Book Title: Jatil Muni
Author(s): 
Publisher: Z_Mahendrakumar_Jain_Nyayacharya_Smruti_Granth_012005.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/210500/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahAnI jaTila muni , Aja bar3A anartha ho gyaa| purohita caNDazarmAne caulakyAdhipati ko zApa diyA hai kidasa mahartameM vaha siMhAsanake sAtha pAtAla hameM ghusa jAyeMge / durvAsAkI taraha vakra bhrakUTi, lAlanetra aura sarpakI taraha phuphakArate hue jaba caNDane zApa diyA to eka bAra to caulakyAdhipati hataprabha ho gye| maiM unheM sAntvanA to de AyA huuN| para jI Andolita hai| munivara, caulukyAdhipatikI rakSA kiijie|' rAjamantrIne ghabar3AhaTase khaa| jaTilamuni-mantrivara, ghabar3AnekI bAta nahIM hai / kyA caulukyAdhipatine purohitako sampatti chIna lI yA usakA apamAna kiyA ? bAta kyA huI ? mantrI-kucha nahIM munivara, rAjasabhAmeM carcA cala rahI thI ki yaha varNabheda kyoM haa| isI prasaMga meM caulukyAdhipatine kahA thA ki-"jaba prajAoMkA banAnevAlA eka hI brahmA hai taba yaha jAtibheda kaisA? eka hI pitA kI cAra santAnoMmeM jAtibhedakI kalpanA buddhigamya to nahIM hai| jaise ki eka vRkSakI vibhinna zAkhAoM meM utpanna honevAle phaloMmeM jAtibheda nahIM hai usI taraha eka brahmakI santatimeM yaha janmanA jAtibheda A gayA? brAhmaNa hI candramAke samAna gaura varNa, kSatriya hI chevaleke phalake samAna Arakta varNa, vaizya hI pItavarNa tathA zudra hI kRSNavarNa nahIM dekhe jAte, sabhI vargoM meM sabhI prakArake manuSya haiN| hamAre purohitajI hI kA raMga kRSNa hai| sabhI varNavAloMkA calanA-phiranA, zarIra, keza, khUna, camar3A, haDDI Adi eka jaise haiM unameM koI tAttvika varNabheda nahIM hai phira yaha mAnava-mAnavameM viSamatA kaisI?" itanA sunate hI purohita caNDazarmAkA pArA teja ho gyaa| ve rAjasabhAkI maryAdAko bhUla gaye aura bole-caulukyAdhipati, sAvadhAna, tuma brahmatejako nahIM jAnate / kyA veda pratipAdita satyugase pracalita varNa vyavasthA jhUThI hai ? usa samaya bhI caulukyAdhipatine purohitako zAnta karate hue namra bhAvase kahA ki purohitajI, Apane hI pahile yaha batAyA thA ki kRtayugameM varNabheda nahIM thA, tretAmeM bhI prajAe~ varNavihIna thiiN| dvApara yugameM hI yaha varNavyavasthA pracalita kI gaI tathA kaliyugameM lobha, moha, dveSa, vizvAsaghAta Adise varNavyavasthA caupaTa ho gaI hai / Apa hI batAie ki zreSTha kAla to vahI hai jisameM sabhI mAnava samAnatAse rahate the, yaha jAtigata uccanIca bhAva nahIM thaa| isa vyavasthAke malameM brAhmaNaprabhutvakI bhAvanA hI kArya kara rahI hai| mAnava jAtikA eka bar3A bhAga achUta aura aspRzya banA huA hai, unakI dazA pazuoMse bhI badatara hai| caulukyAdhipatike ina sayuktika vAkyoMne bhI caNDazarmAko krodhAgnimeM ghI kA kAma kiyaa| vaha Apese bAhara hokara caulukyAdhipati se bolA-mUrkha, tU ina zramaNoMke cakkarameM hai / aba terA vinAza kAla nizcita hai| zAstrapAtakin, tU dasa muhUrtameM hI sasiMhAsana pAtAlameM dhaMsa jAyagA, maiM anuSThAna karatA huuN| itanA kahakara purohita rAjasabhAse jAne lgaa| maiMne adhipatikI rakSAke lie purohitako jelameM DAla diyA hai| vaha vahIM mantra-pATha kara rahA hai| manivara, samaya thor3A hai| merA citta bhI kucha caMcala ho rahA hai| jaTilamuni-mantrivara, cintAkI vizeSa bAta nahIM hai| mantra apane meM koI sAmarthya nahIM rkhtaa| ve zabda jinakA mukhase uccAraNa kiyA jAtA hai, paudgalika haiN| asalI zakti to uccAraNakartAkI Atmazakti hai / Atmabala hI zabdoM ke dvArA sAmane vAle ke Upara apanA prabhAva DAlatA hai| phira jaba amuka zabdoM ke dvArA dasa-bIsa prabhAvazAlI vyakti AtmaprabhAva vyakta kara cukate haiM to vahI mantra bana jAtA hai| Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 / viziSTa nibandha : 391 jina zabdoMke pIche jitane adhika samartha puruSoMkA sAdhanAbala rahatA hai ve dUsare sAdhakoMko utane hI zIghra manakI ekAgratA karake apanA prabhAva dikhAne lagate haiN| yahI mantrasAmarthyakA rahasya hai| Apa zIghra jAkara caulukyAdhipatiko yahA~ livA lAie / itane meM hI saparikara caulukyAdhipati svayaM Akara namaskAra karake manirAjase bole