Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 janavarI 2011 jinavANI 70 jIvana-nirmANa meM guru kI bhUmikA zrI pI.zikharamala surANA - eka sadguru kisa prakAra jIvana-nirmANa meM sahAyaka hotA hai, isakA prayogAtmaka rUpa sahasroM zrAvakoM ne anubhava kiyA hogA, kintu hamAre nivedana para samyagjJAna pracAraka maNDala ke adhyakSa zrI zikharamala jI surANA ne eka preraka Alekha preSita kiyA hai| guru kI jIvana-nirmANa meM kaisI bhUmikA hotI hai, isakI eka dRSTi prastuta Alekha se prApta ho skegii| -sampAdaka (1) mere pitA zrI pArasamala jI surANA apane guru prAtaH smaraNIya, itihAsa mArtaNDa, adhyAtmayogI AcArya pravara zrI hastImala jI mahArAja ke prati pragAr3ha zraddhA bhakti rakhate the| unhoMne skUlI zikSA nahIM paaii| ve hindI par3ha lete the, lekina bolacAla meM rAjasthAnI (mAravAr3I) bhASA kA hI prayoga karate the| (2) jaba maiM do varSa kA zizu thA, taba eka ghaTanA ghttii| AcArya zrI hastImala jI ma. sA. ke eka vAkya ne mere pitAjI aura mere jIvana kA nirmANa kara diyaa| 'namo purisavaragaMdhahatthINaM' meM pRSTha 600 para "navo juno mata karIjai' zIrSaka se saMkSipta meM yaha ghaTanA prakAzita hai| use yahA~ uddhRta kara rahA hU~ : "zrI pArasamala jI surANA nAgauravAle gurudeva ke darzanArtha jodhapura padhAre hue the| acAnaka ghara se tAra AyA ki mA~ bImAra hai, jaldI aao| tAra par3hakara surANA sA. becaina ho gaye va AcAryazrI kI sevA meM mAMgalika lene upasthita hue aura sArA vRttAMta gurudeva ko btaayaa| gurudeva ne sArI bAta sunakara muskurAte hue mAMgalika pharamA dI aura jAte-jAte kahA ki koI navo juno mata kriijai| rAste bhara pArasamala jI isI udher3abuna meM lage rahe ki "koI navo juno mata karIjai' kA kyA tAtparya ho sakatA hai| kucha samajha meM nahIM aayaa| ghara Akara dekhA to mA~ to svastha, kintu patnI asvastha thii| smaraNa rahe ki purAne jamAne meM patnI ke bImAra hone para beTe ko bulAnA hotA to patnI kI bImArI nahIM likhakara mA~ kI bImArI likhI jAtI thii| zrI pArasamala jI ne patnI kI sAra-saMbhAla kI aura do-cAra dina bAda hI patnI kA dehAnta ho gyaa| zoka baiThaka kA Ayojana kiyA gyaa| AThaveM-naveM dina hI bIkAnera se koI sajjana apanI lar3akI kA riztA lekara AyA, taba unheM AcAryazrI dvArA kahI bAta kA gUDhArtha samajha meM aayaa| unhoMne mana hI mana AjIvana brahmacarya vrata pAlana karane kA nirNaya le liyaa|" (3) usa samaya pitAjI 30 varSa ke the| kitane hI rizte Aye tathA parijanoM kA kitanA hI jora rahA, lekina ve Tasa se masa nahIM hue| apane guru ke vacana ko patthara kI lakIra mAnakara vApasa zAdI nahIM kii| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 || 10 janavarI 2011 || jinavANI jaba bhI parivAra vAle punarvivAha ke lie jyAdA jora dete, taba ve ghara para binA kucha bole apane guru kI sevA meM pahu~ca jaate| yaha silasilA kAphI samaya taka calatA rhaa| antataH hatAza hokara mere dAdA-dAdI tathA anya parivArajanoM ne pitAjI se punarvivAha ke lie Agraha karanA chor3a diyaa| maiM dila kI gaharAI se kaha sakatA hU~ ki pUjya AcArya zrI hastI ne mere