Book Title: Jain Dharm Vigyan ki Kasoti Par
Author(s): Nandighoshvijay
Publisher: Z_Jain_Dharm_Vigyan_ki_Kasoti_par_002549.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229226/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma vijJAna kI kasauTI para ? vijJAna jainadharma kI kasauTI para ? zramaNa bhagavAna mahAvIra : eka vaizvika vijJAnI zramaNa bhagavAna mahAvIra kA janma I. sa. pUrva 599 meM usa samaya ke magadha | deza vartamAna bihAra kI rAjadhAnI kSatriyakuMDa nagara meM huA thA / unake pitA kA nAma siddhArtha rAjA aura mAtA kA nAma trizalA rAnI thA / unakA bacapana kA nAma vardhamAna thA / jaba unakI umra 28 sAla kI huyI taba unake mAtA pitA svargavAsI haye / bAda meM do varSa bAda 30 varSa kI umra meM kArtika kRSNa - 10 ke dina unhoneM pravrajyA grahaNa kI aura AtmasAdhanA kA mArga liyaa| __ sADhe bAraha sAla kI kaThinatama tapazcaryA va AtmasAdhanA ke aMta meM vaizAkha zukla -10 ke dina unako parama AtmajJAna arthAt kevalajJAna prApta huA | usI kevalajJAna dvArA samagra vizva ke sabhI padArthoM ke sabhI paryAya arthAt pratyeka padArtha ke bhUta-bhaviSya aura vartamAna ko pratyakSa dekhate huye ve tIrthakara ke rUpa meM prasiddha huye / aMta meM Azvina kRSNa - 30 [0))] dipAvalI kI zubha rAtri ko ve apane bhautika zarIra kA tyAga karake mokSa meM gaye / jaina paraMparA meM tIrthakara ke bhAva ko Arhantya kahate haiM / yahI Arhantya eka prakAra kI Atmika va paudgalika zakti hai / Atmika isaliye ki tIrthakara hone vAlI AtmA dvArA pUrva bhava meM bhAvita sakala jIvarAzi kA kalyANa karane kI utkRSTa bhAvanA kA yaha pariNAma hai, aura paudgalika isaliye ki sakala jIvarAzi kA kalyANa karane kI utkRSTa bhAvanA dvArA prApta tIrthakara nAmakarma kI puNyAI kA yaha pariNAma hai / koI bhI karma| 9 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paudgalika hotA hai / pudgala arthAt paramANu / tIrthaMkara nAmakarma kI kArmaNa vargaNA meM sthita paramANuoM meM utkRSTa prakAra ke varNa, gaMdha, rasa aura sparza hote haiM / utkRSTa AtmasAdhanA dvArA prApta Atmazakti aura tIrthakara nAmakarma kI puNyAI dvArA prApta paudgalika zakti ke samAgama dvArA eka pracaMDa UrjA kA prAdurbhAva hotA hai jise Arhantya kahA jAtA hai / Adhunika vijJAna kI paribhASA meM isa zakti ko jaivika vidhudacuMbakIya zakti kA eka utkRSTa rUpa kahA jA sakatA hai| tIrthakara paramAtmA kI isa zakti kA anubhava vizva ke pratyeka jIva ko tIrthakara paramAtmA ke jIvana ke mahattvapUrNa pA~ca prasaMga para hotA hai / ataH tIrthakara paramAtmA ke ina pA~ca prasaMga ko kalyANaka kahe jAte haiM / 1. tIrthaMkara paramAtmA kI AtmA devaloka meM se tIrthaMkara ke rUpa meM janma lene ke liye isa pRthvI para mAtA ke garbha meM utpanna hote hI unake Arhantya ke anubhava ke rUpa meM vizva kI pratyeka AtmA ko sukha kA anubhava hotA hai | tIrthaMkara ke isa ajJAta / agocara | agamya kintu bhavya prasaMga ko| cyavanakalyANaka kahate haiM / 2. tIrthakara paramAtmA kA bhautika zarIra ke rUpa meM avataraNa hone kI prakriyA yAni ki janma / isa samaya unake tIrthakara nAmakarma kI puNyAI kI pracaMDa UrjA ke prabhAva se vizva kI pratyeka AtmA ko alaukika AhlAda kI anubhUti hotI hai aura sarvatra prakAza phaila jAtA hai / ataeva isa prasaMga ko janmakalyANaka kahA jAtA haiM / gRhastha avasthA meM ve jahA~ bhI jAte haiN| vahA~ saba kA kalyANa karate haiM / unake jIvana kA pratyeka kSaNa sabhI kA kalyANa karane vAlA hotA hai | 3. bAda meM AtA hai AtmAsAdhanA ke alaukika prakriyA kA maMgala prAraMbha svarUpa pravrajyA grahaNa kA kSaNa / abhI taka parakalyANa kI kevala bhAvanA hI thI / aba usI bhAvanA ko caritArtha karane ke liye puruSArtha karane kI maMgala zurUAta hotI hai / saMsAratyAga ke isa bhavya prasaMga ko dIkSAkalyANaka kahate haiN| ___4. saMsAratyAga ke bAda ve sva aura para, ubhaya kA kalyANa karane vAlI kaThina AtmasAdhanA ke aMtima phalasvarUpa kevalajJAna prApta karate haiM / tIrthaMkara paramAtmA ko kaivalya prApti ke sAtha hI unake tIrthakara nAmakarma kI |pracaMDa UrjA kA sabhI ko pratyakSa anubhava hone lagatA hai / yaha UrjA itanI | 10 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pracaMDa hotI hai ki ve jahA~ jahA~ vihAra karate haiM, vahA~ vahA~ unake jAne ke bAda bhI pratyeka jIva ko cha: cha: mAha taka kevala sukha aura sukha kA hI anubhava hotA hai / ataH paramAtmA ke isa prasaMga ko| kevalajJAnakalyANaka kahA jAtA hai | 5. AyuSya karma kI sattA jaba taka hotI hai taba taka upadeza dekara | paramAtmA sabhI jIvoM kA kalyANa karate haiM kintu AyuSya karma khatma hote hI paramAtmA isI pArthiva zarIra kA tyAga karake zuddha Atma svarUpa ko prApta karate haiM / paramAtmA ke mokSagamana svarUpa isI prasaMga ko nirvANakalyANaka kahate haiM / aise parama pavitra mahApurUSa zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmI ke janma ko Aja 2600 sAla se jyAdA aura nirvANa ko 2530 sAla se jyAdA samaya vyatIta ho cukA hai / unake dvArA prarUpita siddhAMta Aja bhI vijJAna kI kasauTI para khare utarate haiM / ataeva ve sarvagrAhya va sarvamAnya hote haiM / The notion that all opposites are polar--that light and dark, winning and losing, good and evil, are merely different aspects of the same phenomenon-is one of the basic principles of the Eastern way of life. Fritjof Capra