Book Title: Hemchandrasuri
Author(s): Nandlal B Devluk
Publisher: Z_Shramana_Bhagwanto_Part_1_004596.pdf and Shramana_Bhagwanto_Part_2_004597.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249082/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana prabhAva pAyavihi, 22. suhumavicAralava (aprApya), 23. uvaesapada (upadezapadasukha saMbadhinI TIkA, graMthAgra: 14000), 24. kammapaDI Tippana (karma pravRtti vizeSavRtti), 25. dharmabiMduvivRtti (graMthAgra : 3000), 26. lalitavistarA-paMjikA, 27. anekAMta jayapatAkedyotadIpikATippanakama, 28. zaMkhezvara pArzvanAtha stavana, 29. kalikuMDa pArzvanAtha stavana. AcArya municaMdrasUri vi. saM. 1178 nA kAtika vadi pAMcamanA divase pATaNamAM samAdhipUrvaka svargavAsa pAmyA hatA. temanA ziSya AcArya vAdidevasUri A samaye hAjara hatA. temaNe e samaye "guruvirahavilApa" tathA "muNicaMdasUri zUI' racyAM hatAM. mahAna pravacanakAra ane mahAna bhASyakAra mAladhArI AcAryazrI hemacaMdrasUrijI mahArAja maladhArI zrI hemacaMdrasUri harSapurIyagacchanA zrI vijayasiMhasUrinA praziSya ane maladhArIyagacchanA pravartaka zrI abhayadevasUrinA ziSya hatA. e samaye eTale ke, gujarAtamAM siddharAja ane kumArapALanA zAsanasamaye jainazAsanamAM zrI hemacaMdrasUri nAmanA traNa samartha AcAryo vidhamAna hatA. temAM mAladhArI zrI hemacaMdrasUri uMmaramAM sauthI moTA hatA. zAMta ane prabhAvaka hatA. mAladhArI abhayadevasUrinA upadezathI mahAamAtya pradyumna vairAgya pAmyA tyAre lAkhonI milakata, svarUpavAna patnIo, ezaArAma ane maMtrIpadane tilAMjali ApIne dIkSA lIdhI ane zA bhaNI-gaNIne gurumahArAjanA hAthe AcAryapada prApta karyuM, teo ja AgaLa jatAM mAladhArI hemacaMdrasUrinA nAmathI khyAti pAmyA. zrI hemacaMdrasUri namra, vinayazIla, parama zAMta, bahuzrata, satyapriya ane sthitaprajJa hatA. temanI jIvanaghaTanAo ane temanA A guNanI jhalaka temanA graMthamAM maLe che. teo vizeSa pramANamAM "upamitibhavaprapaMcakathA'nuM vyAkhyAna ApatA hatA ane tyArathI ja e kathA vadhu prasiddhi pAmI. rAjA siddharAja temanA naisargika guNothI AkarSAyA hatA. zrI hemacaMdrasUrinA vyAkhyAnamAM teo saparivAra jatA ane ekAgra citte vyAkhyAnazravaNa karatA. avAranavAra darzanArthe jatA ane AlApa-saMlApa paNa karatA ane kaI kaI vAra rAjamahelamAM AcAryazrInI padharAmaNI paNa karAvatA. rAjAe temanA upadezathI gujarAtanAM jinamaMdire upara sonAnA kaLaza caDhAvyA hatA. vaLI, rAjA siddharAje temanA kahevAthI dhaMdhukA, sAra vageremAM jenone thatI kanaDagata ane jainanI rathayAtrAnA utsavamAM nakhAtA vinone dUra karI pAke prabaMdha karAvyo hato. tema ja rAjyanA amaladAroe johukamIthI baMdha karela maMdiranA lAgA pharIthI cAlu karAvyA hatA ane kaI kaI gAmamAM te lAgAnI rakama rAjakhajAnAmAM dAkhala thaI gaI hatI te paNa jena 2010_04 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNabhagavaMta 27 derAsarane pAchI apAvI