Jain Dharm Prakash 1892 Pustak 008 Ank 01

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/533085/1

Page #1

श्री जैनधर्मप्रकाश,
JAINA DHARMA PRAKASHA.
તહ...?
. . . .
છે છે ? ?
છે કે છે
. ?. . . . . 6
.
0 હતી
કારું . છે કે હું હia
દાહરે, બંટા નાદ વગાડતાં, ખરરર થાય આકાશ; તેમ ભૂતળ ગજવતું, પ્રગટવું જૈનપ્રકાશ.
S
$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $
$
$ $ $
D)
-
પુસ્તક ૮ મું. શક ૧૮૧૪ ચૈત્ર શુદિ ૧૫ સંવત ૧૯૪૮ અંક ૧ લે,
श्री महावीर जिन स्तुति. મારે આજની ઘડી રે રળીયામણી”—એ રાહમહાવીરને નમીએ નવા વર્ષમાં જે. ધરી ધ્યાન તેનું ગાન ગાઈએ હર્ષમાં –એ ટેક. જેણે અમલ અધિક આત્મ બોધને ધર્યો જે અતુળ અચળ ચિત્તથી આનંગ હ – મહાવીર. ૧ જેણે ધર્મરંગ ધરી સંગને હર્યો જે; પંચ મહાવ્રતને પ્રસંગ આચર્યો જે.
મહાવીર. ૨ રંક રાજમાં સમાન દષ્ટિ જે કરે છે. દયા દિલમાં દયાળુ નાથ જે ધરે – મહાવીરને. ૩ અખંડ આમધમાં રહ્યા આનંદમાં જે. અપાર ઓપતા અતિશયે અમદમાં જે.-~ મહાવીરને. ૪ અશેષ જે કરે સુરેશ ગાન જેહનું જે, ઘરેશ સો જપ ધરાહિar મહાવીરને, ૫ અમોઘ શાન એવાથી મારી છે.

Page #2

શ્રી જનધમ પ્રકાશ, અસાર છોડીને સુસાર જે સદા ગ્રહ જે. મહાવીરને. ૬ કમંડનો ધરી રહ્યા સુમડિતા જે, અંતર રિપુ હરી થયા સુપડિતા જો.— મહાવીરને. ૭ કઠોર કર્મ કરી કેશરી પ્રભુ થયા જે, મુકિત સુંદરી વિલાસ નર્મ દે રહ્યા છે.– મહાવીરને. ૮
( વૈતાળીયાદ) મંગળ કાર ઈશ્વરા, વિભુ વિદ્યાગુણ ધારિ ધોધરા. અઘ ઓઘ બધા વિદારને, નવ આ વર્ષે સુખે પ્રસરજો. ૧ " હે મદમાન વજેતા, પદવી આતકે અનિતા; પ્રભુ વિઘ સદા નિવારજે, નવ વર્ષ સુખે પ્રસાર જે. જન સે નિજ કમ મંકમાં, પડિઆ હૈ અતિમહ અંકમાં; વિભુ તે જનને ઉધારજે, નવ વર્ષ સુખે પ્રસારજો. ઉભુ છે જન મુકિત દાયકા, સુખકારી નિજ ધર્મ નાયકા કુમતિ મતિ તે સુધારજે, નવ વર્ષ અને પ્રસાર જે.
( ટક ) ગત વર્ષ ગયું સુખમાં જનને. અતિ હર્ષદ જેહ થયું મનને; બહુ ભકિત કરી બહુ ભક્તજને, અતિ પૂજનથી ભજિઆ જનને. ૧ બહુ દેશવિદેશ ફરી સુજને, કરી આશુભ તીરથ શુદ્ધ મને; ધન ધર્મ વિષે ખરચી સુરચી, ભવનાશક ભકિત વિભુ અરચી. ૨ અતિ ઉત્સવ દેશ વિશેષ થયા, જનના મધ લેશ ન શેપ રહ્યા; પ્રસરી તિમ આ નવવર્ષ સદા, સુખ શાંતિ રહે નહીં દુઃખ કદા. ૩
( સુધરા ) પાળી પિપ વધાર્યું મુનિ ભિત વધે ગ્રાહકોએ મને સાફ સેવા તેવી બજાવી સુખકર વિષે આપી મેં ભાવથી ;
શું હું અ9 વર્ષે અધિક મુદ ધરી આજ પામી વિકાશ; થાજે સાહાયકારી વિનતિ કરી કહે “જૈનધર્મપ્રકાશ”
૧ સમૂહ, ૨ મેહની સમીપમાં, ૩ પૂછ. ૪ મુનિ-એટલે સાત,

Page #3

નવું વર્ષ नवं वर्ष,
એમીના મંગળમય, પવિત્ર અને આનંદકારી દિવસોમાં મારું સાતમું વર્ષ પૂર્ણ થઈ આઠમા વર્ષનો આરંભ થાય છે. સિદ્ધચક્રના પસાયથી ગત વર્ષ નિમિતે પસાર થયું છે અને આવતું વર્ષ તેવી જ રીતે સુખચેનમાં નિર્ગમન થાય એવી આશા રાખું છું. ઊંમરની વૃદ્ધિને પ્રમાણમાં નવી નવી શક્તિઓ પ્રકટ થાય, વિચારો સુધારતા જય. નવનવા કાર્યો કરવાની ઉત્કંઠાનો ઉદય થતો જાય અને તે અનુસાર શુભ કાર્યો કરવામાં સર્વ પ્રકારે આધક બળ ઉત્પન્ન થાય. પરંતુ એ સર્વે કાર્યો પરમાત્માની પૂર્ણ કૃપા અને વિતવ્યતાની અનુકુળતા હાય તાજ બને. મને જન્મ આપનાર, પાળનાર અને પોષણ કરનારની મારી ઉપર પૂર્ણ કૃપા છે એજ પરમાત્માની કૃપા અને ભાવતવ્યતાની અનુકુળતા જાણું છું. તે પણ સંબંધ વગરના અન્ય જૈન ભાઇઓ મારા ગુણમાં આસક્ત થઈ મદદ કરે તો હું બીજા કેટલા કામો કરી શકું તે કહેવાય નહિ. કારણ કે મને જના આપનારાઓની અને મારો જે શુભ ઉદેશ છે તેનું આ છ પ્રથમ પગલું છે. ભવિતવ્યતાને યોગે સર્વ સાધનની અનુકૂળતા થાય તો ધારેલા કાયા પાર પાડી મારું નામ અને જીવિત સફળ કરી સર્વને સંતોષ ૫માડીશ. મારી જેમ બીજા મારા ઘણા ભાઈઓ જન્મ ધારણ કરે છે પણ તેઓ સઘળાની સરખી સ્થિતિ રહેતી નથી. મારી માતાની મહેરબાનીથી હું તો નબળી સ્થિતિમાં આવી પડું એવા કોઈ પણ પ્રસંગનો ભોગ થઈ પોલ નથી એ મારે અને મારા ગ્રાહકોને અને હર્ષ પામવા જેવું છે.
- નિરંતર ખેદની વાત એટલી જ છે કે આજ કાલ જૈનબંધુઓમાં એવી ઊલટી પ્રવૃત્તિ થઈ છે કે તેમાં મોટી ભાગ જ્ઞાનની ઉપાસના તછ દઈ બીજી અનેક ઉપાસનાઓમાં અથડાય છે. સરસ્વતીજ સર્વ ફળની દાતા છે એ તેઓ જાણતા નથી. વિધાથી જ માણસના વિચારો સુધરે છે તથા સદાચાર, સદ્ગુણ, સન્નીતિ અને સદ્વ્યવહાર પ્રકટ થાય છે એ તેઓ ભૂલી ગયા છે. લક્ષ્મી, સંપત્તિ, સુખ, ઊત્તમ ગતિ અને મોક્ષ એ સર્વનું મુખ્ય સાધન જ્ઞાન જ છે એવા સર્વગના વચન ઉપર તેઓની શ્રદ્ધાજ નથી. વિધાની સાથે જાણે પરાપૂર્વનું વેર હોય એમ કેટલાએક લત છે.

