Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 02

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/533370/1

Page #1

REGISTRED No. B. 156.
श्री
વાલિક મૂલ્ય શ. ૬)
xus Bews editoppersosihas
જૈનધર્મ પ્રકાશ.
वयास्तीर्थकृतः सुरेंद्रमहिताः पूजां विधायामलां । सेव्याः सन्मुनयश्च पूज्यचरणाः श्राव्यं च जैनंबच ॥ સન્મા सच्छीलं परिपालनीयमतुलं कार्यं तपो निर्मलं । ध्येया पंचनमस्कृतिश्च सततं भाव्या च सद्भावना ॥१॥
મા.
પુસ્ત ૩૨ સુ] વેરા ખ. સવંત ૧૯૭૬: વીર સવત ૨૪૪ર એક ૨૧
પ્રગટ કર્યો.
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રસારક સભા ભાવનગર. अनुक्रमणिका.
૧ શ્રી દશમી જૈન શ્વેતામ્બર કાન્ફરન્સના રીપોટ મુખ્તસર જાણવા યોગ્ય હકીકત.
પ્રથમ દિવસનું મંગળાચરણને કાર્યક્રમ. ખીને દિવસ મ ગળાચરણ ને પાર થયેલા ડરાવે ત્રીજો દિવસ–મ ગળાચરણ ને પસાર થયેલા કરાવા રીસેપ્શન કમીટીના ચેરમેનનું ભાષણ, પ્રમુખ રા. રા. માલાભાઈ મગનલાલનું ભાં
ભાવનગર-ધી આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં શા ચુલા ચંદ લક્કુબા એ છાપ્યું
સ્ટેજ રૂા ૦-૪-૦ ભેટના પાચેંજ સહિત.
# p&#i IX
meet as p] Hel

Page #2

* *
e'The
15. *
*'.
કે
, '
+ *
*
*
:
अमारुं पुस्तक प्रसिद्धि खातुं. ૧ તરતમાં બહાર પડશે (ટ માટે જાકી છે.) ૬ થી અાત્મસાર ગ્રથ મૂળ, પં. ગંભીરવિજયજી કૃત ટીકાયુકત , છે કી શામસાર શ. મૂળ-મૂળ ને ટીકાના ભાષાંતર યુકત. (બુકાકારે) : - હું દેશના રાષાંતર. ( બંધાય છે )
૨ હાલાં છપાય છે. કપ્રકૃતિ છે. શ્રી યશોવિજયજી ઉપાધ્યાય કૃત બેટી ટીકાયુક્ત; ની ઉપદેશા રાતિકા ગ્રંથ. એટી ટીકાયુકત. ક . પૂર્વ કર્મ ગ્રંથાદિ વિચાર (બુકાકારે ) | શ્રી શાંતિનાથ ચરિત્ર. પાબંધ સંસ્કૃત. ૮ કી ત્રિપછી શલામ પુરૂષ ચરિત્ર ભાષાંતર. પવે ૮૮ (આવૃત્તિ ૨ જી.) 3 ટકી પંચ પ્રતિકમણ સૂત્ર, ગુજરાતી. ( શીલા છાપ.) 5 ઇ કી જુવનભાનું કેવળી ચરિત્ર ભાવાંતર,
( વિરમગામવાળી શા. ચુનીલાલ સાંકળચંદની આર્થિક સહાયથી ) 1 - પ્રિયંકર ચરિક ભાષાંતર.
(શેઠ નાગરદાસ પુરૂરામદાસ રાણપુરવાળાની સખ્તાયથી. )
૩. તે બાર વાટી તરમાં છપાતા શરૂ થશે. છે દેવી માહ છે ( ૭ થી ૧૨ )
{ કે હીરલા કોર સજી મહારાધી ) - હતિકા ( દશ કર ) ની સાથે, ટકયુકત. તો પરિશિષ્ટ પર્વ પતર.
ના? રામ છે.
( ઇન નિયામી તા. રર કાફ દ સહાયથી ) : કી ઉપદેશા મારા એ મૂઈ રસ ૧૩ થી ૪ ) કરો ઉપમિતિ લઇ પચા કથા : ર ( ૨૦ હજાર કલાકનું ) . . . કારિત્ર ( તા ., તું લે. )

Page #3

श्री जैन धर्म प्रकाश.
पिता योगाभ्यासो विषयविरतिः सा च जननी । विवेकः सौदर्यं प्रतिदिनमनीहा च भगिनी ॥ प्रिया क्षांतिः पुत्रो विनय उपकार प्रियसुहत् । सहायो वैराग्यं गृहमुपशमो यस्य स सुखी ॥ १ ॥ વૈશાખ. સંવત ૧૯૭૨. વીર સ`વત ૨૪૪૨.
પુસ્તક કર સુ
અક્ ર જો.
મુંબઇ ખાતે ભરવામાં આવેલી,
दशमी श्री जैन श्वेतांबर कोन्फरन्स.
$D&>
તા. ૨૧-૨૨-૨૩ એપ્રીલ સને ૧૯૧૬. સ. ૧૯૭૨ ના ચૈત્ર વદ ૪-૫-૬. શુષ્ક, શિને, રિવ.
फतेहमंदी साधे थयेल त्रणे दिवसनुं कार्य.
-
કોન્ફરન્સનું મજબુત અધારણ,
ઉત્સાહમાં વૃદ્ધિ.
ત્રણ સ્થળેનાં થયેલાં આમત્રણ.
મુખઇ ખાતે ભરવામાં આવેલા આ અધિવેશનના સમાચાર અમે ગયા અંકમાં પ્રસિદ્ધ કરેલા છે. તદનુસાર મુખઇના શ્રી સ ંઘ તરફના આમંત્રણ પત્ર! ઉપરથી અને સ્થળેથી ડેલીગેટાની સંખ્યા સુમારે ૭૦૦ લગભગ ચુંટાઈને આવી હતી, પરંતુ ‘ મુ ંબઈ શહેરની અંદર પ્લેગ ચાલે છે ’ એવી અફવા ચાતરફ ફેલાઇ જવાથી મહાર ગામથી ચુંટાયા કરતાં અરધી સંખ્યા મુંબઇ ખાતે આવી હતી. મુખઇ શહેર પરદેશીઓનુજ નિવાસસ્થાન હોવાથી ત્યાંના રીસેપ્શન કમીટીના ગૃહસ્થી અને ડેલીગેટા પણ ખરી રીતે બહાર ગામનાજ ગણવા લાયક હોવાથી

Page #4

નામે પ્રકાશ. ઉલ્લીગેટની એકંદર સંખ્યા ૭૦૦ લગભગ થઈ હતી. પ્રેક્ષકો ( વિઝીટરો ) ની ફી સ ) રાખવામાં આવી હતી, તે પાંખ્યા પણ સારી હતી. વાલટીયરે રપ૦ ઉપફત ડાં અને તેઓ સારી રીતે શ્રી સંઘની સેવા કાજાવતા હતા. તેમની કી રૂ. ૧) હેરાનમાં આવી હતી. લેડી વીઝીટરની ફી રૂ. ૧) ડરાવ્યો હતો. તેને માટે ખારા છેઠક રાખવામાં અાવી હતી, તે સંખ્યા પણ સારી હતી. મંડપ માધવબાગની અંદર એક સુશોભિત બાંધેલા મકાનને લગતાજ બાંધેલું હોવાથી તેની તદન રાદાઈ છતાં શોભા બહુ સારી આવી હતી. મંડપની ઉંચાઈ ૨૮ કુટની લીધેલી હવાથી ગરમીના દિવસે છતાં અંદર બેઠેલાઓને તેને અનુભવ કરવો પડતો ન હતો. સ્ટેજની ગોઠવણ સારી હતી. વક્તાઓને માટે કરેલ ગેડવણ દર વખત કરતાં વધારે અનુકૂળ હતી. તે મંડપની મધ્યમાં હોવાથી સ્ટેજ ઉપર અને ફરતું સર્વત્ર વક્તાઓનું ભાષણ બરાબર સાંભળી શકાતું હતું. ઉતારાની ગોઠવણ જુદા જુદા ચાર મકાનોમાં ઉતારા ને ભજન કમીટીએ કરી હતી, પરંતુ માત્ર એક જ વ્યાજ ઉપયોગમાં લેવામાં આવી હતી. શ્રી સંઘને ઉતારે ડેલીગેટે ની અંદર ઉતરેલા હતા. પ્રમુખ સાહેબને ઉતારો ગીરગામ ઉપર ચીનાબાગમાં રાખવામાં આવ્યા હતા મંડપ બહારકેટના મધ્યબિંદુમાં આવેલ હોવાથી ગાડીભાડાના ખર્ચમાં ઘણો - રાવ થયો હતો. ડેલીગેટની બહોળી સંખ્યા ચાલીને આવતી હતી. બેઠક ખુરશીની રાખવામાં આવી હતી. ગોઠવણ ૪૦૦૦ ખુરશીની હતી, પરંતુ એકંદર ૩૦૦૦ ખુરશીઓ ઉપગમાં લેવાણી હતી.
આ વખતની રીસેશન કરે છે અને કોન્ફરન્સ શેરવાની ગોઠવણને :: જા અસવ શહેરા : ૨૨ મુકવાનું મુકરર કરેલું હોવાથી દૃરેક બા
મતિ રી રજા રા તા. ચીન મીટીના રિમાની . રાખેલ છે અને તેમાં પ – Jડાએ સે સે રૂપીઆ, -- હું પાસ પરારા રૂપીઆ ને કેટલાક ગૃહસ્થોએ પચીશ પચીશ પર પિલા હોવાથી તે સ્કમ સારી ઉપજ હતી. છેવટનો હીરાબ હતી છે. બહાર પડ્યો નથી, પરંતુ અંદાજ ઉપજ સાત હજારની અને ખર્ચ પાંચ હજો ગાવામાં આવે છે. આ સંબંધમાં આ વખતના વ્યવસ્થાપકોને ખબર ૨. કટે છે, ગાણે રાષ્ટ્રસ કટીન ની મનોકના સંબંધમાં પણ I !! છે જે રાખે છે :ો છે.
આ રા િ . ૨૦ મી રાવરના ચરર સ્ટેશન પાતા પુત્ર અને નહી સહિત ઉતર્યા હતા. અમારે ૫૦૦ ગૃહ ટેશનપર સામે આવ્યા હતા. તેની દર દેશની ઘડીઓ દેખાવ આપતી હતી. શાંત ચહેરે અવે હુએ મળીને તે સત્કાર રાક હારતોરાનો સ્વીકાર કરીને પ્રમુખ સાહેબ જેડીની ગા

Page #5

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
ડીમાં બીરાજ્યા હતા. પ્રેશનની અંદર બાકીના તમામ ગૃહ મેટરમાં અને ઘોડાગાડીઓમાં બેસી પ્રમુખની ગાડીની પાછળ ચાલતા હતા. પ્રારંભમાં લટીય૨ કમીટીના પ્રમુખ શેઠ નરોત્તમદાસ ભાણજીની મેટર ચાલતી હતી. તેની પાછળ તેનું આખું લશ્કર-તમામ લટીયરે એક સરખા ડ્રેસમાં નિયમિત રીતે ચાલતા હતા. તેમની પાછળ જનરલ સુપરવાઈઝર ઝવેરી લાલભાઈ કલ્યાણભાઈ અને ઝવેરી મોહનલાલ હેમચંદની મેટર ચાલતી હતી. તેઓ પ્રથમ કરેલી ગોઠવણ અનુસાર જ્યાં જ્યાં હાર પહેરાવવાના હોય ત્યાં ત્યાં પ્રમુખ સાહેબની ગાડી ઉભી રખાવતા હતા. પ્રમુખ સાહેબની ગાડીને લગતી રીપેરેની મેટેર ચાલતી હતી. અને નેક પ્રકારના મંગલિકકારી જયવનિ સાથે પ્રેસેશન ધીમું ધીમું આગળ વધતું હતું. શરાફ બજારમાં પ્રસેશ આપતાં પ્રમુખ સાહેબે ગાડીમાંથી ઉતરી જિનદર્શને નનો લાભ લીધો હતો. આ પ્રમાણે ચાલતાં સુમારે બે કલાકે ચીનાબાગ પહોંચ્યા હતા. ત્યાં સવે ગ્રહસ્થાને મળીને પ્રમુખ સાહેબે રજા આપી હતી.
પ્રમુખ સાહેબ બહુજ શાંત અને દીર્ઘ દૃષ્ટિવાન તેમજ પૂર્ણ અનુભવી હવાથી ત્રણ દિવસનું કાર્ય બહુ સારી રીતે ચાલ્યું હતું. સબજે કમીટીની અંદર બીજે દિવસે કેટલાક મતભેદ થયો હતો, પરંતુ તેને પરિણામે કિંચિત્ પણ વિરોધ ઉત્પન્ન થયા શિવાય ત્રી દિવસનું કાર્ય ઘણું આનંદ સાથે ચાલ્યું હતું અને આ મંત્રણ તથા ફંડવૃદ્ધિના પ્રસંગે દરેક ગૃહસ્થના મુખારવિંદ હષિત દેખાતા હતા. આ બધા કાર્યકર્તાઓ સાથે પ્રમુખ સાહેબની દીર્ધદષ્ટિ અને બહોળા અનુભવનો જ પ્રભાવ હો.
આ છે કા પ્રમુખ તરીકેની નીમનોક કરવાના પ્રારંભમાં કોઈ પણ વિદા પ્રમુખ ધવાની જે ધારણા હતી તેનો અમલ થયેલ હતું અને વિદ્વાન હોવા સાથે રા. રા. બાલાભાઈ છીમા પણ હોવાથી એ પઢને તેઓ સાહેબ સારી રીતે શેલા વી શક્યા હતા. તેઓ હેબે કોન્ફરન્સ નીભાવ ફંડમાં, કેળવણું ફંડમાં, રકત ભંડારમાં અને બીજાઓમાં સારી રકમ આપી છે. ઉપરાંત દરેક વલંટીયરો જે રૂપાનો ચાંદ આપવાના સંબંધમાં પણ પાંચસો હસે રૂપીયાનો વ્યય કર્યો છે. ચાંદ તાકીદે તૈયાર કરાવેલ હોવાથી પિતાને હાથે જ આપવામાં આવ્યા છે.
ખાસ કરીને બહુ દિવસથી કોન્ફરન્સના નેતાઓને વિચાર કોન્ફરન્સની અંદર કેળવણીના અને આરામ આપવાનો હતો, તેથી આ વખતે ઠરાવે પા તે વિપકને લગતા જ રાખેલા છે. તદુપરાંત કોન્ફરન્સના બંધારણને ઠરાવ ખાસ જરૂરના હોવાથી તે લેવામાં આવ્યું છે, અને બીજા બે ત્રણ ઠરાવો છેવટના પાછલા ઠરાવોની પુષ્ટિવાળા ઠરાવમાંજ મૂકવાના હતા, પરંતુ જેનેની સંખ્યામાં વૃદ્ધિ કરવાના સાધનવાળો ડરાવ, જેનોમાં મૃત્યુ પ્રમાણ વધારે છે તે અટકાવવાના

Page #6

જૈનધર્મ પ્રકાશ, ઉપાય સૂચવવા માટે નીમવામાં આવેલી કમીટીના રીપોર્ટ ઉપરથી કરવાની જરૂર રીયાત હોવાથી જુદો લેવો પડ્યો છે, બીજા બે ઠરાવે જીવદયા પ્રસારક ફંડવાળાના તેમજ હીસાબ તપાસનાર કમીટીના આગ્રહથી કરવા પડ્યા છે, પરંતુ હવે બનતા સુધી માત્ર કેળવણીના વિષયને જ હાથ ધરવાનું ઠરેલું છે.
આ કોન્ફરન્સને ફતેહમંદ કરવામાં મુખ્ય પ્રયાસ શેડ કલ્યાણચંદ સોભાગચંદ, મેરીલાલ મુળજી, દેવકરણભાઈ મુળજી, નરોત્તમદાસ ભાણજી, રતનચંદ તલકચંદ માસ્તર, મકનજી જુઠાભાઈ (બારીસ્ટર મોતીચંદ ગીરધરલાલ (સેલીસીટર), ઝવેરી લાલભાઈ કલ્યાણુભાઈ અને મોહનલાલ હેમચંદ વિગેરે હતે. ખર્ચને માટે પણ તે ગુડાએ હામ ભીડી હતી અને ટુંકા દિવસમાં કામ કરવાનું હોવાથી ખંતપુર્વક અહર્નિશ કાર્યતત્પર રહ્યા હતા. મુંબઈના સંઘના અન્ય આગેવાન શેઠીઆઓએ પણ હાજરીથી અને દ્રવ્યવ્યયથી આ અધિવેશનને ફતેહમદ કરવામાં ચોગ્ય ફાળો આપ્યો હતો. દરેક પ્રકારની શાંતિ જાળવવામાં રા. રા. લખમી હીરજી મિસરી તથા શેઠ શાંતિદાસ આશકારણે સારે ભાગ લીધો હતો.
આ પ્રસંગને અનુસરતો શ્રી જૈન મહિલા સમાજનો મેળાવડો પણ ચોથે દિવસે બહુ આનંદ સાથે કરવામાં આવ્યો હતો. તેની અંદર ઘણી મોટી સંખ્યામાં જીવગે લાભ લીધો હતો અને ઘણી ફતેહમંદી સાથે ઉપયુક્ત ભાષણપૂર્વક છા ઠરાવ પસાર કર્યા હતા.
પ્રમુખસાહેબના માનમાં શ્રી રાંગરાળ જૈન સભા નાશા શ્રી મહાવીર વિદ્યાલય તરફથી ત્રીજા દિવસની રાત્રે મંડપમાંજ મેળાવડો કરવામાં આવ્યો હતો અને જેન એસોસીએશન ઓફ ઇડીઆ તરફથી ચોથે દિવસે ઘણા મોટા ખર્ચે ગાર્ડન પાટી આપવામાં આવી હતી. લટીયર કમીટીના પ્રમુખ શેઠ નરોત્તમદાસ ભાણજીને વોલટીયરો તરફથી પ્રમુખસાહેબને હાથે માનપત્ર આપવાનો મેબાવડે ચોથા દિવસે સાંજે મંડપમાં જ કરવામાં આવ્યો હતો અને તે રાત્રેજ પ્રમુસાહેબ ઘણા આનંદ સાથે વાદરે પધાયા હતા.
ત્રણ દિવસની સામાન્ય હકીકત રેશન કરીને હવે ત્રણ દિવસમાં થયેલ કાર્ય આ નીચે પૃથક પૃથક્ બતાવવામાં આવે છે.
વિ . ચિત્ર વદિ છે શુકવાર–તા. ૨૧–૪–૧૬
પ્રારંભનું મંગલાચરણે.
સંદા કિત–સંઘને સ્વાગત. परते कलाईयादिपदवी मुख्यं कृपेः तस्यात् । चकित्यं विशेद्रतादिकापस भागनिक गीयते ।।

Page #7

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ. शक्तिं यन्महिमस्तुतौ न दधते वाचोऽपि वाचस्पतेः । संघः सोऽघहरः पुनातु चरणन्यासैः सतां मन्दिरम् ।। મંગલાચરણ (વીરસ્તુતિ)
રાગ કલ્યાણ જય જય જય શ્રી મહાવીર સ્વામી ! જૈન પ્રજાનો ઉદય થયો છે, ઘોર નિશા અવિદ્યાની વામી–જય૦ વિદ્યા પ્રસારવા સંઘ માપ છે, વીર થજે બહુ વિઘા પામી-જય૦ તુજ પાલવ તુજ શરણું ગ્રહ્યું છે, નિશ્ચય છે તે નહિ રહે ખામી-જય૦ સદ્ બુદ્ધિ સહુ જન વિચરે, કરિયે વદન અમ શિરનામી--જય૦
2011 ( WEL COME ) ( રાગ-પહાડી છાયા લગતા, તાલ કેરબા.)
(ન કરે રે હો ! કાળી કોયલડી ટહુકાર–એ લયમાં) પધારે પધારે, વીર પ્રભુનાં બાળ, વીર પ્રભુનાં બાળ, તમે શાસનનાં રખવાળ–પધારો૦ તમ દર્શને હર્ષ થયે છે, ઉલ્લાસ ઉરે પ્રગટ છે, વધાવીએ મોતીના ભરી થાળ-પધારે કરી સંપ જપ ફેલાવે, વીર શાસન દિવ્ય દિપાવો, તમે પ્રેમ દયા પ્રતિપાળ-પધારે જયનાં દુભિ વાગે સંશય ભીતિ સે ભાગે, વીર! પહેરે વિજયની ભાળ-પધારે
ઉપર પ્રમાણે મંગળાચરણ થઈ રહ્યા બાદ ચીફ સેક્રેટરી મી. મકનજી જુઠાભાઈએ શ્રી સંઘની આમંત્રણ પત્રિકા વાંચી બતાવી હતી. ત્યારબાદ રીસે. પશન કમીટીના પ્રમુખ શેઠ કલ્યાણચંદ ભાગચદે ડેલીગે વિગેરેને સ્વાગત સૂચવનારું ભાષણ વાંચી સંભળાવ્યું હતું. (આ ભાષણ આ અંકમાંજ પાછળિ આપવામાં આવ્યું છે.)
ત્યારબાદ આ અધિવેશનના પ્રમુખ તરીકે નીમાયેલા રા. રા. બાલાભાઈ મગનલાલ નાણાવટી એલ. એમ એન્ડ એસ. ની રીતસરની ચુંટણું કરવા માટે શેઠ રતનચંદ તલકચંદે દરખાસ્ત કરતાં ઘણું લંબાણ ભાષણ કરીને પ્રમુખ સાહેબની એમના સત્કૃત્યના વર્ણન વડે ઓળખાણ પાડી હતી. તેમની દરખાસ્તને ડા. જમનાદાસ પ્રેમચંદ, શા. કુંવરજી આણંદજી, રા. રા. લખમશી હીરજી મૈસરી, શેઠ દામોદર બાપુશા એવભાકર, બાબુ દયાળચંદજી આગ્રાવાળા અને રા. રા. ગુલાબ-, ચંદજી ઢટા અનુમોદન આપ્યું હતું. ત્યારબાદ પ્રમુખ સાહેબે તાળીઓના અવાજ વચ્ચે પિતાનું સ્થાન લીધું હતું. મંડપની અંદર શેઠ કસ્તુરભાઈ મણિભાઈ (અમદાવાદના નગરશેઠ), શેઠ રતનચંદ ખીમચંદ (મુંબઈના સંઘપતિ), વકીલ હરીલાલ મછારામ, શેઠ નગીનદાસ ઝવેરચંદ, શેઠ કીકાભાઈ પ્રેમચંદ, શેઠ હીરાચંદ નેમચંદ, શેડ મણિભાઈ ગોકળભાઈ શેઠ દલસુખભાઈ વાડીલાલ, શેઠ પુનમચંદ

Page #8

જેના પ્રકાશ.
કરમચંદ કટાવાળા વિગેરે અનેક પ્રહ બીરાજમાન થયેલા હોવાથી કોન્ફરન્સનું મહત્વ સર્વ પ્રેક્ષકોના હૃદયમાં આનંદ ઉત્પના કરતું હતું.
પ્રમુખે પ્રમુખસ્થાન લીધા બાદ કેન્ફરન્સ તરફ સંમતિ દર્શાવનારા પત્ર અને તારો આવેલા તે ગુલાબચંદનજી ઢઢાએ વાંચી બતાવ્યા હતા. ત્યારબાદ પ્રમુખ સાહેબે પોતાનું ભાષણ ઘણુંજ શાંત રીતે સર્વે સાંભળી શકે તેવા મધ્ય સ્વરથી સાવંત વાંચી સંભળાવ્યું હતું. જે સાંભળી સવે શ્રોતાઓ બહુજ પ્રસન્ન થયા હતા અને ભાષણની સર્વત્ર પ્રશંસા થઈ રહી હતી. (જે લાપણું આ અંકમાંજ પાછળ આપવામાં આવ્યું છે.)
ત્યારપછી કોન્ફરન્સના જનરલ સેક્રેટરી ગુલાબચંદજી ઢઢાએ કોન્ફરન્સ આજસુધી કરી બતાવેલ કાર્યનું એવી સુંદર ભાષામાં વિવેચન કરી બતાવ્યું હતું કે જેથી સર્વના દિલ તે તરફ આકર્ષાયા હતા,
ત્યારબાદ આ વખતના ડ્રાફટ રેઝોલ્યુશનમાં સબજેકસ કમીટી માટે જે સંખ્યા બતાવવામાં આવી છે, તે પ્રમાણે ચુંટણી થવી શક્ય છે કે કેમ ? તેની ખાત્રી થવા માટે તે વિભાગ આ વખતેજ અમલમાં મૂકવામાં આવ્યો હતો અને તેમાં બતાવેલી સંખ્યા પ્રમાણે ચુંટણી કરવાનું દરેક વિભાગવાળાને જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું.
- ત્યારબાદ પહેલા દિવનું કાર્ય રામાપ્ત થયું હતું. સબજેકટ કમીટીની ચુંટણી કરીને દરેક વિભાગવાળાએ ઠરાવ પ્રમાણે એક કલાકની અંદર નામો રજુ કર્યો હતા. રીસેપશન કમીટીની અંદરની ૨૫ નામે તો આગલે દિવસે ચુંટાયેલા હતા. તે ચુંટણી પ્રમાણે સબજેકટસ કમીટીના પાસ આપવામાં આવ્યા હતા અને રાત્રે ૮ કલાકે મંડપની પાસેના જ મકાનમાં બજેક કમીટીએ મળીને એક મતે ૧૨ ઠરાવ પસાર કર્યા હતા.
વીર વિ. તા. ૨૨ એપ્રિલ ૧૯૧૬, વીર સંવત્ ૨૪ દર ચૈત્ર વદ ૫ શનિવાર.
સંધ-સેવા. लक्ष्मीस्तं स्वयमभ्युपैति रभसा कीर्तिस्तमालिंगति । पीतिस्तं भजते पतिः प्रयतते तं लब्धमुत्कंठया ।। स्वाधीस्तं परिरब्धुभिच्छति गुदुमुकिस्तमालोकते। यः संघ गुमराशिकेलिसदां श्रेयोलविः सेवते ।।

