Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રતિબોધ સં. ૧૯૪૦
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
For Private And Personal Use Only
www.kobatirth.org
#
T
शेठमानसिंहजी
शेठ थानसिंहजो
शान्तिचंदणि आतिमहर्षशणि
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મુગલ સમ્રાટ અકબર બાદશાહ / શાસન સમ્રા જાદુગરુ શ્રીમદ્વિજય હીરસરીશ્વર
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Iકારણ IFFE
નાનાનાનાના Fi-illis
- સમર્પણ છે. પૂજ્ય જગદ્ ગુરૂદેવ ૧ શ્રીમદ વીર પરમ્પરાગત ગુરી સ્યાદવાદ પારંગતા 1 જૈનાચાર્ય શિરામણ ગુણિવરે ગીશ ક૫ પ્રભી છે.
શ્રી સંઘ ધ્વજ નાયકે હૃકબર પ્રબોધકે દેવતા શ્રીમદ્દ હીરજગ૬ ગુરી સુમનસા ભકયા પ્રસૂનાપણમાં
ગુરૂ વિર વંશી હીર હે? મમ બાત એક સુન લીજિયે. | વે રૂપ અપના આપ જગ મેં તુણસે કર લીજિયે.
ગુરૂદેવ આશીર્વાદ મુઝકે અમે દયાકર દીજિયે નિજ પાદ યુગ મેં પુષ્પ દલ કે ફિર દયા કર લીજિયે મારા
ચરણરેણુ– ભવ્યાન*
461454545454545454545444
Rાવાદ
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
–૦ હીર ગાયનમ્
-
અયે હીરા? અયે ધરાર સદધન્યાઃ સદા માન્યામાં સદા પ્રાર્થ સન્ત, ભવન્ત તારક હીરમા અહિંસા ધર્મ ધીરેયા, સ્તથા વૈ શાસકા યૂયમ્ ા અરબ બધકાઃ સત્ય, ન્તદા જાતા જગખ્યાત રા જગત્યાં જન જનૂનાં, શિરેમૂર્ધન્ય સૂરીશા મહાભવ્યા મહાસભ્યા, બુધા જૈનાગમામિજ્ઞાઃ રા અહે વૈરાગ્ય માપન્ના, મહાપુણ્યઃ સદાપૂજ્યાઃ પુનારસ્ય તદાકાર, સ્વકીય દશવૈશ્વર્યમ ! ન્તિ ભેદ ભાવજ્ઞા, સ્વદેશ ભારત પૂતમ્ ! પ્રબુદ્ધા નાશયન્તહ, ર્નિશ હતું જગદ્ધર્મ પા વિના હર વિના વીર, જગત્રાતુંન ચાશાસ્તિો તદર્થ “
હિમ્મતે યાચે, પદાજ તારક તેહમાદા સમાયાdધુનાદેશે, પદાજે તાવકે નૂનમ્
અગાસ્યામો હિયાસ્યામે, વયન્ત મંગલં ગાનમાળા પ્રશ4 તાદશ રૂ૫, સુધીઃ શ્રી કૃષ્ણદેવલપિ મુમુક્ષુ લેંકિતું દક્ષા, સુભાનન્દ રત્નાદિઃ ૮
પહિત કૃષ્ણદેવ શાસ્ત્રી
“વિહારી
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
»
编
5
5
5
5
5
»
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
<<<<<
પરમ પૂજ્ય પંન્યાસજી શ્રી હિતવિજયજી મહારાજ કે પટ્ટધર શિષ્ય.
HERE
મેવાડ કેસરી શ્રી નાકાડા તીર્થંહારક જૈનાચાય શ્રીમદ્વિજય હિમાચલસૂરીશ્વરજી મહારાજ
FOR R
For Private And Personal Use Only
{{
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
es-esoe
S-
SISISIES
S
-
-
દોસી કપુરચંદજી કે પિતાશ્રી સ્વ. કુલચંદ લાલચંદ દાસી.
SP
-કન્યા
-
Testes
-
2
II res-1
કરવા
- S25
SિSAPIIRAS ASPIAS - TIT
nes-es-es testes PRADERS CSL25-ires Les
ASASI
lesS-
મા જન્મ સ. ૧૯૨૨
સ્વગ સં', ૨૦૦૬
-
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દોસી કપુરચંદજી કે માતુશ્રી શ્રીમતિ શિવ બેન અબજી.
?
# $ %
a # કે છે
કે
તe : "
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: દ્રવ્ય સહાયક :
દેશી કપુરચંદ પુલચંદભાઇ
વઢવાણુ શહેર.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
www.kobatirth.org
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ക്കാം દાસી કપુરચંદ કી ધર્મ પત્નિ અ ખણ્ડ સૌભાગ્યવન્તી ઝવેરીબેન.
ومیییییییییییییییییییییییییییی
قمقمه به من می مومی می می می می می مونو مقمون می می می مومی می می می مومی مجموعة
વઢવાણ સીટી,
ایمنی میں مین
ی ومی می می
می می می می می
میة
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રસ્તાવના
ચૂક ખાત સ ંસાર કે સભી વિચારકાં કે માનની હી પડેગી કિ મનુષ્ય કે। આત્યંતિક શાન્તિ જીવ ક્યા સે હી પ્રાપ્ત હો સકતી હૈં! વિશ્વ મે" ઉસ અહિંસા તત્વ કી મહિમા અનાદિ કાલ સે ચલી આઇ હૈ, ઔર ચલતી રહેગી, યાવત્ ચન્દ્ર ઔર સૂ` તક । ઇસ વિષય મેં દેશી ઔર વિદેશી વિદ્યાન સહમત હૈ કિ ઈસ અહિંસા દેવી કા સામ્રાજ્ય વિશેષતઃ ફૂલાને વાલે પ્રાચીન મે પ્રભુ મહાવીર ઔર અર્વાચીન મે જગદ્ ગુરુ વિજય હીર સૂરિજી હો ગયે હૈં । જો કિ મુગલ સમ્રાટ્ અક્બર બાદશાહ ઔર મહારાણા પ્રતાપસિહં આદિ રાજાઓં કા પ્રતિધ દેકર અહિંસા પરમો ધમ કી ભાગીરથી મહાઇ । વહુ કબ હુએ ? ઔર ગૅસે જગમાન્ય હુએ ? ઇન વિષયાં કી વિખરે હુએ પુષ્પમાં કી તરહે. એક નિબન્ધાકાર માલા અનાકર પાડકાં કે હાથ મેં ઉપસ્થિત કી હૈં ।
વિષય કી દૃષ્ટિ સે હીરસૂરિજી ફી જીવની કા મુખ્ય તીન કાડડ માને હું જે કિ જન્મ કર્ણા, દીક્ષા કાર્ડ, ઔર પ્રતિબંધ કાણુ ૧ જન્મ કાણુ મે-જાતિ દેશ કાલ ઔર માતા પિતા કા પૂરા પરિચય યિા ગયા હૈં।
છુ દીક્ષા કાજી મે—દેશ સભય અલૌકિક યુગ્મતાનુસાર અનેક ટાઇટલ (પવીયે') ઓર સૂરિ સમ્રાટ બનને કા કારણ આદિ બતાયા ગયા .હૈ !
૩ પ્રતિબંધ કાણ મે‘શેઠ થાનસિંહ કી માતા ચમ્પાબાઈ કે છે ભાસ ઉપવાસ કી તપસ્યા સે નિબન્ધ નાયક સૂરિજી કા પરિચય આમન્ત્રણુ, સમાગમ, ઇશ્વર ખુદા સમ્બન્ધી પ્રતત્તર, અહિંસા મહિમા, ઔર સૂરિજી ફી પરીક્ષ, એવં અપૂર્વ ચમત્કાર, તથા સંતુષ્ટ અકબર દ્વારા પ્રશંસા, જગદ્ ગુરુ કી પદવી, -
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માસ અહિંસા પલવાને કા, તથા તી કે ફરમાન, સૂપ કે લિયે ૮૪ વિધા જમીન ભેટ, એવં ગુરુદેવ કી માંગ પૂર્તિ, સરિજી દ્વારા અનેક મનિ કી પ્રતિષ્ઠા, અંજનશલાકા, પ્રતિ વાદિયા સે શાસ્ત્રાર્થ, મહારાણા પ્રતાપ કી વિનતિ, વિજય સેન સૂરિ વિલાપ, આદિ સવિશેષ અશેષ વિષય કા પ્રતિપાદન કિયા ગયા હૈ.