Page #4

શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ
વિવાહાદિ કાર્યોમાં લાખે રૂપીચ્યા ખથાય છે પણ વિઠા વૃદ્ધિના કાર્યમાં એક પાઇ પણ ખચવાની ડુાંશ થતી નથી. શાસ્ત્ર વિરૂદ્ધ દહાડા વગેરે ક રવામાં તેએ આનદ માને છે પણ તેવા પૈસા જ્ઞાનના ઊત્તેજનમાં ખરચવામાં આનંદ માનતા નથી. ધર્મ કાર્યોમાં ચેડા ઘણા વાપરે છે તે તે નેકારશી વગેરે કાર્ત્તિ મળે તેવા કાર્યોમાં વાપરવાની ઊત્કંઠા ધરાવે છે પણ જ્ઞાનને ફેલાવા કે જ્ઞાનના ભંડારો કરવામાં ઊત્કંઠા ધરાવતા નથી. જમણુવારમાં એક વર્ષે જેટલા રૂપીયા ખરચાય છે તેને ચોથા ભાગ જીંદગીના ભવીષ્યને આધાર, થતી પ્રજાને સુધારવાનું સાધન અને પરિણામે કલ્યાભુજ કરનાર જ્ઞાનને માટે ખરચાતા નથી. હજારો જૈન પુસ્તકા ઊવી ખાતા જ્યાંના ત્યાં પડ્યા છે, પૂર્વાચાર્યે એ આપણા હિતને માટે કરેલી મહેનત વ્યર્થ જાય છે અને જ્ઞાન વગર ઘણા જૈનભાઇ પશુ જેવી સ્થિતિ ભેગર્વ છે એ સર્વ જાણીને હૃદય બળી જાય છે, મન મુઝાઇ જાય છે, અને અનેક પ્રકારના સંકલ્પ થયા કરે છે! પરંતુ એમાં એકલાથી શું થાય ! હું અને મારા સપાદકા ધણા પાકાર પાડીએ છીએ પણ એ નગારામાં તુતીના અવાજ જેવું છે. ઊત્તમ મુનિ મહારાજા એ વિશે ઉપદેશ આપી આપીને થાકી જાય છે પણ તેની અસર થતીજ નથી. જૈનકામના મુઠી ભર વિદ્વાનો એ વિષયે ચરચા ચલાવે છે તે તેનું કોઇ સાંભળતુંજ નથી. વિદ્યાના દ્વેષી કેટલાકો તે મારા આવા પોકારથી મારી ઉપર કટાક્ષ દ્રષ્ટિથી જૂએ છે. પણુ અકળાયે શું થાય ! આપણે શુભ હેતુ છે, શુભ ઉદ્દેશ છે, જૈન એની ચડતી સ્થિતિ થાય તેવુ કરવાના આપણા પ્રયત્ન છે અને તે સાથે આપણી નિષ્પક્ષપાત બુદ્ધિ છે એમ ધારી એવા અજ્ઞાનીઓની કાંઇ પણ પરવા ન કરતા આપણું કામ બાવ્યા કરીએ છીએ અને સર્વજ્ઞ ભગવત તથા મુનિ મહારાજાની કૃપાથી તેમાં ધીમે ધીમે થોડે કે ઘણે અંશે ક્ળીભૂત થશુ એવી આશા રાખીએ છીએ.
પરંતુ આટલેથીજ હૃદ નથી. એ સૌંતે અજ્ઞાન મામાની વાત છે પણ કેટલાક કહેવાતા વિદ્વાને પણ પેતાની તુચ્છ બુદ્ધિને લીધે મારૂ અ હિત ચહાય છે, મારે નાશ થાય એવા ઉપાય રચે છે અને લાાની તજ રમાં હું હલકું જણાઊઁ એવા પ્રયત્નો કરે છે પશુ તેથી મને કાંઈ પણ હા

Page #5

નવું વર્ષ
નિ ન થતા તેઓની જ આંખમાં ધૂળ પડે છે. મને ઉછેરનારાઓએ થેડિજ સ્વાર્થને વ્યાપાર માં છે કે મને હાનિ થાય. જેઓ પિટને માટે, દ્રવ્યને માટે કે કીર્તિ માટે ઢાંગ કરી કરીને મોટી મોટી બડાઇઓ કરે એને કદાચ હાનિ થાય, એના કૃત્ય નિષ્ફળ જાય એની સ્થિતિ ઊંધી વળે તે તે વાસ્તવિક પણ મારેતો તેમાંનું કાંઈ નથી; કેવળ જ્ઞાનની વૃદ્ધિ, ધ. મને પ્રકાશ અને જનબંધુઓની ઊત્તમ સ્થિદ્ધિ થવાને માટે જ મારૂં છવિત છે તો મને હાનિ થવાનો સંભવ જ નથી.
તે પણ નકામમાં અવાએ ગૃહ પડ્યા છે કે જેઓ જ્ઞાનની વૃદ્ધિ કરવામાં ઉત્સાહ ધરાવે છે, તેવા કાર્યોમાં પિતાની ઉદારતા જણાવે છે અને મારી જેવાને ખરા દીલથી સહાય આપી સર્વ પ્રકારની મદદ કરે છે. અગર જો કે ગ્રાહક થઈ મને મદદ કરનારાઓ માટેના કેટલાએક આળસથી, ભૂલથી કે પિતાના એવા લાસડીઆ સ્વભાવથી મારું લવાજમ મોકલવામાં ઢીલ કરે છે પરંતુ તેને માટે અડચણ નથી. જેઓ જાણે છે કે આ જ્ઞાન વૃદ્ધિનું કામ છે, આનો વધારે સારે માર્ગે વપરાય છે, અને એમ ધારી; નિરંતર મદદ આપ્યા કરે છે તેઓ વહેલું મોડું પણ લવાજમ મેકલશેજ. નહિ દરકાર કરનારા કરતા તેઓ રૂડા છે. મફત વાંચીને પણ લાભ મેળવશે તે ઘણું છે. સર્વજ્ઞ પાસે નિરંતર યાચના કરું છું કે ગ્રાહક થઈ મને મદદ કરનારા અને બીજા જ્ઞાન વૃદ્ધિના દરેક કાર્યમાં સહાય કરનારાઓનું સર્વદા કલ્યાણ થાઓ અને હમેશાં એની ચઢતી સ્થિતિ થયા કરો જેથી એવા શુભ કામમાં મદદ કરવાને અધક ઊત્સાહવાળા થાય.
વિષય સંબંધે તે મારાથી બને તેટલી સેવા કરવા તત્પર રહું છું. સંબધ સિત્તરી જે એક અમૂલ્ય પ્રકરણ છે તે વિષય ચાલુ જ છે. જૈન પંડિત સંસ્કૃત કાવ્ય કોઇ વ્યાકરણ વગેરે દરેક બાબતના ગ્રંથો રચી ગયા છે પણ તે સંબંધી હાલમાં આપણામાં કોઈને પણ આકાંક્ષા નથી તેથી તેવા ગ્રંથોની થોડી ઘણી આકાંક્ષા ઉત્પન્ન થવાને માટે મિતકાવ્ય મૂળ અને સમજી ભાષાંતર સાથે દાખલ કરવા માંડયું છે. રસીકતાને માટે કથા વિષયનો હમેશાં એક હાથ છે જ. બીન બેધકારક વિશે પણ પરાગે પ્રસંગે આયા કરું છું. શિવાય કોઈ લઈ સંબંધી અથવા બીજા

