ્પ, પન્ન ચાન્યદપિ ત્યજતુ; સન્ધાનમપિ સંસક્ત, જિનધર્મપરાયણઃ .. આર્ત રૌદ્રમપધ્યાન, પાપકર્મોપદેશિતા; હિંસોપકારિદાન ચ, પ્રમાદાચરણ તથા ... શરીરાર્થદમ્હસ્ય, પ્રતિપક્ષતયા સ્થિત યોડનર્થદણ્ડતજ્યાગ-સ્તૃતીયં તુ ગુણવ્રતમ્ વૈરિઘાતો નરેન્દ્રવં, પુરઘાતાગ્નિદીપને; ખેચરત્યાઘપધ્યાન, મુહૂર્તાત્પરતસ્વજેતુ ..............
............. ૭૫ વૃષભાનું દમય ક્ષેત્ર, કૃષ ષય વાજિના; દાક્ષિણ્યાવિષયે પાપો-પદેશોથું ન કલ્પત .......... ય–લાગૂલશસ્ત્રાગ્નિ-, મુશલોખલાદિકમ્; દાક્ષિણ્યાવિષયે હિંસં, નાર્પયેત્ કરુણાપરઃ ......... કુતૂહલાદ્ગીતનૃત્ત, નાટકાદિ – નિરીક્ષણમુ; કામશાસ્ત્રપ્રસક્તિથ્ય, ઘૂમઘાદિસેવનમ્.. જલક્રીડાડડન્ટોલનાદિ-વિનોદ જન્તુયોધનમ્; રિપોઃ સુતાદિના વૈર, ભક્તસ્ત્રીદેશરાકથાઃ ...... ૭૯ રોગમાર્ગશ્રમી મુક્તા, સ્વાપભ્ય સકલાં નિશામ; એવમાદિ પરિહરતુ, પ્રમાદાચરણ સુધી............... ૮૦
, , ,
,
, ,
,
-
5
પ૯

Page #71

1
Acha
વિલાસહાસનિક્યૂત-, નિદ્રાકલહદુષ્કથા; જિનેન્દ્રભવનસ્યાન્ત-, રાહાર ચ ચતુર્વિધ... ત્યક્તારૌદ્રધ્યાનસ્ય, ત્યક્તસાવદ્યકર્મણઃ; મુહૂર્ત સમતા યા તાં, વિદુઃ સામાયિકવ્રતમ્. સામાયિકવતસ્થય, ગૃહિણોડપિ સ્થિરાત્મનઃ; ચન્દ્રાવતંસકસ્યવ, ક્ષયતે કર્મ સચ્ચિતમ્...
............ દિગ્દતે પરિમાણ ય, તસ્ય સંક્ષેપણ પુનઃ; દિને રાત્રી ચ દેશાવ-, કાશિકવ્રતમુચ્યતે ચતુષ્કર્ભા ચતુર્યાદિ-, કુવ્યાપારનિષેધનમુ; બ્રહ્મચર્યક્રિયા સ્નાના-, દિત્યાગઃ પૌષધવ્રતમ્ ......... ગૃહિણોલપિ હિ ધન્યાસ્ત, પુણ્ય યે પૌષધવ્રતમુ; દુષ્પાલ પાલયન્વેવ, યથા સ ચુલનીપિતા ... ............ દાને ચતુર્વિધાહાર-પાત્રાચ્છાદન ધનામુ અતિથિભ્યોતિથિસંવિ-, ભાગવતમુદીરિતમ્ ............. પશ્ય સગમકો નામ, સર્પદ વત્સપાલક, ચમત્કારકરી પ્રાપ, મુનિદાનપ્રભાવતઃ વ્રતાનિ સાતિચારાણિ, સુકૃતાય ભવન્તિ ન; અતિચારાસ્તતો હેયા, પચ્ચ પચ્ચ વ્રત વ્રતે. ક્રોધાદુ બન્ધચ્છવિચ્છેદો-, ડધિકભારાધિરોપણમુ; પ્રહારોડગ્નાદિરોધચ્ચા-, હિંસામાં પરિકીર્તિતાઃ
"
"નામા ...
...
..........
૩૦

Page #72

Achar
મિથ્થોપદેશઃ સહસા-, ડભ્યાખ્યાન ગુહ્યભાષણમુ; વિશ્વસ્તમન્નભેદશ્ય, કૂટશેખચ્ચ સૂનૃતે ...... .................... ૯૧ સ્તનાનુજ્ઞા તદાનીતા-, દાન દ્વિવ્રાજ્યલઘનમ્; પ્રતિરૂપક્રિયા માના-, ન્યત્વે ચાસ્તેયસંશ્રિતા: ............. ઇવરાત્તાગમોડનાત્તા, ગતિર વિવાહનમુ; મદનાત્યાગ્રહોડનગ-, કીડા ચ બ્રહ્મણિ મૃતા .......૯૩ ધનધાન્યસ્ય કુષ્યસ્ય, ગવારેક ક્ષેત્રવાસ્તુનઃ; હિરણ્યમ્નચ્ચ સંખ્યા-, કતિક્રમોડત્ર પરિગ્રહે ...............૯૪ બન્ધના ભાવતો ગર્ભા, યોજનાદાનસ્તથા; પ્રતિપત્રવ્રતસ્વૈષ, પચ્ચધાડપિ ન યુજ્યતે ............. ૯૫ મૃત્યન્તર્ધાનમૂર્વાધ-, તિર્યભાગવ્યતિક્રમઃ; ક્ષેત્રવૃદ્ધિચ્ચ પચ્ચેતિ, મૃતા દિગ્વિરતિવ્રતે. સચિત્તસ્તનસંબદ્ધ, સંમિશ્રોડભિષવસ્તથા; દુષ્પક્વાહાર ઇત્યતે, ભોગોપભોગમાનગા ... અમી ભોજનતજ્યાયા, કર્મતઃ ખરકર્મ તુ; તસ્મિનું પચ્ચદશ મલાનું, કર્માદાનાનિ સંત્યજેવું............. અગારવનશકટ-, ભાટકમ્ફોટજીવિકા; દન્તલાક્ષારસકેશ-, વિષવાણિજ્યકાનિ ચ ...... .... ૯૯ ય–પીડા નિર્વાચ્છન-, મસતીપોષણ તથા; દવાદાનું સર:શોષ, ઇતિ પચ્ચદશ ત્યજે ... ........ ૧૦૦
.... ૯૭
૩૧

Page #73

Achar
૧૦૧
૧03
અગારભ્રાષ્ટકરણ, કુમ્ભાયઃસ્વર્ણકારિતા; ઠઠારત્વેષ્ટ કાપાકા, -વિતિ હ્યજ્ઞારજીવિકા ............ છિત્રાચ્છિન્નનપત્ર- પ્રસૂનફલવિક્રય; કણાનાં દલનાડુ પેષા, વૃત્તિથ્ય વનજીવિકા...........૧૦૨ શકટાનાં તદગાનાં, ઘટન ખેટન તથા; વિક્રયચ્ચેતિ શકટ, -જીવિકા પરિકીર્તિતા ................... શકટોક્ષલુલાયોષ્ટ્ર, ખરાશ્વતરવાજિનામુ; ભારસ્ય વડના વૃત્તિ, -“વેદ્ ભાટકજીવિકા.......... ૧૦૪ સરઃ કૃપાદિખનન, શિલાકુટ્ટ નકર્મભિ; પૃથિવારમ્ભસબૂત, -જીવને સ્ફોટજીવિકા ................... ૧૦૫ દન્તકેશનખાસ્થિત્વ, ગ્રોખ્ખો ગ્રહણમાકરે; ત્રસાલ્ગસ્ય વણિજ્યાર્થ, દત્તવાણિજ્યમુચ્યતે લાક્ષામનઃશિલાનીલી, ઘાતકીટકણાદિન; વિક્રય: પાપસદન, લાક્ષાવાણિજ્યમુચ્યતે નવનીતવસાક્ષૌદ્ર, મદ્યપ્રકૃતિવિક્રયા; દ્વિપાચ્ચતુષ્પાદ્રિયો, વાણિજ્ય રસકેશયો. વિષાસ્ત્રહલયન્સાયો, -હરિતાલાદિવસ્તુનઃ; વિક્રયો જીવિતજ્ઞસ્ય, વિષવાણિજ્યમુચ્યતે તિલેક્ષસર્ષપરણ્ય, જલયત્રાદિપીડનમ્; દલતલસ્ય ચ કૃતિ, યંત્રપીડ પ્રકીર્તિતા
...............
............

Page #74

. ૧૧૪
.....
નાસાધોડકન મુષ્ક, છેદન પૃષ્ઠગાલન; કર્ણકમ્બલવિચ્છેદો, નિર્વાચ્છનમુદીરિતમ્ .................. ૧૧૧ સારિકાશુકમાર્જર, -શ્વકર્ફટકલાપિનામું; પોષો દાસ્યાથ્ય વિજ્ઞાર્થ, -મસતીપોષણ વિદુઃ...........૧૧૨ વ્યસનાતું પુણ્યબુદ્દધ્યા વા, દવદાન ભવેત્ દ્વિધા; સર:શોષ: સરસિધુ, -હદાદેરબુસંપ્લવઃ. ........... ૧૧૩ સંયુક્તાધિકરણત્વ, -મુપભોગાતિરિક્તતા; મૌખર્યમથ કૌત્કચ્યું, કન્દર્પોડનર્થદડગા .. ...... કાયવાલ્મનસા દુષ્ટ, -પ્રણિધાનમનાદર; મૃત્યનુપસ્થાપન ચ, મૃતા સામાયિકવ્રતે પ્રેષ્યપ્રયોગાનયને, પુદ્ગલપણું તથા; શબ્દરૂપાનુપાતી ચ, વ્રતે દેશાવકાશિકે .....................૧૧ ઉત્સર્ગાદાનસંસ્તારા-નનવેશ્યાપ્રસૃજ્ય ચ; અનાદરઃ મૃત્યનુપ-સ્થાપન ચેતિ પૌષધે
૧૧૭ સચિત્તે ક્ષેપણ તેન, પિધાન કાલલઘનમ્; મત્સરોડન્યાપદેશચ, તુર્યશિક્ષાવતે મૃતા..
........ એવં વ્રતસ્થિતો ભક્તા, સપ્તક્ષેત્યાં ધન વપનું; દયયા ચાતિદીનેષ, મહાશ્રાવક ઉચ્યતે .. . ૧૧૯ યઃ સદ્ બાહ્યમનિત્ય ચ, ક્ષેત્રેષ ન ધન વધે, કર્થ વાકશ્ચારિત્ર, દુશ્ચર સ સમાચરેતું. ......... ૧૨૦
...
૩૩

Page #75

..........
બ્રાહ્યું મુહૂર્ત ઉત્તિર્ઝતુ, પરમેષ્ઠિતુતિ પઠનું; કિંધમાં કિંકુલશ્યામિ, કિંવ્રતોડસ્મીતિ ચ સ્મરનું ..... ૧૨૧ શુચિ પુષ્યામિષસ્તોત્ર, દૈવમભ્યર્થ્ય વેડ્મનિ; પ્રત્યાખ્યાન યથાશક્તિ, કૃત્વા દેવગૃહ વજેતું ......... ૧૨૨ પ્રવિણ્ય વિધિના તત્ર, ત્રિ પ્રદક્ષિણયેનિ ; પુષ્પાદિભિસ્તમભ્યર્સ, સ્તવનરુત્તમૈઃ સ્તુયાતું............. ૧૨૩ તત ગુરૂણામભ્યર્ષે, પ્રતિપત્તિપુર:સરમુ; વિદધીત વિશુદ્ધાત્મા, પ્રત્યાખ્યાનપ્રકાશનમ્ .............. ૧૨૪ અભ્યત્થાન તદાવોકે, –ડભિયાન ચ તદાગમે; શિરસ્યઋલિસંશ્લેષ, સ્વયમાસનઢોકનમ્ ૧૨૫ આસનાભિગ્રહો ભત્યા, વન્દના પર્યાપાસનમુ; તદ્યાનેડનુગમચેતિ, પ્રતિપત્તિરિય ગુરોઃ .. ........ તતઃ પ્રતિનિવૃત્તઃ સનું, સ્થાન ગત્વા યથોચિતમ્; સુધી ધર્માવિરોધન, વિદધીતાર્થચિન્તનમ્......... ......... ૧૨૭ તતો માધ્યાત્મિક પૂજા, કુર્યાત્ કૃત્વા ચ ભોજનમ્; તદ્વિદુભિઃ સહ શાસ્ત્રાર્થ, -રહસ્યાનિ વિચારયેત્..... ૧૨૮ તતવ્ય સમ્બાસમયે, કૃત્વા દેવાર્ચને પુન; કૃતાવશ્યકકર્મા ચ, કુર્યાત્ સ્વાધ્યાયમુત્તમમ્ ....... ૧૨૯ ન્યાયે કાલે તતો દેવ, ગુરુસ્મૃતિપવિત્રિતઃ; નિદ્રામલ્હામુપાસીત, પ્રાયેણાબ્રહ્મવર્જકઃ... .......... ૧૩)
૩૪

Page #76

.....
નિદ્રાચ્છેદે યોષિદગ, -સતત્ત્વ પરિચિન્તયેતુ; સ્થૂલભદ્રાદિસાધૂનાં, નિવૃત્તિ પરામૂશનું
૧૩૧ યકૃચ્છકૃન્મલશ્લેષ્મ, -મજ્જાસ્થિપરિપૂરિતા ; સ્નાયુત્સ્યતા બહરમ્યાઃ, સ્ત્રિયશ્ચર્મપ્રસેવિકા, ........... ૧૩૨ બહિરન્તર્વિપર્યાસઃ, સ્ત્રી શરીરસ્ય ચંદ્ ભવેત; તસ્થવ કામુકઃ કુર્યાદ્, ગૃધગોમાયુગોપનમ્... ........... ૧૩૩
સ્ત્રીશસ્ત્રણાપિ ચેતુ કામો, જગદેતગિષતિ; તુચ્છપિચ્છમય શસ્ત્ર, કિં નાદત્તે સ મૂઢધીઃ? .. .........૧૩૪ સકલ્પયોનિનાનેન, હહા! વિશ્વ વિડમ્બિતમ્; તદુખનામિ સંકલ્પ, મૂલમસ્યતિ ચિન્તયેત્. . ૧૩૫ યો યઃ સ્યાદ્ બાધકો દોષ-સ્તસ્ય તસ્ય પ્રતિક્રિયામ્; ચિન્તયે દોષમુક્તષ, પ્રમોદ યતિષ વ્રજનું... દુ:સ્થા ભવસ્થિતિ સ્થજ્ઞા, સર્વજીવેષ ચિન્તયન; નિસર્ગસુખસર્ગ તે, -બ્લપવર્ગ વિમાર્ગયેતું , . ૧૩૭ સંસર્ગોડયુસર્ગાણાં, દૃઢવ્રતપરાયણા; ધન્યાસ્ત કામદેવાઘાટ, ગ્લાધ્યાસ્તીર્થકૃતામપિ ........ જિનો દેવઃ કૃપા ધર્મો, ગુરવો યત્ર સાધવ; શ્રવકત્વાય કસ્તમૈ, ન શ્લાઘતાવિમૂઢધીઃ ?.......... ૧૩૯ જિનધર્મવિનિર્મુક્તો, મા ભૂર્વ ચક્રવર્તપિ; સ્યાં ચેટોડપિ દરિદ્રોડપિ, જિનધર્માધિવાસિત ...
વરાસત ........... ૧૪૦
૧૩૬
૧૩૮
૬૫

Page #77

ત્યક્તસગો જીર્ણવાસા, મલેક્લિન્નકલેવર; ભજનું માધુકરી વૃત્તિ, મુનિચર્યા કદા શ્રયે? ...........૧૪૧ ત્યજનું દુઃશીલસંસર્ગ, ગુરુપાદરજ: સ્પૃશનું; કદાહ યોગમભ્યસ્યનું, પ્રભવેય ભવચ્છિદે? .......... ૧૪૨ મહાનિશામાં પ્રકૃત, કાયોત્સર્ગે પુરાદ્ બહિ; સ્તમ્ભવત્ સ્કન્ધકષણ, વૃષાઃ કર્યુઃ કદા મયિ?........ ૧૪૩ વને પદ્માસનાસીન, ક્રોડસ્થિતમૃગાર્ભકમ્; કદાડડધ્રાસ્યન્તિ વન્ને માં, જરન્તો મૃગયુથપા?...... ૧૪૪ શત્રી મિત્રે તૃણે સ્ત્રણે, સ્વર્ટેડઋનિ મણી મૃદિ; મોક્ષે ભવે ભવિષ્યામિ, નિર્વિશેષમતિઃ કદા?............. અધિરોઢું ગુણશ્રેણિ, નિઃશ્રેણી મુક્તિવેશ્મન; પરાનન્દલતાકન્દાનું કુર્યાદિતિ મનોરથાનું ... ......... ૧૪૬ ઇત્યાહોરાત્રિની ચર્યા, અપ્રમત્તઃ સમાચરનું; યથાવદુક્તવૃત્તસ્થો, ગૃહસ્થોડપિ વિશુધ્ધતિ ........... ૧૪૭ સોડથાવશ્યકયોગાનાં, ભળે મૃત્યોરથાગમે; કૃત્વા સંલેખનામાદ, પ્રતિપદ્ય ચ સંયમમ્ જન્મદીક્ષાજ્ઞાનમોક્ષ-સ્થાનેષુ શ્રીમદહતા; તદભાવે ગૃહેડરણ્ય, સ્થપ્ટિલે જન્તવર્જિત.. ૧૪૯ ત્યક્તા ચતુર્વિધાહાર, નમસ્કારપરાયણ; આરાધના વિધાયોચ્ચે, -શ્ચતુઃ શરણમાશ્રિતઃ ............. ૧૫૦
••••••, ૧૪2

Page #78

Achar
? 10 ...... ૧૫૩
ઇહલોકે પરલોકે, જીવિતે મરણે તથા; ત્યક્વાશંસા નિદાન ચ, સમાધિસુધયોક્ષિતઃ.... ૧૫૧ પરીષહોપસર્ગભ્યો, નિર્ભીકો જિનભક્તિભા; પ્રતિપદ્યુત મરણ-માનન્દ: શ્રાવકો યથા. ........ ૧૫૨ પ્રાપ્તઃ સ કલ્પેગ્વિન્દ્રત, અન્ય સ્થાનમુત્તમમ્; મોદAડનુત્તરપ્રાજ્ય, -પુણ્યસંભારભાકુ તતઃ ..... સુત્વોત્પદ્ય મનુષ્યષુ, ભક્તા ભોગાનું સુદુર્લભાન; વિરક્તો મુક્તિમાનોતિ, શુદ્ધાત્માન્તર્ભવાષ્ટકમ્ ....... ૧૫૪ ઇતિ સંક્ષેપતઃ સમ્યગુ, રત્નત્રયમુદીરિતમ્; સર્વોડપિ યદનાસાદ્ય, નાસાદયતિ નિવૃતિમ્ ............ ૧૫૫
થતુર્થ પ્રકાર આત્મવ દર્શનજ્ઞાન, ચારિત્રાણ્યથવા યતે ; પત્તદાત્મક એવૈષ, શરીરમદ્વિતિષ્ઠતિ આત્માનમાત્માના વેત્તિ, મોહત્યાગાદ્ય આત્મનિ; તદેવ તસ્ય ચારિત્ર, તજ્ઞાનું તથ્ય દર્શનમ્.. આત્માજ્ઞાનભવ દુઃખ, -માત્મજ્ઞાનેન હન્યતે; તપસાડપ્યાત્મવિજ્ઞાન, -હીનેછેતું ન શક્યતે .......... અયમામૈવ ચિદ્રપઃ શરીરી કર્મયોગતઃ; ધ્યાનાગ્નિદગ્ધકર્મા તુ, સિદ્ધાત્મા સ્થાન્નિરજનઃ ............... અયમામૈવ સંસાર , કષાયેન્દ્રિયનિર્જિતઃ; તમેવ તદ્વિજેતાર, મોક્ષમાહુર્મનીષિણઃ
૧૭
........