Page #9

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરના.
હૃદય-ઉલ્લાસ.
(રાગ–હોરી.) આજ દિન આનંદકારી, સુખકારી રે...................આજનો૦ સ્થળ સ્થળના સંઘો મળિયા છે. કોમતણું હિત ધારી, જ્યાં ત્યાં છે અંધકાર રહેશે. મૂળથી તેને વિદારી; કરે યતિ જ્ઞાન પ્રસારી
આજને૦ આ પરિવાથી લાભ થયા છે. વિશેષ થવાની તૈયારી, આપ સહુની પુષ્ટ મદદથી. શંકા બીક નિવારી; લઇશું અમે લ્હાવ ભારી
આજના મારૂં તારૂં મમતા મૂકી, ઐકય હૃદયમાં ધારી, ધારા સુધારા કરજે સારા સહુના મત સુવિચારી;
વિનતિ એ નમ્ર અમારી આજનેર
આનંદોત્સવ.
(રાગ–બિભાસ, ઝૂલણા છંદની ચાલ.) વિજય જે થયે વીર શાસનત, ગગ જય નાદથી તે ગજાવે; ભવ્ય ભારતતણા ધર્મવીરે મજ્યા, કુસુમ કરમાં ધરીને વધાવો. વિજય૦ ૧ તિલક કુમકુમ કરે કેશરી ભાલમાં, વિજયમાલા ધરે કંઠ આજે; ,
સ્મરણ છે કરો પંચ પરમેષ્ટિનું થાય શુભ પ્રેરણા આ સમાજે.વિજય૦ ૨ વીરના બાળની દદય આશીલતા, આજ પધવ ધરી પૂર્ણ ફળ; ભાગ્યના ભાનુનો ઉદય આજે થરી, શાનનાં સાધને સવ મલશે. વિજય૦ ૩ ઉર્મિઓ ઉઠરે આજ ઔદાર્યની, ઝળકશે જેનની જ્યોત પૂરી; હાય સાધર્મિઓ પૂર્ણ સૌ પામશે, અવર આશા રહે નહિ અધૂરી. વિજય જ વિશ્વ વિદ્યાલયે વીરનાં બાલકો, વિપુલતાથી વધે વેગ પામી; પૂર્ણ વ્યાપાર ઉદ્યોગ ખીલે અતિ, આજ એ ભાવના પૂર્ણ જામી. વિજય૦ ૫ કુરિવાજોણું વેર વાદળ ચડયું, કેમ આવી પડી અંધકારે; સમિર આજે સુધારા તણે છૂટશે, અધિક ઉતને જે પ્રસારે. વિજય૦ ૬
મંગળાચરણ થઈ રહ્યા બાદ ગઈ રાત્રે પસાર કરેલા ૧૨ ઠરાવો પૈકી નીચે જણાવેલા ૮ ઠરાવો સવાનુમતે પસાર કરવામાં આવ્યા હતા.
ઠરાવ પહેલે. રાજનિષ્ઠા (Loyalty) હિંદના નામદાર શહેનશાહ પાંચમા જે પ્રત્યે આ જેન વેતામ્બર કોફરન્સ પોતાની અંત:કરણપૂર્વક ભક્તિ અને રાજનિષ્ઠા જાહેર કરે છે અને હાલની મહાન લડાઈમાં બલપર નીતિને વિજય થઈ સર્વત્ર સુખ શાંતિ પ્રસરે અને હિંદને ઉચ્ચ પદ મળે એમ ઈચ્છે છે. આ ઠરાવની નકલ મુંબઈ સરકાર દ્વારા મોકલવાની પ્રમુખ સાહેબને સત્તા આપવામાં આવે છે.
(પ્રમુખ તરફથી)

Page #10

જેનધર્મ પ્રકાશ.
ઠરાવ રજે. ધાર્મિક શિક્ષણ (kligiળા Education)
ધાર્મિક સંસ્કાર વગરની કોઈપણ જાતની કેલવણ નકારી છે અને હાલ જડવાનો નિરંકુશ પાન જેસર ફેલાય છે, તેવા સમયમાં દરેક જેને ધર્મનું તત્ત્વજ્ઞાન જાણવાની જરૂર છે તેમજ પોતાના કુટુંબમાં અને સમાજમાં ધાર્મિક શિક્ષણનો પ્રસાર કરવાની પણ જરૂર છે તે માટે, (૧) દરેક રાંઘે પોતાના ગામ યા શહેરમાં બાળકો અને બાળાઓ ધાર્મિક
શિક્ષણ સહેલાઈથી અને સંગીન રીતે લે તે માટે સુવ્યવસ્થિત જૈનશાળાકન્યાશાળા સ્થાપવાની અને વિદ્યમાન શાળાઓને સંગીન પાયાપર મૂક
વાની જરૂર છે. (૨) આવી રાવ જૈનશાળાઓમાં વ્યવસ્થિત શિક્ષણ માટે તેમાં ચલાવવાનાં
પુસ્તકે (ટેક્સ્ટબુકે) અને વાંચનમાળા સહેલી ભાષામાં સ્પષ્ટ અર્થ સાથે ઓછી મહેનતે શિખવી શકાય તેવી હાલની શિક્ષણ પદ્ધતિએ રચી તૈયાર કરાવવાની અને તેમાં એક વાતને (Uniform) અભ્યાસક્રમ ઘડી તૈયાર કરવાની જરૂર છે, તો તેવો પ્રબંધ કરવાની જેન એજ્યુકેશન બે
ડિને ભલામણ કરવામાં આવે છે. (૩) દરેક જૈનશાળામાં તથા વિદ્યાલયમાં બને ત્યાં સુધી સંસ્કૃત અને પ્રાકૃત
ભાષાનું જ્ઞાન આપવાનું અને ધાર્મિક પુસ્તકાલય રાખવાનું આવશ્યક
છે એ પર તેના કાર્યવાહકોનું લક્ષ ખેંચવામાં આવે છે. (૪) ધાર્મિક શિક્ષક અને શિક્ષિકાઓ તૈયાર થાય તે માટે ઉચ્ચ સંસ્કૃત-પ્રા
કૃત ભાષાનું ધાર્મિક જ્ઞાન જેન યુવક અને સ્ત્રીઓને આપવાની જરૂર આ કોન્ફરન્સ સ્વીકારે છે. દરખાસ્ત મૂકનાર–શેઠ કુંવરજી આણંદજી (ભાવનગર) ટેકે આપનાર–પંડિત વ્રજલાલજી (અમૃતસર)
વિશેષ અનુમોદન–રા. વીરજી ગંગાજર (મુંબઈ) ઠરાવ ૩ જે. જૈન એજયુકેશન બોર્ડનું કાર્ય (Function of Jain
Education Board ) કેળવા સંબંધી સર્વ કાર્ય કરવા માટે પુના કોન્ફરન્સ વખતે નિમાયેલી જેન એજ્યુકેશન બેડે કાર્ય આજદિવસ સુધી કર્યું છે તે માટે આ કોન્ફરન્સ પિતાને સંતોષ જાહેર કરે છે અને એવી જ બેડ તેના બંધારણ સહિત નીચેના
હસ્થની (તેની સંખ્યામાં વધારે કરવાની સત્તા સાથે ) નીમે છે અને તે બેઈને આ ઠરાવમાં જણાવેલ કાચો કરવા સત્તા આપે છે.

Page #11

32
""
શેઠ ગુલાબચંદ દેવચ દ.
મેાહનલાલ હેમચંદ.
در
'
,,
નરેાત્તમદાસ ભાથુજી.
રા. રા. વેલજી આણુ ધ્રુજી મૈસરી બી. એ. એલ. એલ. મી.
',
25
શેઠ કલ્યાણચંદ સેાભાગચંદ,
૨. રા. લખમશી હીરજી મૈસરી ખી. એ. એલ. એલ. બી. માતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડીઆ, સેાલીસીટર. માહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ, બી. એ. એલ. એલ. બી. મકનજી ઝુડાભાઇ મ્હેતા, ખારીસ્ટર.
, ઉમેદચંદ દોલતચંદ ખરાડીઆ. પી. એ
,,
,, પુનશી હીરજી મૈસરી એલ. એમ. એન્ડ
એસ.
શેઠ લલ્લુભાઇ કરમચંદ દલાલ.
રતનચંદ્ર તલકચંદ્ર માસ્તર, દેવકરણ મુળજી.
દામી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કાન્ફરન્સ. સ્થાનિક મે ખરા
""
53
,,
શેઠ કુંવરજી આણુ દજી-ભાવનગર. માજી રાયકુમારસિંહજી-કલકત્તા. ,,પુરચ ંદજી નાહર–આજીમગજ, રા. રા. ડાહ્યાભાઈ હુકમચંદ-ધંધુકા.
ગુલાબચંદ વાઘજી-વઢવાણુ.
શેડ દલસુખભાઇ વાડીલાલ,
ચુનીલાલ નહાનચંદ ચુનીલાલ વીરચંદ.
37
,,
,, મુળચંદ હીરજી.
,,
""
""
""
??
""
હીરાચંદ વસનજી.
હીરજી ઘેલાભાઇ દેવરાજ.
શામજી લધા.
અહારગામના મે મરે.
ડૉ. આલાભાઈ મગનલાલ નાણાવટી-વડાદરા. ઝવેરી લાલભાઇ કલ્યાણભાઈ વડાદરા.
રા. રા. ગુલામચંદજી ઢઢ્ઢા એમ. એ. જયપુર.
મનસુખલાલ કીરતચંદ મહેતા-મારખી.
,,
કેશવલાલ પ્રેમચંદ મેાદી ખી. એ. એલ. એલ. મી. અમદાવાદ,
કાનજી રવજી.
મણીલાલ સુરજમલ. રવજી સાજપાળ.
31
શેઠ વેણચંદ સુરચંદ-મહેસાણા.
રા. રા. મણીલાલ નથુભાઇ દાશી ખી. એ.-અમદાવાદ.
દામેાદર બાપુશા–ચેવલા.
જગજીવન મુળજી અનીયા બી. એ. બી. એસ. સી-જામનગર. સાંકળચંદ નારણુજી ગ્રાહુ બી. એ. એલ. એલ. બી.-જામનગર. રા. રા. દેવચંદ ઉત્તમચંદ પારેખ એમ. એ. જૂનાગઢ.
27
* કેટલાક મેમ્બરેના નામ પાછળથી વધારવામાં આવ્યા છે.

Page #12

જે ધર્મ પ્રકાર. રોડ શેમાલાઈ ભાઈલાલ ડી. પી. એડા. ૨. રા. છોટાલાલ ત્રિીકમલાલ પારેખ ડી. પી.-એડા.
, ન્યાલચંદ લક્ષ્મીચંદ શેની બી. એ. એલ. એલ. બી. સાદરા. શેઠ પુનમચંદ કરમચંદ કટાવાળા-પાટણ. , મનસુખલાલ દોલતચંદ ઝવેરી-રંગુન. , ચુનીલાલ છગનલાલ સ્ત્રોફ-સુરત. 4. બાલચંદ હીરાચંદ-માલેગા. , છગનલાલ ગણપત-પુના. , જીવાભાઈ વાડીલાલ-પાટણ, રા. રા. સુરચંદ પુરૂષોત્તમ બદામી, જજ, વલસાડ, શેઠ ધરમચંદ ચેલજીભાઈ કોઠારી–પાલણપુર, » હરજીવનદાસ દીપચંદ-રાધનપુર
, ગુલાબચંદ આણંદજી-ભાવનગર, શેઠ પનેચંદજી સંધી–મુગનગઢ. | શેડ ગંગારામ બાવડા–અંબાલા. » પુનમચંદજી સાવનસુખા-બીકાનેર,
,, દયાલચંદજી જેહરી-આગ્રા. હીરાચંદજી રાચતી-અજર.
સ ચુનીલાલજી લાવડા-અમૃતસર. , ધનરાજજી કાંસટીઓ–અજમેર.
, દોલતરામ ની–હસઆરપુર. , રતનલાલજી ઢટ્રાબીકાનેર
લ–ગુજરાનવાલા. » દલેલસીંઘ હરીન્દીહી. » જવાહરલાલજી જેની–સીકંદરાબાદ. * બેલીરામ બલદેવદાસ-સુલતાન. ર. રા. ગોપીચંદજી બી. એ. એલ. એલ. બી.--અંબાલા.
5 વલદાસ ઉત્તમચંદ પારેખ એમ. એ.-જુનાગઢ. ડા-(૧) જેમાં હસ્તી ધરાવતી ધાર્મિક તેમજ વ્યાવહારિક કેળવાની સં
સ્થાઓ સંબંધે વિગતવાર હકીકત મેળવવી અને તે સારા પાયા પર મૂ
કાય તેવા પ્રયાસો કરવા. (૨) દરેક ધાર્મિક પાઠશાળામાં એક જ વાતનો અભ્યાસક્રમ ચલાવવામાં આવે
તેવી ગોઠવણ કરવી. (૩) જેન વાંચનમાલા તૈયાર કરવી. (૪) જીવવિચાર, નવતત્વ, દંડક, ક્ષેત્રસમાસ, સંગ્રહિણી, કર્મગ્રંથ તેમજ
પ્રતિકમણાદિ પુસ્તકે સરલ અર્થ સહિત હાલની શિક્ષણ પદ્ધતિ પર તે
ચાર કરવા યા કરાવવાં. (૫) ઉપર જાવ્યા પ્રમાણે એકજ જાતનો અભ્યાસક્રમ જે જે શાળામાં ચાલે
તેની વાર્ષિક પરીક્ષા એકી વખતે લેવી.

Page #13

દસમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કારન્સ
૧
(૬) તેવી વાર્ષિક પરીક્ષામાં પાસ થનાર વિદ્યાથી ઓને પ્રમાણપત્ર (સટી'ક્િ કેટ) ઇનામા વગેરે આપવાં.
(૭) ગરીબ તથા સામાન્ય સ્થિતિના વિદ્યાથી એને વ્યવહારિક શિક્ષણ લેવા માટે સ્કોલરશીપા તથા પુસ્તક ી વગેરેની મદદ આપવી.
(૮) આવા વિદ્યાથી ઓને જે જે સ્થળે જૈન ફિલ્ડંગ હાય તેમાં દાખલ કરાવવા પ્રયત્ન કરવા.
(૯) જૈન તીર્થ સ્થળે વગેરેમાંથી નાને આપવાની પહોંચની બુકમાં જૈન કુળવણી માટેનુ એક જૂદુ કાલમ રાખવા માટે પ્રયત્ન કરવા તેમજ બીજી અનેક રીતે કેળવણીનું ફંડ એકઠું કરવા પ્રયાસ કરવા.
દરખાસ્ત મૂકનાર-વકીલ મેહનલાલ દલીચ ંદ દેશાઇ ખી. એ. એલ. એલ. ખી. (મુંબઇ) ટેકા આપનાર-રા. રા. ખાલચંદ હીરાચંદ (માલેગામ) વિશેષ અનુમેદન–રા. રા. લહેરૂભાઇ ચુનીલાલ (પાટણુ)
ડરાવ ૪ થા—–જૈન સાહિત્ય પ્રસાર ( Spread of Juina Literature )
(૧) જૈન આગમાં પ્રસિદ્ધ કરાવવા તથા જૈન સાહિત્યના ફેલાવા કરવા આપણા જે જે નૃત્ય શુનિ મહારાÒ પ્રયત્ન કરે છે તેને માટે આ કોન્ફરન્સ તેએશ્રીના આભાર માને છે અને તેવા પ્રયત્ન ચાલુ રાખવા વિનંતિ કરે છે.
(૨) જૈન સાહિત્યના પ્રચાર માટે જે જે પુસ્તક પ્રકાશક સંસ્થાઓ અને ગૃહુસ્થા પ્રયાસ કરે છે તેનાં કાર્યની આ કોન્ફરન્સ કદર કરે છે અને તેમને ધન્યવાદ આપે છે.
(૩) પાટણ, જેસલમીર, ખંભાત, અમદાવાદ, લીંબડી વગેરે સ્થળે આવેલાં પ્રાચીન જૈન ભંડારામાંથી અલભ્ય અને ઉપયાગી પુસ્તકાની નવી પ્રત લખાવવાની તથા તેને મુદ્રિત કરાવવાની આવશ્યકતા આ કાન્સ સ્વીકારે છે અને નામદાર શ્રીમત ગાયકવાડ સરકારને પાટણમાં આવેલા આપણુા અમૂલ્ય ભંડારામાંનાં પુસ્તકાના તેમની આજ્ઞાનુસાર કરવામાં આવેલા રિપોર્ટ તથા તેમાંના અણું અલભ્ય ગ્રંથા છપાવી મહાર પાડવા અથવા તેવા ગ્રંથૈાની નકલ કરાવી લેવા આ કેન્સ નમ્રતાપૂર્વક વિન ંતિ કરે છે અને જૈન સાહિત્યના પ્રચાર અર્થે તે નામદારશ્રીએ જે ઉમદા કામ અત્યાર સુધીમાં કરેલુ છે તેને માટે તેઓશ્રીના આ કોન્ફરન્સ અ ત:કરણપૂર્વક આભાર માને છે.
દરખાસ્ત મૂકનાર—રા. ચુનીલાલ છગનચંદ સ્રોફ (સુરત)
ટૂંકા આપનાર-રા. ઉમેદચંદ દોલતચદ ખરેાડિયા બી. એ. (સુમઇ) વિશેષ અનુમેદનપડિત હુંસરાજજી (અમૃતસર)

Page #14

જૈનધર્મ પ્રકાશ,
કાલ ૫ મે-માગધી ભાષાના ઉદ્ગાર (Resuscitation of Magadhi Language)
આપણાં શાસ્ત્રોની ભાષા માગધી ( પ્રાકૃત ) હોવાથી તે ચયા સમજીશય તે માટે તેને સજીવન રાખવાની અતિ આવશ્યકતા છે માટે (૧) માગધી ભાષાના સરલ અભ્યાસ થઇ શકે તેને માટે માગધી ( પ્રાકૃત ) ભાધાના કેપ તૈયાર કરાવવા તમામ જૈનેત્તુ લક્ષ આ કોન્ફરન્સ ખેંચે છે, તથા (૨) માગધી ભાષાનું સંપૂર્ણ વ્યાકરણ સરલ પદ્ધતિએ તૈયાર કરવાની સ્મૃતિ જરૂર
આ કેન્ફરન્સ સ્વીકારે છે અને આ ખામતમાં જે પ્રયાસ અત્યાર સુધીમાં થયે છે તેને માટે ધન્યવાદ આપી તે દિશામાં વધારે પ્રયાસ કરવા ખાસ ભલામણુ કરે છે. (૩) જૈના હસ્તક ચાલતી સ ંસ્કૃત પાઠશાળાએમાં તેમજ ઉંચી જૈન ધાર્મિક શાળાઓમાં માગધી ભાષાનું ખાસ શિક્ષણ આપવુ ોઇએ એવે આ કેાન્ફરન્સ આડુ કરે છે.
(૪) હિંદુસ્તાનની જુદી જુદી યુનીવર્સીટીઓમાં માગધી ભાષા બીજી ભાષા તરીકે જૈન વિદ્યાથી એ લઇ શકે તેને માટે પ્રયાસ કરવા જૈન સાક્ષરેશ તથા સંસ્થાએને આ કાન્ફરન્સ આગ્રહપૂર્વક ભલામણ કરે છે.
દરખાસ્ત મૂકનાર—પંડિત ભગવાનદારા હરખચંદ ( વળા–કાઠિયાવાડ. ) ટેકે આપનાર—રા. ચુનીલાલ મુળદ કાપડીયા એમ. એ. બી. એસ. સી. એલ. એલ. મી. ( ખંભાત. )
વિશય અનુમાદન—પંડિત સુખલાલજી ( લીંબલી-કાઠીયાવાડ )
ઠરાવ ૬ હો-યુનિવર્સીટી અને જૈન સાહિત્ય ('lho Universitios and
Jaina Litorature, )
(૧) મુ ંબઈ, કલકત્તા તથા મદ્રાસ યુનિવસીટીમાં જૈન સાહિત્ય દાખલ થયેલુ છે તે ઉપર સમસ્ત જૈન કામનું લક્ષ આ કોન્ફરન્સ ખેચે છે અને તે તે યુનિવસીટીમાં અભ્યાસ કરનાર જૈન વિદ્યાર્થી એ જૈન સાહિત્ય લે તે માટે તે વિદ્યાથી - એને તથા તેમના વાલીઓને ભાર મૂકી આગ્રહ કરવામાં આવે છે.
(૨) ઉપલી યુનિવસીટીમાં જે જે જૈન પુસ્તકે દાખલ કરવામાં આવ્યાં છે અને આવે તે પુસ્તકા ટીકા તથા વિવેચન સહિત તૈયાર કરવા જૈન વિદ્વાનાનું અને તેને છૂપાવી પ્રસિદ્ધ કરવા જૈન સંસ્થાએ તથા શ્રીમતાનું લક્ષ ખેંચવામાં આવે છે.
(૩) સુખઇ યુનિવસીટીમાં જૈન સાહિત્ય માટે ખાસ સ્કોલરશીપ સ્વ. શેઠ જ્રમરદ તલકચંદ તરફથી સ્થાપવામાં આવી છે તેવી રીતે બીજી યુનિવર્સીટીમાં પણ કાલીપા સ્થાપવા જૈન શ્રીમતેને ભલામણ કરવામાં આવે છે.

Page #15

૧૩
દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ. (૪) નવીન સ્થાપિત થયેલ હિંદુ યુનિવસીટીમાં જૈન સાહિત્ય દાખલ થાય તે માટે
ફંડ વગેરેની સગવડ કરી આપવાની અને સ્કોલરશીપ સ્થાપવાની આપણી ફરજ છે એમ આ કોન્ફરન્સ માને છે અને તે પ્રમાણે ફંડ ઓલરશીપ વ
ગેરેનો પ્રબંધ કરવા જેન શ્રીમંત તથા સંસ્થાઓને આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરે છે. (૫) જૈન સાહિત્યનાં પુસ્તકે અનેક છે તેમાંથી સારામાં સારાં પુસ્તકોની યુનિવસી
ટીના અભ્યાસક્રમમાં ચુંટણી થાય તે માટે ઉત્તમ પુસ્તકો જેને જાહેર સંસ્થાઓએ તેમજ શ્રીમંતોએ જૂદી જૂદી યુનિવર્સિટીને ભેટ આપવાં એવી આ કો
ન્ફરન્સ ભલામણ કરે છે. દરખાસ્ત કરનાર–વકીલ લખમશી હરજી મેશરી. બી. એ. એલ. એલ. બી. (મુંબઈ) ટેકે આપનાર–વકીલ ન્યાલચંદ લક્ષમીચંદ સોની. બી.એ. એલ.એલ.બી. (સાદરા)
ઠરાવ ૭ મા–સામાન્ય શિક્ષણ ( General Education.)
જૈન સમાજમાં એક પણ જેન કેળવણીથી બેનસીબ રહે નહિ એવી સ્થિતિ લાવવાની ખાસ અગત્ય છે તે તે માટે આ કોન્ફરન્સ ભલામણ કરે છે કે –
(૧) પ્રત્યેક જેને પિતાની પુત્રી અને પુત્રને વ્યાવહારિક શિક્ષણ અવશ્ય આપવું.
(૨) દરેક સ્થળના આગેવાન જેનોએ પોતાના સ્થાનિક જૈન વિદ્યાથીઓને શિક્ષણ લેવા માટેનાં દરેક સાધનો જેવા કે ફી ચોપડીઓ વગેરે પૂરા પાડવા પ્રબંધ કર.
(૩) હિંદનાં મુખ્ય મુખ્ય શહેરો કે જ્યાં કેળવણું લેવાનાં સારાં સાધનો હોય ત્યાં જૈન વિદ્યાર્થીઓને માટે જેને શ્રીમંતો તથા નેતાઓએ બોર્ડગ સ્થાપવી.
(૪) ઉચ્ચ શિક્ષણ લેવા ઉત્સુક જૈન વિદ્યાથીઓને અને ખાસ કરીને ગ્રેજ્યુએટ થયા પછી દેશપરદેશ જઈ અભ્યાસ આગળ વધારવા ઈચ્છનાર વિદ્યાથીને મેટી સ્કોલરશિપ જેન શ્રીમતિ તથા જાહેર સંસ્થાઓએ આપવી.
દરખાસ્ત મૂકનાર–વકીલ નંદલાલ લલુભાઈ (વડેદરા.) ટેકો આપનાર–રા. ભેગીલાલ નગીનદાસ (ખંભાત) વિશેષ અનુમોદન-રા. વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધી (ભાવનગર)
–રા. વેલચંદ ઉમેદચંદ મહેતા. હા.પ્લીડર. (પાલણપુર) --રા. શામજી લધા. (મુંબઈ)
–રા. નગીનચંદ પુનમચંદ નાણાવટી (પેથાપુર) ઠરાવ ૮ મો વ્યાપારી શિક્ષણ (Commercial Education.)
" જબરી હરીફાઈના જમાનામાં જેને કોમને અસલી દરજો જાળવી રાખવા માટે નીચેના ઉપાયોની જરૂર છે, તે તે પર આ કોન્ફરન્સ સર્વ જૈનેનું હૃક્ષ ખેંચે છે.

