Jain Dharm Prakash 1885 Pustak 001 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/533003/1

Page #1

KAMANARTAINMENT
poe
जैनधर्म प्रकाढा
oran
LOOOD8.88,
JANA DULARMI PRAKTSII. પુસ્તક ૧ લું અધિક જેટ શુદી ૧પ સંવત ૧૯૪૧ અંક 3 . सापरतो तमासा
इंदवत्रा. जिनेंद्र पूजा गुरु पर्य पामिनः मत्वान कंपा शुभ पात्र दानं गुणानुगगः श्रुनि राग मम्य नृ जन्म वृक्षस्य फलान्य पनि ॥२॥
पी . श्री सा२५ २०१०।।
pe
Cocon
Com
Forum
Form
अगदावादमा.
Arra
Rik.k.P.
..
.

Page #2

विज्ञप्ति સર્વે સુસ ગ્રાહકોએ આ ચોપાનોના વપ હ તરફ વિચ ન કરતાં તેનું સારી રીતે બહુ માન સાચવી વાંચવું. બીલકુલ આસાતના કરવી નહીં કારણ કે રાનની આયાતના કરવાથી અજ્ઞાનપણું પ્રાપ્ત થા ય છેઅત નાનાવરણ કર્મ બંધાય છે. આ વાયને લક્ષમાં રાખીને ચો પાનીયું વાંચીને રખડતું ન મૂકતાં યોગ્ય સ્થાનકે મુકી વિનય સાચવવું જેથી કરેલો પ્રયાસ સફળ થાય.
अनुक्रमणिका. વિષય. ૧ શ્રી જિન સ્તુતિ.. ૨ ધર્મવિચાર (જિનદર્શન) 3 સમકિત (આરામ નંદનની કથા )
સત્વ (અજપુત્ર ચરિત્ર) ... ... ૫ જ.
...
...
બોકડાઓનું સંરક્ષણ.
(આશ્રયની જરૂ૨) બી પાળીતાણું અને છાપરીઆળીની પાંજરાપોળમાં બોકડાનું સંરક્ષણ સારી રીતે ચવામાં કેટલીએક અડગ હોવાથી આ ખાનું હાલ ચી ગયાની પાંજરા પોળ કામ માં આવેલું છે. ત્યાં બાકડાઓની સારસંભાળ ઘણું સારી રીતે પાથી તો બચાવ વધા વાય છે અને તેને ખોરાક પણ સારું મળે છે પરંતુ એ કારણથી ખી ધ છે માટે દરેક ધર્મી બંધુઓએ ન જ પાના કાર્યમાં યથાશકિત મદદ આપવી ળઈએ એવી અમારી વિનંતી છે કે લક્ષમાં આવશે તો તે

Page #3

श्री जैन धर्म प्रकाश. JAINA DHARMA PRAKASH:
-નોકરી અપાગી વિષયથી, પાણી પણ વિકાળ,
ke tી જૈન ધર્મ ઉજજ્વાળવા, પ્રગટયું જેનપ્રકાશ.
.
પુસતક ૧ લું. શક ૧૮૦૭ અધિકાટ શુદી ૧૫. સંવત ૧૯૪૧, અંક ૩ છે.
-
-
श्री जैन धर्मो जयति.
जिनस्तुति.
(ભગી વૃત) સુરેદા ન દા દીર્ણદા મુનંદા, નમે જેહના રમ્ય પદારવિંદા અરિહંત સંરાર પાર તરો, પ્રભુ સેવકોની વિનંતિ સ્વીકારો. ૧ મહા રાગને પાસ જેને ન લાગે, મા તાભને છે તે દર ભાગે; ગયા કર્મ વિપાક છેડી વિકાર, પ્રભુ સેવકોની વિનંતિ સ્વીકારો. ૨ મહા જો દવાનો દૂર કીના, રશે શાંતમાં મનતાથી ભરના મહા જ્ઞાનના દાનથી કgવારા, પ્રભુ સેવકની વિનંતિ સ્વીકાર. ૩ મહા ધીર્ય ગંભીર્યને પાર નહિ,

Page #4

૩૪
૪
૫
શ્રીજૈનધર્મ પ્રકાશ. રહ્યા છે સદા સ્થિર સંતોષ માંહી; દયાળુ સદા કર્મ જંજીર ટારા, પ્રભુ સેવકોની વિનંતિ સ્વીકારો. કઈ દેવતા નગ્ન થઈ નાર આગે, નચે ને કરે સ્ત્રી તણી ભકિત રાગેઃ એવા દેવ તજીએ મુકીને અટારો, પ્રભુ સેવકેની વિનંતિ સ્વીકારો. સદા સેમ્ય મન્તિ અરિહંત કેરી, ન રૂચે વિના તેહથી જે અનેરી; હમારે સદા આશરો છે તેમાં રે, પ્રભુ ન કોની વિનંતિ સ્વીકારો. ઘણા કાળ થી લાખ રાશી રૂપે, ભમે જંતવ મેહ સંસાર કંપે અમારા સદા સંકટો દૂર નાર, પ્રભુ સેવકોની વિનંતિ રવીકાર. કરૂણા નિધિ દેવ કલ્યાણકારી, કરૂણા કરો વિનતિ છે અમારી; ક્ષમા કીજીએ વાંક આવ્યા હજાર, પ્રભુ સેવકોની વિનંતિ સ્વીકારે.
ઇતિ સ્તુતિ અષ્ટક,
૭
ધર્મ વિવાર.
(જિ .) ગ્રીમ વદતુના અમલ બેગી ગયા હતા. તાપ પ્રત હતો. નદી નાળાં અને સાવ રે સુકાઈ ગયા હતાં; કુવાના ઊંડા ગયા હતાં; ને પાંદડાં ખરી જવાથી પરિશ્રમ