Page #79

Acharya
.......
.......
સુ કષાયાઃ ક્રોધમાન, -માયાલોભાઃ શરીરિણામે; ચતુર્વિધાસ્ત પ્રત્યેકે, ભેદૈઃ સંજવલનાદિભિઃ................. પક્ષ સંજવલનઃ પ્રત્યાખ્યાનો માસચતુષ્ટયમુ; અપ્રત્યાખ્યાનકો વર્ષ, જન્માનન્તાનુબન્ધકઃ વીતરાગતિશ્રાદ્ધ, -સમ્યગ્દષ્ટિવઘાતકા ; તે દેવત્વમનુષ્યત્વ, તિર્યંન્વનરકપ્રદાઃ . તત્રોપતાપકઃ ક્રોધ, ક્રોધો વૈરસ્ય કારણમ; દુર્ગર્વર્તની ક્રોધ, ક્રોધઃ શમસુખાર્ગલા .. ઉત્પદ્યમાનઃ પ્રથમ, દહત્યેવ સ્વમાશ્રયમ્; ક્રોધઃ કૃશાનવત્પશ્ચા-દન્યું દહતિ વા નવા ક્રોધવર્લ્સસ્તદસ્નાય, શમનાય શુભાત્મભિઃ; શ્રયણીયા ક્ષમૈકેવ, સંયમારામસારણિઃ . .... ૧૧ વિનયશ્રુતશીલાનાં, ત્રિવર્ગસ્ય ચ ઘાતક; વિવેકલોચન લુમ્પનું, માનોડલ્પકરણો નૃણામ્........... જાતિલાભકુલેશ્વર્ય-બલરૂપતપથ્થતૈઃ; કુર્વનું મર્દ પુનસ્તાન, હીનાનિ લભતે જનઃ .......... ઉત્સર્પયનું દોષશાખા, ગુણમૂલાન્યધો નયન; ઉમૂલનીયો માનદ્રુ-સ્તન્માદવસરિશ્તવૈઃ અસૂનૃતસ્ય જનની, પરશુ શીલશાખિનઃ; જન્મભૂમિરવિદ્યાનાં, માયા દુર્ગતિકારણમ્.............. ૧૫
-
S
...
...............
.................
2
T
..

Page #80

કૌટિલ્યપટવઃ પાપા, માયયા બકવૃત્તય; ભુવન વચ્ચયમાના, વચ્ચયન્ત સ્વમેવ હિ .............. ૧૭ તદાર્જવમહૌષધ્યા, જગદાનન્દહેતુના; જ્યક્કગદ્રોહકરી, માયાં વિષધરીમિવા આકરઃ સર્વદોષાણાં, ગુણગ્રસનરાક્ષસઃ; કન્દો વ્યસનવલ્લીનાં, લોભ: સર્વાર્થબાધક. ધનહીનઃ શતમેકે, સહસ્ત્ર શતવાનપિ; સહસાધિપતિર્લક્ષ, કોટિ લક્ષશ્વરોડપિ ચ ... કોટીશ્વરો નરેન્દ્રë, નરેન્દ્રશ્ચક્રવર્તિતામ્; ચક્રવર્તી ચ દેવત્વ, દેવોડપીન્દ્ર–મિચ્છતિ ઇન્દ્રત્વેડપિ હિ સંપ્રાપ્ત, યદિચ્છા ન નિવર્તત; મૂલે લઘીયાંતલ્લોભ, શરાવ ઇવ વધતે ... લોભસાગરમુદ્રલ-મતિવેલ મહામતિઃ; સંતોષસેતુબન્ધન, પ્રસરન્ત નિવારયેત્ . .................. સાન્તા ક્રોધો મૃદુન, માનો માયાજૈવેન ચ; લોભથ્થાનીહયા જેયા, કષાયા ઇતિ સંગ્રહ . વિનેન્દ્રિયજય નૈવ, કષાયાજેતુનીશ્વરઃ; હન્યતે હૈમને જાડવું, ન વિના જવલિતાનલખું............... ૨૪ અદાગ્નેરિન્દ્રિયહર્ય-, શૈલેરપથગામિભિ ; આકુષ્ય નરકારશ્ય, જન્તઃ સપદિ નીયતે ............... ૨૫
ઇવ વધત
..
૬૯

Page #81

ઇન્દ્રિયર્વિજિતો જન્ત, કષાયેરભિભૂયતે; વીરઃ કૃષ્ટષ્ટકઃ પૂર્વ, વપ્રઃ કેઃ કેર્ન ખડ્ય?... કુલવાતાય પાતાય, બન્ધાય ચ વધાય ચ; અનિર્જિતાનિ જાયન્ત, કરણાનિ શરીરિણામ્.... વશાસ્પર્શ-સુખાસ્વાદ, -પ્રસારિતકર: કરી; આલાનબન્ધનફ્લેશ-, માસાદયતિ તત્કણાતું ................. યસ્યગાધે વિચરનું, ગિલનું ગલગતામિષમુ; મૈનિકસ્ય કરે દીનો, મીનઃ પતતિ નિશ્ચિતમ્ નિપાતનું મત્તમાતÆ-, કપોલે ગન્ધલોલુપ; કર્ણતાલતલાધાતાદ્, મૃત્યુમાપ્નોતિ પર્ષદ... ......... કનકચ્છેદસંકાશ-, શિખાલોકવિમોહિત ; રભસેન પતનું દીપે, શલભો લભતે મૃતિમ્ .............. હરિણા હારિણી ગીતિ-, માકર્ણયિતુમુહુર:; આકર્ષાકૃષ્ટચાપસ્ય, યાતિ વ્યાધિસ્ય વધ્યતા.............. એવં વિષય એકેક, પચ્ચત્વાય નિષેવિત; કર્થ હિ યુગપતું પચ્ચ, પચવાય ભવન્તિ ન? ........... ૩૩ તદિન્દ્રિયજયં કુર્યા, મનઃશુદ્ધયા મહામતિ; યાં વિના યમનિયમૈ, કાયક્લેશો વૃથા નૃણામ્ ............ મન:ક્ષપાચરો ભ્રામ્ય, -ન્નપશક નિરકુશ; પ્રપાતયતિ સંસારા-, ડવર્તગત્તે જગત્રયમ્ . ......... ૩૫
. ૩૪
૭૦

Page #82

......
તપ્યમાનસ્તપો મુક્તી, ગજુકામાનું શરીરિણઃ; વાયેવ તરલ ચેતઃ, લિપત્યન્યત્ર કુત્રચિત્ ...........
અનિરુદ્ધમનસ્કઃ સનું, યશશ્રદ્ધાં દધાતિ ય; પભ્ય જિગમિષર્ચામું, સ પગુરિવ હસ્યતે મનોરોધે નિરુધ્યન્ત, કર્માધ્યપિ સમન્વતઃ; અનિરુદ્ધમનસ્કસ્ય, પ્રસરન્તિ હિ તાન્યપિ.............. મનઃકપિરય વિશ્વ-પરિભ્રમણલમ્પટ:; નિયત્રંણીયો યત્નન, મુક્તિમિચ્છભિરાત્મનઃ ................. દીપિકા પલ્વનિર્વાણા, નિર્વાણપથદર્શિની; એકવ મનસઃ શુદ્ધિ, સમાસ્નાતા મનીષિભિઃ....... સત્યાં હિ મનસ: શુદ્ધ, સત્યસન્તોડપિ સદ્ગણા; સન્તોડÀસત્ય નો સન્તિ, સૈવ કાર્યા બુધસ્તતઃ .. મનઃશુદ્ધિમબિભ્રાણા, યે તપસ્યન્તિ મુક્તયે; ત્યક્તા નાવં ભુજાભ્યાં તે, તિતીર્ષત્તિ મહાવર્ણવમ્..... ૪૨ તપસ્વિનો મનઃશુદ્ધિ-વિનાભૂતસ્ય સર્વથા; ધ્યાન ખલુ મુધા ચક્ષુ-ર્વિકલસ્પેવ દર્પણ તદવશ્ય મનઃશુદ્ધિ , કર્તવ્યા સિદ્ધિમિચ્છતા; તપ:શ્રુતયમપ્રાર્ય, કિમળે, કાયદણ્ડનઃ . મનશુદ્ધયે ચ કર્તવ્યો, રાગદ્વેષવિનિર્જય; કાલુષ્ય યેન હિવાત્મા, સ્વસ્વરૂપેડવતિષ્ઠતે. આત્માયત્તમપિ સ્વાન્ત, કુર્વતામપિ યોગિનામું; રાગાદિભિઃ સમાક્રમ્ય, પરાયાં વિધીવતે .........
••••••.... ૪૧.
•••••••••... ૪૪
,
,
,
૭૧

Page #83

રસ્થમાણમપિ સ્વાન્ત, સમાદાય મનાડુ મિષમુ; પિશાચા ઇવ રાગાઘા, -છલયન્તિ મુહુર્મુહુઃ ............. રાગાદિતિમિરધ્વસ્ત, જ્ઞાનેન મનસા જનઃ; અજોનાલ્વ ઇવાષ્ટક, પાયતે નરકાવટે ... અસ્તતનૅરતઃ પંભિ, નિર્વાણપદકાક્ષિભિઃ; વિધાતવ્ય સમત્વેન, રાગદ્વેષદ્વિષwયઃ .............. અમન્દાનન્દજનને, સામ્યવારિણિ મwતામુ; જાયતે સહસા પુંસા, રાગદ્વેષમલક્ષયઃ
......................... પ્રણિપત્તિ ક્ષણાર્ધન, સામ્યમાલબ્ધ કર્મ તતુ; યજ્ઞ હત્યાન્નરસ્તીવ્ર, તપસા જન્મકોટિભિ ........... કર્મ જીવં ચ સંશ્લિષ્ટ, પરિજ્ઞાતાત્મનિશ્ચય; વિભિન્નીકુરુતે સાધુ, સામાયિકશલાક્યા . ............ રાગાદિક્વાન્તવિધ્વસે, કૃતે સામાયિકાંશુના;
સ્વસ્મિનું સ્વરૂપે પશ્યત્તિ, યોગિન પરમાત્મનઃ .......... નિસ્પત્તિ જત્તવો નિત્ય, વૈરિણાંડપિ પરસ્પરમ; અપિ સ્વાર્થકૃતે સામ્ય-ભાજઃ સાધોઃ પ્રભાવતઃ સામ્ય સ્થાત્રિર્મમત્વેન, તસ્કૃત ભાવના: શ્રયેતુ; અનિત્યતામશરણે, ભવમેકત્વમન્યતામ્ અશૌચમાશ્રવવિધિ, સંવરે કર્મનિર્જરામ; ધર્મસ્વાખ્યાતતાં લોક, દ્વાદશી બોધિભાવનામ્.. ય–ાતસ્તન્ન મધ્યાહ્ન, યન્મધ્યાહ્ન ન તશિશિ; નિરીક્યતે ભવેડસ્મિન્ હી!, પદાર્થોનામનિત્યતા .......... ૫૭
૭ર
૧૧૧ણા ••••••.

Page #84

શરીર દેહિનાં સર્વ, પુરુષાર્થનિબન્ધનમ્; પ્રચણ્ડપવનોદ્ધત, ઘનાઘનવિનશ્વરમ્ ............................. ૫૮ કલ્લોલચપલા લક્ષ્મી, સગમાઃ સ્વપ્નસંનિભા; વાત્યાવ્યતિકરોત્પિપ્ત, -તૂલતુલ્ય ચ યૌવનમ્.............. ૫૯ ઇત્યનિત્યં જગવૃત્ત, સ્થિરચિત્તઃ પ્રતિક્ષણમ્; તૃષ્ણાકૃષ્ણાહિમન્નાય, નિર્મમવાય ચિન્તયેત્ ............. ઇન્દ્રોપેન્દ્રાદયોડÀતે, યસ્મૃત્યોર્યાન્તિ ગોચરમુ; અહો! તદત્તકાતકે, કઃ શરણ્યઃ શરીરિણામ્ પિતુર્માત સર્જાત-સ્તનયાનાં ચ પશ્યતામુ; અત્રાણો નીયતે જન્તુ, કર્મભિર્યમસમનિ શોચત્તે સ્વજનાનન્ત, નીયમાનાનું સ્વકર્મમિ; નેધ્યમાણે તુ શોચન્તિ, નાત્માન મૂઢબુદ્ધયઃ. સંસારે દુઃખદાવાગ્નિ, જ્વલજ્વાલાકરાલિત; વને મૃગાર્ભકયેવ, શરણે નાસ્તિ દેહિનઃ .. શ્રોત્રિય ચુપચઃ સ્વામી, પત્તિર્જમા કૃમિશ્ચ સર; સંસારનાઢ્ય નટવતું, સંસારી હન્તી ચેષ્ટતે
.......... ન યાતિ કતમાં યોનિ, કતમાં વા ન મુખ્યતિ; સંસારી કર્મસમ્બન્ધા, -દવક્રયકુટીમિવ ....................... કક સમસ્તલોકાકાશેડપિ, નાનારૂપઃ સ્વકર્મતઃ; વાલાઝમપિ તન્નાસ્તિ, યજ્ઞ ધૃષ્ટ શરીરિભિઃ........૯૭
........
૭૩

Page #85

..........
.................
...
એક ઉત્પઘતે જન્ત-રેક એવ વિપદ્યતે; કર્માર્યાનુભવત્યેકર, પ્રયિતાનિ ભવાન્તરે . અર્નેસ્તનાર્જિત વિત્ત, ભૂયઃ સંભૂય ભજ્યતે; સ –કો નરકોડે, ક્લિશ્યતે નિજ કર્મમિઃ યત્રાખ્યત્વે શરીરસ્ય, વૈસદશ્વાચ્છરીરિણ; ધનબન્ધસહાયાનાં, તત્રાજવં ન દુર્વચમ્........ યો દેહધનબન્ધભ્યો, ભિન્નમાત્માનમીતે; ક્વ શોકશકુના તસ્ય, હત્તાતકઃ પ્રતન્યતે ........ રસાસુષ્માં મેદોડસ્થિમજ્જાશુક્રાન્ઝવર્ચસામુ; અશુચીનાં પદ કાયા, શુચિ– તસ્ય તત્કૃતઃ? .. ......... નવસ્ત્રોતઃસવકિસ-રસનિઃસ્પન્દપિશ્કિલે; દેહેડપિ શૌચસકલ્પો, મહમ્મોહવિકૃસ્મિતમ્ ...... ૭૩ મનોવાક્કાયકર્માણિ, યોગા: કર્મ શુભાશુભમુ; યદાશ્રવત્તિ જજૂના-, માઢવાસ્તેન કીર્તિતાઃ મૈત્રાદિવાસિત ચેત, કર્મ સૂતે શુભાત્મકમ્; કષાયવિષયાક્રાન્ત, વિતનોત્યશુભ પુનઃ ........... શુભાર્જનાય નિર્મિટ્ય, શ્રુતજ્ઞાનાશ્રિત વચઃ; વિપરીત પુનર્જેય-મશુભાર્જનહેતવે....
....... ... શરીરેણ સુગુપ્તન, શરીરી ચિનુ શુભમ્; સતતારશ્મિણા જન્તુ, ઘાતકેનાશુભ પુનઃ ...........
.............
.
]
૭૪