Page #16

જૈનધર્મ પ્રકાશ. (૧) જેનોના હરતક હાલમાં જે જે રોજગાર છે તેને કાયમ રાખી આબાદ કરવા માટે તે તે ધંધાના અગ્રેસરોએ પ્રયત્ન કરવા.
(૨) જૈન વેપારીઓએ પિતાના વેપારમાં ધમી સુશિક્ષિત યુવાનોને દા. ખલ કરી તેમાં કુશળ બનાવી સામેલ કરવા.
(૩) પશ્ચિમાત્ય વ્યાપારીઓ પોતાના વેપારને આબાદ અને વિસ્તારવાળો જે જે રીતે બનાવે છે તે તે રીતિઓ જાણી તેનું અનુકરણ હિંદના વેપારના સંજેગોને ધ્યાનમાં રાખી કરવું એ જેન વેપારીઓનું કર્તવ્ય છે એમ સમજવું.
(૪) ઉંચા વેપારી શિક્ષણ પ્રત્યે જેને વિદ્યાથીઓનું લક્ષ ખેંચવું અને વે. પારી કોલેજમાં તેઓ અભ્યાસ કરે તે માટે ખાસ સ્કોલરશીપ સ્થાપવી.
(૫) ઉંચું શિક્ષણ દાણું મોંઘુ હોવાથી સામાન્ય સ્થિતિના જે સામાન્ય શિક્ષણ લઈને પોતાની આજીવિકા આબરૂાર ચલાવી શકે તે માટે તેઓ રાષ્ટ્ર દેશી નાસાના વર્ગો એટલે સ્વદેશી હિસાળ પદ્ધતિનું શિક્ષણ આપનાર કલાસ જે શ્રીનેતા અને જૈને જાહેર સંસ્થાઓએ ખેલવા. દરખાસ્ત મૂકનાર–રા. રા. મણીલાલ બાલાભાઈ નાણાવટી. એમ. એ. એલ.
એલ. બી. ટેકો આપનાર-રા. ર. હીરાચંદ લીલાધર ઝવેરી. જામનગર વિશેષ અનુમોદન--રા. હાથીભાઈ કલ્યાણજી ( કચ્છ-માંડવી.)
રા. વીરજી રાજપાળ માસ્તર. મુંબઈ. ઉપર પ્રમાણેના ઠરાવ પસાર કર્યા બાદ બીજા દિવસનું કાર્ય સમાપ્ત કરવામાં આવ્યું હતું.
તા. ૨૩ એપ્રીલ ૧૯૧૬. વરાત્ ૨૪૪ર ચૈત્ર વદ ૬ રવિવાર.
સંધ ચર્ચા. यः संसारनिरासलालसमति तयर्थमुत्तिष्ठते । यं तीर्थ कथयन्ति पावनतया येनाऽस्ति नाऽन्यः समः ॥ यी तीर्थपतिनग यति सतां याहु जायते । . स्मृतिर्यस्य परावसन्ति च गुणा यस्मिन्स संघोऽय॑ताम् ।।
( રોડની લાયમાં ) જે કંઇ કેસ ઉદાર, એ ધીરજ તણા શારદાર નિજ કેયના ઉદ્ધારમાં નથી તારા હાધ છે;

Page #17

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ.
૧૫
કર૦
પ્રગતિ થશો જે કામની, તેમાં તમારે સાથ છે.
કરજે જેનું શરણ અમને તમને, એજ પ્રભુ વિતરાગ છે; જાગે અને જગવે રસદાયે, તે ખરા મહા ભાગ છે. શરા ધરી હિમ્મત કરે કચ, સાધ્ય તો મળનાર છે; કરી એક દિલ કૃતિ વચનથી, જીવન સફળ થાનાર છે.
કરજે, બંધુઓને પ્રોત્સાહન.
(“દીનના દયાળ પ્રભુ” એ રાહ.) ઉઠો વીર ધર્મવીર સમય આ મજા, જ્ઞાનકલા જાગ્રતિ તણેજ આ જમાને.-ઉઠે.(ટેક) સ્મરણ કર પૂર્વ કાળ પ્રેમથી તમારે, વીય ક્યાં ગયું તમારૂ વીર એ વિચારે..ઉઠે.૧ ભારતે હતી તમારી ભવ્યતાજ સારી કેવી ધમ કીર્તિ જેન મંડળ પ્રસારી.-ઉ.૨ પાટણે પ્રભાવ જૈન ધર્મ વધાર્યા, ગુજરાધિપાએ વીર ધર્મને ઉધાર્યો. ઉઠો.૩ સુરીશ હેમચંદ્રતણાં કાર્યને વિચારી, કરે પ્રવૃત્તિ સે મુનિ એ પ્રાર્થના અમારી -ઉઠા.૪ અભયદાન જેનનું ગણાય નિત્ય ભાસે, સભય આજ જૈન ફરે લાજ શી તમારી? ૫ પ્રતાપી પશ્ચિમ તણે પ્રભાવ સિ વિચારી, સ્વદેશ ને સ્વકેમતણું પ્રેમ તત્વ ધારી. ૬ શું પ્રમાદ પાશમાં પડ્યા રહો પ્રતાપી, સ્નેહથી કરે સહાય બંધુ કષ્ટ કાપી.૭ ભારતે ગણાય જેમ કેમ સર્વ સારી, કીર્તિ જાળવો તમારી કેમને ઉગારી.-ઉં.૮ રપ ઉપાણી છાંય નિત્ય સેવ, કૂર તે કુસંપનેજ દેશવટો દે ઉઠા. ઠરાવ ૯ મે-જેને માટે કેળવણી સંબંધી જુદાં કલમ (Separate Col
umns for Jainas.) મુંબઈ ઈલાકાના કેળવણી ખાતાના અધિકારીએ મુંબઈ ઈલાકાની કોલેજોમાં, હાઈસ્કુલેમાં, પ્રાથમિક શાળાઓમાં અને ખાસ ( Special ) સ્કુલોમાં ભણતા જૈન વિદ્યાથીઓને લગતા અલગ આંકડા પોતાના રિપોર્ટમાં બહાર પાડવા કબુલ કર્યું છે તે માટે આ કોન્ફરન્સ પોતાને સંતોષ જાહેર કરે છે અને તેવી જ રીતે જૈન વિદ્યાર્થીઓને માટે અલગ આંકડા પોતાના રિપોર્ટમાં બહાર પાડવા બીજા ઈલાકાઓના કેળવણી ખાતાના ઉપરી અધિકારીઓને આ કોન્ફરન્સ વિનંતિ કરે છે. તેમજ જે વિદ્યાર્થીઓને માટે પિતાના ફેમાં ખાસ જુદું કલમ રાખવા હિંદી સરકારને આ કોન્ફરન્સ અરજ કરે છે.
( પ્રમુખ તરફથી) ઠરાવ ૧૦ મો-જૈન પ્રાચીન શોધખોળ ખાતું ( Archaeology )
તેને પ્રાચીન મકાનો અને શિલાલે વિગેરે સારી રીતે મરામત પામી ચિરકાલ સુસ્થિતિમાં રહે અને તેને પ્રાચીન ઇતિહાસ જળવાઈ રહે તે માટેની જરૂર આ કોન્ફરન્સ રશીકારે છે અને એવા પ્રાચીન શિલાલેખ વિગેરે ઉતરાવીને

Page #18

૧૬
જૈનધર્મ પ્રકાશ
તેના સંગ્રહ કરવાના અને તે સાથે આપણા પ્રાચીન ઇતિહાસ શૃંખલાબદ્ધ મેળવી શકવા માટે તેવા સંગ્રહ છપાવીને પ્રગટ કરવાનો ઠરાવ કરે છે.
(પ્રમુખ તરફથી )
ઠરાવ ૧૧ મે-કાન્ફરન્સનું બંધારણ (Constitution of tho conference ) ૧ ઉદ્દેશ!~~આ કેન્ફ્રન્સ કે જેનુ નામ શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ રાખવામાં
આવ્યુ છે તેના ઉદ્દેશ જૈન કામ અને જૈનને લગતા કેળવણીના પ્રશ્નના સંબંધમાં તેમજ ધાર્મિક, સામાજીક, આાર્થિક અને ખીજ જૈન કામ અને ધ સખથી સવાલ ઉપર વિચાર ચલાવી યેાગ્ય ઠરાવેશ કરવાના અને તે ડરાવાને અમલમાં મૂકવા માટે યોગ્ય ઉપાય જવાના છે.
૨ કાર્ય વિસ્તાર:–સમસ્ત જૈન કામને લાગુ પડતા સવાલેાજ કાન્સ હાથ ધરશે.
૩ અધિવેશન:—કોન્ફરન્સની આગલી બેઠક વેળાએ ઠરાવવામાં આવેલ વખ તે અને સ્થળે આ કોન્ફરન્સ સાધારણ રીતે દર બે વરસે એક વખત ભેગી મળશે. જો એવા કાઈપણ ઠરાવ આગલી એક વેળાએ કરવામાં આવેલે નહીં હશે તેા કાન્ફરન્સની સ્ટેન્ડીંગ કમિટી એ મમત નક્કી કરશે. તેમજ જ્યારે સ્ટેન્ડીંગ કમિટીને ફેરફાર કરવા જરૂરી અથવા ઈચ્છવા ચેાગ્ય જણાશે ત્યારે કારન્સ ભરવાના વખત તથા જગ્યા તે અદલી શકશે. ૪ પ્રતિનિધિ: આ કારન્સ પ્રતિનિધિઓથી બનશે. પ્રતિનિધિએ નીચેના
થઈ શકશે.
(૧) કેઈપણુ શહેર કે ગામના સંઘ યા સભા કે સડી જે ચેાગ્ય ગૃહસ્થને પ્રતિનિધિ તરીકે નિમી મેકલે તે, (૨) ગ્રેજ્યુએટે.--જેની અંદર કઈપણ યુનિવર્સિટીના ગ્રેજ્યુએટ તેમજ એરીસ્ટર, હાઇકોર્ટ પ્લીડર, ડિસ્ટ્રીકટ પ્લીડર, એંજીનિયર અને આસિસ્ટંટ સર્જનના સમાવેશ થાય છે. (૩) જૈન પેપર અને માસિકાના અધિપતિએ
નાટ:પ્રતિનિધિની ઉમ્મર ૧૮ વર્ષથી એછી હોવી ન જોઈએ તથા સુશા કે મંડળ એછામાં એન્ડ્રુ એક વર્ષ નું જીનુ હોવુ ોઇએ.
૫ પ્રતિનિધિ પ્રમાણ:-દરેક શહેર કે ગામના સદૈ યા સભા કે મડળે પ્રતિનિધિઓની નિમણૂક કરતી વખતે નીચેનું પ્રમાણ ધ્યાનમાં રાખવું.
(૧) જે શહેર કે ગામમાં જૈન ધરની સખ્યા સાથી વધારે ન હેાય, ત્યાંના સવે પાંચ પ્રતિનિધિથી વધારે ન શુટવા.
(૨) જે શહેર કે ગામની અંદર જેનેાના સેટથી વધારે ઘર હોય ત્યાંના સ ંદે દર સેા ઘર દીડ પાંરાના પ્રમાણમાં પ્રતિનિધિ ચુંટવા,

Page #19

દશમી શ્રી જૈન વેતાંબર કોન્ફરન્સ. (૩) દરેક સ્થળની સભા કે મંડળ ઓછામાં ઓછો એક અને વધારેમાં વધારે
પાંચ પ્રતિનિધિઓ ચુંટી શકશે. ૬ પ્રતિનિધિની ફી–પ્રતિનિધિની ફી રૂ.૩) અને ભજન સહિત રૂ. ૫) રાખવી. ૭ સજેસ કમિટિ:–ોન્ફરન્સના અધિવેશનમાં રજુ કરવાના ઠરાવ
ઘડી કાઢવા, વક્તાઓની ચુંટણી કરવા અને સ્ટેન્ડીંગ કમિટીના સેંબરના નામ નક્કી કરવા માટે કોન્ફરન્સની બેઠકના પહેલા દિવસે સજેકટ્સ કમિટી નિમવામાં આવશે. | સર્જકટ્સ કમિટીની ચુંટણીમાં દરેક પ્રાંતનું પ્રતિનિધિતત્ત્વ આવી શકે તે માટે નીચેના નિયમે ધ્યાનમાં રાખવા. રિસેપ્શન (સ્વાગત) કમિટીમાંથી ૨૫ મેરે, જે પ્રતમાં કોન્ફરન્સ ભરાય તે પ્રાંતમાંથી ૨૦ વધારે મેમ્બરે, ગ્રેજ્યુએટેમાંથી ૧૫, અધિપતિઓમાંથી ૪, કેન્ફરન્સના અગાઉના પ્રમુખ અને ચાલુ જનરલ સેક્રેટરીઓ અને આસિસ્ટંટ જનરલ સેક્રેટરીએ. પ્રતિનિધિઓમાંથી વિભાગવાર નીચે પ્રમાણે મેમ્બરો લેવા. ૧ બંગાળા ૫, ૨ બહાર ૨, ૩ રયુક્ત પ્રાંત ૫, ૪ પંજાબ ( ઉત્તર પશ્ચિમ સરહદના પ્રાંતો સાથે) ૭. પ સિંધ ૨, ૬ કચ્છ ૧૨, ૭ પૂર્વ કાઠીઆવાડ ૧૫, ૮ પશ્ચિમ કાઠીઓવાડ ૧૫, ઉત્તર ગુજરાત ૨૫, ૧૦ દક્ષિણ ગુજરાત ૨૦, ૧૧ મુંબઈ ૨૦, ૧૨ મહારાષ્ટ્ર ૫, ૧૩ દક્ષિણ, મહારાષ્ટ્ર ૫, ૧૪ મદ્રાસ ઇલાકે (મહસૂર સાથે) ૩, ૧૫ નિઝામ રાજ્ય ૨, ૧૬ મધ્યપ્રાંત (બીહાર સાથે) ૭, ૧૭ મધ્યહિંદ-પૂર્વ વિભાગ ૩, ૧૮ મધ્યહિંદ-માળવા ૭, ૧૯ મારવાડ ૭, ૨૦ મેવાડ ૫, ૨૧ પૂર્વ રાજપુતાનામાં રાજ્ય પ, રર અજમેર મેરવાડા ૪, ૨૩ બરમાં ૫, ૨૪ એડન ૧, ૨૫ આફ્રિકા ૨ અને ૨૬ દિલ્હી પ.
સજેકટસ કમિટીમાં પ્રમુખ તરીકે કોન્ફરન્સના પ્રમુખ કાર્ય કરશે અને તેની ગેરહાજરીમાં રિસેપ્શન કમિટીના પ્રમુખ કાર્ય કરશે.
રિસેપશન કમિટીએ, ગ્રેજ્યુએટએ, અધિપતિઓએ અને ઉપલા દરેક વિભાગના પ્રતિનિધિઓએ કોન્ફરન્સના પહેલા દિવસે સજેકટ્સ કમિટીમાં પિતા તરફથી જે સભાસદ નિમવા માંગતા હોય તેનાં નામે રિસેશન કમિટીના સેકેટરીને લખી મોકલવાં.
સર્જક કમિટી માટે જો તેવાં નામો નિમાઈને લખિતવાર ન આવે તો હાજર રહેલા પ્રતિનિધિઓમાંથી જનરલ સેક્રેટરીઓએ તેવી ચુંટણી કરવી.
જરૂર પડતાં પ્રમુખ સાહેબ પિતા તરફથી ૫ સુધી સભાસદ સબ્સક કમીટીમાં વધારે નીમી શકશે. ૮ ક્યા ઠરાવે કેન્ફરન્સમાં રજુ થઈ શકે?–ઉપર જણાવેલી રીતે બનેલી

Page #20

જૈન ધર્મ પ્રકાર. રાજેકટ્સ કમિટીમાં હાજર થયેલ મેમ્બરોનો ૩ ભાગ જેની તરફેણમાં હોય તેજ કરાવો કે-ફરન્સમાં રજુ થશે.
ટેન્ડિંગ કમિટીનું કાર્ય–નીચે જણાવેલાં કાર્યો માટે કેન્સરની બેઠક વેળાએ એક સ્ટેન્ડિંગ કમિટી નિમવામાં આવશે. (૧) કોન્ફરન્સે પિતાની બેઠક વેળા જે ઠરાવ પસાર કર્યા હોય તે અમ
લમાં મૂકવા. (૨) કોન્ફરન્સની આવતી બેઠક ભરવા માટે ગોઠવણ કરવી. (૩) કોન્ફરન્સ માટે જોઈતાં નાણાં ભેગાં કરવા તથા ખર્ચ કરવા. (૪) કોન્ફરન્સને સેપેલાં નાણાં તથા સખાવતોનો વહીવટ કરવા.
(૫) અને સામાન્ય રીતે કોન્ફરવાના ઉદ્દેશ અનુસાર દરેક કાર્ય કરવા. ૧૦ ટેન્ડીંગ કમિટીની નિમણુક –દરેક કોન્ફરન્સની બેઠક વખતે સજેકસ
કમિટી જેઓનાં નામ સૂચવે તે ગ્રહોની તેમની સંખ્યામાં વધારો કરવાની સત્તા સાથે, લગભગ સોની સંખ્યા સુધીની એક સ્ટેન્ડીંગ કમિટિ બનશે, અને તે નામ કોન્ફરન્સની બહાલી માટે રજુ કરવામાં આવશે.
સ્ટેન્ડીંગ કમિટીમાં દરેક પ્રાંતનું પ્રતિનિધિતત્ત્વ આવી શકે તે માટે નીચેનું પ્રમાણ ધ્યાનમાં રાખવું.+
૧. અંગાળા ૪, ૨. બહાર ઓરીસા ૧, ૩. સંયુક્ત પ્રાંતો , ૪. પંજાબ (ઉત્તર પશ્ચિમ સરહદના પ્રાંતો સાથે ૪,) ૫. સિંધ ૧, ૧. કછ છે, ૭ પૂર્વ કાઠિયાવાડ ૭, ૮, પશ્ચિમ કાઠિયાવાડ ૭, ૯. ઉત્તર ગુજરાત ૧૨, ૧૦, દક્ષિઆ ગુજરાત ૧૦, ૧૧. મુંબઈ ૨૫, ૧૨. મહારાષ્ટ્ર, ૫, ૧૩. દક્ષિણ મહારાષ્ટ્ર ૨, ૧૪. મદ્રાસ ઇલાકે (મહીસુર સાથે) ૧, ૧પ. નિઝામ રાજ્ય ૧, ૧૨. મધ્ય પ્રાંત (બીરાર સાથે) ૩, ૧૭. મધ્યહિંદ-પૂર્વ વિભાગ ૧, ૧. માળવા , ૧૯. મારવાડ ૨, ૨૦. મેવાડ ૨, ૨૧. પૂર્વ રાજપુતાનનાં રાજ્ય ૨, ૨. અ... એર મેરવાડા ૨, ૨૩. બરમાં ૨, ૨૪. દિહી 1.
આ કમિટીનું મુખ્ય સ્થળ મુંબઈ રાખવું. જરૂરી પ્રસંગે તેની અંદરના બહાગામના સભ્યોનો પવદ્વારા અભિપ્રાય પૂછવે અથવા રામંત્રણ કરીને
ઈપણ એક સ્થળે લાવવા. આ કમિટીનું કામ સરળતાપી થાય તે માટે પેટા નિયમ કરવા તે કમિટીને સત્તા આપવી.
સ્ટેન્ડીંગ કમિટીની મીટીંગ વરસમાં ઓછામાં ઓછી એકવાર અનુકૂળ સ્થળે બોલાવવી. - - ૧ વખત તમામ નાં માં ટc ગયો છે તેનું લીસ્ટ સ્થળ રાજકાચના કારણથી અત્ર - સવામાં આવ્યું નથી.

Page #21

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કેફરન્સ.
કોઈપણ અગત્યના પ્રશ્નને સંબંધે વિચાર કરવા ઓછામાં ઓછા આ ક, મિટીના પંદર મેમ્બરોની સહીવાળું વિઝિશન આવે તો સિટ જનરલ સે
કેટરી બનતી ત્વરાએ સ્ટેન્ડીંગ કમિટીની મીટીંગ બોલાવશે. ૧૧ જનરલ સેક્રેટરીઓ:–નિમાયેલ સ્ટેન્ડીંગ કમિટીમાંથી કોન્ફરન્સની બેઠક
વખતે ચાર જનરલ સેક્રેટરીઓની નિમણુક કરવામાં આવશે, જેમાંથી એક મુંબઈના રહેવાસી હોવા જોઈએ. મુંબઈમાં રહેતા જનરલ સેક્રેટરી રેસીડંટ
જનરલ સેક્રેટરીના નામથી ઓળખાશે. ૧૦ આસિ. જનરલ સેક્રેટરીએ -નીમાયેલ સ્ટેન્ડીંગ કમિટીમાંથી કોન્ફર
ન્સની બેઠક વખતે ચાર આસિસ્ટંટ જનરલ સેક્રેટરીઓની નીમણુક કરવામાં
આવશે. ૧૩ પ્રાંતિક કમિટીઓ –સ્ટેન્ડીંગ કમિટીના મેંબરે પોત પોતાના પ્રાંત માટે
એક કમિટી રૂપ ગણાશે તેવી કમિટી મારફત જનરલ સેક્રેટરીઓએ કેન્ફરન્સને લગતાં કાર્યો કરવા તથા ઠરાવો અમલમાં મૂકવા પ્રયત્નો કરવા. જરૂર પડતાં આવી કમિટીઓ બીજી પેટા કમિટી નીમી શકશે. પ્રાંતિક કમિટીઓએ પોતાના પ્રાંતમાં કોન્ફરન્સનું કામકાજ કરવા માટે એક સેક્રેટરી નીમ. અને જે તેવી નિમણુંક કોન્ફરન્સના અધિવેશન પછી એક મહિનામાં
ન થાય તો રેસીડંટ જનરલ સેક્રેટરીએ તેવી નિમણુક કરવી. ૧૪ કેન્સરના પ્રમુખની નિમણુક–જ્યાં કોન્ફરન્સનું અધિવેશન થવાનું
હોય ત્યાંની રિસેપશન કમિટી જનરલ સેક્રેટરીઓની સલાહ લઈ તે અધિવેશન
ના પ્રમુખ નીમી શકશે. ૧૫ કેન્ફરન્સ હેડ ઓફિસ:--કોન્ફરન્સની હેડ ઓફિસ મુંબઈમાં રેસીડંટ જ
નરલ સેક્રેટરીની દેખરેખ નીચે રહેશે અને સ્ટેન્ડીંગ કમિટીના મુંબઈના મેંરેની સલાહ લઈને તે પોતાનું કાર્ય કરશે, તેની મીટીંગમાં બહારગામના
સ્ટેન્ડીંગ કમિટીના ટેઈ પણ મેંબર મુંબઈમાં હોય તો તે ભાગ લઈ શકશે. ૧૬ સખાવતો:–-કોન્ફરન્સના ઉદ્દેશ અને કાર્યોને અંગે જે જે સખાવતો જાહેર
કરવામાં આવશે તેનો વહીવટ જનરલ સેક્રેટરીઓ સ્ટેન્ડીંગ કમિટી દ્વારા કરશે.
તે સિવાયની બીજી કોઈ પણ સખાવતો જાહેર કરવા દેવામાં આવશે નહીં. ૧૭ રિપોર્ટ તથા હિસાબ: --રેસીડંટ જનરલ સેક્રેટરી કોન્ફરન્સને લગતા દ
રેક કામકાજનો રિપોર્ટ દરેક જનરલ સેક્રેટરી તથા પ્રાંતિક કમિટીઓની પાસેથી વિગતો મંગાવી તૈયાર કરશે, તેનો હિસાબ ઓડિટ કરાવશે અને તે રિપોર્ટ તથા હિસાબ છપાવી બહાર પાડી કોન્ફરન્સના અધિવેશન વખતે 0 કરશે.

Page #22

જૈનધર્મ પ્રકાશ.
- આ ઠરાવ પસાર કરવાની સાથે કલમ ૧૧-૧૨ અનુસાર ચાર ચાર જ. સે. ને રખા. ક. ૨. ની નીમણુંક કરવાની હોવાથી પ્રમુખ રાહેબે કેટલાક કારણસર પ્રથમ પ્રમાણેના–તેજ નામવાળા ત્રણ રાણું જ. સે. ને આ. જ. સે. ની નીમક કાયમ રાખ્યાનું જાહેર કર્યું હતું.
કેન્ફરન્સની બેઠક વેળાએ કામકાજ ચલાવવાના કાનુને. ૧. કોન્ફરન્સની દરેક બેઠક સ્વાગત કમિટીએ જાહેર કરેલા વખતે અને જ
ગ્યાએ મળશે. ૨. કોન્ફરન્સના પહેલા દિવસનું કામકાજ બનતા સુધી નીચે મુજબ રહેશે. (ક) સ્વાગત કમિટીના પ્રમુખ તરફનું પ્રતિનિધિઓને આવકાર આપ
નારૂં ભાષણે (ખ) કોન્ફરન્સના નિમાયેલ પ્રમુખનો યથાવિધિ સ્વીકાર અને તેમનું ભાષણ ( ગ ) કેન્ફરન્સનાં કામકાજનો રિપોર્ટ. (ઘ) સજેકટ્સ કમિટીની ચુંટણી. ૩. કોન્ફરન્સની દરેક બેઠક શરૂ થાય તે આગમજ બની શકે ત્યાં સુધી તે દિવ
સના કાર્યકમની છાપેલી નકલ સેક્રેટરીઓ વહેંચશે. ૪. કોન્ફરન્સ ગુખ જે ભાષણે થાય તે ઉપર અથવા તેમાં દર્શાવેલા વિચા
રે ઉપર કોઈ પણ જાતનો વાદવિવાદ ચલાવવા દેવામાં આવશે નહીં. ૫. કાનુનને લગતા અને કામકાજ ચલાવવાની રૂીને લગતા સઘળા સવાલોને પ્રમુખ પિતે વગર ટીલે નિર્ણય કરશે. અને તેમનો નિર્ણય સઘળા દાખલા
એમ ધનકત ગણાશે. ૬. કાંઈ ગંભીર ગડબડને લીધે અથવા બીજા કોઈ ચોકસ કારણસર, કસ વખત સુધી અથવા કોઈ પણ દિવસ નક્કી કર્યા વિના કોન્ફરન્સ મુલતવી રાખવાની સત્તા પ્રમુખને રહેશે, છે. કાર્યકમમાં જે અનુક્રમ રાખ્યો હોય તે અનુક્રમમાં ફેરફાર કરવાની પ્રમુ
ખને સત્તા છે. ૮. કોઈપણ ઠરાવ રજુ કરવા માટે તેની દરખાસ્ત મૂકનાર, તેને ટેકો આપનાર
અને તેને તેના વધુ સમર્થન માટે અનુદાન આપનાર સજેકટ્સ કમિટીએ ચુંટી કાઢેલા પ્રતિનિધિઓ હોવા જોઈએ. તે સિવાય કોઈ બીજાને
બાલવા દેવાની રજા આપવી કે ન આપવી તે પ્રમુખની મુનસફી ઉપર છે. ૯. સક્સેસ કમિટીએ દરખાસ્ત મૂકનાર અને ટેકો આપનારનાં નામ સાથે
સુકરર કરેલા ઠરાવ પણ પ્રમુખને ચોગ્ય જણાશે તો તે પિતા તરફથી રજુ કરી શકશે અને તેમાં કોઈપણ વધે લઈ શકશે નહીં.

