Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha jaina zAsana meM nArI kA mahatva - zrI ratana muni jI ( zramaNa saMghIya salAhakAra ) tIrthaMkara mahAvIra kA darzana abheda kA darzana hai / usameM puruSa evaM strI donoM meM jinatva ke darzana kiye jA sakate haiM / strI aura puruSa to zarIra haiM, AtmA bhinna hai| Atma-darzana meM zarIra bAdhaka nahIM hai / mahAvIra kA darzana Atma-paraka hai / bhagavAna mahAvIra, Atma-sAdhana ke bAraha varSoM meM mAtra kalyANa ke mArga para hI kendrita rahe / samRddhi meM se janme hue unake vairAgya ke mUla meM strI-puruSa kA abheda mUla thA / bheda meM mahAvIra ke vairAgya kA aMkuraNa nahIM thA / jaba abheda kA biravA phUTA tabhI unhoMne apane pitRtulya bhAI nandIvardhana se kahA ki - maiM parivrAjaka honA cAhatA hU~ / samAja meM vyApta dAsa prathA evaM strI bheda kI dIvAroM ko tor3anA, unmUlana karanA cAhatA hU~ / nArI bhogyA nahIM hai, vaha 'jina' bIja ko ugAne vAlI vasuMdharA hai / brAhmaNoM, purohitoM evaM paNDitoM ne nArI ko dAsI banA lene kA saMskAra dekara samAja meM viSamatA paidA kI hai / isa dIvAra ko tor3e vinA samAja evaM dharma kA utthAna saMbhava nahIM hai / maiM pravrajyA kI Apase anujJA cAhatA hU~, tAki pahale maiM apanA nijatva pA sakUM, pUrNatva kA zikhA - rohaNa kara sakUM / phira AdhyAtmika kSetra meM puruSa ke samakakSa mAtR zakti ko khar3Akara yaha batAyA jA sake ki nArI puruSa se kisI bhI dRSTi se hIna nahIM hai / tIrthaMkara RSabhadeva kI putrI brAhmI aura sundarI ke jA sake taba kahIM puruSa kI kutsita mAnasikatA ko nArI vyakti, samAja evaM dharma ke kSetra meM usakI agratA ko svIkAra kara sakegA / tyAga - vairAgya ke atIta ko punaH jIvita kiyA zakti kA satya samajha meM AyegA aura vaha nandIvardhana kA bhrAtRtva palakoM kI kora meM nithara AyA / unhoMne apane DhaMga se vardhamAna ko mAtRpitR viyoga kI sthUla pIr3A kA udAharaNa dekara rokA aura kahA - viyoga kI duHsaha pIr3A para samaya kA vitAna tana jAne do, phira apane pUrNatva kI bAta soca lenA / jaina zAsana meM nArI kA mahatva : zrI ratanamuni jI | 287 www.j
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratnapuSpavatI abhinandana grantha HARmAsasamma mahAvIra ne nandIvardhana kI bAta mAna lii| do varSa bAda yaha sAmya karane ke abhivacana ke paraspara AdAna-pradAna kI tulA para tula gayA, nizcaya ho gyaa| samaya sarpa kI taraha srkaa| do varSa atota ho gaye / aura... "mahAvIra jina dIkSA lekara araNya meM kho gaye, svayaM ko pAne ke lie| abheda kA, strI-puruSa kI samAnatA kA bIja unakI hRdaya vasudhA meM vidyamAna thA / eka dina unhoMne nArI ke sampUrNa svAtaMtrya ko mUrta rUpa karane ke lie 13 bhISma pratijJAoM kA mahAbhigraha vrata dhAraNa kara liyA / ..."AryA candanabAlA para ho rahe sitama para ve karuNAbhibhUta hue| usa yuga kI nArI dAsatA kI pratIka candanA unheM milI / bhagavAna mahAvIra kI pratijJAyeM pUrI huii| candanA ke hAthoM AhAra grahaNa kiyaa| devoM ne ratna varSA kii| kauzAmbI aura campA nagarI ke sabhI bichur3e parijana Ae / candanA ko apanatva jatAyA, parantu candanA phira se mahaloM kI ora nahIM mudd'ii| vaha apane uddhArakartA bha0 mahAvIra ke saMgha meM dIkSita ho gii| bhagavAna mahAvIra kA dIkSA pUrva kA saMkalpa maMDita huaa| unhoMne AdhyAtmika dRSTi se strIpuruSa ke bheda kI eka dIvAra ko bhU-luMThita kiyA aura ghoSaNA kI ki-zrAvaka aura zrAvikAoM samAna rUpa se adhyAtma sAdhanA karane ke yogya pAtra haiN| nArI ke prati hIna bhAvanA miTa jAe, isa dRSTi se saMgha racanA meM sAdhviyoM ko, zrAvikAoM ko bhI mukti kA pathika kahA / saMnnidhi meM rahe hae bhikSuoM se bhI kahAmAtra bhikSa hI