Page #86

.
.
.
.
.
........
કષાયા વિષયા યોગા, પ્રમાદાવિરતી તથા; મિથ્યાત્વમાર્તરી ચે, ત્યશુભ પ્રતિ હેતવઃ સર્વેષામાશ્રવાણાં તુ, નિરોધઃ સંવરઃ મૃતઃ; સ પુનર્લિંઘતે દ્વધા, દ્રવ્યભાવવિભેદતઃ યઃ કર્મપુદ્ગલાદાન, –ચ્છેદઃ સ દ્રવ્યસંવરઃ; ભવહેતક્રિયાત્યાગઃ, સ પુનર્ભાવસંવરઃ .... યેન કેન હ્યુપાયેન, ધ્યતે યો ય આશ્રવ ; તસ્ય તસ્ય નિરોધાય, સ સ યોજ્યો મનીષિભિઃ ................ ક્ષમયા મૃદુભાવેન, ઋજુત્વેનાડપ્પનીયા; ક્રોધ માને તથા માયા, લોભ રુધ્ધાદ્યથાક્રમ.............. ૮૨ અસંયમકૃતોત્સકાનું, વિષયાનું વિષસંનિભાનુ; નિરાકુર્યાદખણ્ડન, સંયમેન મહામતિઃ.... ... ૮૩ તિસૃભિગૃપ્તિભિગાનું, પ્રમાદ ચાપ્રમાદતઃ; સાવઘયોગનેના-, વિરતિ ચાપિ સાધયેતુ. ....... સદ્દર્શન મિથ્યાત્વ, શુભસ્થયૅણ ચેતસ; વિજયેતાર્તરીકે ચ, સંવરાર્થ કૃતઘમઃ .................. સંસારબીજભૂતાનાં, કર્મણાં જરણાદિહ; નિર્જરા સા મૃતા દ્વધા, સકામા કામવર્જિતા ..... .... ૮૬ શૈયા સકામા યમિના, -મકામા – દેહિનામુ; કર્મણાં ફલવત્પાકો, યદુપાયા સ્વતોડપિ હિ ........... ૮૭
........
૭૨

Page #87

સદોષમપિ દીપ્તન, સુવર્ણ વહ્નિના યથા; તપોડગ્નિના તપ્યમાન, સ્તથા જીવો વિશુધ્ધતિ ........ ૮૮ અનશનમૌનોદર્ય, વૃત્તઃ સંક્ષેપણ તથા; રસત્યાગઅનુક્લેશો, લીનતેતિ બહિસ્તપઃ..................... પ્રાયશ્ચિત્ત વૈયાવૃત્યે, સ્વાધ્યાયો વિનયોડપિ ચ; વ્યુત્સર્ગોડથ શુભ ધ્યાન, પોઢંત્યાભ્યન્તર તપ ......... ૯૦ દીપ્યમાને તપોવનૌ, બાહ્ય ચાભ્યન્તરેડપિ ચ; યમી જરતિ કર્માણિ, દુર્જરાધ્યપિ તત્કૃણાતું. સ્વાખ્યાતઃ ખલુ ધર્મોડયું, ભગવર્ભિર્જિનોત્તમૈ; યં સમાલ...માનો હિ, ન મજેદ્ ભવસાગરે .......... સંયમઃ સૂનૃત શૌચું, બ્રહ્માકિચ્ચનતા તપ; ક્ષત્તિર્માર્દવમૃજુત, મુક્તિથ્ય દશધા સ તુ ................... ધર્મપ્રભાવતઃ કલ્પ, -માદ્યા દદતીસિતમુ; ગોચરેડપિ ન તે યસ્ય, રધર્માધિષ્ઠિનાત્મનામ્...........૯૪ અપારે વ્યસનાડભોધી, પતન્ત પાતિ દેહિનમુ; સદા સવિધવત્યેક, બધુધર્મોડતિવત્સલ .......
... ૯૫ આપ્લાવયતિ નાસ્મોધિ, નૈરાશ્વાસયતિ ચાબુદ; ય—હીં સ પ્રભાવોથું, ધ્રુવં ધર્મસ્ય કેવલઃ ન જ્વલત્યનલસ્તિયંગુ, યહૂદ્ઘ વાતિ નાનિલઃ; અચિત્ત્વમહિમા તત્ર, ધર્મ એવ નિબન્ધનમ્ .................૯૭
૭૬

Page #88

નિરાલમ્બા નિરાધારા, વિશ્વાધારો વસુંધરા; યચ્ચાવતિષ્ઠતે તંત્ર, ધર્માદન્યત્ર કારણમ્ ......... ૯૮
............. ૯૯
૭૭
સૂર્યાચન્દ્રમસાવેતો, વિશ્વોપકૃતિòતવે; ઉદયતે જગત્યસ્મિન્, નૂનં ધર્મસ્ય શાસનાત્ અબન્ધ્રનામસો બન્ધુ, –રસખીનામસૌ સખા; અનાથાનામસૌ નાથો, ધર્મો વિêકવત્સલઃ રક્ષોયક્ષોરગવ્યાઘ્ર, વ્યાલાનલગરાદયઃ; નાપકર્તુમલ તેષાં, વૈધર્મ: શરણં શ્રિતઃ ધર્મો ન૨કપાતાલ, -પાતાદવતિ દેહિનઃ; ધર્મો નિરુપમં યચ્છ, “ત્યપિ સર્વજ્ઞવૈભવમ્ કટિસ્થકરવૈશાખ, “સ્થાનકસ્થનરાકૃતિમ્; દ્રવ્યઃ પૂર્ણ સ્મરેલ્લોર્ક, સ્થિત્યુત્પત્તિવ્યયાત્મક: લોકો જગત્પ્રયાકીર્ણી, ભુવઃ સપ્તાત્ર વેષ્ટિતાઃ; ઘનામ્ભોધિમહાવાત, -તનુવાતૈર્મહાબલે ............ વેત્રાસનસમોઽધસ્તાન્, મધ્યતો ઝલ્લરીનિભઃ; અગ્રે મુરજસડ્રકાશો, લોક: સ્વાદેવમાકૃતિઃ નિષ્પાદિતો ન કેનાઽપિ, ન ધૃતઃ કેનચિચ્ચ સઃ; સ્વયંસિદ્ધો નિરાધારો, ગગને કિન્ત્યવસ્થિતઃ અકામનિર્જરારૂપાત્, પુણ્યાજન્તોઃ પ્રજાયતે; સ્થાવરત્વાત્વસત્યં વા, તિર્ય ં વા કથગ્નન
.
*****....
..........
****..
૧૦૦
૧૦૧
૧૦૨
૧૦૩
૧૦૪
૧૦૫
૧૦૬
૧૦૭

Page #89

માનુષ્યમાર્યદેશષ્ય, જાતિઃ સર્વાક્ષપાટવમ્; આયુષ્ય પ્રાપ્યતે તત્ર, કથચ્ચિત્કર્મલાધવાત્ પ્રાપ્તેષુ પુણ્યતઃ શ્રદ્ધા, -કથકશ્રવણેષ્વપિ; તત્ત્વનિશ્ચયરૂપં તદ્, બોધિરત્ન સુદુર્લભમ્ ભાવનાભિરવિશ્રાન્ત, -મિતિ ભાવિતમાનસઃ; નિર્મમઃ સર્વભાવેષુ, સમત્વમવલમ્બતે વિષયેભ્યો વિક્તાનાં, સામ્યવાસિતચેતસામ્; ઉપશાયેત્ કષાયાગ્નિ, -બેંધિદીપઃ સમુન્મિષેત્ સમત્વમવલખ્યાથ, ધ્યાનં યોગી સમાશ્રયેત; વિના સમત્વમારબ્ધ, ધ્યાને સ્વાત્મા વિડમ્બ્સતે મોક્ષઃ કર્મક્ષયાદેવ, સ ચાત્મજ્ઞાનતો ભવેત્; ધ્યાનસાધ્યું મતં તચ્ચ, તથ્યાનં હિતમાત્મનઃ ન સામ્મેન વિના ધ્યાનં, ન ધ્યાનેન વિના ચ તત્; નિષ્કમાં જાયતે તસ્માદ્, -યમન્યોન્યકારણમ્ મુહૂર્તાન્તર્મનઃસ્વૈર્યં, ધ્યાનં છદ્મસ્થયોગિનામુ; ધર્માં શુક્વં ચ તદ્ દ્વેધા, યોગરોધસ્ત્વયોગિનામ્ ... મુહૂર્તોત્ પરતશ્ચિન્તા, યદ્વા ધ્યાનાન્તરં ભવેત્; બહ્વર્થસંક્રમે તુ સ્યાદ્, દીર્ઘાઽપિ ધ્યાનસંતતિઃ મૈત્રી-પ્રમોદ-કારુણ્ય, -માધ્યસ્થાનિ નિયોજ્યુંતુ; ધર્મધ્યાનમુપસ્કર્યું, તદ્ધિ તસ્ય રસાયનમ્
.
૭૮
*****..
......
*****....
s
..........
..............
૧૦૮
૧૦૯
૧૧૦
૧૧૧
૧૧૨
૧૧૩
૧૧૪
૧૧૫
૧૧૩
૧૧૭

Page #90

મા કાર્ષાત્ કોડપિ પાપાનિ, મા ચ ભૂતુ કોડપિ દુઃખિત; મુચ્યતાં જગદખેષા, મતિર્મંત્રી નિગદ્યતે .............૧૧૮ અપાતાશેષદોષાણાં, વસ્તુતત્ત્વાવલોકિનામ; ગુણેષુ પક્ષપાતો ય, સ પ્રમોદ: પ્રકીર્તિતઃ . ....... ૧૧૯ દિનેક્વાર્રપુ ભીતેષુ, યાચમાનેષ જીવિતમ્; પ્રતીકારપરા બુદ્ધિ, કારુણ્યમભિધીયતે................ જૂરકર્મસુ નિઃશર્ક, દેવતાગુરુનિર્દિષ; આત્મશસિષ યોપેક્ષા, તન્માધ્યચ્યમુદીરિતમ્ ........... ૧૨૧ આત્માને ભાવયન્નાભિ, ર્ભાવનાભિમહામતિ; ત્રુટિતામપિ સંધ, વિશુદ્ધધ્યાનસંતતિ............................ ૧૨૨ તીર્થ વા સ્વસ્થતાહેતુ, યત્તકા ધ્યાનસિદ્ધયે; કૃતાસનજયો યોગી, વિવિક્ત સ્થાનમાશ્રયેત્ ..... ૧૨૩ પર્યકવીરવજાન્જ, ભદ્રદડાસનાનિ ચ; ઉત્કટિકા ગોદોહિકા, કાયોત્સર્ગસ્તથાસનમ્. સાન્જ ફુઘયોરધોભાગે, પાદોપરિ કૃતે સતિ; પર્યકો નાભિગોત્તાન, -દક્ષિણોત્તરપાણિકા , .......... ૧૨૫ વાગોંડલિંઈક્ષિણોરૂÒ, વામોરૂપરિ દક્ષિણઃ; ક્રિયતે યત્ર તદ્દીરો-, ચિત વીરાસનું મૃતમ્ ...................૧૨૭ પૃ વજાકૃતીભૂતે, દોભ્ય વિરાસને સતિ; ગૃણીયાદ્ પાદયોર્યત્રા, -ગુષ્ઠી વજાસન તુ તત્ ..... ૧૨૭
- ૧ ૨૪

Page #91

સિહાસનાધિરૂઢસ્યા, સનાપનયને સતિ; તવૈવાવસ્થિતિર્યા તા, -મજે વીરાસન વિદુઃ.. .... ૧૨૮ જડ્ડઘાયા મધ્યભાગે તુ, સંશ્લેષો યત્ર જંઘયા; પદ્માસનમિતિ પ્રોક્ત, તદાસનવિચક્ષણ ................... ૧૨૯ સંપુટીકૃત્ય મુષ્કાઝે, તલપાદૌ તથોપરિ; પાણિકચ્છપિકાં કુર્યા, યત્ર ભદ્રાસન તુ તતું ............ ૧૩૦ શ્લિષ્ટાગુલી શ્લિષ્ટગુલ્ફી, ભૂશ્લિષ્ટોરૂ પ્રસારતું; યત્રોપવિશ્ય પાદી તદ્, દસ્કાસનમુદારિતમ્ ૧૩૧ પૂત પાક્ષ્ણિ-સમાયોગે, પ્રાદુરુસ્કટિકાસનમુ; પાર્ષ્યાિભ્યાં તુ ભુવસ્યાગે, તસ્યાગોદોહિકાસનમ્..... ૧૩૨ પ્રલમ્બિતભુજ૮ન્દ્ર, મૂર્ધ્વસ્થસ્યાસિતસ્ય વા; સ્થાન કાયાનપેક્ષ ય, કાયોત્સર્ગઃ સ કીર્તિતઃ . ... ૧૩૩ જાયતે યેન યુનેહ, વિહિતેન સ્થિર મન; તત્તદેવ વિધાત, -માસને ધ્યાનસાધનમ્ . .... ૧૩૪ સુખાસનસમાસીન, સુશ્લિષ્ટાધરપલ્લવ નાસાગ્રન્યસ્તદન્દ્રો, દન્તર્દન્તાનસંસ્થૂશન્. .. ૧૩પ પ્રસન્નવદનઃ પૂર્વા, -ભિમુખો વાયુદભુખ; અપ્રમત્તઃ સુસંસ્થાનો, ધ્યાતા ધ્યાનોદ્યતો ભવેત્ ............૧૩૬

Page #92

Acharya
આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિ વિરચિત
અષ્ટક પ્રકરણ
૧. મહાદેવાષ્ટકમ યસ્ય સંક્લેશજનનો રાગો નાસ્તેવ સર્વથા; ન ચ દ્રષોડપિ સન્વેષ શમેન્ધનદવાનલઃ ન ચ મોહાડપિ સજ્ઞાનચ્છાદનોડશુદ્ધવૃત્તકૃત; ત્રિલોકખ્યાતમહિમા મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે ... યો વીતરાગ: સર્વજ્ઞો યઃ શાશ્વત સુખેશ્વરઃ; ક્લિષ્ટકર્મકલાતીતઃ સર્વથા નિષ્કલસ્તથા
............ યઃ પૂજ્ય: સર્વદેવાનાં યો ધ્યેયઃ સર્વયોગિનામુ; ય: સૃષ્ટા સર્વનીતીનાં મહાદેવઃ સ ઉચ્યતે .... એવં સદ્વત્તાયુક્તન યેન શાસ્ત્રમુદાઢતમુ; શિવર્વત્મ પર જ્યોતિસ્ત્રિકોટીદોષવર્જિતમ્ .............. યસ્ય ચારાધનોપાય સદાજ્ઞાભ્યાસ એવ હિ; યથાશક્તિ વિધાનેન નિયમાન્સ ફલપ્રદ: .. ....... સુવૈદ્યરચનાદ્યતંદું વ્યાધેર્ભવતિ સંક્ષયઃ; તદેવ હિ તદ્વાક્યાત્ ધ્રુવઃ સંસારસંક્ષયઃ.. એવભૂતાય શાન્તાય કૃતકૃત્યાય ધીમ0; મહાદેવાય સતત સખ્યભજ્યા નમોનમ: ..........
૨. નાનાષ્ટકમ્ દ્રવ્યતો ભાવતઐવ દ્વિધા સ્નાનમુદાઢતમ્; બાહ્યમાધ્યાત્મિક ચેતિ તદન્યૂઃ પરિકીત્યંત ,
............
૮૧

Page #93

......
•••••••••••••••••
........
જલન દેહદેશસ્ય ક્ષણે યસ્કૃદ્ધિકારણમ્; પ્રાયોડન્યાનુપરોધેન દ્રવ્યસ્નાન તદુચ્યતે કુત્વેદ યો વિધાન દેવતાતિથિપૂજનમ્; કરોતિ મલિનારમ્ભી તસ્વૈતદપિ શોભનમ્... ભાવશુદ્ધિનિમિત્તત્વાત્તવાનુભવસિદ્ધિતઃ; કથગ્વિદોષભાવેડપિ તદન્યગુણભાવતઃ અધિકારિવશાચ્છાત્રે ધર્મસાધનસંસ્થિતિઃ; વ્યાધિપ્રતિક્રિયાતુલ્યા વિશેયા ગુણદોષયોઃ ધ્યાનાત્મસા તુ જીવસ્ય સદા યસ્કૃદ્ધિકારણમુ; મલ કર્મ સમાશ્રિય ભાવસ્નાન તદુચ્યતે ઋષીણામુત્તમ ધ્યેતિિર્દષ્ટ પરમર્ષિભિઃ; હિંસાદોષનિવૃત્તાનાં વ્રતશીલવિવર્ધનમ્ ............................. સ્નાવાડનેન યથાયોગે નિઃશેષમલવર્જિત; ભૂયો ન લિપ્યતે તેના સ્નાતક: પરમાર્થતઃ ................
૩.પૂજાષ્ટકમ અષ્ટપુષ્પી સમાખ્યાતા સ્વર્ગમોક્ષપ્રસાધની; અશુદ્ધતરભેદેન દ્વિધા તત્ત્વાર્થદર્શિભિઃ .. શુદ્ધાગમૈર્યથાલાભ પ્રત્યશૈઃ શુચિભાજને ; સ્તોકર્વા બહુભિવંડપિ પુષ્પર્ધાત્યાદિસમ્પર્વઃ .
........ અષ્ટાપાયવિનિમુક્તતદુત્વગુણભૂતયે; દિયતે દેવદેવાય યા સાડશુદ્ધેયૂદાહૃતા .
૮૨

