Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
जनधम प्रकाश
JAIN DHARMA PRAKASH.
પુસ્તક ૬ હું કાન્તિક શુદિ ૧૫ સવત. ૧૯૪૭, એક ૮મા, मालिनी
प्रशम रस निमनं, दृष्टियुग्मं प्रसन्नं; बदन कमल मंकः कामिनी संग शून्यः कर युगमपि यत्ते, शस्त्र संबंध बंध्यं तदसि जगति देवो, वीतराग स्त्वमेव ॥ १॥ प्रगट कर्त्ता.
श्री जैनधर्मप्रसारक सभा
ભાવનગર.
GEN
अमदावादमां.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એશ્લે વર્નાકયુલર પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમા
શા॰ નથુભાઈ રતનચંદે છાપી પ્રસિદ્ધ કર્યું.
સન ૧૮૯૨
શક ૧૮૧૨,
शूल्य वर्ष १ न। ३१-०-० स्मगाथा पोस्टेन ३०-३-० हु * २३ २४ मेहता ३ ०-२-०
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મનુષ્ઠ . વિષય, ૧ પ્રશ્નોત્તર (લખનાર મુનીરાજ શ્રી આત્મારામજી) ૧૧૩ ૨ શ્રી સ્વામીનું ચરિત્ર,
૧૧૬ ૩ ચરચાપત્રને ઉત્તર
૧૨૦ ૪ જયણા,
૧રર ૫ શ્રી ભાવનગરમાં થયેલા ઉજમણાના મહેસવનું વર્ણન ૧૨પ
-
ખાસ સૂચના. જ્ઞાનનું બહ માનું જ્ઞાનાવરણી કર્મને ક્ષય કરે છે અને જ્ઞાનની સાતનાંથી જ્ઞાનાવરણી કર્મ બંધાય છે અાટે ચોપાનીઓને રખડતું ન મેલતાં ઊંચે આસને મુકવું અને આદંત લક્ષપુર્વક વાંચી યથાશક્તિ ધર્મ કાર્યમાં પ્રવર્તવું.
ગ્રાહકોને ચેતવણી. ચાલતા વર્ષના આઠ અંકો બહાર પડી ચુક્યા છે તો હવે ગ્રાહકોએ લવાજમ તાકીદે મેકલાવવું, નહીંત વિના કારણે પસ્ટ ખર્ચ કરવું પડશે. પાછલું લવાજમ જેઓની પાસે લેણું છે તેમણે તો બરાબર સ્મરણમાં રાખવું, નીચે જણાએલા એજંટેને ભરવાથી અમને પોચશે શ્રી સુરત શાહ ડાહ્યાભાઈ સરૂપચંદ નાણાવટ શ્રી મુંબઈ –ા જીવન ભાણજી શા૦ - રતનજી વીરજીની
a દુકાને બહારકટ કીપીચાલી, શ્રી ભરૂચ-શાક મગનલાલ મેળાપચંદ તથા ડાહ્યાભાઈ દલપતભાઈ શ્રી વડોદરાવૈદ્ય મગનલાલ ચુનીલાલ સૂલતાનપણું, શ્રી વીરમગામ-માતર રતનચંદ મુળચંદ શ્રી અમદાવાદ–વકીલ મગનલાલ સરૂપચંદ રાજા મહેતાની પળ મીરા રા નથુભાઇ રતનચંદ ઍલે વર્નાકયુલર પ્રીન્ટીંગ પ્રેસ, શ્રી જામનગર–વકીલ ચત્રભેજ ગોવીંદજી. શ્રી અમરેલી—શા વીરચંદ જીવાભાઈ. શ્રી પડવંજ-જી. બાલાભાઈ ગીરધરલાલ; 32 જી . શ્રીમહુવા-શા, ગાડોલાલ આણંદજી. ત્રિી એનશા, સુંદરજી હરચંદ
*
,.:
*, *,
**
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
JAIN DHARMA PRAKASH
n
ત . 4 5 5 ) . . . . . . . . ઈ. ઈ. છે. છે કે છે. . 5 છે. છે. હ છે છે - ઈ. ઈ કઈ ક ઈ કઈ છે 55
. - દહેરો, નાદ વગાડતાં, ખરર થાય આકાશ; ઈ. તેમ ભૂતળ ગવતું, પ્રગટવું જૈનપ્રકાશ. ૧ 30:
જિજsey). ૮: છે ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? છે કે
છે
નર
--
-
-
-
પુસ્તક ૬ હ શક ૧૮૧ર કાર્તિક શુદિ ૧૫: સંવત ૧૯૪૬. અંક ૮મે,
.
નામ
, નાના નાના
श्री जैन धर्मो जयतितराम.
- જો . अनेक गुण संपन्न श्रीमन्महाराज श्री आत्मारामजी (ા વિનાના) વંઝાની શીયાટીક सोसैटीना सेक्रेटरी डाक्तर होनलना
मनोना आपेला उत्तरो. મુનિરાજ મહારાજ શ્રી આત્મારામજીના શિષ્ય મુનિ, હંસવિજયે છે વિવાર કરતાં કરતાં શ્રી કલકત્તે પધારેલા ત્યાં સ્તર હાનલ તેમને રૂબરૂમાં મળે છે અને કેટલાક પ્રશ્ન કરીને સંતોષ એક ખુલાસા મેળવેલા ત્યારે પછી તેઓ વિહેર કરીને મુરિદાબાગાડ્યા એટલે પાછળથી સદરહું ડાક્તર હોને નીચે જણાવેલા ત્રણ પ્રશ્ન છોક વલભજી હીરજી ઉપર ભાર મેળવવા માટે મોકલેલા, તેણે શ્રી દીલ્લી નીરજુ મહારાજશ્રી ઓમારામજી
- -:
: :
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- કી જૈનધર્મ પ્રકાશ. ઉપર મોકલ્યા તે પ્રશ્ન તથા મહારાજશ્રી એ લખી મોકલેલા તેના ઉત્તરો નીચે પ્રમાણે–
પ્રશ્ન પહેલું–શ્રી સ્થાનાં સૂત્રમાં દશ પ્રકારની રામાચારી લખી છે તેના અર્થ શું છે? - પ્રશ્ન બીજું—એ દશ સમાચારી જૈન સાધુને વાસ્તે છે કે શ્રાવકને વાતે છે?
પ્રશ્ન ત્રીજુ–ને સાધુને વાતે છે તે સાધુને યિદર એટલે મિથ્યા કરવું એવી બીજી સમાચારીમાં છુટછે તે શા માટે જોઈએ?
ઉત્તર પહેલે. સમાચારી અચ્છ વ્યવહારકા નામહે. સદશ પ્રકારક ઉનકા સ્વરૂપ એ સા જાનના.
૨ ડુંકીવાર–સાધુને અપસે છોટે સાધુસે કુછ કામ કરવાના હે તબતિસ છેટે સાધુ સે કહનાકિ તુમારી ઈચ્છા (ર) હવે તો મેરા યહ કામ તુમ કરી દેવો કકિ યહકામ ઈસ સમયમાં કર નહીં શકતા હું પર તુમારેસે જબરસે નહીં કામ કરવાતાë. યહ વિનયવાનું સાધુ કી અપેક્ષા પ્રથમ સમાચારીહે.
3 fમવર–શાસ્ત્રાનુસાર સાધુ ચલતા હૈ અર્થત અપના કિયાકલા સાધતા હૈ તિસમે ભૂલસે કઈ કામ વિપર્યય હો જાવે તબ મિથ્યાકાર કરે અર્થાત યહ મને વિપર્યય કરા હૈ સેમેરા કરા પાપ નિફળ હોવે. તાત્પર્ય યહ હકિ ભૂલસે અનુચિત કામ હોજાવે તબ પશ્ચાત્તાપ કરણ તિસકા નામ રિકાર સમાચારી હૈ.
