Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
REGISTERED No. 2, 56.
AT.
છે. —િ
*
| જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
F
—
:
: : ::...દક જ
* . . -
૧, ના
,
જ. :
अनुक्रमणिका નવીરાને આશીર્વાદ. (પદ્ય) ક ક ા ર શાનદાન, (પ) કે લઘુમીની અસ્થિરતા વિષે આ મુ. કવિનય) ૩ ૪ નવું વર્ષ, " કા
ર (તબી.)- ખરી જ પસુબેધ વાતા... સ . કિ .
મિત્ર કે પછી . આપણી ભાવી ઉન્નતિનાં સાધના હું (. સા. વિ31 9 પુત્ર પરીક્ષા
લ ર ૮ સુક્ત વચને સારરૂપે
કરાર મહાવીરની કૈવલ્ય (નિર્વાણ) ભૂમિ (રા કાલેલકર ) ૧૫ ૧૦ સત્ય ઇતિહાસને ઘતે અને મુ યાયરિય) ૧૮ ૧૧ શ્રી જૈનધર્મપકશહિ મથકમ્ (મુ. ચતુવિજ) ૨૪ ૧૨ ઉપરના અષ્ટકનો અર્થ છે. પડિત જગજીવનદાસ) ૨૬ ૧૩ ભાવનગરમાં મહત્સવ
તબી) ૨૮ ૧૪ શ્રી વેરાવળમાં દક્ષ પ્રસંગે મેટી સખાવત
રિ ૩૩ ઉપ હોળી કેમ ઉજવશે ? કાદ (જયંતિલાલ છબીલદાસ) ૩૪ ૧દ સાતમી ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષમ ન સાહિત્ય વિભાગ
ટાઇટલ પર ર નું વાર્ષિક મૂલ્ય રૂ. ૧-૮-૦
શ્રી જૈન ધ પ્રસારક સભા
જ છે. ભાવનગર . જિ. રામાં
લકરભાઈએ ,
*
* * *
*
*
* *
*
--
----
-------—
-
-
-
-
-
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अमारं पुस्तकप्रसिद्धि खातुं.
૨ છપાય છે. 1. ફી નિષિ શલાકા પુરૂષ ચરિત્ર ભાષાંતર પર્વ ૧ લુંગ૨ આવૃત્તિ ત્રીજી
એ અધ્યાત્મ ક૯૫મ. આવૃત્તિ ત્રીજી. : - ઉપમિતિ ભવપ્રપંચ કથા. ભાષાંતર-વિભાગ ૨ જે. - દેશી ઉપદેશ પ્રાસ; ગ્રંથ, મૂળ. વિભાગ ૪છે. સ્તંભ ૧૯ થી ૨૪. આ છ વસાન દેશના. માગધી. ગાથાબંધ. સંસ્કૃત છાયા સાથે. ૬ થી ઉપદેશ પ્રાસાદ ભાષાંતર વિભાગ ૧ લે. આવૃતિ ત્રીજી છે શી પાકિસૂત્ર તથા શ્રમણ સૂત્ર સંસ્કૃત છાયા તથા ગુજરાતી અર્થ સાથે. ૮ સૂકતમુક્તાવાળી (ધમવર્ગ), હિતશિક્ષા છત્રીશી વિગેરે.
તયાર થાય છે, કરી હેમચંદ્રાચાર્ય ચરિત્ર, ૨ પ્રકરણ પુષ્પમાળા. વિભાગ ૨ જે. (નાના નાના પ્રકરણે–સાથે)
----
-- સાતમી ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ-ભાવનગર, જેન સાહિત્યવિભાગને અને જેને સાક્ષર વિજ્ઞપ્તિ,
આ પરિષદુ ભાવનગર ખાતે આવતા અકબર માસમાં એક મળવાની છે. તેની અંદર ૧ સામાન્ય સાહિત્ય વિભાગ, ૨ ઇતિહાસ વિભાગ, ૩ વિજ્ઞાને જેવા વિભાગ અને ૪ જૈન સાહિત્ય વિભાગ-એમ ચાર વિભાગે રાખવામાં આવ્યા છે. તેને માટે જૈન સાહિત્યના સર્વે સાક્ષરોને તથા અભ્યાસીઓને નાનપૂર્વક નિમંત્રણ કરવામાં આવેલ છે. તેથી જૈન સાક્ષાએ નીચેના વિભાગે શકી કે ઈપણ વિભાગને અંગે લેખ લખીને તા. ૩૧ મી ઓગષ્ટ સુધીમાં
મારી તરફ મોકલે, તેમજ તે પ્રસંગ ઉપર અત્રે પધારવું. ચેકસ તારિ, પાછા ખબર આપવામાં આવશે.
જન સાહિત્ય વિભાગના પટાભાગ આ પ્રમાણે જાહેર કરવામાં આવ્યા છે -- ૧ કન સાહિત્ય અને તેને ઈતિહાસ, વિકાસ, સમાલે ચના વિગેરે. ર ન ધર્મ અથવા સાહિત્યની હિંદુસમાજ ઉપર થયેલી અસર, પર.
પર સંબંધ વિગેરે. ૩ નિદાનવીરો, રાજકુશળ પુરૂ, કવિઓ, આચાર્યો વિગેરેના જીવન ચરિત્ર.
ન ભૂગોળ અને જૈન ઇતિહાસની હિંદુઓના ઇતિહાસ અથવા
ગોળ સાથે સરખામણી. સમાલોચના વિગેરે , નિદર્શન-તુલનાત્મક. ૬ જૈનત, ઇતિહાસ, શિલ્પકામ વિગેરે. છે ને સાહિત્ય અને બ્રાહ્મણ સાહિત્યની તુલનાત્મક, સમાલે ચના. : નાગાએ સરલાન રાજ્યકર્તાઓ ઉપર કરેલી અસરે. જે વિષય પર નિબંધ લખવા ઈચ્છા થાય તેનું નામ પ્રથમથી
- ચૈત્ર શુદિ ૧ , ૧૯૭૯ . . કુંવરજી. આણંદજી.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Mી પર 330 जैन धर्म प्रकाश.
जंकल्ले काय, तं अज्जचिय करह तुरमाणा।
मुहत्तो, मा अवरहं पडिकेह ।। १ ।। “જે કાલે કરવું હોય (શુભ કાર્ય ) તે આજેજ અને તે પણ
ઉતાવળે કર, કારણકે એક મહત્ત (બે ઘડી) પણ ઘણું 5 વિનાનું હોય છે, માટે બર સુધી પણ ખમીશ નહીં
( વિલંબ કરીશ નહીં. )
પુસ્તક ૩૯ મું. ] ચવ-સંવત ૧૯૩૯. વીર સંવત ૧૮૮૯ [અંક ૧ લે.
“વીરાને ગાઢ આશીપની કલમાળ,
વીર,
આશીપની કુલમળી. ગતવર્ષમાં હે વિશ્વનાં વાંચકાણું સેવા કીધી, લેખે લખી, કાવ્ય રચી. સદગુણની શિક્ષા દીધી; જ્ઞાન અમૃતની સરિતા, હૃદયમાંહિ વહાવજે, મીઠા લલિત સુરથી બજાવી બંસી નિત્ય હસાવજે.
કે દિવ્ય વાત સુણુવ્રજે;
શત વર્ષ બાપુ! જીવજે. નિષ્ફરક તુજ પંથ, લક્ષ્મી સરસ્વતી સહાય વલી વધે તુજ થતણી, જય જયકાર સદાય.
વીરા : લે, આશીષની ફુલમાળ,
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ગ્
www.kobatirth.org
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ,
झान दान.
હું (રાગ બીહુાગ. )
પ્રભુ વરસાવેા જ્ઞાન રસાળ, (૨) હમ અંતરમાં ઉજમાળ, શાંત સ્વભાવે મતિ અનુકૂળા, સહુપર દ્રષ્ટિ સમાન; અહિત કરવા અન્યતણુ' કર્દિ, ભૂલું નહીં નિજ ભાન, સુરનર સુખ મહા માયાવી, દુઃખમય દુઃખ જ જાળ; અચળ એક મુક્તિપથ જાવા, સાન થો તત્કાળ ચાર ગતિમાં ચિહું ક્રિશ કરીએ, પામ્યા નહીં. ભવપાર; નિવેદી પદ પ્રાપ્તિ કાજે, ભય વારૂ સંસાર. દિલ દયા દુઃખીની આવે, અનુક’પાની છાપ; પરહિત પરગુણ પ્રેમ વિલાસે, દૂર થો સંતાપ, ભાવી લખ્યું મિથ્યા નવ થાયે, આવે હૃદયે ભાવ; વિશુદ્ધ શ્રદ્ધાની દ્રઢતાએ, તરવા મળો નાવ. ૐ અજ્ઞાન ભયંકર, તે થાTM વીસરાળ; ચાર જ્ઞાન અનુભવ આળેખી, પ્રગટા પાંચમભાણુ, આંતરીક દુર્ધ્યાનથી વીરમી, ધમ શુકલ દોય ધ્યાન; માનદ ઉજ્જવળ પ્રગટા અંતર, પહેાંચું નિશ્ચળ સ્થાન. શાહ અમૃતલાલ માવ.
અધકાર
લક્ષ્મીની અસ્થિરતા વિષે. ( ગઝલ. )
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
..
વસુમતે વસુ પામી, થશે ના વિષયી કામી; વિચારી વાત આ નામી, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. વસુના માનમાં કુલી, જશેા ના દુઃખીને ભૂલી; જુઓ ને આંખથી ખુલી, સહુ લમી જવાની છે. સજ્જનતા કાં ન ઉર ધારા, ગ્રહેા ના માર્ગો કાં સારો વ્યથ માં છગી હારા, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. પેાતાની પૂત્રની સ્થિતિ, વિસારી પાછલી રીતિ, છાડા કાં ઈશની ભીતિ, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે.
For Private And Personal Use Only
૧
ર
૩
૪
પ્રભુ
પ્રભુ
પ્રભુ
પ્રભુ
પ્રભુo
પ્રભુ
પ્રભુ
પ્રભુ
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
;
વસુના છાકમાં ભાઈ, છકે ના ભૂલને ખાઈ રહેશે ના પાસ એક પાઈ, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૫ વસુને કેફ છે ભુડે, માને લવરી કરી રૂડે; જશે લક્ષ્મીનું સુખ, ઉડુ, સહ લક્ષમી જવાની છે. ૬ ભિક્ષુને આંખથી ભાળે, દીઓ ના દીનને ગાળો; થોડું પણ હાથથી આલે, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૭ હતી કંગાળીયત જ્યારે, અવસ્થા શી હતી ત્યારે વિસારે કેમ અત્યારે, સહુ લક્ષમી જવાની છે. ૮ ધર્મના માર્ગને છોડી, સહુ લક્ષ્મી તમે જેડી; હમારી છે ન એક કોડી, સહુ લફર્મી જવાની છે. ૯ મળી લહમી લઈ ગાધ, બનાવ્યા બંગલા વાડ; જુઓ શું આંખને ફાઈ, સહુ લમી જવાની છે. ૧૦ મોટરમાં બેસીને મહાલે, હવે ના પાદથી ચાલે; ભલે રહાનો પીઓ પ્યાલે, સહુ લફમી જવાની છે. ૧૧ ગરીબોની કરી હાંસી, હમે કયાં છુટશે નહાસી; રહેશે નહિ રેટ વાસી, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૧૨ વસુથી આંધળા થઈને, ગરીબને ખુબ દુઃખ દઈને; પડે કાં ખાડમાં જઈને, સહુ લક્ષમી જવાની છે. ૧૩ સહુ જીવોના સુખ માટે, મળેલું દ્રવ્ય શું દાટે; વાપરે નિત્ય શુભ વાટે, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૧૪ કરી લ્ય ચાર દી ચટક, ઉદ્ધતાઈ તણે લટકે, રહેશે ના વસ્ત્રને કટકે, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૧૫ ફેન્સી બાળને ઓળી, શરીરે સેન્ટને ચાળી ભરે કાં પાપની ઝોળી, સહુ લક્ષમી જવાની છે. ૧૬ કટુ ને મર્મની વાણી, વદી કાં થાએ ધુળધાણ; રહેશે ને કાંઈ એંધાણી, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૧૭ કઠા ઉતણી તજશો, સ્તુતિના પાત્ર તે કરશો રમણતા ધર્મમાં કરશે, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૧૮ વિમળ ઉત્તમ કરો કામે, જગતમાં વાપરી દામે; યશોને લક્ષ્મીથી પામે, સહુ લક્ષ્મી જવાની છે. ૧૯
| મુનિ કસ્તુરવિજય.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ. * નવું વર્ષ.
પરમાત્માની કૃપાથી અને સદ્ગુરૂની સુદષ્ટિથી તેમજ સુજ્ઞ બંધુઓની મિષ્ટ નજરથી આ માસિક પોતાની વયમાં અવિચ્છિન્નપણે વધારો કરતું જ જાય છે. આજે ૩૮ વર્ષ પૂરા કરી, ૩૯મા વર્ષમાં તે પ્રવેશ કરે છે. માસિકને મૂળ હેતુ
નવર્ગને સબોધ આપવાનો છે. તેને જેમ બને તેમ પુષ્ટ કરવાનો પ્રયત્ન ઉત્પાદક સંસ્થા અને કાર્યવાહક તરફથી કરવામાં આવે છે. નવા વર્ષમાં જેમ બને તેમ વધારે શ્રેષ્ઠ વિષરૂ૫ અલંકારથી આ માસિકને વિભૂષિત કરવાની ઈચ્છા વર્તે છે. તે સંબંધી ઉગારે પ્રગટ કર્યા અગાઉ ગત વર્ષમાં કેટલે અને કે લાભ આપવામાં આવ્યું છે તે સંબંધી જરા જોઈ જવું ચોગ્ય લાગે છે.
ગત વર્ષમાં પૃષ્ટોની અંદર તે માત્ર ૪ પૃષ્ણ જ વધારે આપેલા છે; એટલે બાર અંકના કુલ ૩૮૪ ને બદલે ૩૮૮ પૃષ્ટ આપે છે, પરંતુ તેમની સંખ્યામાં બહ વૃદ્ધિ કરવામાં આવી છે. જો કે ઘણા લેખો નાના આપવામાં આવવાથી તેમ થયું છે, પરંતુ દરેક નાના લેખે પણું બહુજ ઉપયોગી અને ઉપદેશક આપેલા છે. ગત વર્ષમાં મૃત્યુનેધ સાથે કુલ ૧૨૬ લેખે આવ્યા હતા, ત્યારે આ વર્ષે મૃત્યુનેંધને અંદર ગણ્યા શિવાય ૧૮૦ લેખે આપવામાં આવ્યા છે. તેની અંદર પદ્ય લેખે ૪૬ છે અને ગદ્ય લેખો ૧૩૪ છે. પદ્ય લેખોમાં મોટો ભાગ સુંદરલાલ ડાહ્યાભાઈને છે, તેમના લેખ ૧૭ છે. ઓધવજીભાઈ ગીરધરના ૬ છે, સાંકળચંદ કવિના ર છે, ભાઈલાલ સુંદરજીના ૨ છે, મેઘજી વેલજીના ર છે અને બાકી નવ જુદાજુદા લેખકના ૯ છે, ૬ લેખે પ્રાચીન સ્તવન, સઝાય અને દુહાના છે, તેમાં બે લેખ કબીરવાણીમાંથી ઉદ્ભરેલા ૨૨-૨૨ દુહારને સન્મિત્ર કÉરવિજયજીએ લખી મોકલેલા છે. ૯ લેખકના ૯ લેખે પૈકી પણ એક વિલાયતી પડસુદી વિષે એમને લખેલ છે. એક મે. પટણી સાહેબને બનાવેલું છે તે માને છતાં બહુજ અસરકારક છે. પદ્ય લેખોએ હિતશિક્ષાને અંગે ઘણો સારો ફાળો આપેલ છે.
ગદ્ય લેખ ૧૩૪ પૈકી મે ભાગ તે સમિત્ર કપૂરવિજયજી મહારાજનો છે. એમના લખેલા લેખો ૫૮ આવેલા છે, તે દરેક ઉપયોગી અને અસરકારક છે. તંત્રીના લખેલા નાનામોટા ૨૪ લે છે. તેમાં હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય છ અંકમાં આપેલું છે, ચિદાનંદજીના દુહા અર્થ સાથે ૪ અંકમાં આપ્યા છે, પુટ નેંધ ૭ અંકમાં આપેલ છે, પુસ્તકની પહોંચ ૮ અંકમાં આપેલ
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવું વર્ષ છે. કબીરવાણીમાંથી ઉદ્ધરીને સન્મિત્રે મોકલેલા દહીઓને અર્થે બે અંકમાં જુદો જુદો આપેલ છે એ ખાસ વાંચવા અને વિચારવા લાયક છે. એને વૈરાગ્ય ઉચ્ચ પ્રતિને છે. પ્રાસંગિક ધમાં ઘણી જરૂરની બાબતોની સેંધ લેવામાં આવી છે અને તેના ઉપર યોગ્ય ચર્ચા પણ કરી છે. ઉપધાનને અંગે બેવાર લખવામાં આવ્યું છે તે ધ્યાન આપવા લાયક છે. વર્તમાન સમચાર છ અંકમાં લખેલ છે તે પણ ઉપયોગી છે. તંત્રીના બાકીના લેખોમાં. ધર્મક્રિયા વિવેક, વિદેશી ઔષધ, મૂખ શતક, શિયળની ઉપમાઓ, ધર્મક્રિયાના સૂત્રોની ભાષા વિષે, કેળવણી એટલે શું? વિગેરે લેખે ખાસ ધ્યાન આપવા લાયક અપાયેલ છે.