ઈન સબ કાર્યો કે આધાર અહિંસા દેવી હી હી અહિંસા કે નાતે હી મુગલ સમ્રાટુને શાસન સમ્રાટુંકે જગદ્ગુરુ કી પદવી દેકર અપનાયા હે અતઃ યહ નિર્વિવાદ સિહ છે જાતા હૈ કિ અહિંસા કે પ્રચારક હીર સરિઝ હે ગયે હો આપકા મંતવ્ય જેને મતાવલમ્બિયે કો હી માન્ય છે એસી બાત નહી હૈ. ન જાને કિતને અન્ય ધર્માવલમ્બી આર વિદેશી મહાનુભાવ ઇનકી મધુરતા, ગારતા સજનતા ઔર તાત્વિક્તા પર મુગ્ધ હે ચૂકે હું બાદશાહ કે અતિરિક્ત અબૂલફઝલ, ફાઇ, ખાનખાના, લાખાન ઔર શેખ મુહમદ આદિ મહાનુભાવ ઇસ્લામ ધર્માવલી હેકર અહિંસા પરમે. ધર્મ કે હી અપને જીવન કે સર્વસ્વ બનાયા થા છે વૈષ્ણવ ધર્મલખી વિદ્વાને મેં ભી એસે અનેક મહાનુભાવ હો ગએ હૈ કિ જિન્હને અહિંસા કે મહાવ કે મુક્ત કણ સે ગાયા છે. એવું સહર્ષ સ્વીકાર કિયા હૈ અતુ.
લેખક મહેયને નિમ્ર દર્શિત ગળે કે અવલોકન કરતે હુએ પ્રસ્તુત નિબન્ધ કા નિર્માએ કિયા હૈ જેસે કિ––
હીર સભાગ્ય કાવ્ય હીરસરિ રસ જગરકાવ્યો વિજય પ્રશસ્તિ મહાકાવ્ય કૃપારસ કેક | વિજયદેવ મહાભ્ય | પદાવલી સમુચ્ચય | જૈનતત્વદર્શ ગ્રન્ય આઇને અકબરી સુરીશ્વર ઔર સમ્રાટ | જૈન સાહિત્યને સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસ બી. એ. સ્મીય કા
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અકબર સમ્રાટ ફરમાન ધમ જિજ્ઞાસુ અકબર જૈન શિલાલેખ જગદ્ શુ કી બડી પૂજા સ્તવન સંગ્રહ આદિ કે મેં હૈ. ઇન્હીં ક ૧૯ નવનીત હા
નિબન્ધ પાદુર્ભાવ” ઉપરોકત બતાયે હુએ આદિ અનેક ગ્રન્થ જગદ્ ગુરુ દેવ કી જીવની કે વિષે મેં વિદ્યમાન છે. હિન્દુ સમયાભાવ એવં અગમ્ય અર્થ છેને કે હેતુ, તથા સભીજન પૂરો લાભ નહીં ઉઠા સકને કે કારણે ઉદયપુર શ્રી સંધ ને જન સાધારણ કે લાભાર્થ સાક્ષેપમય સબ સાર ૨૫ સરલ નિબન્ધ લિખવાને કે લિયે તીન પુરસ્કાર ૨૦૦૭ કી સાલ મેં નિકલે જિસમેં કઈ એક નિબન્ધ લેખક કે આવે છે ઉસમેં સે નિબન્ધ પરીક્ષક મહેય ને પુરી તરહ નિરીક્ષણ કરો ઉઠ્યપુર સભા મેં પ્રથમ પુરસ્કાર ઇસ નિબન્ધ કે લેખક કે દિયા થા યહ નિબન્ધ વઢવાણ નિવાસી શ્રીમાન કપુરચંદ ફૂલચંદભાઈ ને અપની ધર્મપત્ની અખણ સભાગ્યવતી શ્રીમતિ "જવેરી” બાઈ કે વરસીતપ નિમિતે છપવાકર પ કે હાથ મેં ઉપસ્થિત કિયા હૈ તદર્થ ધન્યવાદ - નિબન્ધ લિખને સૌભાગ્ય મેવાડ કેસરી શ્રી નાકડા તીર્ણોદ્ધારક પૂજ્ય ગુરૂદેવ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્વિજય હિમાચલ (હિમ્મત) સૂરીશ્વરજી મહારાજ ને શિષ્ય સાહિત્ય પ્રેમી મુમુક્ષુ શ્રી ભવ્યાન વિજયજી શાસ્ત્રી કે હૈ ઔર શ્રી હિતવિજય જૈન ગ્રન્થ માલા કે ૧૪ વાં પુબા લિખ કર ઈતિહાસિક ક્ષેત્ર મેં વૃદ્ધિ કી હૈ ઔર આગે કે લિયે ભી પ્રાર્થના કસ્તા 6 કિ સાહિત્ય ક્ષેત્ર મેં હમેશા અધિક વૃદ્ધિ કરતે રહે યહી શુભ કામના ઈતિ શમા
વિનીતબાલકદાસ શામાં
શાસ્ત્ર વિશારદ
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે.
જ શધિ પત્રમ પૃષ્ટ પક્તિ
અAધિ
શુદ્ધિ
શક્કી
કોષ્ઠી સંસકતા
૧૧ ૧૬
સંતા અસી
ભગ કાર્તિક કૃ. માહરજ શ્રાવત
અનુભવ માર્ગશીર્ષ શુ. મહારાજા બાદશાવતું ચિતા !
પદઘર ! રાજમાર્ગ :
ચિત
અધર રાજભાગ
હા ૨ પીછે મગી
બઠ રાજર્મચારી
પીછે ૨ માંગી.
બેઠા રાજર્મચારી છે
નંગ
*
)
મોક્ષમાત્ર જીવીભીક્ષામાપવી ! કાવ્ય
કાય ઉં મિલ
છ મિલી પ્રચન
પ્રવચન
ઉના દીવ) ચરતે
ચલતે | સનાઉંગા
સુનામા ! બના
બની
અના
૧૧૭ ૧૨૦ ૧૨૪ ૧૨૫
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
--PleL-Parel -:P
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
(Livle) akhs & *,* 11?
7||||||
For Private And Personal Use Only
Hath+]
જન્મ સ. ૧૯૮૨ ગામગુડા ( મેવાડ )
મુમુક્ષુ ભવ્યાનન્દ વિજય.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિશ્વ વન્દનીય પ્રભુ વિર કે ૫૮ વાં પધર જગદ્ગુરૂ શ્રીમદ્વિજ્ય હીરસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ
ઈસ અસાર સંસાર મે મુગલ સમ્રાટ, બાદશાહ અકબર પ્રતિબંધક ગદ્ ગુરૂદેવ શ્રીમદ્વિજય હીરસુરીશ્વરજી મહારાજ આબાલ વૃદ્ધ સે અપરિચિત નહૈિ ફિર ભી આપકી જીવન પર અપની લઘુ બુદ્ધિ કે અનુસાર, વર્ણન કરતે હુએ નિજ આત્મા કે તૃપ્તિ કરને મે આરૂઢ હુઆ હું કાંકી મહાપુરુષ કા ગુણગાન શ્રેયસ્કર હુઆ કરતા હે યદ્યપિ મહાપુરુષ કા ગુણગાન સ્વલ્પ બુદ્ધિ સે હોના પરમસિમ્ભવ હૈ ચૂંકિ ગુણગાન શરૂદકા અર્થ પ્રત્યેકગુણે કા વર્ણન હોતા હા હર ઐક ગુણે કા પૂરી તરહ વર્ણન ન હોનેસે પ્રત્યુત નિન્દાત્મક હી હો જાતા હૈ જૈસે સમુદ્ર કા જલ પરિમાણ કરને પર નિન્દા કે સિવાય દૂસરા કયા હૈ સકતા હી તથાપિ સૂર્ય કે દીપ દર્શન કી તરહ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મેરી લેખની કો લેખ વ્યાપાર ભી સહૃદય હૃદય પુરુષે કે પ્રિયકર હી હેને કી પૂર્ણ આશા હૈ
ચરિત્ર નાયક જગદ્ ગુરુદેવ કા જન્મ પાલનપુર મે હુઆ થા પાલનપુર કા ઈતિહાસ ઈસ પ્રકાર કહતે હૈ કિ પ્રાચીનકાલ મે એક પ્રહાદ નામ કા રાજા રાજ્ય કરતા થા ઉસ રાજા ને કુમારપાલ મહારાજા કી બનાઈ હુઈ સ્વર્ણમયી શ્રી શાન્તિનાથ ભગવાન કી મૂર્તિ કે અગ્નિ મે ગલા કર વૃષભ કી મૂર્તિ બનવા કર શ્રી અચલેશ્વર દેવ કે સનમુખ સ્થાપિત કરદી ઇસ ઘેર પાપ કે કારણ રાજા કે શરીર મે દુષ્ટકુષ્ટ રાગ કા આર્વિભાવ હઆ છે ઈસ કેડ રેગ સે રાજા કે તેજ લાવણ્યાદિ સંપૂર્ણ ગુણ નષ્ટ ભ્રષ્ટ ગયે . રાજા ને અપને નામસે પ્રલ્હાદનપુર નામ કા શહર બસાયા કર્મ સંગ સે કિસી પરોપકારી મહાત્મા ને રાજા કા પાપ ઓર રેગ નાશક ઉપાય બતાયા કિ પાર્વ પ્રભુ કી મૂર્તિ બન કર નિજી મન્દિર મેં સ્થાપન કર પૂજા ભક્તિ કરને સે સબ રેગ શેક નાશ હો જાયેગા ઇસ બાત કો સુન કર રાજા ને તુરન્ત હી પ્રમ્હાદન વિહાર નામ કા ચૈત્ય સુન્દર બનાવાયા ઓર પ્રતિષ્ઠા પૂર્વક શ્રી પાર્શ્વ પ્રભુ કી મનહર પ્રતિમા સ્થાપિત કર ત્રિકાલ પૂજા ભક્તિ કરને લગા . અલ્પ સમય મેં હી રાજા કા શરીર આરોગ્યમય હોકર પૂર્વ કી ભાંતિ ચમકને લગા રાજા કે આદેશ સે સમસ્ત નાગરિક પ્રભુ દર્શન સે માનવ જન્મ કી સાર્થકતા સમઝને લગે કહા
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વત ભી કિચથા રાજા તથા પ્રજા ।
ઈસી પ્રલ્હાદનપુર કા અપભ્રંશ હેાકર પાલનપુર નામ જાહિર હાગયા હૈં । જો કિ ગુજરાત કે ઉતરી કિનારે પર આજ ભી વિદ્યમાન હૈ । ઉસ સમય અડા `સમૃધ્ધિશાલી શહુર થા ! કિસી પ્રકાર સે શહર વાસિયાં કૈં। અશાન્તિ ન થી । ઇસી વિશાલ શહર મેં ઉપદેશવશ ભૂષણ ધનાઢય એક કુંશશાહુ નામકા શ્રષ્ઠી રહતા થા । વહુ સજ્જન પુરુષ દયા દાક્ષિણ્યાદિ ગુણેાંસે યુકત થા ! ઇતના હી નહીં ખકિ બ્રહ્મચારી ગૃહસ્થેાં મે મુકુટાલ’કાર માના જાતા થા !