૩ તથા વેર–સૂત્ર પ્રાદિ ગુરુ પુછા, જબ ગુરૂ ઉત્તર દે. તબ સુનકે કહા કિ જે આપને કહા હૈ સે યથાર્થ તૈસીડી છે. તિલક નામ દવા કરે . યહ સમાચારી સંપૂર્ણ કે ગુણ યુક્ત યથાર્થ જતા
' કે આરિચા–સા વિના જ અંધ ઉપર બાર નહી જાના જબ જરૂરી કામ પર ત વ સ શ ; . . પાર કરકે ઉમા. હિર - - - - ૧કી . ન :
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રજોત્તર,
૧૧૫
૬ નિફ--સાધુ અપના પ્રયોજન કરકે જબ ઉપાશ્રય આવે તબ અપને પઠન પાઠના દિવ્યાપારસ જે અન્ય વ્યાપાર કરને કે વાતે ઉપાશ્રયસે બાહિર ગયથા તિસ વ્યાપારકે નિવેધ અર્થાત સમાપ્તિ જનાનેકે વાસ્તે નિ સહિયા સમાચારી હૈ.
હું ૩,૪ના––વિહાર ભૂમિ આદિ જાના હે તથા હરેક કઈ કામ કરના હવે તબ ગુરૂ પૂછ કરના ઈસકો આપના સમાચારી
વડા –પ્રથમ કિસી કાર્ય કરને કે વાસ્તે ગુરૂ પૂછા, ગુરૂને આના દીની તુમ યહ કાર્ય કરો પરંતુ તિરસ કાર્ય કે કરણ કાળમું ફેર ગુરૂકે પૂછ કરના તિસકા નામ પ્રતિપૃચ્છા હૈ.
૮ –સાધુ ભિક્ષા માંગને લાયા હૈ તિસ આહારકે દેનેકિ દૂસરે સાધુ ચોક વિનતી કરની કે યહ આહાર આપ લીયે તિસકા નામ છંદણા હૈ.
૬ નિમંત –ભોજન અપને પાસતે નહીં હૈ પર અન્ય સાધુએક કહેના “આપ વાસ્તુ મેં ભેજન લે આઉ એસા કહેના ઉસકા નામ નિમંત્રણા હૈ.
૨ ૦ ૩વરHથા—દસરે આચાર્યાદિકે પાસ જ્ઞાન દર્શન ચારિતકી વૃદ્ધિકે વાતે વા સીખને કે વાસ્તે જાના તિસકે કહના મેં આપકાહી શિષ્ય હું ઐસા કહના ઉસકા નામ ઉપસંપત સમાચારી હૈ.
ઊત્તર બી. યહ દસ પ્રકારકી સમાચાર મુખ્ય વૃત્તિ તે સાધુહીકી અપેક્ષા હૈ ઔર કિસ કિસી ધર્મ કૃત્ય કરતે હુએ કઈ કઈ સમાચાર શ્રાવકજ કરી કહી હૈ.
ઉત્તર ત્રીજે. રાહને લકે કઈ કઈ વિપર્યય કર તિસમે અપની ભૂલ જનાદે, સ અપ ક ખ :- . ! કર કર ર ર . - મિયા કચ્છ -
ને નવાં સમઝને. 'ઈત્યમ્
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૧
www.kobatirth.org
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ. શ્રી વજસ્વાનીન' ચરિત્ર.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( સાંધણુ પૃષ્ટ ૧૧૨ થી.)
અહી ધરમાં સુનંદાએ નવ માસ પૂર્ણ થયે સરસા જેમ કમલને જન્મ આપે તેમ જવાનાર એક બાલકને જન્મ આપ્યું. તે સમયે સૂતિકાર્ડને વિષે જાગરણ કરવા રહેલી યુનાની સખીએ બાળક પ્રત્યે કહેવા લાગી કે હૈ બાલ! જો તારા પિતાએ પ્રત્રજ્યા અગીકાર ન કરી હાત તે! આજે તારે જન્મેાસવ રૂડી રીતે કરત! જેમ અનેક તારા છતાં આકાશચંદ્ર વિના સેાતું નથી તેમ સ્ત્રીજને ગૃહ વિષે છત પશુ પુરૂષ વિના ધર શે।ભતું નથી. સખીગ્મે તે સલાપ જ્ઞાનાવરણના લાધવપણાથી તે સંજ્ઞાવાન બાળકે શ્રવણ કર્યો અને સમજ્યેા. વિચારવા લા ગ્યા કે મારા પિતાએ પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરી છે. એમ વિચારતા જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. જાતિસ્મરણુ જ્ઞાનવડે સંસારની અસારતાને જાણી ક્ષારકર્ડ તે બાળક પિતાને માર્ગે પાંથ થવા ઉત્સુક થયેા. અર્થાત્ સંસારથી વિત થવા ઊજમાલ થયેા. મારી માતા મારાથી દ્વેગ પાની શી રીતે મારા ત્યાગ કરે એમ વિચારી માતાના ઊભગતે વિષે રા છે પણ્ રાત્રે 6વસ રૂદન કરવા લાગે. મધુર અંગે માયન કરવી, એક પ્ર ફારી રમકડાં દેખાડવાથી, નીંગાળામાં ચક, એલવાયી, ખેડામાં બેસારી અનેક કાર વર્ષ કરવાથી, મુખવા વગાડવાથી, શિરનું ચુંબન કરવાથી અને જી અનેક ક્રિયાએ કરવાથી પણ તે ખાળક છાનો રહ્યા નહિ. એમ નિરંતર રૂદન કરી છે. માસ થયા એટલે સુનદા પણ તે બાળકી ખેદ પામી.
અન્યદા ધનગિરિ અને આર્યશમિત વિગેરે શિષ્યેાના પરિવાર યુર ક્ત સિંહગિરિ આચાર્ય તે રસન્નિવેશ પ્રત્યે આવ્યા. તે સમયે વર તને વિષે રહેલા સિદ્ધગિરિ ગુરૂ સમીપે ધનગારે અને ગાતે જઈ તમ સ્કાર કરી વિજ્ઞપ્તિ કરી, હે સ્વામિન! આ રાત્રિવેરાને વિષે અમારે સ્વ. જનવ રહે છૅ. કૃપા કરી આપ આજ્ઞા આપે તે! અમે તેને વય તે જઇએ.' તેઓએ આજ્ઞા માગી તે સમયે જ્ઞાનેપયેગે શુભસૂચક શથુન જાણી ગુરૂ શ્રેષ્ટ સિદ્ધગિરિ મહારાજ ખેલ!. મે મુતી! આજે તમને મ હાન લાભ થશે માટે તમે જાઓ અને મારી આજ્ઞા છે કે આજે તમને
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી વજીસ્વામીનું ચરિત્ર
૧૧૭ સાચત્ત અથવા અચિત્ત જે મળે તે ગ્રહણ કરવું. પછી તે બંને મુનિઓ સુનંદાના ગૃહ પ્રત્યે ગયા. તેણીને બીજી સ્ત્રી ઓ ને : - તેઓ આ વ્યાને વૃત્તાંત કહ્યા. વળી સર્વ એ ક લાગી કે “હે સુનંદા ! તું તારો પુત્ર ધારન અર્પણ કર ! જોઇએ તો ખરા કે કયાં લઈ જાય છે.” તે સનળી બાળકથી ખેદ પામેલી સુનંદાએ નંદપ તે સ્તનપાન કરનાર બાળકને ગ્રહણ કરી ધનગિરિ પ્રત્યે કહેવા લાગી—“આટલા કાળ પર્યત આ બાળકનું આત્માની જેમ મેં પાલન કર્યું. તેણે મને ભલે પ્રારે નચાવી; એ રાત્રે દિવશ નિરંતર રૂદન કર્યા કરે છે, જો કે તમે પ્ર
જ્યાં લીધેલી છે તે પણ આ તમારા પુત્રને તમે જ ગ્રહણ કરે; મારી જેમ એ બાળકને પણ હવે ત્યાગ ન કરશે.” બોલવાને વિષે કુશળ એવા ધનગિરિ પણ તેના તેવા વચન શ્રવણ કરી હસીને બોલ્યા–હે કલ્યાણિ! અમે તો એમ કરશું પરંતુ તને પશ્ચાતાપ થશે. સર્વથા એ પ્રમાણે ન કર અને જો એમજ કરવાને ઈ છે તો હે ભદ્ર! સર્વની સાક્ષિ પૂર્વક કર. પુનઃ એને તું પામીશ નહિ.” પછી એ પ્રમાણે કહ્યા છતાં પણ સુનંદાએ અન્ય જનને સાક્ષિ રાખી ખેદપૂર્વક તે બાળક ધનગિરિને અર્પણ કર્યો અને તેમણે ગ્રહણ કર્યો.