Page #6

શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ
કાઈ ધર્મકાર્ય સબંધી સત્ય ચરચા પત્રા આવે છે તે પશુ દાખલ કરૂં છું. પછી તેમાંથી કોઇને ખરૂં લાગે યા ખાટુ લાગે તેની આપણે દરકાર કરતા નથી. હમણુાજ ગીરનાર તીર્યજી સબંધી ગીરનાર ગર્જના નામે ચરચાપત્ર દાખલ કર્યું હતું. તે ઉપરથી કાઇ ઇવાલુ માસે દેખરેખ રાખના રાના દિલમાં મારે વિષે ખેાટું લગાડવાને પ્રયત્ન ક્યા હતા પણ આપણે કાંઈ તેમાં પક્ષપાત હતા નહિ. દેખરેખ રાખનાર સંબધી ચરચાપત્રનું અથવા મારૂં મેલવુ હતુ ંજ નહિ. જે પેાતાના અમૂલ્ય વખત રીકી દેખરૂખ રાખે છે તેની તેા બલિહારીછે પણ તેમાં ખેાડ અને ખામી સર્વે તેકર ચાકરનીજ બતાવી હતી. અને તે પશુ મારા સંપાદ પાતે નજરે જો ઈ આવ્યા હતા એટલેજ મેં ગ્રહણ કર્યું હતું, નહિ તે કૅાકટ કાઇને ખાટુ લગાડવાને મારે હેતુજ નથી. અસ્તુ કેાઈને સારી લાગે યા નરસુ લાગે એની આપણે પરવા નથી પરંતુ આપણે તે જે સત્ય હશે તે જણાવ્યાજ જશુ. હવેના વર્ષમાં પણ એવીજ રીતે આપની સેવા બજાવ્યા કરીશ, તમે પશુ જેવી મદદ આપેછે તેવી આપ્યાં કરો, સર્વજ્ઞ ભગવંતની,સ્તુતિ કરી આપણા આ નવા વર્ષના નવા સંબધ ક્રૂરી તેવીજ હાંશથી ચાલુ કરૂં છું. તેમાં તે પરમાત્મા મારૂં અને તમારૂં સાતુ કલાજી કરાર ! !
તથાસ્તુ.
कमलसेन.
( સાંધણ પુ. ૭ માને પાને ૧૫૫ થી )
હવે ત્રીજી ઋદ્ધિસુંદરીના સબંધમાં એવુ બન્યુ તે સમયે તાલિસપુરના રહેનાર શ્રીદત નામે વિષ્ણુક્ત, જૈનધર્મવાસિત અંત:ક્રરણવાળા સુધર્મ નામે પુત્ર સંકેતપુ૨ે પાપાર કરવાને આવ્યે હતેા. તેણે એક દિવસ સખીએ સાથે રાજમાર્ગમાં જતી દ્વિમુ કરીને જો. તેણીને અતિય રૂપવતી જેઈ મનમાં વિચાર્યું કે આ અસાર અને સુખતિ સંસાર સમુદ્રમાં લક્ષ્મીની જેમ આ હિરણાક્ષીજ સારભૂત છે. જો એની સાથે દૈવયેણે મારા વિવાહ થાય તે ભાગ સર્વે સુખના વિસ્તારવાળા ગ શુાય તે રાગ સમાન ગણાય. એમ ચિતવતા વારી રાખ્યા છતાં પણુ

Page #7

કમળસેન,
ધાન્યના ક્ષેત્રને વિષે જેમ ગાય પડે તેમ તેની ઉપર તેની દ્રષ્ટિ પડી. વિવિધ પ્રકારની ક્રીડા અને કુતુહલ જોવામાં વ્યગ્ર એવી ઋદ્ધિસુધરીએ પશુ સુધર્મ ઉપર પોતાની દ્રષ્ટિ સ્થાપન કરી~એમ એ બંનેને પરસ્પર રક્ત થયેલ જોઇ સખીએ કહ્યું-ખર્વ જનેાની સમક્ષ આપણી સ્વામિનીના હૃદયને ચેરનારા આ પુરૂષ ખરેખરે ચાર છે.'
બીજી ખેલી...સખી! એ વિષ્ણુક્ દાતા પણુ જાય છે; કારણ કે તેણે સહુજ માત્રમાં પેાતાના ચિત્તરૂપી દ્રવ્ય સ્વામિનીને અર્પણુ કર્યું.
ત્રીજીએ કહ્યુ એ રાંક છે. કારણ કામના તીક્ષ્ણ બાણુથી હૂઆાયેલા તે વિતને અર્ધી યને સંજીવની રૂપ સ્વામીનીને આશ્રયે આવેલા છે. પેાતાના મનની ચેષ્ટા સખીએ જાણી ગઈ એમ સમજી વિલક્ષ થ ચેલી ઋદ્ધિસુંદરી ખેલી—એ વાતે સર્યું. હવે આપણે આગળ ચાલેા. તેવામાં સુધર્મને સ્વભાવથી છીંક આવી અને પ્રાંતે તે નાગિનટ્રમ્પઃ એ વાય તે ખેલ્યું. તે સાંભળી ઋદ્ધિસુંદરીનું મન અત્યંત ઉલ્લાસ પામ્યું. મનમાં ખેલી કે આ જૈનધર્મી જણાય છે. જગતને વિષે એ ચિર જીવા. આ સર્વ વૃતાંત સાંભળીને સુમિત્ર વ્યવહારી પરિજન સમીપે બન્ય જીવની જેમ સુધર્મનું વિજ્ઞાન અને ધર્મ સ્વરૂપ પુછવા લાગ્યા. ચૈષ પૂજાના રસને વિષે તેની એકતા જાણીને અત્યંત હર્ષ પામ્યા અને તેજ સમયે પોતે તેના આવાસે જઈને ઋદ્ધિદરીના તેની સાથે વિવાહ કર્યાં. સુમુહુર્ત્ત આવ્યે મેટા આડંબરથી લગ્ન કર્યું. ધણા કુલવાન રૂપવાન અને કલાવાન્ જતાએ તેને માટે પ્રથમ યાચના કરેલી પશુ તેઓને મિથ્યાત્વી જાણી તેણે પૂર્વે પેાતાની કન્યા કાર્યને પણુ આપી ન હતી તે, જિનેશ્વર ધર્મના તત્વને હણનાર સુધર્મને પ્રાર્થના કયા વિનાજ પ્રાપ્ત થઇ. ખરે અર્હમતી વિષે દ્રઢ શ્રદ્દાથી રહેનારા મનુષ્યે પ્રાર્થના કર્યા શિવાય પગલે પગલે લાભ મેળવે છે!
વિવાડુ વીત્યા પછી સિદ્ધ મનેરથવાળા ધમ પેાતાનું કાર્ય પૂણુ કરી પ્રિયાને સાથે લઇ તાિિપ્ત નગરે આણ્યે. અભિન્ન ચિત્ત અને સ્વભાવવાળા તે પતિને એવે પ્રેમ થયેા કે નિમેશ માત્ર પશુ એક ખીજાના વિયેાગને સહુન કરી શકે નહિ. ત્યાં ઘણા દિવસ મુખભાગ ભોગવ્યા પછી