આપ પ્રભુ ભકત ગુરૂ વિનયી એવં ધર્મ કે બર્ડ તત્વજ્ઞ થે । આષકે સહચારિણી પ્રતિવ્રતા ધર્મ મેં સકતા એક નાથી નામ કી ભાર્યો થી ! વહુ ભી સુશીલા ઔર ધર્માત્મા થી। કુ...રાશાહ શેઠ કે સાથ અપને સસારિક સુખાં કા અનુભવ કરતી હુઇ નાથી દેવીને ઉતમ ગર્ભ કા ધારણ કિયા જિસ રાત્રી મે ગર્ભ ધારણ કયા સ રાત્રી મે હીરા કી રાશિ સ્વપ્ન મે ક્રેખ કર નાથી દેવી રામાંચિત હૃદય સે અપને સ્વામી સે પ્રશ્ન કરતી હૈ! હું નાથ? મેને આજ સ્વપ્ના યહ દેખા હૈ । તમ શ્રેષ્ઠી ને કહા કિ હું પ્રિયે ? જો તુમને શુભ પ્રદ એવ' અભિષ્મ ફૂલ કા દેને વાલા સ્વપ્ના દેખા હૈ ઇનકે પ્રભાવ સે નિશ્ચય હી પુત્ર રત્ન હાને કી પુ આશા હૈ। નાથી દેવી નિજ પતિ દેવ કા મનેાનુકૂલ વચન સુનકર હર્ષિત હૃદય સે પ્રેમ
।
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
#
પૂર્વક ગર્ભ કા પાષણ કરને લગી। ઇસ ઉતમ ગર્ભ કે પ્રભાવ સે ઘર મે સુખ એવ સમ્પતિ ભી અનાયાસ હી અહને લગી। ઈસ બઢતી હુઈ સૌભાગ્યલતા । દેખ કર જલ મીન કી તરહુ પતિ એર પત્નિ કે હૃદય સરોવર મૈં મનાથ કી શ્રેણિયે ભી કલેાલ કરતી હુઇ મઢને લગી એક દિન વિલક્ષણ સુરભિ વાયુ દિશાએ મે ચલને લગા। સર્વ પશુ પક્ષી ભી વિલક્ષણુ મધુર સ્વર સે ખેલતે હુએ જ'ગલ કી શહુ ચલને લગે। માના કિ ભૂતલ મે ચન્દ્રોય કી સૂચના કર રહે હૈં । પાલનપુર નિવાસી સજ્જન ભી નિજ નિજ આસન કા ઇંડ કર નિત્ય ક્રિયા મે સપ્નદ્ધ હાને લગે ! કુરાશાહ ભી આવશ્યક કાર્ય કે લિયે બાહર ચલે ગયે ! ઇધર નાથી ને સ’. ૧૫૮૩ મા શીષ શુકલા નવમી કે દિન પ્રાતઃ કાલ શુભ મુહુર્ત મે નિવિ પૂર્વક ઉત્તમાતમ લક્ષણુ સંપન્ન પુત્ર રત્ન કે જન્મ દિયા । માનેા કિ મહીતલ મે અપર ચન્દ્રોદય હેાગયા હા ! શેઠજી લેાટકર કુછ સમય કે બાદ આતે હી દાસી કે મુખ સે પુત્ર જન્મેલ્સવ કા હાલ સુનકર અસીમ હુ મગ્ન હા ગયે । શેજી કે ઘરપર અનેક તરહ સે માંગલિક ગીત હૈાને લગે । ઇસ પુત્ર જન્માત્સવ કી ખુશિયાલી મે કુંરાશાહ ને અનેક ઉત્તમાતમ ધર્મ કાર્ય કરતે હુએ દીન દુખિયાં કે અભિલાષિત દાન દેકર સંતુષ્ટ કર દિયે । સમસ્ત શહેરવાસી સજ્જન ભી શેઠજી કે ઘર પર પુત્ર જન્માત્સવ મે ભાગ લેતે હુએ અભિવૃદ્ધિ હુ મે કરને લગે । ઉતમ
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પુરૂષકા જન્મ કિસકે આનંદ દાયક નહીં હતા? સર્વ નગર વાસિયે કે મુખ સે યહી શબ્દ નિકલને લગા કિ લડકા ભારત મે અપૂર્વ આદર્શ રૂપ ચમકેગા ! દેખી સત્ય કા જન્મ પ્રભાવ અપની પ્રભા દસ કે હદય કમલ મેં સ્વયં ચલ કર યશગાન કરાતી હૈ
ઈધર માતા પિતા વિચાર વિમર્ષ કરકે અપને સમ્બધિર્યો કે આમન્ત્રણ દેકર ખુબ સત્કાર સન્માન પ્રેમ પૂર્વક કરને લગે !
આગન્તુક સમ્બન્ધી એવં નાગરિક જનતા કે મને નુકૂલ
તિષિને શાસ્ત્રાનુસાર હીરાચંદનામ રખા હીરા નામ માત્રહીનહી થા બલ્કિ હીરા વાસ્તવિક હીરાથાદિતીયાકેન્દ્ર કલાક તરહ પ્રતિભાશાળી હીરાચંદભી દિનાનુદિન વિશેષ બઢતે હએ કમ સે સાત વર્ષ કે તેને પર ફૂલ મેં અધ્યાપક કે પાસ શિક્ષા કે લિયે જાને લગે આપકી બુદ્ધિ બડી વિક સ્વર થી પ્રકૃતિ કે આપ બડે ચંચલ થે મગર ગમ્ભીર ભી કમ ન થે સ્કૂલ કે સર્વ છાત્રો મેં સે આપકી મેધા 'અત્યધિક તેજસ્વી થી અલ્પ સમય મેં હી આપને “પાંચપ્રતિ કમણ” “જીવ વિચાર” “નવ તત્વ” “દંડક” “સંઘયણી “નવ સ્મરણ” “તીન ભાષ્ય “પેગ સૂત્ર” “ઉપદેશમાલા” દર્શન સિરી” “ચઉશરણપયના” ઈત્યાદિ ગ્રન્થ સ્વાધીન કર લિયે . જેસે જૈસે આપકા કલાભ્યાસ બઢને લગા વૈસે વૈસે ગુણ પરી અધિક બઢને લગે કહા હૈ કિ –
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અક્રોધ વૈરાગ્ય જિતેન્દ્રિયવંશે ક્ષમા દયા સર્વજન પ્રિયત્નમાં નિર્ભ દાતા ભય શેક મુકતા જ્ઞાન પ્રબોધે દશ લક્ષણાનિ ૧
જબ હીરજી કે અન્તઃકરણ મે જ્ઞાન કા પ્રાદુર્ભાવ વિશેષ રુપ સે હોને લગી તબ સે અપને હૃદય મેં ઈન દશ લક્ષણે કે ભી ધીરે ધીરે સ્થાપન કરને લગે . સારે શહર મે એવં ઘર ઘર મે બાતે હોને લગીકી હરજી સબ વિદ્યાર્થી મેં અગ્રેસર બન ગયા હૈ ઔર શિક્ષક ભી આપકા આદર સાકાર પ્રેમ કરતે હે યહ અપને ગાંવ મે એસા નામ કરેગા જે કિ આજ દિન પર્યન્ત કિસીને નહીં કિયા પાઠક? દેખિયે યહ લેકેક્તિ ભી વસ્વિક ચરિતાર્થ હેને જ રહી છે
એક દિન કી બાત હૈ કિ ભવ્ય છે કે પ્રતિ બેધ દેને કે લિયે ઝમાનુગ્રામ વિચરતે હુએ તપાગચ્છાધિરાજ જૈનાચાર્ય શ્રી મદ્વિજય દાન સૂરીશ્વરજી મહારાજ શિષ્યપશિષ્ય સહિત પાલનપુર પધારે સંસાર સાગર સે પાર લગાને વાલી સર્વોપદ્રવ કે નાશ કરને વાલી અસી મનહર દેશના આચાર્ય દેવ ને પ્રારમ્ભ કા પ્રતિદિન બઢતી હુઈ જનતા કે દેખ કર હીરજી ભી અપને ઈષ્ટ મિત્રો કે સાથ ધૂમતે હુએ વ્યાખાન મેં પહુંચ ગયે . વ્યાખાન પઢતે એ ભી ગુરુદેવ કી દૃષ્ટિ હીરજી કે ઉપર પડતે હી ઉનકે સ્વરછ લક્ષણ ઉનકી આકૃતિ સે દીપ પડે. વ્યાખ્યાનત્પર ગુરુજી કે પૂછને પર સભા ને સે ઉતર મિલા કિ
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શેઠ કુંરાશાહ કો પ્યારા પુત્ર હૈ ગુરુજી ને ક્ષણ માત્ર વિચાર કર ગોચરી કે નિમિત હીરજી કે ઘરે પધાર કર ઉનકે માતા પિતા કે સામને દીક્ષા સમ્બનધી ભાવ પ્રગટ ક્યિા કિ યહ લડકા સાધુ બન જાતા તે શાસન સેવા કા ભાર અપને સ્કન્ધ પર વહન કર સકતા | યહ અમર નામકરતા ઉસમે તુમ્હારા હી ગૌરવ બઢતા ઈસિલિયે ઈસકે વૈરાગ્ય કે ઉપદેશ દેતે રહના તાકિ કભી યહ સ્વયં સાધુ પદ સ્વીકાર કરને કી ભાવના કરેંગા