સમિત્ર કપૂરવિજયજીના લેખમાં ચિદાનંદજી કૃત બહોંતેરીમાંથી ૧૧ પદો ૬ અંકમાં મળીને વિવેચન સાથે આપેલા છે. એ પદની ભાષાના અર્થ તેના અનુભવથી જ યથાર્થ થઈ શકે તેમ છે. ગત વર્ષમાં આવેલા પરમાનંદના છેવટના ઉપસ હારના લેખની સમાલોચના બે અંકમાં તેઓએ કરેલી છે. જ્ઞાનસારના ૩૨ અષ્ટકમાંથી ૧૨ અષ્ટદેવનું ભાષાંતર આપવામાં આવેલ છે. એકંદર રીતે તેઓ સાહેબના દરેક લેખ વાંચનારના આત્માનું કલ્યાણ કરે તેવા છે.
સમિત્ર અને તંત્રી શિવાય બીજા પર લેખે જુદા જુદા ૨૪ લેખકના લખેલો છે. તેમાં ભાઈલાલ સુંદરજીના ૬ લેખ છે, અમીચંદ કરશનજીના ૭ લેખ છે. જેમાં ૪ તે સુબોધ વ્યાખ્યાનના પેટામાં જ છે. ગુલાબચંદ મુળચંદ બાવીશીના ૪ લેખ છે, જયંતીલાલ છબીલદાસ સંઘવીના ૭ લેખો છે, નંદલાલ વનેચંદ દફતરીના ૩ લેખે છે, મનસુખલાલ કીરચંદના ૩ લેખ છે, ચંપકલાલ જમનાદાસના ૨ લેખ છે, મગનલાલ રવચંદના ૨લેખ છે, મોહનલાલ દીપચંદ ચોકશીને ૨ લેખ છે અને બાકી ૧૬' લેખકોના એકેક લેખ છે, તેની અંદર પરમાણંદને તાલધ્વજગિરિ સંબંધી લેખ, મી. કાલેલકરને ન્યાતની - કસોટીન હોખ વિગેરે લેખો ખાસ વાંચવા લાયક છે. જૈન કેમની ઉન્નતિ માટે થવા જોઇતા સુધારાને મહાસુખ હરગોવિંદનો લેખ ૪ અંકમાં આપવામાં આવેલ છે, આપણું દારિદ્રાવસ્થા ભોગવતાં જ્ઞાનક્ષેત્ર સંબંધી મગનલાલ રવચંદને લેખ બે અંકમાં આપેલો છે. સાંદર્યતા ઉપરનો સુંદરલાલ ડાહ્યાભાઈને લેખ બે અંકમાં આપેલ છે. એવી રીતે દરેક લેખકના ગ્ય વિચારોને આ માસિકની અંદર સ્થાન આપવામાં આવેલું છે. તેમાં વ્યક્તિગત નિંદાથી દૂર રહેવાનું આ માસિકનું મુખ્ય નિશાન છે તેને દરેક લેખકે ખાસ
ધ્યાનમાં રાખેલું છે. છે દરેક લેખકના લેખ સંબંધી વિવેચન કરવા બેસીએ તો ઘણો વિરતાર થઈ જાય તેમ હોવાથી તે સંબંધી નામ માત્રજ ઉલેખ અહીં કરવામાં
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
આભ્યા છે અને એ રીતે ગત વર્ષમાં અપાયેલા લેખાનું, ટુકામાં દિગ્દર્શન કરાવવામાં આવ્યું છે.
હવે નવા વર્ષીમાં કાર્યવાહકોના હૃદયની અંદર જેજે અભિલાષાઓ રહેલી છે તે પ્રદશિત કરવામાં આવે છે.
સન્મિત્ર કપૂરવિજયજી અષ્ટકોના ભાષાંતર અને ચિદાનંદજી કૃત બહાંતેરીના પદેતુ વિવેચન લખવાનું શરૂ રાખવાના છે. બીજા પણ અનેક લેખે જુદા જુદા વિષયેા પર લખી જૈનવગ ઉપર ઉપકાર કરવા ઇચ્છા તેએ ધરાવે છે. તંત્રીના વિચાર। પણ પ્રસગાપાત પૃથક્ પૃથક્ વિષય પર લેખા લખવાના વર્તે છે. હિતશિક્ષાના રાસનુ રહસ્ય લખવાનુ તેમજ સ્ફુટ નેાંધ અને વર્તમાન સમાચાર વિગેરે લખવાનું શરૂ રહેવાનુ છે. મત્સવેાના વૃત્તાંતે વિગેરે લખી જૈનવંતું તેવાં કાર્યો તરફ વલણુ થાય તેમ કરવાની ઈચ્છા રહે છે. ધમ ક્રિયા, સામાયિક, પાસહ, પ્રતિકમણુ, દેવપૂજા, તીથ યાત્રા, મુનિદાન, સ્વામીવાત્સલ્ય, અક પાદાન વગેરેના સબંધમાં વિવેક ની ખાસ આવશ્યકતા જણાતી હાવાથી તે સબધી લેખા લખવાની ઈચ્છા રહ્યા કરે છે, શુભ કા માં એક બીજાનું અનુકરણ કરવુ. એજેમ ઘટિત છે. તેમજ વગર વિચાયે અંધ અનુકરણ ન કરવું તે પણ જરૂરનુ છે. આ બાબતમાં સત્ય માર્ગ સ્પુટ રીતે ખતાવવાની સુજ્ઞ જનાની ફરજ છે. આ ખમત દરેક દીર્ઘદષ્ટિવાન સુજ્ઞ લેખકોને લેખે લખી મોકલવા અમારી વિનતિ છૅ. દરેક લેખની અંદર શાસ્ત્રની વિરૂદ્ધતા કે યુક્તિશન્યતા ન આવે એ વાત ખાસ ધ્યાનમાં રાખવાની છે, તેમજ પરિન દાથી અળગા રહેવાની તા અમારી પ્રવૃત્તિજ છે. એ વાત ભૂટી જવાની નથી. અન્ય માસિકે કે પત્રોમાંથી પણ ઉપયેગી જણાય તેવા લેખે લેવા ઉચ્છા રહે છે. • જૈન કાવ્યાનું મહત્વ' એ નામના લેખ દિગંબરજૈનમાં હિંદીમાં આવે છે તે લેવા ઇચ્છા વર્તે છે. એ લેખ બહુજ શ્રેષ્ઠ લખાયેલા છે. કેટલાએક જૈન સાક્ષામાં ગણાતા બંધુએ લેખ લખવાના સંબંધમાં ઉપેક્ષા રાખે છે, અને કેટલાક ટુંક ભડાળવાળા અંધુએ શક્તિ ઉપરાંત લેખેા લખે છે તે બંને ખાખત ઠીક નથી. સાક્ષાએ પેાતાની શક્તિ ન ગેાપવતાં તેના લાભ જૈનવ ને આપવા જોઇએ અને એછી શક્તિવાળા બધુઓએ પુષ્કળ વાંચનમનનદ્વારા શક્તિ વધારીને પછી લેખા લખવા જોઇએ. આ માત્ર અમારી સૂચના છે.
મુનિમહારાજા પૈકી જેએ લેખ લખી શકે તેવી શક્તિ ધરાવનારા મડ્રામાએ છે તેમણે સન્મિત્રના દાખલા. લઇને નવા નવા વિષયે ઉપર લેખે લખવાની કૃપા કરવી જોઇએ. એના વાંચનથી અવશ્ય જૈનવને અસર
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નવું વર્ષ
થાયજ છે. વાંચવાની અસર થયા સિવાય રહેતી નથી; એથી દઢ મનવાળાનો હૃદય પણુ 5 થઈ શકે છે.
।।
ગતવર્ષ'માં સમુદાયની અંદર. કાઇ નવી ચર્ચા ઉપસ્થિત થઈ નથી.. દેવદ્રવ્યની ચર્ચા થાળે પડી છે, અને કેશરની ચર્ચામાં માત્ર અપવિત્ર વાપરવુ નહીં એટલા શબ્દોજ સ્થિતિ કરી રહ્યા છે. શેઠ આણુ જી કલ્યાણજીની પેઢી અથવા અમદાવાદ વદ્યાશાળા જેવી કાઇ સંસ્થા શુદ્ધ કેશરની ખાત્રી કરી સામટું મંગાવી એક સરખા ભાવે રતલમ ધ અથવા તેાલા અધ આપે તે આ બાબતના છેવટના નિવેડા આવી શકે તેમ લાગે છે. । .
',
પદ્યખંધ લેખ હવે બહુ આવવા માંડ્યા છે તેથી દરેક અંકમાં એ ત્રણ લેખ તેવા આપામાં આવે છે, પર ંતુ તેમાં અસરકારક કૃતિના રચનારાએની સંખ્યા અલ્પ છે. જો કે મદ્ય કરતાં પદ્ય કેટલીક વખત અહુ વિશેષ અસર કરી શકે છે, પરંતુ તેને માટે તેવી કૃતિની અપેક્ષા છે. તેવા વિષયના લેખક માટે આ જરૂરની સૂચના કરી છે.
પ્રશ્નોત્તરના લેખથી મહુ સારી અસર થાય છે, તેથી પ્રાચીન તેમજ અર્વાચીન તેવા લેખે। દાખલ કરવાની ઇચ્છા રહ્યા કરે છે. કોઇપણ ખામતમાં શંકા પડતાં કાઇ બંધુ અમારી તરફ જે લખી મેાકલશે તે અમે તેના શાસ્ત્રધાર સાથે યુક્તિપૂર્વક ઉત્તર આપશું અને તે માસિકમાં પ્રગટ કરવા લાયક જણાશે તેા પ્રગટ પશુ કરશુ. એમાં શાસ્ત્રાભ્યાસી બહુશ્રુત મહાત્માની સહાય પણ મેળવવામાં આવશે.
J
}} -
નવા વષ ના પ્રારંભમાં ઉપર પ્રમાણેની અમારી હૃદયામિ પ્રગટ કરી છે. તેને સફળ કરવી તે કાય શાસનાધીશનું છે. પ્રયાસ કરવા તેજ અમારે આધીન છે. નવા ૩૯મા વના અંકમાં રહેલ ત્રણના અંક રત્નત્રયીની વૃદ્ધિ સૂચક છે, અને નવના અંક નવપદના આરાધનને સૂચક છે. ચાલુમાસ ચૈત્ર પણ નવપદના સ્મારાધનના અગનેાજ છે. આ માસમાં નવ બિલવડે નવપદનું આરાધન અનેક ઉત્તમ શ્રાવક શ્રાવિકાઓ કરે છે. જેઓ કરતા ન હોય કે કરી શકતા નહાય. તેમને તેના આરાધનમાં યત્નશીળ થવા વિનંતિ છે. એ નવપદનું આરાધન માત્ર આંબિલ કરવાવહૈ કરધાતુ નથી, પર ંતુ અષ્ટ પ્રકારી પૂજા અને સ્નાત્રાદિક મહાત્સવવર્ડ તેનું આરાધન કરવાનું છે.તું ઉત્તમ કોય તે અંગે પ્રેરણા કરી આ લઘુ લેખ સમાપ્ત કરવામાં આવે છે અને જૈન બંધુઓને જેમ મને તેમ આર ભ પરિગ્રહાદિકમાંથી પાછા એસરી, જ્ઞાન દશન ન ચરિત્રની આરાધનમાં વિશેષ વિશેષ પ્રવૃત્તિ કરી, ન શાસનને દીપાવવા
For Private And Personal Use Only
*
વિનતિ કરવામાં આવે છે.
5 - 19પરમાત્મા સત્ર જીવને સÉદ્ધિ આપે. તથાસ્તું, સ← >>
: : m
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ. सुबोध वाकयो.
(લેખક-સન્મિત્ર કપૂરવિજયજી.) ૧ ‘ધર્મો રક્ષતિ રક્ષતિ '-સદૃભાવથી સેવેલ ધમ આપણું સદાય રક્ષણ
૨ છતે કાને હિત વચન ન સાંભળે છે એ ન ધરે તે કમનશીબ બહેરો છે. ૩ છતી જીભે અવસર ઉચિત હિત-પ્રિય બેલી ન જાણે તે મુંગે છે. ૪ છતી આંખે ન કરવાનું કરે, મદાંધ બની. અનાચાર સેવે તે અંધ છે. ૫ યૌવન, ધન અને આયુષ્ય જેવી અસ્થિર વસ્તુમાં વિશ્વાસ રાખી બેસે તે મૂર્ખ ૬ ખરી તકે અપાય છે અને ફળ-લાભની પરવા રાખ્યા વગર દેવાય
૭ સત્ય જેવું મુખનું મંડન નથી અને શીલ સદાચાર જેવો શ્રેષ્ઠ શગાર નથી. ૮ પરાધીનતા જેવું દુઃખ, સંયમ જેવું સુખ અને પ્રાણીહિત જેવું
સત્ય નથી. ૯ દુર્જન, પરસ્ત્રી અને પરધન પ્રત્યે પ્રીતિ–આદર ભૂલે ચુક કરે નહિ. ૧૦ સત્ય ને ક્ષમાશીલ પુરૂષ જગતને જીતી શકે છે. દયાળુને દેવતાઓ પણ
નામે છે. ૧૧ સત્ય, પ્રિયભાપી અને વિનીત (સૂનમ્ર)ને સો કઈ વશ થઈ જાય છે. ૧૨ દાન, જ્ઞાન, શૌર્ય ને ધન અનુક્રમે પ્રિયતા, નમ્રતા, સમા અને ઉદારતાના
ગજ શોભે છે. ૧૩ સ્વ૫ર હિત કાર્ય કરવામાં ઉજમાળ રહેવાવડેજ આ માનવભવની
સફળતા થવા પામે છે. ૧૪ જ્ઞાન-સમજ વગરની લુખી કરણી આંધળી છે અને ક્રિયા વગરનું એકલું
જ્ઞાન પાંગળું છે. ૧૫ ઇન્દ્રિયના વિવિધ વિષયેની લલચામણી ઓછી ન લલચાય તે જ ખરે
૧૬ વિષય જળમાં એકવાર સપાઇ જાય છે તેનાં ભાવ દુઓની સીમા
અટકળી શકાતી નથી. ૧ નાં ગહન ( ગુઢા ) ચરિત્ર પાર ભાગ્યેજ પામી શકાય છે, તેથી
ન કળાય તે ખરો શૂર ૧૮ ચંદ્રથી અનેક ગગ્રી ખરી શીતળતા ઉપજાવનારા ખરેખર સંત-સુસાધુ
જેનો જ હોય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુબેદ વા. ૧૯ કાનરૂપી સેનાના કળાવતી પીવા ખેરું મૃત સંત-મહારમા
એને ઉપદેશ જ છે. ૨૦ ખરા હિતમિત્ર ( સન્મિત્ર) એજ કે જે આપણને પાપાચરણથી બચાવી - કુન્યમાર્ગમાં જોડે. ૨૧ ખરી કરૂણ ( દયા-અનુકંપ ), દાક્ષિણ્યતા અને મૈત્રીને સદાચ સદ્દભા
વથી સેવ્યા કરવી. ૨૨ પ્રાણાન્ત કટે પણ અજ્ઞાન, ખેત (દીનતા), ઉન્મા અને હીનતાને
સંગ નજ કર. ૨૩ સંયમી (સદાચરણી) ના રત્ન સદાય સેવ્ય છે અને સંયમપતિત નિબ્ધ છે. ૨૪ આ કલિકાળમાં પણ પુરૂષે મેરૂ પર્વત જેવા નિશ્ચી. ટેક-પ્રતિજ્ઞા
વાળા જણાય છે. ૨૫. આ સ્તર • ભવસાગર તને સારૂ જીવને ખરા અલબનરૂy, સદગુરૂ
નું હિતવચનજ છે ૨૬ હિંસા, અસત્ય, ચોરી, જારી પ્રમુખ દુરાચાર કલ્યાણના અર્થ એ . . જરૂર તજવા ચોગ્ય છે, ૨૭ સત્ય જ્ઞાન અને સત્ય-સાચી કરણીના સહયોગેજ આ સ્તર ભવસાગરે
તરી શકાય છે. ૨૮ સદભાવપૂર્વક દાન શીલ ને તપ અથવા સંયમ-આત્મનિગ્રહરૂપ ધમ - સમાન ભાતું બીજું નથી. ૨૬ જેનું અંતર શુદ્ધ ફાટક રત્ન જેવું નિર્મળ-નિષ્કલંક વર્તે છે તે ખરો - પવિત્ર આત્મા છે. ૩૦ જેના અંતર-ઘટમાં વિવેક-પ્રકાશ પ્રગટ્યો છે તે જ ખરો વિદ્વાન-પડિત છે. ૩૧ ખરા (આત્મજ્ઞાની ગુરૂનું અપમાન કરવા જેવું કંઈ ઉગ્ર વિષ-પાપ નથી. ૩૨ મોહ જેવી કેાઈ આકરી મદિરા નથી અને ઇન્દ્રિયના વિષયે જેવા કે ' છુ ચાર નથી. ૩૩ પ્રમાદ-સ્વછંદતા સમાન કે શત્રુ નથી અને સર્વધર્મ સમાન કોઈ ' હિતમિત્ર નથી. ૩૪ લે-તૃષ્ણા-અસતેષ સમાન દુઃખ-દારિદ્ર નથી અને તેણ, સમાન,
સુખ સંપત્તિ નથી. ઉપપ પકાર સમાન પુણ્ય નથી અને પરપીડા સમાન માપ નશી:: ૩૬ (પાપી પામેન પતે-કુદરતી રીતે જ પાપી જનોને કરેલા પાપની શિક્ષા
મળી રહે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ,
१०
૩૭ તુલસી દ્વાય ગરીબકી, કછુ ન ખાલી જાય; મુવા ઢારકે ચામસે, લેહા ભુરમ હાઇ જાય.
૩૮ શુદ્ધ-આત્મતત્ત્વનું ચિન્તવન-શાધન કરી લેવુ' એજ સદ્ગુદ્ધિ પામ્યાનું શ્રેષ્ઠ ફળ છે.