Page #23

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ. ૧૦. સઘળા બેલનારાઓને અમુક વખત સુધી જ બલવા દેવાની, તેમજ
કોઈપણ બોલનારને કાનુનસર વર્તવાનું કહેવાની તથા જે કઈ બોલનાર પ્રમુખ તરફની ચેતવણું છતાં ચર્ચાના નિયમોનું ચાલુ ઉલ્લંઘન કરે તે તેને ઠરાવેલા વખતની હદ પૂરી થાય તે અગાઉ પણ વધુ બોલતા અટકાવ
વાની કોન્ફરન્સના પ્રમુખને સત્તા રહેશે. ૧૧. કોન્ફરન્સના કાર્યમાં વિઘ્ન કરનાર યા કાનુનનો ભંગ કરનાર કોઈપણ પ્ર
તિનિધિને કારણ જણાવ્યા વગર કે ફી પાછી આપ્યા વગર મંડપ છેઠી
જવાનું ફરમાન કરવાની પ્રમુખને સત્તા છે. ૧૨. સ્વાગત કમિટી તરફથી નક્કી કરવામાં આવે તે કરારો અને સરતો મુજબ
પ્રેક્ષકોને કોન્ફરન્સની બેઠકે વેળાએ તેઓ માટે રાખવામાં આવેલા એલાયદા ભાગમાં હાજર રહેવા દેવામાં આવશે. તેઓને ફી આપ્યા સિવાય સભા છેડી જવાને કોન્ફરન્સના પ્રમુખ કઈ પણ વખતે ફરમાવી શકશે.
(પ્રમુખ તરફથી) ઠરાવ ૧૨ મે–ત્રી શિક્ષણ-(Female • Education.)
જૈન સમાજમાં સ્ત્રી શિક્ષણને સર્વત્ર પ્રચાર કરવા માટે આ કોનફરન્સ નીચેની જરૂરીઆતો સ્વીકારે છે – (૧) દરેક જૈને પિતાની પુત્રીને ઓછામાં ઓછું લખતાં અને વાંચતાં આવડે તેને
ટલું તેમજ સામાન્ય ગણિતનું જ્ઞાન આપવાને અવશ્ય પ્રબંધ કરે. (૨) જેનાથી બની શકે તે દરેક જેને પોતાની પુત્રીને માધ્યમિક (Secondary)
અને ઉચ્ચ (Higher) શિક્ષણ આપવું અને તેવું શિક્ષણ પિતાની પુત્રી
લઈ શકે તે માટે તેનાં લગ્ન તેની નાની ઉમરમાં નહિ કરવાં. (૩) જે જે સ્થળે જૈનોની સારી સંખ્યા છે તે તે સ્થળે જે સાર્વજનિક કન્યા
શાળા ન હોય, તો ત્યાં પિતાની તરફથી કન્યાશાળા સ્થાનીક અગ્રેસરેએ
લાવવા ગોઠવણુ કરવી. (૪) મોટી ઉમરની શ્રાવિકાઓને બપોરના ફુરસદના વખતમાં વ્યવહારોપયોગી
સામાન્ય જ્ઞાન આપવા માટે સ્થળે સ્થળે ખાસ વર્ગ ખોલવાની જરૂર છે કે જે ખારા વર્ગોમાં આરોગ્ય વિદ્યાનાં મૂળતત્ત, દરદીની સારવાર અને અડમોત વખતે લેવા જોઈતા તાત્કાલિક ઈલાજ, ભરત ગુંથણ ઈત્યાદિનું શિક્ષણ
મળે તેમ કરવું. (૫) જૈન કન્યા તેમજ શ્રાવિકાશાળા માટે સ્ત્રી શિક્ષકે મેળવવા અર્થે એ
ખાસ જરૂરનું છે કે શ્રાવિકાઓ અને ખાસ કરી વિધવાઓએ ફિમેલ ટ્રેઇનિંગ કોલેજમાં મેટા પ્રમાણમાં દાખલ થઈ અભ્યાસ કરે અને તેવી અભ્યાસ

Page #24

કરતી સ્ત્રીઓને જે જે પ્રકારની રાગવા જોઈએ તે સ્કોલરશિપ વગેરેથી પુરી પાડવી. દરખાસ્ત મૂકનાર--- રા. સારાભાઈ મગનલાલ મોદી. બી. એ. (અમદાવાદ) ટેકો આપનાર--રા. માગીલાલ મેહનલાલ. પાદરાકર. વિશેષ અનુમોદન-- રા. મુલચંદ આશારામ. વેરાટી. અમદાવાદ. »
રા. લલુભાઈ કરમચંદ દલાલ. (મુંબઈ) કરાવ ૧૩ મા–સુકૃત ભંડાર કુડ-( Sukrit Bhandar und.).
આ કોન્ફરન્સ દઢતાથી આગ્રહ કરે છે કે દરેક વર્ષે દરેક શ્રાવક શ્રાવિકાએ ઓછામાં ઓછા ચાર આના શ્રી સુકૃત ભંડાર ફંડમાં દેવા જ જોઈએ કે જે ફંડની આવક કેળવણી અને કેન્ફરન્સના નિભાવમાં વપરાય છે અને જે ફંડની ઉપર કોન્ફરન્સની હયાતી તથા કોન્ફરન્સ ઉપાડેલા કાર્યનો આધાર રહેલો છે.
(૧) આ ફંડમાં અત્યાર સુધી જે જે મહાશયોએ પિસા ભરી પોતાની સહાનુભૂતી દર્શાવી છે, તેને આ કોન્ફરન્સ ધન્યવાદ આપે છે.
(૨) જે જે સ્થળના સંઘોએ આ ફંડ એકઠું કરી કેન્ફરન્સ ઓફીસ પર મોકડવોવાળો પરિશ ઉડાળે છે તે રાવે આ કોન્ફરન્સ આભાર માને છે.
(૩) પોતપોતાના ગામમાંથી સંવત્ ૧૯૭ર નું સુકૃતભંડાર ફંડ એકઠું કરીને જેમ બને તેમ જલદી કોન્ફરન્સ ઓફીસ પર મોકલાવી આપે એવી પ્રત્યેક ગામ અને શહેરના સંઘને આ કોન્ફરન્સ આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરે છે.
દરખાસ્ત મૂકનાર-રા. દામોદર બાપુશા, એવલાકર. ટેકો આપનાર–ઝવેરી લાલાઈ કલ્યાણભાઇ. (વડોદરા)
વિશેષ અનુમોદન-- ૨. મણીલાલ હકમચંદ. (મુંબઈ) ઠરાવ ૧૪ . જેને અને હિંદુ યુનિવરિટી (.);imas and the Hindu
University ). આપણું ત્રેવીસમા તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથની જન્મભૂમિ તરીકે પવિત્ર ગણાતી કારી નગરીમાં હિંદુ યુનિવર્સિટી સ્થાપિત થવાથી આ કોન્ફરન્સ પોતાનો આનંદ પ્રદર્શિત કરે છે અને તેના કાર્યવાહંકાને તે માટે ધન્યવાદ આપે છે.
આપણા જૈન વિદ્યાથીઓ ઉક્ત યુનિવરિટીમાં સારી સંખ્યામાં જોડાય તેવી આશા આ કોન્ફરન્સ રાખે છે અને હિંદુ યુનિવર્સિટીના કાર્યવાહકે તે વિશ્વવિદ્યાહાલમાં હિંદુ ધર્મના અભ્યાસનો પ્રબંધ કરવામાં આવે ત્યારે જેને ઘાર્મિક અભ્યાસ જાપવાનો પ્રબંધ કરે એવો આગ્રહ આ કેન્ફરન્સ કરે છે. ( આ ઠરાવની નકલ પ્રમુહ સાહેબની સહી સાથે હિંદુ યુનિવર્સિટીના અધિકારીને મોકલી આપવી. )

Page #25

દશમી શ્રી જેને વેતાંબર કેન્ફરન્સ. દરખાસ્ત મૂકનાર-આબુ દયાલચંદજી જેહરી (આગ્રા )
ટેકો આપનાર–વકીલ છોટાલાલ ત્રિકમદાસ પારેખ (વિરમગામ ) ઠરાવ ૧પ મેં–જેની સંખ્યામાં વૃદ્ધિ કરવાનાં સાધન. Means to in:
crease and onlargo Juina Cammunity.) જેનામાં બીજી કામ કરતાં વધુ મૃત્યુ પ્રમાણ રહે છે તો તેને ઓછું કરવા માટે અને જેનોની સંખ્યામાં વૃદ્ધિ કરવા માટે કોન્ફરન્સ એવું ઈચ્છે છે કે – (૧) જે લોકેએ પિતાને અસલી ધર્મ છોડી અન્ય ધર્મ સ્વીકાર્યો હોય તેને પુન:
જૈન ધર્મમાં લાવવાના પ્રયત્ન કરવા. (૨) જેન ધર્મમાં રૂચિ રાખનારા ઉચ્ચ વર્ણન આર્યોને આપણા પૂજ્ય મુનિમહારા
જેની સંમતિ લઈને જેન ધર્મમાં દાખલ કરવા માટે પ્રયાસ કરવા. (3) આગ્ય વિદ્યાના નિયમોનું જ્ઞાન જેનસમાજમાં સર્વત્ર ફેલાવવું. (૪) ગીચ વસ્તીવાળાં મોટા શહેરમાં ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગના જેનોને માટે
ખાસ સસ્તા ભાડાની ચાલીઓ યા મકાન બંધાવવાની જેન શ્રીમંતોને પ્રેર
શુ કરવામાં આવે છે. (૫) જેનું મૃત્યુ પ્રમાણ વધારે હોવાથી તે અટકાવવા માટે ઉપાય સૂચવવા
સુજાનગઢ ખાતે ભરાયેલી કોન્ફરન્સ વખતે જે કમીટી નીમાણી હતી તેને રીપોર્ટ આ કોન્ફરન્સ બહાલ રાખે છે, અને તે રિપોર્ટમાં દર્શાવેલી સૂચનાઓ ઉપર જેન કોમનું લક્ષ ખેંચે છે.
દરખાસ્ત મૂકનાર:-ડે. નાનચંદ કસ્તુરચંદ મોદી L. M. A S. મુંબઈ. ટેકો આપનાર:–રા. માઠુમલ ભણશાલી. (દીલ્હી). વિશેષ અનુદન-રા. મણીલાલ વાડીલાલ ( મુંબઈ )
ઠરાવ ૧૬ મા–જીવદયા. (Humanitarianism) આપણને જીવદયાના કાર્યની પદ્ધતિમાં કેટલાક અગત્યના સુધારા વધારા કરવાની આવશ્યકતા રહેતી હોવાથી આ કેન્ફરન્સ તે તરફ જેન કોમનું લક્ષ ખેંચે છે, અને એવું ઈચ્છે છે કે – (૧) સર્વ ની રક્ષા કરવા તેમજ તેમની હિંસા થતી હોય તે અટકાવવા માટે
યોગ્ય પ્રયાસ કરવા, તથા (૨) જાતિ ખરેખની ખામીથી પાંજરાપોળમાં રાખવામાં આવતાં કમનસીબ
મુંગા પ્રાણીઓને જે દુઃખ સહન કરવું પડે છે તે ઓછું કરવાને બંદોબસ્ત
કરવા, તથા (૩) મનુષ્યના રાક, તેમજ ધર્મ, શિકાર, ફેશન વિગેરે માટે જુદી જુદી રીતે

Page #26

જેમ પ્રકાશ. જાનવરો ઉપર ત્રાસદાયક છાતકીપણું ગુજરે છે તેમાંથી તેઓને બચાવી લેવાને
પ્રયત્ન કરવા, તથા (૪) જાનવરોના શરીરના અવયવોમાંથી બનતી વસ્તુઓ જેવી કે હાથીદાંત, કચકડું
વગેરેને બહિષ્કાર કરી તેને બદલે નિર્દોષ વસ્તુઓ ઉપગમાં લેવા, માટેનું જાહેર પ્રજામાં જ્ઞાન આપવા સારૂ પ્રયાસ કરવાની જરૂર છે અને તેવા પ્રયાસ અત્યાર સુધી જેની જેની તરફથી થયા છે તેનો આભાર માનવામાં આવે છે અને તેમને તે દિશા તરફ નિરંતર વધુ પ્રયત્ન ચાલુ રાખવા આગ્રહપૂર્વક
mલામણ કરે છે. (પ્રમુખ તરસ્થી) ઠરાવ ૧૭ –ધામિક ખાતાના હિસાબોની ચોખવટ. (Accounts of Rel
Quirginstitutions) દરેક ધાર્મિક ખાતાના હિસાબો ચાખા રહે અને તેમાં વહીવટ સંબંધી ગેરસમજુતી થવાનો સંભવ દૂર થઈ વિશ્વાસ બેસે, અને તેથી આવક પણ વૃદ્ધિ પામે તે માટે હિસાબ તૈયાર રાખવાની, સરવૈયા કાઢવાની, તે જોવા માગે ત્યારે બતાવવાની અને દર વર્ષે છપાવી પ્રગટ કરવાની આ કોન્ફરન્સ જરૂર ધારે છે. તે મજ આ ખાતા તરફથી નિમાયેલા હિસાબ તપાસવા આવનારાઓને તે બતાવવાને આ કોન્ફરન્સ ખાસ આગ્રહ કરે છે. અને તે કામમાં બનતી મદદ આપવા માટે દરેક બંધનું ધ્યાન ખેંચે છે. તેમજ આ ઠરાવને સર્વત્ર ત્વરિત અમલ થઈ ધર્માદા દ્રવ્યને પૂર્ણ રક્ષણ મળે અને ધારેલા ઉદ્દેશ પાર પડે તે માટે સૌથી પહેલો દાખલ બેસાડવા શ્રી સંઘને નામે વહીવટ કરતી આપણું ઘાર્મિક જાહેર સંસ્થાઓના હિસાબો જેમ બને તેમ વહેલા છપાવી પ્રગટ કરવા આ કોન્ફરન્સ તેવી સંસ્થાઓના વહીવટકર્તાઓ પ્રત્યે આગ્રહપૂર્વક ભલામણ કરે છે.
જે જે ખાતાઓએ રાજી ખુશીથી તુરત પિતાના હિસાબો તપાસાવ્યા છે કે પ્રગટ કર્યા છે, તેઓને આ કોન્ફરન્સ ધન્યવાદ આપે છે. (પ્રમુખ તરફથી) ઠરાવ ૧૮ મે–અગાઉના ઠરાની પુષ્ટિ. (Confirmation of the previ.
ous resolutions) હાનિકારક રિવાજો દૂર કરવા, નિરાશ્રિતોને આશ્રય આપવો, સંપની વૃદ્ધિ કરવી ઈત્યાદિ આગલી કોન્ફરન્સોએ પસાર કરેલા ઠરાવને પુષ્ટિ આપવા સાથે આ કોન્ફરન્સ તે ઠરાનો અમલ કરવાની સર્વ નેને ભલામણ કરે છે. (પ્રમુખ તરથી)
ત્યારબાદ શેઠ લોગીલાલ હાલાભાઇ પાટણવાળાની પ્રેરણાથી ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યે કે-એજ્યુકેશન બેડના દરેક મેમ્બરો પાસેથી વાર્ષિક ફી તરીકે રૂ. ૫) લેવામાં આવશે. જેઓ એક સાથે રૂા. ૧૦૦) અપશે તેઓ

Page #27

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ. લાઇફ મેમ્બર ગણાશે અને તેમને વાર્ષિક ી આપવી પડશે નહીં. ( આ પ્રમાણે હરાવ પસાર થયા બાદ લાઈફ મેમ્બરો ને વાર્ષિક એ ના કેટલાક નવા નામે ધાયા હતા .
ઉપર પ્રમાણેના તમામ ઠરાવો સવાનુમતે પસાર થયા બાદ મહેરબાન પ્રમુખ રા ઉપર હાર તરીકે સર્વ ઠરાવોનો સાર કહી સંભળાવ્યો હતો.
ત્યારબાદ રા. રા. ગુલાબચંદજી ઢઢાએ પ્રમુખ સાહેબ વિગેરેની તરફથી કોફરજો ફંડમાં, કેળવણી સહાય ફંડમાં અને સુકૃત લે ડાર ફંડમાં મળેલી મદદ જોહર કરી હતી. તે પ્રસંગે અન્ય ગૃહસ્થોએ પણ ઉત્સાહ સાથે કેટલીક રકમ છેર કરી હતી. આ સહાયનું એકંદર લીસ્ટ દશમા અધિવેશનના રીપોર્ટની અંદર નામવાર પ્રકટ થવાનું હોવાથી તેમજ સ્થળસંકોચના કારણથી અહીં પ્રકટ કર્યું નથી. આ સમયે સર્વત્ર હર્ષ ફેલાઈ રહ્યો હતો. તે હર્ષમાં વૃદ્ધિ કરવા માટે રા. ગુલાબચંદજી ઢઢાએ હવે પછીની કોન્ફરન્સ એકાંતર વર્ષે ભરવા માટે ગુજરાત, મારવાડ અને પંજાબના આમંત્રણ જાહેર કર્યા હતા. (ગુજરાતમાં પાલણપુર, મારવાડમાં બીકાનેર કે જોધપુર અને પંજાબમાં અંબાલા કે અમૃતસરના ગૃહસ્થાની છાનુસાર આ હકીકત પ્રદર્શિત કરવામાં આવેલી હતી.)
ત્યારબાદ બહાર ગામથી પધારેલા ડેલીગેટોનો મુંબઈની રીસેશન કમીટી તરફથી ઝવેરી મેહનલાલ હેમચંદે આભાર માન્યો હતો અને તેમની આગતાસ્વાગત કરવામાં રહેલી ખામીની ક્ષમા ચાહી હતી. તેના પ્રત્યુત્તરમાં બહાર ગામના કેવીગેટો તરફથી આ કીર્તાિપ્રસાદજીએ રીસેશન કમીટીનો અત્યંત આભાર માન્યો હતો અને કોઈ પણ પ્રકારની ખામી નહીં હોવાનું જાહેર કર્યું હતું.
બાદ પ્રમુખ સાહેબનો આભાર માનવાની દરખાસ્ત ઘણા સુંદર શબ્દોમાં શેઠ દલસુખભાઈ વાડીલાલ વીરચંદે મૂકી હતી, તેને ઝવેરી જીવણચંદ ધરમચંદ તથા ચુનીલાલ છગનચંદ શાફ સુરત નિવાસીએ ટેકો આપે હતા. પ્રમુખ હેબે દાણા મનોરંજક શબ્દોમાં તેનો પ્રત્યુત્તર આપ્યો હતો.
ત્યારબાદ મી. કવરજી આણંદજીએ મુંબઇની રીસેશન કમીટીને તેમણે કરેલા ટુંકા વખતમાં મહાન કાર્યને અંગે આભાર માન્યો હતો.
બાદ મી. ગુલાબચંદજી ઢઢાએ વોલટીયર બંધુઓએ બનાવેલી અપ્રતિમ રાંધવા માટે તેમને ઘણુ મધુર શબ્દોમાં આભાર માન્યો હતો. તે સાથે તેમની ફરજ સૂચવનારી કેટલીક હિતશિક્ષા પણ આપી હતી. તેનો ઉત્તર વોલંટીયર - ડળ તરફથી તેમના પ્રમુખ શેઠ નરોત્તમદાસ ભાણજીએ ઘણા ગ્ય શબ્દોમાં આ હતો અને વોલટીચર બંધુઓએ કરેલી શ્રીસંઘની સેવા તેમની ફરજ રૂપેજ કિંચિત્ હતી એમ જણાવ્યું હતું.

Page #28

જેનલમ પ્રકાશે. ત્યારબાદ મી. મોતીચંદ ગીરધરલાલ કાપડીઆ લીસીટરે (ચીફસેકે ટરીએ) માધવબાગના માલેક કે જેમણે આ મંડપ નાખવાને માટે રજા આપવાની ઉદારતા બતાવી છે તેમનો, ડેલીગેટોના તેમજ પ્રમુખ સાહેબના ઉતારા માટે પિતપતાની વાડીઓ તેમજ બંગલે આપનાર ગૃહસ્થોનો, ન્યૂસપેપરના માલેકે કે જેમણે પિતાના રીપોર્ટરો મોકલીને તેમજ કોન્ફરન્સની સત્ય હકીક વારંવાર પ્રકટ કરીને આપણને સહાય કરી છે તેમને, તેમજ બીજા નાની મોટી દરેક હાય આપનાર સહાયકોનો આભાર માન્યો હતો. ત્યારબાઢ મહાવીર સ્વામીની, જય બોલાવી, પ્રમુખ સાહેબને અપ્રતિમ માન આપનારા જયઘોષ કરી અને પ્રમુખ સાહેબને હાર તોરા આપીને કોન્ફરન્સનું દશમું અધિવેશન સમાપ્ત થયેલું જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. પછી આનંદિત ચહેરે સર્વે ડેલીગેટે તેમજ વીઝીટર વિદાય થયા હતા. રિસેશન કમિટીના ચેરમેન શેઠ કલ્યાણચંદ ભાગચંદનું
સ્વાગત આપવાનું માપ, સુર બંધુઓ અને બહેન !
અનેક પ્રકારની અગવડે વેકી અબે પધારેલા કર્તવ્યનિષ્ઠ મારા ડેલીગેટ બંજુઓ ! તમને સવે અની રિલેશન કમિટી તરફથી અં:કરણપૂર્વક સ્વાગત આપતાં મને અત્યંત આનંદ થાય છે. જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સના દશમા અધિવેશનના માંગલિક પ્રસંગ ઉપર આપ સર્વેએ અનેક પ્રકારની અગવડો વેઠી તથા પ તાના કિંમતી વખતનો ભેગ આપી અમારા આમંત્રણને માન આપી અહીં પધારવાની જે તસ્દી લીધી છે, તેને માટે અત્રેના શ્રી સંઘ તરફથી હું તમારે અંત:કરણપૂર્વક આભાર માનવાની રજા લઉં છું. આખા હિંદુસ્તાનના દૂર દૂર દેશમાં વસતા અમારા બંધુઓનો આદરસત્કાર કરવાની આવી તક અને શ્રી રબને અને તે દ્વારા અમારી કમિટીને મળી તે માટે હું તથા અમારી કમિટીના સભાસદે અહોભાગ્ય સમજીએ છીએ. શ્રી સંઘને તીર્થકર મહારાજ પણ નમસ્કાર કરતા આવ્યા છે, અને સંઘભકિત એ આપણા જેન બંધુઓ માટે અતિ અગત્યનું શ્રાદ્ધકર્તવ્ય ૩ણાય છે. એવી અનુપમ તક મળતાં મારા અંત:કરણમાં પ્રગટ થતી ઉમિઓ હું આ પ્રસંગે છુપાવી શકતો નથી.
મને આ પ્રસંગે જણાવવું વખતસરનું જણાય છે કે મુંબઈ શહેર આવી રીતે આપ સર્વેનું સ્વાગત કરે એ સર્વ રીતે યોગ્ય છે. આપણી કોન્ફરન્સ અને મુંબઈ શહેરની જેન ઇતિહાસ નહિ ભૂલી શકાય તેવી રીતે જોડાઈ રહેલાં છે એ આપ સવને સુવિદિતજ હોવું જોઈએ. આપણા પ્રાચીન તીર્થ શ્રી ફલોધિમાં આ વિજયી મહાદેવીનું સ્થાપન થયા પછી બીજે જ વર્ષ સંવત્ ૧૯૫૯ માં આપ સર્વને અત્રેજ