ઈતના વાક્ય ગુરૂ સુખ સે સુનકર મેહ કે કારણ મૌન હો ગયે તબ ગુરુછ ભી અપને સ્થાન પર આગયે કુછ દિન કે બાદ શ્રી સંઘ ને મિલ કર કહા કિ શેઠ સાહબ ગુરુદેવ આપકે ઘર પધાર કર હીરજી કી યાચના કી મગર આપને કુછ ઉતર તક નહીં દિયા અત્યન્ત ખેદ હૈ કિ આપને ગુરુદેવ કા વચન અંગીકાર નહીં કિયા અસ્તુઅબ ભી શ્રી સંઘ આપસે માંગની કરતા હૈ કિ હીરજી કે ગુરુદેવ કે ચરણે મે સમપર્ણ કર દે. અગર આપ ચાહે તે શ્રી સંઘ સે હીરા કે બરાબર સ્વર્ણ રાશિ લે સકતે હૈ ઈસ બાત કે સુને નાથી દેવી ને કહા કિ શ્રી સંઘ માલિક છે. જે દેના ચાહે સે દે સકતે હૈ કિ તુ હીરા કેબીના સ્વર્ણ શશિ કયા શભા દેગી? અગર શ્રી સંધ કા એસા હી આદેશ હે તે કુછ દિને કે બાદ હીરા કે ગુરુચરણે મે ભેજને કી સહર્ષ કોશિશ કરંગી ઔર ઈનકા એસા હી
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાગ્યેાદય હાગા તેા વહુ સ્વય' હી ગુરુચરણેાં મે આજાયગા । ઇસ પ્રકાર વચન સુનકર શ્રી સઘ ધન્ય ધન્ય કરતા હુઆ ગુરુદેવ કી જય ખેલતા હુ ગુરુદેવ કે ચરણાં મે જાકર કે હીરજી કી સખ ખાતે કહ્યુ સુનાઈ । અલ્પકાલ મેં હી ગુરુદેવ ભી પૃથ્વી મ`ડલ કે પાવન કરતે હુએ ભવ્ય પ્રાણિયાં કે। સમાગ કે અનુયાયી બનાને લગે ।
ઇસી મધ્ય મે હીરજી કે માતાપિતા સમ્યગ્ પ્રકાર સે ધર્મારાધન પૂર્વક ઇસ અસાર સ'સારસે પલાક કી મહાયાત્રા કર કે ઇસ પાલનપુર કે અપને સે શૂન્ય અના ક્રિયા । ઇધર જનતા ગણુ લધુ ખાલક હીરજી કી અવસ્થા દેખ દેખ કર મન મે ખડ઼ે સન્તપ્ત હાને લગે । હીરજી કા તા કહુના હી કયા થા? । કિતને આપતિ રૂપ બાદલ આયે । ફિર ભી બાદલ કા જ્ઞાનરૂપ વાયુ સે તિતર ખતર કરકે અલ્પ સમય મે હી મહા શાક સે પૃથક રહ કર સમય વ્યતીત કરને લગે । કુછ દિન કે ખાદ હીરજી અપની અહુન સે મિલને કે લીયે શ્રી અણહિલપુરપાટણુ ગયે ! હન ભી અપને છેટે ભાઇ કે આતે હુએ દેખ કર અત્યન્ત હ મે મગ્ન હો ગઈ હીરજી થાટ નિ હહર કર અપને ગાંવ જાને કી આજ્ઞા માંગને પર બહુન કે અત્યન્ત આગ્રહ સે હીરજી આર હર ગયે ! એક દિન આપ સ્વેચ્છાપૂર્વક શ્રી અણહિલપુર પાટણ કી Àાભા દેખતે હુએ ધૂમને લગે ।
ઇધર મુનીશ્વર ગુણાગાર આચાય ધ્રુવ શ્રી મદ્વિજયદાન
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સૂરીશ્વરજી મહારાજ મહીતલ કે પાવન કરતે હુએ બડે. ધૂમધામ પૂર્વક ઉસી શહર મે પધારે છે ઉસ સમયે નગર કે સબ નર નારિયાં કુતુહલતા પૂર્વક રતનધય બચ્ચે કે ભી છોડ છેડ કર કે આપકે દશનાર્થે ઉપસ્થિત હોને લગી હરજી ભી અભૂતપૂર્વ સમારોહ કે દિદક્ષુ હેકર ઉસ જૂડ શામિલ હે ગયે શ્રી સંઘ કે આગ્રહ સે ગુરુદેવ ધર્મશાલા મે પહેચને પર જિન પ્રતિપાદિત ધર્મોપદેશરુપ સુધા કી વર્ષા કરને લગે જિસમે–
ચતાર પર મંગાણિ દુલહાણિય જતુણે માણુ સત સુઈ સધ્ધા સંજમંમિય વીરિઓ ના
ઈસ ગાથા કે અર્થ કે ખૂબ પ્રતિપાદન કરતે હુએ પ્રભાવશાલી હૃદયસ્પર્શી માર્મિક વ્યાખ્યાન ફરમાયા ! જનતા માત્ર કી તરહ મુગ્ધ ભાવ સે દત ચિંત હેકર શ્રવણ કરતી રહી ઐસા ઉપદેશ નિકટ ભવિ પુરુષે કે લિયે બહુત હી હિતકારક હુઆ કરતા હૈ ચૂંકિ હીરજી કે હૃદય મેં ભી ઈસ મને હર ઉપદેશ કા પૂરા અસર પડા વ્યાખ્યાન સપૂર્ણ હોને કે બાદ હીરજી અપની બહન કે પાસ જાકર કે વિનય યુક્ત મીઠે શબ્દ મે કહને લગે ! હે ભગિની ! આજ મને તપાગચ્છાધિરાજ શ્રીમદ્વિજયદાનસૂરીશ્વરજી મહારાજ કે મુખારવિન્દ સે સંસાર સમુદ્ર સે તારને વાલી સદા સુખ સૌભાગ્ય કે દેનેવાલી મનેણ દેશના સૂની હૈ જિસસે વિરકત ભાવ પેદા ગયા હૈ અબ મેં ગુરુજી કે ચરણે મેં જાકર કે શ્રી ભાગવતી દીક્ષા
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વીકાર કરના ચાહતા હું અતઃ મુઝે અવિલમ્બ આજ્ઞા પ્રદાન કરે
ઇતને શબ્દ સુનતે હી બહન રોમાંચિત હોકર અપાત કરતી હુઈ ગદ ગદ વરમે અપને કનિષ્ઠ પ્યારે ભાઈ સે કહને લગી હે પ્રિય બધે! હે સરલ હદય વત્સ ! દીક્ષાવ્રત તલવાર કી તીણ ધારા કે સમાન, લેહચને કે તુલ્ય, બડા કઠિન સાધ્ય હૈ, કકિ દીક્ષિત કે નંગે શિર ઘુમના પડતા હૈ સદીંયા ધૂપ મે જંગે પાંવ ચલના પડતા હૈ. કેશ કુંચિત કરના પડતા હૈ ઘર ઘર ભીક્ષા માંગની પડતી હૈ. સુકાલુ કા નીરસ આહાર સે ઉદરપૂતિ કરવી પડતી હૈ બાવીશ પરિસહ સહન કરને પડતે હૈ કઠોર તપસ્યા ભી કરની પડતી હૈ ! તેરા અસા શરીર નહીં હૈ જે કિ : એસે કઠેર વોં કે પાલન કર સકે . ઈસલિયે અભી તેરે લિયે દિક્ષા લેના
ગ્ય નહીં હૈ ભાઈ મેરા કહના યહ હૈ કિ પ્રથમ તે એક કુલીના સ્ત્રી સે વિવાહ કરકે સાંસારિક સુખે કા ભેગ કરલે પુત્રાત્પતિ હજાને કે બાદ તેરી ઈચ્છા હો વૈસા કરના ! ઇસ પ્રકાર નાનાયુક્તિ સે સમઝાને પર ભી પૈર્યવાન હીરજી અપને વિચાર પર અટલ રહેઓર વૈરાગ્ય કી પુષ્ટિ કરતે હુએ ભર્તુહરિ પ્રદર્શિત કાવ્ય કા અર્થ અપની બહન કે સમઝાને લગે જેસે કિ– કાવ્યભેગે રગ ભયં કુલે મ્યુતિ ભયે વિતે નૃપાલાદ્દ ભર્યા
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માને દૈન્યભર્યા બલે રિપુભયં કાયે કૃતાતા ભર્યા છે શાસ્ત્ર વાદિભર્યું ગુણે ખલ ભય રુપે જરાય ભયં સર્વ વસ્તુ ભયાન્વિત મુવિ નુણ વૈરાગ્યમેવાભયમ ૧ અર્થ -ભેગ મે રેગકા ભય હૈ કૂલ મે નાશ કા ભય હૈ ! ધન મે રાજા કા ભય હે માન મે દીનતા કા ભય હૈ બલ મેં શત્રુ કે ભય હૈદેહ મે યમરાજ કે ભય હૈ. શાસ્ત્ર મે વાદિ કા ભય હે ગુણ મે દુષ્ટ કા ભય હૈ રુપમેં બુઢાપાકા ભય હૈ સંસાર કી સમસ્ત વસ્તુશઓ મે ભય રહા હુઆ હૈ કિ તુ એક વૈરાગ્ય હી અભય હૈ ઈસ તરહ કી ભાંતિ વૈરાગ્ય રૂપ ઔષધી સે બહનકી કીહુઈ હઠ રૂપી બિમારી કે નાશ કરકે વૈરાગ્ય મય જીવન ના કર ગુરુજી કે પાસ જાકર કે સવિધિ વંદના પૂર્વક ગુરુદેવ સે કર બદ્ધ પ્રાર્થના કરને લગે !