ધનગિરિએ તે બાળકને પ બને છે પાક. તે સમયે - તે મત કરી ને નેમ લ મક રૂદન કરવાથી વિરામ પા
. - જેણે બાદ કર કે છે અને જેઓ ગુસ્ની આજ્ઞાન પાલક છે એ છે મુન સુના ઘરથી નીકળીને ગુરૂ સમીપે આ
. મહાસારવંત પુત્ર રત્વના ભારવડે ધનાંગરિને નમી ગયેલ ભાછું વાળો જેને ગુરૂ પાદ બેલ્યા- હે મહાભાગ! ભિક્ષાના ભારથી તું શનિના ઘરેલ છે તેથી તે મને સમર્પણ કર અને તારા હસ્તને વિશ્રામ પમાડ. પછી લમીન પાત્રરૂપ અને કાંતિએ સુરકુમાર સદશ તે બાળકને નવડે લઇને ધનગિરિ એ ગુરૂને રામર્પણ કર્યા અને તેજવડે જાણે પ્રકાશનો આધિપતિ સૂઈ હોય તેવા દેદીપ્યમાન તે બાળને આચાર્ય પોતાના બે હસ્તવ ગ્રહણ કર્યા. તે બાળકના અત્યંત ભારથી તત્કાલ વારિગ્રહણ કરેલ અંજલિની જેમ સિંહગિરિ બેઠા હતા તે મહીતલ નમી ગયું. તેના. ભારથી હાથને વળી ગયેલ જોઈ ગુરૂ વિસ્મય થઈ બોલ્યા “અહો પુરૂપ રૂપને ધારણ કરનાર આ વરસદશ બાળને ધારણ કરી શકાતો નથી. આ મહા
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી
નરમ પ્રકાર
પુ ત પુર બ ૨. પ્રવચનાવાર કશ માટે તેનું કાવડે રક્ષણ કરવું કારણ કે રન અપાળે કરીને વલ્લભ હોય છે. એ પ્રમાણે બેલી ગુરૂએ તે બાળક પાલન કરવા માટે સાધ્વીને સંપ્યો. તેણીએ વજ સરખા બળવાન તે બાળનું વજ એવું નામ આપ્યું.
પછી સાધવીએ ભક્તિવંત શય્યાતર કુળને વિષે જઈ તે બાળકને પોતાના જીવની જેમ રાખવાનું કહી પાલન કરવાને સોંપ્યો. કુમારને ઊછેરવાને વિષે કુશળ એવી શય્યાતરીઓએ પણ તે બાળકને પોતાના પુત્રથી અધિક પ્રતિવડે જતી પાળવા લાગી. પછી શોભાગ્યન ભંડાર સ્થાનરૂપ તે બાળક હંસ જેમ એક કમળથી બીજા કમલ ઉપર ફરી રમ્યા કરે તેમ-અધ્યાતર સ્ત્રીઓના ખોળામાં રમવા લાગ્યો. તેઓ પણ મંદમંદ ઊલ્લાસ પૂર્વક તે બાળકને રમાડતી હર્ષવાકુલતાને પામી. એમ સ્નાન પાન અને ભોજનવડે એક બીવની સ્પર્ધા કરતી મહા ભાગ્યશાળી શય્યાતરીઓ વને સત્કાર કરવા લાગી. વયે બાન અને પરીણામે વહ સરખા વજી પણ સંયમથી તેણીને અસુખ ઉપજે ૫. ૧ એવું કાઈ બોળ ચાપલ કરતો નહિ. જાતિ ની વવકવાળો અને કલ્પવિ તે પ્રાણ યાત્રાને માટે જ પ્રાસુક ભોજન ખાતો. જ્યારે જ્યારે નીતારાદિ કરવાની શંકા થાય ત્યારે તે પાલન કરનારી સ્ત્રીઓ પ્રત્યે પ્રથમથી સંજ્ઞા કરતો. શય્યાતર કુમારોની ઉપર પ્રીતિ દર્શાવતો તે જન્મભૂમિની જેમ તેઓને પ્રિય થઈ પડ્યો. ઉપાશ્રયે જાયતો જ્ઞાનોપકરણ લઈને બાલ ક્રીડા કરતો તેથી સાધવીને પણ નિરંતર આનંદ પમાડતો. એ પ્રમાણે સુરૂ ૫ અને શાળશાલિ વને જોઈ સુનંદાએ “આ મારો પુત્ર છે. એમ કહી શય્યાતરીઓ પાસે તે બાળક માંગ્યો. તેઓએ કહ્યું તારો આ બાળકની સાથે જનની પુત્રનો સંબંધ
અમે જાણતા નથી. અમારે ત્યાં તો એ ગુરૂની થાપણ છે.” એમ કહી તેઓએ તેને તે બાળક આપો નહિ એટલે તે દૂરથીજ પર દ્રવ્યવત વજી ને આનંદથી જોવા લાગી. પછી મહતું ઉપરોધે તેઓના ઘરને વિષે જઈ ધાત્રીની જેમ સ્તન્ય પાનાદિએ તે બાળકનું લાલનપાલન કરવા લાગી.
એવી રીતે લાલન પાલન કરાતો વજી અનુક્રમે ત્રણ વર્ષનો થયો તે વારે અન્ય સ્થાને વિહાર કરી ગયેલા ધનગિરિ વિગેરે સાધુઓ ત્યાં આવ્યા. તે સમયે ધનગિરિ આવશે ત્યારે મારા પુત્રને તેમની પાસેથી લઈશ એમ વિચારતી સુનંદા તેઓના આગમનથી આનંદ પામી, પછી તેમની
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વસ્યામનું ચરિત્ર, પોતે જઈને સુનંદાએ પોતાના પુત્રની યાચના કરી પણ તેઓએ આપ્યો નહિ અને આ પ્રમાણે કહ્યું- હે મુગ્ધ ! અમે નહિ માગ્યા છતાં તે આ બાળકને અમને આપ્યો છે તો હવે તું શા માટે પાછો માગે છે? કારણ કે વાંત અન્નની જેમ આપેલું પાછું લેવાને કઈ ઈચ્છતું નથી. વેચાણ કરેલી વસ્તુની જેમ આપેલી વસ્તુ ઉપરથી પણ આપનારનું સ્વામિત્વ જાય છે માટે પરવાધિન કરેલા આ બાળકને હવે તું પાછો ન માગ.” '
એ પ્રમાણે બંને પક્ષને વિવાદ કરતા જોઈ લોકો બોલ્યા “આ તકરાર નિવેડો રાજા લાવશે.” એટલે લોકોએ સહીત સુનંદા અને સંઘે સહીત સાધુઓ રાજ સભાને વિષે ગયા ત્યાં સુનંદા રાજાને વામ પાસે બેઠી અને દક્ષિણ પાસે શ્રીમાન સંધ બેઠે અને બીજા લોડો પણ યથાસ્થાને બેઠા. ત્યાં બંને પક્ષને સંવાદ સાંભળી વિચાર કરી ભૂપતિ બેલ્યોઆ બાળક જેના બોલાવ્યાથી તેની પાસે જાય તેને તે સોંપવામાં આ વશે. આ ઠરાવ બંને પક્ષે કબુલ કર્યો એટલે પ્રથમ બાળકને કોણ બેલાવે એ તકરાર ઉો. સ્ત્રી દુષ્કરકારિણી છે તેથી સર્વને અનુકપ્ય થાય છે. તેથી સુનંદા ઉપર અનુકંપા ધારણ કરનાર લોક બોલ્યા “આ બાળક સાધુઓની સાથે ઘણું કાળના સંગમથી પ્રેમવાળો છે તેથી તેનું વચન ઉલંઘન કરે નહિ માટે પ્રથમ સુનંદા તેને બોલાવે.' આ વાત સર્વેએ ૫સંદ કરી; એટલે સુનંદા નાના પ્રકારના રમકડાં, વિવિધ જાતિને ભોજન પદાર્થો વિગેરે દેખાડતી આ પ્રમાણે બોલી
રે બાળકો આ હસ્તિ, અશ્વ, આ પાળાઓ, આ રથે એ સર્વ તારે રમવાને માટે આપણેલા છે માટે તું આવ અને એ ગ્રહણ કર રે દારક! મોદક, મJક, દ્રાક્ષ, શર્કરા વિગેરે જે જે વસ્તુની તારે ઈચ્છા હોય તે મારી પાસે છે માટે તું આવ અને એ ગ્રહણ કર. રે આયુશ્મન તને જન્મ આપવાને વિષે હું સર્વાગ કૃષિ થયેલ છું માટે તું ચિરંજીવ, ઘણું કાળ પર્યંત આનંદ પામ, અને જલદી આવીને સુનંદાને આનંદ પમાડ ! મારો દેવ, મારો પુલ, મારો આભા, અને મારું જીવિત તું જ છે, માટે દીન થયેલી મને આલિંગન કરી જીવિતવ્ય આપ! હે વત્સ! આ સર્વે લોકોને જોતાં “ મને તુ વિલખી ન કરીશ નહિ તો મારું હદય પકવ ફળની જેમ દ્વિધા થશે. માટે રે હંસ સટશ ગતિવાળા હે વસ! તું આવ અને મારા ઉ. સંગને ભાવી શું તને કુક્ષિને વિષે ધારણ કરવાનું એટલું પણ આવ
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૦
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ ય મને નહિ મળે એ પ્રમાણેના રમકડા, ભોજ્ય પદાર્થો અને મીઠી વાણિથી પણ તે બાળક સુનંદાની તરફ–ગયો નહિ-લેશ માત્ર ખસ્યો નહિ.