Page #94

સહ્કીણ્ષા સ્વરૂપેણ દ્રવ્યાન્દૂભાવપ્રસક્તિતઃ; પુણ્યબન્ધનિમિત્તત્વાદ્ વિજ્ઞેયા સર્વસાધની ....... યા પુનર્ભાવ‰ઃ પુષ્પઃ શાસ્ત્રોક્તિગુણસડ્ગતૈઃ; પરિપૂર્ણત્વતોઽમ્યાનૈરત એવ સુગન્ધિભિઃ અહિંસાસત્યમસ્તેયં બ્રહ્મચર્યમસşગતા; ગુરુભક્તિસ્તપો જ્ઞાનં સત્પુષ્પાણિ પ્રચક્ષતે એભિદેવાધિદેવાય બહુમાનપુરસ્કરા; દીયતે પાલનાઘા તુ સા વૈ શુદ્ધેયુદાહતા પ્રશસ્તો ઘનયા ભાવસ્તતઃ કર્મક્ષયો ધ્રુવઃ; કર્મક્ષયાચ્ચ નિર્વાણમત એષા સતાં મતા
૮૩
...........
.......
*******
*******.................
**********
૪. અગ્નિકાદિકાષ્ટકમ કર્મેન્ધનું સમાશ્રિત્ય દંઢા સદ્ભાવનાહુતિઃ; ધર્મધ્યાનાગ્નિના કાર્યા દીક્ષિતેનાગ્નિકારિકા દીક્ષા મોક્ષાર્થમાખ્યાતા જ્ઞાનધ્યાનફલં ચ સ; શાસ્ત્ર ઉક્તો યતઃ સૂત્રં શિવધર્મોત્તરે હ્યદઃ જયા વિપુલ રાજ્યમગ્નિકાર્યણ સમ્પ્રદઃ; તપ: પાપવિશુધ્યર્થં જ્ઞાનં ધ્યાનં ચ મુક્તિદમ્. પાપં ચ રાજ્યસમ્પન્નુ સમ્ભવત્યનથં તતઃ; ન તદ્વેત્વોરુપાદાનમિતિ સભ્યન્વિચિત્ત્વતામ્ વિશુદ્ધિશ્ચાસ્ય તપસા ન તુ દાનાદિનૈવ યત્; તદિયું નાન્યથા યુક્તા તથા ચોક્ત મહાત્મના
****......
૪
૫
૬
6
૮
૨
૩
૪
૫

Page #95

Achar
ا
ધર્માર્થ યસ્ય વિત્તેહા તસ્યાના ગરીયસી; પ્રક્ષાલનાદ્ધિ પકશ્ય દૂરાદસ્પર્શનું વરમ્... ............... ૬ મોક્ષાધ્વસેવયા ચૈતાઃ પ્રાય: શુભતરા ભવિ; જાયન્ત ધનપાયિન્ય ઇયં સચ્છાસ્ત્રસંસ્થિતિઃ ઇષ્ટાપૂર્ત ન મોક્ષાર્ગ સકામસ્યોપવર્ણિતમ્; અકામસ્ય પુનર્યોક્તા સૈવ ન્યાધ્યાગ્નિકારિકા. ........
૫. ભિક્ષાષ્ટકમ સર્વસમ્પત્કરી સૈકા પૌરુષષ્મી તથાડપરા; વૃત્તિભિક્ષા ચ તત્ત્વજ્ઞરિતિ ભિક્ષા ત્રિધોદિતા. યતિર્ધાનાદિયુક્તો યો ગુર્વાજ્ઞામાં વ્યવસ્થિત સદાનારશ્મિણસ્તસ્ય સર્વસમ્પત્કરી મતા. વૃદ્ધાદ્યર્થમસગસ્ટ ભ્રમરોપમયાડટતઃ; ગૃહિદેહોપકારાય વિહિતેતિ શુભાશયાત્ પ્રવજ્યાં પ્રતિપત્રો યસ્તદ્વિરોધેન વર્તત; અસદારત્મિણસ્તસ્ય પૌરુષનીતિ કીર્તિતા .............. ધર્મલાઘવકૃન્યૂઢો ભિક્ષયોદરપૂરણમ્; કરોતિ દન્યાત્પીનાગઃ પૌરુષ હન્તિ કેવલમ્ ........ નિઃસ્વાર્ધપગવો યે તુ ન શક્તા વૈક્રિયાન્તરે; ભિક્ષામટત્તિ વૃજ્યર્થ વૃત્તિભિયમુચ્યતે ........ નાતિ દુષ્ટાડપિ ચામીષાએષા ચાન્નૌમી તથા; અનુકમ્મા નિમિત્તવાદુ ધર્મલાઘવકારિણઃ.................. ૭
م
.
.
ه
ه
م
مه
८४

Page #96

દાતૃણામપિ ચૈતાભ્યઃ ફલ ક્ષેત્રાનુસારતઃ; વિષેયમાશયાપિ સ વિશુદ્ધઃ ફલપ્રદ
s. સર્વસમ્પકથી ભિક્ષાષ્ટકમ્ અકૃતોડકારિતચાન્યરસકલ્પિત એવ ચ; યતઃ પિણ્ડઃ સમાખ્યાતો વિશુદ્ધઃ શુદ્ધિકારકઃ .... યો ન સર્કલ્પિતઃ પૂર્વ મેયબુદ્ધ્યા કર્થ નુ મુ; દદાતિ કચ્ચિદેવં ચ સ વિશુદ્ધ વૃથોદિતમ્.. ન ચૂર્વ સદ્દગૃહસ્થાનાં ભિક્ષા ગ્રાહ્યા ગૃહેવુ થતું; સ્વપરાર્થ તુ તે યત્ન કર્વતે નાન્યથા ક્વચિત્ ................ સંકલ્પને વિશેષેણ યત્રાસૌ દુષ્ટ ઇત્યપિ; પરિહારો ન સમ્યફ સ્યાદ્યાવર્થિકવાદિનઃ વિષયો વાઇસ્ય વક્તવ્યઃ પુણ્યાર્થ પ્રકૃતસ્ય ચ; અસમ્ભવાભિધાનાભ્યાદાપ્તસ્યાનાખતાડન્યથા... વિભિન્ન દેયમાશ્રિત્ય સ્વભોગ્યાદ્યત્ર વસ્તુનિ; સંકલ્પને ક્રિયાકાલે તદુષ્ટ વિષયોડનયોઃ ........ સ્વોચિતે તુ યદારમ્ભ તથા સંકલ્પને ક્વચિતું; ન દુષ્ટ શુભભાવવાતું તથ્થદ્વાપરયોગવત્ .... દષ્ટોડસંકલ્પિતસ્યાપિ લાભ એવમસમ્ભવઃ; નોક્ત ઇત્યાપ્તતાસિદ્ધિયતિધર્મોડતિદુષ્કરઃ..

Page #97

૭. પ્રચ્છન્નભોજનાષ્ટકમ્
સર્વારમ્ભનિવૃત્તસ્ય મુમુક્ષોર્માવિતાત્મનઃ; પુણ્યાદિપરિહારાય મતં પ્રચ્છન્નભોજનમ્ ભુગ્માનં વીણ્ય દીનાદિર્યાચતે ક્ષુદ્ઘપીડિતઃ; તસ્યાનુકમ્પયા દાને પુણ્યબન્ધઃ પ્રકીર્તિતઃ ભવહેતુત્વતશ્ચાય નેષ્યતે મુક્તિવાદિનામ્; પુણ્યાપુણ્યક્ષયાન્મુક્તિરિતિ શાસ્ત્રવ્યવસ્થિતેઃ પ્રાયો ન ચાનુકમ્પાવાંસ્તસ્યાદત્વા કદાચન; તથાવિધસ્વભાવત્ત્વાચ્છક્નોતિ સુખમાસિતુમ્ અદાને પિ ચ દીનાદેરપ્રીતિર્જાયતે ધ્રુવમુ; તતોપિ શાસનદ્વેષસ્તતઃ કુગતિસન્નતિઃ નિમિત્તભાવતસ્તસ્ય સત્યુપાયે પ્રમાદતઃ; શાસ્ત્રાર્થબાધનેનેહ પાપબન્ધ ઉદાહતઃ શાસ્ત્રાર્થમ્ય પ્રયત્નેન યથાશક્તિ મુમુક્ષુણા; અન્યવ્યાપારશૂન્યેન કર્તવ્ય: સર્વદૈવ હિ એવું હ્યુભયથાપ્યુંતદુષ્ટ પ્રકટભોજનમ્;
યસ્માન્નિદર્શિત શાસ્ત્ર તતસ્યાગોસ્ય યુક્તિમાન્ ......... ૮
૮.પ્રત્યાખ્યાનાષ્ટકમ્
૮૭
દ્રવ્યતો ભાવતથૈવ પ્રત્યાખ્યાનં દ્વિધા મતમ્;
અપેક્ષાદિકૃતં હ્યાઘમતોઽન્યચ્ચરમં મતમ્
*****...
૧
૩
૪
૫
5

Page #98

.........
અપેક્ષા ચાવિધિચ્ચેવા પરિણામસ્તર્થવ ચ; પ્રત્યાખ્યાનસ્ય વિજ્ઞાસ્તુ વિર્યાભાવસ્તથાપરઃ ................ લક્ઝાદ્યપેક્ષયા શ્વેતદભવ્યાનામપિ ક્વચિતું; સૂયતે ન તસ્કિત્ર્યિદિત્યપેક્ષાત્ર નિદિતા યશૈવાવિધિના લોકે ન વિદ્યાગ્રહણાદિ થતુ; વિપર્યયફલત્વેન તથદમપિ ભાવ્યતામ્. અક્ષયોપશમાત્યાગપરિણામે તથાડસતિ; જિનાજ્ઞાભક્તિસંવેગવૈકલ્યાદેતદપ્તસતું ઉદગ્રવીર્યવિરહાતુ ક્લિષ્ટકર્મોદયેન યતુ; બાધ્યતે તદપિ દ્રવ્યપ્રત્યાખ્યાન પ્રકીર્તિતમ્ એતદ્વિપર્યયાર્ભાવપ્રત્યાખ્યાન જિનોદિતમુ; સમ્યક્યારિત્રરૂપતાશિયમાનુક્તિસાધનમ્................. જિનોક્તમિતિ સભઢ્યા ગ્રહણે દ્રવ્યતોડય્યદા; બાધ્યમાન ભદૂભાવપ્રત્યાખ્યાનસ્ય કારણમ્.. ...........
. જ્ઞાનાષ્ટકમ વિષયપ્રતિભાસં ચા-પરિણતિમત્તથા; તત્ત્વસંવેદનું ચૈવ જ્ઞાનમાહુર્મહર્ષય: વિષકટકરન્નાદો બાલાદિપ્રતિભાવતુ; વિષયપ્રતિભાસં સ્માતુ તદ્ધયત્વાદ્યવેદકમુ. નિરપેક્ષપ્રવૃજ્યાદિ લિજ્ઞમતદુદાદતમ્; અજ્ઞાનાવરણાપાયે મહાપાયનિબન્ધનમ્...
ا
م
م
له)
૮૭.

Page #99

પાતાદિપરતત્રસ્ય તદ્દોષાદાનસંશયમુ; અનÍદ્યાપ્તિયુક્ત ચાત્મપરિણતિમન્મતમ્ ................ તથાવિધ પ્રવૃજ્યાદિવ્યગ્ય સદનુબન્ધિ ચ; જ્ઞાનાવરણહ્રાસોત્થ પ્રાયો વૈરાગ્યકારણમ્ ......... સ્વસ્થવૃત્તઃ પ્રશાન્તસ્ય તÒયત્વાદિનિશ્ચયમુ; તત્ત્વસંવેદન સમ્યગુ યથાશક્તિ ફલપ્રદમ્ ........ ન્યાયાદી શુદ્ધનૃત્યાદિગમ્યમેતત્વકીર્તિતમ્; સજ્ઞાનાવરણાપાયે મહોદયનિબન્ધનમ્ એતસ્મિન્સતત યત્નઃ કુગ્રહત્યાગતો ભૂશમ્; માર્ગશ્રદ્ધાદિભાવેન કાર્ય આગમતત્પર
૧૦. વૈરાગ્વાષ્ટકમ આર્તધ્યાના_મેકં યાન્મોહગર્ભ તથાડપરમુ; સજ્ઞાનસર્ગત ચેતિ વૈરાગ્ય ત્રિવિધ મૃતમ્ . ઇષ્ટતરવિયોગાદિનિમિત્ત પ્રાયશો હિ થતું; યથાશક્યપિ હેયાદાવપ્રવૃજ્યાદિવર્જિત..... ઉગકૃદ્વિષાદાઢ્યમાત્મઘાતાદિકારણમ્; આર્તધ્યાન હ્યદો મુખ્ય વૈરાગ્ય લોકતો મતમ્ ............. એકો નિત્યસ્તકાલબદ્ધઃ ક્ષAસદ્ધહ સર્વથા; આત્મતિ નિશ્ચયાભૂયો ભવનેગુંયદર્શના
.......... તજ્યાગાયોપશાન્તસ્ય સદ્વત્તસ્યાપિ ભાવતઃ; વૈરાગ્ય તર્ગત યત્તતું મોહગર્ભમુદાહૃતમ્
.............
૮૮

Page #100

ભૂયાંસો નામિનો બદ્ધા બાહ્યનેચ્છાદિના શ્રેમી; આત્માનરૂદ્ધશાત્કષ્ટ ભવે તિષ્ઠન્તિ દારુણે ....... એવં વિજ્ઞાય તત્યાગવિધિસ્યાગશ્ચ સર્વથા; વૈરાગ્યમાહુ સજ્ઞાનસંગત તત્ત્વદર્શિનઃ . એતત્તત્ત્વપરિજ્ઞાનાઝિયમેનોપજાયતે; થતોડતઃસાધન સિદ્ધરતદેવોદિત જિનૈઃ..
૧૧. તપોષ્ટકમ દુઃખાત્મક તપઃ કેચિન્મ ત્તે તત્ર યુક્તિમતું; કર્મોદયસ્વરૂપવાદ્ બલીવદંદિ દુઃખવતું ... સર્વ એવ ચ દુઃખેવં તપસ્વી સન્મસજ્યતે; વિશિષ્ટસ્તદ્ધિશેષેણ સુધનેન ધની યથા... મહાતપસ્વિનચ્ચેવં ત્વત્રીત્યા નારકાદાયઃ; શમસૌખ્યપ્રધાનવાદ્યોગિનસ્વતપસ્વિનઃ ... યુજ્યાગમબહિર્ભતમતસ્યાજ્યમિદ બુધે; અશસ્તધ્યાનજનનાર્ પ્રાય આત્માપકારકમ્ મન-ઇન્દ્રિયયોગાનામહાનિશ્ચોદિતા જિનૈઃ; થતોડત્ર તત્કર્થ ત્વસ્ય યુક્તા સ્યાદ્ દુઃખરૂપતા . ... યાપિ ચાનશનાદિભ્યઃ કાયપીડા મનાફ ક્વચિતુ; વ્યાધિક્રિયાસમા સાપિ નષ્ટસિદૂધ્યાત્ર બાધની .. દૃષ્ટા ચેષ્ટાર્થસંસિદ્ધો કાયપીડા હ્યદુઃખદા; રત્નાદિવણિગાદીનાં તદત્રાપિ ભાવ્યતામ્ ...............
૮૯
! .......
,

Page #101

વિશિષ્ટજ્ઞાનસંવેગશમસામતસ્તપ; ક્ષાયોપથમિક શેયમવ્યાબાધસુખાત્મકમ્ ....
૧૨. વાદાષ્ટકમ્ શુષ્કવાદો વિવાદસ્થ ધર્મવાદસ્તથાડપર ; ઇત્યેષ ત્રિવિધો વાદઃ કીર્તિતઃ પરમર્ષિભિઃ ............. અત્યન્તમાનિના સાર્ધ મૂરચિત્તેન ચ દઢમ્; ધર્મદ્વિષ્ટન મૂઢન શુષ્કવાદસ્તપસ્વિન ... વિજયેકસ્યાતિપાતાદિ લાઘવ તત્પરાજયાતું; ધર્મસ્યતિ દ્વિઘાડખેષ તત્ત્વતોડનાર્થવર્ધનઃ .......... લબ્ધિખ્યાત્યર્થિના તુ સ્વાદુઃસ્થિતેનાડમહાત્મના; છલજાતિપ્રધાનો યઃ સ વિવાદ ઇતિ મૃતઃ ......... વિજયો ઈંત્ર સન્નીત્યા દુર્લભસ્તત્ત્વવાદિન; તભાવેડપ્યન્તરાયાદિદોષોડદૃષ્ટવિઘાતકૃત્
.......... પરલોકપ્રધાનેન મધ્યસ્થ ન તુ ધીમતા; સ્વશાસ્ત્રજ્ઞાતતત્ત્વન ધર્મવાદ ઉદાહતઃ .................. વિજયેવસ્ય ફલે ધર્મપ્રતિપત્યાઘનિન્દિતમ્; આત્મનો મોહનાશશ્ય નિયમાત્તત્પરાજયાતું .......... દેશાદ્યપેક્ષવા ચેહ વિજ્ઞાય ગુરુલાઘવમુ; તીર્થજ્ઞાતમાલો વાદઃ કાર્યો વિપશ્ચિતા.....................
૯૦