હે ગુરુ દેવ ? હું તરણું તારણ ભગવન ? મેં આપકે ચરણે મે રેગ શોક કે જડા મૂલ સે ઉખાડ પૅક દેને વાલી, સુખ સેભાગ્ય કે બઢાને વાલી, શ્રી ભાગવતી દીક્ષા, ગ્રહણ કરને કે લિયે ઉપસ્થિત હુઆ હું ! અસ્થિર સંસારમે કઈ ભી સાર ચીજ નહીં હૈ મૈને ખુબ સમઝ લિયા અબ મેરી હાર્દિક યહી ઈચ્છા હૈ કિ મે આપકે કર કમલે મે રહ કર સેવા કરતા હુઆ આત્મ કલ્યાણ કી ઓર અગ્રેસર બનું અએવ બહુત હી જલ્દી
મુઝે ગૃહસ્થ વેષ સે પૃથક કર સાધુ માર્ગ કા વેષ પહના દિયે !
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨
વાકુ
ઇસ પ્રકાર લઘુ ખાલક કા માધુર્ય ખચન સુન કર ગુરુદેવ. ભી આશ્ચર્ય મગ્ન હેાકર મન હી મન સંકલ્પ વિકલ્પ કરને લગે. કિ યહુ છેટા ખચ્ચા હાતા હુઆ ભી શકિત કૈસી હૈ ઓર કૈસે સુન્દર શબ્દો કા પ્રયાગ કર રહા હૈ । કહા હૈ કિ શિષ્ય રત્નસ્ય પ્રાપ્ત દ્વિ હ ઉત્ક ભાગ્ ભવેત્” । શિષ્ય રત્નકી પ્રાપ્તિ મે મહાન્ પુરુષોં કા ભી પ્રમાદ હા જાતા હૈ । હીરજી કી આકૃતિ સે સ્પષ્ટ માલુમ હાતા થા કિ ભાવી ગચ્છનાયક પેટાલંકાર યહી હાગા ! ઐસા ગુરુ દેવ અંતઃકરણ મે તર્ક વિતર્ક પૂર્વક શ્રી સĆઘ કે સૂચના કી કી યહ ભાઈ સ`સાર સે વિરકત હાકર સાધુ પદ કી યાચના કરને કે લિયે મેરે પાસ આયા હૈ । શ્રી સંધ ને વિનય પૂર્વક ઉત્તર ક્રિયા કિ ગુરુદેવ ? અવશ્ય દીક્ષા કે ચેાગ્ય લડકા હૈ આપ દીક્ષા દિયે । આચાય દેવ કે ઉપદેશ સે શ્રી સઘને અહાઇ મહેાત્સવ એવં જુલુસ કી તૈયારી ધૂમ ધામ પૂર્વક કરના પ્રારમ્ભ કિયા ( હીરજી કે હૃદય મે સંસાર સમ્બન્ધી કિસી ભી પદાર્થ કી તરફ લક્ષ્ય બિલકુલ નહીં' હૈ । આપ દિનાનુદિન અધિક વૈરાગ્ય મે મસ્ત બનતે જા રહે થે જો કિ આપકા દીદાર ખતાતા જા રહા થા સ. ૧૫૯૬ કાર્તિક કૃષ્ણા દ્વિતિયા કે દિન સારે શહર મેં ધૂમતા હુ હીરજી કા શાનદાર ઝુલુસ નિયત સ્થાન પર જા રહા થા ! એર
અપને
શહેર કે હજારી નર નારી કર ઝુલુસ મે સામીલ ને કે લિયે
ઘરેલુ કાર્ય કા છેડ આગે પીઠે દાતે
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩
સામને ખડે હાગનની દીક્ષા દેદી શુ
જા રહે થે વર ઘેડા નિયત સ્થાન પર પહુચને કે બાદ હીરજી રથ સે નીચે ઉતર કર અપને હી હાથસે સંસારિક વેષ કે ઉતાર કર સવિનિત હેકર એકાગ્રચિત સે ગુરુ ચરણે કે સામને ખડે હે ગયે ગુરુજીને વિષ્ણુ ઉતમ પુરુષ સમઝ કર શુભ સુદૂર્ત મેં શ્રી ભાગવતી દીક્ષા દેદી ગુરુદેવ શ્રી મદ્વિજય દાન સૂરીશ્વરજી મહારાજ કે કરકમ દ્વારા દી હુઈ દીક્ષા કે સહર્ષ સ્વીકાર કરકે વિનીત હીરજી ને કૃતાર્થ હોકર દિક્ષા કી મહત્તા બતાતે હુએ જનતા ભી દીક્ષા સ્વીકાર કરને કે લિએ કહને લગે છે
છે દીક્ષા કે
કાવ્ય
દિક્ષા મહ વિનાશિકા ચ સતત ભવ્યદય પ્રાપિકા દીક્ષા પૂજ્ય તમાં સમરત ભૂવને જીવાત્મના પાવિકા દીક્ષા શ્રી જિનસેવિતા ચ દલની દુઃખસ્ય શિક્ષામયી ! તને સ્વી કુરૂત પ્રદ જનની લેકાધિ નારં જનાઃ ૧ નચ રાજ યં ચ ચેર ભયં ઈહ લેક હિતં પર લેક સુખ નર દેવ નાં વર કીર્તિ કરે શ્રમણત્વમિદં રમણીયતર મારા અર્થ દીક્ષા મહ કા વિનાશ કરનેવાલી, પરમ ઉલ્યુદય કે દેને વાલી, જીવાત્માઓ કે પવિત્ર કરને વાલી, સકલ સંસાર સે માનનીય. જિનેશ્વર ભગવાન સે સેવિત, દુખ કે નિવારણ કરને વાલી વિઘામથી ઓર આનદ કે દેને વાલી સંસાર સમુદ્ર કે નૌકા રૂપી હૈ અતઃ ઉસે સબ પ્રાણિ કે અપનાના ચાહિયે.
સાધુતા મે ન તે રાજકીય ભય હૈ ન ચેરી કા
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪.
ભય હૈ તથા એહલૌકિક હિત ઓર પારલેકિક સુખ મિલતા હે સાધુતા કે દેવ મનુષ્ય ભી સ્તુતિ કરતે હૈ ઓર સાધુ પના મે કીર્તિ બઢતી હૈ અતઃ સાધુતા પરમ રમણીય હૈ
હીરજી કા દીક્ષિત નામ શ્રીમદ્રિયદાન સૂરીશ્વરજી ને હીરહર્ષ મુનિ રકખા ! હીરહર્ષ મુનિ સમ્યગ પ્રકાર સે તપસ્યા એવં રત્નત્રય કી આરાધના કરતે હુએ પરિશુધ્ધ આશય સે ગુરુ ચરણે કી સેવા મે લયલીન હોતે હુએ ગુરુદેવ કે પીછે છાયા કી તરહ પ્રતિ પલ રહને લગે !