Page #5

ધર્મ વિચાર.
૩૫ વર્ગને છાયા મળી શકતી નહોતી; શુદ્ધ ચતુર્દશીને દિવસ R; સાયંકાળ થયો હતે સૂર્ય પણ પિતાની બીજી દુનીઆ હાવિદેહ) માં ગમન કરી ગયેલો હોવાથી ચંદ્રમાએ પિતાની કરી શેત્રુજી આ ફાની દુનિઓ ઉપર પાથરી દીધી હતી. પહેલીઓ પિપિતાના માળાને શોધી પ્રવેશ કરી ગયા હતા. મરે પિતાનો મધુર વર કાઢી વક્ષને શોભા આપી રહ્યા હતા. તારાઓ એક પછી એક ગનમંડળમાં દ્રષ્ટીગત થતા હતા. વ્યાપારી લોકે પિતાના કામથી અને વિદ્યાથીઓ વિદ્યાભ્યાસથી પરવારી, દિવસની સખત ગરમીથી ટાળા પામી બાગ બગીચા તરફ ખુલ્લી હવામાં ફરવા નીકળી પડયા હતા, શ્રાવકે પાક્ષિક પ્રતિક્રમણ કરવા બેસી ગયા હતા. પ્રતિક્રમણ ભણાવનારના મધુર સ્વરથી સભા આનંદિત થઈ રહી હતી. એ સમયે શહેરની અંદરના એક જૈન મંદિરમાં જુદી જ તરેહને બહાર મચી રહ્યો હતો. ઘણા સ્ત્રી પુરૂ સુંદર વસાભરણ ધારણ કરી તે દેરાસર તરફ આવાગમન કરી રહ્યા હતા. નોબત Hડગડતી હતી. શરણાઈમાં ગવાતા જુદી જુદી જાતનાર નથી કરતું કાલનારા મન આનંદ પામતા હતા. દહેરાન ગઢના કાંગરા સાથે એવી રોશની કરવામાં આવી હતી કે દારની અંદર દાખલા થતાંજ દિપોત્સવીના મહેસવી દિવસનું મરણ થતું હતું. મુખ્ય મૂળનાયકની આંગી પૂર્ણ સુગંધી ડોલરના કુલથી એવી સરસ રીતે કરવામાં આવી હતી કે જિનમુદ્રા જોતાંજ દર્શને જનાર મનુષ્યના મન જન થઈ શુભભાવ રૂપાળે કરીને કર્મ મળનું પ્રક્ષાલન થઈ “તું હતું અને આસપાસ કુલની સુગંધ કરીને મહામહાટ થઈ રહ્યો
તા. રંગમંડપ માંહેની રોશની, આ ગીનો , અને પ્રભુ સનમુખ પધતું ગાયન સાંભળી દર્શનાથી ભવ્ય પ્રાણીઓના ચિત્તને ઉલ્લાસ થત પાંડુતો. શુભસ્વર યુકત ગાયન, અને વીણાના સરદ અને મરદંગને પાઅવાજ તે સમકિતી જીવોના શુભાવનો વિસ્તાર કરવાને માટે બસ

Page #6

શ્રીજૈનધર્મ પ્રકાશ. હતાં. આવા આનંદી અવસરે જિન દર્શનથી જેઓના ચિત્તને પણ લાસ પ્રાપ્ત થયો છે એવા જ્ઞાનચંદ્ર અને વિનયચંદ્ર નામના બે યુવા વસ્થાને પ્રાપ્ત થયેલા સુમિત્રો રંગમંડપની બહારની ચોકી ઉપર બેઠા બેઠા ધર્મચરચા કરતા હતા. વાતના અનુક્રમમાં જિનદર્શન મસંગ નિકળવાથી વિનયચંદ્ર જ્ઞાનચંદ્ર નામના પિતાના વડીલ મિત્રો પૂછયું “હે ધર્મબંધુ ! જિન દર્શને જવાથી શું ફળની પ્રાપ્તિ છે, જિ નદર્શન કરવાનો મુખ્ય હેતુ શું છે, અને જિનદર્શન શી રીતે અને કેત વિધિએ કરીને કરવાનું છે તે કહેવા કૃપા કરો.'
પિતાના લઘુ મિત્રને આવો અત્યુપયોગી સાંભળીને અને તેને ઉત્તર સાંભળવાની તેની અસુકતા જાણીને જ્ઞાનચંદ્ર બેલ્યોનું હે વિનયચંદ્ર! જિનદર્શન કરવાનું ફળ શાસકારે આ પ્રમાણે કહેલું છે
પ્રથમ ટહેરે જવાનું મન કરતાં ચોથભત (એક ઉપવાસ) નું ફળ થાય અને દર્શને જવા માટે ઉડતાં ઉપવાસનું ફળ થાય જવા માંડે ત્યારે ત્રણ ઉપવાસનું ફળ થાય; ડગલું ભરતાં ચાર ઉં પવાસનું ફળ થાય માર્ગે ચાલતાં પાંચ ઉપવાસનું ફળ થાય; અર્ધ પંથે પહોચતાં પંદર ઉપવાસનું ફળ થાય જિનચૈત્યને દ્રષ્ટીએ દેખ તાં માસ ઉપવાસનું ફળ થાય; જિનચૈત્યની નજીક પહોંચતાં છ માસું ઉપવાસનું ફળ થાય; જિનમંદીરના આઘદ્રારમાં પ્રવેશ કરતાં વરસી તપનું ફળ થાય; પ્રદક્ષિણા દેતાં રે વરસ ઉપવાસનું ફળ થાય; ભગ વંતને દ્રષ્ટીએ દેખતાં હજાર વરસ ઉપવાસનું ફળ થાય; અને શુદ્ધ ભાવે કરીને જિનેશ્વર જુહારતાં અપાર ફળની પ્રાપ્તિ થાય તેમજ જિન પૂજા કરતાં તેથી પણ ચોગાણું ફળ થાય; પુષ્પમાળા પ્રભુને કે આ રોપણ કરતાં તેથી પણ અધિક ફળ થાયઃ યાવત ગીત, વાજી અને નિત્ય પા કરતાં અનંત ફળ થાય. આ પ્રમાણે શ્રી વિનય વિજયજી ઉપાધ્યાયેજીએ કહેલું છે.
જિન દર્શને જવામાં મુખ્ય હેતુ સમકિતની પ્રાપ્તિ અથવા શરૂ