Page #102

૧૩. ધર્મવાદાષ્ટકમ વિષયો ધર્મવાદસ્ય તત્તત્તત્રવ્યપેક્ષયા; પ્રસ્તુતાર્થોપયોગ્યેવ ધર્મસાધનલક્ષણઃ પચૈતાનિ પવિત્રાણિ સર્વેષાં ધર્મચારિણામ; અહિંસાતત્યમસ્તેય ત્યાગો મૈથુનવર્જનમ્.. ક્વ ખલ્વેતાનિ યુજ્ય મુખ્યવૃજ્યા ક્વ વા ન હિ; તન્ને તત્તત્રનીલૈવ વિચાર્ય તત્ત્વતો હ્યદ: ............. ધર્માર્થિભિઃ પ્રમાણાદેર્લક્ષણ ન તુ યુક્તિમતું; પ્રયોજનાદ્યભાવેન તથા ચાહ મહામતિ .... પ્રસિદ્ધાનિ પ્રમાણાનિ વ્યવહારશ્ચ તત્કૃતઃ; પ્રમાણલક્ષણસ્યોક્તી જ્ઞાયતે ન પ્રયોજનમ્ .. પ્રમાણેન વિનિશ્ચિત્ય તદુચ્યતે ન વા નનુ; અલક્ષિતાત્કર્થ યુક્તા ન્યાયતોડભ્ય વિનિશ્ચિતિઃ સત્યાં ચાસ્યાં તદુક્યાં કિં તદ્વિષયનિશ્ચિતઃ; તત એનાવિનિશ્ચિત્ય તસ્યોક્તિર્ણાધ્યમેવ હિ તસ્માદ્યથોદિત વસ્તુ વિચાર્ય રાગવર્જિતે; ધર્માર્થિભિઃ પ્રયત્નન તત ઇષ્ટાર્થસિદ્ધિતઃ ...
૧૪. એકાત્તનિત્વપક્ષખsનાષ્ટકમ્ તત્રાત્મા નિત્ય એવેતિ યેષામકાજોદર્શન; હિસાદયઃ કર્થ તેષાં યુજ્યને મુખ્યવૃત્તિતઃ
••••••............ નિષ્કિયોડસૌ તતો હન્તિ હન્યતે વા ન જાનુચિતું; કશ્ચિતુ કેનચિદિત્યેવં ન હિંસાસ્યોપપદ્યતે
••• ...
1
....................
૯૧

Page #103

Ach
,
,
,
,
,
,
,
,
અભાવે સર્વચૈતસ્યા અહિંસાપિ ન તત્ત્વતઃ; સત્યાદી પિ સર્વાણિ નાહિંસા સાધનત્વતઃ તતઃ સન્નીતિતોડભાવાદમીષામસદેવ હિ; સર્વ યમાદ્યનુષ્ઠાન મોહસદ્ગતમેવ વા.... શરીરેણાપિ સમ્બન્ધો નાત એવાસ્ય સગતા; તથા સર્વગતવાચ્ચ સંસારચ્યાપ્યકલ્પિત ........ તતથ્યોગતિધર્માદ્ અધોગતિરધર્મતઃ; જ્ઞાનાન્મોક્ષશ્ય વચન સર્વમેવૌપચારિકમ્.. ભોગાધિષ્ઠાનવિષયે પ્યાસ્મિનું દોષોધ્યમેવ તુ; તભેદાદેવ ભોગોડપિ નિષ્ક્રિયસ્ય કુતો ભવેત્ ........... ઇષ્યતે ચેતુ ક્રિયાપ્યસ્ય સર્વમેવોપપદ્યતે; મુખ્યવૃજ્યાડનાં કિન્તુ પરસિદ્ધાન્તસંશ્રય ...................... ૮
૧૫. એકાાનિત્યપHખsનાષ્ટકમ ક્ષણિકજ્ઞાનસત્તાનરૂપેડપ્યાત્મ સંશયમુ; હિંસાદયો ન તત્ત્વન સ્વસિદ્ધાન્તવિરોધત નાશહતોરયોગેન ક્ષણિકત્સ્ય સંસ્થિતિ ; નાશસ્ય ચાન્યતોડભાવે ભવેદ્ધિસાપ્યહેતુકા...... ...... તતચ્ચાસ્યાઃ સદા સત્તા કદાચિરૈવ વા ભવેતુ; કાદાચિતં હિ ભવને કારણોપનિબન્ધનમ્ .. ન ચ સત્તાનભેદસ્ય જનકો હિંસકો ભવેતુ; સાંવૃતવાત્ર જન્યત્વે યસ્માદસ્યોપપદ્યતે ..........
می
بم
له
»

Page #104

.......
ન ચ ક્ષણવિશેષસ્ય તેનૈવ વ્યભિચારતા; તથા ચ સોડયુપાદાનભાવેન જનકો મતઃ ..... તસ્યાપિ હિંસકત્વેન ન કચ્ચિસ્યાદહિંસકઃ; જનક–ાવિશેષણ નૈવ તદ્વિરતિઃ ક્વચિતું ઉપન્યાસશ્ચ શાસ્ત્રડસ્યાઃ કૃતો યત્નન ચિન્યતામ્; વિષયવસ્ય ધમાસાઘ હતૈષ સફલો ભવેત્ ............... અભાવેવસ્યા ન યુજ્યન્ત સત્યાદી પિ તત્ત્વતઃ; અસ્યાઃ સંરક્ષણાર્થ તુ યદેતાનિ મુનિર્જગી....
૧૬. નિત્યાનિત્યપક્ષમesનાષ્ટકમ્ નિત્યાનિત્યે તથા દેહાદુ ભિન્નભિન્ન ચ તત્ત્વતઃ; ઘટન્ત આત્મનિ ન્યાયાદ્ધિસાદીન્યવિરોધતઃ. ........ પીડાકર્તુત્વયોગેન દેહવ્યાપજ્યપેક્ષયા; તથા હન્મીતિ સક્લેશાદ્ધિઔષા સનિબન્ધના ................ હિંસ્યકર્મવિપાકેડપિ નિમિત્તત્વનિયોગઃ; હિંસકસ્ય ભદેલા દુષ્ટા દુષ્ટાનુબન્ધતઃ તતઃ સદુપદેશાદઃ ક્લિષ્ટકર્મવિયોગતઃ; શુભભાવાનુબજોન હન્નાવસ્યા વિરતિર્ભવેત્ અહિસૈષા મતા મુખ્યા સ્વર્ગમોક્ષપ્રસાધની; એતસંરક્ષણાર્થ ચ ન્યાયં સત્યાદિપાલનમ્ ...... સ્મરણપ્રત્યભિજ્ઞાનદેહસંસ્પર્શવેદનાતું; અસ્ય નિત્યાદિસિદ્ધિચ્ચ તથા લોકપ્રસિદ્ધિતઃ..................
૯૩

Page #105

દેહમાત્ર ચ સત્યસ્મિનું સ્વાત્સકોચાદિધર્મિણિ; ધર્માદરૂધ્વગત્યાદિ યથાર્થ સર્વમેવ તત્ વિચાર્યમેતતું સબુદ્ધ્યા મધ્યસ્થનાન્તરાત્મના; પ્રતિપત્તવ્યમેવેતિ ન ખલ્વન્યઃ સતાં નયઃ
૧૭. માંસભક્ષણદૂષણાષ્ટકમ્ ભક્ષણીય સતા માંસ માણ્યગર્લૅન હેતુના; ઓદનાદિવદિત્યેવં કશ્ચિદાણાતિતાર્કિક .. ભક્ષ્યાભસ્થવ્યવસ્થહ શાસ્ત્રલોકનિબન્ધના; સર્વેવ ભાવતો યસ્મત્તસ્માદેતદસામ્પ્રતમ્. .............. તત્ર પ્રાયજ્ઞમખેમું ભક્ષ્યમન્યતુ નો તથા; સિદ્ધ ગવાદિસલ્લીરરુધિરાદો તવેક્ષણાતુ પ્રાણ્યગર્લૅન ન ચ નોડભક્ષણીયમિદં મતમુ; કિન્વન્યજીવભાવેન તથા શાસ્ત્રપ્રસિદ્ધિતઃ.. ભિક્ષુમાંસનિષેધોડપિ ન ચૂર્વ યુજ્યતે ક્વચિતુ; અશ્માદ્યપિ ચ ભક્ષ્ય યાત્રાયડ્રગત્યાવિશેષતઃ .......... એતાવન્માત્રસામ્યન પ્રવૃત્તિર્યદિ ચેષ્યતે; જાયામાં સ્વજનન્યાં ચ સ્ત્રીત્વાસુધૈવ સાસ્તુ તે ........... તસ્માચ્છાત્રં ચ લોકે ચ સમાશ્રિત્ય વદેદ્ બુધઃ; સર્વત્રેવં બુધવં સ્યાદવથોન્મત્તતુલ્યતા . ••••••••••••• શા ચાખેન વોડÀતન્નિષિદ્ધ યત્નતો નનુ; લકાવતારસૂત્રાદી તતોડનેન ન કિચ્ચન ..
૯૪
•
, , ,
,

Page #106

૧૮. માંસભક્ષણષણાષ્ટકમ્ અન્યોઽવિમૃશ્ય શબ્દાર્થ ન્યાય્ય સ્વયમુદીરિતમ્; પૂર્વાપરવિરુદ્ધાર્થમેવમાહાત્ર વસ્તુનિ ન માંસભક્ષણે દોષો ન મળે ન ચ મૈથુને; પ્રવૃત્તિરેષા ભૂતાનાં નિવૃત્તિસ્તુ મહાફલા ... માં સ ભક્ષયિતાઽમુત્ર યસ્ય માંસમિહાત્મ્યહમ્; એતન્માંસસ્ય માંસત્યં પ્રવદન્તિ મનીષિણઃ ઇત્યું જન્મવ દોષોઽત્ર ન શાસ્ત્રાર્ બાહ્યભક્ષણમ્; પ્રતીêષ નિષેધશ્ચ ન્યાય્યો વાક્યાન્તરાદ્ગતેઃ પ્રોક્ષિતં ભક્ષયેન્માંસં બ્રાહ્મણાનાં ચ કામ્યયા; યથાવિધિ નિયુક્તસ્તુ પ્રાણાનામેવ વાત્યયે અત્રવાસાવદોષચેંન્નિવૃત્તિર્નાસ્ય સજ્યતે; અન્યદાભક્ષણાદત્રાભક્ષણે દોષકીર્તનાત્ યથાવિધિ નિયુક્તસ્તુ યો માંસ નાત્તિ વૈ દ્વિજઃ; સ પ્રેત્ય પશુતાં યાતિ સમ્મવાનેકવિંશતિમ્ પારિવ્રાજ્ય નિવૃત્તિથ્યેઘસ્તદપ્રતિપત્તિતઃ; ફલાભાવઃ સ એવાસ્ય દોષો નિર્દોષતૈવ ન
૧૯. મદ્યપાનદૂષણાષ્ટકમ્ મથું પુનઃ પ્રમાદાઙૂર્ગ તથા સચ્ચિત્તનાશનમ્; સન્માનદોષવત્તત્ર ન દોષ ઇતિ સાહસમ્ . કિં વેહ બહુનોક્લેન પ્રત્યક્ષેÎવ દૃશ્યતે; દોષોડસ્ય વર્તમાનેઽપિ તથા ભડનલક્ષણઃ
૯૫
*****
S
*****.....
.....
...............
...........................
૧
૩
૪
૫
૬
૭
८
૧
૨

Page #107

છે
જ
ર
ત
છ
શ્રયતે ચ ઋષિર્મઘાતું પ્રાપ્ત જ્યોતિર્મહાતપાઃ; સ્વર્ગાગનાભિરાક્ષિપ્તો મૂર્ણવધિને ગતઃ
....... કશ્ચિદૃષિસ્તપતેપે ભીતઃ ઇન્દ્રઃ સુરસ્ત્રિય; ક્ષોભાય પ્રેષયામાસ તસ્વાગત્ય ચ તાસ્તકમ્ ........... વિનયેન સમારાધ્ય વરદાભિમુખ સ્થિતમુ; જગુર્મદ્ય તથા હિંસાં સેવસ્વાબ્રહ્મ વેચ્છયા. સ એવું ગદિતસ્તાભિáયોર્નરકહેતુતામુ; આલોચ્ય મદ્યરૂપ ચ શુદ્ધકારણપૂર્વકમ્ .. મઘં પ્રપદ્ય ભોગાન્નષ્ટધર્મસ્થિતિર્મદાતુ; વિદેશાર્થમજ હવા સર્વમેવ ચકાર સ ........ તતશ્ય ભ્રષ્ટસાર્મથ્યઃ સ મૃત્વા દુર્ગતિ ગતા; ઇન્દુ દોષાકરો મદ્ય વિષેય ધર્મચારિભિઃ
૨૦. મૈથુનEષણાષ્ટકમ્ રાગાદેવ નિયોગેન મૈથુન જાયતે યતઃ; તતઃ કર્થ ન દોષોડત્ર યેન શાસ્ત્ર નિષિધ્યતે. ધર્માર્થ પુત્રનામસ્ય સ્વદારેષ્ફધિકારિણ; ઋતુકાલે વિધાનેન યસ્યાદ્દોષો ન તત્ર ચેતુ ...
•••••• નાપવાદિકકલ્પવાસૈકાન્તનેયસગતમુ; વેદ ઇંધીત્ય સ્નાયાઘદધીચૈવેતિ શાસિતમ....... નાયાદેવેતિ ન તુ યત્તતો હીનો ગૃહાશ્રમ, તત્ર ચૈતદતો ન્યાયાશંસાહસ્ય ન યુજ્યતે .........
૯૯

Page #108

અદોષકીર્તનાદેવ પ્રશંસા ચતું કર્થ ભવેત; અર્થાપત્યા સદોષસ્ય દોષાભાવપ્રકીર્તનાત્ તત્ર પ્રવૃત્તિ હેતુત્વાત્યાજ્યબુદ્ધરસમ્ભવાતું; વિધ્યક્તરિષ્ટસંસિદ્ધરુક્તિરેષા ન ભદ્રિકા પ્રાણિનાં બાધક ચતચ્છાà ગીત મહર્ષિભિઃ; નલિકાતપ્તકણકપ્રવેશજ્ઞાતતસ્તથા મૂલ ચૈતદધર્મસ્ય ભવભાવપ્રવર્ધનમુ; તસ્માદ્રિષાત્રવત્યાજ્યમિદં મૃત્યુમનિચ્છતા................... ૮
૧. સૂકમબુધ્ધાશ્રવણાષ્ટકમ સૂક્ષ્મબુધ્યા સદા શેયો ધર્મો ધર્માર્થિભિર્નરે ; અન્યથા ધર્મબુધ્ધવ તદ્વિઘાતઃ પ્રસજ્યતે .. ગૃહત્વા ગ્લાનભૈષજ્યપ્રદાનાભિગ્રહ યથા; તદપ્રાપ્તી તદન્તઃસ્ય શોકે સમુપગચ્છતઃ ગૃહીતોડભિગ્રહઃ શ્રેષ્ઠો ગ્લાન જાતો ન ચ ક્વચિત્; અહો મેડધન્યતા કષ્ટ ન સિદ્ધમભિવાચ્છિત....... એવં શ્વેતત્સમાદાને ગ્લાનભાવાભિસન્ધિમતુ; સાધૂનાં તત્ત્વતો યત્તત્ દુષ્ટ શેયં મહાત્મભિઃ લૌકિકેરપિ ચૈષોડર્થો દૃષ્ટઃ સૂક્ષ્માર્ગદર્શિભિ; પ્રકારાન્તરતઃ કશ્ચિદત એતદુદાદતમ્.. અગેન્ડેવ જરાં યાતુ યત્ત્વયોપકૃત મમ; નર: પ્રત્યુપકારાય વિપલ્સ લભતે ફલમ્ ...
•••••••••......