માતાના ઉપકારનો કોઈ પુરૂષ કોઈ પણ રીતે અનુર્ણ થઈ સકતો નથી એમ જાણતો વિચક્ષણ વજી આ પ્રમાણે મનમાં વિચારવા લાગો-જે હું માતા ઉપર કૃપા લાવી સંઘની ઉપેક્ષા કરીશ તો નિશ્ચયે મારો દીધંતર સંસાર થશે. આ મારી માતા ધન્ય છે. અલ્પ કર્મવાળી તે દિક્ષા અંગીકાર કરશે. એની ઉપેક્ષા કરવી એ સહજ માત્રનું દુઃખ છે. એ પ્રમાણે વિચારી દીર્ઘદર્શ વજી વજીની જેમ કઢાશયવાળો થઈ પ્રતિમાની જેમ તે સ્થાનકથી જરા પણ ચાલ્યો નહિ. તે સમયે રાજા બેલ્યો – હે રસુનંદા! તું ખસી જા. જાણે તને માતા તરીકે જાણો–ઓળખતો–જ ન હોય તેમ તારા બેલાવ્યાથી એ તારી પાસે આવ્યો નહિ.
પછી રાજાએ પ્રેરેલ ધનગિરિ અવસર પામી રજોહરણ ઉંચો કરી–આગળ ધરી-થોડા શબ્દ બોલ્યા-રે અનઘા જે વૃતને વિષે તારો વ્યવસાય હોય–જે તું સ્વયંતત્વ હતો તું આ રજોહરણધર્મ ધ્વજ–અંગીકાર કર.”
( અપૂર્ણ. )
चरचापत्रनो उत्तर
શ્રી સુરત નિવાસી શા. તીલકચંદ તારાચંદ વૈદના તરફથી કેટલાક પ્રશ્ન એક ચરચાપત્ર સાથે લખાઈને આવેલા તેના ઊત્તર મુનિરાજ - હારાજશ્રી આત્મારામજીની સંમતિને અનુસાર આ નીચે દાખલ કર્યા છે. ચચાપત્ર તથા પ્રશ્નો સ્થળ સંકોચના કારણથી દાખલ કરેલ નથી.
ઉત્તર. ૧ શ્રી આચારદિનકર નામે શ્રી વદ્ધમાનસૂરીનો કરેલો ગ્રંથ છે તેમાં ગર્ભથી માંડીને મરણ પર્યત સોળ સંસ્કાર લખેલા છે તેમાં વિવાહની વિ. ધીમાં લખે છે કે કન્યાના ઘરમાં પ્રેમની સ્થાપના તથા પૂજા અને વ. રના ઘરમાં સતગુરની સ્થાપના તથા પૂજા, ગણપતિ પૂજાને બદલે કરાવવી. આ સબંધની વિશેષ વિધિથી સદરહુ ગ્રંથમાં જોઈ લેવી.
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચરાપલનો ઉત્તર,
૧૨૧ દરેક શુભાશુભ પ્રસંગમાં ક્રિયા કરાવનાર દઢ જનધર્મી તથા પરમાર્થ જાણનાર શુદ્ધ શ્રદ્ધાવાન બ્રાહ્મણ હોવું જોઈએ એ રીતે આચારદિનકરમાં લખેલ છે.
જૈન મતમાં તો ઉપર પ્રમાણેના બ્રાહ્મણો અસલથી ક્રિયા કરાવનાર છે અને આજ કાલ જે કરાવે છે તેને મૂળમાં તો જ્યારે પૂર્વાચાર્યોએ શ્રાવકોના શ્રીમાળી, ઓસવાળ વિગેરે ગોત્રો બાંધ્યા ત્યારે જ પૂવત ગુણવાળા બ્રાહ્મણોનું તેવાજ નામથી તેમના ગર (ગુરુ) તરીકે સ્થાપન કરેલું પણ પાછળથી વાણુઓ ઢીલા પડી ગયા એટલે તેઓ સ્વતંત્ર થઈ જવાથી મરજી માફક વર્તવા લાગ્યા અને સ્વેચ્છા મુજબ ક્રિયાઓ કરાવવા લાગ્યા. હજુ પણ અમારા સાંભળવામાં આવ્યું છે કે સર્વ ક્રિયા કરાવનાર શુદ્ધ શ્રદ્ધાવાળા જેની બ્રાહ્મણો અદ્યાપિ કર્ણાટક દેશમાં છે.
ર મરણ પ્રસંગે સુખડ તથા શ્રીફળ સંયુક્ત દહન કરવા સંબંધી હકીકત કોઈ જૈન શાસ્ત્રોમાં નથી પરંતુ આચારદિનકર ગ્રંથમાં “મૃતકને અગ્નિ સંસ્કાર કરવો” એમ લખ્યું છે. - ૩ મરણ પ્રસંગે રડવા કુટવાને જે રીવાજ ચાલે છે તે ફકત દેશ રૂઢી છે. શાસ્ત્રોક્ત નથી. અને એ બંધ કરવાનું તો ગ્રહસ્થ વર્ગના હાથમાં છે. સઘળા એકત્ર થઈને જેમ ધારે તેમ કરી શકે.
૪ મરણ પ્રસંગે દાહાડે, વરસી, શ્રાદ્ધ તથા વાસ્તુ વિગેરે ક્રિયાઓ થાય છે તે શાસ્ત્રોક્ત નથી ફકત લોક રૂઢી છે તેમાં પણ જે કોઈ ધર્મ જા
ને જમાડે તેને દૂષણ લાગે. બ્રાહ્મણ આદિ કોઈની પણ આજીવીકા બંધ કરાવવી એ જનમતને ઉપદેશ નથી પરંતુ મોક્ષ અર્થે ધર્મ બુદ્ધિ એ તેમજ ગુરૂ બુદ્ધિથી દાન દેવાની મનાઈ છે કિંતુ અનુકંપા કરીને બ્રાહ્મણને તો શું પણ રસ્તામાં ચાલ્યા જનાર ભિક્ષુકને પણ જમાડવાની મનાઈ નથી.
૫ શાતિભેદ વિષે જૈનધર્મ વિષયક પ્રશ્નોત્તર” નામના ગ્રંથમાં ૨૩ - મા પૃષ્ટ ઉપર જોઈ લેવું. અને લોકોમાં જે જ્ઞાતિ, વિરૂદ્ધ તેમજ નીચ
ગણતી હોય તેનું ખાઈ લે તેને માટે તેમજ ફરીને તે માણસને જ્ઞાતિમાં લેવો હોય તે તેને માટે જે ક્રિયા કરાવવી જોઈએ તે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય કૃત ગતિ નામે ગ્રંથમાં લખેલ છે ત્યાંથી જોઈ લેવો.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૨
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ ૬ જૈન શાસ્ત્ર પ્રમાણે જ્યાં જવાથી પિતાને ધર્મ ભ્રષ્ટ થઈ જાય તેવું સ્થાનકે ન જવું. અને કદિ કોઈ ગયો હોય પરંતુ ધર્મ વિરૂદ્ધ કોઈ કૃત્ય તથા આચરણ ન કર્યું હોય તો તેને કોઈ જાતનો દંડ દેવાની જરૂર જણાતી નથી તેમજ તેની સાથે જમવા જમાડવામાં કોઈ પણ પ્રાયશ્ચિત નથી. શિવાય દેશ રીવાજ તથા જ્ઞાતિ રીવાજ જે દેશમાં જે પ્રમાણે પ્રવર્તમાન હોય તેને અનુસરે વર્તવું ઠીક છે.