Page #8

શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ,
એક દિવસ સુધર્મ દ્રવ્ય પ્રાપ્તિને માટે કરિયાણાના વહાણે ભરી પ્રિયા સ હિત સમુદ્રમાં ચાલ્યે!. કેટલેક દૂર ગયા પછી ધ્રુવના યાગથી દૈન થયા. સમુદ્રના કલ્લેલ ઉછાળા મારવા લાગ્યા. ભયંકર વન વાવા લાગ્યા. સેવક પુરૂષોએ સમુદ્રને તેકાની જોઇ નાંગરનું અવલંબન કર્યુ, સતપટ સચ્ચા અને પેાત પેાતાના દૈવની સ્તુતિ કરવા માંડી તે દંપતીએ મરણાંત ક સમીપ આવ્યું જાણી સાગારી અનશન ગ્રહુણુ કર્યું અને ધર્મ ધ્યાન કરતા એટા. એવામાં તે! જાણે વહાણુ ચક્રથી આવિષ્ટ થયેલું હોય તેમ જરાવાર જળમાં ઊંચું ભમીને, યુવતિના ચિત્તને વિષે સ્થાપન કરેલા ગુહ્યની જેમ જુટ થયુ. તે સમયે પાણીમાં વારંવાર ઊંચે નીચે જનાર તેને દૈવયેગે પાટીધે હાથ આવ્યું. તેના યાગથી ત્રણ ચાર દિવસે તેએ સમુદ્રતટે કાઈ જગ્યાએ નીકળ્યા. બને મળ્યા જાણી અત્યંત હર્ષ પામ્યા, પરંતુ પોતાની પ્રાણ પ્રિયાને વિપત્તિમાં આવી પડેલી જેઇ ધર્મ ખેદ પામ્યા. તે વારે ઋ હિંસુ દરી મેલી–સ્વામિન! મનમાં ખેદ શુ ધરે છે. આ સંસાર સમુદ્રમાં વિપત્તિ તે સુલભ છે પરંતુ ધર્મ દુર્લભ છે. માટે જિન ધર્મના તત્વને જાણનારા મનુષ્યએ સોંપત્તિમાં પ્રમેાદ ન કરવા અને વિપત્તિમાં ખેદ ન કરવા. કારણ કે પ્રાણિને પૂર્વના પુણ્ય પાપના યોગ પ્રમાણે સુખ દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે. કહ્યું છે કે
सुख दुःखेच भोक्तव्ये धीरैव कातरे नरे । भवितव्यं ततो धीरे रुत्तमैः साहसान्वितैः ॥
ધીર અને કાતર અને પ્રકારના મનુષ્યાને સુખ દુ:ખતા ભાગવવુંજ પડે છે. માટે ધીર અને ઉત્તમ પુરૂષોએ સાહસિક થઇને તે સહન કરવું, માટે આપણે દુ;ખના વખતમાં શૈાચ ન કરતાં ધીરજ ધરવી એજ શ્રેષ્ટ છે અને સુખના વખતમાં શાંત સ્વભાવ રાખી પુણ્યારાધનમાં તત્પર થવુ એજ શ્રેષ્ટછે. એમ દુઃખના સમયમાં એક બીજાને ધૈર્ય આપી દુ:ખમાં પણ સુખ માનનાર અને શ્રાદ્ધ ધર્મમાં દ્રઢ ચિત્ત રાખનાર તે પ્રેમી પતિ તે સ્થળે વહાણુ ભાગ્યાનુ ચિન્હ સ્થાપન કરી, ફળ ફળાદીથી નિવાહ કરતા ત્યાં રહ્યા. એક દિવસ તે માર્ગે થઇને જનાર વહાણના મનુષ્યએ તે ચિન્ટુ જોયું. તરતજ કાંઠે માણુસ મેલીને કહેવરાવ્યુ કે સુલેચન નામે સાથેત્રાહ કંબુદ્રીપ પ્રત્યે જાય છે. જો તમારી ઇચ્છા અમારી સાથે આવવાની હાય
'

Page #9

ફળસેન,
તે વહાણુ ઉપર ચાલે.’
એવું સાંભળી તે સુખી દંપતિ નાવડીમાં બેઠા અને શ્રેષ્ટીએ તેઓને હર્ષેથી વહાણપર લીધા અને સારી રીતે સન્માન આપી મેસાર્યા અનુક્રમે ધણા દિવસ વહાણુમાં નિર્ગમન થયા પછી ઋદ્ધિકરીને જોઈ કામાતુર થયેલા સુલેાચન શ્રેષ્ટીની દ્રષ્ટિ કરી મનમાં વિચારવા લાગ્યું કે-અહા ! વિધિએ ઘણા કાળથી એકત્ર કરેલ વિજ્ઞાન આ મુલાચનાને બનાવી પ્રકટ કર્યું છે! જો ઊત્કંઠા પૂર્વક તે મારા કુંટંનુ આલિંગન કરે નહિ તે। આ જીવિત, યોવન, રૂપ અને ધન એ સર્વે નિરર્થક છે. પરંતુ એ પાતાના પતિને મુકીને અન્ય પુરૂષને ઇચ્છે એવી નથી માટે કાંઈક ઉપાય કર્યા શિવાય કાર્ય સિદ્ધિ નહિ થાય.' એ રીતે અન૫ના સંકલ્પરૂપી સર્વે ડગેલે અને દુષ્ટ હૃદયવાળે તે દૂર ભવ્યની જેમ સુધર્મને ધાત કરવા તત્પર થયું. એક દિવસ સર્વ પરિજન વર્ગ સુઈ રહ્યા પછી પાતે તેજ વિચારમાં જા ગતેા હતેા તેવામાં મધ્યરાત્રે સુધર્મ લઘુ શકાયેં ઊઠયા. તે વારે સુલેચને ઊઠી તેને પાછળથી ધક્કે મારી સમુદ્રમાં નાખી દીધે
આહા ! માણસ પોતાની દુષ્ટ વાસનાની સિદ્ધિ માટે શુ શુ અકાર્ય કરે છે. પેાતાની ઈચ્છાઓ તેમ કરવાથી પાર પડશે કે નહિ તેને વિચાર કર્યા વિનાજ તેએ અધાર પાપ કર્મમાં પ્રવૃત્ત થાય છે. સુલેાચન શેઠે તેવીજ રીતે કામાંધ થઇને આ મહા અધર્મ આચર્યું ! તેણે સુધર્મને સમુ૬માં નાખીને પરસ્ત્રીની લેાલતાથી પેાતાના આત્માને ભવસમુદ્રમાં ડુબાડયા. તેનું હૃદય ધડકવા લાગ્યુ, પેાતાના અધેર કૃત્યથી પણ ચેડી વાર મનમાં હર્ષે ધા, હવે પેાતાની ઇચ્છા ફળીભૂત થશે એવા વિતર્ક કરવા માંડ્યા અને પાતાનું દુષ્કૃષ્ય ગુપ્ત રાખવાને ખેલ્યા ચાલ્યા શિવાય સુઇ રહ્યા.
પ્રભાતે પેાતાના ભત્તારને ન જોવાથી ધિ સુદરના મનમાં ત્રાસ પડયે।. કાંઇ અમગળ થયું છે એવી કલ્પના મનમાં ઊડી આવવાથી મુાપામી. સચેતન થયે હવે શુ કરવું એ વિચારમાં લીન થઈ કરૂણુસ્વરે રૂદન કરવા માંડયુ. તેવારે સુલોચને પાસે આવી ઋદ્ધિસુ ંદરીને ધીરજ આપવા માંડી. વળી કહ્યું કે- સુરિ 1 તારા નાથ ગયે તેથી તું ચિંતાન કર. બનવાનું હતું. તે બની ચુક્યુ માટે તેને અપશેાસ ન કરવા. ગયેલી ૧ કામદેવ.