Page #29

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ. સ્વાગત કરવાનો લાભ અને શ્રી સંઘને મળ્યો હતો. તે વખતે આ સ્થાને જે ઉદારચરિત્ર સ્વાશ્રયી નરરત્ન શેઠ શ્રી વીરચંદ દીપચંદ સી. આઈ. ઈ. બિરા
ન્યા હતા, તેમની કોન્ફરન્સ પ્રત્યેની જવલંત લાગણીઓ અને તમે સર્વને આદર કરવાને અંત:કરણપૂર્વકનો પ્રેમ હું યાદ કરું છું ત્યારે મારા મનમાં તેમના પ્રત્યે અનેક પ્રકારની ગુલ લાગણીઓ સફરે છે. એ પ્રસંગે ભગીરથ પ્રયત્ન કરનાર અનેક કાર્યવાહકેના ખરે શેઠ ફકીરચંદ પ્રેમચંદનું નામ પણ તુરતજ લક્ષ્ય પર આવે છે. તેમના પ્રયાસથી કેન્ફરન્સ નવપદ્ધવિત થઈ, તેને જળસિંચન કરવામાં આવ્યું અને ત્યારપછી તેણે જે ભગીરથ કાર્ય કર્યું છે તે વિશે હું આગળ સહજ બોલીશ.
આખા હિંદુસ્તાનના વ્યાપારના મધ્યબિંદુ સમાન અને પૂર્વ તથા પશ્ચિમના મુલકને સંગ કરાવનાર આ મુંબઈ શહેરમાં આપણી વ્યાપારી કેમ સારી અગત્ય ધરાવે છે. અનેક પ્રકારની માનસિક તથા હાદિક શક્તિઓને ગર્ભમાં રાખવા ઉપરાંત બહારથી આકર્ષણ કરી ખેંચી લાવવાની અજબ શક્તિ ધરાવનાર આ હિંદુસ્વાનનું પ્રથમ શહેર જેન કામમાં પણ તેજ દર ધરાવે છે. આપણે જેને કોમાં શેઠ પ્રેમચંદ રાયચંદ જેવા પ્રથમદરજજાના વ્યાપારી આ શહેરમાં ઉત્પન્ન થયા હતા. દાનવીર, કાર્યકુશળ અને ગમે તેવી અવસ્થાતરમાં પણ મન ઉપર અને સાધારણ કાબુ રાખનાર આ નરરત્નના નામથી આપણી કોમમાં તો શું, પરંતુ ભા૨ વર્ષ માં ભાગ્યે જ કોઈ એવી વ્યક્તિ હશે કે જેને તેમના નામનો પરિચય થયો નહીં હોય. તેઓની જેના કામની મોટી સખાવતો ઉપરાંત મુંબઈને કલકત્તા યુનિવર્સિટીની અનેક આકશાહી ને રહાર્વજનિક સખાવતોને ઉચ્ચ અવાજ અને વિજયવાવટે રાજાઆઈ ટાવર નિરંતર ઉડાવી રહેલ છે. આ શહેરે બીજા અનેક વ્યાપારીઓ અને વિદ્વાનોને અવકાશ આપ્યો છે. આ શહેરમાં મોટી રકમનો વ્યય કરીને શેઠ મોતીચંદ અમીરચંદે ભાયખાનામાં દેવાલય, ઉપાશ્રય તથા ભુલેશ્વર ઉપર પાંજરાપોળ, લાલબાગ વિગેરે બંધાવી આપેલ છે; જેન એસસીએશનનું સ્થાપન કરનાર મહેમ શેઠ તલકચંદ માણેકચંદ જેવાં નરરત્નો અહીં થઈ ગયાં છે. આવી રીતે આ મુંબઈ શહેરને આપને સત્કાર કરવાનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થયેલ છે અને મને સંપૂર્ણ આશા છે કે જેવી રીતે સને ૧૯૦૩ માં આ શહેરમાં મળેલા અધિવેશનને પ્રસંગે એય અને હૃદયની ઉદારતા આપ તરફથી બતાવવામાં આવ્યાં હતાં તેવી રીતે આ વખતે પણ કેન્ફરન્સના પાયા સુદૃઢ કરવા ચોગ્ય પ્રયત્ન કરશે. તેજ આશયથી આપ સર્વને સ્વાગત કરતાં અમારા અંત:કરણમાં આનંદ થાય છે.
મુંબઈમાં આપવી અનેક જાહેર સાંસ્થાઓ આપનું ધ્યાન ખેંચે તેવી છે. અહીં મા શેઠ ગોકળભાઈ મુળચંદની ઈચ્છાને અનુસરીને તેમના સુપુત્ર શેઠ મણિભાઈએ મોટ: અર્ચથી જેન હોસ્ટેલ ખરું છે. અહીં બાબુ પન્નાલાલજીની ઈચ્છાને

Page #30

૨૮
જૈનધર્મ પ્રકાશ. અનુસરીને તેમના સુપુત્રોએ જેન હાઈસ્કુલ અને હોસ્પિટલ સ્થાપન કર્યા છે. અહીં અનિ મહારાજ શ્રી મોહનલાલજી મહારાજના નામથી એક સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરી અને પાળશાળા સ્થાપવામાં આવ્યાં છે. થોડાજ વખત ઉપર અનેક શુભ ઈચ્છાઓ સાથે શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય નામની સંસ્થા ખોલવામાં આવી છે. તેમજ શ્રી મુંબઈ માંગરોલ જેને સલા, રેન એસોસીએશન ઓફ ઈડીઆ વિગેરે અનેક ખાતાંઓ અહીં કેમનું અને ધર્મનું જુદી જુદી દિશામાં કામ કરી રહ્યાં છે. આ સર્વ સંસ્થાઓનો આપ અભ્યાસ કરવાનો, નિરીક્ષણ કરવાનો અને તેમાં રસુચનાઓ કરવાનો પ્રસંગ મળશે અને તેથી સીધી રીતે અને આડકતરી રીતે આ શહેરને ઘણે લાભ મળશે. બહાર ગામથ્થી વ્યાપાર તેમજ અભ્યાસ માટે આવતા મોટી સંખ્યાના માણસોને આ શહેરમાં અનેક જુદા જુદા પ્રકારની સંસ્થાઓની જરૂર છે અને અતિ પ્રવૃત્તિવાળા શહેરમાં એવા જુદી જુદી દિશાના પ્રયત્નોની ઘણી આવશ્યતા છે એ બાબતમાં છે મન પડવાને સંભવ નથી.
કોન્ફરન્સના કાર્ય સાથે હું કેટલાક વખતથી જોડાયેલ છે, તેથી તેના સંબંધમાં મારે આ પ્રસંગે કાંઈક વિવેચન સાથે કહેવું જોઈએ એમ મને લાગે છે. મુંબઈમાં કેન્ફરન્સ થઈ ત્યારથી તેની કાર્યપ્રણાલિકા હું જોતો આવ્યો છે તે ઉપરથી મારી ખાત્રી થઈ છે કે આ રસ્થાની ઘણી જરૂરીઆત છે. આખી કોમના વિચારશીલ આગેવાનો એકત્ર થઈ પિતાની ઉન્નતિના વિચારો કરે, તેમને અમલમાં મૂકવાના માર્ગો પર લોકમત કેળવે અને જનાઓ ઘડે, એ કાંઇ જેવી તેવી બાબત નથી. આપણી કોમને આખા હિંદુસ્તાનને અંગે ઉપસ્થિત થતા પ્રોપર વિચાર કરવાનું હવા ઉપરાંત ઘણા અંગત સવાલો વિચારવાના છે. આપણી જવાબદારીઓ ઘણી મેટી છે અને આપણી વસ્તી એટલી ઘટતી જાય છે કે જે આ સુસંબદ્ધ સંસ્થામાં એકત્ર થઈ યોગ્ય નિર્ણય નહિ કરીએ તો ભવિષમાં બહુ શોચનીય સ્થિતિમાં આવી પડવાનો ભય રહે છે. આપણાં અનેક તીર્થક્ષેત્ર સંબંધી વિચાર કરતાં, અનેક મંદિરોની સ્થિતિ વિચારતાં, આપણું વિશાળ શાસ્ત્રકથા અને ચરણકરણનુગનું સાહિત્ય જોતાં, તેમજ દયા, નિરાશ્રિત અને સાંસારિક શતરવાની સ્થિતિ વિચારતાં અને સાથે રાજદરબારમાં આપણી લાગવગ લેતા કાર્યક્ષેત્ર ઘણું વિશાળ અને એકદમ ધયાન પહોંચાડવાની જરૂરીઆ-વાળું લાગે છે. કેળવણીના સવાલને અંગે આપણે કેટલું કરવાનું છે તે માટે આ વખતે ઘડેલા ડ્રાફટ રેઝોલ્યુશન આપણું કર્તવ્યનું ખાસ ભાન કરાવે છે. આવાં અનેક કાર્યો કરવાનાં હોય અને સાથે આપણી કામની વસ્તી ઘટતી જતી હોય, આપણામાં રાપને સ્થાને કુસંપ જણાતો હોય તો અત્યંત પ્રઢ સ્થિતિમાં આપણે આવી પડીએ એવું મારા અત્યારસુધીના અનુભવ પરથી મને લાગ્યું છે. આવાં અનેક કાર્યો એક વ્યક્તિ કે

Page #31

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ. એક શહેરથી કદિપણ બની શકે નહિ. એને માટે પદ્ધતિસરની વ્યવસ્થા એગ્ય શાસન નીચે રહી ચેજના પૂર્વ અને આખા જેને ભારતવર્ષના પ્રત્યાઘેષ સાથે કરવામાં આવે તેજ વિશાળ કર્તવ્ય કાર્યોને પહોંચી વળવા સંભવ ગણી શકાય. વિચારશીલ મનુ સ્પષ્ટ રીતે આપણને ચેતવણી આપે છે કે હવે અંદર અંદરના નકામા અને અર્થ પરિણામ વગરના કલેશો છોડી દઈ, એકત્ર પ્રયાસ કરી, સર્વ કાર્યો હાથ ધરવાની બહુજ જરૂર છે તેમાં પ્રમાદ કરવામાં આવશે અને ગફલતી રાખવામાં આવશે તો મેટો વારસો ગુમાવવાના કારણભૂત આપણે થશે.
કોન્ફરન્સને અત્યારસુધી શું કહ્યું? એવો ઘણી જગાએથી પ્રશ્ન થાય છે. જવાબમાં એણે કરેલા માનસિક પરિવર્તનના કાર્યનો સરવાળો આપી શકાય તેમ નથી. એણે વિચારવાતાવરણમાં જબરજસ્ત ફેરફાર કર્યો છેઅને તે સ્પષ્ટ રીતે આપણે જોઈ શકીએ છીએ. બાકી તેણે સ્થળ કાર્યો કર્યાં ક્યાં કર્યા તે જેવું હોય તો તમારી પાસે આજે એક સિંહાલકન અને રિપોર્ટ રન કરેલ છે તે જરા તપાસી જશે, વાંચી જશો તો તમને સ્પષ્ટ રીતે જણાશે કે વર્ષોના પ્રમાણમાં કાર્ય ઘણું થયું છે. કોન્ફરન્સનો હું એક સેવક હોવાથી તે સંબંધી મારે વધારે કહેવું તે અનુચિત ધારું છું, પરંતુ અત્રેના કાર્યને ગણાવવા ખાતર નહિ, પણ કોન્ફરન્સની હયાતી અત્યંત આવશ્યક છે તે બતાવવા ખાતર અન્ન તેની ગણના કરવામાં આવેલ છે. તેણે કળવા માટે ખર્ચેલા અને ખર્ચવેલા હજારો રૂપિયા તરફ આપનું ધ્યાન ખેંચીશ. કેળવણીની પાછળ ખર્ચાયતી બાદશાહી રકમથી અનેક જેનોએ શિક્ષણ લીધું છે, તેઓ રસ્તે ચહ્યા છે અને કોમની સેવામાં પોતાના ફાળે આપતા થયા છે. કોન્ફરન્સની હયાતી પહેલાં યુનિવર્સિટિમાં જૈન સાહિત્ય તરફ ઉપેક્ષા હતી, તે તેણે દાખલ કરાવ્યું છે. કેન્ફરન્સને અંગે હયાતીમાં આવેલ ગ્રેજ્યુએટ્સ એસોસીએશને તે કાર્ય પાવ્યું છે. તે ઉપરાંત જેરાના તહેવાર દિવસે રજા મેળવવાનું કાર્ય પણ તેજ
રાએ કર્યું છે. પાછળથી તે કામમાં ફેરફાર થયો છે તે આપણે એકત્ર અવાજથી સુધરાવવાને છે. કોન્ફરન્સ અત્યારસુધીમાં આપણાં અનેક તીર્થોના હકના સંબંધમાં જુદી જુદી બેસ્ટ દિશામાં કામ કરી બતાવ્યું છે; તથા સીધી અને આડકતરી સહાય આપી હા જાળવી રાખ્યા છે. પૂર્વ અને મારવાડ તેમજ અન્ય સ્થળોમાં અનેક દેરાસરોનો જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં મદદ આપવા ઉપરાંત એક મંદિરાવલીનું પુસ્તક બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. પુસ્તક ભંડારોની ટીપ કરાવી જૈન કન્યાવળી તૈયાર કરાવી છે. આપણા આબુ પર્વત પર આવેલા કીર્તિસ્થામાં જે ઉદયભેદક આશાતના થતી હતી તે મા મહાદેવીના પ્રયાસથી અટકી છે અને તેથી આપણે પચાસ વર્ષનાં દુઃખ અને ફરિયાદ દૂર થયાં છે. આપણું મહાદેવીએ એક એજ્યુકેશન બોર્ડ સ્થાપન કર્યું છે, તે પુરૂષ અને સ્ત્રી તેમજ કન્યાની ધાર્મિક શિક્ષણને અંગે દર વરસે પરીક્ષા લઈ ઈનામ અપાવે છે અથવા આપે છે.

Page #32

કન
મકાશ.
જીવદયાના મસ્કા કાર્યને વિજ્ઞાનની પદ્ધતિ પર મૂકી પરીક્ષાઓ દ્વારા, ઈનામ દ્વારા અને અહિંસાનું જ્ઞાન ફેલાવનારાં પુસ્તકો, પત્રો તથા જાહેર ખબરો છપાવી અહિંસાના કાર્યને અર્વાચીન નવીન રીતિ પર મૂકવાની શરૂઆત આ સંસ્થાએજ કરી હતી. દશેરા વખતે પત્ર લખી, માન આપી રાજરજવાડામાં થતો પશુવધ અટકાવવાનો પ્રયાસ પણ આ સંસ્થાએજ આદર્યો હતો. તે સર્વમાં કેટલેક અંશે તેણે વિજય પ્રાપ્ત કર્યો હતો. આ ઉપરાંત અનેક બાબતોમાં ચળવળ ઉત્પન્ન કરી લોકમત કેળવી લગભગ દરેક ઉપયોગી જેન બાબત આ સંસ્થાએ અત્યાર સુધીમાં ઉપાડી લીધી છે. આ પ્રમાણે કોન્ફરન્સ અનેક કાર્યો અત્યાર સુધી કર્યા છે.
કેટલીક વખત ધારેલ કામ ન થાય તો તેનું કારણ આપણેજ છીએ. આપણે સર્વ કાર્ય કરીએ તો કેન્ફરન્સ કાર્ય કરે તેને ગતિમાં મૂકનાર તો આપણે જ છીએ. એથી મને તો એક રીતે એમ લાગે છે કે કોન્ફરન્સના કાર્ય પર આક્ષેપ કરવો એ આપણા પિતા ઉપર આક્ષેપ કરવા જેવું છે. કેન્ફરસે ઘણું કર્યું છે અને તેથી ઘણું વધારે કરી શકે તેવી તેનામાં આંતરગત શક્તિઓ છે, તેનું બંધારણ એવા વિશાળ પાયા પર છે, માત્ર તેને કાર્ય કરનારાઓનો ખપ છે, તે માટેની સર્વ જવાબદારી આપણા સર્વ ઉપરજ છે.
મારે આ પ્રસંગે એક બાબત જરા સ્પષ્ટ કરીને કહેવાની જરૂર છે. જેમાં કેન્ફરન્સથી દાણ લાલ થવાનો સંભવ છે અને અત્યાર સુધીમાં તેનાથી ઘણા સ્પષ્ટ લાભ થયા છે તેમ તેના કાર્યને વ્યવહારમાં મૂકતાં એક બાબતની ખારી સંભાળ રાખવાની જરૂર છે. કેન્ફરન્સ દેવીને પોતાના ખાનગી સ્વાર્થ કે નજીવી ખટપટનું સાધન બનાવી દેવાથી તેનામાં જે કાર્ય કરવાની શક્તિ છે તેને દસ થાય છે. કેન્ફરન્સનું મુખ્ય કાર્ય યોગ્ય સૂચના દ્વારા વિચારવાતાવરણમાં ફેરફાર કરાવવાનું છે, તેનો ઉદ્દેશ પૂર્વ પશ્ચિમના સંકાનિતકાળમાં પૂર્વના પ્રાચીન ઈતિહાસનું ગૌરવ વધારે તેવી રીતે પશ્ચિમના નવીન પ્રવાહનું સંમેલન કરાવવાનો છે; તેનું સાધન લોકમત કેળવવામાં અને કર્તવ્ય દિશા બતાવવામાં છે, અને તેની ફલાવાપ્તિ આપણી કર્તવ્યપરાયણતામાં છે. આ ઉદ્દેશ વિસરી જઈ જે તેને એકદેશીય બનાવવાને અથવા એકતરણી કરવાનો કોઈપણ પ્રયાસ કરવામાં આવશે તે તેના મૂળ ઉદેશને ક્ષતિ પહોંચશે, અને તેટલે અંશે આપણે જે મહાન સંદેશો જગતને કહે છે, વિર પરમાત્માનો ઝુંડા જગતમાં સર્વત્ર ફેલાવી વિજય પ્રાપ્ત કરે છે તેમાં હાનિ પહોંચશે. આ બાબત ખાસ લક્ષ્યમાં રાખવા હું આપને પુન: પુન: પ્રાર્થના કરું છે. કેઈપણ ખટપટી સવાલ કે વમનસ્ય ઉત્પન્ન કરે તેવા તકરારી નોમાંથી આ સંસ્થાને ખાસ દૂર રાખવાની એટલા માટે જરૂર છે કે એવા કાર્યમાં ઉતરવું એ એનો ઉદ્દેશ નથી. એની કાર્યપ્રણાલિકામાં એવા કાર્યનો બધા અભાવ છે. એવી

Page #33

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કેફરન્સ.
3;
દિશાએ કામ લેવાથી જે મહાન હેતુથી તેને સ્થાપન કરવામાં આવી છે તે પાર પડ વાનો સંભવ જરાપણું નથી. આ બાબત આપના મન ઉપર વારંવાર ઠસાવવાની મને બડ જરૂર જણાય છે. એ સૂત્ર ધ્યાનમાં રાખવાથી આપણે થોડા વખતમાં ઘણું કાર્ય કરી કોમને અને ધર્મને વધારે ગતિમાન કરી શકશે, અનેક ઉપગી સવાડો પર ધ્યાન પહોંચાડી શકશું અને વિશુદ્ધ દિશા પર પ્રયત્ન કરી સીધા રસ્તે આગળ વધતાં આપણને ખાડા ખરાબાનો ભય રહેશે નહિ. આ આપણી મહા સંરચાનો ઉદ્દેશ છે અને એને લક્ષ્યમાં રાખવાની અત્યારે આપણને ખાસ જરૂર છે.
આપણી કામમાં અત્યારે જે બે મુખ્ય પ્રશ્ન પર ધ્યાન આપવાનું છે તે આ પફ આગળ આ સંસ્થા લાવે છે અને આ અધિવેશનમાં પણ લાવશે. પ્રથમ અગત્યને પ્રશ્ન કેળવણનો છે. કેળવણીના વધારા સાથે આપણી પ્રગતિનો ખાસ સંબંધ છે અને તેને માટે અનેક પ્રયત્ન કરી મોટા પાયા ઉપર કાર્યો કરવાની જરૂર છે. આ પ્રશ્ન પર આ અધિવેશનમાં મુખ્યત્વે કરીને વિચાર કરવાનો હોવાથી માત્ર તેને નામનિર્દેશ કરી બીજી તેટલી જ અગત્યની બાબત પર આપનું ધ્યાન ખેંચીશ. તે બીજી બાબત તે આપણી ઘટતી જતી વસ્તીની છે. આપણે મંદિર, શાસ્ત્રો કે કેળ વણીને અંગે ગમે તેટલા નિર્ણયો કરીએ, પણ જ્યાંસુધી આપણને ક્ષય રોગ લાગુ પડ્યો હોય, આપણી સંખ્યા દર વર્ષે નિયમિત ટકાઓમાં ઘટતી જતી હોય, ત્યાં સુધી આપણે જરા પણ વધી શકીએ એ અસંભવિત છે. વસ્તીપત્રક જોતાં જણાય છે કે આપણે સમૂહબળમાં દર વર્ષે દાટતા જઈએ છીએ, આપણી કોમમાં ગમે તે કારહોથી મરણપ્રમાણ બહુ વધારે આવે છે અને આપણી સ્ત્રીઓ અને બાળક નાની વયમાં ચાલ્યા જાય છે. આ સંબંધમાં વસ્તીના વધારા માટે આપણે અનેક દિશાએ કાર્ય કરી શકીએ. આવા જ્ઞાનના જમાનામાં આપણે ઘણા માણસોને વીર પ્રભુના સંદેશા કહી સંભળાવીએ, તેઓની સ્યાદ્વાદ, ન નિક્ષેપગર્ભિત વાણીને વિસ્તાર શકીએ અને અ૫ પ્રયાસે અનેકને જેન બનાવી શકીએ તેવા સંજોગો છે, રાજ્યની અનુકૂળતા છે, તત્ત્વજ્ઞાન નવીન તક પદ્ધતિને બંધબેસતુ છે, સર્વ સંજોગ અને નુકુળ છે, તેથી આ વખતને ખરેખરે લાભ લેવાની આપણને જરૂર છે. અર્થ વગરના ઝગડાઓમાં નકામો શક્તિ અને ધનનો દુરૂપયેગ કરવાને બદલે આ કાર્ય ઉપાડી લેવાની જરૂર છે. આ બે અગત્યની બાબત માત્ર સૂચવીને હું હવે મારા વિષયના છેવટના ભાગ પર આવીશ.
જે અપ કાર્ય આ સંસ્થા દ્વારા બની શકર્યું છે તેટલાથી સંતોષ માની બેસી રહેવાનું નથી, હજુ ઘણું કરવાનું બાકી છે. તે માટે રાએ એકસંપ થઈ કામ હાથ ધરવાની ખાસ અગત્ય છે. આપણે એકત્ર બળથી ઘણું કામ કરી શકશું, આપણે એકત્ર અવાજ બહુ દૂર સુધી સંભળાશે, આપણે સુસંબદ્ધ ધ્વનિ દિગંતમાં ગાજશે,

Page #34

૩૨
જૈનધર્મ પ્રકાશ આપણો એક પ્રયાસ બહુ સુંદર ફળે પીપાવી શકશે; માટે હવે પ્રમાદ છોટી ક તવ્યનિ બનવાની ખાસ જરૂર છે. થોડા સમયમાં જે કાંઈ પરિણામ આપણે ની. પાવી શક્યા છીએ, તે ભવિષ્યને માટે સારી આશાઓ આપનાર છે.
આ વખતની કોફર જો ા ઓછા દબદબા ગાળે કરવી એ પ્રથમથી આપણા અગાઉના ઠરાવ પ્રમાણે નિર્ણય હતો. સને ૧૯૦૩ માં મુંબઈમાં કોન્ફરન્સ પોટા દબદબા સાથે ભયો પછી તેનો ખર્ચ ઉત્તરોત્તર વધતો ગયો અને વડોદરા, પાટણ, અમદાવાદ, ભાવનગર તથા પુના ખર્ચની બાબતમાં કેટલા વધતા ગયા તે આપે જોયું હશે. શરૂઆતમાં હીલચાલ ટોકપ્રિય બનાવવા માટે એવા બની જરૂરીઆત હતી. હવે આપણે વધારે ગંભીરપણ કામ હાથ લેવા માટે ખ. ને જે અને તેમ ઓછી હદમાં રાખવાની જરૂર સ્વીકારાયેલી હતી. બીજા શહેર કરતાં મુંબઈજ તે બાબતમાં દાખલો બેસાડે તે વધારે યોગ્ય ગણાય. કારણ કે જે શહેરથી ખર્ચ વધવાની શરૂઆત થઈ હતી ત્યાંથી જ ખર્ચ ઓછો થવાની શરૂઆત થવી જોઈએ; તેથીજ આપ અત્રે સાદાઈને તેના સંપૂર્ણ સ્વરૂપમાં સર્વ વ્યવસ્થામાં જેશે. કોન્ફરન્સની વધારે ગંભીર ફરજે વિચારતાં આપણને હવે આહા શોભા પર દુર્લક્ષ આપવાનો વખત આવી પહોંચ્યો છે. આ શરૂઆત કરી છે તેનો ઉદ્દેશ એ છે કે ગમે તેટલી નાની વસ્તીવાળું શહેર કે ગામ ભવિષ્યમાં કોન્ફરન્સાને બોલાવી શકે એવી યોજના કરી દેવી. મુંબઈ શહેરના પ્રમાણમાં સાદાઈ રાખી શકાય તેટલી રાખવા યત્ન કર્યો છે. આ વખતની કોન્ફરન્સમાં કોઈ પણ વિવાદગ્રસ્ત કે તકરારી પ્રકમ ન ચર્ચાય તે જરૂરી લાગવાથી અમે ઠરાવોના ખરડામાં એ કોઈ પ્રશ્ન લીધો નથી. કયા અને કેવા પ્ર લેવા તે સબજેકટ્સ કમિટી નિર્ણય કરશે. અમારી રીજી મજબુત ઈચ્છા એ હતી કે કોન્ફરન્સનું બંધારણ જેમ બને તેમ સંગીન થાય અને તે પર પૂતો વિચાર થાય તે માટે આ વખતે ખાસ લક્ષ્ય આપવું અને કેળવણીને મુખ્ય સવાલને પ્રથમ સ્થાન આપવું. આ ધોરણ પર અમે કામ કીધું છે, તેથી કઈ જગાએ આપનું સ્વાગત જેવું જોઈએ તેવું ન થયું હોય, આપની સગવડ પૂરતી જળવાઈ ન હોય તો અમને ક્ષમા કરશો.
દાણું બોલવાનો વિચાર તો છતાં વધારે બોલાઈ ગયું છે. હવે આપની અને આપણે શ્રીમાન પ્રમુખ સાહેબ જેઓનું સુંદર સુભાષિત શ્રવણ કરવા આપ ઉસુક થઈ રહ્યા હશે તેની વચ્ચે હું વધારે આવવા ઈચ્છતો નથી. આપનું ફરીવાર સ્વાગત કરતાં મને અત્યંત આનંદ થાય છે. બહુ ઘોડા વખતમાં કાર્ય કરવાનું હોવાથી તેમજ ઘણા ઓછા ખર્ચમાં કાર્ય પાર ઉતારવાની ઈચ્છાથી અમારી અનેક ભૂલે થઈ જવાનો સંભવ છે. અમારી અનેક અલનાઓને સંતવ્ય ગણી