૭ દિપાંતર જનારને માટે ધર્મ વિરુદ્ધ આચરણ ન કરે તો શાસ્ત્રમાં તો કાંઈ બાધક બતાવ્યો નથી. શ્રીપાળ રાજાએ દેશાટન કર્યું અને જુદી જુદી જ્ઞાતિની કન્યાઓ પરણી લાવ્યા તે સબંધમાંતો તે વખત હાલની જેવો જ્ઞાતિભેદ, જ્ઞાતિબંધન તથા દેશ રીવાજ નહેાય તે એમ સમજવું.
જય. પંચ મહાવ્રતધારી મુનિ મહારાજાઓ જેને નિરંતર યાદ કરે છે, બારવ્રતધારી શ્રાવકે પણ જેનું રટન કર્યા કરે છે અને સમદષ્ટિઓના હદયમાંતો જેનો વાસજ છે એવી અને પુણ્યોદય વડેજ જેની પ્રાપ્તિ છે એવી ગથળાને માટે શાસ્ત્રકાર નીચે પ્રમાણે કહે છે –
जयणाय धम्मजणणी जयणा धम्मस्त पालणी चेव । तववुट्ठीकरी जयणा एगं तसुहावहा जयणा ॥
ભાવાર્થ-જયણા ધર્મની માતા છે, જયણા ધર્મનું પાલન કરનારી છે, તપની વૃદ્ધિ કરનારી જયણા છે અને એકાંત સુખને આપનારી પણ જયાજ છે.
શાસ્ત્રકાર જેને માટે આટલી બધી પ્રશંસા કરે છે તેને ગુણ સબંધી વિચાર કરીએ તો તે વાસ્તવીકજ છે. કારણ કે દરેક ધર્માચરણમાં જણાની મુખ્યતાજ છે. તેમાં પણ ધર્મનું મૂળ જે દયા તેની તો એ મોટી બહેન જેવી છે. કેમકે જે પ્રાણુના -હદયમાં દયા એ પરિપૂર્ણ પણે વાસ કરે હોય છે તે જ વણાને વિષે પ્રવર્તે છે. મુનિ મહારાજને પિતાના વ્રતસાધ. નની અંદર જયણાની મુખ્ય કરીને જરૂર છે. બેસતાં, ઉઠતાં, લતાં, ઊભા રહેતાં, વાત કરતાં, આહાર પાણી વહોરતાં, ગોચરી કરતાં, સંથારે ફાયને કરતાં અને છેવટે નીદ્રામાં પણ મુનિ મહારાજા તેનેજ યાદ કરે છે અને તેના મદદથી જ પોતાના આઘમહાવતને સાચવી રાખે છે. જે અંતર મુદ્ર |
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જયણા.
૧૨૩
તેને યાદ ન કરે તે! અવસ્ય વ્રત ભંગનું અથવા તે। અતિચાર દેષ લાગવાતુ કારણ બનેછે. દરેક સ્થાનકે પ્રમાર્જના કરીને ખેસવુ, ઉડવુ' અને શયન કરવુ, એ જયશુાનેાજ પ્રકારછે, ખેલતાં મુખપાસે મુખવસ્ત્રીકા રાખીને જ ખેાલવું એ પણુ જયણાને પ્રકારછે અને વસ્ત્રાદિ પ્રતિલેખના કરીનેજ ઉપયોગમાં લેવા મુકવા એ પણ જયણાનેાજ પ્રકારછે. જીવદયાનું ખરી રીતેવુ પારપાળન એ વડેજ થાય છે.
હવે વ્રતધારી તેમજ સમ્યકૂદષ્ટી શ્રાવકોના સબંધમાં વિચાર કરીએ તેા તેને તે! જયણાની બહુજ જરૂરછે કેમકે આઠે પહેાર અનેક પ્રકારના આરભના કાર્યમાં પ્રવર્તતાં જો યાની બુદ્ધિ હૈાયતે। જયણા કરવાની જરૂર પડેછે જેના મનમાં દયાને વાસછે અને હિંસાને ત્રાસછે તે જયા રહીત કોઈ પશુ કાર્યો કરી શકતે નથી. અનાજ વગેરે વ્યાપારમાંતેમજ પ્રવાહી પદાર્થના અને મિષ્ટતાવાળા ગેાળ, ખાંડ; સાકર અને પકવાનાદિકના બ્યાપારમાં પણ યુક્ત દ્રષ્ટિએ જોઇએ તે પ્રાયે જીવ દયા પળી શકાતીજ નથી તે પશુ નિરૂપાયવડે એવા વ્યાપારમાં આવી પડેલ શ્રાવક, બતી શકે તેટલી જયણા રાખીને જીવદયાને આગળ કરેછે અને અનાયાસે થતી હિંસાને જોઇને તેનું હૃદય કમકમેછે. પણ જેના હૃદયમાં દયાને વાસ નથી અને જયણાની જેને સ્મૃતિ પણ નથી તે નિર્દયપણે પેાતાનું કાર્ય કરેછે અને દ્રઢ કર્મ બંધકરી દુર્ગતીગામી થાયછે. જેવું -હદય જયા · પાળવામાંજ તત્પરછે તેનાથી પણ જો કે પૂર્વેત વ્યાપારામાં હિંસા થઇ જાય છે ખરી તે પણ તેનુ મન આર્દ્ર હોવાથી અને બનીશકતી રીતે જયણા કરતે હોવાથી તેમજ થતી હી`સાને માટે તેના દીલમાં ત્રાસ હેાવાથી તે બહુજ શિથિલ કર્મ બંધ કરેછે.
વ્યાપારની અ વખતે વખતે છે.