Page #7

ધર્મ વિચાર.
૩૭
૬ કરવી તેછે, અને તેથી સમકિતની માપ્તિ થાયછે, યાવત દિવસાદિવસ શુભ ભાવની વૃદ્ધિ થાયછે, અને મેાક્ષ સુખ પણ પામી શકાયછે'' વિનયચંદ્ર જિનદર્શન કરવાની વિધિ શાસ્રકા શી રીતે હેલી છે?
જ્ઞાનચંદ્ર મીય બંધુ ! નિદર્શન કરવા નિમિત્તે જન મંદીમાં પ્રવેશ કરતાં ‘નિસીડી'? કહેવી એમ શાસ્ત્રકારે કહેલું છે અને | પ્રમાણે કુલ ત્રણ વખત ‘નિસીહી' કહેવાની કહી છે.
બિનય॰પહેલી નિસીહી ક્યાં અને શા નિમિત્તની કહેવી?
91
જ્ઞાન —જિન મંદીરના અગ્રદ્દારૂ ગૃહવ્યાપારનો ત્યાગ કરવા રૂપ પ્રથમ નિસીહી કેહેવી.
વિનય...ખી નિસીહી ક્યાં અને શા નિમિત્તે હેવી ?
જ્ઞાન -જિનમંદીરના મધ્યદ્વારે એટલે રંગમંડપમાં પ્રવેશ કર તાં જિનચૈત્ય સબંધી વ્યાપારનો ત્યાગ કરવા રૂપ ીંછ નિસીડી કહેવી. (સુજ્ઞ શ્રાવકને રમરણમાંજ હશે કે જૈનમંદિરમાં આવીને તે સંબંધી સર્વ કાર્યની સાર સંભાળ અને તપાસ કરવી તે આપણી ફરજ છે અને તે કર૮ રૃપી રી1 બાલીન એટલે દરેક કાર્યમાં ધ્યાન આપી ઘટીત યાજના કરીને રંગમંડપમાં જિનદર્શન માટે પુવેશ કરતાં આ ખીજી નિસીહી આ બધા કાર્યોનો ત્યાગ કરી ફકત એક ચિત્તે જિનદર્શન કરવાતા આરાયનેબતાવવા નિમિત્તે કહેવાનીછે.)
વિનય~ત્રીજી નિસીહી કયાં અને શા નિમિત્તે કહેવી ? જ્ઞાન...જિનપૂજા સંબંધી વ્યાપારનો ત્યાગ કરવા રૂપ ત્રીજી નિસીહી ચત્યવંદન કરવાના પ્રારંભમાં કહેવી.ર
૧ નિસીહી-નેપેથિકી નિષેધને બતાવનારી,
૨ હાલમાં અનાનપણાને લીધે દર્શન કરવા આવનાર ગભારા પાસે ગાવીને દર્શન કરવાના પ્રારંભમાં એક સાથે ત્રણે નિસહી કહેછે પરંતુ કહેવાની વિધિ તો ઉપર બતાવી તેછે.

Page #8

બીજૈનધર્મ પ્રકાશ. વિનય ૦–પહેલી વખત નિસહી કહીને જિનમંદીરમાં મ કર્યા પછી શું કરવું ?
જ્ઞાન –પ્રવેશ કરીને મળનાયકજીની સન્મુખ આડા જઈ હ પ્રણામ કરી પોતાને ડાબા હાથ તરફ અને પ્રભુની દક્ષિ દિશા તરફ થઇને ત્રણ પ્રદક્ષિણા દેવી પ્રદક્ષિણા દેતાં અવાજે રક્ષા નિમિત્તે નીચી દ્રષ્ટી રાખીને ચાલવું અને અશુચી, મલીના તથા કચરો વીગરે પડયું હોય તે કાઢી નંખાવી જગ્યા રવરછ કરાવો
અપર્ણ.
દશ દ્રષ્ટાંત કરીને દુર્લભ એવો મનુષ્ય જન્મ પામવો કઠણ તેમાં પણ સમકિત પામવું તે ઘણું જ દુર્લભ છે કહ્યું છે કે,
સ્ટમ્પ સામત્ત, રમ દૂઝત્તનો ; इगंनवरिन लम्भइ, दुलह रयणंच समत्तं ॥१॥
અર્થ_વિતાનું સ્વામીપણું એટલે ઇંદ્રપણુ કામ થાય, પ્રભુ ઐશ્વર્યતા પણ પ્રાપ્ત થાય એમાં કાંઈ સંદેહ અર્થાત નવાઈ નથી ! રંતુ એક દુર્લભ જે સમ્યક્ત રત્ન તે પ્રાપ્ત થાય નહીં એટલું વિશેષ
આવું અમય જે સમકિત રન તે કદી પુન્ય સંગે મા, થાય પરંતુ તેના ઉપર જે દઢ ચિત્ત થવું તે અત્યંત કડગ છે. , સુધી દઢતા થતી નથી ત્યાં સુધી ન ક પા જ આવીને પણ
૧ પ્રણામના મુખ્ય ત્રણ કાર છે. હાથ જોડી દો - જેના કરી નમસ્કાર કરવા તે અંજળી- Yણામ ૧. અર્ધશરીર માનવીન 1 ણામ કરો તે અર્ધઅવનત પ્રણામ ર. અને નિ હરન, બેનનું (ટીંચણ તથા ભરતક એ પાંચ અંગ ભૂમિએ લગાવી માસમણ પૂર્વક નમસ્કાર કરવા તે પંચાંગ પ્રણામ ૩