Page #10

શ્રા જેનધર્મ પ્રકાશ. વાતને ભૂલી જવું એ સંસારમાં રહેનારાનો નિયમ છે હવે હું તારો નાથ થઈશ. મારૂં ઉપાર્જન કરેલું આ સર્વ દ્રવ્ય તારું જ છે. જે દેવે બનાવ્યું તેને માટે ખેદ ન કરવું અને સંતોષ પ્રાપ્ત થવાના નવા ઉપાય કરવા. હું તા{ દાસપણું અંગીકાર કરીને નિવૃત્તિ પમાડીશ. વધારે શું કહુ પણ તું જે આજ્ઞા કરીશ તે સર્વે હું મસ્તકે ચડાવીશ.
એવા તેના પાપમય વચનો સાંભળી વિચક્ષણ સુંદરી વિચારવા લાગી કે અહો આ અનર્થકારી રૂપને ધિક્કાર પડે. મારા આવા રૂપથી મારે વિષે રકત થઇ આ દુષ્ટ મારા પતિને સમુદ્રને વિષે નાંખ્યો. રાગ ગ્રહથી પ્રસ્ત મનુષ્ય કાર્યકાર્યને વિચાર કસ્તાજ નથી. હવે શીલ રક્ષાર્થે હું પશું સમુદ્રમાં પડું. કારણ કે તે પતિ વિના આ જીવિત શા કામનું. પતિહિત કુલ સ્ત્રીઓને મરણ એજ શરણ છે. અથવા જિનશાસનને વિષે એવા બાલ મરણને નિષેધ કર્યો છે. કારણ કે જીવતો મનુષ્ય ધર્માચરણ કરી પિતાના પાપનો ક્ષય કરી શકે છે. કદાચ જીવતાને કઈ વખત કલ્યાણકારી સમય આવે છે. વિયેગી ઈષ્ટજનને સંગ પણ થાય છે અને અણધારે. લી વસ્તુ પણ મળી જાય છે. માટે એવું અજ્ઞાનાચરણ તે ન કરવું. તે પણ આ કામી મનુષ્યથી મારા શીલનું રક્ષણ થાય એ ઉપાય કરવો ધટે છે. જે બની શકે તો આ દુઃખમય પ્રસંગ સામવિકૃતિથી નિર્ગમન કરૂં. એમ વિચારી તે સુલોચન પ્રત્યે કહેવા લાગી–હે સુભગ ! સમુદ્રને પાર પામ્યા પછી નિશ્ચયે હું તારૂં સમાચિત હિત કરીશ. ” એ સાંભળી તે સ્વસ્થ થયો અને પિતાને કાળ આશામાં નિર્ગમન કરવા લાગ્યો. આ શાલુબ્ધ મનુષ્ય સો વરસ સુધી વિલંબમાં રહે છે.
- એવા વખતમાં સુલોચન શ્રેણીએ કરેલા દુર્નયથી ક્રોધ પામેલ હોય તેમ વાયુએ તે વહાણના શતખંડ કર્યા. સુંદરીને સમ્યકત્વની જેમ ફલક પ્રાપ્ત થયું જેના યોગે ભવની જે ભીમ સમુદ્ર લીલા માત્રામાં ઉલ્લંઘન કર્યો. પુષ્પગે સુધર્મ તે પણ સમુદ્રમાં પડયા પછી ફલક પ્રાપ્ત થયું હતું તેના યોગથી જે તટે તે નીકળ્યો. હતિ તેજ તટે સુંદરી પણ નીકળી. પુયોગે બંને મળ્યા. બંને જણું અત્યંત સંતોષ પામ્યા. જાણે અમૃતથી સીંચાયેલા હોય તેવો હર્ષ પામતા તેઓએ એક બીજાની વૃત્તાંત પુ અને કહો. સુલોચન શ્રેણીને આપત્તિ પડી એમ જાણી ધર્મ શ્રેણી મનમાં ખેદ પામે. અહ જુઓ તેની કૃપાળુતા! કેવી તેની ઉમદા મને વૃત્તિ કે