અને નાશ થઇ ઉપયાગ હતા
જયણાની વિશેષ જરૂર જોઇએ તે ગ્રહસ્થીને ગ્રહ દરહે. ધરમાં જયણા પાળવાની જરૂર સ્થાતે સ્થાને અતે તેમાં તે જયણા પળતી નથી તેા અનેક જીવાની ઉત્પત્તિ જાયછે. વિચારો કે પ્રથમ પાણી ગળવાની અંદર વસ્રને નથી અને જો છૌદ્રવાળું હાયછે. તે અનેક એ×ી જીવા પીવાના પાણીમાં આવી ભયછે, પાણી પીવાના પાત્રા સબંધી ઉપોગ હતેા નથી. અને મેરે લગાડેલાજ પાત્રા વારંવાર પાણીમાં બોલાયા કરેછે તે અનેક સમુઇમ જવા ઊપજેછે અને તેને નાશ થાયછે, દીપક કરવાના કાડીઆ સ ધી ઉપયોગ હોતા નથી અને જે તે બહારથી તેલ `વાળું થયેલુ હાય છે તે
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૪
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ અનેક ત્રસ જીવ ઊડી ઊડીને તેને ચાટે છે અને મૃત્યુ પામે છે, તેની ઉપર જે દીવા ઢાંકણું નિરંતર ઢાંકી રાખેલું જ હોતું નથી તો દી કરેલ હોય ત્યારે અને તેવિના પણ અનેક પતંગી આદિક છે તેમાં ઝંપાપાત ખાઈને પ્રાણ ત્યાગ કરે છે, રસાઈ કરવાના ચુલા સંબંધી ઉગયોગ હેતે નથી અને પ્રમાર્જનાદિક કર્યા વિના જ રસોઈ કરવાની શરૂઆત કરી દેય છે તો રાલીએ નિવાસ કરી રહેલા અનેક જીવોનો નાશ થાય છે. અનાજનું યથાર્થ પ્રકારે સંશોધન કરીને તેને રાંધવામાં આવતું નથી તે, તેમાં અનેક ત્રસ જીવોને નાશ થાય છે અને તે પાછા પિતાનાજ ભક્ષણમાં આવે છે, ધી. તેલ વિગેરે પ્રવાહી પદાર્થોના ભાજન ઉઘાડા રાખવામાં આવે છે તે અનેક તેમાં પડીને પિતાના પ્રાણને નાશ કરે છે, ગોળ વિગેરે ચીકાશદાર, પદાર્થોમાં ચાટી જઈને પ્રા રહીત થાય છે અને કેટ: એક બીજા પદાર્થો અણઘટતી રીતે મેળવાથી તેમાં પણ અનેક નેશ થાય છે અને પછી તેની કિંમતની સુ છે તેનો ત્યાગ કરી શકાતો નથી પણ પિતાના ભક્ષણમાં લેવાય છે. કદાપિ ત્યાગ કરે તો તેથી કાંઈ થયેલો જીવને નાશ દૂર થતા નથી. આ પ્રમાણે ઘરના સંબંધમાં લખવા બેસીએ તો બેસુમાર કારણે એવા મળી આવે છે કે જેમાં જપણું ન રાખવાથી અનેક ત્રસ અને સમુઈમ જીવોની ઉત્પત્તિ અને નાશ થાય છે. પરંતુ તેની તમામ બાબતો સૌની દ્રષ્ટીએ વારંવાર પડતી હે વાથી તે સંબંધી વિસ્તાર કરવાની કોઈ પણ જરૂર જણાતી નથી હવે આ બધી બાબતમાં જયણા રાખીને જીવ હિંસા થવા ન દેવી એ કામ મુખ્યત્વે કરીને સ્ત્રી વર્ગનું જ છે. તે દયાર્દ ચિત્તવાળા શ્રાવકે દરેક કાર્યમાં જયણાની જરૂર સ્ત્રીવર્ગને સમજાવવી જોઈએ. જ્યાં સુધી જેના ઘરમાં જ યણ પળાતી નથી ત્યાંસુધી તેના ઘરને સુજ્ઞ શ્રાવક કદી પણ શ્રાવકનું ઘર કહેશે નહીં. - સ્ત્રીઓ તો બીચારી જ્ઞાનાભ્યાસથી બહાળતાએ કરીને વિમુખ હોય છે તેથી પુરૂષ વર્ગે આ વિષય વાંચીને લખવાની સાર્થકતા થવા માટે સ્ત્રી વર્ગને અવંસ્ય વાંચી સંભળાવ અને ગૃહની અંદર જયણાનું પ્રવર્તન કર રાવવું. જયથી જ દયા, દયા વડે જ ધર્મ અને ધર્મથીજ આ દુઃખરૂપ સંસારથી મુક્ત થાય તેમ છે માટે દરેક જૈન બંધુઓએ ગ્રહમાં, વ્યાપા
રમાં તેમજ ધર્મ કાર્યમાં પણ જ્યણાને જ આગળ કરવી જેથી અનુક્રમે - મેક્ષ સુખની પ્રાપ્તિ થઈ શકે.
- તથાસ્તુ.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાવનગરમાં ઉહાપનતા મહેાત્સવ, ભાવનગરમાં ઉદ્યાપનને મહાત્સવ.
૧૫
ગયા આસો માસમાં ભાવનગરમાં ઉજમણાના મહાત્સવ થયેા હતેા એ મહેાત્સવ અત્રેના રહેનાર શા આણુજી પુરૂષૅત્તમ તરફથી કરવામાં આવ્યેા હતેા. મહાસત્રને માટે મારવાડીના વડાના નામથી ઓળખાતી જગ્યા. જ્યાં મુનિમહારાજા ઉતરે છે તે પસંદ કરવામાં આવી હતી અને તેને માટે સધની આજ્ઞા લેઈ વીશ દિવસ અગાઉથી મ’ડપ વિગેરેની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી એ જગ્યાની વચ્ચે મેટ ચેાક છે, કરતી એસરી છે. અને એસરી ઉપર કુરતી મેડી છે. મધ્યના ચેકમાં ત્રીશ ગજની લભાઈ અને ખાર ગુજતી પહેળાઈએ મધ નાંખવાનાં શે તે એ ચેકના મા જે એરંગીલાં હોય ત્યાં દેશના પર ચડી કે ૧૨ બક્ષબા વાળી ી કેરીયી ના મંદી નાઇએ સરખા કરી લીધ તા. માની. આગલી બાજુએ બારી પાટીથી ત્રણ કમાને કરવધુમાં ! હતી તેવી રીતે બબ્બે ત્રણ કમાન નાંખી મંડપના એ ભાગ કરવામાં આવ્યા હતા. આ સુધી કમાતા કનાજીરાથી કરવામાં. સ્મા હતી તેથી તે ત્રણી શૈાભા આપતી હતી.
કુરતી એાસરી જેતે ધેરાવ સવાસેા ગજને સુમારે છે તેનાં કરતા છોડ આંધવાને માટે ત્રણ ત્રણ પગથી ચણી તે ઉપર્ સંગ સારી પાટીમાં નાખ્યાં હતાં; તે એ સર્વે ભાગ સુંદર ગુલામો ખેડાથી ઢાંકી દીવેા હતેા. એ એશરી ઉપરના થાંભલાએની વચ્ચે સેનેરીગીટદાર કાગલેથી પચીશ સત્તાવીશ કુમાનેા કરી હતી. એ શિવાય મકાનતે મુખ્ય દારે એક તથા ચાલમાં એક એમ એ બાજી સુશોભિત કમાન ફરી હતી.
For Private And Personal Use Only
મંડપની અંદરને ભાગ જે સમયેારસ હતેા તેની અંદર મધ્યે મુખઈથી શ્રીશાંતિનાથજીને દેહેરેથી મંગાવેલુ મેાતીની જાળીએવાળુ પાંચ ચામુખ પધરાવી શકાય તેવુ સમવસર પધરાવ્યું હતું. તેમાં મધ્યના ૫ખાસણ ઉપર ચતુર્મુખ પ્રતિમાનું સ્થાપન કરવામાં આવ્યું હતું. એ મડપ માંચીનીખાનાની ગેાભા ઘણી સરસ કરવામાં આવી હતી. ક્રૂરતા સલ્ફેત કાચ બાંધવામાં આવ્યા હતા. વચ્ચે હેટા ૧૪ ઝુમરા, દઢોને આશરે દાંડી, અને પચાશ વાલસટ જેટાએ નાંખ્યા હતા. આ શિવાય સમવસરણુમાં પણ સા દેઢશા છુટા દીવા મુક્યા હતા, આથી રાલિ સમયે તે આ મંડપ ભૂવનનું મરણ કરાવતા.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૨૬
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ.
મહંત્સવની શરૂઆત આધીન સુદૃ ૯ થી કરવામાં આવી હતી તે દિવસે ઉર્શનમાં સ્થાપન કરવાની વસ્તુ લઇને કરવાને વઘેાડે તે!; વધેડાની ગેભા ઉત્તમ હતી તે સાથે છેડની છાખાએ શૅભા માં જૂદ પ્રકારની વૃદ્ધિ કરી હતી. આશરે (પ) બ્લડ થયા હતા. જેમાંના નવ તેએના ઘરના, ખાર તેમની પુત્રીઓના, તથા આર્કીના તેઓના કુટુંબી ન સંધના બીજાં મત્સ્યેના હતા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ખીર દેસ એટલે જન્મ દર વસ પ્રાત:કાળમાં છે ભાર વાતુ તથા સાસુમાં નું ધાવતુ વય મુર્ત્ત હતું. પ્રસાર્ધ થી સુંદર વધે પરરીતે કાના! લઈ આ પુશ્માનું આવાગમન, ટીખતના અવાજ, સુરતથી મગાવેલ ઇંગ્રેજી વાજાના સુંદર ગાયને, અને ખીજી નાના પ્રકારની રચનાથી તે સમયે તે મકાન પરિપૂર્ણ હતુ.. સર્વે ડ એવી સારી રીતે ગાઠવાયા હતા કે જાણે છેડના પ્રમાણમાંજ મકાન નવું ખાંધ્યુ હોય તેવી અજાણ્યા માણસને શ ંકા થતી હતી. પૂર્વ તરફની એશરીના મધ્યમાં તેમના સાત છેડ જે સુરત મધ્યે ભરાવ્યા હતા તે માંધ્યા હતા અને તેની આશપાસ તેમના કુટુંબી વર્ગનાજ સર્વે હેડ બાંધ્યા હતા. સામી બાજુએ, અને પાછળની બાજુએ ખીન્ન સર્વે હાડ ખંધાયા હતા. છેડ ખાંધ્યાન ́તર જ્યારે સર્વે વસ્તુએ ગાંઠવાઈ ગઈ ત્યારે એક જૂદાજ પ્રકારની શોભા થઈ હતી. અન્ય દરીનીઓ જોઇને જાણે એક પ્રદર્શન હેાય એવું અનુમાન કરતા, સ્વધર્મીએ ભવ્ય જીવે સ્થાપન કરેલા ના ન, દર્શન અને ચારિત્રના ઉપકરણો ભેઈ આનંદ પામી અનુમેદન કરતા હતા. જેમ કાઈ રાજ શૂન્ય નગરમાં ભૂપતિને પટ્ટાભિષેક થય ને આનંદ વર્ષે તેમ મડપની મધ્યમાં સ્થાપન કરેલ્થ સમવરમાં પ્રભુ પધરાવ્યા પછી લેાકેા હર્ષભેર દર્શન કરી અહ્લાદ પામતા હતા.