hatI. eka divasa rAjA siddharAje AcAryazrInA upadezathI ati prasanna thaI dara sAla varSanA 80 divase mAM amArizAsana karyuM. te zAsana tAmrapatra para lakhAvI AcAryazrIne arpaNa karyuM hatuM. AcArya devaprabhasUri siddharAjanA e zAsanane TUMkamAM A rIte rajU kare che : "mAladhArI zrI abhayadevasUrinA paTTarUpI AkAzamAM zrI hemacaMdra rUpI caMdra UgyuM. rAjA siddharAje tene vacanarUpI amInuM pAna karyuM ane rAjyanA sau prANIo dIrdhAyuSI banyAM." zrI hemacaMdrasUrinA upadezathI pATaNathI giranAratIrtha ane zatruMjayatIrthane charI paLa yAtrAsaMdha nIkaLe. AcAryazrI paNa sAthe ja hatA. zrIsaMghe vaNathalI (vaMthalI)mAM paDAva nAkhyuM. saMdhanA puruSa ane strIo mUlyavAna vastro ane ratnajaDita dAgInA paherI derAsaramAM darzana-pUjAdi karI rahyAM hatAM. saMghapati pAse ghaNuM dhana sAthe hatuM. A badhuM joI soraThanA rAjA rA'kheMgAranI dAnata bagaDI. pAsavAnee paNa rAjAne caDAvyuM ke, "rAjana ! samajI le ke gujarAta-pATaNanuM ghaNuM dhana tArA puNyapratApe tArA AMgaNe AvyuM che. mAna ke, lakSamI tane cAle karavA AvI che. mATe rAjana ! A saMghane lUMTI le. tAre khajAne chalakAI jaze. eka karoDanuM lekhuM saMbhave che." A sAMbhaLI rAjAnuM mana pIgaLI gayuM. teNe sarvakAMI lUMTI levAne manasUbo karI lIdhe. paNa tene rAjamaryAdAne bhaMga ane apayazane mATe Dara hatA, tethI zuM karavuM te visAmaNamAM paDI gayuM. teNe saMghane jANI-joIne eka divasa vadhu rokANa karAvyuM. eka divasa te saMghapatine maLe ja nahi. bIje divase rAjakuTuMbamAM kaI meTuM maraNuM thayuM. AcArya zrI hemacaMdrasUrie rAjA kheMgAranuM mana pArakhI lIdhuM hatuM. tethI temaNe dilAsAnA bahAne rAjamahelamAM jaI rAjAne upadeza Ape. tene nItino mArga darzAvyuM. rAjAe paNa A upadezathI prabhAvita ane prasanna thaI pitAne vicAra badalI nAkhe. - gurjaranareza siddharAja jayasiMhanI jema zAkaMbharInA rAjA pRthvIrAja ane mahArAjA bhuvanapAla paNa temanA parama bhakta hatA. graMtharacanA : maladhArI hemacaMdrasUri prabhAvaka pravacanakAra tema ja samartha graMthakAra hatA. vizeSAvazyaka vRttinI prazastimAM temaNe svaracita dasa graMthane ullekha karyo che. A graMthanuM pramANa lagabhaga lAkha zleka jeTaluM thAya che. A graMthanI vigata nIce mujaba che : (1) Avasmaya TippaNakaH jenAM bIjAM nAma "Avazyaka pradeza vyAkhyA ane haribhadrIyAvazyakavRtti-TippaNa paNa che. enuM graMthamAna 5000 parimANa che. (2) sAMga kampagaMtha vivaraNa : graMthamAna 4000 parimANa. (3) ANuegadAra suttavRtti : graMthamAna 6000 parimANa che. anugadvAranA sUtronI gahanatAne saraLa ane vistRta rIte samajAvatI vyAkhyA ane AgamanA marmaspazI vivecanathI paNa jANI zakAya ke graMthakAra AgamanA marmajJa che. (4) uvae mAlA-puSpamAlA pagaraNa mUla : A eka prakAre bRhad kathAkela che. AmAMnI keTalIka kathAo uddadhRta che, keTalIka kathAo svaracita che. kathA-sAhityane A eka meTe prajAne che. (5) puSkamAlA