હર હર્ષ મુનિ પાંચ મહાવ્રત તીન ગુપ્તિ પાંચ સમિતિ એવં સંયમ તથા કરણ સિતરી ચરણ સિતરી કે પૂરિ તરહ સે પાલન કરતે હુએ ઉચ્ચ શાસ્ત્ર કા અધ્યયન દતચિત હેકર કરને લગે ગુરૂદેવ કે સમીપ પઢતે હુએ થેડે હી સમય મે શાસ્ત્રોક સંપૂર્ણ અધ્યયન કર જૈન સિદ્ધાન્ત કે ધુરંધર વિદ્વાન બન ગયે પાઠક દેખિયે? ગુરુ કૃપા કા ફલ. ગુરુ કૃપા જિસ પર હૈજાતી હૈ વહ તે વિદ્વતા પૂર્ણ વાફ શકિત મે અપુર્વ હી બઢ જાતા હૈ ઓર સંસાર સાગર ઉનકે લિયે સુકર હે જાતા હૈ ઈસી તરહ હર હર્ષ મુનિ ભી ગુરુ કૃપાસે સજ્ઞાન કા વિકસ્વર વિશેષરૂપ સે કરને લગે !
એક દિન ગુરુદેવ શ્રીમજિયદાન સુરિશ્વરજી અપને અન્તઃકરણ મે શોચને લગે કિ હર હર્ષ મુનિ બડા બુદ્ધિમાન ઓર અધિક પ્રતિભાશાલી હૈ ! ઈતની છેટી અવસ્થા મે હી તિષ શિલ્પ ન્યાય વ્યાકરણ આદિ શાસ્ત્રોં મેં પારંગત
યયને
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫.
હા ગયા અખ શૈવ શાસ્ત્ર માત્ર હી શેષરા હૈ । અગર ઉસકા ભી અધ્યયન કર લેતા તે ચન્દ્રમા કી પુર્ણ કલા કી તરહ યહ ભી સકલ કલા સે સમ્પન્ન હાજાતા । એર અગાધ યાગિક સાગર મે લઘુ બુધ્ધિ રૂપ નદિયાં કા સમાવેશ કર સકતા ! તથા અન્ય ક ટકાદિ ૩૫ પ્રતિપશ્ચિયાં કા નિવારણ કર સકતા । ઇત્યાદિ મનોરથ થ બઢાતે હી હીર હર્ષ મુનિ ચરણાશ્રિત હેાકર ખેલને લગે કિ
પૂજ્ય ગુરુદેવ ? યદિ આપકી આજ્ઞા હૈ। તે શેષ રહા હુઆ શૈવ શાસ્ત્ર કા ભી અધ્યયન કર લૂં। કિન્તુ આપકી સેવા સે વંચિત રહના ઇષ્ટ નહીં હૈ! અતઃ કિ કર્તવ્યમૂહ, હૂ
ઈતને હીરકત વચન સુનતે હી ગુરુદેવ કહને લગે, પ્રિય વિદ્યા પ્રેમિન્ ! મેરી ઇચ્છા કે અનુસાર હી તેરી ઇચ્છા ક્રી જાગૃતિ હુઈ । અસ્તુ । સેવા દેવી તેરે હૃદય મંદિર મે વિરાજમાન હું તેા ઉસીસે "ચિત હાને કી લેશ માત્ર ભી શંકા નહીં રખના । અગ રહા અધ્યયનકા વિષય । ઉસમે ઇસ દેશ કે પડિતાં કી અપેક્ષયા દક્ષિણદેશસ્થ વિચક્ષણ વિદ્વાનોં સે હી અધિક લાભ હાગા ! કાંકિ યહાં કે વિદ્બદ્બેગણું તન્ દેશીય પંડિતાં કી તુલના નહીં કર સકતે ! અતઃ વહીં જાએ 1 ઈતના કહે કર વિજયદાન સુચ્છિ ને શુભ દિન દેખ કર ધર્મ સાગરજી આદિ ક શિષ્યાં કે સાથ હીરહષ મુનિ કે દક્ષિણ દેશ મે અધ્યયન કરને કે લિયે ભેજ દિયા
'
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હર હર્ષ મુનિ ગુરુદેવ સે દી હુઈ આજ્ઞા માલા કે પહન કર માર્ગ મે સદુપદેશ પિપાસુ જ કે ધર્મોપદેશ રૂપ સુધા સે સતુષ્ટ કરતે હુએ અચિર સમય કે હી આદિષ્ટ દક્ષિણ દેશસ્થ દેવ ગિરિ નામક દુર્ગ સ્થાન પર પહુંચ ગયે . આપકે સાથ ભક્ત ગણુ ભી પછ પાત્ર થે જિસસે પઢને લિખને કી વ્યવસ્થા શીઘ અચ્છી તરહ હો ગઈ ! અબ હરહર્ષ મુનિ દત ચિત સે અભ્યાસ કરીને લગે છેડે હી સમય મેં આપને ચિંતામયાદિ શિવાદિશાસ્ત્રોં કા પ્રખર પાંડિત્ય પ્રાપ્ત કર લિયા હીર હર્ષ મુનિ અપને ઈષ્ટ કાર્ય કે સમ્પન્ન કર દક્ષિણ દેશ સે પ્રયાણ કર અહિંસા ધર્મ કા ખૂબ પ્રચાર કરતે હએ ગુજરાત કી તરફ પધાર ગયે .
ઉસ સમય મે તપાગચ્છ નાયક શાસન સમ્રાટ શ્રી મદ્વિજય દાન સુરી ૨વરજી ગુજરાત કે તીર્થો કી યાત્રા કર મરુધર તીર્થો કી યાત્રા કરતે હુએ નારદપુરી મે પધારે ગુરુદેવ કી જિજ્ઞાસા કરને પર હરહર્ષ મુનિ કે પતા ચલા કિ ગુરુદેવ મારવાડ મે બિરાજતે હૈ આપ ભી તુરન્ત વહાં સે વિહાર કર ગુરુ દેવ કે દર્શન કરને કી લાલસા સે નારદપુરી મે પધાર ગયે . જિસ સમય ગુરુ શિષ્ય કી ભેટ હઈ ઉસ વકત કે હર્ષશ્રોત કા વર્ણન કરના લેખની કે બાહર કા વિય હૈ
- અલોકિક પ્રતિભાશાલી ઔર વિનયવાન શિષ્ય કે દેખ કર ગુરુ મહારજ કી પ્રસન્નાકૃતિ પુર્ણ ચંદ્ર જેસી
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭
ચમકને લગી । ગુરુ દેવ કે દેખતે હી હીર હ કે નેત્ર સે હર્ષાશ્રુ કી નદી મહુને લગી ! તદનન્તર હીર હ મુનિ ને તાત્કાલિક અનાચે હુએ ૧૦૮ કાન્યાં મે ખડે ખડે ગુરુદેવ કી સ્તુતિ કરકે ગુરૂદેવ કા સિવિધ દ્વાદશવત વન્દના કી । જૈસે ચન્દ્ર કે ઢેખ સમુદ્ર કી કલાલે ઉલ્લાસ કે પ્રાપ્ત કરતી હૈ । વસે હી ગુરુ મહારાજ ભી સકલ કલાભ્યાસ સૉંપન્ન વિનીત શિષ્ય કે પાકર હર્ષિત હાને લગે હીરહ મુનિ ભી ગુરુ સેવા હાર્દિક ભાવ સે કરતે હુએ સદ્ ગુણાં કા વિશેષ વિકવર કરને લગે ।
હીરહષ મુનિ કી વિદ્વતાપૂર્ણ ચગ્યતા જાનકર કુછ સમય ખાદ ઉસી નારદપુરી નામકી નગરી મે આચાય દેવ ને સંવત ૧૬૦૭ મે શ્રી ઋષભદેવ પ્રાસાદ કે સાનિધ્ય મે શ્રી સંઘ કે સમક્ષ મુનિ કૈ પડિત (પન્યાસ) પદ પ્રધાન કિયા । ઇસ પદ્મ કા ભલી પ્રકાર પાલન કરતે હુએ એક વર્ષ પૂરતે હી નારદપુરી કે સમસ્ત શ્રી સંઘ ને મિલ કર કે આચાર્ય ગુરુદેવ સે પ્રાર્થના કી । હે પ્રભુ!? હમ લાગાં કા યહ વિચાર હૈ કિ પડિત પદ સે ઉપાધ્યાય પદ ક્રિયા જાય તેા અદ્ભુત હી ઉત્તમ ગા· ગુરુ દેવ કે હૃદય સરાવર મે ભી ઇસ ખાત કી લહેરે ચલ રહીથી ઔર સઘને આગ્રહ ભરી વિનતી કી જિસસે ગુરુદેવ કે વિચાર પૂરે દૃઢ (મજબૂત) । ગયે ! શ્રી સ ંઘ કી સાક્ષી મે શ્રી નેમિનાથ ભગવાન કે મન્દિરમે સુવિહિત શિશમણુ શ્રીમદ્ વિજયદાન સૂરીશ્વરજી કે કર કમલાં દ્વારા શુભ