૩૯ યથાશક્તિ તપ, જપ, વ્રત, નિયમ, જ્ઞાન ધ્યાન યોગે આત્મ-સુવણુ શુદ્ધ કરી લેવાથી આ કુલ ભ માનવદેહની સાકતા થાય છે. આત્મસાધન વગરના ભવ પશુની જેવા નકામે જાય છે.
૪૦ ખરા કીમીએ જેમ ધૂળને ધીસનું કાઢે છે તેમ આ જડ-દેહા તુ་ દમન કરીને જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને સીરૂપ આત્મસ ંપત્તિ મેળવી લેનારજ ખરા વિજ્ઞાની છે.
૪૧ પ્રિય–મિષ્ટ વચન સાથે આદર-સત્કાર પૂર્વક દીધેલુ પાત્રદાનશે।ભા પામે છે. ૪૨ શૂરવીરતા સાથે ક્ષમા, જ્ઞાન સાથે અગવનમ્રતા, અને લક્ષ્મી સાથે ઉદારતા હાય તા તે શાલે છે.
૪૩ પર આશા-પૃહા સમાન દુઃખ નથી અને નિઃસ્પૃહતા-નીરીતા સમાન સુખ નથી.
૪૪ ‘હું અને મારૂં” એ મેહના મંત્રવડે આખી દુનિયા આંધળી બની ગઈ છે. ૪૫ આત્મજ્ઞાની મુનિમહાત્માને ઇન્દ્ર કરતાં અધિક સુખ છે; કેમકે તે નિરૂપાધિક છે.
૪૬ આત્મા અન ંત શક્તિને ભંડાર છે. પરમાત્મામાં એ સર્વ જ્ઞાનાદિક સ'પત્તિ પ્રગટ થયેલી હૈાય છે. અન્યમાં તે અપ્રગટ-છુપી રહેલી હોય છે. સાચા પુરૂષાથ યાગે તે પ્રગટ થઈ શકે છે. અહિંસા, સંયમ અને તપ લક્ષણુ ધર્મ સાધનવડે ગમે તે ભવ્યાત્મા તેને પ્રગટ કરી શકે છે. સમ્યગ્દČન, જ્ઞાન અને ચારિત્ર એજ સકળ આંતરસમૃદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવાના રાજમાર્ગ છે.
૪૭ આત્મા માહની પ્રબળતાથી જડ વસ્તુઓમાં મુંઝાય ત્યાં સુધી તે અહિરાત્મા કહેવાય છે, વિવેકવર્ડ ખેાટા મેહ તજી ખરી વસ્તુ આદરવા ઉજમાળ અને તે અંતરાત્મા કહેવાય છે અને અનંત જ્ઞાનાકિ સપત્તિ પ્રાપ્ત કરે તે પરમાત્મા કહેવાય છે. ઇતિશમ્
( સ. .ક. વિ. )
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાવી ઉન્નતિના સાધન. આપણી ભાવી ઉન્નતિનાં સાધન.
૧ જેમ બને તેમ આપણે સહુએ આપણું ચારિત્ર ઉત્તમ પ્રકારે ઘડવું જોઈએ.
ખાટા ડોળ-ડિમાક તજી તારિવકતાજ આદરવી જોઈએ. કેવળ લોકરજનની રીતિ સર્વથા તજે ને સ્વકર્તવ્ય કર્મ આત્મસંતોષાર્થે જ કરવા તત્પર થાઓ. ૨ દેશ કાળ ભાવને બરાબર તપાસી પવિત્ર ધર્મ-શાસનની રક્ષા ને પુષ્ટિ
થવા પામે એ તાવિક બે તવજિજ્ઞાસુ ભવ્યાત્માઓને આપ જોઈએ. ૩ સુખશીલતા તજી દેહદમન-ઈદ્રિયદમન કરતા રહેવું જોઈએ. જીવનમાં
સાદાઈ ઉતારી દેવી જોઈએ. ૪ અહિંસા ધર્મની રક્ષા ને વૃદ્ધિ નિમિત્તે અત્યાર સુધીમાં અજ્ઞાનવશ જે
જે ભ્રષ્ટ–દેષિત ખાન પાન અને વસ્ત્ર પાત્રાદિકને છુટથી ઉપયોગ કરી વામાં આવતો હોય તે હવે સમજપૂર્વક વિવેકથી તરત તજી દેવું જોઈએ. ૫ વિદેશી શ્રેષ્ઠ વસ્તુઓને મેહ સર્વથા તજી શુદ્ધ સ્વદેશીનો જાતે સ્વીકાર કરી
તેને ખુબ પ્રચાર કરે જઈએ. ૬ વગર જરૂરની ચીજને ત્યાગ કરી બને તેટલી રોડ અને પવિત્ર વસ્તુ
એથીજ જીવનનિર્વાહ કરવો જોઈએ. ૭ આરોગ્યતાના નિયમો તરફ રહેતી બેદરકારી દૂર કરવી જોઈએ. ૮ શરૂઆતથી પ્રજાને રૂડા બીજ–સંસ્કારે મળે એવી તજવીજ જવાબદાર
માતપિતા કે વલ ગુર્નાદિકે જરૂર કરવી જોઈએ. ૯ વધતું જત છાચાર અલસાવી દેવા પ્રબળ યત્ન કરી જોઈએ. ૧૦ કલેશ કંકાસ વેર વિરોધ શમાવી, સહિષ્ણુતા ગે એકતા સાધી, અવનતિના ખાડામાંથી ઉચા આવી ઉન્નતિના માર્ગે પ્રયાણ કરવું ઘટે છે. અતિશામ
(સ, ક. વિ.)
ભૂલને સુધાર–ગયા વર્ષના માહમાસના અંકમાં પ્રશ્નોનો પિકી ૨૧ મા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં ચપુર્વ આહારક શરીર કરીને પ્રભુ પાસે મેકલે તે પ્રભુના દ્રવ્યમાન વડે ઉત્તર મેળવીને પાછું જાય એમ લખ્યું છે તે ભૂલ છે, આહારક શરીર પ્રભુ પાસે આવી પ્રભુના શરીરને સ્પર્શ ભગવંતના મુખકમળથી ઉત્તર મેળવીને પાછું જાય છે. દ્રવ્યમન વડે તે અવધિજ્ઞાની અને મનપર્યવજ્ઞાની ઉત્તર મેળવે છે. આ ભૂલ સુધરાવનાર મુનિરાજને આભાર માનીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૩
www.kobatirth.org
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ. पुत्रवधु परीक्षा -
~~~
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શેઠે જ્ઞાતિ-જન સમક્ષ ચાર પુત્રની વહુઓને પાંચ પાંચ શાળના દાથા સાચવવા આપીને તેમની ચેાગ્યતા સંબંધી કરેલી પરીક્ષા અને તે ઉપરથી ભવ્ય જનેાએ લેવા જોગ સુદર ોધ-—જેવા શેઠ તેવા ગુરૂ જેવા જ્ઞાતિજન તેવા શ્રમણ સંઘ. જેવી વહુએ તેવા ભવ્યજના અને જેવા શાના દાણા તેવા વ્રત-નિયમે જાણવા
૧ સાચવવા આપેલા શાળના દાણા ફેંકી દેનારી યથા નામવાળી ઊજ્જતા જેમ કચરા પુજો કે એઠવાડ પ્રમુખ નેકરની પેરે કાઢવાતુ કરવા વડે મહા દુઃખી થઇ, તેમ જે ભવ્યાત્મા સધસમક્ષ ગુરૂએ આપેલાં મહાવ્રતા અંગીકાર કરીને મહામેહને વશ થઇ તે બધાં ગમાવી દે છે તે આજ ભવમાં લેાકની નિંદાને પાત્ર બને છે; અને પરલેાકમાં પણ અનેક દુઃખથી પીડિત થઇ અનેક પ્રકારની (ચારાશી લાખ) જીવાયેાનિમાં ભટકતે રહે છે.
અને
૨ વળી જેમ શાંળના દાણાને ખાઇ ગયેલી યયા નામવાળી ભગવતી રાંધણુ ચિધન પ્રમુખ કામ કરવાવડે દુઃખનેજ પામી, તેમ જે મહાત્રતાને પામીને જીવનનિર્વાહ ( આજીવિકા ) પૂરા તેને ખપ કરે છે મેાક્ષસાધનની ઇચ્છાથી રહિત છતા વિવિધ આહારાદિકમાં આસક્ત રહે છે, તે વેપધારી હાઇ આહારાદિક તે અહીં યથેચ્છ મેળવી શકે છે, પરંતુ તત્ત્વજ્ઞ જનેાના સત્કારને પાત્ર થતે નથી, અને પરભવમાં દુઃખી થાય છે. ૩ તેમજ શાલિના દાગૢાને સાચવી રાખનારી યથા નામવાળી રક્ષિતા વહુ જેમ કુટુંબ પિરવારને માન્ય થઇ અને ભાગવિલાસને પામી, તેમ જે જીવ પાંચ મહાવ્રતો આદર સહિત ગ્રહણ કરી લગારે પ્રમાદ કર્યા વગર દોષ રહિત તેનુ પાલન કરે છે તે આમહિતમાં સાવધાન તે આ લેકમાં પણ પડ઼તે વડે પૂજા-સત્કાર પામી એકાંતે સુખી થાય છે; અને પરભવમાં સ્વર્ગ અને મોક્ષના સુખ પામે છે.
૪ વળી જેમ (સ્વજન પાસે ) શાલિ પાત્રનારી યથા નામવાળી નાની રેહણી વહુ શાળને વધારી સર્વે માલમીલકતનું સ્વામીપણુ' પામી, તેમ જે ભવ્યામા (ગુરૂ પાસેથી) મહાવ્રતા પ્રાપ્ત કરીને પોતે તેનું યથાર્થ પાલન કરે છે અને અનેક જનોના હિતાર્થે બીજા અનેક ભયજીવાને તેવાં વ્રતે આપે છે, તે અહીં સંઘમાં પ્રધાન એવા યુગપ્રધાન ઉપનામને પામે છે; અને ગામવામીની જેમ સ્વપરને કલ્યાણકારી અને છે. વળી તે પવિત્ર શાસનની વૃદ્ધિ કરનાર અને ઉન્માળ ગામી ઉન્માગ દશકાને આક્ષેપ કરન’ર મુનિ વિદ્વાન જનાવડે સેવા-પૂજાતે અનુકમે સિદ્ધિપદ-મેક્ષને પામે છે, સ. કે. વિ. ઇતિશમ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુક્ત વચને 5 .
-
મુક્ત વચની (સાર રૂપે.)
૧ અંહે ભદ્ર! જે શુભ કૃત્ય કાલે કરવા ધાર્યું હોય તે આજેજ અને તે 'પણ બને તેટલી ઉતાવળે ક૨. વાયદામાં ને વાયદામાં અવસર વીતાવી દે છે,
પછી તું તે ક્યારે કરી શકીશ? કાળની ગતિ ગહન–અકળ છે. ૨ લોભ-લાલચમાં લપટાયેલ છે તેમાંથી ભાગ્યેજ ઉગરી શકે છે. ૩ દુર્જન અને ચળચિત્તની કૃપા એ બૂરી, અને સજજનને ત્રાસ ભલે. ૪ સજજન પુરૂની સકળ સંપત્તિ પરમાર્થ–પરે પકાર અર્થે જ હોય છે. ૫ વહેતું પાણી નિર્મળ રહે છે અને બંધીઆર હોય તે બગઢ જાય છે, તેમ
સંતસાધુજને પ્રતિબંધ રહિત ફરતા સારી રહે છે, એક ઠામે રહેતાં કંઇને કંઈ દોષ-કલંક લાગી બેસે છે. ગૃહસ્થને પરિચય વધવાથી સંયમ
ઠીક વધતું નથી. ૬. સગુણાનુરાગીને ભક્તિ, નિર્મોડી–અવિકળને તત્વજ્ઞાન, રાગ દ્વેષ રહિત
સમભાવીને મુક્તિ અને નિર્લોભી-સંતેષીને સુખ-શાંતિ મળે છે. " ૭ ખરેખરા ગંભીર-મેટા, દીલના પિતાના મુખે આત્મપ્રશંસા કરતા નથી. ૮ ભણવા માત્રથી ખરી પંડિતાઈ આવતી નથી, ખરા વિશુદ્ધ શાસ્ત્ર પ્રેમથી તે • આવે છે. ૯ આત્મજ્ઞાનીઓને સમાગમ થતાં શાક્તરસની લૂંટાલુંટ થાય છે અને * અજ્ઞ નીઓનો મેળાપ થતાં ભારે માથાકૂટ કરવા વખત આવે છે. "૧૮ શાણા ચતુરને બધી વાતને વિચાર હોય છે. મૂખને લાજ-શરમ હોતી !" નથી. તેને ગર્દની જેમ ગમે તેમ કરીને પેટ ભરવાથી જ કામ હોય છે. ૧૧ જેને લેભ-તૃણ ટળી–નિઃસ્પૃહતા આવી તે શાસનપતિ શાહ છે. ૧૨. પરમાત્મતત્વમાં લે ( લયા) લાગી તે આખરે તપ થઈ જવા પામે છે.
નિઃસ્વાર્થ પ્રેમની ગતિ અજબ છે તેને પ્રભાવ અચિત્ય છે. ૨૪, મોક્ષ સાધક-સુમુક્ષુને મન દેવગુરૂ એકલા હિતકારી ભાસે છે. અને મન વ
ચન કાયાથી અભેદ ભાવે એકનિષ બની તેમની જ તે ભક્તિ કરે છે. ૩૫ સંત સમાગમ મળ મહા મુશ્કેલ છે. તેનું મુખ્ય અપૂર્વ-અલૈકિક છે. ત૬ સંત-મહાત્માનું. હું ય પાતાળ કુવા જેવું અગમ અપાર હોય છે. તેમાં આ અત-અખુટ (શાનો રસ હોય છે. ભાગ્યશાળી ભક્તો તેને લાભ પામે છે. * ૧૭-સોં પ્રત્યે ખરો વિનયં-હૃદયને અવિહડ પ્રેમ-આદર દાખવનાર સજજ
સાચા આત્મલાભ મેળવી શકે છે. મિથ્યાભિમાની જને તેનાથી વંચિત રહે છે. ૧૮ ઉંચી કરીથી જ કલ્યાણ છે. તેના વગર કેવળ ઉંચા કુળમાત્રથી શું વળે ? ૧૯ ચૈતન્યગુણવડે જગતના સવે જંતુઓને સમાન લેખવા યોગ્ય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ. ૨૦ કનક, ચંદન અને શેલીની પરે ગમે તેટલા છેદ્યા લેવા કે પીડ્યા છતાં - સંત-સજીને પોતાનો ઉત્તમ સ્વભાવ તજ વિકાર પામતા નથી. ૨૧ શુદ્ધ-નિઃસ્વાર્થ પ્રેમ નિભાવવો તે મીણને ઘેડે અગ્નિમાં ચાલવા જેવું કઠણ છે. ૨૨ ઝેર જેવું વિષમ વચન અંતરં-હૃદયને બાળી ખાખ કરી નાંખે છે. જ્યારે
અમૃતની ધારા જેવું સંત-વચન અંતર-આત્મામાં ખરી શીતળતા ઉપજાવે છે. ૨૩ કાગડો કઠેર-અનિષ્ટ વચનથી જગતમાં અળખામણે થયો છે અને કેયલે
મિષ્ટ–મધુર વચન ઉચ્ચારવા વડે જગતને વશ કરી લીધું છે. ૨૪ એવું હિતકર, પ્રિય ને પથ્ય-સત્ય વચન બોલવું કે જેથી તે સહુને
રૂચિકર થાય. ૨૫ રહેણી-કરણી સુધાર્યા વગર કેવળ લુખી કહેણી માત્રથી કશું વળનાર નથી. ૨૬ પરમાર્થને હેતે સંતજનો સકળ કષ્ટને પ્રસન્ન મુખે સહન કરી લે છે. ૨૭ ગમે તેટલા સંતનો સમાગમ થયા છતાં કપટીને ઉદ્ધાર થઈ શકતો નથી. ૨૮ જ્યાં ગુણની કદર ન હોય ત્યાં રહેવાથી વિશેષ લાભને સંભવ નથી. ૨૯ “માગવા કરતાં મરવું ભલું” એવી સમજવાળા સજીને પ્રાણુને પણ
સ્વાર્થ માટે માગતાજ નથી, બાકી પરમાર્થની ખાતર તો બેશક તેઓ
માગે છેજ. ૩૦ એક અંહકારથી કર્યું કરાવ્યું બધું ધુળ મળે છે, અને ભારે હાનિ થવા પામે છે. ૩૧ સત્યની ખાત્રી થતાં જ તે તરફ ઢળી પડવું. બેટ-દાગ્રહ કર નહીં. ૩૨ સમાચિત સઘળું સાવધાનપણે કરવું. પ્રસંગ વગરનું બોલવું કે મન
રહેવું બંને શોભે નહીં તેમ લાભદાયક પણ બને નહીં. વિચારશુન્યપણે
અતિ ઘણું બોલવું તે વજર્ય છે. ૩૩ જેના અંતરમાં પ્રેમ વસે છે તેને આખી દુનિયા વશ થઈ રહે છે, પ્રેમ
વગરની ભક્તિ પણ નિર્માલ્ય-રસ વિહણી-લુખી લાગે છે. ૩૪ અંતરમાં ઉગેલે પ્રેમ છાને ન રહે, મુખથી ન લે તો પણ નેત્રથી
ખાત્રી થાય. ૩૫ ખરે વૈરાગ્ય (જ્ઞાનગર્ભિત) પ્રગટે તે પરમતત્વ સાથે પ્રીતિ અવિચ્છિન્ન
લાગી રહે. એક પળ પણ વિસરે નહીં. શુદ્ધતરવને પ્રકાશ ત્યારેજ થવા પામે. ૩૬ જાયનું ફળ એ છે કે શુદ્ધ આત્મતત્ત્વ માદરવું અને જડ-મલીન તત્વ તજવું.