sAdhvAcAra ke ucca zikhara kA hI yAtrI nahIM hai, nArI bhI usI yAtrA kI sahacAriNI hai| aba inheM sAdhvI, zramaNI, sAdhikA, AryikA yA bhikSuNI kahA jA skegaa| mahAvIra kA uparyukta nArI mukti kA jayaghoSa AryA mahAsatI candanabAlA ke kuzala netatra meM vardhapAna haa| Agama isa bAta kI puSTi kara rahe haiM ki chattIsa hajAra nAriyoM ne mahAvIra ke vItarAga dharma meM dIkSA grahaNa kI / nArI para ho rahe atyAcAroM se mukta hokara nArI ne sukha kI sAMsa lii| bhagavAna mahAvIra dvArA pratiSThita evaM Adara prApta nArI Aja taka mahAvIra ke prati samarpita hai / aDhAI hajAra varSa se bhI adhika ho gye| mahAkAla ke aMdhere ko cIratI haI vaha mahAsatI cana patha para baDhatI calI A rahI hai| nArI jisa saMkalpa ko eka bAra mana meM ugA letI hai --usa para vaha aniTa-akSuNNa rahatI hai| atIta nArI kI mahAna sAdhanA, dRr3hatA aura kaThora sAdhanA kA sAkSI hai| bhagavAna RSabhadeva se lekara tIrthaMkara neminAtha taka ke udAharaNa hamAre sAmane vidyamAna haiN| rathanemi ko rAjula ne saMyama kA dIpadAna thamAyA / kAla kI kAlI parata car3hI to bhagavAna mahAvIra ke samaya taka AteAte samaya kA dhuMdhalakA chAyA / brAhmaNoM, paMDoM evaM purohitoM ne phira use grsaa| samUce mAnava samAja meM usane nArI ko lekara aMdherA uMDelA / phalataH mahAvIra ne punaH use punaatmi-jAgaraNa ke prakAza tale lAkara pratibodhita kiyA ki nArI tujhameM jinAMkura vidyamAna hai| tUM puruSa kI Adya zakti hai / tUM isakA khilaunA nahIM hai| puruSa ko tUne ghar3A hai, tU usake dvArA nahIM ghar3o gayI hai| tUM puruSa kI sAdhanA usakI bhakti kI rAha kA prakAzadAna hai| tUM puruSa ko aMdhere se dharma ke prakAza meM lAne vAlI mahAzakti hai / vAsanA ke aMdhere meM kutsita manovRtti ke logoM ne tujhe dhakelA hai| vAsanA kI ora mukhAtiba hone se dharma prabhAsvara nahIM hogaa| dharma kI prabhAvanA kA sampUrNa dAyitva tujha para hai| tUM kyoM aisA mAnatI hai ki maiM abalA hU~ / puruSa ke bIja ko tUne hI khIMvA hai evaM jina bIja ko hamezA tUMne hI ugAyA hai| .......... . :::::::::::::::::::: 288 | chaThA khaNDa : nArI samAja ke vikAsa meM jaina sAdhviyoM kA yogadAna ::::::: www.jainelibrasy..
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIratna puSpavatI abhinandana grantha mamamamamamamamamamamamamamamA anu. mAtR jAti ne hamegA ho dhana ko prabhAvamA puruSa] (zrAvaka) sAdhuse adhika yogadAna diyA hai / nAro paramAtma bhAva meM jitanI bhogI-DUbI hai, utanA puruSa nhiiN| janagAsana kI prabhAvanA, uko, umAkA dRSTi se devA nArA na ho dharma ke lena meM tApape poche nahIM rahI hai, balki Age hI pAI gaI hai| kyoM ? kyoM ki usako pakar3a tala se hoto hai / usako pakar3a uthalI yA Upara se nahIM hotI hArdikatA usako prANa-zakti hai| dharma meM, jana meM, mana meM, saba jagaha usako peTha tala meM hai / Upara-Upara se kucha bhI karanA use kabhI iSTa rahA hI nahIM hai / purAtAtvika itihAsa kI ora udgrIva hokara dekhA jAe to taba bhI nArI kI udAratA, dRr3hatA, niSThA aura lagana ke saMdarzana hote haiN| manuSya jaba-jaba yuddhonmAdI huA hai, taba-taba nArI ne prakAza kI arcanAMjalI saMjokara usake unmAda ko samatva ke sarovara meM samo dene kA prayAsa kiyA hai| mahAna vicAraka sAdhvIratna zrI puSpavatI jo ma0 bhagavAna mahAvIra kI usI paramparA kA janamaMgalakArI eka prakAza dIpa haiM jo 50 varSoM se jana-jana meM abheda bhAva se mahAvIra ke zAsana kA cetanA sandeza dete hue, bhArata ke isa chora se usa chora taka janamaMgala ke dIpa jor3atI calI A rahI haiM / RITIEmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 0.0 jaina zAsana meM nArI kA mahatva : zrI ratanamuni jI | 286 IDABAD www.jant