Page #9

૩૯
સમકિત. મછા નર્ક તિર્યંચાદિ ગતિના દુખ ભોગવવા પડે છે માટે આરામ દનની પેઠે સમકિત પ્રાપ્તિ કરીને તેમાં દ્રઢ થવું.
અથ કથા પ્રારંભ. આ જંબુપમાં અધચંદ્રાકારે ભરતક છે, તેમાં પર્વ લક્ષ્મીને મવાના સ્થાનક જેવું લક્ષ્મિપૂર નામે નગર હતું, ત્યાં જે પિતાના રાક્રમથી સર્વ શત્રુઓને ભયભીત કર્યા છે એવો વિક્રમ નામે રાજા
જ્ય કરતા હતા. તે વિક્રમ રાજાને, જેમણે પોતાના નામ, કામવડે ર્થિક કર્યા છે એવા વિમળબુદ્ધિ, બુદ્ધિસાગર, સુબુદ્ધિ અને વિશાળદ્ધિ એ નામના ચાર ભાઇઓ પ્રધાનપદવીએ હતા તેમાં કોઈ એક મયે વિશાળબુદ્ધિની સ્ત્રી પદ્મશ્રી, જેણે પોતાના નામ પ્રમાણે સકળ ગતના કમળની લક્ષ્મીનો પિતાના રૂપથી તિરરકાર કર્યો હતો ણિ પિતાના જેઠના પુત્રાદિકને પાણિગ્રહણાદિક મહોત્સવ જોઇને અને પિતાને તેટલા સુધીમાં એક પણ પુત્ર કે પુત્રીની પ્રાપ્તિ થઈ નથી તેથી સ્વાભાને અધન્ય માનીને પિતાના ઉઘાનમાં જઈને આ iદ કરવાનો પ્રારંભ કર્યો. પદ્મશ્રી કરૂણાજનક આ કંદ સાંભળી તેની પાસે એક વાનરી આવીને કહેવા લાગી “હે સખી ! તને એટલું શુ દુઃખ છે કે તું આવી રીતે રૂદન કરે છે ?" પદ્મશ્રીએ કહ્યું કે, ની પાસે વૃથા પિતાનું દુખ કહેવાથી કાંઈ ફાયદો નથી શામાં પણ કહ્યું છે કે “દુ:ખ તેને કહેવું કે જે પોતાને દુઃખે દુઃખી થાય અથવા તે દુખ દૂર કરવાને ગમર્થ હોય' માટે તારાથી જે મારું દુઃખ નિવારણ થાય તે હેય ને મારા ગાંધી "નાં ક”
વાનરીએ જ્યારે પિતાથી બનતા પ્રયત્ન કરવાનું કબૂલ કર્યું ત્યારે પદ્મશ્રી પોતાની વૃતાંત કહેવા લાગી. મારા જેની સીઓને પુત્રો છે એટલું જ નહીં પણ તે પુત્રોના પાણિગ્રહણનો સમય પણ આ. દૈવથી મને એક પણ પુત્રની પ્રાપ્તિ થઈનથી તેથી પિતાના
૧ આ કથા સમકિત મુદી ગ્રંથમાં લીમનહાવીરસ્વામીએ કરેલી છે.

Page #10

ગ્રામ પ્રકાશ. શરીર અને ભાગ્ય ઉપર અત્યંત ધિક્કાર છુટ છે. જે એવી વાત મંદભાગ્યણી, બીજો કોઈ પણ ઈલાજ ન સુઝવાથી અને ખાલી તે પ્રમાણે અશ્રુધારાએ મનનો શો ક નિવારણ કરું છું.' હતી
આ પ્રમાણેના પદ્મશ્રીના વચન સાંભળી તે બે લી—“હે સખી માટે તને એક વન ઔષધી આણી આ પુછું તે તું ગરનુસ્નાનને દિપ પકે છે ણીમાં ઘસીને પી જજે, જેથી તેને તેજ રાત્રે ગર્ભ રહે.' એમ કકરા તે વાનરીએ વનમાં જઇને એક બધી પાછી આણી આપના તેણીએ ગર્ભની આશાથી તે વધી લીધી અને વાનરીનો ઉપ ગાંપે માની કહ્યું કે, જો મને પુર પ્રાણ થશે તે હું તને મારો એક લક્ષ મુલા નો હાર આપીશ. આ પ્રમાણે કહ્યા પછી તે પદ્મશ્રી જે વાનરી તેના મનુષ્ય ભાષા બોલતી સાંભળી અત્યંત આ શ્ચર્ય પામી હતી તે વફર નરીને પૂછયું કે “તું મનુષ્ય ભાષા શી રીતે બોલી શકે છે ? તેણીર્વાદ જવાબ દીધે કે પૂર્વક પદયથી મારી પાસે વાનરી વિદ્યા તેથી હું મનુષ્યભાષા બેલી શકું છું અને વાનરી ભાષા પણ બોલી કું છું એ પ્રમાણે કહીને વનને વિષે જતી રહી.
પદ્મશ્રી પણ પોતાને રથાનકે આવી અને પુત્રની આશાથી ઘર તુ સ્નાનને દિવસે નિર્મળ જળમાં ઘસીને તે વધીનું પાન કે અર્થાત ઔષધી મિશ્રિત જળ પીધું. દેવગે તેજ ? રાત્રીએ તે ગર્ભ રહ્યા અને ઉત્તરોત્તર વદિ પામવા લાગ્યા. પર્ણમાએ પૂર્વક કર્મના ઉદયથી પદ્મશ્રીએ વાનર પુત્ર પ્રા . આ વાનર પુત્રની વાત છે લોકમાં પ્રસિદ્ધ થશે તે હાંસી થશે એમ ધારીને તેમજ તે વાનર પુત્ર આશા પૂર્ણ થવાની નિરાશા જાણીને તેને દાસી પારો ઉદ્યાનમાં મુ કાવી દીધો. - જે વાનરીએ પદ્મશ્રીને આપી આપી હતી તે ત્યાં આવી અને વાનર પુત્રને લઈ ગઈ, પોતાને વામી જે કે વાનરોની પથાપિત હતા તેને તેણીએ કહ્યું કે હું ગુરુ ગભ હતી તેથી કોઇના જાગવામાં
-