- ઈતિમ (સ. ક. વિ.)
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાવીરની દૈવલ્ય ભુમિ 1 મહાવીરની કૈવલ્યું ( નિવાણ ) ભૂમિ.
૧૫
નલ’દા અને રાજગૃહી જતાં પાવાપુરીનાં દશનના લાભ અમને અણધા થયેા. અરૂંન્ધતિદ્દન ન્યાયથી કહેવુ હાય તે! પાવાપુર બિહાર શરીફ પાસે ; બિહાર શરીફ અખત્યારપુરથી વીશ પચીશ માઇલ દૂર છે, અને અખત્યારપુર બિહાર ની રાજધાની બાંકીપુર પટનાથી પૂર્વ તરફ મેઇન લાઈન ઉપર આવેલું છે.
ખખત્યારપુરથી રાજગૃહીના કુંડ સુધી જે રેલવે જાય છે તે નાની છે અને ટ્રામની માફક ગાડીઓને રસ્તે ગામડાનાં ઘરાની બે હારેાની વચ્ચે થઇને જાય છે. દેશદેશા-તરના જિજ્ઞાસુ યાત્રાળુઓ માટે જ આ રેલવે નિર્ધાર કરેલી હાય એમ લાગે છે. મુમુક્ષુ ચાત્રાળુએ પણ તેને લાભ લઇ શકે છે, જે કે રેલમાં બેસીને કરેલી યાત્રાથી પુણ્યને બદલે પાપ જ લાગવાને સમ્ભવ વિશેષ છે. બિહાર શરીક સુધી પહોંચતાં અમારા સંધ સારી પેઠે વધી ગયેા હતા, એટલે પાંચ એકાએ કરી તેમના ઉપર અમે સવાર થયા. આ એકાઓના આકાર ચા સૈકામાં નક્કી થયા હશે એની તપાસ કરવા જેવી છે. માણસના હાડકાં સીધી રીતે ભાગ્યા વગર તે મુકામ સુધી પહોંચાડે છે. એમાં શક નથી. આવા એકાએ ઉત્તર હિન્દુસ્તાનમાં બધે હોય છે, અને ત્રણ ત્રણ ચાર ચાર સુધી માલુસે તેનાપર સવારી કરે છે. એકાના મેજ હલકે હાવાથી એમાં ઘેાડાને સગવડ છે ખરી, આવા એકાના અનુભવની સરખામણીથીજ જૂના લેાકેાએ પાલખીને સુખવાહનનું' નામ આપ્યું હશે. આસપાસના મુલક લીલે છમ અને રયિામણા છે, વચમાં ઠેકઠેકાણે નાનાં મેટાં તળાવ આવે છે. તેના ઉપર બાઝેલી લીલ લીલી નથી હાતી, પણ લાલ કે અંજીરીયા રંગની ઢાય છે, અને તેથી દેખાવમાં બહુજ સુન્દર લાગે છે. અજાણ્યાને આ વનસ્થલી
નીચે પાડ્યું. હશે એવી કલ્પના પણ ન આવે.
For Private And Personal Use Only
બાર વાગે નીકળેલાં અમે લગભગ એ વાગે પાવાપુરી પાસે આવી પહોંચ્યા. પાવાપુરના પાંચ સુધાધવલ મન્દિર દૂરથી જ એકાદ સુન્દર ભેટ જેવાં લાગે છે. આસપાસ બધે ડાંગરનાં સપાટ ખેતા, અને વચ્ચે જ મન્દિરાનું 'સફેદ જૂથ, રસ્તા જરા ગોળ ક્ીને આપણને મન્દિર તરફ લઈ જાય છે. પાંચ મન્દિરમાં એકજ મન્દિર વિશેષ પ્રાચીન જણાય છે. ‘મન્દિય જૈનોનાં છે, એટલે તેની પ્રાચીનતા કયાંયે ટકવા તે। દીધીજ નથી. ખુબ સા ખરચી ખરચીને પ્રાચીનતાના નાશ કરવે એ જાણે તેમને ખાસ શોખ હશ
૧ અહીં કેવ ભૂમિ નદ્ધિ પણ નિર્વાણ ભૂમિ છે,
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
NE
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
એમ જ લાગે છે. પાલીતાણે પણ એ જ દશા થઈ ગઇ છે. ફક્ત દેલવાડામાં જૂની કારીગરીને છાજે એવી “ મરામત થાય છે.
મુખ્ય મન્દિર એક સુન્દર તળાવની અંદર આવેલુ' છે. તળાવમાં કમ બેની એક ઘટા ખાત્રી છે. પાણીમાં માછલાએ અને સપે આમતેમ સળવળતા ખુબ દેખાય છે. અમે ગયેલા ત્યારે તળાવનુ' પાણી એછુ થયેલુ હાન્નાથી કમળપત્રાની ટાક ઉઘાડી પડી હતી, અને બિચારાં પાંદડાંએ પાપડ જેવાં થઈ ગયાં હતાં.
અમૃતસરના સુવર્ણ મન્દિરની પેઠે આ મન્દિરમાં જવાને પણ એક પુલ બાંધેલે છે. મન્દિરા બેઠાઘાટનાં અને પ્રમાણશુદ્ધ છે. ગર્ભગૃહની આસપાસ ચારે બાજીપર લંબચોરસ ગુંબજ છે એ આ મન્દિરની વિશેષતા છે. કલાકોવિંદ લેાકા આવા ગુબજને આકાર બહુ જ વખાણે છે. બાકીનાં આસપાસનાં મન્દિરા ઊંચાં શિખરવાળાં છે. શિખામાં કંઇ ખાસ કળા જણાતી નથી, છતાં દષ્ટિપર તેની છાપ સારી પડે છે.
આ મન્દિરની કેટલીક મૂત્તિએ અસાધારણ સુન્દર છે. ધ્યાનને માટે આવી જ મૂત્તિઓ હાવી જોઇએ. મૂત્તિની સુન્દરતા જોઇ તેમને હુ મેહક કહેવા જતે હતા, પણ તરતજ યાદ આવ્યું કે આ મૂર્તિનું ધ્યાન તા મહુને દૂર કરવા માટે હાય છે. ચિત્તને એકાગ્ર કરવાની શક્તિ આ મૂત્તિઓમાં જરૂર છે.
આ મન્દિરાની પૂજા ત્યાંના બ્રાહ્મણાજ કરે છે. જૈનમન્દિરામાં બ્રાહ્મણેાને હાથે પૂજા થાય એ એક રીતે અજુગતું લાગ્યું, છતાં દ્દપ્તિના સાક્યમનોપિન પહેઝિનમન્દિરમ કહેનારા બ્રાહ્મણ ભલે લેાભથી--પણ આટલા ઉદાર થયા એથી મનમાં સમાધાન થયું. આજે પાવાપુરી એક નાનકડું ગામડું છે. અહિં સાધર્મના પ્રચાર કરનાર મહાવીર જ્યારે અહીં વસતા હતા ત્યારે તેનુ સ્વરૂપ કેવું હરો ? હિંદુસ્તાનમાં કેટલીએ મહાન મહાન નગરીઆનાં ગામડાં થઇ ગયાં છે, અને કેટલીક નગરીએનાં તે નામનશાન પણ રહ્યાં નથી; એટલે આજનાં ગામડાં ઉપરથી પાવાપુરીની કલ્પના થઈ જ ન શકે પ્રાચીન કાળને અહીં કશો અવશેષ દેખાતા નથી, ફક્ત તે મહાવીરના મહાનિર્વાણનું સ્મરણ આ સ્થાનને વળગેલુ છે; અને તેથી જ શ્રદ્ધાની દ્રષ્ટિ એ અઢી હજાર વર્ષ જેટલી પાછળ જઈ શકે છે, અને મહાવીરની ક્ષીણું, પથુ તેવી કાયા શાંતચિત્તે શિષ્યને આ ઉપદેશ કરતી હેાય એવી દ્રષ્ટિઆગળ ઉભી રહે છે. આ સસારનું પર્વ રહસ્ય, જીવના સાર, મેાક્ષનું પાથેય તેમના મુખારવિંદમાંથી જ્યારે, ઋતુ હશે, ત્યારે તે સાંભળવા કણ કણ બેઠા હશે ? પેાતાના દેહ હવે પડનાર છે એમ નથી તે દેહનું છેલ્લે ગભીર થાય પ્રસન્ન
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાવીરની કવધ્યમિ
.
ઉપરી અત્યંત ઉકૈટતાથી કરી લેવામાં છેક છેલ્લી બધી ઘડીએ કામમાં લઇ લેનાર તે 'પરમેં તપસ્વીનું છેલ્લે દશન કહ્યું કાળું કર્યું હશે? અને તેમના ઉપદેશના આશય કેટલા જણુ ખરાખર સમજ્યા હશે? ષ્ટિને પણ અગેાચર એવાં સૂક્ષ્મ જન્તુથી માંડીને અનંતફેટી બ્રહ્માંડ સુધી સત્ર વસ્તુ -સવ જાતિનુ કયાણુ ચાહનાર તે અહિં સામૂર્તિનુ હાદ' કાણે સધર્યું હશે ? ‘માણુસ અલ્પના છે, તેની દ્રષ્ટિ એકદેશી હૈાય છે, સ`કુચિત હોય છે, માટે તેને સ જ્ઞાન નથી થતુ, દરેક માણુસનું `સત્ય એકાંગી સત્ય હાય છે, તેથી બીજાના અનુભવને વખેાડવાને તેને હક્કે નથી, તેમ કરતાં તેને અધમ થાય છે.” એમ કહી.' સ્વભાવથી 'ઉન્મત્ત ' એવી માનવબુદ્ધિને નમ્રતા શીખવનાર તે પરમ ગુરૂને તે દિવસે કણે કણે વન્દન કર્યું હશે ? આ શિષ્યે પેાતાને ઉપદેશ આખી દુનિયાને પહોંચાડશે અને અઢી હજાર વર્ષ પછી પણ માનવજાતિનેહા, સમસ્ત માનવજાતિને તે ખપમાં આવશે એવા ખ્વલિ તે પુણ્યપુરૂષનાં મનમાં આળ્યે હુશે ખરા ?
જૈન તત્ત્વજ્ઞાનમાં સ્યાદ્વાદના ખરાખર શે. અથ છે તે જાણવાના હું દાવા કરી શકતે નથી, પણ હું માનું છું કે સ્યાદ્વાદ માંનવબુદ્ધિતુ એકાં ગીપણુ જે સૂચિત કરે છે. અમુક દૃષ્ટિએ જોતાં એક વસ્તુ એક રીતે દીસે છે, આજી દષ્ટિએ તે બીજી રીતે દેખાય છે. જન્માન્યા જેમ યુાથીને તપાસે તેવી આપણી આ દુનિયામાં સ્થિતિ છે,
આ વર્ણન ચાથ નથી એમ કાણુ કહી શકે ? આપણી આવી · સ્થિતિ છે એટલુ જેને ગળે ઉતર્યુ તેજ આ જગમાં યથાર્થ જ્ઞાની માણુસનું જ્ઞાને એકપક્ષી છે એટલુ જે સમજ્યા તેજ માણસામાં સર્વજ્ઞ, વાસ્તવિક, સપૂર્ણ સત્ય જે કેાઈ જાણતા હશે તે પરમાત્માને આપણે હજુ એળખી શક્યા નથી. આ જ્ઞાનમાંથી જ અહિંસા ઉદ્ભવેલી છે. જ્યાં સુધી હું સČજ્ઞ ન હાઉં ત્યાં સુધી બીજા ઉપર અધિકાર ચલાવવાની મને શે! અધિકાર ? મારૂ સત્ય મારા પૂરતું જ છે, ખીન્તને તેને સાક્ષાત્કાર ન થાય ત્યાં સુધી મારે ધીરજ રાખવી જોઇએ. આવી વૃત્તિ તેજ અહિંસાવૃત્તિ.
જન્મજાવ્યાધિથી માસ
કુદરતી રીતે જ માણુસતું જીવન દુઃખમય છે, હેરાન થાય જ છે, પણ માણસે પાંતાની મેળે કઇ દુઃખો. આછા ઉભા કર્યા નથી. માણસ ને સન્તોષ અને નમ્રતા મેળવે તો મનુષ્યજાતિનું ૯૦ ટકા દુખ ઓછું થઇ જાય. આજે જે દેશદેશ વચ્ચે અને કામકામ વચ્ચે કલહુ ચાલી રહ્યો છે અને મૃત્યુ પહેલા જ આપણે આ સૃષ્ટિપર જે નરક ઉપજાવીએ છીએ તે એકલી અહિંસાવૃત્તિથી જ આપળે અટકાવી શકીએ,
4:8
15:
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જેન ધર્મ પ્રકાશ. હિન્દુસ્તાનના ઈતિહાસને જે કંઈ વિશેષ સાર હોય તે તે એજ છે કે
सर्वेऽत्र सुखिनः सन्तु, सर्वे सन्तु निरामयाः।
सर्वे भद्राणि पश्यन्तु, मा कश्चिदुःखभाग्भवेत् ॥ . હિન્દુસ્તાનમાં જેટલા આવ્યા તેટલા બધા અહીં જ રહ્યા છે, કેઈ ગયા નથી, આશ્રિત તરીકે આવ્યા તેઓ પણ રહ્યા છે અને વિજેતાના ઉન્માદથી આવ્યા તેઓ પણ રહ્યા છે, બધા જ ભાઈ ભાઈ થઈને રહ્યા છે અને રહેશે. વિશાળ હિન્દુધર્મની, જનકના હિન્દુધર્મની, ગૌતમબુદ્ધના હિન્દુધર્મની, મહાવીરના હિન્દુધર્મની આ પુણ્યભૂમિમાં અહિંસાનો ઉદય થયો છે.
આખી દુનિયા શાન્તિને ખળે છે. ત્રસ્ત દુનિયા ત્રાહિ ત્રાહિ કરીને પોકારે છે, છતાં તેને શાતિને રસ્તો જડતું નથી. જેઓ દુનિયાને લૂટે છે, મહાયુદ્ધોને સળગાવે છે તેમને પણ આખરે તે શાન્તિ જ જોઈએ છે, પણ તે શાનિ કેમ પ્રાપ્ત થાય? - બિહારની આ પવિત્ર ભૂમિમાં શાન્તિને માર્ગ ક્યારનો નકકી થઈ ચુ છે, પણ દુનિયાને તે સ્વીકારતાં હજુ વાર છે. પાવાપુરીના આ પવિત્ર સ્થળે તે મહાન માનવે પિતાનું આત્મસર્વસ્વ રે દુનિયાને તે માગ સંભળાવ્યો હતો અને પછી શાતિમાં પ્રવેશ કર્યો હતો. દુનિયાના શાતિરસ્યા લોકો નિમ્ર થઈ, નિર્લોભી થઈ, નિરહંકારી થઈ જ્યારે ફરી તે દિવ્ય વાણી સાંભળશે
ત્યારે જ દુનિયામાં શાન્તિ સ્થપાશે. અશાન્તિ, કલહ, વિદ્રોહ એ દુનિયાને કાનુન નથી, નિયમ નથી, સ્વભાવ નથી, પણ તે વિકાર છે. દુનિયા જ્યારે નિર્વિકાર થશે ત્યારે જ મહાવીરનું અવતરકૃત્ય પૂર્ણતાને પામશે. (નવજીવન અંક ૨૩ મે) દત્તાત્રેય બાલકૃષ્ણ કાલેલકર.
सत्य इतिहासनो थतो अनादर.
ગુજરીય સાહિત્ય યુગમાં નવરાતન પ્રસરાવનાર ગુજરાતી ભાષાના પાવરધા લેખક રા, રા. મુનશીની કલમથી ગુર્જર સાહિત્યપ્રેમીઓ અજાયા નથી. તેઓની વિદ્યાવિહારી કલ્પનાઓ ઇતિહાસમાં બે પાત્રો કલ્પી ઇતિહાસને અને પવિત્ર મહાપુરૂને ઉલટા રૂપમાં ચીતરવામાં આબાદ કામ કરે છે, તેઓની ગુજરાતની સેવા ઈતિહાસમાં અમરસ્થાન ભોગવશે પણ તે કરિપત ઈતિહાસમાં જ, ઈતિહાસ એ દરેક દેશની તવારીખો જાણવાનું
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ય ઈતિહાસનો થતે અનાદર.
૧૯, સંગ્રહસ્થાન છે. દરેક દેશના ધર્મ કે સમાજની તવારીખે જાણવાનું મુખ્ય સાધન ઈતિહાસ છે. પછી ભલે તે કાવ્ય કે નાટકના રૂપમાં હેય.