Page #11

કમળસેન.
૧૧ અપકાર કરનારના દુઃખને માટે પણ મનમાં લાગી આવ્યું ! પ્રાયે સંત. જનો અપકારી ઉપર પણ ઉપકાર કરનારા હોય છે.
પુનઃ ઋદ્ધિદરી બેલી-પ્રિય ધન્ય છે અરિહંત અને ગણધરોને કે જેઓની સમીપે રહેલા છે અશુભ ભાવનાને તજે છે. આપણું સમીપે રહેનાર તે સુચન શ્રેણીનું ધર્મસાધનો દૂર રહ્યું પણ ઉલટા પાપ પરિણામ અધિક થયા. જીવની કર્મ પરિણતીજ વિચિત્ર છે. જે કર્મ પરિણ તીના ધોગે નિરિચ્છાથી આપણને તીરદાન આપવાને ઉપકાર કરનાર લોચશ્રેણી જીવનસંદેહ તથા ધનહાનીને પ્રાપ્ત થશે.
એમ ભાવના ભાવતા તેઓને નિરૂપમ રૂપવાળા જોઈને ત્યાં આવેલ તટસ્થ ગ્રામને અધિપતિ ચમત્કાર પામે. મનમાં વિચારવા લાગ્યો કેસૌમ્ય વદનવાળો અને મદન સદશ રૂપવાળો આ પુરૂષ પ્રિયાની સાથે કોઈ પણ સ્થળેથી અત્રે આવેલો જણાય છે. જાણે કોઈ દેવને અવતાર હોય એ તે જણાય છે. મારા દ્રવ્યને અનુસાર એ અભ્યાગત પુરૂષ રત્નને ગૌરવ તથા ઉદ્ધાર કરું. એમ વિચારી તેને બહુ માનથી બોલાવી આનંદ સહિત પિતાને આવાસે લઈ ગયો. પિતાના દ્રવ્યવડે ઉપચાર કરી તેને સ્વસ્થ ચિત્તવાળા બનાવ્યા અને સારી રીતે સત્કાર કર્યો. ત્યાં તેઓ સુખમાં દિવસ નિગમન કરવા લાગ્યા.
હવે વહાણ ભાગ્યા પાછી લચનશ્રેણીને આ પાપી છે એમ ધારી જાણે સમુદ્ર ફેંકી દીઘો હોય તેમ કાંઈક કાષ્ટ હાથ આવ્યું મસોએ તેનું શરીર વિદારી નાખ્યું હતું તેથી મહા કદ પામતે તે શ્રેષ્ઠી પેલા કાષ્ટના યોગે સમુદ્રના તટે નીકળ્યા. આમતેમ ભમતાં કોઈ પલીમાં ગયા. પણ ત્યાં અન્ન ન મળવાથી શુધિત થયેલ તે માંસ લુબ્ધ થયો. ભૂખ્યો માણસ શું ખાવાની ઈચ્છા ન કરે?
તે માંસના અજીર્ણથી તેના શરીરમાં વિકાર થયો. અત્યંત કષ્ટ ઉ૫જ કરનાર કોઢ નીકળે. ધર્મઘાત કરીને જે માણસ મનોરથની સિદ્ધિ ઈછે છે તે એવો દુઃખી થાય છે. જુઓ વિધિની રચના જેણે પોતાની ઈચ્છા સફળ કરવાને અઘોર પાપ કરી આનંદ મા તેના આ હાલ થયા અને શુદ્ધ હદયવાળા તે દંપતી સમુદ્રમાં પડયા છતાં પણ સુખને પ્રાપ્ત થયા.
અન્યદા દુખે રીબાતે લોચનશ્રેણી જળ માગવાને માટે જે આવાસમાં ધર્મણી અને સુંદરી રહ્યા છે ત્યાં આવ્યું. સુંદરીએ રૂપથી તેને ઓળખે

Page #12

૧ર
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ. મનમાં દયા આવી–ઘરમાં જઈ પતિને ખબર આપ્યા. તેણે પણ તરતજબહાર નીકળી માનપૂર્વક તેને બોલાવ્યો અને કહ્યું કે-જગતના મનુષ્યને ભાગના વૃક્ષની જેમ સુખ છાંયાને આપનાર તારી આવી અવસ્યા કેમ થઈ? અથવા વિપત્તિ બહાંત જનેનજ હેય પણ લઘુને ન હોય. જેમ રાહુ ગ્રહણ સૂર્ય અને ચંદ્રને જ થાય છે પણ નક્ષત્ર અને તારાગણને નથી થતું માટે હે સખે ખેદ કરવો મનમાં ધીરજ ધર. ઘણું દ્રવ્ય ખરચીને પણ હું તારે દેહ નિરોગી કરીશ. એવી રીતે આશ્વાસન આપીને તે ધમશ્રટીએ નાના પ્રકારના ઉપાય અને આધાદિકથી તેનો એવી રીતે ઉપચાર કર્યો કે જેથી રોગની શાંતી થઈ. આહા! કેવી તેની સજન્યતા!
તે દંપતીનું એવું અસામાન્ય સજન્ય જોઈને લચનશેઠ લજજા પામે મનમાં વિચારવા લાગ્યા કે–વિધાતાએ સજજન અને ચંદનને પરોપકારને માટેજ ઉત્પન્ન કર્યા છે. કારણ કે તેઓ પીડા કરનારના સંતાપને પણ ટાધાનારા હોય છે. મેં પાપીઓ નિર્દય થઈને એની સામે દુષ્ટ વ્યવસાય કર્યો અને એઓ દુક એવા જે હું તેની સાથે આવા વિનયથી વલ્ય અને રૂડા પ્રકારે સેવા કરી. આ કરતા હું સમુદ્રમાં મૃત્યુ પામે છે તેજ રૂડુ થાત. અથવા જીવતે છતાં પણ આમની દ્રષ્ટિએ ન પડ્યો હોત તો સારું થાત, એમ લજજાથી વ્યાકુલ અંત:કરણવાળે તે નીચે મુખ કરી બેઠો છે તેવામાં ધર્મવંત સુધર્મ શિષ્ટ ગિરાથી તેને પુછયું–હે સખે! કુટુંબના વિરહથી, ધનના નાશથી, વ્યાધીને સંભવથી અથવા બીજા એવા શું કારણુથી તારા મનમાં દુઃખ થાય છે. હું સહાયકારીછું તે તને કુટુંબને મેલાપ થશે, ધનની પ્રાપ્તિ થશે અને વ્યાધિનો નાશ થશે. જેમ તારૂં મન સંતે ષ પામશે તેમ કરીશ. ગ્રીષ્મઋતુને વિષે શોપાઈ ગયેલ સરોવર અને નદીઓ વરસાદથી ભરાયછેજ માટે કઈ વખત કટ આવી પડે છે તેથી મુંઝાવું નહિ, પોતાના કરેલા દુષ્કૃત્યથી દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે અને સુકૃત્યથી સુખ પામ થાય છે તે તેને વિષે જરાપણ ખેદ કે આનંદ ન કરવો. સુખના અર્થી મનુષ્યોએ તે નિરંતર ધર્મનું સેવન કરવું અને અનંત જન્મમાં દુઃખનું કારણ એવા પાને પરિહરવું.
તેવારે સુલોચને કહ્યું–મિત્રો તારી સાજન્યત, તારી વાત્સલ્ય અને તારૂં પરોપકારી પણુંતો અવર્યું છે. પરંતુ મેં પાપીએ તને સમુદ્રમાં ફેંકી દીધો હતે એ મારા હૃદયમાં શલ્યની જેમ ખટકે છે. એ પાપ બળતા