Page #11

સત્ય.
૪૧
વાત આવતી નહોતી પરંતુ આજે મેં આ પુત્ર પ્રમા છે. આવી રીતે સર કરી પોતાના પતિને સમજાન્યા. એ વાનરી તે પંચ્યા ડતી તેથી તે વાનરપુત્ર તે સ્તનપાન વિના બહુ દુર્બળ થવા લાગ્યુંન્ગ્યુ, માટે તે વાનરીએ પોતાની બીજી વાનર સખી હતી તેમને કહ્યું કે‘મને દુધ આવતું નથી તેથી થેડા દિવસ આ પુત્રને તમે સ્તનપાન કરાવે,' આવા ટના વચન બીજી વાનરીએ ખરી માનીને તેના પુત્રને સ્તનપાન કરાવી પુષ્ટ કર્યા અને તે પણ ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ
પામવા લાગ્યા.
હું હવે પદ્મથી પોતાની આરા ભંગ થવાથી નિરાશ થઇને ફરી તેજ ઉદ્યાનમાં આવી આક્રંદ કરતી હતી. તે અવસર્વેન્દ્ર વાની ફરીથી તેની પાસે આવીને કહેવા લાગી—એ સખી ! મારી ઉપર ના વંધ્યાપણાના આરૅપ ટાળવાને સારૂ મેં તને એકવાર ડગી, અને તારાથી વાનરપુત્ર ઉત્પન્ન કરાવીને મેં મારી ઉપર ગાાપ દૂર કો. એ બાબતથી તારા ઉપગાર માનીને હું તને આ ખીચ્છ - બધી પુંછું તેના પ્રયાગથી જરૂર તને નર પુત્ર માસ થશે. એમાં જગપણ સંશય આણીરા નહીં. ત્ કે મારા વચન ઉપર દ્વે તારી વિશ્વાસ રહેશે નહિ પરંતુ હું વારંવાર તે છેતરી મારી ઉપર તારાથી થયેલા ઉપગારને ખુલ્લે અપકાર કરનાર નથી માટે તું જરાપણ ભ્રાંતિ રાખ્યા શિવાય પૂર્વની પેઠે તુસ્તાનને દિવસે આ ઔષધી પીજે.' ચ્યા પ્રમાણે કહી તે વાનરી નને વિષે ચાલી ગઇ.
પૂ.
મળ.
( અળ પુત્ર ઋત્રિ )
રાંધણ પાને ૨૮ થી、
કર્મની ગતિ વિચિત્ર છે. દરેક પ્રાણોને આ ગંગારને વિષે વિચિત્ર વેરા લેવરાવીને તે કર્મ ભ્રમણ કરાવે. કર્મથી સુખની

Page #12

શ્રીદુધને પ્રકાશ,
X2
પ્રાપ્તિ થાય છે, કર્મથી દુઃખની પ્રાપ્તિ થાયછે, કર્મથી ઔપત્તિ આવી મળેછે, કર્મથી આપત્તિ આવી પડેછે, કર્મ સંકટનો નાશ કરી સુખ આપેછે, સુખનો નાશ કરી શંકટમાં નાખેછે, માડા મેથી મામ થયેલા વૈભવ ક્ષણવારમાં નાશ પામેછે, વ્યાધિ ઉત્પન્ન થાયછૅ, વિ ચાગ આવી પડેછે શકનું આવાગમન થાયછે અને તેજ દુષ્કર્મ અ પાર લક્ષ્મીનો ત્યાગ કરાવી વનવાસ લેવરાવે છે; તેજ દુષ્કર્મથી માતા શત્રુ થાયછે, પિતા પીડા કરેછે, બંધુ બંધન કર્તા થઈ પડેછે, પ્રાણમીયાજ માણને સંકટમાં નખાવે છે અને પ્રાણથી પણ વહાલા મિત્રો પૈરી થઈ પડેછે આવા દુર્દર કર્મની સાથે બાથીડી તેને દુર કરવાનું મુખ્ય સાધન ધર્મ કાર્યમાં ઉદ્યમ કરવો તેજછે. ધર્મ કાર્ય કરવાથી સુકમાના બંધ થાયછે, ગયેલી સંપત્તિ મળી આવેછે. દુશ્મના મિત્ર થાયછેઅને દ૨ેક પ્રકારની આપત્તિ દૂર થઈ સંપત્તિ થઇ નય છે માટે આ જગત્રમાં કર્મજ બળવાન છે. વિચારો કે આ {{પુત્રને તેના રક્ષણ કત્તા જે માખાપ ગણાય છે તેજ શત્રુપ્ત થયા અને તેને માણસંશય વિામાં લાવી મા પરંતુ તેના પૂર્વ કર્મના મામલ્યથી થયેલ જે ભાગ્વાય તેણે કરીને આ ભરવાડની દ્રષ્ટીએ પડયા અને તેને ત્યાં પૂર્ણ લાડમાં ઉઠ્યાં.
અનુક્રમે તે પુત્ર ખાર વરસના થયા. શ્વેતાના ચિતાની સાથે વનને વિષે દરરાજ ઢોર ચારવા માટે જવા લાગ્યા. એકદા તે પશુ પાળ (અજાપુત્રના થએલ પિતા)ને વરના રોગથી ઘણી પીડા માસ થવાથી અજાપુત્ર અટવીને વિષે ઢાર ચારવા માટે એકાકી મેકલ્યા તે ઘણા વખત સુધી વનને વિષે રઝળવાથી પરિશ્રમ પામીને એક વડલાની શીતળ છાયા નિચે ખેડો. તેવામાં તે સ્થળે તે નગરીના ૨દ્રાપીડ રાજા શિકાર કરીને આવતા તો તું દર ૨૧થી ગાયેલ અને શ્રમ પણ વધારે થયેલ તેથી નરપતિએ પણ તેજ વા નીચે વિશ્રામ કર્યા. એવામાં કા દીવ્ય સ્વરૂપ વાળી અને દેવાંગના સા