Page #109

એવં વિરુદ્ધદાનાદૌ હીનોત્તમગતેઃ સદા; પ્રવ્રજ્યાદિવિધાને ચ શાસ્ત્રોક્તન્યાયબાધિતે દ્રવ્યાદિભેદતો શેયો ધર્મવ્યાઘાત એવ હિ; સમ્યગ્માધ્યસ્થ્યમાલખ્ય શ્રુતધર્મવ્યપેક્ષયા
૨૨. ભાવવિશુદ્ધિવિચારાષ્ટકમ
ભાવશુદ્ધિપિ શેયા થૈષા માર્ગાનુસારિણી; પ્રજ્ઞાપનાપ્રિયાત્યર્થં ન પુનઃ સ્વાગ્રહાત્મિકા રાગો દ્વેષશ્ચ મોહમ્ચ ભાવમાલિન્યહેતવઃ; એતદુત્કર્ષતો શેયો હન્તોત્કર્ષોડસ્ય તત્ત્વતઃ તથોત્કૃષ્ટ ચ સત્યસ્મિન્ શુદ્ધિર્વે શબ્દમાત્રકમ્; સ્વબુદ્ધિકલ્પનાશિલ્પનિર્મિત નાર્થવદ્ભવેત્ ન મોહોટ્રિક્તતાભાવે સ્વાગ્રહો જાયતે ક્વચિત્; ગુણવત્સારતત્ર્યં હિ તદનુત્કર્ષસાધનમ્ અત એવાગમજ્ઞોઽપ દીક્ષાદાનાદિષુ ધ્રુવમ્; ક્ષમાશ્રમણહસ્તેનેત્યાહ સર્વેષુ કર્મસુ .. ઇદં તુ યસ્ય નાસ્યેવ સ નોપાયેઽપિ વર્તતે; ભાવશુદ્ધેઃ સ્વપરયોર્ગુણાદ્યક્ષસ્ય સા કુતઃ ...... તસ્માદાસન્નભવ્યસ્ય પ્રકૃત્યા શુદ્ધચેતસઃ; સ્થાનમાનાન્તરજ્ઞસ્ય ગુણવબહુમાનિનઃ ઔચિત્યેન પ્રવૃત્તસ્ય કુગ્રહત્યાગતો ભૃશમ્; સર્વત્રાગમનિષ્ઠસ્ય ભાવશુદ્ધિર્યથોદિતા
૯૮
*.............
........
૭
*******
८
...........૧
૩
૪
૫
૩
८

Page #110

-
૭
6
=
દ
૨૩. શાસામાલિન્દનિષેધાષ્ટમ યઃ શાસનસ્ય માલિજેડનાભોગેનાપિ વર્તત; સ તન્મિથ્યાત્વહેતુત્વાદળેષાં પ્રાણિનાં ધ્રુવ... ..... બનાત્યપિ તદવાલ પર સંસારકારણમુ; વિપાકદારુણે ઘોર સર્વાનWવિવર્ધનમ્ વસ્તુન્નતૌ યથાશક્તિ સોડપિ સમ્યક્તહેતુતામુ; અન્વેષાં પ્રતિપદ્યુહ તદેવાનોત્યનુત્તરમ્.. પ્રક્ષીણતીવ્રસંક્લેશ પ્રશમદિગુણાન્વિતમ્; નિમિત્ત સર્વસૌખ્યાનાં તથા સિદ્ધિસુખાવહમ્ . . અતઃ સર્વપ્રયત્નન માલિન્ય શાસનસ્ય તુ; પ્રેક્ષાવતા ન કર્તવ્ય પ્રધાને પાપસાધનમ્ અસ્માચ્છાસનમાલિન્યાજ્જાતી જાતી વિગહિતમુ; પ્રધાનભાવાદાત્માનું સદા દૂરીકરોત્યલમ્.. કર્તવ્યા ચોન્નતિઃ સત્યાં શક્તાવિત નિયોગઃ; અવધ્યું બીજમેષા યત્તત્ત્વતઃ સર્વસમ્મદામ્ અત ઉન્નતિમાપ્નોતિ જાતી જાતી હિતોદયામ્; ક્ષય નિયતિ માલિન્ય નિયમાત્સર્વવસ્તુષ.
૪.પણથાનુબઘિપુરથાદિવિવરણાષ્ટકમ્ ગેહાત્રેહાન્તર કશ્ચિચ્છોભનાદધિક નર; યાતિ યદ્રસુધર્મેણ તદ્ધદેવ ભવોભવમ્ ગેહાહાત્તર કશ્ચિચ્છોભનાદિતરન્નરઃ; યાતિ યુદસદ્ધર્મારદેવ ભવભવમ્......
A
A
૯૯

Page #111

ગેહાગેહાન્તરે કશ્ચિદશુભાદકિં ન૨ઃ; યાતિ યુદ્ધત્મહાપાપાત્તદ્વદેવ ભવાદ્ભવમ્ ગેહાગેહાન્તમાં કશ્ચિદશુભાદિતરન્ન૨ઃ; યાતિ યુદ્ધસુધર્મણ તદેવ ભવાદ્ભવમ્ શુભાનુબન્ધ્યતઃ પુણ્ય કર્તવ્યં સર્વથા નરૈઃ; યત્પ્રભાવાદપાતિન્યો જાયન્ત સર્વસમ્મદઃ
સદાગમવિશુદ્ધેન ક્રિયતે તચ્ચ ચેતસા;
એતચ્ચ જ્ઞાનવૃદ્ધેભ્યો જાયતે નાન્યતઃ ક્વચિત્ ..... .... ડુ ચિત્તરત્નમસંક્લિષ્ટમાન્તર ધનમુચ્યતે; યસ્ય તમ્મુષિતં દોયૈસ્તસ્ય શિષ્ટા વિપત્તયઃ દયા ભૂતેષુ વૈરાગ્યે વિધિવદ્ગુરુપૂજનમ્; વિશુદ્ધા શીલવૃત્તિશ્ચ પુણ્ય પુણ્યાનુબöદઃ.
૧૦૦
......
૨૫. પુણ્યાનુન્ધિપુણ્યપ્રધાનફલાષ્ટકમ્ અતઃ પ્રકર્ષસમ્પ્રાપ્તાદ્વિજ્ઞેયં ફલમુત્તમમ્; તીર્થકૃત્ત્વ સદૌચિત્યપ્રવૃત્ત્વા મોક્ષસાધકમ્ . સૌચિત્યપ્રવૃત્તિશ્ચ ગર્ભાદારભ્ય તસ્ય યત્; તત્રાપ્યભિગ્રહો ન્યાય્યઃ શૂયતે હિ જગદ્ગુરોઃ પિત્રુàગનિરાસાય મહતાં સ્થિતિસિદ્ધયે; ઇષ્ટકાર્યસમૃધ્યર્થમેવમ્ભુતો જિનાગમે જીવતો ગૃહવાસેઽસ્મિન્ યાવન્ને પિતરાવિમૌ; તાવદેવાધિવત્સ્યામિ ગૃહાનહમપીષ્ટતઃ
.....................................
******
૩
પ્
૧
૨
૩

Page #112

•••••••••••••••••••
ઇમૌ શુશ્રુષમાણસ્ય ગૃહાનાવસતો ગુરૂ; પ્રવજ્યાપ્યાનુપૂર્વેણ ન્યાયાડજો કે ભવિષ્યતિ .............. સર્વપાપનિવૃત્તિર્યાત્ સર્વચૈષા સતાં મતા; ગુરૂગકૃતોડત્યન્ત નેય ન્યાયોપપઘતે પ્રારમ્ભમન્ગલ હ્યુસ્યા ગુરુશુશ્રુષણ પરમ; એતો ધર્મપ્રવૃત્તાનાં નૃણાં પૂજાડડસ્પદ મહતું . સ કૃતજ્ઞઃ પુનાનું લોકે સ ધર્મગુરુપૂજક; સ શુદ્ધધર્મભા ચૈવ ય એતી પ્રતિપદ્યતે
૨૦. તીર્થકૃદાનમહત્ત્વસિષ્યષ્ટકમ જગદ્ગરોર્મહાદાનું સખ્યાવચ્ચેત્યસદ્ગતમ્; શતાનિ ત્રીણિ કોટીનાં સૂત્રામિયાદિ ચોદિતમ્. અચૅસ્વસમન્વેષાં સ્વતન્ત્રકૂપર્વણ્યતે; તત્તદેવેહ તઘુક્ત મહચ્છબ્દોપપત્તિતઃ તતો મહાનુભાવવાdષામેવે યુક્તિમતું; જગદ્ગુરુત્વમખિલ સર્વ હિ મહતાં મહતું એવમાહહ સૂત્રાર્થ ન્યાયતોડનવધારયનું; કશ્ચિન્મોહાત્તતસ્તસ્ય ન્યાયલેશોત્ર દશ્યતે . મહાદાન હિ સંખ્યાવર્કથ્થભાવાજ્જગન્નુરો; સિદ્ધ વરવરિકાતસ્તસ્યા સુત્રે વિધાનતઃ તયા સહ કર્થ સંખ્યા યુજ્યતે વ્યભિચારતઃ; તસ્માદ્યથોચિતાર્થ તે સંખ્યાગ્રહણમિષ્ણતામ્..
તસ્વાગ્રહણમધ્યતામ્ ................................ 3
વાત ,
,
,
,
,
,
,
,
.....
૧૦૧

Page #113

ન
જ
મહાનુભાવતાપ્રેષા તભાવે ન યદર્શિનઃ; વિશિષ્ટસુખયુક્તત્વાસત્તિ પ્રાયણ દેહિનઃ ધર્મેદ્યતાથ્થ તદ્યોગાતે તદા તત્ત્વદર્શિન; મહમ્મહત્ત્વમસ્યવયમેવ જગદ્ગ:
૨૭. તીર્થધાનનિષ્કલતાપરિહારાષ્ટકમ્ કશ્ચિદાહાસ્ય દાનેન ક ઇવાર્થ પ્રસિંધ્ધતિ; મોક્ષગામી ધુર્વ ચેષ યતસ્નેનૈવ જન્મના ઉચ્યતે કલ્પ એવાર્ય તીર્થકૃન્નામકર્મણઃ; ઉદયાત્સર્વસત્તાનાં હિત એવ પ્રવર્તત ધર્માગગાપનાર્થ ચ દાનસ્થાપિ મહામતિ; અવસ્થૌચિત્યયોગેન સર્વસ્યવાનુકમ્પયા .. શુભાશયકર શ્વેતદાગ્રહચ્છેદકારિ ચ; સદસ્યુદયસારાગમનુકમ્માપ્રસૂતિ ચ............ જ્ઞાપકે ચાત્ર ભગવાન નિષ્ક્રાન્તોડપિ દ્વિજન્મને; દેવદૂષ્ય દદદ્ધીમાનનુકમ્પાવિશેષતઃ... ઇત્થમાશયભેદન નાતોડધિકરણ મત; અપિ ત્વચગુણસ્થાન ગુણાન્તરનિબન્ધનમ્ ........... યે તુ દાન પ્રશંસન્તીત્યાદિસૂત્ર તુ યસ્મૃતમ્; અવસ્થાભેદવિષય દ્રષ્ટચું તન્મહાત્મભિઃ ........... એવું ન કશ્ચિદસ્યાર્થસ્તત્ત્વતોડસ્મા–સિધ્યતિ; અપૂર્વ કિન્તુ તપૂર્વમેવ કર્મ પ્રમીયતે..
•
...
5
9
૦
-
ા
૦
૧૦૨

Page #114

૦
૨
છે
જ
૨૮. રાજ્યાભિદાનેપતીર્થકૃતોદોષાભાવપ્રતિપાદનાષ્ટકમ અન્યસ્વાહાસ્ય રાજ્યાદિપ્રદાને દોષ એવ ત; મહાધિકરણત્વેન તત્ત્વમાર્ગેડવિચક્ષણઃ ... અપ્રદાને હિ રાજ્યસ્ય નાયકાભાવતો જનાર; મિથો વૈ કાલદોષણ મર્યાદાભેદકારિણઃ ........................ વિનશ્યન્યધિક યસ્માદિહ લોકે પત્ર ચ; શક્તો સત્યામુપેક્ષા ચ યુજ્યતે ન મહાત્મનઃ. તસ્માનંદુપકારાય તદાન ગુણાવહં; પરાર્થદીક્ષિતસ્યાસ્ય વિશેષણ જગદ્ગરોઃ... એવં વિવાહધર્માદો તથા શિલ્પનિરૂપણે; ન દોષો ઘુત્તમ પુણ્યમિત્યમેવ વિપચ્યતે કિગ્નેહાધિકદોષેભ્યઃ સન્ધાનાં રક્ષણે તુ યતું; ઉપકારસ્તદેવૈષાં પ્રવૃધ્ધે તથાસ્ય ચ ... નાગાદે રક્ષણે યદ્વટ્ઝર્તાદ્યાકર્ષણે તુ; કુર્વજ્ઞ દોષવાસ્તવંદન્યથાડસન્મવાદયમ્. ઇત્વે ચૈતદિવૈષ્ણવ્યમન્યથા દેશનાખેલમુ; કુધર્માદિનિમિત્તત્વોદ્દોષાયેવ પ્રસજ્યતે
૨૯. સામાયિકવરૂપનિરૂપણાષ્ટકમ્ સામાયિકં ચ મોક્ષાર્ગ પર સર્વજ્ઞભાષિત વાસીચન્દનકલ્પાનામુક્તયેતન્મહાત્મનામ્......
દ
....................
(
૦
૧
૧૦૩

Page #115

મા
,
નિરવદ્યમિદ શેયમેકાન્તનૈવ તત્ત્વતઃ; કુશલાશયરૂપવાત્સર્વયોગવિશુદ્ધિત ... યપુનઃ કુશલ ચિત્ત લોકદ્દસ્યા વ્યવસ્થિત તત્તથૌદાર્યયોગેડપિ ચિજ્યમાન ન તાદશમૂ... મધ્યેવ નિપત—તજ્જગદુશ્ચરિત યથા; મત્સુચરિતયોગાચ્ચ મુક્તિઃ સ્યાત્સર્વદેહિનામ્............. અસમ્ભવીદ વસ્તુ બુદ્ધાનાં નિવૃતિશ્રુતે ; સમ્મવિત્વે વિયં ન ચાત્તત્રકસ્યાયનિવૃતી તદેવં ચિત્ત ન્યાયાત્તત્ત્વતો મોહસગતમ્ સાધ્વવસ્થાન્તરે શેય બોધ્યાદે: પ્રાર્થનાદિવતુ અપકારિણિ સબુદ્ધિર્વિશિષ્ટાર્થપ્રસાધનાતું; આત્મસ્મૃરિત્વપિશુના તદપાયાનપેક્ષિણી. એવં સામાયિકાદજદવસ્થાન્તરભદ્રક; સ્થાચ્ચિત્ત તત્ત સંશુદ્ધેયમેકાન્તભદ્રકમ્
30. કેવલજ્ઞાનાષ્ટકમ સામાયિકવિશુદ્ધાત્મા સર્વથા ઘાતિકર્મણઃ; ક્ષયાત્મવલમાપ્નોતિ લોકાલોકપ્રકાશકમ્ જ્ઞાને તપસિ ચારિત્રે સત્યવાસોપજાયતે; વિશુદ્ધિસ્તદતસ્તસ્ય તથા પ્રાપ્તિરિષ્યતે સ્વરૂપમાત્મનો શ્વેત૯િત્ત્વનાદિમલાવૃતમ્; જાત્યરત્નાશ્વત્તસ્ય ક્ષયાત્સાત્તદુપાયતઃ
-
- - , ,
, , ,
, ,
nકા ,
•••••......
,
,
,
૧૦૪

Page #116

આત્મનસ્તત્વભાવત્વાલ્લોકાલોકપ્રકાશક; અત એવ તદુત્પત્તિસમયેઽપિ યથોદિતમ્ આત્મસ્થમાત્મધર્મત્વાત્સંવિત્યા ચૈવમિષ્યતે; ગમનાદયોગેન નાન્યથા તત્ત્વમસ્યુ તુ . યચ્ચ ચન્દ્રપ્રભાધત્ર જ્ઞાતં તજ્માતમાત્રકમૂ; પ્રભા પુદ્ગલરૂપા યત્તદ્ધર્મો નોપપદ્યતે અતઃ સર્વગતાભાસમખેતજ્ઞ યદન્યથા; યુજ્યતે તેન સશ્યાયાત્સંવિજ્યાદોઽપિ ભાવ્યતામ્ . નાદ્રવ્યોઽસ્તિ ગુણાડલોકે ન ધર્માન્તૌ વિભુર્ન ચ; આત્મા તદ્ગમનાઘસ્ય નાડસ્તુ તસ્માઘોદિતમુ ૩૧. તીર્થંકૃષ્ણનાષ્ટકમ્
વીતરાગોપિ સહેઘતીર્થકૃન્નામકર્મણઃ; ઉદયેન તથા ધર્મદેશનાયાં પ્રવર્તતે વરોધિત આરભ્ય પરાર્થોદ્યત એવ હિ; તથાવિધ સમાદત્તે કર્મ સ્મીતાશયઃ પુમાન્ યાવત્સન્નિષ્ઠતે તસ્ય તત્તાવત્સમ્પ્રવર્તતે; તત્ત્વભાવત્વતો ધર્મદેશનાયાં જગદ્ગુરુઃ વચનં ચૈકમપ્યસ્ય હિતાં ભિન્નાર્થગોચરામ્; ભૂયસામપિ સત્ત્વાનાં પ્રતિપત્તિ કરોત્યલમ્ અચિત્ત્વપુણ્યસમ્ભા૨સાર્મથ્યાદેતદીદશમ્; તથા ચોત્કૃષ્ટપુણ્યાનાં નાસ્યસાધ્ય જગત્પ્રયે
૧૦૫
........
...
૪
૫
૬
... ૭
८
૧
૩
૪
૫

Page #117

૩
અભષુ ચ ભૂતાથ યદસૌ નોપપદ્યતે; તdષામેવ દૌદ્ગશ્ય શેયં ભગવતો ન તુ
................... દૃષ્ટચ્યાભ્યદયે ભાનોઃ પ્રકૃત્યા ક્લિષ્ટકર્મણામ્; અપ્રકાશો ક્ષુલ્કાનાં તદત્રાપિ ભાવ્યતામ્. ............ ઇયં ચ નિયમાન્શયા તથાનન્દાય દેહિનામુ; . તદાત્વે વર્તમાનેડપિ ભવ્યાનાં શુદ્ધચેતસામ્ ..
.......... ૩૨. મોક્ષાષ્ટકમ્ કૃત્નકર્મક્ષયાન્મોક્ષો જન્મમૃથ્વાદિવર્જિતઃ; સર્વબાધાવિનિર્મુક્ત એકાન્તસુખસગતઃ. યજ્ઞ દુઃખેન સર્ભિન્ન ન ચ ભ્રષ્ટમનન્તર; અભિલાષાપનીત યત્ તફ્લેયં પરમ પદમ્ .... કચ્ચિદાહાન્નપાનાદિભોગાભાવાદસદ્ગતમ્; સુખ વૈ સિદ્ધિનાથાનાં પ્રષ્ટવ્યઃ સ ખુમાનિદમ્... કિમ્ફલોપન્નાદિસભ્યોગો બુભક્ષાદિનિવૃત્તયે; તવૃિત્ત ફલ કિં સ્વાસ્વાથ્ય તેષાં તુ તત્સદા............ અસ્વસ્થચ્ચેવ ભૈષજ્ય સ્વસ્થસ્ય તુ ન દીયતે; અવાપ્તસ્વાશ્ચકોટીનાં ભોગોગન્નાદેરપાર્થકઃ અકિચિત્કરકે શેયં મોહાભાવાદ્રતાદ્યપિ; તેષાં કવાઘભાવેન હત્ત કણ્વયનાદિવત્ ................ અપરાયત્તમૌત્સુક્યરહિત નિપ્રતિક્રિયમ્; સુખ સ્વાભાવિક તત્ર નિત્યં ભયવિવર્જિતમ્ ...................
૧૦૬