Page #13

કમળ સેન,
૧3
કાકડાની જેમ મારા મનને નિરંતર બાળ્યાં કરે છે. વળી મેં પાપીએ આ મહાસતીની ઉપર દુષ્ટ નજર કરી તેને સંતાપ પમાડે તેનું ફળ તે મને આ જન્મમાં પ્રાપ્ત થયું. એવા પાપ કાર્ય કરનાર જે હું તેને પ્રેત પતિએ પણ ન આદર આપ્યો પરંતુ હે મિત્રો તેં આદર આપીને મારી જે ઉપચર્ચા કરી છે તેનું વર્ણન થઈ શકે તેવું નથી. એ સાંભરવાથી એક તરફ મારા મનમાં આનંદ થાય છે અને બીજી તરફ પશ્ચાત્તાપરૂપ અગ્નિ વધારે પ્રજવલિત થાય છે.
એ પ્રમાણે વાત કરે છે તેવામાં અધિસુંદરી બોલી–તમે ધન્ય છે કે પાપ કાર્યને માટે પશ્ચાતાપ કરોછે. કારણ કે પાપી પુરૂ પાપ કરીને જ સંતોષ પામે છે. સંત પુરૂષ કદી પાપ કરતાજ નથી અને કરે છે તો તેને માટે અત્યંત પશ્ચાતાપ કરે છે. અથવા એમાં તમારે દેવ નહોતો. એ સર્વે અજ્ઞતાનીજ ચેષ્ટા હતી, આંધળો માણસ કૂવામાં પડે તેમાં કોને ઉપાલંભ દેવા માટે હું સંપુરૂષ હવે એ અજ્ઞાન તો , ઈદ્રિયોને સંવરે, વિશ્વની જેમ વિષય સમુહને હરે, હિતને આચરો અને અહિતને ત્યાગ કરે. મહા વિષ ખાવું સારૂં, અગ્નિને વિષે પ્રવેશ કરવો સારે પણ ઈદ્રિયથી આકર્ષાઈ દુષ્કૃત્ય કરવા સારા નથી. માતંગ, મીન ભ્રમર, પતંગ અને મૃગ એ સર્વે એક એક ઈજિયના દોષથી વધ બંધનને પામે છે તે પાંચે દરિયો એકત્ર થઈને જ્યાં પોતાને દોર ચલાવે તે માણસ મૃત્યુ કેમ ન પામે. મૃગ તૃષ્ણા સરખા વિષાને જોઈને જીવ મૃગની જેમ દેડે છે અને તે ન પ્રાપ્ત થવાથી મૃત્યુ પામે છે. માટે જેમ બને તેમ ઇન્દ્રિયોને કબજામાં રાખવી પણ પોતે તેને આધીન થઈ પાપકારી કાર્ય ન આચરવા.
એવા તેના ઉપદેશથી જેના અંતઃકરણમાં જ્ઞાન સ્કુરિત થયું છે એ તે સુલોચનશેઠ બે -તે સુંદરી! તું મારી બેન છે, તું મારી માતા છે, તું મારી ધર્માચાર્ય છે, માટે નિરંતર તારી આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તેશ
પછી ઘણા દિવસ તેઓ ત્યાં એકત્ર રહ્યા પછી લારાનશ્રેણી પિતાને અપરાધ વારંવાર ક્ષમાવીને પિતાના નગર તરફ ગયો અને સુધર્મષ્ટી ન્યા યપૂર્વક અગણિત દ્રવ્ય ઉપાર્જન કરી પ્રિયા સહિત તાલિમ નગરીએ ગ, ત્યાં ચિરકાળ પર્યત કળાચાર પ્રમાણે તેઓએ આચરણ કર્યું અને સર્વ સ્થા ને પડત ને સન્યતાની ધ્વજ ફરકાવી.
એવી રીતે મહા કષ્ટમાં આવ્યા છતાં પણ ઋદ્ધિસુંદરીએ પિતાનું

Page #14

૧૪
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ. શિયળ સાચવ્યું, દુઃખના વખતમાં વૈર્ય ધારણ કર્યું. નિરંતર ધનુ સેવન કર્યું અને એ દંપતિએ પોતાની ઉપર અપકાર કરનાર લોચનશ્રેણી ઉપર ઉપકાર કરી તેની અનેક પ્રકારે શુશ્રુષા કરી ધર્મ પ્રાપ્ત કર્યો. અન્ય જ નોએ પણ તેવી જ રીતે આચરણ કરવું જેથી કલ્યાણનાં ભાજન થવાય.
श्रीविक्रमकविविरचितं.
नेमिदूतम्. (સમસ્જા માપાંતર પુ.) (અનુસંધાન પૃ. ૭ માના પાને ૧૦૦ થી.) तस्मिन्नुद्यन्मनसिजरसाः प्रांशु शाखावनाम व्याजादाविष्कृत कुचवली नाभिकाञ्चीकलापाः । संधास्यन्ते त्वयि मृगदशस्ताविचित्रान्विलासा स्त्रीणामाद्यं प्रणयवचनं विभ्रमो हि प्रियेषु. ॥ ३० ॥
ત્યાં બાળાઓ મદન રસથી ઊંચી શાખા નગાવે, તેનાં મિષે નિજ કુચવાળી નાભિ કાચી બતાવે; તે તે સર્વે વિવિધ તમમાં જોડશે સદિલાસા,
સ્ત્રીને પહેલું પ્રણયવય જે વિભ્રમ દ્રિય પાસ. त्वां याचे हं न नयविदुषां कापि कार्ये विलंबो गंतव्या ते सपदि नगरी वा यतः सा त्वदम्बा । मुक्ताहारा सजलनयना त्वद्वियोगात्तिदीना
૩૦ તે ક્રીડા પર્વતમાં મૃગાક્ષીઓ, કામદેવને રસ ઉતપન્ન થવાથી વૃક્ષોની ઊંચી શાખાને નમાવવાના મિષથી પોતાનાં સ્તન, વિવળી, નાભિ અને કટીમેખળાના કળાપને પ્રગટ કરી વિવિધ જાતના વિલાસે તમારામાં જોડી દેશે. કારણ કે પિતાનાં પ્રિય તરફ જે વિલાસ બતાવવો તે સ્ત્રીઓ નું પ્રથમ પ્રણય વચન છે.

Page #15

નેમિદૃતમ
૧૫ कार्य येन त्यजति विधिना स त्वयैवोपपायः ॥३१॥
હું યાચું જે ન નવિદને થાય કાર્યો વિલંબ જાવું વિગે નિજનગરીમાં આપને જ્યાં ત્વદંબ: ખાવું છોડી સજલ નયના વદિયોગીર્તિ દીન,
છેડે જેવા વિધિથી કૃશતા તે કરો આપ જિન. ૩૧ तस्या धस्ता द्विषम पुलिनां स्वर्ण रेखामतीतो मार्गे दृष्ट्वा पुरमनुपमां तां भवा न्वामनस्य । भुक्त्वा लोकोपचय मनि नाकिना मागतानां शेषैः पुण्यै हृतमिव दिवः कांतिमत्खण्डमेकम्. ॥ ३२॥
તેની નીચે વિષમ પુલિના સ્વર્ણરેખા નદીને, ઓળંગી વામન તણી તમે દેખશો સત્પરીને; ભૂમિ આવ્યા જન ઊપચ ભોગવી દેવવંદ,
જાણે તેનાં સુકૃતથી હર્યો સ્વર્ગનો એક ખંડ. ૩૨ यस्यां सांद्रोऽनुपमचलितो वेश्मसु स्वेच्छयैवंम् मुष्ण नङ्गात्सुरत लुलिता दुजयन्तीं विगाह्य । स्वेदं तीरे विदलितपुटः सेवते वारनारी विप्रावातः प्रियतम इव प्रार्थना चाकारः ॥ ३३ ॥
૩૧ તમને હું યાચના કરું છું. કે નીતિજ્ઞ માણસે કોઈ કાર્યમાં વિલંબ કરતા નથી. તેથી તમારે તત્કાળ પોતાની નગરીમાં જવું અને જ્યાં આહાર છોડી તમારા વિયોગની પીડાથી દીન થઈ સજળ નેત્રે રહેલા તમારી માતા જે ઊપાયથી કૃશતાને છેડી દે તે ઊપાય તમારે કર.
૩૨ તેની નીચે વિષમ કાંઠાવાળી સ્વર્ણરેખા નદીને ઓળંગી માર્ગમાં તમે વામનની તે અનુપમ પુરીને દેખશે. તે નગરી લેકોના ઊપચય (વૃદ્ધિ)ને ભોગવી પૃથ્વી ઉપર આવેલા દેવતાઓનાં બાકીના પુણ્યોએ હરણ કરેલો જાણે સ્વર્ગનો એક કાંતિવાન ખંડ હોય તેમ રહેલી છે.
૩૩ જે નગરીમાં ઊજણમાં પેશી કાંઠાના પત્રપુટને વિદળિત કરી