તુમ હોસ્ટની શરૂઆત પણ તેજ દિવસથી કરવામાં આવી હતી. પ્રથમ દિવસે સત્તરભેદી પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. ત્યાર પછી હમેશાં ખીજી જૂદા જૂદા પ્રકારની પૂજા ભણાતી. પૂજામાં પણ ઘણાજ ઢાંઢ આવતા. સાંજ સુધી મનુષ્યેાની દંડ રહેતી. હારમેાનિયમ્ વિગેરે જૂદા જૂદા પ્રકારના વાજિંત્રાના' સાજ મેળવી ગાયન થતાં અને તેથી સર્વે શ્રવણુ કરનાર મનુષ્ય તેમાં લીન થઈ ત્યાંથી જવાને ઉત્કંઠીત થતા નહિ. એમ દિન દિન પર શાભામાં વૃદ્ધિ થયા કરતી. રાત્રે રાશની થયા પછી દર્શન કરવાની ડેડ થતી તે સાથે જોવા આવનાર અન્ય દર્શનીએની એટલી ભીડ થતી કે જગ્યા વિશાળ છતાં મુશ્કેલીએ અંદર જવાનું કે બહાર નીકળાતુ,
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાવનગરમાં ઉઘાપદનો મહોત્સવ. ૧૨૭ તે જોઈ એવું અનુમાન બધાનું કે શહેરને કઈ માણસ આ રચના જોયા વિના રહે નહિ હોય. રાજ્યાધિકારી પુરૂષ પણ આ ભવ્ય રચના જોવાને આવ્યા હતા. પૂર્ણિમાને દિવસે ખૂદ ભાવનગરના મહારાજા સાહેબ, દિવાન સાહેબ અને બીજા રાજ્ય પુરૂ આ અલૌકિક રચના જોવા પધાર્યા હતા અને તેઓ જેઈને અત્યંત ખુશી થતા હતા એવું તેમના વચનથી અને મુખમુદ્રાથી સાથેના મનુ અનુમાન કરતા. ફરતા બેડ પાસે ફરી.
અને પૂરી કરીને ન–૧૫ મજગતમાં અપી દસ મિ. નિટ આ સાહેબ પ્રભુ સન્મુખ બે હતા, અને પ્રાંતે ઘણા જ આનંદ સાપ દિ: પ હતા અને તે આનંદના બદલામાં બીજે દિવસે જલયાત્રાના વરઘોડામાં કેટલીક વસ્તુઓ જે બીજા વરઘોડામાં ન મળતી તેને માટે હુકમ કર્યો હતો.
વદ ૧ ને દિવસે જળયાત્રાનો મોટો વરઘોડે હતો. આ વરઘોડાની શેભા અપૂર્વ હતી. તેનું વર્ણન લખતા એક હુંશિયાર લેખકની કલમ પણ થાક્યા શિવાક ન રહે. દેશી પરદેશી માણસોની ઠઠ પુષ્કળ હતી. આગળ દરબારી ડંકે અને નિશાન ચાલતા, તે પાછળ (૧૬) બારીગર સ્વારે, તે પાછળ (૨૫) સીકંદરી સ્વારા તેઓના ડંકા નિશાન સાથે અને પાછળ છે. દ્રધ્વજ-જિનશાસનની ધ્વજ ફરકતી હોય–તેમ ચલાવવામાં આવ્યો હછે. તેની પાછળ ઝરીને ડંકે તથા નિશાન, તાવદાન, કેતલને ઘેડા, આરબની બેર, ત્રણ પડઘમ, દશ બાર, ત્રાસાની જેડ વિગેરે અનુક્રમે શેભીતી રીતે ચલાવવામાં આવ્યું હતું. આ શેભાની સાથે મનુષ્યોની ઠઠથી બહુજ વરઘોડો ભવ્ય લાગતો હતો. મધ્યે હાથી ઉપર સુંદર રૂપાનો હોદામાં પ્રભુ પધરાવ્યા હતા એ જોઈને પ્રેક્ષકના મનને કોઈ અલૈકિક સ્થિતિનું મનન થતું હતું. ખરેખર એ શેભાં અવર્ણનીય હતી. હાથી ચલાવનાર તરીકે, પ્રભુને લઈને બેસનાર તરીકે, અને પાછળ ચામર ઉડાડનાર તરીકે મહોત્સવ કરનારના ત્રણે પુત્રો બેઠા હતા તેથી જાણે તેના મહસવના ખર્ચનો-હોંશનો–સર્વે હા તેજ સમયે આવી ગયો હતો. રસ્તે તેએ પૈસા ઉડાડતા તેથી અન્ય દર્શનીઓ તે શાસનની પ્રશંસા કરવા સાથે ઉત્સાહથી અનુમોદના કરતા.
વદ ૨ ને દિવસે મંડપવાલા મકાનની ઉપર વ્યાખ્યાનશાળામાં આ ખુશાલી નિમિત્તે “જૈનધર્મ પ્રસારક સભા તરફથી એક જાહેર સભા - રવામાં આવી હતી. તે સમયે માણસની ઠઠ પુષ્કળ હતી પ્રમુખ સ્થાન દેશી, આણંદજી પરશોતમને આપવામાં આવ્યું હતું. ઘણું પરદેશ સજન ગ્રહો જેઓ મહેસવ ઉપર આવ્યા હતા તેઓ પણ સભામાં પધા
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૮
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ,
કર્યા હતા. પ્રારંસમાં સભાના મંત્રી અમરચંદ ઘેલાભાઈએ જિન સ્તુતિ ક્યા બાદ શ્રાવકેની સ્થિતિ કેમ સુધરે એ વિષય ઉપર ભાષણ આપ્યું હતું અને તે પછી દોશી આણંદજી પુરૂષોત્તમના પુત્ર-અને આ સભાના પ્રમુખ કુંવરજી આણંદજીએ તેજ વિષય ઉપર સરસ રીતે વિવેચન કર્યું હતું. બાદ પેલેરી નિવાસી શાદેવશી ડાહ્યાભાઈની બનાવેલી નીચેની કવિતા તેજ નગરના રહેનાર ભાઈ ધારશી વીચંદે વાંચી હતી.