Page #13

3
સી પ્રગટ થઈ રાજા પ્રત્યે કહેવા લાગી હે રાજન ! બાર વર્ષ પછી આ લાકે આજ રળે એક લક્ષ સૈન્ય સાથે આવી અને તારે ઘા કરી આ નગરીના રાજ છે, મારી આ વાત સત્ય માનજે.' આ પ્રમાણેના વચને કડી ને ભી થઈ
રાજા આ વચને શ્રવણ કરી એકાએક આશ્ચર્ય પામ્યો અને ચમકી ઉઠ', ચિંતવન કરવા લાગ્યા “એવા સંભ - અને કોણે કહ્યાં હશે ! શું દેવીએ મારી ઉપર પ્રતિ કરીને આગામી વિઘન મને મળી આ છે કે શું છે ભીની મને ભય પ્રાપ્ત કરવાને બથા પ્રયત્ન કર્યા હશે! કારણ કે જે બાળકથી મને વિશ થવાનું તે કહે છે કે તે આ એક ગરીબ ભરવાડને પશુ ચારનાર બાળક જણાય છે માટે તે ભરવાને પુત્ર એવો મોટો સન્યાધિપતિ થાય મારા મોટા રાજય ઉપર હાથ નાખવાની હિંમત કરે અને મારો નાશ કરે એ તદ્દન અસંભવિત છે. તેથી દેવીનું વચન સારભૂત જણાતું નથી.આ પ્રમાણેનો રાજા અરોગ્ય વિચાર સાંભળીને સાથે આવેલા અને રામી રહેલા સુબુદિ પ્રધાન રાજા પ્રત્યે કહેવા લાગ્યા.
અપર્ણ.
કાય.
સાંધણ પાને ૩ર થી. ભાવનગરના શ્રાવકના પિકારથી શ્રી અમદાવાદ મેને કંગ કમી ટીના પ્રતિનીધી સાહેબના હૃદયમાં કાંઈક અસર થઈ, તેટલામાં જેમ કાંકરી ઘોડે ફાડી નાખે' તેમ એક શા. ગીરધર ઘટા નામના ભાવનગરી શખસથી તે નવું ધરમશી સઘળ તટ ઉઘાડું પડયું, પાપનો ઘડો ફૂટ અને કમીટીના લક્ષમાં તેની ઉપર રેપરો શક આવ્યો. આ શક આવવાને મુખ્ય બે થી છાપરીખળીમાં ઉ પન્ન થયે હતું

Page #14

જૈન ધર્મ પ્રકાશ. છાપરીઆળી ગામ મહુવા અને ડુંગર ખુંટ'ની જ દીક અને તે નેકનામદાર ભાડા પર ભારી | કti iડ આનંદ, કલ્યાણજીને ગોચરમાતે થી ખોડાઢોરને રાગ ને મો દાખલ આપવામાં આવેલું છે. ત્યાં કહી આડ ાના પટ ભાગ તરફથી ઘણા અનાશિત હૈ આવે છે ? તેની માર સારસંભાળ વિગેરેનું કામ આણંદજી કલ્યાણના કારખા !! થી ચલાવવામાં આવે છે. તે માટે ત્યાં કામ કરી '' : ' ! માં આવેલી છે. એ પાંજરાપોળની અંદરની મરણ ; લા ટે રની ભામને ઈન્સર દર વરરા આપવામાં આવતા હતા તે બિરે ઘણા વરસથી જામવાળીના ચમાર લોકોને આપેલા છે સદર હુ નથુએ તેનાજ વાધીનમાં ફકત ૧ ૦ ૦ માટે કાયમ રહેવા દીધા. શ્રી ભાવનગરવાળા મોમના છવા હબીબ વગરની વધારે માગણી છત તેમને તે આપ્યો નહીં કારણ કે આ ચમાર ઇજારદારો તરફથી તેને પુરે લાભ મળતો હતો. બીજા લોકોની માગણી છે ચમાર કરતા બમણી ત્રમણી હોવા છતાં ઈજારો આપ્યો નહીં એટલું જ નહીં પણ તપાસ કરતાં જણાયું કે તે ચમારની પાર પાંચ વરસ ભાગના સુમારે (૫૬ ૦૦) રૂપૈઆ લેણા ખચાય છે. ચમારને પૂછતાં તેઓ પિતાની પાસે તેટલું લેણું હોય તેમ કબુલ કરતા નથી અને પિતાના કામમાં નથની સામેલગીરી હોય અર્થાત તેનો ભાગ હોય તેવો શક. દાર જવાબ આપે છે.
આ સઘળું તર્કટ તે ગીરધર ટાળી ખુલવું પડયું, તેણે વધારે માગણીવાળા ભાવનગરના મિનાને અમદાવાદ લઈ જઈ માતર લલુભાઈ ધનજીને મળી તેમની મદદથી તે મોમનાઓને સંવત ૧૯૪૦ ની શાલને ઈજારો ૩૫૦૦) માટે કમીટી પરથી અપાવ્યા. આ બા.
- ૧ રમતા ૧૮૪૧ ની સાલને ઈજારો ૩૫૦૦ કરીને તે એમનાઓએ રાલે છે તેને રૂ ૫૦૦ હાલ આપી મકર સમારોએ જ તે ઈજા પિતાના સ્વાધીમાં લખે છે , કે ટલી મિકહરામી!

Page #15

.
શકું.
४५
સ્મૃતમાં તે (ગીરકાર (ટા) ને રૂ।૦૦) કમીટીએ ઈનામના આપ્ય અને તેને થી છાપરીમાળી ખાતે નોકરીમાં રાખ્યા
એક ભાખતમાં શક પડવાથી બધી ખખતે શકાર થાયછે તેવી રીતે આ બાબતમાં આગળ વધારે તપાસ ચાલવાથી ચેપડાઆની અંદરથી પાનાં કાઢી નાખેંલા, ૨૬મી ચેરૅલી, નવી કમે દાખલ કરેલી અને નડા નામા માંડેલા માલમ પડયા. આ તપાસની દરમીસ્મન તે ગીરધર ખટાને પોતાનું તર્કટ ઉઘાડું કરનાર સમજીને મજકુર નથુએ તેનો ઘાટ ઘડવાને ધાર્યું અને તેવા કેટલાએક પ્રયત્ન પ્રસિદ્ધીમાં આવ્યા. આ બાબત, ગીરધર બટાએ પેાતાના નનમાલનું રક્ષણ થવા સારૂ નોટીસે! છપાવી અને કમીટી આગળ કાર કા જેથી કમીટીએ છાપરીઞાળી ખાતું પાલીતાણાની દેખરેખમાંથી જૂદું પાડી તે પૈકીના મુનીમ તરીકે શ્રી ગાંધાવાળા શા. ખાણુંદજી હરજીવનની તેમણુક કરી તેની સાથે ગીરધર છટાને છાપરીઆળી માકલ્યા. તેઓએ પાલીતાણે જઈ છાપરીખળીના ચાર્જે લેવા જવાનું મજકુર નથુને જણાવ્યું. નથુની તરફથી ચાર્જ લીધા અગાઉજ તેએને સંકટમાં નાખવાનો પ્રયત્ન થયા પરંતુ ખાસ ચેત વણી મળવાથી તે îચ્યા અને ચા
લીધા.
એ બંને જણા ઉપર આટલેથીજ બસ ન કરતાં સદરહુ નથુએ એક ફેશરખાં નામના શીપાઇને ઉશ્કેરી યાડાજ વખતમાં તે ગીરધર ખટાની ઉપર મફત લાવી મૂકી. તેને સદરહું શીપાંઇએ આશા ભરેલી ઉશ્કેરણીથી માર મારી ઉલટી શ્રી મહુવાની કોર્ટમાં ફરીયાદી કરી અને તે ફરીઆદ સાબીત કરવા માટે વકીલ વગેરેના ખર્ચ સારૂ શેઠ આણંદજી કલ્યાણના રૂપૈઞાનેન્દ્ર મજકુર નથુએ ઉપયાગ કર્યેા. પાળીતાણામાંથી હુંડી લઈ મહુવે બીડી અને તે રકમ તર્કટી રીતે ખાટી વીગતથી ચેપડામાં દાખલ કરી? પણ ન્યાયની ૧ આ બાબતના તર્કટી કાળો ભાવનગરની અંદર પકડાએલા છે.