Page #16

૩૩
શ્રી જનધર્મ પ્રકાશ, જ્યાં ઘાટો થે અનુપમ ફરી ઊજણે મંદિરમાં, સંભોગેથી લુલિત વધુને વૈદ ચોરે પૃહામાં; તીરે પત્ર લદળિત કરે સેવત વાર નાય,
સિંધા વાયુ પ્રિય તમ પઠે પ્રાર્થના ચાટુકાર. यत्र स्तंभान्मरकतमया न्देहली विद्रुमाणां प्रासादाग्रं विविधमणिभि निर्मितं वासवेन । भूमि मुक्ता प्रकर रचितां हास्तिकं चापि दृष्ट्वा संलक्ष्यंते सलिलनिधयस्तोयमात्रावशेषाः ॥ ३४ ॥
જ્યાં સ્તંભો છે મરકત તણાં ઊંબરા વિક્રમોના, પ્રાસાદા વિવિધ મણિથી જ્યાં રચેલા હ ના; ભૂમેિં મુકતાફળ થÈી રચી હસ્તિઓનાં સમૂહ,
દેખી લાગે જલનિધિ બધા નીરમાત્રા વશેષ. ૩૪. अत्रात्युप्रैः किल मुनिवरो वामनः प्राक्तपोभि लब्ध्वा सिद्धिं निखिल भुवन व्यापिना विग्रहेण । ईशं वामं भुजगसदने प्रापय दानवाना मित्या गन्तूरमयति जनो यत्र बन्धू नभिज्ञः ॥ ३५ ॥
પૂર્વે આંહી મુનિવર અનૅ વામન પ્રાપ્તપેથી, સિદ્ધિ પામી સકળભુવને વ્યાપતા વિગ્રહથી; રાખે જેણે ભુજગસદને દાનવોનાં પતિને,
એ રીતે જ્યાં જન ખુશિ કરે આવતા બાંધને. ૩૫ અનુપમ ગતિએ મંદિરોમાં સ્વચ્છાથી ફરતે સિપ્રા નદીને પવન; સંભોગથી ખિન્ન થયેલા શરીરમાંથી પસીને હરી પ્રાર્થના કરવામાં ખુશામત કરનાર પ્રિતમની પેઠે વારાંગનાને સેવે છે.
૩૪જ્યાં મરકત મણિના રચેલા સ્તંભને, પ્રવાળાના ઊંબરાને, કે વિવિધ મણિઓથી બનાવેલા મેહેલેના અગ્રભાગને મુક્તાફળના જથ્થાએ રચેલી ભૂમિને અને હાથીઓના સમૂહને જોઈને સમુદ્રો ફકત જળમાત્રથી અવશેષ રહેલા જણાય છે.
૩૫ આ ઠેકાણે પૂર્વે અતિ ઊગ્રતપથી વામન મુનિએ સિદ્ધિ મેળવી ભુવનમાં વ્યાપેલા પોતાના દેહથી દાનવોના પતિ (બળિ) ને સર્પના ગૃહરૂ૫ પાતાળમાં પમાડેલો હતો આવી રીતે જ્યાં જાણે તો માણસ પિતાને ઘેર આવેલા અતિથિ બંધુઓને રમાડી ખુશી કરે છે.

Page #17
ગ્રાહકોને અગત્યની સૂચના. લવાજમ વિગેરેની ટીકીટાવાળા કાગળા હાલમાં ગેરવલ્લે જાય છે તેથી ટીકીટે મોકલવી નહીં. અને એકલવી તે પેાતાને જોખમે માલવી, वर्तमानसमाचार. હુંશિયારપુરમાં પ્રતિષ્ઠા--શ્રી પંજાબ દેશમાં હુંશિયારપુર નામે ગામ છે ત્યાંના નિવાસી ભાવડા અર્થાત્ ઓસવાળ જ્ઞાતિ ના લાલા ગુજરમલ મેહુરચંદ શ્રીમન મુનીરાજ મહારાજ શ્રી આત્મારામજી (આનદ વિજયજી) ના ઉપદેશથી ડુંકપણું છેડી શ્રાવક થયેલા છે. તેમણે એક ધણુ સુદર દેરાસર સુમારે પાણા લાખ રૂપીઆ ખરચીને અધાવેલું છે. તેના શિખર ઉપર તથા કળસ ઉપર એટલું બધુ તે સેનું ચડાવેલ છે કે તે આ ખા શહેરને સુસાભિત કરે છે અને દેરાસર ઘણું ઊંચું માંધેલ હોવાથી ઘણે દૂરથી દેખાવ આપે છે. તે દેરાસરમાં શ્રીવા સુપુજ્યજી મૂળનાયકજીની પ્રતિષ્ઠા ગયા માહ સુદી 5 મે થઈ છે. તે પ્રસંગ ઉપર સુમારે 90 ગામના શ્રાવકનું આવાગમન થયું હતું અને વરઘોડામાં સુમારે પ૦૦૦૦ માણસોને મેળાવડો થયો હતો. તેની દેખરેખ રાખવાને માટે અધિકારીઓ તરફથી પોલીસ વિગેરેને અદાઅસ્ત પણ બહુ સાર હતાપ્રતિસ્ટાના પ્રસંગમાં દેરાસરજીમાં બી વિગેરેના ચડાવાના ઉપજ સુમારે 312000 ની થઈ છે. મહારાજશ્રીના વિહારથી આવા આવા શુભ પ્રસંગે નિરંતર અન્યાજ કરે છે. દીવમાં પ્રતિષ્ઠા--ગયા ફાગુન માસમાં શ્રી દીવમાં એક દેરાસરજીમાં પ્રતિષ્ઠા થઈ છે. તે પ્રસંગે કુંઢીયા તથા લાંકાઓએ પણ પોતાના દુરાગ્રહ છાડીને એ શુભ કાર્યમાં ભાગ લીધો છે અને તેની અંદરથી પણ દેવ દ્રવ્યની વૃદ્ધિ સારી થઈ છે. આત્માનું હિત ઈચ્છનારાઓનું એજ કર્તવ્ય છે કે સત્યકાર્યમાં સામેલ થવું, For Private And Personal Use Only