Book Title: Jinsadharan Stavan no Aswad
Author(s): Parul Mankad
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229455/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI haribhadrasUriviracita samasaMskRtaprAkRta 'jinasAdhAraNastavana'no AsvAda pArula mAMkaDa 'bhavavirahAMka' yAkinIsUnu zrIharibhadrAcAryanI uparyukta racanA muni zrI vijayazIlacandrasUrijIe ('anusaMdhAna'-aMka-8, 1997)mAM saMpAdita karI che. atre enuM rasadarzana prastuta che. prastuta aSTakamAM tIrthaMkarasAdhAraNanI samagrabhAve stuti karavAmAM AvI che eTale bhagavad viSayaka ratibhAva pradhAna che ane rUpakAdi alaMkAro teno puraskAra kare che. aMtima padyamAM bhava-saMsArathI viraha eTale ke mokSanI yAcanA karI hovAthI zamarUpI bhAvano udaya siddha thayo che. tIrthaMkara bhagavaMtonA guNAnuvAda saMskRta ane prAkRta banne bhASAmAM paraMtu 'bhASAsama'' alaMkAranI sahAyathI karavAmAM AvyA che. 'bhASAsama' alaMkAramA bhASA vividha hoya ane zabda eka sarakhA hoya. ahIM jema ke, saMskRta ane prAkRta banne bhASAmAM stavananI racanA thai che, paraMtu zabdo banne bhASAne samAna rIte sparze tevA ja = eka ja sarakhA che. aneka bhASAmAM eka ja prakAranA zabdo dvArA abhivyakti karavI te jahomata mAgI le tevU kArya che. AcArya haribhadrasUri temAM saphaLa rahyA che. prastuta padyaracanAno hetu jinezvaranI prasannatA ane teo sukhahetu bano e ja che. (juo aMtimapadya) 1. vizvanAthane A alaMkAranA udbhAvaka AcArya kahI zakAya. rudraTa jo ke bhASA zreSTha nAme AvA svarUpano nirdeza kare che kharA. (kAvyAlaMkAra 4/10) vizvanAthe bhASAzleSa to svIkAryo che chatAM 'bhASAsama'nA navA svarUpano paNa temaNe AviSkAra ko che. bhoje sIdhI rIte 'bhASAsama' alaMkArano nirdeza ko nathI, paraMtu jAti nAmanA zabdAlaMkAranA peTAbhedanI aMdara 'sAdhAraNI' jAtimAM saMskRta, prAkRta banenAM sAdhAraNa prayoganA nirdezavALu udAharaNa Apyu che. (sa.kaM. pR. 388) uparAMta pR. 226/27 para bhASAzleSatuM udA. paNa ApyuM che. paraMtu bhASAsamamAM zleSa anivArya nathI. uparyukta stotramA to 'bhASAsama' alaMkAra ja rahelo che. zabdairekavidhaireva bhASAsu vividhAsvapi / vAkyaM yatra bhavetso'yaM bhASAsama itISyate // (sAhityadarpaNa 10/10) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDgulidalAbhirAmaM0 vagere prathama padyamAM sAMga rUpaka che. bhagavAnanA caraNarUpI kamaLa aMgulirUpI pAMkhaDIo thI suMdara che ane suranaranA samUharUpI bhramarothI yukta che. (zabdArtha - devatAo (rUpI bhramaro) caraNavaMdanA kare che) saMsAranA bhayanuM haraNa karanAra che. AvAM zrIcaraNone kavi namana kare che. ahIM prathama traNa caraNamAM 'caraNakamaLa' e rUpakane aMgarUpa aMgulirUpI pAMkhaDIo ema kahI pUrNa rUpaka racyuM che. vaLI sAmAnya kamaLa saMsAranA bhayanuM haraNa karI zakatuM nathI, jyAre bhagavAnanAM caraNakamaLa viziSTa che kAraNa ke eno Azraya levAthI ghora saMsArano bhaya TaLe che. ahIM vyatirekane vyaMjita thayelo anubhavI zakAya che. 29 dvitIya padyamAM paNa rUpaka che ane jinezvarane saMbodhano che. jema ke, kAmanAorUpI hAthInA kuMbhasthaLanuM vidAraNa karanAra, bhavarUpI davAgnine mATe megha, vimalaguNanA dhAmarUpa vagere. kAmanAorUpI hAthInA kuMbhasthaLanuM vidAraNa karanAra emAM 'siMha' rUpa upamAna gamya che. aMte azokanAM pAMdaDA jevA (rakta) varNanA hAtha ane caraNavALA emAM upamA che. Ama upamA ane rUpakanI manohara saMsRSTi racAi che. -- tRtIya padyamAM punaH saMbodhano che ane temAM manorama rUpaka alaMkAranI racanA kavie karI che, je nirveda ane zama, dama vagere bhAvone puraskRta kare che. mAyArUpI dhULane mATe pavanarUpa, bhava-saMsArarUpI vRkSane mATe hAthIrUpa, maraNa