Page #16

૪
શ્રી ધર્મ પ્રકાશ. કોરટમાં વ્યાજબી ઈનસાફ મળવાથી તે ગીરધર છટા છટા. ત્યાંથી ભાવનગર આવી અમદાવાદ ગયો.
અમદાવાદ જઈ મહુવાના કેસની અને ચોપડાના તટની ઘળી બાબતે તેણે જાહેર કરી, કમીટીને કંટાળો આવ્યો અને ગોપડા અંદરની શકદાર રકમ સંબંધી તેમજ કાઢી નાખેલા પાનાં સંબં ખુલાસે પુછવા માટે છાપરીઆળીના માત્ર મુનીમ બી રાજ અમરચંદને અમદાવાદ તેડાવતાં તે અને ભાઈચંદ એ બે જણ સગયા. જો કે મુનીમ તે બીજરાજજી ગણાતે હો પર નું ચલ માત્ર ભાઇચંદનું હતું અને તર્ક ટ માત્રમાં તે સામેલ હતો તેથી જ તે વગર તેડાવ્યે બીજરાજજી સાથે જ જરૂર પડી. ત્યાર પછી કામા ખાના કાઢીને ગાંધી છગન જેડા પણ ત્યાં ગો આ ત્રા જણાઓની જુબાની લેતાં આવેલા શંકમાં વધારો થયો અને તે . ખરી વાત શું છે એ જાણવા માટે કમીટીએ એકલા બીજરાજ સમજાવવા ધાર્યું. આ વાતની ખબર નથના કાકાના દીકરા શા નાથા અબજને પડવાથી તેણે નથભાઈ આ વખતે ભા'મે બીરાજતા હતા તેની પર દાદા | ર ા , “ કાન મિલનમાં જ અહીં આવો, નહીં તે બી જ રાજ કમીટીને સદ જાહેર કરી દેશે.”
પાપીઓનું પિગળ છાનું રહેતું નથી' એ કહેવત મુજબ - તારની ખબર ભાવનગરની અંદર કારખાનાના હિત કુને પડ જી. તેની અક્ષરે અક્ષર નકલ અમદાવાદ ગઈ અને નથુભાઈ પણ ખી જે જ દીવસે અમદાવાદ એકાએક પધાર્યા અને તેથી કમીટીના ય. હેબને પણ અચંબા સાથે શકમાં વધારો થા. નથુભાઇની |
૧ છગન જેઠા શ્રી રોહીશાળાની પિકીને મુનીમ, રા યુ મળ તીઓ, નિમકહરામ કરો માં એક છે.

Page #17

શjજય. સજુબાની લેવામાં આવી. તેઓ એક ખરી મુદ્દાની બાબતમાં
એકબીજાથી જુદા પડ્યા અને કમીટીએ સઘળું પિગળ જાણ્યું. કબિીટીની અંદરના ઘણા સભાસદોના હદયમાં એમ ખાત્રીજ થઈ કે આ નિમકહરા નોકરોએ કારખાનાના દ્રવ્યને બગાડ કરવામાં કોઈ પ્રકારની બાકી રાખી નથી. એ જુના નો કરે બધા એક મસલડીઆ છે અને તેઓએ એક બીજાના વિચાર માં ટક આપીને તેમજ અંદરખાનેથી મળી જઇને કારખાનાના પૈસા બની શકે તેવી રીતે ઊંચાપત કર્યા છે. એ લોકોના હાથમાં કારખાનાનો અમલ વધારે વખત કાયમ રાખવો તે પુરૂ ય ભરેલું છે. વળી આવી રીતે તેઓની ઊપર શક જવાથી જેમ જેમ વધારે તપાસ ચાલશે તેમ તેમ તેઓ વધારે બેદીડા થશે અને દીલ થવાથી દમનની ગરજ સારશે; માટે હવે તેમની પાસેથી સત્વર ચાર્જ તપાસી લેવો જોઈએ.
ખટપટી માણસે ભરૂશ રાખવા લાયક દેતા નથી. અને તેવાઓનો ભરું રાખવાથી ઘણા મનુષ્યો ખત્તા ખાય છે. એ વિ
ચારને મનની અંદર ધારણ કરીને કમીટીના ગાહેબોએ તેઆ ગ થવા દીધા શ્રી પાલી તથા ભાવનગર છે માણસને ચાર્જ લેવા માલવાની ગોઠવણ કરી. પાલીતાણે વકીલ મગનલાલ સર્પગંદ તથા અમદાવાદ સમાચારના અધિપતિ શા. લલુભાઈ સુરચંદ એ બે શક્ષને મકથા અને ભાવનગર મારતર વજવલભદાસ જેઠાભાઈ તથા શા. નારણદાસ અચરતલાલ એ બે શક્ષને મોકલ્યા.
, તર્કટી અને પચી માણસે સુખે સુઈ સકતા નથી, નિરાંતે નિદ્રા લેતા નથી અને ચિંતા ઝરત રહ્યા કરે છે તેમજ પિતાના સંબંધમાં શું શું વાત ચાલે છે તે જાણવા માટે છૂપા બાતમીદારે પણ રાખે છે. આવા બાતમીદારથી ચાર્જ લેવાની ગુમ રાખેલી બાબત