ઈતિહાસમાં ઈતિહાસકાર પિતાના અનુભવની વાનકીને પિતાની વિવિધ રંગી કલમથી ચીતરી જનતા આગળ રજુ કરે છે. (પરંતુ તેને-ચિત્રને-ઈતિહાસને બેહુદા રૂપમાં નથી ચીતર એ ખાસ ખ્યાલમાં રાખવું.) ઈતિહાસકાર પિતાની વિવિધ રંગી કલમથી પાત્રોને કયાં સુધી ચીતરી શકે ? તે પ્રશ્ન જેમ ગહન છે, તેવી જ રીતે તેને ઉત્તર પણ ગહન છે, છતાં એટલું તે ચેકસ છે કે ઈતિહાસકાર પોતાના કપિત પાત્રને ઉચ્ચ સ્થાને પહોંચાડતાં ઐતિહાસિક મહાપુરૂને–પાત્રોને વિકારી કદરૂપા કે ઉલટા રૂપમાં મૂકવા પ્રયત્ન આદરે, ત્યારે તે તે ઈતિહાસનું ખુન કરવા જ તૈયાર થાય છે, આપણે આને માટે ઈતિહાસનાં જુનાં પાનાં ઉથલાવવાં પડશે. ' રામાયણમાં કેકવીને મન્યુયુક્ત જણાવે છે છતાં પતિવ્રતાધર્મથી ઉલટી તે નજ બતાવેઃ રામને સીતાની પછવાડે વલોપાત કરતી બતાવે છતાં યુદ્ધકાતર તો નજ ચિતરે; સીતા પાસે રાવણને કલાકોના કલાક સુધી કરગરતે બતાવે છે છતાં સીતાજીને તે શુદ્ધ પતિવ્રતા સાધવી સ્ત્રીજ બતાવે છે તેવી જ રીતે મહાભારતઆદિમાં પણ ઊપદીને દાસી તરીકે બતાવે, છતાં તેની શિયળવેલને તે નવવિકસીતજ બતાવે. આવી રીતે બીજા ઘણા દાખલાઓ પુરાણે. આદિમાં પણ મળી આવશે છતાં મૂળ પાત્રને તે કયાંય આંચ પણ ન આવવા દેવી તેમાં જ ઇતિહાસકારની ખરી ખૂબી છે. ઇતિહાસકાર મૂળ પાત્રને સત્ય સ્વરૂપમાં ચીતરવામાં પોતાની વિવિધ રંગી કલમને આબેહુબ ચીતાર ખડે કરે તેમાં જ તેની મહત્તા અને ગૌરવ સમાયેલાં છે; એટલે આમાં કહેવાનું તાત્પર્ય એટલું જ કે ઇતિહાસકાર પોતાની ઝમકભરી વિવિધ રંગી કલમથી પાત્રને ચીતરી શકે છે; પરંતુ એટલે સુધી છુટ તે નજ મેળવી શકે કે મૂળ પાત્ર કાલ્પનિક પાત્ર સાથે ઘટાવતાં બેડોળ ઉલટું બની જાય.
હવે હું મૂળ મુદ્દા ઉપર આવીશ. ગુજરીય સાહિત્યમંદિરના પરમભક્ત રા. રા. કવિવર દલપતરામ, રા. રા. ગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠી, રા. રા. ધ્રુવ, કવિવર્ય નાનાલાલ અને છેલે મુનશી ઠક્કુર આદિ ઘણું સાક્ષરએ ગુજરાતી - સાહિત્યવાનને ખીલવવામાં ભગીરથ પ્રયત્ન સેવ્યું છે. ( આમાં કેટલાએક સાક્ષરોને ઓછો વધતે પ્રયત્ન તો જરૂર થયેલો જ છે). રા. ત્રિપાઠી, રા. ધવ, કે કવિ આદિ સાક્ષરોની કલમ કલ્પનામૂર્ણિમાંથી ઉદ્દભવેલાં પાત્રોથી એતિહાસિક પુરુ-પાત્રના પ્રતિપાદનમાં જ સમતા પ્રાપ્ત કરાવી ઇતિહાસને નિર્વિકારી બનાવી જનતા આગળ રજુ થાય છે, ત્યારે રા. રા. મુનશી. આ
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦
૬ શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ. ... નિયમમાંથી અવ્યાબાધ રીતે વિખુટા પર્વ પિતાની વિયવિહારી કલ્પનાઓ સામે ઐતિહાસિક મહાપુરૂષને-પાને અવનવા રૂપમાં (હોય તેથી ઉલટા રૂપમાં) ચીતરે છે એ આ વીશમી સદીમાં અક્ષમ્ય અપરાધ કરે છે. (ભલે તે મુનશીયુગમાં ચલાવી શકાય.)
રા. મુનશીની વિવિધ રંગી કલમથી ચીતરાયલા-બનાવેલા ઘણા ગ્રંથો છે, તેમાં ઐતિહાસિક મુખ્ય ગ્રંથો નીચે પ્રમાણે છે – - પાટણની પ્રભુતા? “ગુજરાતને નાથ” “પૃથવી વલ્લભ” અને છેલ્લે " ગુજરાત ” માં આવતો “રાજા ધિરાઃ” મુખ્ય છે. આ બધા ગ્રંથ, નવસાહિત્યયુવકેને આડે રસ્તે દેરવવાના શુભકાર્યમાં નિરાબાધ રીતે આગળ વધ્યે જાય છે.
પાટણની પ્રભુતામાં યતિને યમદૂતની ઉપમા આપવામાં તેઓની કલમે આંચકા ખાધું નથી. એક સામાન્ય સાધુ કે જે કદી ભલે ચારિત્રધારી ન હોય છતાં તેનું દયાભીનું હૃદય આટલી હદે પહોંચવાની ધૃષ્ટતા ન કરે પ્રસિદ્ધ પતિવ્રતા મિણલને પણ મુંજાલ સાથે પ્રેમવિહાવ્યથાવાળી ચીતરી અડધી રાત્રે તેની પાસે એક યા બીજા કારણે મોકલે છે. ત્યાં રા. મુનશી એક આર્યબાળા ઉપર કલંક ની ઝાંખી કરાવે છે. તેથી એ ઈતિહાસને કેટલું બધું દ્રોહ કરે છે. તેને ખ્યાલ કલ્પનામાં ઉડતા આ મુનશીને લક્ષ્ય બહાર જાય એ કેટલું બધું અસંભવનીય ગણાય? મિનલને ભાવચારિત્રશુન્ય ચીતરવામાં તેઓની કલમે ખરેખરી બાલીશતા બતાવી છે.
આગળ ગુજરાતના નાથમાં બહાદુર ચોદ્ધો, પાકે મુત્સદ્દી, ચુસ્ત જેન ઉદા મંત્રીને તેઓની (રા. મુનશીની) ક૯િ૫ત સરસ્વતી સરખી મુગ્ધ મંજરીમાં મુગ્ધ બનાવે છે; અને લગન કાં દીક્ષાની ધાક બતાવી પિંજરામાં પૂવાની ધૃષ્ટતા કરતે ચિતરે છે, અને તેથી આગળ વધીને તેને (ઉદાને) તેણીનું (મંજરીનું) બળાત્કારે હરણ કરતા ચીતરવામાં તેઓની કસાયલી કલમે પાછું વાળીને જોયું નથી; અને ત્યાંથી ત્રીભવનપાળનો માનીતે કાક તેણીને છેડાવી પરાણે પરણે છે. ઉદાને ત્યાં સદાવ્રત ચાલતું હશે તેને માટે કલ્પનામાં આગળ વધેલા બહાદુર મુનશી લખે છે કે-“ભુખબારશ વાણીયા - શ્રાવકો તેને ત્યાં પડી રહેતા હતા.” હજી આગળ ચાલતાં શ્રીમદ્ હેમચંદ્રાચાર્યની બળાકારે દીક્ષા, તેઓને દાદાનું ક૯પાંત, ઉઢાની કરતા આદિ ઘણી વિવિધ પ્રકારની વાનકીએ દ્વારા સાચા ઈતિહાસ ઉપર કપનોને વિવિધ રંગી પાશ આપી સાચા ઇતિહાસને આચ્છાદન કરી રહ્યા છે. છતાં ગુજરાતના કેઈ સુવિખ્યાત સાહિત્યપ્રેમીએ એ પાશ ફર કરવા પ્રયત્ન સરખો પણ - કર્યો જણાતો નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
3
સત્ય ઇતિહાસના થતા. ાનાદર, તેઓના ઐતિહૃાસિક ઘણા પ્રથામાં સાચા નિવિકારી પાત્રોને અને તેમાં પણ ઇતિહાસના ભ્રષણરૂપ જૈન પાત્રાને ક્રૂર, રાઠ, ધર્મોન્સ આદિ અવનવી પુષ્પાંજલીથી
1
વ્યભિચારી, અવિચારી, મા રાખી નથી.
તેઓ પોતાના કલ્પિત પાત્રાની સાથે મોહ પુરૂષોને-પાત્રાને નિહનીય
સ્થાન આપવામાં પાતાની ઉદારતા માને છે.
હવે છેલ્લે ગુજરાતમાં આવતા રાજાધિરાજના લેખમાં તેએ હદ વાળે છે; 'અને પેાતાની સમગ્ર શક્તિનું ધ્યાન આપતા હાય તેમ દેખાય છે. તેઓ ઉદાને કે જેણે શત્રુંજ્ય તી'ના ઉદ્ધારનું મહદ્ કાર્ય કર્યું છે, જે પેાતાના ચતુર્થાં વ્રતમાં સ્ત્રીને મા બહેન સરખી માને છે, જે મહાદુ૨ ચેન્દ્વો છે, અને ચુસ્ત જૈન છે, એવાને પણ પાતાની કલ્પિત મદમાતી વિલાસી મજરીના રૂપમાં મુગ્ધ બનાવી તેણીને મેળવવાની પેરવી કરતા ચીતરે છે, અને તેણીનાં મેહક વાગ્માણાથી વિંધાયેલેા ચીતરી તેણીની તાબેદારી ઉઠાવતા ચીતરે છેખતાવે છે. ઉપરાંત તેને પેાતાના પરમગુરૂ શ્રીમદ્ ’હેમચ`દ્રાચાય જીની મશ્કરી કરી, પેાતાના પ્રેમમાં આડખીલીરૂપ માની પંડિતશિરામણિ કાલ્પનિક યુવતી મ’જરી સાથે વાદમાં પરાભવ પમાડવાની ધૃષ્ટતા કરતાં બતાવે છે, અને સાથે નિર્વિકારી પ્રખર વિદ્વાન ખાળæહ્મચારી : કળિકાળસર્વજ્ઞ શ્રીમદ્ હેમચંદ્રાચાય જેવા પરમ પવિત્ર સાધુપુરૂષને પણ પોતાની કાલ્પનિક પરંતુ જીવતરૂપે ખડો થતી અપ્સરા સરખી મજરીના દશનમાત્રથી તેમના નિર્વિકારી મગજને વિકારી બનાવવા સાથે ભ્રમિત બનાવે છે. ખરેખર રા. મુનશી ઇતિહાસની માળાના મણ સરખા આ પવિત્રપુરૂષને ભ્રમિત અને વિકારી ચીતરી ઇતિહાસની તે માળાને તેાડી નાખવાનું સાહસ કરે છે, બીજા શબ્દોમાં કહુ. તા ઇતિહાસનુ ખુન કરે છે. રા. મુનશી જેવા સાહિત્ય પ્રેમીને આવા અપરાધ માટે દોષિત ગણી શકાય એમાં આશ્ચય નથી, પણ તે આ ચાલતા યુગમાં ચાલી શકે ખરૂ` ?
તેની કલ્પનાપ્રિય કલમ કયારે કયાં જઈને અથડાશે તેના ખ્યાલ રા. મુનશીને નહિ હાય, પરંતુ જ્યારે તે કાઇ પર્વત સાથે અથડાશે ત્યારેજ તેનું પરિણામ બહુ વિષમ આવશે.
તે (૬૫. મુનશી ) પોતાની કલ્પનાશક્તિના બળ ઉપર જાદુઈ કામ •કરતી કલમથી શ્રીમદ્ હેમચંદ્રાચાર્ય જેવા પવિત્ર સાધુપુરૂષ ઉપર અને સુન્યા જેવી નિષ્કંલક પવિત્ર સાધ્વી ઉપર પણ જાદુ કરવા નથી ચુકયા. તેઓ પોતાની ભૂલેાકની માનવી શ્રી પરંતુ કલ્પિત સરસ્વતી સરખી મજરીથી શ્રીમદ્ હેમચંદ્રાચાય અને પરાભવ પમાડી તે માનુષ્યાત્તર મહાત્માને એક માનુષી
For Private And Personal Use Only
*
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ. અબળાના પગમાં નમસ્કાર કરાવે છે. અરે ! માનુષી પરંતુ કપિત દેવી મંજરી પાસે શુભાશીર્વાદ (2) અપાવે છે.
રા. મુનશી હિંદના હીરારૂપ કે જેઓની વિદ્વતા માટે, જેઓના ઉચ્ચચારિત્ર માટે, જેઓની અવર્ણનીય સાહિત્યસેવા માટે, જેમના સાહિત્યપ્રેમ માટે સાક્ષરવર્ય શ્રીયુત્ ત્રીપાઠી, ૨. રણજીતરામ, રા. ઈ. સૂ. દેશાઈ આતિ સાક્ષરો માન ધરાવે છે અને મુક્તકંઠે જેની સ્તુતિ કરતાં કહે છે કે “અમારા દેશમાં-આવર્તમાં આવા નરરત્ન પાકયા છે-પાકયા હતા.” અરે પાશ્ચાત્ય વિદ્વાને પણ જેની સ્તુતિ કરતાં કહે છે કે “હિંદ ભાગ્યશાળી છે કે જે દેશમાં આવા સુઘટિત નરરત્ન પાક્યા છે.” જે મહાત્માને માટે આખું હિંદ અણી છે અને રહેશે. એવા પ્રખર પ્રતાપી પુરૂષ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય ઉપર પોતાના પાત્ર પાસે અને તેમાં પણ એક કલિપત સ્ત્રી પાત્ર પાસે આવું અણછાજતું (પરંતુ તેઓનું સુયોગ્ય) કામ કરાવતાં તેઓ પિતાની વિયવિહારી કલમને કેમ અટકાવી ન શક્યા ? એ આશ્ચર્યકારક નહિ તે વિચિત્ર તો છે જ.
- આ સાચે ઈતિહાસ ન કહેવાય પરંતુ પિતાની કલ્પનાશક્તિથી ચીત રેલું બીનઉપયોગી સંગ્રહસ્થાન કહેવાય, તે તે આભાસ કરાવે છે. - આમભટ્ટ જેવા ચુસ્ત જેને પોતાના પૂજ્યપાદ ગુરૂવર્યની મશ્કરી કરે અને કલ્પિત મંજરીનાં દર્શન કરવા–તેનાથી પરાભવ પમાડવા પ્રયત્ન કરે એ કેટલું બધું બેહદુ છે ? શ્રી મદ હેમચંદ્રાચાર્ય જેવા પ્રખર વિદ્વાન આચાર્ય મંજરીથી પરાભવ પામે એ માનુષી કલ્પનાસૃષ્ટિની બહારની વાત છે. ભલે, તેઓ પક્ષપાતને લીધે કદી શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રાય અને સારા ન ગણે પરંતુ તેઓની વિદ્વત્તા અને ઉચા ચારિત્ર સામે પિતાની કાલ્પનિક કલમ ચલાવે એ તે જેમ સમુદ્રના બહુ મંથનથી અંતે વિષ કાઢયું. તેમ ગુર્જર સાહિત્યસાગરને બહુ મંથનથી કાઢેલું વિષ હોય તેમ આભાસ આપે છે. ખરે દાખલો જે હોય તે આગળ વધે આગળ તે કાલ્પનિક બાળાના પુત્રને દેખી શ્રીમદ્ હેમચંદ્રાચાર્યજી પાસે એમ કહેવડાવે છે કે “ આ બાળક ભવિષ્યમાં નદર્શનનો ઉદ્ધારક થશે.”
ભાવનગરમાં હિંદુ અને જૈનનું ભાષણ આપનાર અને શ્રીમદ્દ હમચંદ્રાચાર્ય જેવા સાધુપુરૂષને અવળા રૂપમાં ચીતરનાર એ બંને જુદા 'જુદા મુનશી હશે? ( જો કે તેમ નથી. એક તરફ આવાં ભાષણ કરવું અને બીજી તરફ આવું અવળું લખવું એ તે-“વદત વ્યાઘાત” હોય તેમ લાગે
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સત્ય ઈતિહાસને થતા અનાદર. છે. રા. કુંવરજીભાઈ જેવા ત્યાં હાજર હોવા છતાં અને આ બાબત જાણવા છતાં તે સંબંધી ઇસારે સરખોય ન કરે એ આપણે કેટલી બધી ભીરુતા દર્શાવે છે. - હવે હું છેલ્લે પુરંદરપરાજય સંબંધે લખીને વિરમીશ. તેઓ (રા. મુનશી) એક જુની આર્યભાવનાન્વિતા બાળા સુકન્યાને એક અપંગ પતિ સાથેના વૃત્તાંતમાં પ્રથમ પિતાના યૌવનની ભેગી બનાવે અને પછી વિચાર આવતાં ઠેકાણે આવે- લાવે. એમાં તે રા. મુનશી ભૂલજ ખાય છે. સીતાજી, દમયંતી કે કૈપદી આદિ મહાન સતીઓના મનમાં પતિના વિરહે પરપુરૂષની અનેક લાલચે હોવા છતાં, વિલાસની દરેક સામગ્રીઓ હેવા છતાં પણ એક વિકારને અંકુરો સરેય ન આવે, તેમાં જ તેનું ખરૂં સતીત્વ સમાયેલુંરહેલું છે; નહિં કે કંઈ કંઈ વિચારે આગ્યા અને પછી ઠેકાણે આવી. આમાંજ ખરી આર્યભાવના સમાયેલી છે. ર, મુનશી એ ભૂલી ગયા જણાય છે; નહિ. તે તેને મનમાં વિકારને અંકુરા સરખોય ન આવવા દેત. * તેઓની હૃદયભેદક કલમ અત્યારના સાહિત્યયુગમાં ભેદ પાડી રહી છે, તેની તેઓને દરકાર નથી. તેઓ પોતાના કલ્પિત પાત્રો સાથે કલ્પિત બનવાને શુભ (૧) પ્રયત્ન આદરતા હોય તેમ સહેજે જણાઈ આવે છે. અત્યારના સાહિત્યયુગમાં બહાદુર ભડવીર મહાપુરૂષને ઉલટા રૂપમાં ચીતરવામાં, સતીઓને–પવિત્ર આર્ય સાધ્વી બાળાઓને મનોભવના વિકારની ભેગી ચતરવામાં તેઓ (રા. મુનશી) પિતાની મનમોહક કલમને બેધડક આગળ વધાર્યું જાય છે, છતાં તેની સાથે કોઈ પણ વીર સાહિત્યપ્રેમી વિનાસંકેચે માથું સરખું ઉંચું ન કરે એ ખરેખર વિચારણીય છે.