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમય હીર હર્ષ પંડિત કે સંવત ૧૬૦૮ મે ઉપાધ્યાય પદ સે વિભૂષિત કિયે ગયે આપ ભી અબ ઉપાધ્યાય જી કે કર્તવ્ય મે પૂરે સંલગ્ન રહને લગે
ઉપાધ્યાય પદ દેને કે પશ્ચાત વાદિગજ કેસરી શ્રી દાનસૂરિજી ને અપને અંતઃકરણમે શોચા કિ મેરે બાદ ભાવી તપાગચ્છ નાયક શ્રી હીરપાધ્યાય હી હોગા ચૂંકિ દૂસર કી અપેક્ષયા ઈસી કી ગ્યતા એવં વિકતા અધિક છે ઈસલિયે ઇસકે સૂરિપદ પર બિઠા દેના ચાહિયે ઐસા વિચાર કર આચાર્ય દેવ ને સૂરિ મન્ચ કી આરાધના પ્રારમ્ભ કર દી જબ આરાધના કરતે હુએ તન માસ પૂરે હેને મે આયે તબ સૂરિ મન્ન કા અધિષ્ઠાયક દેવ સૂરિજી મહારાજ કે સન્મુખ પ્રત્યક્ષ હેકર પ્રસન્ન ચિત સે કહને લગા હે ધર્મ નાયક? હરહર્ષોપાધ્યાય કે આચાર્યપદ અવિલમ્બ દે દીજિયે કાંકી આપકે પટાલંકાર એવં ઉતરાધિકારી છેને કી શકિત ઈસી ઉત્તમ પુરૂષ મે હૈ ! ઈતના કહ કર દેવ અંતર્ધાન હેગયા - સૂરિમન્નાધિષ્ઠિત દેવ કા ઉકત પરિમિત વચન સુન કર કે સૂરિજીને અત્યન્ત પ્રમોદ ભારે હૃદય સે અપને મન મે વિચાર કિયા કિ યહ બડે આશ્ચર્ય કી ઘટના હુઈ કિ ઈષ્ટ દેવને ભી મેરે હી અભિપ્રાય કે સ્પષ્ટ રૂપ સે અનુમોદન કિયા તુરત હી સૂરિજી ને શિષ્ય મન્ડલ મે આકર કે દેવ કી કહી હુઈ બાત કહ સુનાઈ ગુરુદેવ કે પ્રેમ ભરે શબ્દો કે શ્રવણ કરકે સમસ્ત સાધુ મડલને
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯.
નમ્ર ભાવ સે યહ કહા કિ ગુરુ દેવ જેસા આપકા ઈરાદા હેગા ચૈસા હી કાર્ય શીધ્ર પૂર્ણ હેને કી આશા છે. તદન ન્તર પરસ્પર સલાહ કરકે સંવત ૧૬૧૦ માર્ગ શીર્ષ શુક્લા દશમી કે દિન શુભ મુહુર્ત મે મહેસવ પૂર્વક સિરોહી નગર કે શ્રી ચતુર્વિધ સંઘ સમક્ષ વિબુધ શિરોમણિ વિજયદાન સૂરિજી ને તપાગચ્છ કે સામ્રાજ્ય રૂપ વૃક્ષ કે બીજ ભૂત શ્રી હરિહર્ષ વાચક કે આચાર્ય પદવી સે વિભૂષિત કરતે હુએ શ્રી હીરવિજ્ય સૂરિ નામ રખા.
આચાર્ય પદવીક ઉત્સવ સુપ્રસિદ્ધ રાણકપુર કે મન્દિર કા નિર્માતા સંઘપતિ ઘરણાશાહ કા વંશજ
ઔર દુદા રાજા કા મત્રીવર ચાંગા સંઘપતિને કિયા. જિસ દિન આ૫ આચાર્ય પદવી પર આરૂઢ હુએ ઉસ દિન દુદા રાજાને અપને રાજ્ય મેં. અંહિસા કા પાલન કરવાયા ઔર પ્રત્યેક માસ મે દશમી કે દિન સમસ્ત રાજ્ય એ અંહિસા પલાને કી ઘોષણા કરદી.
- પ્રિય પાઠક વૃન્દ? દેખિયે પ્રાચીન કાલ મે આચાર્ય પદવી કી કૈસી મર્યાદા ઓર મહતા થી. ભાગ્યવાન પુરૂષ પદવી કે નહીં ચાહતે થે, કિરતુ પદવીયે, પુન્યશાલી મનુ ઓં કે દંઢા કરતી થી. ખેદ કા વિષય હૈ કિ આજકલ કે અહંભાવી સાધુ સાધવી પદવી કે પીછે લાલાયિત રહતે હૈ ગ્રહ કે હજાર રૂપિયે કા પાની કરવા દેતે હૈ. ફિરભી પદવી કા સ્વપ્ન દેખતે હૈ. અથવા દે ચાર મુખ્ય વ્યકિત
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કે પ્રસન્ન કર કેઈ ટાઈટલ પાકર કૃતકૃત્ય હાજાના હી કયા યથાર્થ પદવી લેના હી નહીં કદાપિ નહી યહ તે કેવલ આડમ્મર માત્ર હૈ વાસ્તવિક શોભા ઈસમે નહીં હૈ. યદિ ઉચ્ચ પદ પર બેઠને કી ઈચ્છા હૈ તે પદવી પરમાત્મા કે ઘર કી લેને કે લિયે પૂરા પરિશ્રમ કરના ચાહિયે. કિન્તુ ઠીક હા નિનાથ જૈન સમાજ મે વર્તમાન સમય છે જે નહી સે હી કમ હૈ. - સિહી સે વિહાર કરતે હુએ શાસન સમ્રાટ વિજય દાન સૂરિજી ને હીર વિજય સૂરિ કે પાટણ શહર મે પૃથફ ચાતુર્માસ કરને કી આજ્ઞા ફરમાઈ ઔર આપ સ્વયં કેકણ દેશ કી ભૂમિ કે પાવન કરતે હુએ સૂરત બંદર પાધરે.
ઈધર જયસિંહ નામક એક બાલક અપની માતા કે સાથ મામા કે ઘર પર એશ ઓરામ સે દિન વ્યતિત કરતા આ સબ લાગે કે આનન્દ દે રહા થા. આપકા જન્મસ્થાન સ્વર્ગ સંબ્રિભ મેદપાટ (મેવાડ) કે અન્તર્ગત નારદપુરી મે થા. નારદપુરી કી અવર્થ સંજ્ઞા મેં હૈ કિ નારદમુનિ ને મેદપાટ કી ધર્મ મહિમા કે સુન કર નેત્ર કી તૃચર્થ આકરપૂરી તરહ પરીક્ષા કી, પરીક્ષા કે બાદ નારદ વિદ્યા ફેલાને કે નિમિત કુછ દિન ઠહર ગયે જિસસે વે સ્થાન નારદપુરી સે વિખ્યાત હે ગયા. મેદપાટાધિશ સે નિજ કન્યાદાન કે ઉપભક્ષ મે ઉપહારભૂત હને કે નિમિત વે નગરી વર્તમાન મે જોધપુર રાજ્યાન્તર્ગત ગેડવાડ પ્રાન્ત મે સુશોભિત હૈ
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ
એક રાજ કી બાત હૈ કિ યહુ ખાલક અપની માતા સે કહને લગા. મા ! અખ મૈં અપને પિતા કમ્મા, ઋષિ કી ભાંતિ જન્મ માઢિ વિપતિયાં કૈ નાશ કરને વાલી દીક્ષા કે ગ્રહણ કરને કી ઇચ્છા રખતા હૂં. જો માગ મેરે પિતાજી ને અપનાયા થા ઉસી માર્ગ પર મૈં ભી ચલના ચાહતા હૂં. ઈસ ખાત કે સુન કર માતા અશ્રુપાત કે સાથ કહને લગી. બેટા ? તુ અભી ખડુત હી ઘેટા હૈ. આર દીક્ષા કે સમઝતા હી કયા હૈ? લેહ ભાર કે સમાન વિષમ ઝેવાલી ઔર શારીરિક સુખ કા ધ્વંશ કરને વાલી દીક્ષા તેર ચાગ્ય અભી નહી હૈ. હું વત્સ ? તીક્ષ્ણ તલવાર કી ધાર પર ચલના સુકર હૈ કિન્તુ દીક્ષા વ્રત કા પાલન કરના સુકર નહીં. હૈ પુત્ર ? અભી તૂ દેવાંગના તુલ્ય સુન્દર સ્ત્રી કે સાથ વિવાહ કર સમસ્ત સ'સારિક સુખા કા અનુભવ કરલે, પશ્ર્ચાત્ તેરી ઈચ્છા કે અનુસાર કર લેના.