Page #18

શ્રીધર્મ પ્રકાશ,
નં.
નથુના જાણવામાં આવી. અને તેથી તે પણ તેજ દીધે કમીટી મનાઈ હુકમ છતાં પ્રેસીડેન્ટ ચાહેબ અથવા પીન પણ સર્જ ચંદની રજા લીધા શાય વ્યાજ લેવાનારની ગાથે પીવ તરફ કુચ કરી ગયા.
ભાવનગર ચાર્જ લેવા આવનાર મી. પુજાભદાી કમી તરફથી મળેલો લખીતવાર હુક્મ ભાવનગરના સેવના મુખ્ય માણ બતાવ્યા અને તેની મદદ લઇ, આવ્યા તેજ રાને ભાવનગર પેઢીના મુનીમ શા. છગન મુળજી પામે ચાર્જની માગણી કરી. ગન મુળજી મજકુર નથુના પુરા મળલીધા અને તેના કહેવા પ્રમાગેલ વર્તનારા હતા તેમજ નથુએ તેગનનો મારફત દાના વણણ કે ત્ય કરેલાં હતાં. તેથી તેણે કમીટી હુકમ પત્ર એકદમ ખુલો યા. જ્યારે ખરેખરી સખ્તાઇ થઇ ત્યારે નીસા જી માત્ર સોંપવાનું કબુલ કર્યું, અને ગાજ લેવા.
જે દીવગ મજકુરે નથુ અમદાવાદમાંથી છુપી રીતે નીકમાં તે દીવો તેને દીકરો દેવચંદ ઊક ગાંડા ભાવનગરમાં તા. {પી તેન ઊપર ભાવનગરથી પાલીતાણે જવા અરીની ઉપર દા ભલા કાગળા ફેરફાર કરી નાંખવા તારથી ખર આવેલા હતા અને તે ખમલ પણ ખરાખર રીતે થયા હતા. આ ડીલ ના મ જેની અંદરથી કાગળા વગેરેનીગ કરતાં ૨૫૫માં આ વ
PAY
લવાજ૫ તાકીદે મોકલાવો.

Page #19

ખાતું ગોધેજ રહેશે અને બચાવ સારી રીતે થશે, નહીં તો વધારે ખથ ધી આકળાઈને જો પાછું છાપરીચ્છાળી થતા પાળીતાળુ જશે તો બીચા- . રા બોકડાઓના ળાની ખુડારીનો સમય છે.
ભાવનગર તીર્થ રક્ષક કમીટી
---> —
लवाजमनी पहोंच . (વૈશાખ વદ ૧૦ સુધી.)
૧-૨ થ્રેડ પુલચંદ મુળજી ૧-૩ માઉં ભગવાનદાસ માં! 1-૩ ગાંધી મેઘજી ગાંગજી 1-2 શ્રી નવીન કિ ગુના 1-- શા. ગીરધર રતનજી
1 : શા, !! વા
૩ શા ીદ લાજી 1 ૩ ઇગન ધરમશી ૧-૨૬, વરચંદ ડાયા
! કાર ૫૭ સુંદરજી ૩-૯ થી નવાનગર જૈનશાળા કાર
બે ડોલાભાઇ મી, છે. રામ, મંદ હા || જી. સાકરચંદ ભાઈચંદ ૧૩ ફા. તલકચંદ માથુંકર્ગઃ ૧- શ, બાગાભાઇ ઝીણા ૧-૩ -૫, દીાળદાસ કાળીદામ ૧-૩ ગા, માગકગંદ ખા
૧-૦ શા ત્રીકમ મુળચંદ ૧-> J. ઝવેર દામજી ૧-૩ ગાંધી મીચંદ માલજી ૧-૨ પરી. ઓધવજી કરમચંદ ૧-૩ શા. જાદવજી કરશોજી ૭-૪ શા. કલાણ લાધા ૧-૩ ા, કેશવજી નયુ - હરી રતના
૧ - પરી, મોંનાલ ટોકરશી 1-3 !, તેથી કયાણજી ૧૦ થી બનાન દીપક માં { છે. યાગ, ૧૨૬ ૨૬ 1- મા, આણંદજી કે મ
! ! શા, (મા ધારા ૧-૩ ૫. ૬ઠ્ઠા તલકચે
- પ1, કાંકર પ્રાગજી
૧ - * શા. શય માટ ૧૩ ગાંધી હાકો કલાણ
( ''માદ્રી)
ન

Page #20
જ કે, એક at * str છેઅહંફરંસહક રાત્રિ વિજ્ઞાપના. આ પાની રવ સમાધી દર હીંદુ મહિનાની પૂર્ણિ માએ બાર પડવા માંડે . . નું લવાજને અગાઉથી આપ ! નાર૩-૦ -0 પાડી ! : - ----બહાર ગામ વાળાને પજના રૂ. -- અને છુટક નકલ અને બે આને. જ સ્વધર્મીઓ ઉ મ ગોપનીલું મોકલવામાં આવે તેમ ગ્રાહક થવાને ાિર રાવ. કદી ન થવું ન હોય તો તરતજ ચો ની બગાડશા શિવાય પાબુ માં લી આપવું. જિઓ પહેલા એ રાણી પાળથી બંધ કરી લે છે અથવા પાછું મોકલે છે ત ગ ર ખલા દરેક અંકના બે આને તથા પર મોકલી આપવું. માનીયા ઉપર બી કુલ ન લબનાં, પરબીડાઓ ઉપર પડ એકલનારે પોતાનું નામ જરૂર લખવું. જે ચોપાનીઓના અથવા ન્યુ પેપરના એડીટરોની ઉપર આ ચોપાનીયું એકલ (ામાં આવે તેમ બદલામાં નાનું ગી પાન ક મપાર મોકલવું, મી 1 ( મા બારક ને રીકે બગમાં છે. બારી રાજ મહલની સ શ . .. મમાની ઓફીસમાં સભાના મંત્રી અમર- પલાભ લેવું. ન’ પર કાળા લે. ૧માં આવે નહીં. For Private And Personal Use Only