Page #118

પરમાનન્દરૂપે તર્ગીયતેડવૈર્વિચક્ષણઃ; ઇન્દુ સકલકલ્યાણરૂપવાન્સામ્પ્રત હ્યદ...... સંવેદ્ય યોગિનામેતદન્વેષાં શ્રુતિગોચર: ઉપમાડભાવતો વ્યક્તમભિધાતું ન શક્યતે .
.......... અષ્ટકાખ્યું પ્રકરણે કૃત્વા યત્પમસ્જિતમ્; 'વિરાર્તન પાપસ્ય ભવન્તુ સુખિનો જનાઃ ............. ૧૦
થઉક્ષણ પન્ના (ત્રણ આયંબીલ કર્યા પછી આ સૂત્ર વાંચવું.) સાવજ્જજોગવિરઇ, ઉક્કિzણ ગુણવઓ અ પડિવત્તી; ખલિયમ્સ નિંદણા વણ-તિગિચ્છ ગુણધારણા ચેવ. ચારિત્તસ વિસોહી, કીરઇ સામાઇએણ કિલ ઇહયં; સાવજોરજોગાણ, વજ્જણાસવણgણઓ.. દંસણયારવિસોહી, ચઉવીસાયWNણ કિચ્ચઇ ય; અચ્ચભૂઅગુણકિરૂણ-રૂણ જિણવરિંદાણ.. નાણાઇઅ ઉ ગુણા, તસંપન્નપડિવત્તિકરણાઓ; વંદણએણે વિહિણા, કીરઇ સોહી ઉતેસિં તુ... ............... ખલિઅસ્સ તેસિ પુણો, વિહિણા જે નિદણાઇ પડિક્કમણું; તેણે પડિક્કમણેણં, તેસિ પિ ય કીરએ સોહી.. ............. ચરણાઇયાણ, જહક્કમ વણતિગિચ્છરૂવેણું; પડિક્કમણાસુદ્ધાણં, સોહી તહ કાઉસ્સગ્ગણું... ......... ૩
.............. ૨
૧૦૭

Page #119

ગુણધારણરૂણ, પચ્ચક્ખાણેણ તવઇઆરસ્સ; વિરિયારસ્ટ પુણો, સલૅહિવિ કીરએ સોહી. .......૭ ગયવસહસીહઅભિસેવા, દામસસિદિણયર ઝર્ય કુંભ; પઉમસર સાગરવિભાણ, ભવણરયણુચ્ચયસિદ્ધિ ચ........... ૮ અમરિંદનરિંદમુહિંદ-વંદિય વંદિઉં મહાવીર; કુસલાણબંધિબંધુર-મન્ઝયણ કિરઇસ્લામિ. .................. ચઉસરણગમણ દુક્કડ-ગરિહા સુકડાણુમોયણા ચેવ; એસ ગણો અણવરય, કાયવો કુસલહેઉત્તિ............... ૧૦ અરિહંતસિદ્ધસાહૂ, કેવલિ-કવિઓ સુહાવો ધમ્મા; એએ ચહેરો ચઉગઇ-હરણા સરણે લહઈ ધન્નો............૧૧ અહ સો જિણભભિરૂચ્છિરંત રોમેચક ચુઅકરાલો; પહરિસપણઉમ્મીસ, સીસંમિ યંજલી ભણઈ. ............ ૧૨ રાગદ્દો સારીણ, હંતા કમ્મઠ્ઠગાઇઅરિહંતા; વિસ કસાયારણ, અરિહંતા હું, મે સરણે. રાયસિરિમવકસિત્તા, તવચરણે દુચ્ચ અણુચરિત્તા; કેવલસિરિમરહંતા, અરિહંતા હું, મે સરણે...
............. થઇવંદણમરહંતા, અમરિંદનરિંદ,અમરહંતા; સાસયસુહમરહંતા, અરિહંતા હું, મે સરણે...............૧૫ પર-મણગાય મુહંતા, જોઇ દમહિ દઝાણ મરહંતા; ધમ્મકહે અરહંતા, અરિહંતા હેતુ મે સરણે. સબ્યુજિઆણમહિંસ, અરહંતા સવયણમરહંતા; બંભન્વયમરહંતા, અરિહંતા હું, મે સરણ. ............ ૧૭
.........
૧૦૮

Page #120

ઓસરણમવસરિત્તા, ચઉતીસ અઇસએ નિસેવિત્તા; ધમ્મકહ ચ કહેતા, અરિહંતા હું, મે સરણ. ..............૧૮
એગાઇ ગિરાણેગે, સંદેહ દેહિણે સમ છિત્તા; તિહુઅણમણુસાસંતા, અરિહંતા હું, મે સરણ. ........... ૧૯ વયણામએણ ભુવણે, નિવાવંતા ગુણસુ ઠાવંતા; જિઅલોઅમુદ્ધરતા, અરિહંતા હેતુ મે સરણ. .............. ૨૦ અચ્ચક્યુઅગુણવંતે, નિયજસસસહર પહાસિઅ-દિઅંતે; નિયમણાઇઅસંતે, પડિવન્નો સરણમરિહંતે. .......... ૨૧
ઉઝિયજ૨મરણાર્ણ, સમત્તદુખિન્નસત્તસરણાણું; તિહુઅણજણસુયાણ, અરિહંતાણં નમો તાણે.............. ૨૨ અરિહંતસરણમલસુદ્ધિ-લદ્ધસુવિસુદ્ધસિદ્ધ બહુમાણો; પણયસિરરઇયકરકમલ-સેહરો સહરિએ ભણઇ............ ૨૩ કમ્મકુખય સિદ્ધા, સાહાવિએ નાણદંસણસદ્ધિા; સવઠ્ઠલદ્ધિસિદ્ધા, તે સિદ્ધા હું, મે સરણે.................. ૨૪ તિઅલોઅમસ્થયત્યા, પરમપયWા અચિંતસામન્થા; મંગલસિદ્ધપત્થા, સિદ્ધા સરણે સુહાસત્થા. ............ ૨૫ મૂલખિયપડિવફખા, અમૂઢલકુખા સજોગિપચ્ચખા; સાહાવિઅત્તસુખા, સિદ્ધા સરણે પરમસુફખા.................. ૨૬ પડિપિલ્લિ અપડિણીઆ, સમગૂઝાણગ્નિદઢભવબીઆ; જોઇસરસરણીઆ, સિદ્ધા સરણે સમરણીયા. ......... ર૭ પાવિઅપરમાણંદા, ગુણનીસંદા વિચિત્રભવતંદા; લહુડક્ય-રવિચંદા, સિદ્ધા સરણે ખવિઅજંદા... .......... ૨૮
૧૦૯

Page #121

ઉવલદ્ધપરમબંભા, દુલહલંભા વિમુક્કસભા; ભુવણધરધરણખંભા, સિદ્ધા સરણે નિરારંભા............... ૨૯ સિદ્ધસરણેણ નયભંભ હેઉસાહુગુણજણિઅઅણુરાઓ; મેઇણિમિલંતસુખસત્ય-મર્થીઓ તથિમ ભણઇ. ....... ૩૦ જિઅલોઅબંધુણો, કુગઇસિંધુણો પારગા મહાભાગા; નાણાઇએહિ સિવસુફખ-સાહગા સાહુણો સરણ. ........ ૩૧ કેવલિણો પરમોહી, વિઉલમઇ સુઅહરા જિણમયમિ; આયરિય-વિઝાયા, તે સર્વે સાહુણો સરણે............ ૩૨ ચઉદસ-દસ-નવપુવી, દુવાલસિક્કારસંગિણો જે અ; જિણકપ્પાહાલંદિઅ, પરિહારવિશુદ્ધિસાહૂ અ. ............ ૩૩ ખીરાસવ-મહુઆસવ, સંભિન્નસોઅ-કુબુદ્ધી અ; ચારણવેઉબિપયાણ-સારિણો સાહુણો સરણે............ ઉન્ઝિયવઇરવિરોહ, નિશ્ચમદોહા પસંતમુહસોહા; અભિમયગુણસંદોહા, હયદોહા સાહુણો સરણે............. ૩૫ ખંડિઅસિમેહદામા, અકામધામા નિકામસુહકામા; સુપુરિસમણાભિરામા, આયારામા મુણી સરણે........... ૩૬ મિહિઅવિસયકસાયા, ઉઝિઅઘરઘરણિસંગસુહસાયા; અકલિઅહરિસવિસાયા, સાહુ સરણે ગયામાયા............. ૩૭ હિંસાઇદોસસુન્ના, કયકાના સયંભૂરખન્ના, અજરામરાહખુત્રા, સાહુ સરણે સુક્ષ્મપુત્રા.............. ૩૮ કામ-વિડંબણ-ચક્કા, કલિમલ-મુક્કા વિમુક-ચોરિક્કા; પાવરય-સુરય-રિક્કા, સાહુગુણરયણચિચ્ચિક્કા .... ૩૯
૧૧૦

Page #122

સાહત્તસૂઢિઆ જં, આયરિયાઇ તઓ અ તે સા, સાહુભણિએણ ગરિઆ, તમ્યા તે સાહૂણો સરણ. .. ૪૦ પડિવન્નસાહુસરણો, સરણ કાર્ડ પુણોવિ જિણધર્મો, પરિસરોમંચપવંચ, કંચુઅંચિતણૂ ભણઇ..............૪૧ પવરસુકએહિ પત્ત, પત્તેહિ વિ નવરિ કેહિવિ ન પત્ત, તે કેવલિ-પન્નત્ત, ધર્મ સરણે પવન્નો હં....................... ૪૨ પત્તેણં અપરૂંણ ય, પત્તાણિ ય જણ નર-સુર-સુહાઈ, મુકુખ સુહ પુણ પતેણ, નવરિ ધમો સ મે સરણે.....૪૩ નિલિઅકલુસકમ્મો, કુયસુહજમો ખલીફયઅહમ્મો; પમુહપરિણામ રમ્યો, સરણે મે હોઉ જિણધમ્યો........૪૪ કાલzએવિ ન મય, જમ્મણજરમરણ વાહિસયસમય, અમય વ બહુમયે જિણ-મય ચ સરણે પવન્નોહં......૪૫ પસમિઅ-કામપમોહ, દિઢાદિઠેસ ન કલિય વિરોહ; સિવસુદફલયમમોહં ધર્મ સરણે પવોહં. ................... ૪૬ નરયગઇ-ગમણરોહ, ગુણસંદોહ પવાઇ-નિફોહ; નિહણિય-વસ્મહજોહ, ધમ્મ મરણ પવોહં................ ૪૭ ભાસુર-સુવન્નસુંદર-રણાલંકાર-ગારવ-મહઘું; નિતિમિવ દોગચ્ચહર, ધર્મ જિસદેસિ વંદે.............. ચઉસરણગમણસંચિઅ-સુચરિઅરોમચઅંચિઅસરીરો; કયદુક્કડગરિહાઅસુહ, કમ્મફખયકંખિરો ભણઈ........... ૪૯ ઇહભવિઅમન્નભવિએ, મિચ્છાપવત્તણે જમહિગરણ; જિણાવયણપડિકુદ્ધ, ગરિયામિ તું પાવે.................૫૦
૪૮
૧૧૧

Page #123

મિચ્છત્ત-તમંધેણં, અરિહંતાઇસુ અવન્નવયણે જં; અજ્ઞાણેણ વિરઇએ, ઇહિ ગરિહામિ પાવું............ ૫૧ સુઅધમ્મ-સંઘ-સાહસ, પાવ પડિણીઅયાઇ જે રઇએ; અન્નેસ અ પાવેલું, ઇહિ ગરિયામિ પાવું. ............ પર અન્નેસુ અ જીવેસું, મિત્તીકરૂણાઇ-ગોઅરેસ ક્ય; પરિઆવણાઇ દુફખં, ઇહિ ગરિયામિ પાવું.......... ૫૩ જે મણ-વય-કાએહિ, ક્ય કારિઅઅણુમહિ આયરિએ, ધમ્મવિરુદ્ધમસુદ્ધ, સવ્વ ગરિમામિ પાવું.......................૫૪ અહ સો દુક્કડગરિહા-દલિ-ઉજ્જડ-દુક્કડો કુષ્ઠ ભણઈ; સુકડાણરાય-સમુઇત્ર, પુત્રપુલયંકુર-કરાલો.............. પપ અરિહંત અરિહંતસુ જે ચ સિદ્ધાણં ચં સિદ્ધસુ; આયારે આયરિએ, ઉવઝાયત્ત ઉવજઝાએ. ............. પs સાહૂણ સાહુચરિએ, દેસવિરદં ચ સાવયજણાણું; અણુમ સલ્વેસિં, સમ્મત્ત સમ્મદિઢીયું................ અહવા સવૅ ચિય, વીઅરાય વયણાણસારિ જે સુકર્ડ; કાલાએવિ તિવિહં, અણમોઅમો તય સવૅ............. ૫૮ સુહપરિણામો નિચ્ચે, ઉસરણગમાઇ આયર જવો; . કુસલપડીકે બંધઇ, બદ્ધાઉ સુહાણુબંધાઉ. ............. ૫૯ મંદણુભાવા બદ્ધા, તિવણુભાવાઉ કુણઈ તા ચેવ; અસુહાઉ નિરણુબંધાઉ, કુણઈ તિવાઉ મંદાઓ.... ૩૦ તા એય કાયā, બુહેહિ નિર્ચાપિ સંકિલેસેમિ; હોઇ તિકાલ સમ્મ, અસંકિલેસંમિ સુક્યફલ............. ૩૧
૧૧૨
........................ ૫૭

Page #124

ચરિંગોજિણધમો, ન કઓ ચરિંગસરણમવિ ન ક્ય; ચરિંગભવચ્છઓ, ન કઓ હા હારિઓ જન્મ્યો. ........ ૨ ઇય જીવ પમાય-મહારિ, વીરભદંતમયમઝયણ; ઝાએ સુ તિiઝ-મવંઝ, કારણે નિવ્રુઇ સુહાણ. .............. ૩૩
આઉટ પચ્ચખાણ પથન્ના (ત્રણ આયંબિલ કર્યા પછી આ સૂત્ર વાંચવું). દેસિક્કદેસવિરઓ, સમ્મદિટ્ટી મારિજ્જ જો જીવો; તે હોઇ બાલપંડિય-મરણ જિણસાસણે ભણિય. ............ પંચ ય અણુવ્રયાઈ, સત્ત ઉ સિફખાઉ દેસ જઇધમ્મા; સÒણ વ દેસણ વ, તેણ જુઓ હોઇ દેસજઈ. ................ પાણવડ મુસાવાએ, અદત્ત પરદારનિયમણેહિ ચ; અપરિમિઇચ્છાઓવિ ય, અણુવ્રયાઇ વિરમણા છે.......... ૩ જં ચ દિસાવેરમણ, અણ–દંડાઓ જં ચ વેરમણ; દેસાવગાસિયંપિ ય, ગુણવ્રયાઇ ભવે તા......... ભોગાણ પરિસંખા, સામાડય અતિહિ-સંવિભાગો ય; પોસાહવિહી ઉ સવ્વો, ચઉરો સિખાઉ વૃત્તાઓ............ આસુક્કારે મરણે, અચ્છિન્નાએ ય જીવિયાસાએ; નાએહિ વા અમુક્કો, પચ્છિમસંલેહણ કિસ્યા...... આલોડય નિસ્સલ્લો, સઘરે ચેવારુહિg સંથાર; જઇ મરજી દેસવિરઓ, વૃત્ત બાલપંડિઅયું.
૧૧૩

Page #125

Achar
જો ભત્તપરિત્રાએ, ઉવક્રમો વિત્થરેણ નિદિઢો; સો ચેવ બાલપડિય-મરણે તેઓ જહાજ્ઞ.
માણિએસ કપ્પો-વગેસુ નિયમેણ તસ્સ ઉવવાઓ; નિયમા સિક્ઝઇ ઉક્કોસએણ સો સત્તમંમિ ભવે. . ઇય બાલમંડિયું હોઇ, મરણ મરિહંત સાસણે દિઠું; ઇત્તો પંડિય! પડિય મરણ ગુચ્છ સમાસણ. ................ ૧૦
ઇચ્છામિ ભંતે ઉત્તમä પડિક્કમામિ, અઇયં પડિક્કમામિ, અણાગય પડિક્કમામિ, પચ્ચપ્પન્ન પડિક્કમાણિ, ક્ય પડિક્કમામિ, કારિય પડિક્કમામિ, અણુમોઇયે પડિક્કમામિ, મિચ્છત્ત પડિક્કમામિ, અસંજમં પડિક્કમામિ, કસાય પડિક્રમામિ, પાવાગે પડિકમામિ, મિચ્છાદંસણપરિણામે સુ વા, ઇહલોગેસુ વા, પરલોગેસુ વા, સચિત્તેસુ વા, અચિત્તેસુ વા, પંચસુ ઇંદિયત્વેસુ વા, અજ્ઞાણે ઝાણે (૧) અણાયારે ઝાણે (૨) કુદંસણું ઝાણે (૩) કોહંઝાણે (૪) માણંઝાણે (૫) માયંઝાણે (૬) લોહંઝાણે (૭) રાગંઝાણે (૮) દોસંઝાણે (૯) મોહંઝાણે (૧૦) ઇચ્છંઝાણે (૧૧) મિચ્છંઝાણે (૧૨) મુઠ્ઠું ઝાણે (૧૩) સંકે ઝાણે (૧૪) કંખ ઝાણે (૧૫) ગેહિ ઝાણે (૧૬) આસું ઝાણે (૧૭) તહં કાણે (૧૮) હું ઝાણે (૧૯) પંથે ઝાણે (૨૦) પંથાણે ઝાણે (૨૧) નિદ ઝાણે (૨૨) નિયાણું ઝાણે (૨૩) નેહ ઝાણે (૨૪) કામ ઝાણે (૨૫) કલુસ ઝાણે (૨) કલહ ઝાણે (૨૭) જુક્યું ઝાણે (૨૮) નિજુડ્ઝ ઝાણે (૨૯) સંગ ઝાણે (૩૦) સંગહ ઝાણે
૧૧૪