pitAjI ke jIvana ko AdhyAtmika dizA meM mor3ane ke sAtha hI mere jIvana-nirmANa kI nIMva bhI DAla dii| merA pUrA parivAra unake parama upakAroM se upakRta hai| (4) guru ke choTe-se vAkya ko zirodhArya karake pitAjI ne apane jIvana meM koI nayA sAMsArika kArya bhI nahIM kiyaa| koI vyApAra nahIM kiyA, koI jamIna-jAyajAda, sonA, cAMdI, gahane Adi nahIM khriide| apane jIvana ke zeSa 54 varSa gurusevA tathA saMyukta parivAra meM rahate hue dharma-dhyAna meM bitaaye| pahale nAgaura meM tathA kucha varSoM bAda cennaI meM apane anuja umarAvamala jI surANA ke sAtha rhe| jitanA hotA, unake vyApAra meM hAtha bNttaate| cAturmAsa ke alAvA bhI mahInoM taka ve gurudeva kI sevA meM rahate aura unakI vihAra yAtrAoM meM bhI sAtha calate the| sirpha mere kAraNa unhoMne mahAvrata aMgIkAra nahIM kiye| satsaMga, brahmacarya, dharma-dhyAna Adi se ve nIroga rahate the| apanA sArA kArya khuda karate the| unakA vyaktigata kharca nahIM ke barAbara thaa| "sAdA jIvana ucca vicAra" unakI pahacAna bana gaI thii| 84 varSa kI umra meM pUre hoza meM svayaM kI prabala bhAvanA tathA vartamAna AcAryazrI kI svIkRti ke bAda, caturvidha saMgha kI sAkSI se savidhi saMlekhanA saMthArA dhAraNa kiyaa| apane gurudeva kA anusaraNa karate hue pA~ca dina kA saMthArA pUrNa karake 13 julAI 2001 ko ve samAdhimaraNa ko prApta hue| cennaI nivAsI kahate haiM ki pichale kaI varSoM ke smaraNakAla meM cennaI meM aisA sajagatApUrNa va zuddha saMthArA dekhane ko nahIM milaa| (5) yadi guruvara AcArya zrI hastImala jI ne mere pitAjI ko yaha kahakara nahIM cetAyA hotA ki "navojuno mata karIjai", to zAyada mere pitAjI parivAra vAloM ke dabAva meM Akara dUsarI zAdI karate, nayA vyApAra karate aura saMsAra meM phNste| aisA hone para 54 varSa taka pUrNa brahmacarya vrata kA pAlana, zAntipUrvaka gurusevA aura itanA dharma-dhyAna nahIM ho paataa| phalasvarUpa jo sundara saMthArA unheM AyA, vaha bhI zAyada nahIM A paataa| sahI samaya para sahI dizA dekara unake jIvana kA nirmANa unake gurudeva ne kara diyaa| isI prakAra yadi pitAjI dUsarI zAdI karate to merI sautelI mA~ aatii| pitAjI mujhe itanA pyAra-dulAra zAyada hI de paate| ve jo bhI vyApAra karate, usameM mujhe laganA pdd'taa| maiM kAnUna kI par3hAI aura vakAlAta zAyada hI kara paataa| mere jIvana kA jisa prakAra behatara nirmANa huA hai, vaha zAyada nahIM ho paataa| isa prakAra mere jIvana-nirmANa kI nIMva bhI AcArya zrI hastI ne ddaalii| (6) pitAjI dIpAvalI ke dina kabhI ghara para nahIM rahate the| yA to gurudeva kI sevA meM yA pauSadhopavAsa ke sAtha sthAnaka meN| varSa 2002 kI dIpAvalI ko khayAla AyA ki mujhe saparivAra AcAryazrI kI sevA meM pahu~canA caahiye| maiM saparivAra mumbaI meM cAturmAsArtha virAjita vartamAna AcArya zrI hIrAcandra jI ke Jain Educationa International For Personal and Private Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ | jinavANI || 10 janavarI 2011 || darzanArtha phuNcaa| AcAryazrI aura anya santoM ne mujhe sarAhA ki AkhirI samaya meM maiMne apane pitAjI ko unakI tIvra abhilASA ke