Page #35

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ. આપ અમારો અંતરનો ભાવ સ્વીકારશે અને આપે અત્રે પધારી અગ્રસ્થ શ્રી સંઘને જે માન આપ્યું છે તે વાતે તેના તરફનો મારો ધન્યવાદ વધાવી લેશે.
રા, રા, બાલાભાઈ મનગલાલ નાણાવટી સાથે આપને વિશેષ પરિચય કરાવવાની જરૂર નથી. તેઓ આપણા ઉપર અનેક પ્રકારનો સીધી અને આડકતરી રીતે ઉપકાર કરનાર, રાજયના જેન ભંડારોને પ્રસિદ્ધિમાં લાવનાર લોકપ્રિય નામદાર ગાયકવાડ સર સયાજીરાવના માનીતા વૈદકીય સલાકાર અને વિક્રરત્ન છે. તેઓએ અત્યાર સુધી અનેક શુભ કાર્યોમાં સીધી અને આડકતરી રીતે ધ્યાન આપ્યું છે અને કમસેવા કરવા ઉઘુક્ત થયા છે. એવા લાયક નરને આપ પ્રમુખ તરીકે મેળવવા ભાગ્યશાળી થયા છે એ અત્યંત આનંદની વાત છે. આપ સર્વને રિસેપશન કમિટી તરફથી ફરીવાર આદર આપતાં મને ઘણો આનંદ થાય છે. હવે આપ પ્રમુખ સાહેબની રીતસરની ચુંટણી કરવાનું કાર્ય હાથ ધરશો એટલી વિજ્ઞપ્તિ કરી આપ સાહેબ પાસે સ્વાગતને અંગે થયેલી અથવા થઈ જાય તેવી ખલનાઓ માટે ક્ષમા ચાહી મારું વક્તવ્ય પૂર્ણ કરીશ. श्री दशमी जैन श्वेतांबर कॉन्फरन्सना प्रमुख रा. रा. बालाभाइ मगनलाल नाणावटी, भाषण.
मंगलं भगवान् वीरो, मंगलं गौतम प्रभुः ।
मंगलं स्थूलिभद्राया, जैन धर्मोऽस्तु मंगलं ।। જૈન બંધુઓ, ભગિનીઓ અને ગૃહસ્થ !
આ કોન્ફરન્સમાં ભાગ લેવા માટે દૂર દૂર પ્રદેશમાંથી આપ સર્વેને આટલી મોટી સંખ્યામાં અત્રે પધારેલા જોઈ મને અત્યાનંદ થાય છે. આજની શ્રી દશમી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સનું પ્રમુખપદ મને આપવા માટે હું જેન કોમન અને ખાસ કરીને મુંબાઈના શ્રી સંઘને ખરા અંત:કરણથી આભાર માનું છું. આ કેફરન્સનું પ્રમુખસ્થાને લેવા માટે જ્યારે મને કહેવામાં આવ્યું ત્યારે મારા મનમાં કેટલીક આનાકાની થઈ હતી, કારણકે કોન્ફરન્સ કેટલાક વર્ષની વિશ્રાંતિ પછી ગયે વર્ષે મળી હતી, છતાં આ વર્ષે તે ફરીથી મળી શકશે કે કેમ તે બાબત ઘણા તરફથી શંકા બતાવવામાં આવતી હતી, પણ મુબાઇના કેટલાક આગેવાનો અને તેમાં ખાસ કરીને યુવાન વર્ગને દઢ નિશ્ચય અને ઉત્સાહ જોવામાં આવ્યું ત્યારે તેમના આમંત્રણનો અસ્વીકાર કરે એ આ ઉત્તમ સંસ્થાને તેમજ તેના ઉત્તમ કાર્યવાહકોનો અનાદર કરવા જેવું મને લાગ્યું, અને કેટલાક પ્રતિકુળ સંજોગો છતાં, તેમજ આવા મહાનું કાર્ય માટે પૂરતી રીતે હું લાયક નહિ હોવા છતાં મારી શક્તિ મુજબ તેમાં ભાગ લેવો એ મારી ફરજ સમજી આપનું આમંત્રણ મેં સ્વી

Page #36

જૈનધર્મ પ્રકાશ. કાર્યું. અને મને સંપૂર્ણ આશા છે કે આપ સર્વેની મદદથી આપણે હાથમાં લીધે લું આ શુભ કાર્ય નિવિને પાર પડી અવશ્ય ફળદાયી નીવડશે.
લડાઈ. ૨. ગઈ સાલની માફક આ વર્ષે પણ આપણે યુરોપમાં ચાલતા મહા યુના સમયમાં જ મળ્યા છીએ અને દિતાગીરીની સાથે કહેવું પડે છે કે એ લડાઈને અંત આવતો નથી તેમજ હજી કંઈ છેડે પણ દેખાતો નથી. આવા ડાન્ વિગ્રહ માં આપણા રાજકર્તા અને તેમનાં મિત્રરા દુશ્મનોના રને તેમજ તોર દાબી દેવાને પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે, તેમાં તેમની સંપૂર્ણ ફત્તેહ ઈચ્છીએ છીએ અને આશા છે કે આપણે ફરીથી મળી તે પહેલાં આ મડા સંહારનો અંત આપણા બ્રિટીશ સામ્રાજ્યને અનુકૂળ આવશેજ. કે-ફરસને મુંબઈની મદદ.
૩. આપણી આ કેન્ફરન્સની શરૂઆત મારવાડમાં ઈ. સ. ૧૯૦૨ માં શ્રીયુ. તું ગુલાબચંદજી ઢટ્ટાના પ્રયાસથી નાના પાયા ઉપર કરવામાં આવી હતી, અને તેને દઢ મનાવી આગળ ચલાવવાનું માન મુંબઈના શ્રી સંઘને હતું. તે પછી આઠ વર્ષ જુદે જુદે ઠેકાણે મળ્યા પછી થોડા વર્ષના ગાળા બાદ, ગયે વર્ષે મારવાડમાં જ તેનો પુનરૂદ્ધાર થી હતો. તે પછી તુરતજ મુંબાઈમાં ફરીથી આ કોન્ફરન્સ મળી છે. પ્રથમ તેને જેમ મુંબઈ તરફથી સંપૂર્ણ મદદ મળી હતી, તેમજ આ વર્ષે પણ મળી છે એ ઘણુ સંતોષની વાત છે. આ કોન્ફરન્સનું ઘણુંખરૂં કામ મુંબઈમાં જ થાય છે એટલે મુંબઈ નગર એ તેનું પોષક છે એમ કહીએ તો ચાલે, અને તે હમેશાં માનને પાત્ર રહેશે એવી આપણે ઈચ્છા રાખે છે. આ કે સની જરૂરીયાત,
૪. હાલના જમાનાની પ્રવૃત્તિ જેમાં આપણી કમને કોન્ફરન્સ વગર ચાલે તેમ નથી. કેન્ફરન્સથી જેન કોમની છુટીછવાઈ નાની નાની ન્યાતો, તેનાં મંડળે અને સંઘને સમૂહ મજબૂતાઈથી એક થયેલો જોઈ શકાય છે, અને આગળ વધીને એટલે સુધી પણ કહી શકાશે કે કોન્ફરન્સ એ જેન કામનું જીવનબળ છે. કોમની અંદર જે અનહદ શક્તિ, ગૌરવ, સામાજીક બળ અને પ્રગતિનો જુસ્સો આવી રહેલાં છે, તે દર્શાવનારી સંસ્થા કેન્ફરન્સ છે. તે જેન કોમના ઉત્તમ વિચારો, ઉત્તમ કેળવણ, સામાજીક સુધારો અને અનહદ ધર્મજ્ઞાન પ્રવર્તાવનાર મંડળ છે. જે કોમ આગળ વધવાનો દાવો કરે, અગર તો આગળ વધવાના પ્રયત્ન કરે તેને આવી સંસ્થાની ખાસ જરૂર છે. સમાજની ઉન્નતિના કામમાં તીવ્ર લાગણી અને ઉત્તમ આશાવાળા શેડા માગુ છુટાછવાયા પ્રયત્નો કરી શકે ખરા, પણ તેમના કામમાં સરળતા કરી આપવા સમસ્ત કોમનું બંધારણ અને મદદ ન હોય તે આવા પ્રયત્નો ઘણીવાર નિષ્ફળ જાય છે; અને તેમનું કામ ચિરસ્થાયી થઈ શકતું નથી, માટે સમસ્ત જૈન કોમની ઉન્નતિના ઉત્તમ વિચારો આગળ લાવી તેને વ્યવહાર

Page #37

દશમી શ્રી જૈન વેતાંબર કોન્ફરન્સ.
૩૫
રૂપમાં આણનાર આ સંસ્થાની કેટલી બધી જરૂર છે તે હરકઈ વિચારવંત માણએ સમજી શકશે. કેટલાક માણસે આ કેન્ફરન્સની જરૂરીયાત બાબત શંકા બતાવના છેવામાં આવ્યા છે, પણ જો તેમણે કોન્ફરન્સ ઓફીસ તરફથી પ્રસિદ્ધ થયેલા
વાંચ્યા હતા. અને કોન્ફરન્સની છેલ્લી નવ બેઠકમાં પસાર થયેલા ઠરાવો એક સાથે જોયા હોત, તો તેમને કોન્ફરન્સ પર અવિશ્વાસ અગર અદ્ધા લાવવાનું કાર રહેતા નહિ. વળી જેન કોન્ફરન્સ હિંદુસ્તાનમાં મળતી બીજી ઘણું ખરી કોન્ફરન્સની માફક માત્ર ત્રણ દિવસ મળી ઠરાવો કરી વિખેરાઈ જનારી સંસ્થા નથી. આ સંસ્થા કોમના હિતાર્થે હરહમેશ કામ કર્યા કરે છે. તેની મુખ્ય ઓફીસ તરફથી કેપની પ્રગતિના વિચારો સતત્ થયા કરે છે અને તેને અમલમાં મૂકવામાં આવે છે, અને તેના પરિણામે જે સંખ્યાબંધ કાર્યો કરવામાં આવ્યાં છે, તે ઉપરથી તેનું કાર્યો કેટલું વિશાળ થયું છે તે જોઈ શકાય છે. તેના કાર્યવાહકે દઢ નિશ્ચયકાળા હાઈ સતતું કામ કર્યા જાય છે, છતાં તેમના કામમાં કાંઈ ન્યુનતા જણાતી હોય તો તે તેમની કાર્યશક્તિનો અભાવ, ઉચ્ચાશોની ખામી, અગર એવાં બીજા કારણોને લીધે નહિ, પણ નાણુની તંગી અને કેમની સંપૂર્ણ સહાનુભૂતિ (moral support) ના અભાવને લીધે જ છે.
પ. કોન્ફરન્સ ઓફિસ તરફથી કોમના ઉદયના ઘણા સવાલો હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. તેના ભગીરથ પ્રયત્નને લીધેજ જૈન સાહિત્ય, જેને તહેવારે, આબુના દેરાસરની પવિત્રતા, વાંચનમાળામાં દાખલ થયેલા જેન પાઠે વિગેરે બાબતો ઉપર સવળતા i om sins ) મેળવા સરકાર તરફથી તેમજ યુનિવર્સિટી તરફથી કોમનો મર- બે ( -ts ) સ્વીકારવામાં આવ્યો છે, તેમજ કોમની ધાર્મિક, આર્થિક અને સામાજીક ઉન્નતિ માટે ઘણાં ઉપયોગી કામે થયાં છે. કેમનાં ધાર્મિક અને કેળવતીન કુંડે ઉપર દેખરેખ રાખવાનાં, જેન ચૈત્ય અને પ્રાચીન સાહિત્યદ્વારના તથા કેળવણીને પ્રસાર કરવાના તથા ભાષણોદ્વારા લોકમત કેળવવાનાં, ઘણા પ્રયત્નો તેના તરફથી કરવામાં આવ્યા છે. કેમની ડિરેકટરી, મંદિરાવળી તથા ગ્રંથાવળી ઘણા પરિચબે ચાર કરવામાં આવી છે, અને તેને અંગે ઉપગી માહિતીનો સંગ્રહ થઈ શક્યો છે.
૬. આ પ્રસંગે કોન્ફરન્સ તરફથી કરવામાં આવેલાં દરેક કામની ગણના કરવાને અવકાશ નથી, પણ જેને આ સંબંધમાં વધુ માહિતી મેળવવાની ઇચ્છા હોય તેને માટે કોન્ફરન્સ ઓફીસ તરફથી ઘણા પરિશ્રમે અને ઉત્તમ રીતે તૈયાર કરેલા ની પાર્ટી મોજુદ છે. જુદા જુદા ગામના સંઘ અને સંસ્થાઓ તરફથી આજસુધીમાં આ વાતને લગતું ઘણું સંગીન કામ કરવામાં આવ્યું છે, પણ તે કામ સંકુચિત ત્રિવાળું અથવા તો અમુક વિષયને લગતું હોવાથી તે જોઈએ તેટલું વિશાળ ગણાય તેવું થયું નથી. તેમના હિતના કેટલાક સવાલો એવા હોય છે કે, કોમ સમસ્તેજ ને હાથ ધરવા જોઈએ, અને વ્યકિત, ગામ, સ્થાનિક સભા અગર તે સંઘના પ્રયત્ન

Page #38

૩૬
જૈનધર્મ પ્રકાશ.
કોન્ફરન્સની પ્રવૃત્તિને પોષક હોવા જોઈએ. અલબત્ત અત્યાર સુધીમાં કૉન્ફરન્સ તરફથી જે કામ થયું છે તે જરૂરીઆતના પ્રમાણમાં હું કહેવાય, કારણ કે તે શરૂઆતનું છે. કેમની ઉન્નતિ માટે ઘણા અગત્યના સવાલો હાથ ધરવાના હજી બાકી છે. (૧) આપણા પ્રાચીન ધર્મનાં ઉત્તમ સિદ્ધાંતો કોમનાં દરેક સ્ત્રી પુરૂષને શીખવવાના છે, એટલું જ નહિ પણ દુનિયાના બીજા ધર્મના લોકોની જાણમાં પણ લાવવાના છે. (૨) જેના કામ વેપારી અને સાહસિક છે, તેથી તે હુન્નર, ઉદ્યોગ અને વેપારમાં જમાનાને અનુસરી આગળ વધે, તેમજ (૩) સમાજના રીત રિવાજોમાં અને જ્ઞાતિ ઘારગામાં સુધારો કરી તે બધાં કામની ધાર્મિક, આર્થિક અને શારીરિક ઉન્નતિમાં સહાયકારક થાય તેવા ઉપાયો જવાના છે. (૪) આપણી કોમમાં શિક્ષણ હજી ઉંચ સ્થિતિમાં લાવવાનું છે, આપણું ઉન્નતિ કેવી રીતે કરવી, અને કાર્ય કેવી રીતે આગળ વધારવું તે માટે આપણામાં ઉચ્ચ આશાની ન્યૂનતા નથી. આપણા પ્રાચીન જ્ઞાનભંડાર, આપણે સુજ્ઞ મુનિગણ અને આપણે કેળવાયેલો વર્ગ આપ'ણને ઉત્તમ વિચારો અને માર્ગો બતાવી શકે તેમ છે. ખામી માત્ર એટલી જ છે કે તે વિચારો હજી આપણને સંપૂર્ણ રીતે આત્મસાધ્ય થયા નથી, અને તેથી કોમના હિતના મહત્વના સવાલો ઉપર જોઈએ તેવું લક્ષ અપાતું નથી અને તેથી જ લોકમાં નજીવી બાબતોમાં પણ કુસંપ અને કયા જોવામાં આવે છે. એ કારણને લીધેજ સમગ્ર બળથી થઈ શકે તેવા એકત્ર વિચારના અને વ્યવસ્થિત (concorted & well organised) પ્રયત્નો આપણામાં જોવામાં આવતા નથી. ઉચ્ચ આશયોનું વાસ્તવિક જ્ઞાન કરાવવું અને કેમના હિતનાં જરૂરનાં કામો માટે સમાજમાં સંપ કરાવા એ બે કોન્ફરન્સ કરવાનાં કામમાં મુખ્ય ગણવા જેવાં છે. આ કામ કરવાં કોન્ફરન્સ ફતેહમંદ નીવડે તો તેણે પોતાનો હેતુ સાધ્ય કર્યો છે એમ સમજ વાને તથા માનવાને કાંઈ હરકત જેવું જણાતું નથી. કાર્મિક જીવન. ૭. આપણે આપણા ધાર્મિક જીવનની બાબતનો વિચાર કરીએ:
( ક ) પુસ્તકેદાર – આપણા પૂર્વાચાર્યોએ જીવનના દરેક વિષય ઉપર ઉત્તર પ્રથા રચ્યા છે, તે પૈકી કેટલાક આપણી બેદરકારીને લીધે નષ્ટપ્રાય થયા છે, જ્યારે બીજા હજી ભંડારોમાં ઉધાઈ ખાય છે, અને લોકોની જાણમાં આવવા પાયાજ નથી, અને જે આવ્યા છે તે પૈકી ઘણાખરાના દેશી ભાષામાં ભાષાંતરો થયાં નથી, નાહક કજીયા લઢવામાં, જેન શાસનની બેટી મહત્તા બતાવવામાં, અને ખર્ચાળ
જાતિ રિવાજોની તાબેદારી ઉઠાવવામાં જેન કે પ્રતિ વર્ષે લાખો રૂપિયા ખચી નાંખે છે, પણ જે જ્ઞાનને માટે આપણે મગરૂર થઈએ છીએ, જે ધર્મને લીધે આપણે આ ભાવ કૃતાર્થ માનીએ છીએ, અને શ્રી મહાવીરસ્વામીના પુત્રો કહેવરાવવા કે આપણે આપણને ભાગ્યશાળી ગણીએ છીએ, તે જ્ઞાન અને ધર્મનાં પુસ્તકો અંધારામાં નાંખી મૂકવામાં આપણને કેઈ જાતને આંચકે આવતો નથી, કે આ

Page #39

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કેફરન્સ.
હ૭ પ અંત:કરણ દુ:ખાતાં નથી, એ બહુ શેકજનક છે. પુસ્તકો સુરક્ષિત રાખી તેનો ઉપયોગ બહોળો થાય તેવા ઉપાય જવામાં આપણને પૂરતાં નાણાં મળતાં નથી, પણ જે ન્યાતવરા કરવા હોય, ગામ જમાડવું હોય, વરઘડા કાઢવા હોય અગર નિરર્થક ધાર્મિક કજીયા લઢવા હોય તો આપણને નાણુની ખેટ કદી પણ પડતી નથી. માટે ગ્રંથો દ્વારની ઘણી મહત્વની બાબત ઉપર આપણે ખાસ લક્ષ આપવાનું છે, અને તે માટે બનતા પ્રયત્ન કરવાના છે. (ખ) ધર્મ તત્ત્વનું યથાર્થ જ્ઞાન,
૮. પુસ્તક દ્વાર સિવાય જેન ધર્મનું પ્રાચીન તત્ત્વજ્ઞાન સંપૂર્ણ પ્રકાશમાં આવી શકશે નહિ. આ તત્ત્વજ્ઞાન સહેલાઈથી સમજી શકાય તે માટે તેનાં ગુજરાતી દજી તથા બીજી ભાષાઓમાં સરળ ભાષાંતર કરાવી નાનાં નાનાં પુસ્તકે છુટથી ફેલાથવાની ખાસ જરૂર છે. આપણા સંસ્કૃત અને માગધી ભાષામાં લખાયેલાં ગઢસિદ્ધાંત યથાર્થ સમજવાને હાલના સંગોમાં દશ-પંદર પુસ્તકોને અભ્યાસ કરવા જેટલું સમય દરેક જણને ન મળી શકે એ સ્વાભાવિક છે. ચાલુ જમાનામાં દરેક માણસને ઉદર નિર્વાહાથે ઘણે અભ્યાસ તથા પરિશ્રમ કરવો પડે છે એવા વખતમાં તેમને સંસ્કૃત અથવા માગધી પુસ્તકનો અભ્યાસ કરે એ સંભવિત નથી. આ ઉપરથી કહેવાનો આશય એવો નથી કે કોઈએ સંસ્કૃત અને કર માગધી ભાષાનો અભ્યાસ ન કરવો કે કરવાની જરૂર નથી, પણ સાધાર અભ્યાસનો બેજો વધતો જાય છે, શારીરિક સ્થિતિ બગડતી જાય છે, તેમજ જરાતમાં ચાલતી દરેક જાતની પ્રવૃત્તિઓ દરેક માણસ ઉપર જુદી જુદી રીતે અને રાર કર્યા કરે છે, એવા વખતમાં ઉત્તમ પણ અતિ પરિશ્રમે સમજી શકાય એવાં પુસ્તકનું અધ્યયન કરવાનું ઘણું ઘોડાથીજ બની શકે. જૈન કેમ કેવળ નિરસર નથી, તો પણ હાલના જમાનાના જીવનનું ધોરણ (standard ) જોતાં તે શિક્ષિત છે એમ પણ કહી શકાય નહિ. તે સાથે તેના ઉપર પાશ્ચાત્ય વિજ્ઞાન અને તત્વજ્ઞાનની ઘણી અસર થયેલી નથી. તેથી હજી ધાર્મિક ક્રિયા અને પૌરાણિક દેવકથાઓ (mythology) ઉપર ઘણાની શ્રદ્ધા રહેલી છે, જેથી કરીને સિદ્ધાંતોનું
ન પૂરું નથી તે એકદમ જણાઈ આવતું નથી, પણ જેમ જેમ નવા જમાનાની કેળવી વધતી જશે તેમ તેમ ક્રિયાઓ ઉપર અણગમો આવો જવાનો જ. તેવે વખતે સહેલાઈથી સમજી શકાય એવા સ્વરૂપમાં ધાર્મિક સિદ્ધાંતો મૂકવામાં નહિ આવે તો હવેનો ઉછરતો વર્ગ ધર્મના રહસ્યથી વિમુખ થતે જશે. એ સ્થિનિ અટકાવવાને માટે બધા વર્ગનાં સ્ત્રી, પુરૂષ અને બાળક માટે ધાર્મિક સાહિત્ય તૈયાર કરાવવું જોઈએ. તેમ થયે જૈન ધર્મનું તેમજ તેમનું ગૌરવ હાલના કરતાં પ વધુ સમજશે અને સચવાશે.
પ્રાચીન પુસ્તકો શોધી કાઢી છપાવવાનું તેમજ તેમાંથી ઉપગી જણાય

Page #40

૩૮
ધર્મ પ્રકાશ.
તેનાં ભાષાંતર કરાવવાનું કામ કેટલીક સંસ્થાઓ તરફથી અને ખાસ કરીને શ્રીમંત સરકાર મહારાજા ગાયકવાડ એઓ તરફથી ઉપાડી લેવામાં આવ્યું છે તે પ્રશંસનીય છે. આ બાબતમાં હજી ઘણું કામ કરવાનું બાકી છે અને તે મેટા પાયા ઉપર ચાલે તેમ કોન્ફરન્સ કરવું જોઈએ. પ્રાચીન અને અમૂલ્ય ગ્રંથોના જ્ઞાનભંડારો દાણું દેશી રાજ્યોમાં આવેલા છે, તેથી શ્રીમંત ગાયકવાડ સરકારના સ્તુત્ય પગલાને અનુસરીને બીજા રાજ મહારાજાએ પણ પોતાના રાજ્યમાં આ વેલા ભંડારાનું પ્રાચીન જૈન સાહિત્ય પ્રકાશમાં લાવવા બનતી મદદ કરે. એવી વિ. નંતિ કેન્ફરન્સે તેમને કરવી જોઈએ. (1) પ્રાચીન શોધખોળ –
૯. આપણી કમનો ધાર્મિક ઇતિહાસ, ઐતિહાસિક રીતે શોધખોળ કરી, તૈયાર કરાવવાની જરૂર છે. પૂર્વે થઈ ગયેલા આપણુ મહા આચાર્યો, ઉત્તમ વિચારકે, જેન રાજાઓ તથા તત્ત્વજ્ઞાનીઓનાં નામજ માત્ર આપણે જાણીએ છીએ. જૈનધર્મ કેટલો પ્રાચીન છે અને બીજા ધર્મના સિદ્ધાંતો સાથે તેના કેટલા સંબંધ છે, તે જેનદષ્ટિએ ખાત્રીભરેલી રીતે શોધી કાઢવાની તથા બહાર પાડવાની જરૂર છે, પ્રાચીન શિલાલે, જુના ચૈત્ય, પ્રાચીન પુસ્તકે તેમજ બીજા દેવાલ ઉપરથી તથા બીજી કેમ ના લેખે ઉપરથી આપણે આપણે ઈતિહાસ તૈયાર કરાવીએ તે આપણે આપણી કેમને તેમજ દુનિયાને સારો ફાયદો કરી શકીએ. તે ઉપરાંત આપણે જે સિદ્ધાંતો સત્ય માનીએ છીએ, તેની ખાત્રી પણ દુનિયાને કરી આપ વાની છે. દાખલા તરીકે આપણે વનસ્પતિ, અગ્નિ, વાયુ વિગેરેમાં જીવ છે એવું માનિએ છીએ. પણ આ વાત વિદેશીય લોકોના હદયમાં ઉતરતી નહોતી, છતાં તેની સાબિતી આપણા તરફથી વ્યવહારિક શાસ્ત્ર મુજબ આપી શકાઈ નહતી. હાલમાંજ કલકત્તાના ડૉ. આ બાબત લાંબી મુદત શોધખોળ અને પ્રયાસ કરી આપણી માન્યતાનું ખરાપણું પુરવાર કરી આપ્યું છે, તેવી જ રીતે આપણા જતુશાસ્ત્રની અને વચન વર્ગણાનાં પુદ્ગલ (Vibratory atoms) ની સાબિતી અર્વાચીન જંતુ વિદ્યાશાસ્ત્ર (Bacteriology) અને ફેનોગ્રાફ (
Sonograph ) ની શેધખોળ દ્વારા થઈ શકી છે. આવી સાબિતીઓ કરી આપવાના પ્રયત્નો આપણી કેમ તરફથી થવા જોઈતા હતા, અને હજુ પણ એવા ઘણા સિદ્ધાંતો હશે કે જેની તપાસ થઈ હાલના જમાનાને અનુસરતી શોધખોળ કરી દુનિયામાં નવું અજવાળું પાડી શકાય.
૧૦. હિંદુસ્તાનમાં એતિહાસિક વિષયોમાં જેન કેમે જેટલું કર્યું છે, તેટલું બીજી કોઈ કોમે ભાગ્યેજ કર્યું હશે. આપણા ઐતિહાસિક રાસો, પ્રબંધો, ચરિત્ર તેમજ શિલાલેખો અને ગ્રંથાને અંતે અપાતી વંશાવળીઓ હિંદના ઇતિહાસ ઉપર ઘણો પ્રકાશ પાડે એમ છે. હમણાંજ દેવકુલ પાટકના શિલાલેખો પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવ્યા છે તે ઇતિહાસના સંબંધમાં અગત્યના છે. કુમારપાળ ચરિત્ર, વસ્તુપાળ