(ત્રાટક) ઉછરંગ અતિ ચિત્તમાં ઉલસે, મને રંગ ઉમંગ અધિક દીસે; નિરખી રચના શુભ મંડપની, ઉતરી અહી સ્વર્ગપુરી શું બની? પ્રગટયો રવિ કે ચળકે શું મણિ, બની છે રચના ભલી ભાત તણી; તરણ સમ જ્યોત ઉત થયો, જિનશાસનમાં જયકાર થયે. દિપતું વળિ દેવળ તે નિરખી, નરનારી વદે મનમાં હરખી;. ચડતી સ્થિતિ શ્રાવક કોમ તણ પ્રથમેં ગણું ભાવપુરી શું બની. ભલી-ભક્તિ વળી શુભ ભાવ ભલે, ગણું શ્રાવકનો દિનમાન વલ્યો; લીમડલી મંગલ કામ કરે, અતિ હર્ષ વળી ઉત્કર્ષ ધરે. પરધર્મી વખાણ કરે વિવિધે, પરશંસતા શાસન જૈન બધે; બહુ હેત ચિત્ત થકી ઊચરું, ધન્ય દિન અને ધન્ય પુન્ય ગણું. અનુમોદને સર્વ કરે મનમ, નિરખી રચના વિકસે તનમાં. ભરી આજે સભા અતિ હર્ષ તણી, ગણિએ શિવ સાધન પાપ હણી. પ્રભુ પાસ કહું કરજોડી કરો; કરો ચડતી સહુ વિદન હરે; વેળી જ્ઞાન પ્રસાર-પ્રસાર કરે, નિજ નામ પ્રસારક સાથે કરો.
તે પછી સંભાના મંત્રીએ શેઠ આણંદજી પુરૂષોત્તમ પાસે . આ મ. હિસવની ખુશાલીમાં સભાને કાંઈ ભેટ આપવા વિજ્ઞપ્તિ કર્યાથી તેઓએ સ
ભાનો જ્ઞાન વૃદ્ધિના કાર્યમાં ૩૫૧) બક્ષીસ આપ્યા હતા. બાદ ફલ ગોટા વહેંચી સભા બરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી.
વદ ૩ ને દિવસે તેઓના તરફથી કાશી જમાડવામાં આવી હતી અને વદ ૪ ને દિવસે પ્રભાતે મહોત્સવની સમાપ્તિ સાથે છોડ તથા સમવસરણ વધાવી લીધું હતું.
આવા મહેસવથી ઘણો જ લાભ છે. એટલું જ નહિ પણ તેથી ઉત્તર રોત્તર પુન્યબંધન થાય છે. ઘણા માણસો વિવાહાદિ સાંસારિક હેતુઓમાં પૈસા ખરચે છે તેઓએ આ ઉપરથી વિચારી, સર્વદા આવા કાર્યમાં ઉત્સાહીં થવું જેથી શાસનની ઉન્નતિ થવા સાથે-કથની સાર્થકતા થાય યશનો વિસ્તાર થાય અને સંભ ગતિનું સાધન થાય..
થાસ્તુ
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પુસ્તકોની પહોચ. , વૈરારાત-વરાગ્ય રસે કરીને ભરપુર આ શતક, મુળ ગાથાઓ અને અર્થ યુક્ત શ્રી અમદાવાદ નિવાસી શા. છગનલાલ એહેચરદાસ તરફથી બહાર પાડવામાં આવ્યું છે તેની એક નકલ અમને બક્ષીશ દાખલ મળી છે તે સ્વીકારીએ છીએ આ બુક જેન બંધુઓને ખરીદ કરવા લાયક છે. અક્ષર શુદ્ધ શાસ્ત્રી લીપીના છે. બુકના પ્રમાણમાં કિંમત ચાર આને રાખેલી છે તે વાસ્તવીક છે જોઈએ તેણે પ્રસિદ્ધ કર્તા પાસેથી ઠેકાણું કીકા ભટની પળમાં કરીને મંગાવી લેવી,
નવી ચોપડીઓની જાહેર ખબર. અમારી ઓફિસમાં વેચાણ મળતી (૧૬૭) બુકનું કીંમત સહીત લીસ્ટ છપાવીને બહાર પાડેલ છે અને ગ્રાહકોને વહેંચેલ છે, જોઈએ તેણે પત્ર લખીને મંગાવવું. તેમાં લખ્યા શિ. વાયની નવી બુકેની વીગત ૧ અઢીદ્વિપના નકશા વિગેરેની હકીકત નક
- શાઓ યુક્ત) ૨-૦૦ ૨ શ્રી ત્રિજ્યના નકશા દરગીત કપડા સાથે) ૧–૦-૦ ૩ શ્રી બુજીના નકશા (રંગીત કપડા સાથે) ૦-૬-૦ ૪ શ્રી જૈન કહ૫વૃક્ષ (રંગીત ક૫ડા સાથે) રુષભ
- દેવજીથી પટ્ટાવળી) ૧-૪-૦ ૫ મુનીરાજ શ્રી આત્મારામજી કૃત પુજાએ વિગેરેની૦-૪-૦ ૬ રતીર કુમારનું ચરિત્ર (બજ રસીક), ૦૪-૦ ૭ નવું જેને પંચાગ (સંવત ૧૯૪૬ ના ચિતરથી
૧૯૪૭ ના ફાગણ સુધી) ૦૧-૦ ૮ નવસ્મરણ મૂળ (શાસ્ત્રી અક્ષરની) - ૯ ડુંકમત સમીક્ષા | ૧૦ મિથ્યા પ્રકાર
૦-૨–૦ ૧૧ પ્રાતઃસ્મરણ મંગળપાઠ.. ૧૨ પુણ્યાશ્રય ચરિત્ર ભાષાંતર છે - ૧૩ સચીરાવાળી ચરિત્ર પાબંધ પુ બાલ. ર : - ૧૪ સિદ્ધાંતચીકી ઉત્તરાર્ધ મૂળ
---૦ ૧૫ શ્રી પાંચ પ્રતિક્રમણ સૂલ તેવો વિગેરે સહિત ૧-૪-૦ ૧૬ શ્રી સિદ્ધાચલજી વર્ણન
કરે છે . --૦ ૧૭ સદુપદેશમાળા (નિત સંબંધી રસીક કથાઓ) -ર-૦
પોસ્ટેજ જુદું બેસશે.
*
'' - કે -
, ,
૦
0
,
૦
0
,
: - I I
૦
سہہ
૦
T ..
૧
ર
૪
t,t
,
* * **
'':
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir જેન બંધુઓને અવશ્ય ખરીદ કરવા લાયક ચરિતાવળી અથવા જૈન કથા સંગ્રહ. સુંદર રસિક અને મોટી મોટી કથાઓનું ભાષાંતર કરી ક રાવીને આ બુક તૈયાર કરવામાં આવી છે. હાલ સુધી જૈનધર્મની આવી કેઈ પણ બુક છપાયેલ નથી. વિશેષ વર્ણન પ્રથમથ શું કરવું પુસ્તકના પૃષ્ટ આ ચોપાનીયા જેવડા લગભગ 375 થશે. પાકા પુઠાથી બધાશે. કિમત પ્રથમના ગ્રાહકને માટે રૂ૧ રાખવામાં આવી છે. પાછળથી વધારે બેસશે. પોસ્ટ ખર્ચ જુદું, છે. | ' लवाजमनी, चहोच. 1-2 શા સુંદરજી હરચંદ 1-3 મોતીચંદ રૂપચંદ . 2-6 શા મુળચંદ માલા 1-4 ડાક્તર જગજીવનદાસ લલુભાઈ 2-6 શા૦ ગુલાબચંદ રતનજી 1-0 શા બકેર ઉજમ . 1-3 દેશી. ખુશાલ માણેકચંદ્ર , 1-3 શા લલુભાઈ જેઠાભાઈ 2-6 શા૦ કીકા તારાચંદ - 1-2 શા મોહનલાલ લલુભાઈ 1-2 શા ગાગલચંદ હાથીભાઈ ૧-૩શા. લલુભાઈ ઘેલદાસ 13 શાહ ખીમચંદ બહેચર 1-3 સા., મેતીલાલ માણેકચંદ 1-3 શાહ ઉતમચંદ વીરચંદ - શાહ નાથાજી ખુબાજી -3 શા. લલચંદ પ્રેમચંદ . 1-0 વાગડીઆ ગુલાબચંદ અમરંદ 123 માસ્તર પ્રેમચંદ જેચં 1-2 દેશાઈ લખમીચંદ ભવાન 3i-4 શા૦ નેમચંદ રતનચંદ 1-3 બેહેન ગંગા 1-3 શાલ હીરજી માણેક 3 સારુ સરંપચંદ કેવળચંદ 1-3 વૈધ ઓધવજી જેતશી -3 શા૦ રામચંદ જીવરાજ o': * * * - - S RO - ગ્રાહકોએ લવાજમ તાકીદે મોક્લવું. For Private And Personal Use Only