anusAra saMlekhanA-saMthArA dilavAkara unako dharma-dhyAna meM sahayoga diyaa| merI putravadhU razmi surANA ne pahalI bAra AcAryazrI ke darzana kiye aura unase guru AmnA grahaNa kii| AcAryazrI ne bar3e sundara DhaMga se saMkSipta meM sudeva, suguru aura sudharma kA sahI svarUpa aura mahattva btaayaa| karaNIya aura akaraNIya kA bodha kraayaa| hama sabane sunA, bahuta acchA lagA, mana meM dhAraNa kiyaa| taba se jaba bhI AcAryazrI kI sevA meM gayA aura kabhI kisI ko unheM samakita pATha sunAte hue dekhA to mujhe bhI dhyAna se sunakara Ananda kI anubhUti karatA huuN| (7) tattvacintaka zrI pramoda muni jI ko maiM unakI dIkSA ke pahale se hI jAnatA huuN| zrI pramoda muni jI ne merI kucha vizeSa khabara lii| kucha isa andAja meM bole - "Apake pitAjI to hama saba choTe santoM kA bhI khayAla rakhate the| Apa unake suputra ho aura santa-sannidhi, svAdhyAya Adi se vaMcita rahate haiN| eka niyama banA lIjie, guru-sannidhi kA lAbha lekara Age bddh'egeN|" unake kahane kA andAz2a aura mAdhurya hI kucha aisA thA ki maiM manA nahIM kara skaa| phira unhoMne pUchA - "sAmAyika to karate hI hoNge|" maiMne kahA - "nahIM, vakAlAta meM hI itanA vyasta rahatA hU~ ki phursata hI nahIM miltii|" najadIka hI eka zrAvaka baiThA thaa| usa zrAvaka ne upAdhyAya amara muni jI kI pustaka 'sAmAyika sUtra' mere hAtha meM thamA dii| pramoda muni jI ne mujhe kahA - "Apa yaha pustaka avazya par3ha lenaa| jaba bhI AcArya zrI ke darzana kA avasara mile taba yadi koI zaMkA ho to usakA samAdhAna kara lenaa|" (9) AcAryazrI kA saumya ceharA aura snehasikta madhura muskAna prabhAvita karatI thI, phira bhI unase jyAdA bAta karane kA sAhasa nahIM hotA thaa| pramoda muni jI meM anUThI AtmIyatA aura cumbakIya AkarSaNa thaa| maiM to prabhAvita huA hI; merI dharmapatnI lIlAvatI, suputra DaoN. vinoda aura bahUrAnI razmi, sabhI prabhAvita hue| unakI preraNA se 'sAmAyika sUtra' pustaka maiMne par3ha ddaalii| acchI lagI, dubArA pddh'ii| santoSa nahIM huA, tIsarI bAra pddh'ii| antarmana meM lagA ki sAmAyika jarUra karanI caahiye| (10) mumbaI cAturmAsa ke bAda AcAryazrI pUnA pdhaare| vahA~ kucha mumukSuoM kI dIkSAe~ bhI huI thiiN| maiM bhI saparivAra pUnA phuNcaa| 'sAmAyika sUtra' pustaka par3hakara jijJAsAoM kI sUcI banAI thii| pramoda muni jI se maiMne una sabakA santoSaprada samAdhAna pAyA tathA roja sAmAyika karane kA niyama bhI grahaNa kiyaa| (zrAvakaratna zrI pI. zikharamala jI surANA ne cAra-pA~ca varSoM meM hI apane jIvana ko guru-sAnnidhya, mArgadarzana evaM svAdhyAya se AdhyAtmikatA kI ora mor3a diyA hai| ve samarpaNa, bhakti evaM vrata-niyamoM ke pAlana meM dRr3hatA ke sAtha AdhyAtmika-vikAsa karane meM sannaddha haiN| pratikramaNa kaNThastha karane ke sAtha upavAsa, pauSadha Adi kI ArAdhanA pUrvaka vikAra-vijaya ke mArga para satzrAvaka ke rUpa meM Apa sannaddha haiN| hamane unake vistRta Alekha kA prArambhika aMza hI yahA~ prakAzita kiyA hai|) -61-63, Dr. Radhakrashanan Road, Mylapur, Chennai-04 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only