Page #41

દશમી શ્રી જૈન વેતાંબર કોન્ફરન્સ.
૩૦ રાસો, ઝગડુશા રાસે, વિમળ પ્રબંધ (જે અર્થ સાથે છપાઈ ગયા છે) વગેરે કોડી બંધ ગ્રંશે ઇતિહાસ ઉપર અજવાળું પાડે એવા છે. (૧) પ્રાચીન સૈયેદ્દાર,
૧૧. પ્રાચીન પુસ્તકો સાચવી રાખવા, સિદ્ધાંત સરળ ભાષામાં લખાવવાં અને જૈન ઇતિહાસ તૈયાર કરાવે એ જેટલું અગત્યનું છે, તેટલું જ જરૂરનું મંદરે સારી સ્થિતિમાં રાખવાનું અને જુના શિલાલેખો સંગ્રહ રાખવાનું પણ છે. નાનાં જજ જેને વસ્તીવાળા ગામોમાં મોટાં મંદિરે બાંધી અને ઘણાં મંદિરવાળા મેટ ગામમાં નવાં દેરાસર બંધાવી લાખ રૂપિયા ખર્ચ કરવા કરતાં જાનાં મંદિર સરાવી સુરક્ષિત રાખી, તેમને લગતાં ઉપર બતાવેલાં વિશેષ ઉપયોગી કાર્યોમાં ના ખરચવામાં આવે તો ઘણું સંગીન કામ થયેલું ગણી શકાશે. સધન દેરાસજેના દ્રવ્યને ઉપયોગ આ ખાતે કરવામાં આવે એ ઈચ્છવા જેવું છે. નવાં દહેરાં અધવી કરતાં જુના જીર્ણોદ્ધાર કરવામાં આપણાં શાસ્ત્ર વિશેષ પુણ્ય માને છે. (૪) સાધુઓના અભ્યાસ માટે સગવડ.
૧૨. આપણા પરમ પવિત્ર વિદ્વાન પૂર્વાચાર્યો શ્રીમદ્ યશોવિજયજી, હરિબારિજી, દેવચંદ્રજી, આનંદઘનજી, હિરવિજયજી, હેમચંદ્રાચાર્યજી, તથા વિજયલદિમરસૂરિજી વિગેરેના ગ્રંથો આપણે વાંચીએ છીએ ત્યારે આપણને તેમની આ ધ બુદ્ધિ-શક્તિ ઉપરાંત દરેક વિષયમાં નિપુણતા માટે માન અને પૂજ્યભાવ ઉપર થયા વગર રહેતાં નથી. તેઓ જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતોથી સંપૂર્ણ વાકેફ હતા, એટલું જ નહિ પણ અન્ય વિષયો જેવાં કે ન્યાય, તર્ક, સાહિત્ય, વિજ્ઞાન, વૈદક, તિષ તથા ખગોળ વિદ્યા, વિગેરે શાસ્ત્રોની સારી માહિતી ધરાવતા ઉતા, અને એ વિષયે ઉપર શોધખોળ કરી તેની ખીલવણી કરી શકતા
. વિશેષમાં જૈનાચાર્યો તેમના સમયમાં પ્રચલિત એવી જુદી જુદી ભાષાઓને અભ્યાસ પણ કરતા હતા. અને ઐધ અને જૈન ધર્માચાર્યોએ જેમ પોતાના ગ્રંથ કરતમાં લખવાની પહેલ કરી તેમ જૈન સાધુઓએ ગુજરાતી ભાષામાં પુષ્કળ દથા લખી દેશ ઉપર મેટો ઉપકાર કર્યો છે. જેન રાસાઓ, કથાઓ તથા અનેક વિજયને લગતું જેન સાહિત્ય એકલી જેના કામમાં જ નહિ, પરંતુ બીજી કેમોમાં પના જીતું છે. હાલમાં આપણા સાધુઓમાં પણ કેટલાક સમર્થ વિદ્વાને છે અને
આ પણ ધર્મ અને કેમની સેવા યથાશક્તિ બજાવી રહ્યા છે, છતાં પણ કેટલાકની કેળવણીમાં કેટલીક ન્યુનતા નજરે આવે છે. આપણા બધાના અનુભવમાં કરાવ્યું હશે કે, પૂજ્ય મુનિ મહારાજમાં બુદ્ધિ, શક્તિ અને શ્રદ્ધાની ખામી નથી. છે તેને જેન કોમ તરફથી ધાર્મિક, સામાજીક અને વૈજ્ઞાનિક (Scientific ). અભ્યાસને માટે પૂરતી સવળતા અને જોઇતાં સાધનોની જોગવાઈ કરી આપવામાં આવે તો તેઓ ઘણા સારા વિદ્વાન નીવડી કે મને અને દુનિયાને સારે ફાયદો કરી

Page #42

- ૪૦
જૈનધર્મ પ્રકાશ. શકે. આપણું જૈન સાધુઓમાંથી સર્વદેશી હેર વ્યાખ્યાનો આપનાર, જાહેર લેખો લખનાર અને જાહેર સેવાઓ કરનાર નીકળવાની ખાસ જરૂર છે. આ જમા નામાં કેટલાક શ્રદ્ધાળુ જેનોને ઉપાશ્રયમાં માત્ર વ્યાખ્યાન આપી તથા ધાર્મિક ક્રિયાઓ કરાવી તેમણે બેસી રહેવાનું નથી. હવે તો ખુલ્લાં દાનોમાં અને જાહેર મકાનોમાં સમાજ સમક્ષ ઉત્તમ વિચારોથી ભરપૂર લહેર વ્યાખ્યાન આપવાને સમય આવી પહોંચ્યું છે. હાલમાં તેમના પિકી ઘણાને જે કેળવણી મળે છે તે ઘાણીજ સંકુચિત અને સાધારણ જૈન શાસ્ત્રના સિદ્ધાંતની અને ક્રિયાકાંડ કરવા પૂરતી જ હોય છે. બીજા ધર્મની અગર તો પાશ્ચાત્ય છીલસુઝી (તત્વજ્ઞાન ) અને વિજ્ઞાન કે જે હાલ દુનિયાના બધા વિચારોને દોરે છે, તેમની તેઓને બિલકુલ માહિતી હોતી નથી. અને શોધળની અર્વાચીન પદ્ધતિથી તો તેઓ બિલકુલ જાણીતા હતા તેથી. અતિશય શ્રદ્ધાથી શ્રી મહાવીર સ્વામીના ભેખ પ્રત્યેની ચાલતી આવેલી પૂજ્યબુદ્ધિ હાલના આગળ વધતા જમાનામાં કાયમ રહેશે કે કેમ, એ માટે ઉડે વિચાર કરવો જોઈએ. જૈન કેમને સાધુઓની ખાસ જરૂર છે. સેવા છિએ આવા દેશોપકારક અને ધર્મોપદેશક બીજી કોઈપણ રીતે કોમને મળી શકે તેમ નથી. સંસાર ત્યાગ કરી જનસેવા અને આત્મસાધનને માટે તેમણે ચારિત્ર અને ગાકાર કરેલું છે. એ સત્કાર્ય તેઓ સારી રીતે બળવે તે માટે તેમને જ્ઞાનોપાર્જ નમાં દરેક જાતની મદદ અને સવડ કરી આપવી એ આપણી પ્રથમ ફરજ છે. એ ફરજ અદા કરવામાં આપણે કોઈ પણ જાતની ન્યૂનતા બતાવીએ તો આપણે કૃતી છીએ એમ કહેવાને કઈપણ જાતનો વાંધો નથી, માટે તેમને આપણા ધર્મની યથાર્થ કેળવણી મળે તેમજ ધાર્મિક અભ્યાસ ઉપરાંત નવી પદ્ધતિની કેળવણી મળે એ માટે ઉપાયે ચોજવા જોઈએ.
૧૩, સાધુઓને અભ્યાસ માટે એક સ્વતંત્ર પાઠશાળા (Academy of seminary ) જેન કેમ તરફથી સ્થાપન થવી જોઈએ અને તેમાં જૈન ધર્મ સિદ્ધાંતો અને ક્રિયાના શિક્ષણ ઉપરાંત બાદા જુદા દેશ પરદેશની ભાષા તેમજ વિજ્ઞાન શાસ્ત્ર ( science ) અને ફિલસુફીના શિક્ષણ માટે ગેડવણ કરી આપવા
જોઇએ. તેમાં શીખવનાર તરીકે જુદી જુદી ભાષાઓના તેમજ જુદા જુદા વિષયના છે બિત આચાર્યો અને અધ્યાપકો નીમવા જોઈએ. વળી હરકોઈ માણસ દિક્ષા લે તે પડે ત્યાં તેણે આ પાઠશાળામાં અમુક અભ્યાસ કરેલ હોવો જોઈએ, તેમજ તેને ની સારો, જનસહજની સેવાના વિવિધ માગો, તત્વજ્ઞાનનો અને ધર્મ અને સંપૂર્ણ બેઘ ગેલો હો જોઈએ; અને સાધુ થયા પછી પણ કોઈ વિષ યા વધુ અભ્યાસ કરવો હોય તો તેને માટે પણ તેમાં સવડ રાખવી જોઈએ તે ઉપરાંત તેમાં એક ઉત્તમ હારારી હોવી જોઇએ કે જેમાં તે પાઠશાળાને ઉપ ચોગી દરેક પુસ્તકનો સંગ્રહ રાખવામાં આવે. આવી રીતે હાલના જમાનાને અનું

Page #43

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કાન્સ
૪૧
સુરી દરેક પ્રકારનું શિક્ષણ મળી શકે એવી ગેાઠવણ કરવી જોઇએ. આવી સંસ્થાને અંગે કેટલીક શોધખેાળ માટેની શિષ્યવૃત્તિએ ( Resoreh scholarships & fellowships ) રાખી જૈન વિદ્વાનોને દેશપરદેશ મેાકલી તૈયાર કરાવી શેાધખેાળને માટે સવડ અને સરલતા કરી આપવી જોઇએ. આવી પાઠશાળામાં કેળવણી ઉપરાંત ઉપર આવેલાં ઇતિ શોધખોળનાં કામે (riginal resure) પણ થઈ શકે.
૧૪. હાલ તુરત આપણે પોતે આવી મેાટી સંસ્થા કદાચ ન કાઢી શકીએ તે પણ એકાદ ચાલુ પાઠશાળા અગર તેા નવીન સ્થાપન થયેલી હિંદુ યુનિવર્સિટી દ્વારા આપણે કામ ચાલુ કરી શકીએ. પાશ્ચાત્ય દેશેશમાં ખ્રિસ્તિ પાદરીઓને આવી કેળવણી આપવા માટે ઘણા પ્રયત્નો કરવામાં આવે છે, અને તેને લીધેજ રામન કૈથેાલીક જેવા જુના ધર્મ પણ પોતાનું અસ્તિત્વ અને સત્તા જાળવી રહ્યો છે.
આપણા દેશના શ્રી રામકૃષ્ણુ, વિવેકાનંદ અને દયાનંદ સરસ્વતી જેવા મહાપુરૂષોએ તેમના ધર્મના સન્યાસીએ માટે નવી પદ્ધતિની કેળવણીની કેટલીક સવડ કરી આપેલી હાવાથી તે સંન્યાસીએ દેશ પરદેશમાં ધાર્મિક, નૈતિક અને સામાજિક સુધારા સંધ! કેવું સારૂ કામ કરી રહ્યા છે તે સૈાની ાણુમાં છે.
જ્યાંસુધી આવી કેળવણીની તેમજ શાખાળની સવડ કરી આપવામાં નહિ આવે ત્યાંસુધી જૈનધર્મના તત્ત્વજ્ઞાનનું યથા રહસ્ય આપણને તેમજ દુનિયાના દેશાને સમજાવી શકાશે નહિ. એવી તજવીજ થશે ત્યારેજ જૈન ધર્મ ખરા અને પ્રગતિમાન ધર્મ ( living & Progressive Roligion )તરીકે ગણાશે. આપણા ધર્મ સંબંધી હાલ જે કાંઈ બીા લેાકેાને યકિચિત્ બેધ થાય છે તે પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનેાનેજ આભારી છે. માટે આપણા આચાર્ય અને વિદ્યાના દેશદેશ જઇને આપણા ધર્મનું રહસ્ય સમજાવે, અને આપણા ધર્મ માનનારાની સંખ્યા જે દિનપ્રતિદિન ઘટતો જાય છે તે અટકાવી અન્યધર્મીઓને આપણા ધર્મમાં માણે એવી તજવીજ થવાની જરૂર છે,
( ૬ ) સાધ્વીઓને અભ્યાસમાં મદદ.
૧૫. સાધુઓની માફક સાધ્વીઓના અભ્યાસને માટે પણ ોગવાઈ કરી આપાની વિશેષ જરૂર મને લાગે છે. કારણ કે તેએમાં પોતાના નિત્યકમ માં જોઇએ તે સિવાયનું ગીનું સામાજિક અને ધાર્મિક જ્ઞાન ઘણે ભાગે હેતુ નથી, અને તેમને પોતાનું જ્ઞાન વધારવું. હાય તો સાધન પણ હાતાં નથી. તેમના સ્વા ત્યાગ, સંસાર ત્યાગ અને વૈરાગ્યશીલવૃત્તિએ માટે દરેકને માન છે, અને તે માન ડર્ડનેશ કાયમ રહેશે, પણ એ નિર્દોષ અને શાંત સાધુ મુત્તિ એને ધાર્મિક, નૈતિક અને સામાજિક જ્ઞાનથી વધુ સંસ્કારી બનાવવાની જરૂર છે. આપણેા સ્ત્રી સમાજ કેળવણીમાં અને સાંસારિક રીતરિવાજેમાં ઘણા પછાત છે. તેમને ધાર્મિક કેળવણી આપી તેમના ધ્યેયને ધર્મ સ ંસ્કારોથી સ ંસ્કૃત કરનાર આપણા સાધ્વી વર્ગ અતિ

Page #44

૪૨
જૈનધર્મ પ્રકાશ,
ઉપયોગી બની શકે તેમ છે, અને તે માટે તેમને અનેક ઉત્તમ સાધના આપી કેળ વવામાં આવે તે, જેવી રીતે પાશ્ચાત્ય દેશમાં દયાળુ વૃત્તિથી લોકસેવામાં જીવન ગાળનાર‘પરિવ્રાજીકાએt (sists of nerey ) ગરીબ અને પછાત વર્ગોમાં તેમજ બીજા જનસમાજમાં સેવાધર્મનાં કામ કરી અનપુટ લાભ આપે છે, તેવીજ રીતે આ સાધ્વીએ આપણા પાછળ પડેલા અને અજ્ઞાન સ્ત્રી સમાજને અનેક પ્રકા રના લાભ આપી શકે. આ હેતુ પાર પાડવા માટે સાધ્વીએને આવશ્યક કેળવણી માટે તેવી કઇ સંસ્થા ઉઘાડવી જોઇએ કે જેમાં ધાર્મિક વિષયના જ્ઞાન ઉપરાંત ખીજા ઉપયાગી વિષયાનુ જ્ઞાન પણ તેમને આપી શકાય. આપણા સ્ત્રી સમાજમાં શી શી ખામીઓ છે તથા તે દૂર કરવા માટે શા શા ઉપાયો યાજ્ઞવા જોઇએ તે 4ણવા જેવુ જ્ઞાન પણ તેમને અહીંજ મળવુ જોઇએ.
૧૬. આ કેન્ફરન્સ તરફથી એક કેળવણી મંડળ ( Educational Board) ખાસ નીમવામાં આવેલુ છે, જે આપણી કામમાં ધાર્મિક અને વ્યવહારિક કેળવણી ના પ્રચાર કરવા માટે પ્રયત્ન કરે છે, તેણે આ સાધુ અને સાધ્વીમાની કેળવણીના સાલેા પણ ઉપાડી લેવા જોઇએ, અને આ વિષય કોન્ફરન્સને જરૂરના લાગતા હાય તે તેને માટે શા શા ઉપાય લેવા જોઇએ તેની તપાસ કરી રીપોર્ટ તૈયાર કરી આ વતી કેન્ફરન્સની બેઠક વખતે રજુ કરે એવી આ બેડ માંથી એક કમિટી નીમવા મારી સૂચના છે. આપણા મુનિ મહારાજોને લખીને આ બાબતમાં તેમને પણ અભિપ્રાય લેવા જોઇએ. તેમની સહાનુભૂતિથી આપણું કામ ઘણું સહેલુ થશે. આ સવાલ ઘણા મહત્વના છે, અને તે સબંધમાં કુશળતા ( tat ) અને દ્રઢાથી (firmness ) કામ કરવામાં આવે તેાજ કઈ સારૂ પરિણામ આવી શકે. હવે એવા વખત આવ્યા છે કે જૈન કામે આ વિષે ચાક્કસ વિચાર પર આવી તે અમ લમાં મૂકવા જોઇએ.
૧૭. આપણા સાધુ સાધ્વી અને શ્રાવક શ્રાવિકાઓના ધાર્મિક, સામાજિક અને નૈતિક શિક્ષણ માટે એક સારી ધાર્મિક મધ્યસ્થ પુસ્તકાલયની (Goutral Library ) જરૂર છે, કે જેમાંથી દરેક વિષયનાં ઉપયેગી પુસ્તક જરૂર વખતે ગામેગામ તેમને મળી શકે. સાધુ સાધ્વીએને પર્યટન કરવાનું હાવાથી, તેમના વિહા૨માં કેટલેક ઠેકાણે તેછતાં પુસ્તકાના જથ્થા સાથે પણ રાખી શકાતા નથી, માટે તેમને જ્યારે જોઇએ ત્યારે અને જ્યાં જોઈએ ત્યાં ઉપયેગી પુસ્તકે મેકલી આપ વાની ગાઠવણ હોવી જોઇએ . આવા પ્રબંધ થવાથી હાલમાં કેટલાક સાધુઓને લહીમા પાસે માટા ખર્ચે નિરનિરાળાં પુસ્તકા લખાવી અને સ ંઘરી રાખી પાતાની ખાનગી મિલકતની માફક કેટલાક વ્યવહાર કરવા પડે છે તે કરવા પડશે નહીં. ગા ચેાજના માટે વટાદરા ખાતે શ્રીમત સહારાજા સાહેબ સયાજીરાવ ગા

Page #45

દશમી શ્રી જેને “વતાંબર કાફરન્સ. યકવાડ એમના તરફથી મોટા પરિશ્રમે અને ખર્ચે ખોલવામાં આવેલી સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરીની ચેજના અને કામ કરવાની પદ્ધતિ અનુકરણ કરવા જેવી છે.
કેળવણું. ૧૮. કોન્ફરન્સની બેઠકમાં શરૂઆતથીજ જેન કોમની કેળવણી માટે ઘરજ વિવેચન કરવામાં આવ્યું છે. દરેક પ્રમુખે, સ્વાગત કમિટીના ચેરમેને, તેમજ અનેક વક્તાઓએ કેળવણીની જરૂરીઆત સંબંધી ભાષણે ક્યાં છે. કેળવણી વધારે પ્રમાણમાં પ્રસરે, લોકો તેને વધારે લાભ લે તે માટે દર બેઠકે ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યા છે. ઉપરાંત કોન્ફરન્સના ઉપદેશકોએ ગામે ગામ ફરી કેળવણીના ફાયદા સ્ત્રી પુરૂષોને સમજાવવા અનેક પ્રયત્નો કર્યા છે. આ વિચારને વિશેષ વ્યવડારૂ બનાવવાને સન ૧૯૦૯-૧૦ માં કોન્ફરન્સ તરફથી એક કેળવણી બોર્ડની નિમણુક કરવામાં આવી છે. અને અત્યાર સુધીમાં તેના તરફથી જે કાંઈ કામ કર૧માં આવ્યું છે, તેને રીપોર્ટ આ વર્ષે આપણી સમક્ષ રજુ કરવામાં આવ્યું છે, કટલે હવે પછી વધારે સંગીન કામ કરવાને માટેની શરૂઆત થઈ છે. આ કારણેને લીધે હવે મારે આ વિષય ઉપર વધારે કહેવાનું રહેતું નથી. મેં ઉપર કહ્યું તેમ જૈન કેમ કેવળ નિરક્ષર નથી, પણ હજી હાલની દેશકાળની સ્થિતિ અનુસાર સામાન્ય અને વેપાર ઉદ્યોગની ઉંચી કેળવણી લેવાની જરૂર સંપૂર્ણ રીતે સ્વીકારાઈ હોય તેમ લાગતું નથી. યુનિવર્સિટીમાંથી પ્રતિવર્ષ બહાર પડતાં સંખ્યાબંધ ગ્રે
જ્યુએટ પછી પારસી અગર બીજી કેમની સંખ્યા સાથે સરખાવતાં આપણી કેમના ગ્રેજ્યુએટોની સંખ્યા માત્ર નામની જ દેખાય છે. ગુજરાત દેશમાં પ૭૦૦૦ જૈન પુરની વસ્તીમાં અત્યાર સુધીમાં માત્ર સે સવાસે ગ્રેજ્યુએટ થયા હોય તેમ લાગે છે. દર પાંચસે માણસે એક ગ્રેજ્યુએટ એ શા હિસાબમાં ? આ આંકડા ઉપરથી આપણી કોમ હજી કેળવણીમાં કેટલી પછાત છે એ સહજ સમજાય છે. વળી મારે જણાવવું જોઈએ કે જે કેળવણીથી આપણે પોતાની ફરજ સમજતા થઇએ, ઉ) જીવન ગાળી શકીએ, અને ધાર્મિક, સામાજિક, શારીરિક અને આ ર્થિક સ્થિતિમાં દિન પ્રતિદિન સુધારે વધારે કરતા જઈએ તેવી કેળવણીની આઅને ખાસ જરૂર છે. કેળવણું માત્ર ગરીબોને જ માટે છે એમ સમજવાનું નથી. ગરીબ અને તવંગર એ સર્વેએ તેનો એક સરખે લાભ લેવાનો છે. બીનકેળવાયેલો શ્રીમંત વર્ગ દેશને અને કેમને સંગીન લાભ કરી શકતો નથી. આર્થિક સ્થિતિ સારી હોવાની સાથે જેનામાં ધાર્મિક વૃત્તિ અને સંસ્કારી જીવન હોય, તેજ તેને સદુપયોગ કરી સમાજને ઉપયોગી થઈ પડે છે. આ પ્રમાણે શ્રીમંત વર્ગને નાની અનુકળતા હોવાથી ઉંચી કેળવણી લેવાની વિશેષ જરૂર છે.
સ્ત્રી કેળવણી. ૧૯. આ ઉપરાંત સ્ત્રી કેળવણીની બાબતમાં તો આપણે એકજ પછાત પડતા જણાયેલા છીએ. આપણી કોમની ગુજરાતની સ્ત્રીઓની પપ૬૯૪ની વસ્તીમાંથી માત્ર ૪૫૬૩ નેજ લખતાં-વાંચતાં આવડે છે, એવું કોમના વસ્તીપત્રક ઉપરથી