Page #126

(૩૧) વવહારંઝાણે (૩૨) ક્યવિક્કયંઝાણે (૩૩) અણત્થદંડ ઝાણે (૩૪) આભોગં ઝાણે (૩૫) અણાભોગં ઝાણે (૩૬) આણઇલ્લું ઝાણે (૩૭) વેદંઝાણે (૩૮) વિયર્ક્સ ઝાણે (૩૯) હિંસંઝાણે (૪૦) હાસં ઝાણે (૪૧) પહાસં ઝાણે (૪૨) પઓસ ઝાણે (૪૩) ફરુસં ઝાણે (૪૪) ભયંઝાણે (૪૫) રૂવંઝાણે (૪૬) અપ્પ-પસંર્સ ઝાણે (૪૭) પરનિંદ ઝાણે (૪૮) પરગરિહં ઝાણે (૪૯) પરિગ્ગહં ઝાણે (૫૦) પરપરિવાર્ય ઝાણે (૫૧) ૫૨દૂસણું ઝાણે (૫૨) આરંભંઝાણે (૫૩) સંરંભંઝાણે (૫૪) પાવાણુ મોયણું ઝાણે (૫૫) અહિગરણંઝાણે (૫૬) અસાહિમરણું ઝાણે (૫૭) કમ્મોદયપયંઝાણે (૫૮) ઇઢ઼િગારવં ઝાણે (૫૯) ૨સગારવંઝાણે (૬૦) સાયાગારવું ઝાણે (૬૧) અવેરમાંઝાણે (૬૨) અમુત્તિમ૨ણ ઝાણે (૬૩) પસુત્તસ્સ વા, પડિબુદ્ધસ્ટ વા, જો મે કોઇ દેવસિઓ રાઇઓ ઉત્તમઢે અઇક્કમો વઇક્કમો અઇયારો અણાયારો તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડં.
એસ કરોમિ પણામં, જિણવર-વસહસ્સ વન્દ્વમાણસ; સેસાણં ચ જિણાણં, સગણહરાણં ચ સન્વેસિં. સર્વાં પાણારંભે, પચ્ચક્ખામિત્તિ અલિયવયમાંં ચ; સવ્વમદિન્નાદાણં, મેહુન્ન-પરિગ્ગહં ચેવ....... સમાં મેં સવભૂએસ, વેરું મજ્જ ન કેણઇ; આસાઓ વોસિરિત્તાણું, સમાહિમણુપાલએ ......... સર્વાં ચાહારવિષ્ટિ, સન્નાઓ ગારવે કસાએ ય; સવ્વ ચેવ મમત્ત, ચએમિ સંવ્યું ખમાવેમિ.
૧૧૫
*****
*******....
૧૧
૧૨
૧૩
૧૪

Page #127

•.............. ૧૭
. ૧૮
હુક્કા ઇમમિ સમએ, ઉવક્રમો જીવિઅસ્સ જઇ મઝ; એય પચ્ચકખાણે, વિલિા આરોહણા હોઉં................ ૧૫ સલ્વદુખપહણાણ, સિદ્ધાણ અરહઓ નમો; સદ્હે જિણપન્નત્ત, પચ્ચક્ખામિ ય પાવાં. .. ................... નમુત્યુ ધુઅપાવાણું, સિદ્ધાણં ચ મહેસિણું; સંથાર પડિરજ્જામિ, જહા કેવલિ-દેસિય. ....... કિંચિ વિ દુશ્ચરિયું, તે સવૅ વોસિરામિ તિવિહેણું; સામાઇયં ચ તિવિહં, કરેમિ સવં નિરાગાર. બક્કે અબૂિતર ઉવહિ, સરીરાઇ સભોયણું; મણસા વય-કાએહિ, સવ્વ ભાવેણ વોસિરે............... ૧૯ સવ્વ પાણારંભ, પચ્ચક્ખામિત્તિ અલિયવયણે ચ; સવ્વમદિન્નાદાણું, મેહુન્ન પરિગ્રહ ચેવ. સમ્મ મે સવભૂએસ, વેરે મન્ઝ ન કેણઈ આસાઓ વોસિરિત્તાણ, સમાહિમણુપાલએ. રાગ બંધ પઓસ ચ, હરિસં દીણભાવયં; ઉસ્સગાં ભય સોગ, રઇઅરઇ ચ વોસિરે................... ૨૨ મમત્ત પરિવજ્જામિ, નિમ્મમાં ઉપઢિઓ; આલંબણં ચ મે આયા, અવસેસ ચ વોસિરે. ............ આયા હુ મહં નાણે, આયા મે દંસણે ચરિતે ય; આયા પચ્ચખાણે, આયા મે સંજમે જોગે.... એગો વચ્ચઇ જીવો, એગો ચેવવવશ્વએ; એગસ્સ ચેવ મરણ, એગો સિક્ઝઇ નીરઓ.
................
..........
...........
૧૧૯

Page #128

એગો મે સાસઓ અપ્પા, નાણ-દંસણ સંજુઓ; સેસા મે બાહિરા ભાવા, સલ્વે સંજોગ લખણા............ સંજોગમૂલા જીવેણ, પત્તા દુફખ પરંપરા; તહા સંજોગસંબંધ, સવ્વ તિવિહેણ વોસિરે............ મૂલગુણે ઉત્તરગુણે, જે મે નારહિયા પયત્તેણે; તમાં સર્વે નિદે, પડિક્કમે આગમિસ્યાણું.................. ૨૮ સત્ત ભએ અટ્ટ મએ, સન્નાચત્તારિ બારવે તિ;િ આસાયણ-તિત્તીસ, રાગ દોસ ચ ગરિણામિ. ....... ૨૯ અસંજમ મન્નાણું, મિચ્છત્ત સવ્વમેવ યુ મમત્ત; જીવેસુ અજીવેસુ અ, તે નિંદે તે ચ ગરિહામિ............. ૩૦ નિંદામિ નિંદણિજ્જ, ગરિમામિ અ જં ચ મે ગરહણિજ્જ; આલોએમિ અ સવૅ, અર્ભિતર બાહિરે ઉવહિ. ૩૧ જહ બાલો જંપતો, કજમકર્જ ચ ઉષ્ણુએ ભણઈ; તે તહ આલોઇજ્જા, માયા-મય વિધ્વમુક્કો ય. ....... ૩૨ નારંમિ દેસબંમિ ય, તવ ચરિત્તે ય ચઉસુવિ અકંપ; ધીરો આગમ કુસલો, અપરિસ્સાવી રહસ્સાણ. .......... ૩૩ રાગણ વ દોસણ વ, જે મે અક્યત્રુઆ પમાણે; જો મે કિંચિવિ ભણિઓ; તમહં તિવિહેણ ખામેમિ..... ૩૪ તિવિહં ભણંતિ મરણ, બાલાણ બાલપંડિયાણ ચ, તઇયે પંડિયમરણ, જ કેવલિણો અણુમતિ.............. ૩૫ જે પણ અટ્ટમઇયા, પલિય સત્રા ય વકભાવા ય; અસમાહિણા મરંતિ, ન હુ તે આરાહગા ભણિયા..... ૩૬
૧૧૭

Page #129

મરણે વિરાહિએ દેવ દુગ્ગઇ દુલહા ય કિર બોહી; સંસારો ય અસંતો, હવઈ પુણો આગમિસ્યાણું........ ૩૭ કા દેવદુગઈ? કા અબોહિ? કેણેવ વૃક્ઝઇ મરણં? કેણ અસંત પાર, સંસાર હિંડ? જીવો...................... ૩૮ કંદપ્પદેવ-કિવિસ-અભિઓગા આસુરી ય સંમોહા; તા દેવદુર્ગીઇઓ, મરણંમિ વિરાહિએ હુંતિ.............. ૩૯ મિચ્છાદંસણરત્તા, સનિયાણા કિણહલેસ મોગાઢા; ઇહ જે મરંતિ જીવા, તેસિ દુલહા ભવે બોડી.... ૪૦ સમ્મદંસણ રત્તા, અનિયાણા સુક્કલેસ મોગાઢા; ઇહ જે મતિ જીવા, તેસિં સુલતા ભવે બોલી............ ૪૧ જે પુણ ગુરુપડિણીયા, બહુમોટા સસબલા કુસીલા ય; અસમાહિણા મરંતિ, તે હુંતિ અસંતરસંસારી. ........... ૪૨ જિણવયણે અણુરત્તા, ગુરુવયણે જે કરંતિ ભાવેણં, અસબલ અસંકિલિઢા, તે હુંતિ પરિત્તસંસારી.............૪૩ બાલમરણાણિ બહુસો, બહુઆણિ અકામગાણિ મરણાણિ; મરિહંતિ તે વરાયા, જે જિણવયણે ન યાણંતિ..........૪૪ સત્યગ્રહણ વિભFખણ ચ, જલણ ચ જલપ્રવેસો અ; અણાયાર ભંડ સેવી, જમ્મણ મરણાણુબંધીણિ............. ૪૫ ઉઢમહે તિરિયંમિવિ, મયાણિ જીવેણ બાલમરણાણિ; દંસણ નાણ સહગઓ, પંડિયમરણ અણુમરિસ્સ. ........ ૪૬ ઉલ્લેયણય જાઇ મરણ, નરએસ વેઅણાઓ ય; એઆણિ સંભરતો, પંડિયમરણં મરસ ઈહિ. ........... ૪૭
(o
૧૧૮

Page #130

જઇ ઉષ્મજ્જઇ દુખે, તો દઢવ્વો સાવ નવરં; કિ કિંમએ ન પત્ત, સંસાર સંસતેણ. .....................૪૮ સંસારચક્રવાલે; સલૅવિ ય પુગ્ગલા મએ બહુસો; આહારિયા ય પરિણામિઆ ય, ન ય હું ગઓ તત્તિ...૪૯ તણ કટ્ટહિ ત અગ્ની, લવણજલો વા નઇ હસ્તેહિ; ન ઇમો જીવો સક્કો, તિખેલું કામ ભોગેહિ... ...૫૦ આહારનિમિત્તેણં મચ્છા, ગòતિ સત્તર્મિ પુઢવિ; સચ્ચિત્તો આહાર, ન ખમો મણસાવિ પત્થઉં................ ૫૧ પુવિ કયપરકમ્મો, અનિયાણો ઊહિઊણ મઇબુદ્ધિ; પચ્છામલિઅ કસાઓ, સજ્જો મરણ પડિચ્છામિ.............. પર અક્કડે ચિરભાવિય, તે પુરિસા મરણદેસકોલંમિ, પુવકયકમ્મ પરિભાવણાઇ, પચ્છા પરિવડંતિ............. ૫૩ તખ્તા ચંદગવિજઝ, સકારણે ઉજૂએણ પુરિસેણ; જીવો અવિરહિયગુણો, કાયવ્વો મુકુખમમ્નેમિ......... ૫૪ બાહિરજોગવિરહિઓ, અબ્ધિતરઝાણ જોગમલ્લીણો; જહ તમિ દસકાલે, અમૂઢસો ચય દેહં.................. પપ હંતુણ રાગદોસ, છિનૂણ ય અટ્ટકમ્મસંઘાય; જમ્મણ મરણરહટ્ટ, છિન્નુણ ભવા વિમુચ્ચિહિસિ........ પડ એવં સવ્વએસ, જિણદિઠું સદ્દહામિ તિવિહેણું; તસ થાવર ખેમકર, પાર નિવ્વાણ મમ્મસ........પ૭ નહિ તે મિ દેસકાલે, સક્કો બારસવિહો સુઅબંધો; સવો અણુચિંતેઉં, ધણિયંપિ સમFચિત્તેણં. ........ ૫૮ એગંમિવિ જંમિ પએ, સંવેગે વીઅરાય મમ્નેમિ; ગચ્છઇ નરો અભિખં, તે મરણે તેણ મરિયલૂં............ પ૯
૧૧૯

Page #131

તા એગંપિ સિલોગં, જો પુરિસો મરણ દેસકામિ; આરાહણોવઉત્તો, ચિંતંતો-ઽરાહગો હોઇ. આરાહણોવઉત્તો, કાલે કાઉણ સુવિહિઓ સમ્મ; ઉક્કોસં તિન્નિ ભવે, ગંતૂર્ણ લહઇ નિવ્વાણું. સમણુત્તિ અહં પઢમં, બીયં સવ્વસ્થ સંજઓમિત્તિ; સર્વાં ચ વોસિરામિ, એયં ભણિયું સમાસેણં.
૧૦
૬૦
લઢું અલદ્વપુર્વાં, જિણવયણ સુભાસિયં અમયભૂઅં; ગહિઓ સુગંઇમગ્ગો, નાહં મરણસ્સ બીહેમિ. ધીરેણ વિ મરિયવ્યું, કાઉરિસેણ વિ અવસ્ટ મરિયવ્યું; દુષ્યંપિ હું મરિઅબ્વે, વર્ગ ખુ ધીરત્તેણ મરિઉં.
હ
સીલેણ વિ મરિયળં, નિસ્સીલેણ વિ અવસ મરિઅવ્યું; દુ ં પિ હુ મરિઅબ્વે, વર્ગ ખુ સીલેત્તેણ મરિ............પ નાણસ્સ દંસણસ ય, સમ્મત્તસ ય ચરિત્તજુત્તસ; જો કાહી ઉવઓગં, સંસારા સો વિમુઍિહિસિ. .......... ૬૬ ચિર ઉસિય બંભચારી, પપ્પીડઉણ સેસયં કમ્મ; અણુપુથ્વીઇ વિરુદ્ધો, ગચ્છઇ સિદ્ધિ યકિલસો.......... નિક્કસાયસ્સ દંતક્સ, સૂરસ્સ વવસાઇણો; સંસા૨૫રિભીઅસ, પચ્ચક્ખાણ સુહં ભવે. એયં પચ્ચક્ખાણું, જો કાહી મ૨ણ દેસકાલંમિ; ધીરો અમૂઢસન્નો, સો ગચ્છઇ ઉત્તમં ઠાણું. ધીરો જ૨ મરણ વિઊ, ધીરો વિજ્ઞાણ નાણ સંપન્નો; લોગસ્સુજ્જોઅગરો, દિસઉ ખયં સવ્વદુખાણું............ ૭૦
.........
૬૧
ફર
૬૩
૬૪
૬૭
૬૮
૩૯

Page #132

श्री द्वादशांग पुरूषः पादयुगधारू गातवर्गचदायबाहताशीवासरथपुति
श्री आगमपुरुष

Page #133

श्री सरस्वती यंत्र-मंत्र
हसा
ale
हस्प्रे
क्रा
मा हसौँ हम्ल्यूँ हस्एँ त्रिपुर शारदायै भैरव्यै देवतायै नमः
हा श्रीं क्लीं वाग्वादिनी सरस्वती मम जिह्वाग्रे वासं कुरु-कुरु स्वाहा
Ko
l amillenpal
Re:(07/
02040

Page #134

Page #135

કૈલાશપશ સ્વાધ્યાય સાગર ભાગ-૧
નવમeણાદિ સ્તોત્ર કૈલાસ-પા સ્વાધ્યાય સાગર ભાગ-૨ થાક પ્રકરણ, ત્રણ ભાણ, 9 કર્મગ્રંથ, તવાર્થ, પંથસૂત્ર (સંપૂર્ણ)
લાણ-પs Pવાધ્યાય સાગર ભાગ- 3 શ્રમણજ્યિાના સૂત્રો, ઉપયોગી માહિતી
કૈલાસ-પા વાધ્યાય સાગર ભાગ-૪ દશવૈકાલિક સૂત્ર, બૃહત્સંગ્રહણી, લઘુ ક્ષેત્રમાણ
કૈલાસ પા હવાધ્યાય સાગર ભાગ-૫ વીતરાણ સ્તોત્ર, મહાદેવ તોગ, ઈન્દ્રિયપરાજય શતક, વૈરાગ્ય શતક, જ્ઞાનમાર, પ્રશમતિ, શિષ્યોર્પોનિષદ,
જૈનોપનિષ આભાવબોઘકુલ, ગુણાનુરાગકુલક, ગૌતમકુક્ષક, ભાવકુas, વિકારવિરોઘડુલક, સાઘુનિયમક્લક
કૈલાસ-પા વાધ્યાય સાગર ભાગ-3 શાંતસુધારણ, યોગશાસ્ત્ર, અષ્ટપ્રકરણ, થઉશeણપયન્ની,
આઉટપચ્ચકખાણપથક્ષી કૈલાસ-પા વાધ્યાય સાગર ભાગ-૭
યોગસાર પ્રકરણ, સિંદુર પ્રકરણ અધ્યાત્મ ઉપનિષદુ, અધ્યાત્મ કલ્પદ્રુમ
કૈલાસ-પદ દવાધ્યાય સાગર ભાગ-૮ દેવવંદન, જ્ઞાનપૂજા, મૌન એકાદશી ગણણું, દિવાળી ગણણું
કૈલાશ-પsણ સ્વાધ્યાય સાગર ભાગ-( પ્રવજ્યા તીર્થ તપમાળવિધિ, વિવિઘવિધિ,
સંખ્યા, ઉપયોગી સંગ્રહ
आचरा
Rા
છે
CONCEPT : BIJAL CREATION: 079-22112392