હવે હું અત્યારના ગરવી ગુજરાતના સાક્ષનું અને તેમાંય ખાસ જૈન સાક્ષરનું આવી રીતે થતા ઇતિહાસના દ્રોહ તરફ લક્ષ્ય ખેંચી વિરમીશ. આપણે આપણું (નોનું) ગુજરાતી સાહિત્ય તેમજ બીજુ સાહિત્ય પણ છપાવી બહાર પાડવામાં મણા નથી રાખી, પણ હવે આ અણુમેલે સમય નજ જવા દે, અને પોતાના સાહિત્યને જ પ્રકાશમાં લાવવા પ્રયાસ કરવો તે વધારે ઉચિત છે. અત્યારે આપણે સમાજમાં સુપ્રસિદ્ધ લેખક મુનિશ્રી વિદ્યાવિજયજી પણ સાહિત્ય સંસદ સભ્ય બની રા. મુનશીની શેહમાં દબાઈ ગયા હોય અથવા તે બીજા કેઈ કારણે તેમ થયું હોય, પરંતુ આ સંબંધે એક પણ શબ્દ બોલવાની હિંમત ન બતાવે એ કેટલું બધું ચનીય છે હવે સાહિત્યપ્રેમી શ્રીયુત, જિનવિજયજી, શ્રી, ઉ. ઈતિહાસતત
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૨૪
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ.
મહાદ્ધિજી, રા. મે. દેશાઇ, રા, સુશીલ, શ્રીયુત્ મે. ગી. કાપડીયા, વા. મો. શાહ, રા. મ. ૨. મહેતા, મ.કી. મહેતા, રા. કુવરજીભાઇ, રા. વાભદાસ આદિ સાહિત્યપ્રેમીએ આ તરફ જરૂર લક્ષ્ય રાખશે. જૈનસમાજમાં આટલાં આટલાં પત્રા હોવા છતાં એકપણ પત્રકારે આ ચાલતા મુનશીયુગમાં પવિત્ર છતાં કલંકિત થયેલા આપણું! પૂજ્યપુરૂષો તરફ નજર પશુ કરી એ કેટલું ધુ' શરમભરેલુ' છે, જાહેર પત્રામાં પણ એક સાહિત્યને ખાતું કરીને કંયા પત્રકારે પાતાની કલમ આ સબંધે ચલાવી છે ? ઇતિહાસ કોઇપણ ધર્મ કે કામને એ દેશીયન કડુવાય, દરેક સમાજ કે ધર્મના સાક્ષરે સાચા ઇતિહાસને જણાવવામાં પાછી પાની કરે એ તે એક જાતનું કલક હારી લેવા જેવુ થાય છે; માટે દરેક સાહિત્યપ્રેમી સાક્ષરેએ અને તેમાંય ગરવી ગુજરાતના સુપુત્રાએ પેાતાના જવલંત ભાવને પ્રકાશી રહેલ મહાપુરૂષનાગુજરાતના ઇતિહાસનાજ નહિ-પરંતુ ભારતવષ ના ઇતિહાસની માળાના ચળકતા હીરા સરખા આ પરમપુનિત પુરૂષપરના આવા બેટા કલકિત આક્ષેા ઉપર જરૂર લક્ષ્ય આપવુ જોઇએ. આ લેખ મેં કોઇને ઉતારી પાડવાના ઇરાદાથી નથી લખેલ, પરંતુ ફક્ત સાચા ઇતિહાસ 'કાઇ જતા હોવાથી તેને ખુલ્લા પાડવાના શુભ ઉદ્દેશથીજ લખવા પ્રયત્ન કરેલ છે, માટે હુંસવત્સારગ્રાહી વાંચકે આ આગળ વધતા મુનશીયુગમાં પવિત્ર છતાં કલંકિત બનેલા મહાપુરૂષા પરના કલંકને ઉત્તારવા પ્રયત્ન કરે એ શુભેચ્છાપૂર્વક વિરમું છું. મુનિ ન્યાયવિજય,
ધ્રાંગધરા ઉપાશ્રય.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
श्री जैनधर्मप्रकाशमहिमाष्टकम्
|| श्रीमजिनेभ्योऽस्तु मुदा नमो मे ॥ किं तत्सूर्यस्य तेजो विकलयति जनान् यत्सदेवाऽतिभीष्मं
किं तत् सप्तार्चिषो यत् यम इव नितरां सर्वभक्षित्वमाप्तम् । किं तद्वा शीतरइमेर्विरक्षितजनततेथेच दुःखाय तस्मात्
सर्वानन्ददायी जयतु चिरतरं जैनधर्मप्रकाशः ॥ १ ॥ विधानन्ददायी कलिमलहरणः साधुचक्रेण पूज्यः
श्रेrस्कृत् सौम्यगोभिर्बुनंतचरणों मंदिरं मङ्गलस्यं । अक्षय्यो frrest घनदुरिततमोजालमुन्मूलयन् यः इन्दोस्ता स जयतु सततं जैनधर्मप्रकाशः ॥ ३ ॥
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ મહિમાષ્ટ કમयत्स्वीयैविश्वविश्वं विधुरयति करैर्दुःसहै। सर्वकालं
यस्यास्यं नैवलोका नयनसलिलमूक्कदि. पश्यन्ति सन्तः । तेनालं धर्मरश्मेरयि भविमनुजास्तेजसा चेत् सुखस्य । .. वांछा वस्तच्छ्यध्वं निखिलगुणगृहं जैनधर्मप्रकाशः ॥ ३ ॥ मार्गामार्गों प्रकटयति यस्तन्यबोधं तनोति
पद्मोल्लासं वितरति सदा दुःप्रचारान् रुणद्धि । संतापं यो हरनि भविनां प्रीतिद्धिं करोत्य
ज्ञानध्वान्तं पति विजयतां जैनधर्मप्रकाशः ॥ ४ ॥ संसारारण्यमध्ये शुभगुरुवसनानाठूतानां जना वो
दुःसह्य तर्कवात्या भवमनुदिवसं यहि मिथ्यात्वशीतम् ।। भ्रांतानां बाधते भो समयगृहमनासादितानां तदाशु
. त्यक्त्वालस्यं श्रयध्वं सकलसुखकरं जैनधर्मप्रकाशम् ॥ ५॥ संसारारण्यवासेऽयि भविकमनुनाः क्रोधलोभादिचौरै--
. मोहादिश्वापदेवी त्रिभुवनजनताक्षोभकृद्भिश्च दुष्टैः । अस्तानां निस्तितीर्षा भवति जिगमिषा मुक्तिपुर्या यदा वो .. गृहीध्वं तर्हि इस्ते सकलमुखकरं जैनधर्मप्रकाशम् ॥ ६॥ नित्यं यः सौख्यदायी विकसितमतयः सज्जना यं श्रयंति
येनातिर्नीयते द्राक् क्षयमनुदिवसं नौति यस्मै त्रिलोकी । स्याधस्मान्मोक्षलक्ष्मीः सुरनरपदवी यस्य दास्यं तनोति
... यस्मिन् श्रेयोनिवासः श्रयततमनिशं जैनधर्मप्रकाशम् ॥७॥ अमलगुणनिवासः प्रस्फुटज्ञानभासः, कृतदुरितविनाशः क्षुण्णसंसारपाशः ।, विहितहितविकाशः सर्वदा पूरिताशः, जयति पविलासः जैनधर्मप्रकाशः।दा हरति दुरितजालं पुष्यति ज्ञानलक्ष्मी मपनयति कुनीति मोहपाशं भिनत्ति । रचयति च विद्धि मुक्तिसौख्यं ददाति, आयत भविजनास्तं जैनधर्मप्रकाशम् १९
अमरविजयपादांभोज,गायमानश्चतुरविजय एतत् पहयांकेंदुवर्षे । विहितदुरितशांतेरष्टकं यस्य चक्रे
स जयतु भुवनेऽस्मिन् जैनधर्मप्रकाशः ॥१०॥ इति श्री जैनधर्मप्रकाशमहिमाष्टकं समासम् ॥
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૬
www.kobatirth.org
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રમાશે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ઉપરના અષ્ટકના અ
)
• શ્રી જિનેશ્ર્વરને મારે હુ થી નમસ્કાર હેા. ’
“ સૂર્ય ના પ્રખર તેજતુ શું પ્રયેાજન છે કે જે હર હમેશ લેકેને વિષ્ણુવલ મનાવે છે, અગ્નિના અતિ પ્રચર્ડ તેજથી શે લાભ છે કે જે યમરાજાની પેઠે સભક્ષીપણા ( કૃતાંત પણા ) ને પામેલ છે, તેમજ વળી ચન્દ્રની શાંત ક્રાંતિ શા કામની છે કે જે હનિશ વિયેગીજનના સમૂહને દુઃખિત કરે છે, તેથી સઘળાને આનન્દ આપનાર જૈન ધર્મના પ્રકાશજ દીર્ઘકાળ પત જયવતા વર્તા ॥ ૧ ॥
“ જે જૈનધર્મના પ્રકાશ સકળ જગતને આનદ આપનાર, કલિ ( કલિયુગ ) ના ( મળ ) પાપને નષ્ટ કરનાર, સાધુસમૂહુથી પૂજવાલાયક, શાન્તક્રિરણાથી કલ્યાણુને કરનાર, યુદ્ધ (વિદ્યાન-દેવ)જનથી નમાયેલ, મગળના ઘરસમાન, વિનાશને નહિ" પામનાર, કલ’કરહિત તેમજ બહુ પાપ રૂપી અંધકારના સમૂહને નિકન્દન કરતા થકા ચંદ્રના તેજથી પણ અધીક તેજસ્વી છે તે હંમેશાં આનન્દ વર્તુક હા. ॥ ૨ ॥
''
સૂર્ય તા પેાતાના અસહ્ય કિરણાથી સવ અવસરે સમગ્ર વિશ્વને વિશ્વલ બનાવે છે, એટલુંજ નહિં પરંતુ જે સૂર્યનું મુખ આંખમાંથી અશ્રુપ્રવાહને વહેવરાવનારૂં હાવાથી સન્તપુરૂષો કદી શ્વેતા નથી, માટે તેવા સૂચના તેજથી સર્યું, અતઃ હું ભવ્યાત્માઓ ! તે તમેને સુખનીજ વાંછા હોય તે સકળ ગુણ્ણાના સ્થાનરૂપ જૈન ધર્મના પ્રકાશ (તેજ)ને સેવા ॥ ૩ ॥
64
જે જૈન ધર્મના પ્રકાશ સન્માર્ગ તથા ઉન્માર્ગને ( ગ્રાહ્ય તથા અગ્રા ઘરૂપે) દેખાડે છે, શાસ્ત્રના સુંદર બેાધને વિસ્તારે છે, લક્ષ્મીની વૃદ્ધિને કરે છે, નિરંતર દુષ્ટ વિચારાના પ્રવાહને રેકે છે, ક્લેશને દૂર કરે છે અને ભવિકવાની પ્રીતિની વૃદ્ધિને કરે છે, તેમજ અજ્ઞાનરૂપી અન્ધકારને નષ્ટ કરે છે, અત એવ તે જૈન ધર્મના પ્રકાશ વિજયને પામે. ॥ ૪ ॥
“ હું લેાકેા ! સંસારરૂપી જંગલમાં સદ્ગુરૂરૂપી વસ્ત્રોથી રહિત, ભ્રમિત થયેલ અને જૈનશાસ્ત્રરૂપી ઘરને નહિ પામેલ એવા તમેને જો વિકલ્પરૂપી વાયુના સમૂહથી પ્રકટેલ, અસહ્ય એવી મિથ્યાત્વરૂપી ઠંડી પીડા કરતી હૈ!ય તે જલ્દીથી પ્રમાદને છાંડીને સમગ્ર સુખને કરનારા જૈન ધર્મના પ્રકાશને સેવા, જેથી મિથ્યાત્વરૂપી ઠ'ડી રવત: નષ્ટતાને પામશે. ઘ પ
“ હૈ ભવિક જીવે ! ક્રોધ લાભાદિ ચેાથી અને ત્રણ ભુવનના જન સમૂહને ડરાવનાર દુષ્ટ મે!હાંદે શીકારી પશુએથી ભયભીત બનેલા એવા તમેને આ સંસારરૂપી અરણ્યને ઉલ્લધી જવાની ઇચ્છા હૈાય અને મેાક્ષ
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નમો ભગવતે.'
૨૭ નગરને મેળવવાને ચાહતા હે તે સમગ્ર સુખને આપનાર જૈન ધર્મના પ્રકાશને હસ્તમાં ગ્રહણ કરે છે !
હે આત્માથી જ ! તે જૈન ધર્મના પ્રકાશને સે કે જે પ્રતિદિન અહર્નિશ સુખસંદેહને દેનારો છે, જેને બુદ્ધિશાળી સજન સેવે છે, જેના વડે સુરતમાં ( આધિ વ્યાધિ અને ઉપાધિ રૂ૫ ) પીડા માત્ર નષ્ટ થાય છે, જેને ત્રણ લેક ( સ્વર્ગ મૃત્યુ અને પાતાળ ) ને જનસમૂહ સ્તવે છે, જેનાથી મોક્ષમી પ્રગટે છે, જેના સેવકપણાને દેવ તથા મનુષ્ય સ્વી કારે છે તેમજ જેને વિષે કલ્યાણ રહેલું છે. ( આ લોકમાં કર્તાએ એવી ખુબી દેખાઈ છે કે યત શબ્દના સાતે વિભક્તિના એક વચનના પ્રયોગથી જૈન ધર્મ પ્રકાશ”ને વિશેષ પ્રકાશિત કરેલ છે.) છે ૭
! નિર્મળ ગુણોના સ્થાનભૂત, સ્પષ્ટ જ્ઞાનને વિકસાવનાર. પાપને નષ્ટ કરનાર, સંસારની માયાવી પાશને છેદનાર, આત્માના ગુણને વિકાસ કરનાર, અને હમેશાં આશાઓને પૂરનાર એ ધર્મના વિલાસવાળ જૈનધર્મને પ્રકાશ જ્યવંતો વર્તે છે. ૮ |
હે ભવ્યાત્માઓ! તેવા પ્રકારના જૈનધર્મના પ્રકાશને સે કે જે પાપનાં સમૂહને હરે છે, જ્ઞાનલક્ષમીને પિષે છે, દુષ્ટ નીતિને દૂર કરે છે, મેહના ફાંસાને છેદે છે, પવિત્રતાને વિસ્તારે છે અને મુક્તિના સુખોને આપે છે. ૯
- “પાપની શાંતિને કરનાર જે “જૈનધર્મપ્રકાશ”નું અષ્ટક (મંગલ મય અષ્ટક સ્તોત્ર) મુનિરાજ શ્રી અમરવિજયજી મહારાજના ચરણકમળમાં ભ્રમર સમાન મુનિ ચતુરવિજયજીએ વિ. સં. ૧૯૭૬ના વર્ષે રૂછ્યું તે જૈનધર્મને પ્રકાશ આ અવનિતલમાં જ્યવંતે વર્તે છે ૧૦ (“ શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ” ના મહિમાને સૂચવનારૂં અષ્ટક સંપૂર્ણ
ખાસ જરૂર છે.
श्री भोजप्रबंध संस्कृत. ભોજરાજા એકથી વધારે થયા છે અને ભોજપ્રબંધ પણ એકથી વધારે બનેલા છે. તેમાંથી એક અપૂર્ણ ભેજપ્રબંધનું ભાષાંતર ગાયકવાડ સરકારે છપાવેલું છે. પરંતુ તે બરાબર થયેલ નથી, તેથી એ પ્રબંધનું ભાન પાંતર સારું કરાવીને છપાવવા ધારણા છે. રાણપરનિવાસી શેઠ નાગરદાસભાઈ પુરૂષોત્તમે સહાય આપવા સ્વીકાર્યું છે. તેથી જેમની પાસે અથવા જયાંના ભંડારમાં ભાજપ્રબંધ હોય તેમણે અમને ખબર આપવા અને બની શકે તે મેકલાવવા તઢી લેવી.
તંત્રી,
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૮
www.kobatirth.org
શ્રી જૈન ધમ પ્રકાશ. भावनगरमा महोत्सव.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*→
ચાલુ વર્ષોંના માહુ ફાગણમાં લગ્નસરા બહુ ચાલેલી છે. ભાવનગર ખાતે પણ એ શુભ પ્રસંગ ઘણા જૈન ભાઈઓને ત્યાં હતા; હાલમાં એ સાંસારિક શુભ પ્રસ`ગની સાથે ભાવનગરમાં ધાર્મિક પ્રસંગ જોડવાની પ્રવૃત્તિ વૃદ્ધિ પામી છે. ઘણુા ભાઇએ પેાતાને ત્યાં લગ્ન~મડપમાં પ્રભુ પધરાવી પૂજા ભણાવે છે અને ધમ`સ''શ્રી વરઘોડા ચડાવે છે. તેમાં ચાંદીના સ્થની અંદર પ્રભુ પધરાવે છે અને વર અથવા કન્યા જેને ત્યાંથી વઘેાડા ચડાવવામાં આવ્યા હાય તે પ્રતિમાજી લઇને બેસે છે. આ વરઘેાડામાં જેમ બને તેમ વધારે શેાભા લાવ. વાના પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે, જેથી જૈનશાસનની ઉન્નતિ થાય છે. આ વરઘેાડાની પ્રવૃત્તિ વધવાથી લગ્નસંબધી ફૂલેકા તે બંધ થયેલા છે, કન્યાને ચુંદડી ઓઢવા જવાનું અંધ થયેલુ છે અને વરના વરઘોડામાં પણ હવે મહુ ધામધુમ કરવામાં આવતી નથી. માત્ર બેન્ડ, એક ઘેડા ને દીવાબત્તીથી ચલાવી લેવામાં આવે છે. ધાર્મિક વઘેાડા.આ લગ્નગાળામાં ભાવનગર ખાતે ૧૫-૨૦ ચડાવવામાં આવ્યા હશે, માહમાસમાં વારા અમરચઇ જસરાજને ત્યાં તેમના પુત્ર જગજીવનદાસના પુત્ર નગીનદાસના વિષે ૮ ના લગ્ન હતા. તે પ્રસંગને લઇને તેમણે પોતાને ઘરે ઉજમણુ પાંચ છેડનું માંડયું હતુ અને ઘરદેરા સર તેા છેજ, પરંતુ તદુપરાંત પ્રભુ પધરાવી અાન્ડિંકા મહાત્સત્ર કરવામાં આબ્યા હતા. પ્રાંતે અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર ભણાવવામાં આવ્યુ હતું, આથી શાસના ન્નતિ બહુ સારી થઇ છે. પ્રાંતે સ્વામીવાત્સલ્ય પણુ કરવામાં આવ્યુ છે.