pattavRtti : graMthamAna 14000 parimANa che. dAna, zIla, tapa ane 2010_04 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zAsanaprabhAvaka bhAvanuM vivecana dhArmika tathA laukika kathAo sAthe vistArathI karavAmAM Avela che. keTalIka kathAo "upamitibhavaprapaMcakathA mAMthI levAmAM AvI che. (6) jIvasamAsa vivaraNa : graMthamAna 7000 parimANa che. vi. saM. 1164 mAM pATaNamAM racelA A vivaraNanI tADaprati Aje khaMbhAtamAM vidyamAna che. eTale graMthakAranA hAthe ja lakhAyelI A prati manAya che. A graMthamAM 14 guNasthAnanuM vistRta vivecana ane ajIvatatanuM saMkSipta pratipAdana karavAmAM Avela che. (7) bhavabhAvanA - mUla : vairAgyabhAvamAM vRddhi karAvanArI A prakRta racanA che. (8) bhavabhAvanA svapajJavRtti : graMthamAna 13000 parimANa che. dharmakathAothI sabhara A graMtha lekamAM vizeSa rucikara bane che. mUla ane A vRtti (baMne graMtha)mAM bAra bhAvanAonuM varNana che. baMne graMtha vi. saM. 1170 mAM meDatA ane chatrApallImAM racAyA che. (9) naMditta Tippana : AmAM pAMca jJAnanI carcA anumAnita thAya che. (10) visAvasmaya vRtti : 28000 pramANa hiI Ane bRhadravRtti paNa kahevAya che. A vRtti pATaNamAM vi. saM. 1175 nA kArtika sudi paMcamI (jJAnapaMcamI)nA pUrNa thaI che. A vRtti racavAmAM paM. abhayagaNi, paM. dhanadevagaNi, paM. jinabhadragaNi, paM. lakSamaNagaNi, muni vibudhacaMdra, sAdhvI ANaMdazrI mahattA ane sAdhvI vIramati gaNinI sagI banyAM hatAM. zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNe racela "vizeSAvazyaka bhASya" upara aneka AcAryoe TIkAvRtti racI che, temAM mAladhArI zrI hemacaMdrasUrinI A vRtti AgavI che ane temanI pitAnI racanAomAM A sauthI vadhu vistRta che. A eka dArzanika graMtha che. tene viSayavAra, praznottara rUpe saraLa ane sudha zailImAM darzAvavAthI A racanA adhika prabhAvaka siddha thaI che. teozrInuM A vipula sAhityasarjana chatAM, temanAmAM namratA ne bhavabhIrutA kevI hatI tene paricaya temanA ja graMthamAM A pramANe maLe che :-"mane gurujanoe jJAna ApyuM che. huM temAMthI je je samaye huM tene AtmasmaraNa mATe ahIM goThavyuM che. AmAM je je deSa hoya te munijanoe mArA upara prasanna banIne zodhavA. kemake jagatamAM sau karmane AdhIna che. sau chadmastha che ane mArA jevA te buddhiviheNA che, ne mativizvama te kone thato nathI?" zrI hemacaMdrasUrinI jJAnasaMpadAnI jema ziSyasaMpadA paNa samRddha hatI. temAM zrI vijayasiMhasUri vagere cAra ziSya bahu prasiddha hatA. (1) zrI vijayasiMhasUri kRSNaSinA ziSya zrI siMhasUrikRta "dharmopadezamAlA" gAthA : 98 nuM vivaraNa graMthamAna 14471 parimANa racyuM hatuM. teo ghaNu zata ane rUpALA hatA. (2) zrI caMdrasUri : jeo rAjA siddharAjanA lATa dezanA vittamaMtrI hatA. temaNe rAjamudrA choDI daI sAdhusudrA grahaNa karIne jainadharmanI prabhAvanA tema ja muNisunvayacariyuM, saMgahaNIsutta ane laghusamAsa graMthanI racanA karI hatI. (3) zrI vibudhasUri : teo paNa lATa dezanA maMtrI hatA. temaNe keTalAka graMthanuM saMzodhana karyuM hatuM. (4) paM. lakSmaNagaNi. temaNe vi. saM. 1199 nA mAMDalamAM supahinAhacariyuM graMthAga 10000 pramANu racyuM hatuM. 