munivara-caNDazarmAko zApa die hue ATha muhUrta vyatIta ho gae, para abhI taka to pAtAlameM jAne jaisI bAta nahIM dIkhatI / phira bhI merA mana bhAvI aniSTakI AzaMkAse vicalita sA ho rahA hai / jaTilamani-rAjan, Apa cintA na kreN| Apa kSatriya paramparAko svIkAra karanevAle dRr3haparikarmA vIra puruSa ina andhavizvAsoMko chor3eM aura apane kSAtravIryako smaraNa kareM tathA manase hiMsA aura dveSabuddhi nikAlakara jagatkalyANakI sarvabhUtamaitrIkI bhAvanA bhaaveN| usa anupama AtmarasameM vibhora hokara aba Apa maitrI, pramoda, karuNA aura mAdhyastha bhAvameM lIna hoMge taba ina kaSAyAviSTa pAmara-janoMkI zakti anAyAsa hI kuNThita ho jaaygii| Apa samasta vikalpoMko tyAgakara nirAkUla hoie aura parama ahiMsaka bhAvoMkI ArAdhanA kIjie / saba acchA hI hogA / maiM ApakI rakSAkA prabandha bhI kara detA huuN| munirAjane rAjAke AzvAsanake lie kucha kriyA kara dii| rAjA, mantrI Adi sabhI zAnta vAtAvaraNa meM ahiMsA aura adveSakA vicAra karane lge| isa ahiMsaka caracAmeM patA nahIM calA ki dasa muharta kaba bIta ge| jaba caracA TUTI to caulukyAdhipatikA dhyAna ghaTikA yantrapara gayA vaha harSA tirekase bolA, gyAraha muharta ho ge| bulAo usa mithyaacaariiko| ye jhUThe hI zApakA bhaya dikhAte haiN| ina logoMne na jAne kitane ajJAnI logoMko zApake bhayase trasta kara rakhA hai| eka mAmUlI dvArapAlake Adeza se ye hataprabha hote hai aura hamArI anuvRttike lie hI zAstra, mantra aura zApa Adike hathiyAroM kA prayoga karate haiN| caulukyAdhipatiko isa taraha krodhAviSTa dekhakara munirAja jaTilane kahA-rAjan, kSamA vIroMkA bhUSaNa hai / Apa caNDazarmAke hRdayake caNDatvako jItie jisase ve svayaM mAnava-samatvake puNyadarzana kara sakeM aura apane prabhAvakA upayoga vyakti aura jAtigata svArthase haTAkara mAnavamAtrake uddhArameM lgaaveN|| itane meM dvArapAla caNDazarmAko lekara A gyaa| dekhate hI caulukyAdhipatikA krodha phira bhabhakA / para munirAja jaTilane unheM zAnta kara diyA / unane caNDazarmAse Azvasta vANImeM kahA purohitajI, zakti aura prabhAvakA upayoga mAnavamAtra hI nahIM prANimAtrake kalyANameM karanA caahie| isa jIvanako jagadupakArameM lagAie / jAti, kula, rUpa Adi dehAzrita hai / varNa AjIvikA aura kriyAke AdhIna haiM ye to vyavahAra haiN| yaha to Apako vidita hai ki-vyAsa, vasiSTha, kamaTha, kaTha, droNa, parAzara Adi janmase brAhmaNa nahIM the para tapasyA aura sadAcAra Adise unane brAhmaNatva prApta kiyA thaa| yaha saMsAra eka raMgazAlA hai| isameM apanI vRttike anusAra yaha jIva nAnA vezoMko dhAraNa karatA hai| kama se kama dharmakA kSetra to aisA unmukta rahanA cAhie jisameM mAnavamAtra kyA prANimAtra zAntilAbha kara sake / Apa hI batAie, zUdra yadi vrata dhAraNa kara le aura saphAI se rahane lage, vidyA aura zIlakI upAsanA karane lage, madya, mAMsAdi ko chor3a de to usameM aura hamama kyA antara raha jAtA hai ? zarIrakA rakta, mAMsa, haDDo Adi meM kyA jAtibheda hai ? zarIrameM to brAhmaNatva rahatA nahIM hai / AtmAke utkarSa kA koI bandhana nahIM hai / Aja hI rAjyameM aneka tathokta nIcakulotpanna bhI U~ce padoMpara pratiSThita haiM / hamArA to yaha nizcita siddhAnta hai ki kriyAvizeSAd vyavahAramAtrAt dayAbhirakSAkRSizilpabhedAt / ziSTAzca varNAzcaturo vadanti na cAnyathA varNacatuSTayaM syAt // " -varAMgacarita 25 / 11 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 : DaoN. mahendrakumAra jaina nyAyAcArya smRti-grantha arthAta-dayA Adi vratoMke dhAraNa karanese, rakSA-kArya karane se, kRSi karane se aura zilpa Adi se hI brAhmaNa Adi cAroM varNoM kI vyavasthA hai| yaha kriyAzrita hai aura vyavahAramAtra hai| dUsare prakAra se varNa vyavasthA nahIM hai| jaTilamunike ina zama aura samapUrNa vacanoMko sunakara caNDazarmA pAnI-pAnI ho gayA / vaha gadgada ho caraNoMmeM par3akara bolA-zramaNavara, Aja Apane mujhe sacce brAhmaNatvakA mArga btaayaa| merI to jaise A~kheMhI khola dI hoM / Aja to mujhe duniyA kucha dUsarI hI dikha rahI hai| merA to nakazA hI badala gayA hai| munivara, mujhe upAsaka mAneM / Apane cAlukyezvara kI kopAgnise merI rakSA kI, mujhe abhaya diyA / dhanya / A.000000