શા. આણંદજી પુરૂષાત્તમને ત્યાં માહ દે ૧૧ ના તેમના પુત્ર ગુલાબચંદના પુત્ર મનમોહનના અને માવિદે૧૧ ના તેમના પુત્ર કુવરજીના પુત્ર નગીનદાસના લગ્ન હતા. એ મને પ્રસંગમાં લગ્ન-મંડપમાં પ્રભુ પધરાવી પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી અને ધામિક વરઘેાડા ચડાવવામાં આવ્યા હતાં. ત્રીજા લગ્ન ફાગણુ શુદિ ૩ ના તેમના પુત્ર ગીરધરલાલના પુત્ર મેાંતીચંદના પુત્ર વિનયચંદ્રના હતા. જાન મહુવે જવાની હતી. શુભ પ્રસંગને લગતુ ભાઇ ગાતીચંદ્રે કરેલા જ્ઞાનપ'ચમીના તપનું... ઉદ્યાપન મોટા જિનમદિરમાં માંડવામાં આવ્યુ હતુ, માહ વદ ૧૩ શે તે મંડપની અંદર નવીન કરવામાં આવેલી શ્રી સિદ્ધાચળ મહાતીર્થ'ની અપૂર્વ રચનામાં પ્રભુ પધરાવવામાં આવ્યા હતા, અને છેડ સંબંધી વરઘોડા ચડાવી ઘેાડ ખાંધવામાં આવ્યા હતા તેમજ કુભસ્થાપના કરીને અખ’ડ દીવાનું સ્થાપન કરવામાં આવ્યું હતું; ભટ્ટાહિકા મહેચ્છવ ( ૧૦ દિવસને )તે દિવસથીજ શરૂ કરવામાં માગૈા હતા. મુખ
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાવનગરમાં મહત્સવ. ઈથી ખાસ ચીમનલાલ ભોજક વિગેરેને અને પાલીતાણાથી ગાયન, મંડળીને બોલાવવામાં આવી હતી. દરરોજ જુદી જુદી પૂજાઓ ભણાવવામાં આવતી હતી. જાન શદિ ૩ ને દિવસે મહવે ગઈ હતી, પરંતુ પૂજાં ભણાવવાનું કાર્ય શરૂ રાખવામાં આવ્યું હતું. બે દિવસ સ્ત્રીવર્ગે પૂજા ભણાવી હતી. શુદિ ૫ મેં શાંતિનાત્ર નિમિત્તે ગૃહદિપાળનું પૂજન કરવામાં આવ્યું હતું અને શુદિ દે છે શાંતિનાત્ર ઘણા આનંદ સાથે ભણાવવામાં આવ્યું હતું.
સિદ્ધાચળની રચના તે કાર્યના પ્રવીણ સલાટ વિગેરેને બોલાવીને કરાવવામાં આવી હતી. તે હજુ કાયમ રાખવામાં આવી છે. તેની અંદર નવે ટૂંકો દેખા તેમજ પાલીતાણા શહેર, ભાતાતળાટી, જયતળાટી, બાબુનું દેરાસર અને ત્યાંથી તમામ રસ્તો બતાવવામાં આવ્યા છે. દરેક ટુંકે ટુંકે, રતે અને જાહેર સ્થળે તે સ્થળના નામના બોર્ડ મારવામાં આવ્યા છે. હનુમાન ધારાથી બે રસ્તા કરવામાં આવ્યા છે. એક મૂળ ટુંક તરફ અને બીજે. ચામુખજીની ટુંક તરફ જાય છે. મૂળ ટંક ફરતે વિશાળ કેટ નાખેલ છે. તેમાં શ્રી શાંતિનાથજીનું દેરાસર વિગેરે બતાવવામાં આવેલ છે. નવે. ટૂંકમાં આરસના જિનબિંબ પધરાવ્યા હતા, તેમાં ચામુખજીની ટુંકમાં ચાર પ્રભુ બિરાજમાન કર્યા હતા. શાંતિનાથજીના દેરામાં અને બાબુસાહેબના દેરામાં પણ પ્રભુ પધરાવ્યા હતા. જયતળાટીને દેખાવ આબેહુબ કરવામાં આવ્યું છે. તેમાં બે દેરીમાં આરસનાં પગલાં પધરાવવામાં આવ્યા હતા. રચનાની અંદર વીજળીની લાઈટ વિગેરેની ગોઠવણ સારી કરેલી હોવાથી તેની શોભામાં રાત્રે બાર વૃદ્ધિ થતી હતી. [; ; ઉદ્યાપનની તજવીજ બહુ મુદતથી ચાલતી હતી; સુરત ખાતે છોડ ભરાવવાનું કામ ચાલતું હતું. મૂળ પાંચ છેડમાં ઘણું સરસ ઝીક ચળકે ને કશબનું કામ કરાવવામાં આવ્યું છે. મધ્યના છેડમાં મધુબિંદુનું દ્રષ્ટાંત આબેહુબ બતાવી આપ્યું છે. વૃક્ષ નીચે કુવો, તેમાં ચાર સપ, એક અજગર, માથે મધપુડે, હાથી, રાક્ષસ, દેવવિમાન, મધમાખીઓ, મધનાં ટીપાંઓ, અને તેને સ્વાદ લેનારે તેમાં લલચાઈ રહેલો ઝાડની શાખા સાથે લટકતે પુરૂષ આબેહબ બતાવવામાં આવેલ છે. ધોળા ને કાળા ઉંદરને પણ ડાળી કાંપતા બતાવ્યા છે. આ મુખ્ય છોડમાં કામ વધારે કરવામાં આવેલ છે, તેની બે બાજુના બે છેડમાં બાહુબળીને કાઉસગધ્યાને ઉભેલા બતાવ્યા છે. બ્રાહ્મી ને, સુંદરી તેમને “ વીરા મારા ગજથકી ઉતરો ” એમ કહેવા આવેલી બતાવી છે, બંને છમાં એક સરખું કામ કરેલું હોવાથી બંને બાજુ બે છોડ બહુ દીપતા હતાં. તેની બે બાજુમાં બે છેડની અંદર સૂર્યચંદ્ર વિગેરે બતાવવામાં આવેલ છે અને બીજી શોભા કરેલી છે. તે પણ પ્રથમના ગણુની સાથે એક
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
રૂપ થઈ જતા હતા. આ પાંચ છોકની અંદર સુમારે ચાર હજાર લગભગનું કામ કરાવવામાં આવેલ છે, તેમાં છોડ સાથે રૂમાલ પાડું વિગેરેચીજોનો સમાવેશ થાય છે. તે ચીજો મૂળ છેડને અનુરૂપ જ બનાવવામાં આવેલ છે.
પાંચ છેડની બે બાજુ બે છેડ-એક તેમને લઘુ બંધુ નેમચંદનો અને એક તેમની ફઈ રામબાન કરાવેલો–બાંધ્યા હતા, તેમાં પણ સોનેરી ભરત કામ કરાવવામાં આવેલ છે. બીજા શ્રી સંઘમાંથી છ સાત છેડ પરચુરણું બહેને તેમજ ભાઈઓના કરાવેલા બંધાયા હતા, દરેક છોડની અંદર પુષ્કળ વસ્તુઓ-જ્ઞાન દર્શન ને ચારિત્રના ઉપગરણ મૂકવામાં આવેલ હતા. મુખ્ય છોડમાં ઘણી ચીજો ચાંદીની મૂકી હતી અને બીજા છેડમાં જર્મનની અને ત્રાંબાપીતળની મૂકવામાં આવી હતી. મૂળ છોડને અંગે ત્રણ બાજોઠ ને સિંહાસન જમાનના પત્રાથી મઢાવીને કરાવવામાં આવ્યા હતા. એક ભંડાર પણ તેજ કરાવવામાં આવ્યો હતો. મૂળ છોડમાં મૂકેલી ચીજોનું લીસ્ટ નીચે પ્રમાણે
(ઉજમણામાં મુકેલી વસ્તુની યાદી) ૧. સુરતથી ઝીકની ભરાઈને આવેલી વસ્તુઓ-૧ ગુંઠીયું, ૨ ઝરમર ચંદ
રો, ૩ તેરણ, ૪ રૂમાલ, ૫ પાઠાં, ૬ પાટલી, ૭ ઝોરણી, ૮ કથળી. ૨. અમદાવાદથી આવેલી વસ્તુઓ-૧ ઠવણ, ૨ કવળી, ૩ સાપડા, ૪ સાપી,
૫ ડાબલા ( પુસ્તક મૂકવાના), ૬ પાટી, ૭ ડંડાસણ, ૮ મારપીંછી, નાની તથા મેટી, ૯ બાજેડી, ૧૦ ધાબળી, ૧૧ પાટલા રંગીત, ૧૨ પંજણી, ૧૩ ડાંડા, ૧૪ ખભાની કામળી, ૧૫ નાની ચરવળી, ૧૬ ગુચ્છા, ૧૭ લાકડાની પાટલી, ૧૮ સંથારીઆ, ૧૯ સુખડની ડાંડીને ચરવળા,
૨૦ સુપડી, ૨૧ એઘિા. ૩. મુંબઈથી આવેલી વસ્તુઓ–૧ નાના સિંહાસન, ૨ કળશ, ૩ છત્ર,
૪ ચામર, ૫ કેબી, ૬ વાટકા, ૭ ધૂપધાણા, ૮ આરતી, ૯ મંગળદિવા, ૧૦ દીવી, ૧૧ કંકાવટી, ૧૨ ત્રાંબાકુંડી, ૧૩ આચમની, ૧૪ ખુમચા, ૧૫ કળશ, ૧૬ હાંડા, ૧૭ સુખડના કટકા, ૧૮ ઘંટ, ૧૯ ઝાલર, ૨૦ વાટકી, ૨૧ દર્પણ, ૨૨ ટકોરી, ૨૩ હાંડી ઘાટના કળશા, ૨૪ પુલની છાબડી, ૨૫ ઘડી, ૨૬ લાકડાની બાજોઠી. ભાવનગરમાંથી તૈયાર કરાવેલી વસ્તુઓ-૧ મૂળ આગમના પુસ્તકે ૧૧, ૨ લેખણ, ૩ છરી, ૪ કાતર, ૫ ખડઆ, ૬ સ્લેટ, ૭ કાગળ, ૮ કાંઠા, ૯ કાંકરા, ૧૦ પેન્સીલ, ૧૧ વતરણ, ૧૨ હોલ્ડર, ૧૩ ટાંક, ૧૪ પીતળના પવાલા. ૧૫ પિતળની ડાલ, ૧૬ વાળાકુંચી, ૧૭ અંગલુહણા,
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાવનગરમાં મહત્સવ. એરસીઆ, ૧૯ કેશરના પડીકા પૂજાના વનડે, ર૧ અષ્ટ-મગળ, રર કાંસી, ૨૩ ફાનસ, ૨૪ પાત્રાની જોડ (બીયાવરથી આવેલી), ૨૫ તરપણું, ૨૬ ચેતના, ૨૭ મુહપતિ, ૨૮ કટાસણા, ૨ ઝોળી, ૩૦ સાધુ સાધ્વીનાં કપડા, ૩૧ વાસક્ષેપ, ૩૨ બરાસ, ૩૩ અગરવાટ, ૩૪ વાસક્ષેપનાં વાવટા, ૩૫ નવકારવાળી, ૩૬ નવકારવાળીની ખલેચી, ૩૭ ત્રણ બાજોઠ, ૩૮ મુ પધરાવવાનું સિંહાસન, ૩૯ ભંડાર ચોખાનો ૪૦ ચક્ષુ ટાલા. કુલ મળીને દરેક છોડમાં સો સો જાતની ચીજો મૂકવામાં આવી હતી
મૂળ આગમનાં પુસ્તકની યાદી ---(૧) શ્રી નિયાવળી. (૨) શ્રી નંદલવૈચારિક, (૩) શ્રી ઉપાસક દશાંગ, (૪) શ્રી શ્રાદ્ધપ્રતિક્રમણ સૂત્ર, (૫) શ્રી અંતકૃત દશાદિ, (૬) શ્રી ઓઘ નિર્યુક્તિ, (૭) શ્રી જ બૂઢીપ પ્રાપ્તિ પ્રથમ ભાગ, (૮) શ્રી જદીપ પ્રજ્ઞપ્તિ દ્વિતીય ભાગ, (૯) શ્રી આવશ્યક વૃત્તિ, (૧૦) શ્રી સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ, (૧૧) શ્રી જીવાજીવાભિગમ. 1; ( આ લીસ્ટ બીજા ઉદ્યાપન કરવાના ઉત્સાહવાળા બંધુઓને ઉપગી થાય તેટલા માટે આપવામાં આવેલ છે બાકી એ સંબંધમાં વિશેષ હકીકત જૈન ધર્મ પ્રકાશ પુ. ૬ ઠ્ઠાન અંક ૭ મામાં આપવામાં આવેલ છે. : મહેર છવની અંદર પૂજા ભણાવવાનું કામ તેના ભણાવનાર પ્રવીણ મળવાથી સારૂં થતું હતું. રાત્રિએ રેશની બહુ સારા પ્રમાણમાં થતી હોવાથી ચિતરફ ઝળઝળાટ થઈ રહેતા હતા. પરમાત્માની આંગી પણ મૂળદેરાસરજીમાં અને મંડપમાં જુદા જુદા પ્રકારની રચાવવામાં આવતી હતી. તેથી તેમજ રચના વિગેરેના આક
થી દર્શનનો લાભ લેનારાની સંખ્યા ઘણી થતી હતી. બેન્ડ અને નેબત પણ ગાજી રહેતા હતા. રાત્રિએ તે દેરાસરમાં પગ મૂક્યા જેટલી જગ્યા પણ રહેતી નહોતી.
એક દિવસ દરબારી મુખ્ય મુખ્ય અધિકારી વર્ગને તેમજ નગરશેઠ વિગે. રેને દર્શન નિમિત્તે પધારવાનું આમંત્રણ કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રાચે દરેક ગૃહસ્થ પધાર્યા હતા અને સિદ્ધાચળની રચના તેમજ ઉજમણાના છોડ વિગેરે જોઇને બહુજ પ્રસન્ન થયા હતા, તે સાથે જિનગુણગાન થતું હતું તે સાંભળવાનો પણ તેઓએ લાભ લીધે હતે. . એક દિવસ રથયાત્રાને વર મહાન્સવને અંગે, ચડાવવામાં આવ્યા હતું. તેની અંદર દરબારી રસાયત, ડંકે, નિશાન, હાથી, બોડીગાર્ડો, પિોલીસે આર વિગેરે લાવવામાં આવ્યા હતા. રથ અને પાલખી ઉપરાંત હાથી ઉપર પણ દરબારશ્રીને બેસવાના હોદામાં પ્રભુ પધરાવવામાં આવ્યા હતા. વર પ્રભુને લઈને બેઠેલા હતા. બે બાજુ ચામર વજાતા હતા. છત્ર રાખેલ હતું. વરઘોડાની શોભા બેન્ડ વિગેરવાજે તથા સાંબેલાઓ વિગેરેથી સારી આવી હતી,
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
३२
શ્રી જન ધમ પ્રકાશ. શાંતિનાત્રની અંદર ફળ નૈવેદ્ય અનેક પ્રકારનું લાવવામાં આવ્યું હતું, તે સધળું પરમાત્માની આગળ જતાં તેની મા બહુ શ્રેટ લાગતી ફતી. શાંતિસ્નાત્ર ભણાવવાનું કાર્ય છાશ નિવાસી ઉત્તમ શ્રાવક જમનાદાસભાઈ હીરાચંદે શાંતિથી કર્યું હતું. અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર પણ તેને એજ ભણાવ્યું હતું.
શાંતિનાત્રને દિવસે જ નવકારશી (લેકા તપના સંઘ)નું સ્વામીવરછળ કરવામાં આવ્યું હતું. મહુવે પણ શ્રી સંઘનું સ્વામીવચ્છળ કર્યું હતું. મહુવા ખાતે તે પ્રસંગે નીચે પ્રમાણેની રકમ શુભ નિમિત્તમાં આપી હતી. ૫૦૧ શ્રી મહુવા જૈન બાળાશ્રમમાં ૫૧ સાધારણમાં. ૨૫ ભંડારમાં. પર સીદાતા સ્વામી ભાઈઓના કુંડમાં. ૫૧. જીવદયામાં. પ૧ જ્ઞાતિફડમાં.
ભાવનગર ખાતે પણ નીચે જણાવેલા ખાતાઓમાં સુમારે બે હજારની રકમ આપવામાં આવી હતી. ૫૦૧ જ્ઞાન સંબંધી પુસ્તક પ્રકાશનમાં ૫૧ શ્રી ભાવનગર જૈન યુવકમંડળમાં. ૨૫૧ શ્રી મુંબઈ મહાવીર વિદ્યાલયમાં, ૫૧ શ્રી ભાવનગર શુભેચ્છકમંડળમાં ૧૨૫ શ્રી પાલીતાણા શેવિજય ગુરૂ- ૫૧ શ્રી શુભેચ્છક મંડળ મારફતના કુળમાં.