2010_04 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNabhagavata Ama, maladhArI zrI hemacaMdrasUri temanA samayamAM samartha AcArya hatA. teozrIe sAta divasanA anazanapUrvaka pATaNamAM svargavAsa svIkAryo. temanA graMthane AdhAre teo vikramanI bAramI zatAbdInA prabhAvaka AcArya hatA. puNyaprabhAvI, jinAmanA pAragAmI ane mahAna vAdavijetA AcAryazrI vAdidevasUrijI mahArAja AbU parvatanI naiRtya dizAmAM 25 mAIla dUra rAjasthAnamAM maMDAra nAme gAma che. maMDAra gAma pUrve maDDAhaDA, madahata, madAra, maDAra vagere nAme prasiddha hatuM. tyAM vIranAga nAme zreSTi rahetuM hatuM. tene jinadevI nAme patnI hatI. e kuTuMba zrI municaMdrasUrine guru tarIke mAnatuM hatuM. eka vakhata jinadevIe svapnamAM pitAnA mukhamAM caMdramAne pesatA je. ne teNe vi. saM. 1143nA mAgha vadi nA hasta nakSatramAM pUrNa caMdra nAmanA bALakane janma Ape. A bALaka pUrNa caMdra te ja caritranAyaka zrI vAdidevasUri mahArAja eka vAra bhayaMkara duSkALa paDatA zreSTi viranAga parivAra sAthe maMDAra choDI bharUca AvIne vasyA. te samaye zrI municaMdrasUri paNa bharUcamAM hatA. temanA upadezathI tyAMnA zrAvakee vIranAga piravAlane badhI rIte sahAya ApI. vIranAga tyAM vepAra-pherI karavA lAgyuM. pUrNa caMdra paNa avAranavAra sAthe jatA hatA. eka vAra kaI zeTha pitAnA senAmahore ane sikkA durbhAgya kelasA ane patthara banI jatAM, tene nakAmAM samajI ukaraDe nAkhI rahyA hatA. bALaka pUrNacaMdra te joyuM, ane vismaya pAmI kahyuM ke, "Apa A kiMmatI suvarNa ane dravyane kema pheMkI rahyA che?" zeTha samajadAra hatA. temane thayuM ke A keI puNyazALI bALaka che. je suvarNa-sikakA ane kAMkarA-kelA rUpe dekhAya che, te A bALakane tenAM asalI rUpamAM dekhAya che. zeThe A rahasya pAmI, vAMsanI chAba bALakane ApatAM kahyuM ke, "he bhAgyavAna ! tuM A suvarNa-sikkA chAbamAM bharI bharIne mane Apa" bALaka pUrNa caMdra te pramANe karyuM. tenA hAthe kAMkarAkelA suvarNasikakA banI gayA. zeThe prasanna thaI pUrNacaMdrane eka senAmahora ApI. pitA vIranAme A sarva vRttAMta AcArya municaMdrasUrine jaNAvyuM. bALaka pUrNa caMdramAM keI uttama puNyAtmAnI jhAMkhI karAve tevAM divya lakSaNe jANa, zAsanannatine aharniza vAMcchanArA AcArya municaMdrasUrie zreSThi vInAgane kahyuM ke -"tamAre putra ghaNe puNyazALI che. je te sAdhu thAya to sva-paranA kalyANapUrvaka jinazAsananI bhAre unnati karaze. mATe tame tamAre putra zramaNasaMghane arpaNa kare." A vAta sAMbhaLI zreSThi vIranAthe kahyuM ke- "gurudeva huM vRddha thayA che. tenI mAtA paNa vRddha che. amAre eka ja putra che. amArI vRddhAvasthAne e AdhAra che. te amArAthI putrane tyAga kema thaI zake ?" zra. 32 2010_04