Page #46

જૈનધર્મ પ્રકાશ.
જણાય છે. સ્ત્રી કેળવણીના અનેક ફાયદા હાલના જમાનામાં વધુ વિસ્તારથી જણાવવાની જરૂર મને જણાવી નથી; છતાં પણ ખાસ એટલું તો જણાવવાની જરૂર લાગે છે કે આપણા સંસારને પાયે અને ઉતિનો આધાર સ્ત્રીઓ ઉપરજ મુખ્યત્વે રહેલો છે, અને તેઓ જ્યાં સુધી અાન અને વહેમી રહેશે, ત્યાં સુધી આપણુમાં ઘર ઘાવી બેઠેલા હાનિકારક રિવાજે કદી પણ દૂર થઈ શકવાના નથી, અને કેમની મા નસિક, શારીરિક અને ધાર્મિક સ્થિતિ સુધરવાની આશા પણ શેકી રહે છે. આ ઉપરાંત સીઓને ધાર્મિક અને નૈતિક કેળવણીની જરૂર, વ્યવહારિક કેળવણ કરતાં પણ વધારે છે. તેમના હૃદયના ધાર્મિક સંસ્કાર આપણું ભવિષ્યની પ્રજના કુ રાળા મગજ પર પડવાના છે, અને તે સંસ્કારો સાથેજ ઉછરી તેઓ જૈન તરીકે, પિતાનું જીવન ગાળવાના છે; માટે કામની સર્વદશીય ઉન્નતિ માટે રમી કેળવણી મહત્વનો વિષય છે, અને તે કોન્ફરન્સ ઉપાડી લઈ સંપૂર્ણ વ્યવહારૂ રીતે અમલમાં મુકવાની જરૂર છે. એ સંતોષની વાત છે કે આ કેન્ફરન્સની બેઠક પછી જેન મ હિલા પરિષદની બેઠક ભરવાની છે. સ્ત્રી કેળવણીનો સવાલ સ્ત્રીઓ પોતેજ ઉપાડી લે તો પુરૂ કરતાં તેઓ વધારે સારું કામ કરી શકે એ નિર્વિવાદ છે.
વેપારી કેળવણી. ૨૦. આપણી જેમ જેમ મોટે ભાગે વેપારમાં ગુંથાયેલી છે, અને તેનું શ્રેય પણ વેપારથી જ થયું છે, અને થાય તેવું છે. દરેક ઈસમે પિતાના ધંધાનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન મેળવેલું હોવું જોઈએ, એ નિર્વિવાદ અને સર્વમાન્ય બાબત છે. છતાં પણ આપણાં બાળકોને વેપાર-ધંધાની કેળવણી આપવામાં આપણે પછાત રહીએ એ ઘણું શોચનીય છે. હાલના જમાનામાં અજ્ઞાન વેપારીથી લાંબો વેપાર અને મોટા હાર થઈ શકવાના નથી, તે માટે દેશપરદેશની માહિતી અને ધંધાને લગતું શા સીય જ્ઞાન દરેક વેપારીને ખાસ જરૂરનું છે. આવા જ્ઞાનને લીધેજ યુરોપના વેપરીઓ પિતાના ધંધા દુનિયામાં આગળ વધારતા જાય છે, અને આપણે ત્યાં પર્વ તેઓ આપણા પોતાના ધંધાઓમાં આગળ પડતો ભાગ લેતા જાય છે, અને તેને પરિણામે આપણને ધીમે ધીમે હલકી પદવી ભોગવવી પડે છે. ટુંકામાં વેપારી કે ળવણના સંબંધમાં મારે આપ સર્વેને આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરવાની કે ઉપર જ ણાવ્યા મુજબ આપણા સમાજમાં જેમ સ્ત્રી કેળવણી અને ઉંચી કેળવણીને વધુ ફેલાવો થાય તેમ તેની સાથે વેપારી કેળવણી પણ વધુ ફેલાય એવાં પગલાં લેવાની ખાસ એજના કરશે. દેશ વિદેશમાં ફરીને ત્યાંની વેપારી રીતભાત જોયા વગર શાસ્ત્રીય જ્ઞાન સંપાદન કર્યા વગર, વિદેશ સાથે વેપાર સંબંધ બાંધ્યા વગર આ કરી આર્થિક ઉન્નતિ થનાર નથી.
સામાજિક બંધારણું. ૨૧. આપણું હાલનું સામાજિક બંધારણ એવું છે? પાપ ધાર્મિક અને આર્થિક ઉંતિને માટે ગમે તેટલા પ્રયત્ન કરીએ તો પણ સાથે

Page #47

દશમી શ્રી જેને જોતાંબર કેન્ફરન્સ. સ્થિતિમાં આવી શકાય નહિ. કારણકે આપણું ધર્મનાં સિદ્ધાંતો અને બંધારણ વિરૂદ્ધ નાની નાની જ્ઞાતિઓ અને પેટાજ્ઞાતિઓમાં આપણે વહેંચાઈ ગયેલા છીએ, અને તેથી એક સાથે કામ કરવાની શક્તિ ઘટતી જાય છે, તેમજ કેટલીક બાબતોમાં આપણું વિચારો પણ સંકુચિત થતા જાય છે, અને સમાજબળ કમી થાય છે. આથી કરીને કેમ
મસ્તના સવાલો હાથ ધરવા જઈએ છીએ, ત્યારે આપણી ઉન્નતિ થાય તેવા પ્રકારની કામ કરવાની ઈચ્છા અગર પ્રવૃત્તિમાં અનેક જાતની અડચણે આપણને નડે છે. છેલ્લા પચાસ વર્ષના ઇતિહાસ ઉપરથી માલૂમ પડશે કે આપણામાં જુદી જુદી જ્ઞાનિઓ ભેગી થવાને બદલે નવીન પેટાજ્ઞાતિઓ વધતી જાય છે, ઘેળે બંધાતા જાય છે, તડ વધતાં જાય છે, જેને કેમ સિવાયની અન્ય કામ સાથેનો સંબંધ છે જ જાય છે, અને જૈન ધર્મ પાળનાર એકજ કોમની પેટાજ્ઞાતિઓ સાથેનો લે
ને પરસ્પર સંબંધ ઘટતો જાય છે; અર્થાત્ એકજ જ્ઞાતિના જુદા જુદા પ્રદેશન રહેનાર લોકેનો સંબંધ હાલના પોસ્ટ, રેલ્વે અને ટેલીગ્રાફના સુધારા રૂપ સાધનો મળ્યાં છે છતાં વધવાને બદલે સંકુચિત થતો જાય છે. આમ વ્યવહાર કે થવાને લીધે કન્યાવિક્રય, વરવિનય, બાળલગ્ન તથા વૃદ્ધવિવાહ વિગેરે હાનિકારક રિકોને ઉત્તેજન મળ્યું છે. જેના પરિણામે તેમની સામાજિક અને શારીરિક સ્થિ
ગડની જાય છે, તેમજ બંધુભાવનું કાર્યક્ષેત્ર ટુંકુ થઈ સંપ થવાને બદલે કુ- ઘર કરતો જાય છે. આપણે સમજવું જોઈએ કે હાલનું જ્ઞાતિ બંધારણ આ' રાધ તેમજ સમાજ શાસ્ત્રના નિયમથી વિરૂદ્ધ છે, માટે આ પ્રશ્ન કેમના હિત તે માટે અને ખરૂં પૂછો તો દેશ સમસ્તના હિતને માટે મુખ્ય અને મહત્વ વિાથી તે તરફ આપ સર્વનું લક્ષ ખેંચવા હું રજા લઉં છું. કેન્ફરન્સનું બંધારણ
૨૨. આ કેન્ફરન્સની શરૂઆત સને ૧૯૦૨ માં થઈ ત્યારથી સાધારણ કામરાઉ કાપદ્ધતિ નક્કી કરી કોન્ફરન્સનું કામ કરવામાં આવતું હતું, પણ આ સંસ્થાને લાયક સારૂ બંધારણ બાંધવાની જરૂર પ્રથમથી જ સ્વીકારવામાં આવી હતી. અને કોન્ફરન્સને પાયે જેમ જેમ દઢ થતો ગયો તેમ તેમ તેની જરૂર વધારે લાગી ગઈ, પણ કેટલીક વખત અનુભવ લેવાની ખાતર કોન્ફરન્સનું બંધા ર નક્કી કરવાનું કામ મુલતવી રાખવામાં આવ્યું હતું. ગઈ સાલની બેઠક વખતે તેનું બંધારણ નક્કી કરવા સારૂ ખરડો તૈયાર કરવાને એક ખાસ કમિટી નીમવામાં આવી હતી. આ કમિટીએ લોકોના મત મંગાવ્યા હતા, તે ઉપર વિચાર કરી એક ખરડો આપણી સમક્ષ રીસેશન કમીટીની પેટા કમિટીએ રજુ કર્યો છે, ની નકલ આપ સૌને આપવામાં આવી છે. અત્યાર સુધીના કામકાજ વિગેરેના અનુભવ ઉપરથી આ મુસદ્દો તૈયાર કરવામાં આવે છે અને આશા છે કે આપ સે તિ ઉપર પૂરતુ લક્ષ આપશે.

Page #48

૪૬
જેનધર્મ પ્રકા. ૨૩. કોન્ફરન્સનું બંધારણ સારી રીતનું અને કામ કરવામાં અનુકૂળ પડે એવું હેવાની જરૂર છે, એ બાબત બે મત હોઈ શકે જ નહિ. જેમ જેમ કોન્ફરન્સનું કામ આ ગળ વધતું જવાનું તેમ તેમ તે વધારે વ્યવહારૂ થતું જશે. શરૂઆતમાં આપણને લોકમત કેળવવાને માટે અને કોન્ફરન્સ ઉપર આસ્થા બેસાડવાને માટે પ્રયત્નો કરવા પડતા હતા; હવે વ્યવહારોપયોગી કામ કરવા ઉપર ધ્યાન આપવાનું છે. તે માટે દરેક ગામના સંઘ સાથે આપણે નિકટ સંબંધમાં આવવાની જરૂર છે. આપણી કાર્ય સિદ્ધિ માટે બીજી કો કરતાં આપણને કેટલીક વધુ અનુકૂળતા તેમજ પ્રતિકૂળતા પણ છે. આપણી કોમમાં નાની નાની અનેક પેટાજ્ઞાતિઓ છે જે સંસાર વ્યવહારમાં એક બીજાથી અલગ રહ છે; તેમજ કેટલીક ન્યાતમાં તડે હોય છે, તેમ છતાં દરેક ગામની ન્યાતના ઈસમ સ્થાનિક સંઘમાં આવી જાય છે, અને સંઘની સત્તા કેટલાક અપવાદ સિવાય ન્યાતો ઉપર સર્વોપરી ગણાય છે. સાધારણ રીતે ન્યાતનું બંધારણ સંઘના તાબાનું ગણાય છે, અને સંઘ તરફથી તેમના સામાન્ય હિતનું કામ થાય છે. જ્યાં સંઘના આગેવાનો ન્યાયી, ભાવાળા તેમજ મહિતની લા ગણીવાળા હાય છે ત્યાં તેઓ ન્યાતના આ પતાવવામાં અને ન્યાતિભાઈઓને સારે માર્ગે દોરવવામાં ઉત્તમ સાધનરૂપ થઈ પડે છે. વેપાર રોજગારને માટે ગુજ
તમાં જેમ મહાજનનું બંધારણ હોય છે તેમ જેન કેમના ધાર્મિક અને સામા જિક કાર્યો માટે સંઘનું બંધારણ છે. આ બંધારણ જુનું છે, અને તેની સત્ત શ્રાવક શ્રાવિકા અને સાધુ સાધ્વી ઉપર હોય છે. હાલમાં આપણી સમક્ષ બંધાર
ને જે ખરડો રજુ કરવામાં આવ્યે છે તેમાં કોન્ફરન્સના હેતુ પાર પાડવાન સાધનરૂપ સંસ્થા \Working Unit) તરીકે મુખ્યત્વે સંઘનેજ સ્વીકારવામાં આવ્યો છે એટલે આ કોન્ફરન્સનું સ્થાનિક કામ તે તે સ્થળના સંઘની મારફતે કરવાનું રાખેલું છે. આ ધોરણ આપ સ્વીકારો તો. મને આશા છે કે આ કન્ય
ન્સને જેન વેતાંબર કોમના સંઘના સંઘ “ Purliament of Sanghas - સ્થિતિ ઉપર લાવી શકીશું. સંઘના કાર્યમાં ધાર્મિક અને સામાજિક બાબતોને સમાવેશ થાય છે, અને આ મહાન મંડળ પણ એ ઉદ્દેશથી સ્થાપવામાં આવ્યું છે, એટઃ બેને સંસ્થાઓનો ઉદેશ એક સર હોવાને લીધે મળી રહે છે. જેમ જેમ કેળવણી પ્રસાર વધતો જશે, ખોટા કજીઆ કંકાસ દાદા જશે અને કોમના માણસે બહેબ વિચારના થઈ સામાન્ય હિતનાં કાર્યો કરવા માટે વધુ ઉત્સુક થતા જશે. તેમ તે જુદી જુદી જગ્યાઓના સંઘે એક બીજાને સહાયભૂત થઈ તેરાને અને કોન્ફ ન્સનો સંબંધ ઘાડે થતો જશે, અને તે દ્વારા કોમના ઉદયનું ઉપયોગી કાર્યો છે સંસ્થાઓ મારફતે વધારે વધારે સારું થતું જશે. આ કારણોને લીધે મને લાગે કે રજુ કરેલા ખરડામાં દર્શાવ્યા પ્રમાણેનું બંધારણ બાંધવાની જરૂર છે અને આ સર્વે તે સ્વીકારીને મંજુર કરો એવી ઉમેદ રાખું છું.

Page #49

દરામી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કાન્ફરન્સ.
૭
કાર્ય પદ્ધતિ અને નાણાં.
૨૪. અંગ્રેજીમાં કહેવત છે કે “ It is not the guns taut fight, but it is the non dohind thou” તાપે લઢતી નથી પણ તાપની પાછળનાં માણસેા લડે છે, તેવીજ રીતે બંધારણ ઘણુ સારૂ હોવા છતાં પણ કેન્ફરન્સના હેતુ અને તેની સફળતા તેમજ ફત્તેહના આધાર તેના કાર્યવાહૂકા ઉપરજ રહે છે. આપણી કામના હિતને માટે કરવા જેવાં જરૂરનાં કાર્ય ઉપર દર્શાવ્યા પ્રમાણે ઘણાં છે. સારા નસીબે આપણુને સારા વિદ્વાન, ઉત્સાહી, લાગણીવાળા અને નિ:સ્વાર્થ બુદ્ધિથી કામ કરનાર યુવાનેા મળ્યા છે, અને તેમને કેટલાક પુખ્ત વયના અને ધનાઢ્ય કામહિતચિંતકાની મદદ પણ છે. તેઓ બધા પોતાના તનમન અને ધનના ભાગ આપી એક નિષ્ઠાથી નિડરપણે કામના બીજા આગેવાના તરફથી સહાય મળે અગર ન મળે તાપણુ કામ કર્યો જાય એવા છે, અને કરે છે. કામનુ હિત શેમાં સમાયલુ છે તે તેઓ સારી પેઠે સમજે છે. તેટલા માટે હું ખાત્રીથી માનું છું કે જૈન શ્વેતાંબર કામ સમસ્ત તરફથી તેમને તેમના કામમાં પૂરતી સહાય મળે તે હાલનાં કરતાં પણ વધારે કામ તેઓ કરી શકશે. મારા જાણવા પ્રમાણે જૈન કેમમાં નાણાંની તંગી નથી. ફ્લુના જમાનાની જરૂરીઆતા કરતાં હાલના જમાનાની ધાર્મિક અને સામાજિક ફો અદા કરવાની રીતેા ઓછી અગત્યની નથી, એમ તેએની ખાત્રી કરી આપવામાં આવે તે જોઇતાં નાણાં સહેજ મળી આવે. પાંજરાપોળની સાથે દવાખાનાં, સેનીટેરીયમ, અનાથાશ્રમ અને પ્રસુતિગૃહેાની જરૂરીઆત બતાવવામાં આવે, ઉજમણાની બ્લેડે જ્ઞાનમંદિર, જ્ઞાનાત્સવ, પાઠશાળા અને સ્કોલરશીપની અગત્ય સમજાવવામાં આવે અને તે સાથે જ્ઞાતિવરા, વરઘેાડા અને એવાં બીજા કામેામાં થતા ગજાવર ખર્ચની નિરૂપયોગીતા અથવા કમી જરૂરીઆતની સમજ્જીત આપવામાં આવે તે આવાં કામેા માટે નાણાં સહજ મળી આવવામાં વાંધા આવે તેમ નથી, એવું હું ખાત્રીપૂર્વક માનુ છું. હિંદુસ્તાનના ઇતિહાસ તપાસીશુ તે આપણી ખાત્રી થશે કે પેાતાના ધાર્મિક આશયા ફળીભૂત કરવાને માટે જૈનોએ અને હિંદુએએ લાખા અને કરોડા રૂપિયા ખર્ચ્યા છે અને હજી તેઓ ખરચ્યા જાય છે. મતલબ કે ઉત્તમ કાર્યવાહૂકા માટે નાણાંની ખેાટ કદી પડી નથી અને પડવાની પણ નથી, માત્ર જૈનસમાજની સ્થિતિના બારીકાઇથી અભ્યાસ કરી તેની ઉન્નતિ માટે જે ઉપાયે યેજવા જોઇએ, તેની ખાત્રી કરી આપવામાં આવે તે હું ધારૂં છું કે તેમને નાણાં મળ્યાજ જશે.
અન્ય કામે સાથે આપણા સંબંધ અને હિંદવાસી તરીકે આપણી ફરજ. ૨૫. મારૂં ભાષણ પૂરૂ કરતાં પહેલાં મારે હવે એકજ વાત આપને જણાવવાની છે. કાન્ફરન્સમાં આપણે આપણી કામના હિતના અને ઉદયના વિચારો - રીએ છીએ. પરંતુ તે વિચારા કરતી વખતે આપણે એ પણ ભૂલવુ નહિ જોઇએ

Page #50

રસ્તાની બની ન
, '; છે છે .જવાની છે, તેમ અને હકકો મે બાન ... ! આ કમાડ હિન માટે કામ પર કાર જેન એસોસિએશન ઓફ ઈલ્યા, ' ' ' મંડળ વિગેરે (શાઓ આપણે અહીં સ્થપાયેલી છે. એ સંસ્થાની સામે કોને પણ આપણે કામ કરવાનું છે, અને તેમના કામમાં મદદ કરી છે. તપ
માં માળા વગવાન મહાવીરસ્વા મીના ડું છે . અને કેટલાક મતમતાંતરો ને ગમે તે આપણે બધાંની મા ન્યતા એ છે. દલપ એજ સોને અંતિમ સાચુ હતુ છે, માટે બંધુભાવની વિશાળ ભાવના , રાપ એ સાથે મળીને ન કામનું હિત કરવાના પ્રય ને સેવવા જોઈએ.
ઉપરાંહાર. ર૭. છેવટે આપાને એકજ વિનંતિ કરવાની રહે છે કે આ કે ન્ફરન્સનો હેતુ અને ઉદ્દેશ પાર પાડવા માટે આપણે ઘણું જ કરવાનું છે. સેંકડે વર્ષથી આપણે કજીયા કંકાર કરીએ છીએ, અને તે આપણે નબળા પડતા જઈએ છીએ. હવે આપણે આપણા વિચાર અને દ્રષ્ટિ વિશાળ કરવાં જોઈએ, અને નાની નાની બાબતો તરફ દુર્લક્ષ કરીને મૂળ સિદ્ધાંત અને ખાસ ઉપયેગી બાબતો ઉપર લક્ષ રાખી કામ કર્યા જવું જોઈએ. સંપ અને ખૂબળના અભાવે કમ આગળ વધી શકતાં નથી; તેની શારીક સિત સુધરી શકતી નથી, તેનો વેપારવણજ આગળ વધી શકતો નથી, આપણા ધર્મનાં અમૂલ્ય સિદ્ધાંત ચારે દિશામાં પ્રવર્તાવી શકાતાં નથી, અને કોમની ઉન્નતિમાં દરેક વખતે ડે આવતા હાનિકારક રિવા દૂર કરી શકો છે. માટે હું આપનું માં રહેલું છે, તે આપણે બરાબર સમજવું જોઇએ અને નજીવી બાબતોમાં મતભેદ પડતાં, ઉત્તમ વસ્તુઓનો નાશ કરવા તેર થઇ છે. તેને ૧૪ ઉદ્દેશથી કામ કરવું જોઈએ
આગ . 3 મિક, સામાજિક, આર્થિક અને શારીરિક બાબતમાં આગળ વધે છે ઉગ્ર જવા માતા અને પી લો થાય, તેની દરેક વ્યકિત માસ વાર આ પછી જર તરીકેની ફરે બરાબર સમજીને અદા કરવી કે ધાનું થાય અને અંતમાં અને પરભવ સુધારવા સમજપૂર્વક તત્પર થાય, સ્થિતિએ પહાંચ એક રે અલીઓ પરિપૂર્ણ થાઓ એવી મારી પ્રાર્થના છે.
બહુર ! દ્રઢતા અને સંપથી કામ કરવામાં આવે તે જે તેવી છતાં આપણે પાર કરેલું કાર્ય સિદ્ધ કરી શકીએ. મને ખાત્રી છે કે રાપર આરંભેલું કાર્ય ફેસ ને દેશહિત રાઇ અકસપણે કયા જાણી જરૂર ફળક કાળ નિહ લાગે તે હરકત નહિ. ન કર

Page #51

કે, :
' , ' ',
" .
.
. .
.
* : .
:
:
:
v
i
.
:- ૪ .
*,
, ,
, , *
છે.
..
-
"
-
• -
ને
,
'
,
"
S
.
એક વિદ્વાન મુનિની પડેલી છે.
મુનિરાજ શ્રી સિંહવિજયજીને સ્વર્ગવાસ આ મુનિરાજે ચૈત્ર સુદ ૧ મે ગેધાવી ગ્રામે બે વર્ષના ક્ષય રોગને પરિણામે પર ૩ હજાગ કે છે, તેઓ સાહેબનો જન્મ સંવત ૧લ્હ૭માં થયેહ,
જ ૯૫ માં ચતુર્થધત અંગિકાર કર્યું હતું, અને સંવત ૧૯૬૩ માં શ્રી વિજદર મરિ પાસે ચારિત્ર ગ્રહણ કર્યું હતું, તેમનો વેરાગ્ય ઉત્તમ હા, બુદ્ધિ પ્રત
ખાતા હતી, સરફતે ભાષાનું સારું જ્ઞાન મેળવ્યું હતું, જેન સોની ટીકાઓ, પ્રક મા ને કાને પણ સારો અભ્યાસ કર્યો હતેમાંદગીના વખતમાં પણ અભ્યાસ નિરાતે, મુનિરાજ શ્રી ઉક્તિવિજયજી કે જેઓ તેમના સાંસારિકપણામાં ભાઈ દવિ છે અને હાલ ગુરૂ માઈ હતા, તેમણે તેમની વેયાવચ્ચ બહુ સારી રીતે કરી હતી, gિફળની ગતિ રતિક્રમ છે, તેની પાસે પ્રાણી માત્ર નિરૂપાય છે, આવા ઉત્તમ રિવારને અભાવ થવાથી યુનિવર્ગમાં ખામી પડી છે.
એક ઉત્તમ સભાસદનું ખેદકારક અત્યુ. (પડવંજ નિવાસી પરી. બાલાભાઈ દલસુખભાઈ) આ રોન કેમમાં પ્રસિદ્ધિ પામેલા, શાંત, સદ્દગુણી અને વિવેકી બંધુને ચેન્ન છે કે જે દિવસે અભાવ છે, એઓ ઘણા ધામિક ખાતાઓ ચલાવતા હતા, કમાણે રાજાની લાઈફ મેમ્બર હતા, કપડવંજ ખાતે મુનિભક્તિમાં અને સ્વામીકામ સંભા-લેવામાં અદ્વિતીય હતા, શરીરે બહુ વખતથી નરમ રહેતા હતા, તેને જ સંવત ૧૯૨૦ માં થયેલ હોવાથી તેમનું વય પર વર્ષનું થયેલું હતું,
૩ થી બદાચ ધારણ કર્યું હતું, તેમને સંતતીમાં માત્ર બે પુત્રીઓ જ છે, કરે તેમજ એક દિવાન તેઓ શોક નિમગ્ન કરી ગયા છે, પરંતુ અંત સમયસુધી
કરી રહી છે. રાજન ગ તેમની ઈચ્છાનુસાર છેલી ઘડી સુધી રહ્યું છે. જેના મનુષ્યો બહુ વિરલ દષ્ટિએ પડે છે. અને તેમના કુટુંબીઓને પરથી પસા આપીએ છીએ, અને તેમના આત્માને શાંતિ ઇચ્છીએ છીએ.
નવના અને એક સભાસદનું મૃત્યુ. સાદ કર્યા છે. કે જેઓ જ્ઞાતિએ વીશાહુબડે હતા, વચ્ચે જ આ ઓ માત્ર ૮ - દિવસના વ્યાધિમાં ચૈત્ર શુદિ ૨ ને દિવસે પંચ : , , ની પાછળ બાળવિધવાને લઘુ વયને પુત્ર માત્ર છે, અને તે - એ એ, અને તેના આત્માને શાંતિ ઇચ્છીએ છીએ.
1 ]
,
'
;
'
1
''

Page #52
આ સાડા નતમ ટ ર મેડલજાનિ કરશે અને છે . ( ર ર ર 3, કી ગદશની ભાષાંતર, ધી પ્રિય : પાંતર, તા કી જવાનું એપિ૨) એક થી બુક છપાય - ' એક ધાડ છે, જે ર ચારે એક સારો મેકલવામાં અા - " મુકે છે કે, બી : માં ઈ બુક બંધાય છે. તે ત્યાર થશે. . . . . " નું સુકાર શું છે. તે એક બીજી બુક છે ટા છે તે તૈયાર થી ક ઉ ર ાના વદન ઉપરાંત પાછલા લવાજ : - ( ર ) . આ કામ આવશે. એ તરત તે કરકરોને છે. જે પર્વ પુસ્તકનો લાભ લેવા. વેલ્યુ. પાછું ફેરવનાર કલાક તે આપવું પડશે, પરતું પછીથી છેટનો લાભ નહીં મળે. શ્રી પાંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર. અર્થે યુક્ત. (ગુજરાતી) આ બુક અમારા તરફથી છપાયેલી નથી. બીજા કેઈએ છપાલ પણ તે - - -નહીં ભરવાની તા. 2 ખરીદી લીધી છે. તેની અંદર કવચિત અશુદ્ધિ છે પરંતુ તે પાકા કપડા સાથેના નિતા આઈડીંગથી બંધાવી છે. કિંમતના ' : અમુક સારી છે. તેમાં કાર અને રક-બે જાતના વપરાય છે. તે - સામાન્ય ખરીદનાર વર્ગ મટે છેઝના છે આના ને રફના પાંચ આના રાષ્ટ્ર . : કાળા માટે કે ઈનામ માટે દર સારૂ વાર ના ને સાડા ત્રણ રન . . બહારગામવાળાએ પટેજ દરેક બુકે અરધે આ જ ગણવું. -, * For Private And Personal Use Only