જૈન નિરાશ્રિત કુંડમાં. ૧૨૫ શ્રી સિદ્ધક્ષેત્ર જૈન બાળાશ્રમમાં. ૫૧ શ્રી ભાવનગરગોઘારી મિત્રમંડળમાં ૧૦૧ શ્રી મુંબઈમાંગરોળ જેનસભામાં. ૫૧ શ્રી વૃદ્ધિચંદજી જૈન વિદ્યાશાળામાં. ૧૫૧ શ્રી ભાવનગર વૃનિતા વિશ્રામમાં. ૫૧ શેઠ ત્રિભુવનદાસ ભાણજી જૈન
- કન્યાશાળામાં. પ૧ શ્રી ભાવનગર નંદકુંવરબા પ૧ શ્રી બુદ્ધિસિંહ જૈન પાઠશાળા ઓફ નજમાં.
પાલીતાણામાં. ૫૧ શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભામાં ૧૨૫ શ્રી જીવદયામાં.
શ્રાવણ શુદિ ૩ના સ્વામીવ@ળમાં. ૫૧ શ્રી સુરત જેન વનિતાવિશ્રામમાં. ૫૧ જામનગર પાંજરાપોળમાં.
ઉપર પ્રમાણેનું કાર્ય કરી મહેરવ સંપૂર્ણ કર્યા બાદ તેની અંદર મૂકેલી ચીજો તથા છોડ વિગેરે ચગ્ય ર આપવા સંબંધી વ્યવસ્થા કરજ માં આવી છે. આ શુભ કાર્ય લગ્નને અંગે કરવામાં આવેલ નથી. પણ એ પ્રસંગની સાથે આ પ્રસંગે લેવામાં આવ્યો છે. અન્ય બંધુઓને અનુકરણીય જાવાથી અમે તેની નોંધ વિસ્તિ લીધેલી છે. મળેલા દ્રવ્યનો આ પણ એક અપૂર્વ લહાવો છે. ઉત્તમ મનુ લક્ષમી મેળવીને તેને સદુપયોગ કરે જ છે. આ તે પ્રથમની ગણત્રીમાં બહુ અ૯૫ છે. પૂર્વે અનેક રાજા મહારજા, મંત્રી એ એને ગૃહ આવાં કાર્યમાં અનર્ગળ દ્રવ્ય ખરચી આપણે માટે ઉત્તમ દાખલો મૂકી ગયેલા છે. આપણે તો માત્ર તેમને પગલે પગલે રાલિવાનું જ છે.
ઈત્યલ
For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વેરાવળમાં દક્ષિાપ્રસગે મોટી સખાવત. શ્રી વેરાવળમાં દીક્ષા પ્રસંગે મોટી સખાવત
શ્રી વેરાવળમાં એક સારી રકમનો પતિસંબધી વારસો મળેલ બહેન નંદકુંવરે પંન્યાસજી અજિતસાગરજી પાસે તેટલાકથની પણ મૂછતાછ દઈને ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું છે. તે બહેનને પંન્યાસજીએ ચારિત્રધર્મ પાળવાની મુશ્કેલી સંબંધી તમામ હકીકત સમજાવી કોટીએ ચડાવી હતી, પરંતુ તે બહેન તે કસોટીમાં નિર્મળ ઉતર્યા હતાએમણે પોતાને મળેલા વારસાને મેહ છેડ્યો છે, એટલું જ નહિ પણ તેને ઉત્તમ કાર્યોમાં વ્યય પણ કરી દીધો છે. આધુનિક સમયમાં આ દાખલે આ પ્રથમ જ છે. તેમણે કે રેલી સખાવતનું લીસ્ટ નીચે પ્રમાણે-- ૩૯૨૦૦) શ્રી આત્માનંદ જૈન સ્ત્રી શિક્ષણશાળા. વેરાવળમાં સ્થાપવા માટે. ૨૫૦૦) શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરૂકુળ. પાલીતાણા. ૧૦૦૦) શ્રી માંગરોળ જૈન સભા. મુંબઈ. ૧૦૦૦) શ્રી મારવાડ મેવાડના જીર્ણોદ્ધાર કુંડમાં. ૧૦૦૦) જૈન પુસ્તકો પ્રસિદ્ધ કરવા ખાતે. ૧૦) શ્રી વેરાવળ શ્રીમાળી સંઘના વાર્ષિક જમણ માટે ૧૦૦૦) શ્રી વેરાવળ બહારકોટ શ્રાવિકાના ઉપાશ્રય માટે. (૭૫૦) શ્રી આદરી ગામના દેરાસરમાં સ્નાત્ર માટે.
૭૦૦) થી પાલીતાણા સાતક્ષેત્રમાં. ૫૦૦) શ્રી વેરાવળ પાંજરાપોળમાં . ૫૦૦) શ્રી વેરાવળ અમારી પળાવવામાં.. ૫૦૦) શ્રી આદરી ગામમાં સાધારણ ખાતે. ૫૦૦) શ્રી વેરાવળ આત્માનંદ જૈન દવાખાનામાં. ૧૦૦૦) શ્રી બાદવા તથા આદરીમાં ઉપાશ્રય માટે. ૫૦૦) શ્રી મહાવીર ચારિત્ર રત્નાશ્રમ. સોનગઢમાં. ૫૦૦) શ્રી વેરાવળમાં નાતની વા માટે. " ૩૦૦) શ્રી પ્રભાસપાટણ મહાવીર સ્વામીના દેરાસરમાં. ૨૫૦) શ્રી વેરાવળ વાર્ષિક પૂજામાં. ૨૫૧) શ્રી વેરાવળ દશાશ્રીમાળી જ્ઞાતિમાં. ૨૫૧) શ્રી વેરાવળ શ્રી જ્ઞાનવર્ધક શાળામાં ૨૫) શ્રી ઉનામાં સાધારણ ખાતે. ૨૫૦) શ્રી સિદ્ધક્ષેત્ર જૈન બાળાશ્રમમ ૨૫) શ્રી પાલીતાણા શ્રી વર્ધમાન તપની ઓળખાતામાં. ૩૦૦) શ્રી વેરાવળ મુનિ સુખસાગરજીની દેરીમાં. . .
આ શિવાય | વેરાવળ સંઘને, જગાવાવમાં, કબુતરની ચણમાં, સેવાસમાજમાં. અવેડા બંધાવવામાં. જીર્ણોદ્ધારમાં, સાધમ ભાઈઓને મદદમાં ગાયના ઘાસમાં, પાઠશાળા, મંડળ, સ્કુલ અને સોસાઈટી માં તથા અનેક ગામોએ દેરાસર તથા સાધારણ ખાતામાં એકંદર સાઠ હજારની સખાવત કરી છે.
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચી કે શ થીમ ઉભ્યો લોકો કહેવા દીદાર ત્યાં વાર
સગાને
લાકડા ને બાહ્યાંની ચારોની શરૂઆત તેજ હ! . આપે . તે સર કરનારા નાઇ સાગ માળકના દોય છે. બાલ્યાવામાં આવ્યું તેના બી રાષાય અને અવિષ્યમાં તે ભયંકર રૂપ ધારણ નમાં ફી નવાઇ? બાળકો વિગેરે સાથે આવી રમત આવશ્યક છે આ માટે તેમના શુભેચ્છક બાવો અટકાવે ? આપ સટી સાપ ? મવું છે ? ભિક્ષા સદાચાર કરી અનીતિને માગે બધા તી ટાળીએમાં ભળવું, દાનું મુળ વિગેરે મશિન પદાર્થો સાથે ભરવા ભરાવવા, રંગની પીચકારીઆથી વચ્ચે તાળ કરવા, છાણ માંથી રમવું વિગેરે શુ સભ્ય નરનારીનાં હાજી છે કે ભિન્ન અને કાળીનાં ? શુ આજ કારણથી નિશાળો વગેરેમાં રનું પાડવામાં આવે છે ? હુ ! જાઓ !
શું તમારે હેળી ખેલવી છે? ખલે, જરૂર ખેલે. તે દિવસે ચાહે, બડી, તમાકુ વગેરે વ્યસનોની હોળી કરે. વિશેષમાં તમારા પાપકર્મોને ખાળી નાંખી તેની પણ ચાળો કરેા. સત્યનીતિ અને દયારૂપી રગથી ભરેલ પીચકારીએ ખુ છે. તેનાથી અને તયેળ કરશ. જેટલા અને તેટલું જ્ઞાનરૂપી ગુલાલ ઉડાડા અને હોળી ખુબ નદી ઉવ. પૈસાનું પાણી કરી અને શરીર મિલન કરી, અસ્પૃશ્ય સમયના વૃધ્ધા ભાગ માપી તેમ માની લીધેર હોળીમાં સાત ન બનતાં ઉપર તારે હાથી અલે-ઉજવાઇ પ્રભુભક્તિ અને સત્કાર્યો કરવામાં સમય વિત્ત કરવા અને પાપકમ ખપાવવા એજ તે મંગળમય દિવસની આવશ્યક પ્રગતિ હોઈ શકે. એ વાત પડતી મૂકી કે તે હવસે જુડા બેલી, ચારીઓ કરી અલિકા દેવીને પ્રસન્ન રાખવીજ જોઇએ. ડાંગ પણ પીવીજ જોઇએ. ચા ના અંધુઓ ! આવા ઘેલછા ભર્યા અધ
સ્વીા છે ? પાળી તો એવી કેવા કે જેથી આ લવ તેમજ પરભવનું સાક ૬ ૧પ, સાંસળી કે “ રાજેશ્રી મશિકાન્ત” શું કહે છે ?
ik
હશે. નરનાર નિર્લજ્જ જે, ઉંઘાડા કાત્ર તે ગાશે; રાખને ચાળી કા ! ! આ છે કાળી.
શ
અને છે કે જન ઘેલા અમારે ભાખતાં j'; ળ દાવાની ટળી, અડાડા ! ! આજ છે હોળી, શરે છે વૃ માટે કે રમે એલા એ વિશ્વ કે કુંડળી, સો સત્યને અને ડાઘા, હૃદયને ભક્તિમાં બી,
છે છાછું માટીથી; હાડા !! માજ છે કાળી. સુરીને નથી સાથે; ડાહા !! આ છે દ
For Private And Personal Use Only
*
3
આ લેખ વાગ્યામાં આવે તેને તે એકનાં દાખલ થયેલ ના, તે જન ભગવાથી આ ગ્રંથમાં નવા
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ અઢાર પાપાનકની સકાય તથા બાર ભાવનાની
સઝાય અર્થ રહસ્ય સાથે. આ બધી સઝા ખાસ કઠે કરવા લાયક છે. તેનું રહસ્ય પણ બહેજે સારી રીતે અસરકારક ભાષામાં લખાયેલું છે, આ બુક કરી કરી છે હોવાની અમે દરેક જેન ધુઓને ખાસ ભલાસણ કરીએ છીએ. અન્યદશની { તર) ને પણ વાંચતાં પ્રેમ ઉપજે તેમ છે. રેરાગ્ય ઉપના કરવા માટે ખાસ ઉપચોગી છે. બાર જાત્રા પૈકી એમની જ ભાવના તો માંદગી વિગેરે
એમાં ઘણીવાર કહેવામાં આવે છે. આ બીક આવૃત્તિ છે. કિંમત સે લાભ લઈ શકે માટે પડતર આઠ આના જ રાખવામાં આવેલી છે.
એજ એક આસને બેસે છે. ગાવનાર નવ આન મોકલીને મંગાવવી. - શેડ નરોત્તમદાસ ભાણજીએ નકલ ર૦ ખાસ લેટ ઝાપવા માટે રાખેલી છે.
જીવના પ૬૩ ભેદનું રંગીન વૃક્ષ આ વૃક્ષ જીવના ભેદ સમજવાની ઈચ્છાવાળાને ખાસ ઉપાગી છે. જીવવિના વાંચનારને જરૂરનું છે. દરેક જૈનશાળા ને કન્યાશાળામાં બોડ ઉપર રીને રાખવા લાયક છે. અમે બોર્ડ પર ચડેલાં ચાર આને આપીએ છીએ, પિઠ તેવી રીતે પોસ્ટમાં મોકલાય તેમ નથી. છુટા કાગળના મગાવનારને, માટે છે ના. પિસ્ટેજ અડધે આને. જરૂર મંગાવે.
* *
*
'
' ,
, ,
*
' પ્રતિક્રમણના હેતુ આવૃત્તિ બીજી
કિંમત પાઠ આના પ્રતિક્રમણ કરનારા દરેક બંધુઓએ શ્રાવએ તેમજ શ્રાવિકાઓએ ખાસ - જ. લાયક છે. તે વાંચ્યા પછી પ્રતિ કરતાં જુદે જ ભાર પ્રગટ થાય છે. તેમની રચના કરી દેનારને આ બુક વાંચતાં બહુ આહાદ
. . . છે. આવી ઉગી બુક આધુ . પણ જે એ ગ્રંથ વાંચી ન શકે - : વાંચવા રી છે.
–ાલા જેના પગ —- રાત ૧૯૭૬ના ચિત્રો સંવત ૧૯૮૦ના ફાગણ સુધીના. જૈન રેલી - રવિ કિશન વધશે. અને જૈન પોતે પ્રદતિ કરનાર. તિથિ પર્વને " - રા બંને ખાસ રાખવા એ. શ્રી વિશ્વધર્મસૂરિના ફોટાવાળું.
* દિત ૦-૭-૯ ક.
For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - : , પતિથિ વિગેરેને ચૈત્યવંદનાદિને સંગ્રહ આ બુક અમારા તરફથી હાલમાં જ બહાર પડી છે. તેના અ ગત્યનો રતવને, સઝા તથા હુતિઓ વિગેરેને બહુ સારા સંગ્રહ કરવામાં આવ્યું છે. ઘણે ભાગે અપદ્ધિ અને નહીં છપાયેલા જ ત્યવદનાદિ લેવામાં આવ્યા છે. આ બુકમાં સાધ્વીજી લાભશ્રીજીને ઘણેજ પ્રયાસ છે. તેમના પ્રયાસનું જ આ પરિણામ છે. 16 પછ 400 પૃષ્ઠની પાક સુંદર પુંઠાથી બંધાયેલી બુકની કિંમત માત્ર રૂ. ૧)જ રાખવામાં આવી છે. કારણકે તે બુક છપાવવામાં શ્રાવિકાઓની સારી સહાય મળેલી છે. ખરીદ કરીને વાંચવા ભણવા લાયક છે. મોટે ભાગે તો ભેટ આપવામાં આવનાર છે. રિટેજ રૂ. 0-40 લાગે તેમ છે. છપાવવામાં સુંદર ટાઈપ વાપરવા ઉપરાંત શુદ્ધતા ઉપર પણ સારું ધ્યાન આપવામાં આવે છે, શ્રી ઉમરાળા પાંજરાપોળ લેટરી. હેડ ઓફિસ–ભાવનગર સ્વાર્થ સાથે પરમાર્થ સાથે. સં. ભાવનગરની નામદાર કાઉન્સીલ ઓફ એડમીનીસ્ટ્રેશનની ખાસ પરવાનગીથી " * રૂ. 50000) પચાસ હજારની. એક ટીકીટની કિંમત રૂ. 1) પહેલું ઈનામ રૂા. પ૦૦૦) પાંચ હજારનું મેળવવાને ભાગ્ય અજમા આ લેટરીના રૂા.૫૦૦૦૦)માંથી રૂ.૨૦૦૦૦) ધનામમાં વહેંચવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું છે. તે વીશ હજાર રૂપિઆના ઈનામોની સંખ્યા 3937 રાખવામાં આવેલ છે. ખાસ ખરીદ કરે. કુંવરજી આણંદજી વલ્લભદાસ ઉરસદ ---cer - ચીફ સેક્રેટરીએ. થી આઠ દદિની ઝાય વિગેરે સંગ્રહ આ બુકમાં આઠ દૃષ્ટિની સઝાય બાળાવાદ સહિત આપવા ઉપરાંત છુ વાય ૧૪પ, ગિરનારની તીર્થમાળ, આત્મશિક્ષા ભાવના, અધ્યાત્મ બાવની અને હા છત્રીસી આપવામાં આવેલ છે. આત્મહિતના જીજ્ઞાસુઓને માટે દરેક વાત ખાસ ઉપયોગી છે. કિંમત છ આના પિસ્ટેજ દોઢ આને. આ બુકની નકલ પ૦૦ અમારી સભાના પ્રમુખ તરફથી તેમના સદ્દગત પાનીના શ્રેયાર્થે ભેટ આપવાની છે. તેથી સાધુ સાધ્વી અને સંરથાઓ વિગેરેને ભેટ આપવામાં આવશે. સકશાઓ વિગેરેએ પિરટેજને દેઢ મોકલો. શ્રી વીતરાગ-મહાદેવસ્તોત્ર વિગેરે સંગ્રહ આ બુકમાં શ્રી વીતરાગ તેવમાં 20 પ્રકાશ અને મહાદેવ તેત્ર મૂળ, લાષાંતરને અનુવાદ સાથે આપેલ છે. ઉપરાંતિ કુમારપાળ વિરચિત જિદ્રસ્તુતિને અને રડનાર પરરીરને અનુવાદ આપવામાં આવેલ છે. કુમારપાળને હેમચંદ્રાચાના તથા ભહારાજ શ્રી બુટેરાયજી ને કપરવિજયજીને પટે આપવામાં આવેલ છે. નકલ 1000 અમારા પ્રમુખે તેમના સદ્દગત નીના રોયા છે પાવેલ છે. તેથી સાધુ સાધ્વી તેમજ ઉત્તમ શ્રાવક શ્રાવિકાઓ અને સંસ્થાઓને ઢિ પવામાં . શ્રાવકો તેમજ સંસ્થાઓ વિગેરેએ પટેજને એક " , " " : . " . " For Private And Personal Use Only