tathA jarArUpI roganuM nivAraNa karanAra tathA moharUpI mahAmallanA baLanuM haraNa karanArA - emAM maraNa ane jarArUpI roganuM haraNa karanAra vaidya - ema vaidya upamAna gamya che. vaLI ahIM eka jinezvaranaM anekarUpe grahaNa thayuM che (alabatta rUpakanI sahAyathI) eTale ullekhAlaMkAra paNa gamya che. -- bhAvorUpI zatrunA rUpamA rahelA haraNane mATe zreSTha siMharUpa, saMsArarUpI mahAna samudrane taravA mATe naukArUpa, doSothI bharelA aMdhakArane trAsa pamADanAra sUryamaMDala jevA, guNonA samUharUpa ( guNarUpI) maNinA karaMDiyA A rIte - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 caturthapadyamA saMbodhano racI rUpakAlaMkAranI camatkRti kavie sahaja rIte sAdhI che. 'bhAvArihariNa' emAM paraMparita rUpaka che. ahIM paNa ullekha gamya che. taraNDa ane karaNDano aMtyAnuprAsa dhyAnArha che. A padyamAM paNa saMkIrtanano ja bhAva che. ____ paMcama padyamAM svarganA devo, indra, kinnara ane zreSTha nararUpI bhramaronA samUha mATe zreSTha kamaLa, karuNArUpI rasanA kulamaMdira tathA siddhirUpI mahAnagarImAM nivAsa karanAra ema rUpakAzrita saMbodhano che. chaTThA padyamAM paNa saMbodhano che ane rUpaka dvArA jinezvaranA guNAnuvAda karavAmAM AvyA che. susiddhAMtarUpI kamaLa jemAM khilyuM che tevA sarovaravALA meruparvatarUpa emAM ane rAgarUpI sarpane mATe garuDarUpa emAM rUpaka che. ciMtAmaNi rUpI phaLamAM paNa rUpaka che. sAtamA padyamAM 'zivajInA hAsya, hAra, candra, hima, kundapuSpa ane hAthI (airAvata) jevA zveta' emAM bhagavAnane mAlopamA dvArA varNavyA che. ane aMtima paMktimAM bhavavirahanI kAmanA karI che ane kavinA 'bhavavirahAMka'ne vaNI lIdho saptamamAM zamano bhAva caramakakSAe pahoMcyo che. bhagavadviSayaka ratibhAvathI padyano AraMbha thayo che ane aMtamAM bhAvano prazama che. aMte jinezvara sukha eTale ke AtyaMtika sukha, Atmika sukhanA heturUpa bano evI bhAvanA sevavAmAM AvI che. vacce vacce dainya, nirveda, tathA zamanA bhAvonI zabalatA paNa jovA maLe che. mukhyatve rUpakAlaMkAra che. kavie khUba ja kuzalatApUrvaka bhAvadhvanine anurUpa alaMkAronuM nirUpaNa karyu che. rUpakano aMta sudhI nirvAha karavAnuM paNa kyAreka TALyuM che. ane rasabhAvane sAnukUla alaMkAra prayoga karyo che. tulasIdAsajInA "zrIrAmacandra kRpAlu bhaja mana haraNabhavabhayadAruNam" e stotranA manohara padyone AnI samAMtare mUkI zakAya, alabatta emAM anuprAsanuM prAdhAnya hoi racanA geya banI che. haribhadrasUrijInA padyo paNa jinabhagavaMtanA svarUpa saundaryane varNave che chatAM emAM ciMtanasabhara vizeSaNo vizeSa pramANamAM che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 haribhadrasUrinI ja eka anya kRti 'saMsAradAvAnalastuti' paNa samasaMskRtaprAkRta che ane tenA padya 1- saMsAradAvAnaladAhanIraM sAthe prastuta aSTakanu padya2 bhavadavajalavAha vagere. padya-1-saMmohadhUlIharaNe samIraNa ane padya-3 mAyAreNUsamIraNa, padya-4 parimalAlIDhalolAlimAlA ane padya-1- suranaranivAhAlikulasamAlIDham - samAMtare AsvAdI zakAya. TUkamAM vijayazIlacaMdrasUrijI saMzodhita, saMpAdita A kRti kAvyatattvanI dRSTie paNa uttama kakSAnI banI rahI che. saMdarbhagraMtha 1. anusaMdhAna , aMka-8, 1997. 2. alaMkArakoza , saM. brahmamitra avasthI , indu prakAzana , dilhI, I.sa. 1986. 3. kAvyAlaMkAra - saM. rAmadeva zukla, caukhambA, vidyAbhavana, vArANasI, I.sa. 1966. 4. sarasvatIkaMThAbharaNa - saM. kedAranAtha ane vAsudeva zAstrI, nirNayasAgara, muMbai, I.sa. 1924. 5. saMsAradAvAnalastuti , zrI dayAvimala jaina graMthamAlA, amadAvAda. I. sa. 1917. 6. sAhityadarpaNa - saM. paM. durgAprasAda dvivedI, nirNayasAgara, muMbai, I. sa. 1902.