ઇસ પ્રકાર જનની કા વચન સુનતા હુઆ જય સિહુ અપની માતા સે કહને લગા અમ્બ ? આસનાપ કારી મહાવીર પ્રભુ ને આત્યન્તિક સુખાથી પુરૂષોં કે લિયે ગૃહસ્થાશ્રમ મહા પાપ કા કારણુ ખતલાયા હૈ. અસે કાં કહતી હૈ મુઝે ભી તે સુખ કો હી લાલસા હૈ. તુમ સે બતાયે હુએ સકટ માલા ચંદન વનિતાઢિ જન્ય સુખ ક્ષણિક હૈ વાસ્તવિક સુખ તે। દીક્ષા જન્મ હી હૈ. અતઃ મહા પુરુષોં સે પ્રદાર્શિત અન્યન્તિક સુખ મેક્ષ માગ
For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પર જાને મે બાધક મત છે. મેરી તીવ્ર મુમુક્ષા કી પ્રશ્ન અગ્નિ તેજ સે ધધક રહી છે. ઈસ શાન્તિ કે લિયે જ્ઞાનામૃત વૃષા સદ્ ગુરુ રૂપ નુતન જલધર કે સિવાય ઇતર સે અશકય છે. અતઃવિષય વાસના જાલ કે મેચક સદ્દ ગુરુ કી હી શરણ લેના આવશ્યક છે. તું ગભીર ભાવ સે વિચાર કરલે ઔર અતિશીઘ આજ્ઞા દેદે.
માતા કેડિમ દેવી ને અદ્ભુત વિવેક કે દેખ કર બાલક કે સાથ હી સૂરત મે વિરાજમાન આચાર્ય દેવ કે ચરણે મે જાને કે લિયે પ્રસ્થાન કિયા. માર્ગ મે જગહ જગદ્ધ દેવ દર્શન ગુરુ વંદન કરતે હુએ ભાવ ચારિત્ર કે દૃઢતર કરકે યથા સમય સૂરત બન્દર પહૂચ ગયે. અપને સુકમાલ બાલક જયસિંહ કે સાથ કેડિમ દેવી ગુરુ દેવ કે સવિધિ વન્દના કરકે વિનીત ભાવસે સાંજલી સાનુરેધ પ્રાર્થના કરને લગી.
હે પ્રભે? મેરી હાર્દીક ભાવના હૈ કિ ઈસ બાલક કે સાથ મે ભી ચારિત્ર ગ્રહણ પૂર્વક અપની આત્મા કા કલ્યાણ કર લૂં. આપ હમ દેને પર અનુગ્રહ કીજીયે ઇતના કહને પર વૈવી કી તીવ્ર ઉત્કન્યા દેખ કર ગુરુ મહારાજ ને દેને કી પુનઃ પુનઃપરીક્ષા કરતે હુએ બાલક કે સર્વ લક્ષણ સમ્પન્નતા સહિષ્ણુતા ઔર અદ્ભુત ભવિષ્ણુતા કે દેખ કર દીક્ષા કા મુહૂર્ત શ્રી સંઘ કે સૂચિત કર દિયા. શ્રાવક ગણુ બડા મહોત્સવ ધામ ધૂમ પૂર્વક કરને લગે દીક્ષા કે દિન નાના પ્રકાર કે આભૂષણે
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સે જિજત કરકે ગજ પીઠસ્થ જયસિંહ કુમાર કે નગર મેં ચતુરદિલું ધૂમાતે હુએ ગુરુ મહારાજ કે ચરણ કમલે મે લે ગયે દર્શક જોં કી ભીડ મધૂ મકખીયે કી તરહ હને લગી. નિયત દીક્ષા સ્થાન પર સંવત ૧૬૧૩ ચેષ્ઠ શુક્લા એકાદશી કે રોજ શુભ મુહૂર્ત મે જયસિંહ કુમાર ઔર ઉનકી જન્મદાતા કેડિમ દેવી કે ગુરુવર શ્રી. મદ્વિજયદાન સૂરિજી ને શ્રી. સંઘ કે સમક્ષ મે દીક્ષા દેદી. જયસિંહ કા દીક્ષિત નામ જય વિમલ રખા નૂતન શિક્ષિત દીક્ષા કે સમય ૯ વર્ષ કે થે. આપને અલ્પ સમય મે હી પંચ પ્રતિક્રમણ નવમરણ સાધુ આવશ્યક ક્રિયા જીવ વિચારાદિ પ્રકરણ તીન ભાષ્ય કર્મ ગ્રંથ ક્ષેત્ર સમાસાદિ શાસ્ત્ર ક અધ્યયન વિદ્યાલંકાર શ્રી. વિજયદાન સૂરીજી સે કર લિયા
એક દિન તપાગચ્છાધિપતિ વિજયદાન સૂરિજી અપને મન હી મન વિચાર વિમર્શ કરને લગે કિ જ્ય વિમલ સુશીલ વિનિત એવં મહા પ્રતિભાશાલી હૈ યદિ શ્રી હીરવિજય સૂરિ કે પાસ ભેજ હું તે આશા હી નહીં અપિતુ દઢ વિશ્વાસ હૈ કિ ઉનકી બરાબરી કી યેગ્યતા કે પાલેગા. ફિર મેરી ભુજાયે સંસાર મે સૂર્ય ચન્દ્ર કી તરહ દિન રાત ચમકને લગેગી એસા શેચ કર કે ગુરુ મહારાજ ને અવિલમ્બ યે વિમલ કે ચતુર્માસ પૂર્ણ હેતેહી શ્રી હરિ વિજય સૂરિ કે પાસ જાને કી આજ્ઞા
For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪
દેદી, જય વિમલ ગુરુદેવ કે વન્દના કે ખાદ જમ પ્રયાણુ કરને લગે તેા ઉતમાતમ લાભસૂચક'શકુન હાને લગે,
મ
કાં ન હેા મહાપુરૂષોં કા ચિન્હ હ કિ ઉનકે પદાર્પણુ કે પહલે હી આગે આગે આનન્દ મગલ કી શ્રેણી ખઢને લગતી હૈ. તનતર ખડે ઉત્સુકતા સે ચલતે હુએ હીરવિજ્યજી કે સાન્નિધ્ય મે પહુંચ ગયે. ગુરુદેવ કે પટાલંકાર શાસન સમ્રાટ શ્રી હીરવિજય સૂરિજી કે દર્શન સે જય વિમલ હર્ષોં સાગર મે ડુબતે હુએ સવિધિ વન્દના મે તત્પર હગયે. બાદ શ્રી હીરવિજય સૂરિજીભી આગન્તુક નૂતન ખાલ મુનિ કે શિર પર આમાદાદિંત હૃદય સે અપના હાથ ફેરતે હુએ વિહાર કી કુશલ વાર્તા પુછને લગે. પ્રત્યુત્તર મિલા કિ આપકે અનુગ્રહ સે માર્ગ મેં કિસી પ્રકાર કી તકલીફ્ નહીં હુઈ. લઘુ મુનિ કી આકૃતિ કે આનુપૂર્વી પ્રિય મધુર વચન સુનકર સ મુનિ મન્ડલઔર શ્રી સંધ બડે પ્રસન્ન હુએ, જય વિમલજી સવિનય આચાર્ય દેવ કે ચરણાં મે રહતે હુએ વિદ્યાભ્યાસ મે સ’લગ્ન ગયે.
ઈધર શ્રી વિજયદાન સૂરિજી સૂરત અન્દર સે વિહાર કર અનેક ભવ્ય છવાં કે ધર્મોપદેશ દેતે હુએ શ્રી વટ્ટપલી (વડાલી) નગર મે પહુ'ચ ગયે. કુછ દિન કે બાદ મે આપને અપના અન્ત સમય જાનકર શિષ્યાપશિષ્ય સમુદાય કે। ગુપ્ત ગૂઢ વિષયકા સારભાવ સરલતા સે સમઝા ક્રિયા અખ સંવત ૧૬૨૧ વૈશાખ શુકલા દસમી કે દિન પરમપદ કી જિંગમિષા સે સમાધિસ્થ હોકર ઇષ્ટ દેવ કો
For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫
પ્રત્યક્ષ કરતે હુએ નિજ શરીરસ્થ જીવ જ્યાતિ કે પરમ જ્યોતિ મે એકીકરણ કરદી (દેવલાક હૈગયે) આપ! પારલેાકિકતા સે જૈન જગત કૃષ્ણ પક્ષીય અમાવાસ્યા કે જૈસી અધકારમય હાગઈ. જનતાગણ ને ગુરુ ઉપષ્ટિ વચન કે સ્મરણુ સે ચેક સામ્રાજ્ય કો અતિ શીઘ્ર હી તિલાન્જલી દેતે હુએ ચિર સ્મારક ગુરુ પાદુકા સ્થાપન કરને કે લિયે એક અતુલ મનેાહર સ્તૂપ નિર્માણ કરવા કર ચન્દ્રોદય કી પ્રતિક્ષા કરને લગે.
ઈધર ભી હીરસુરિજ઼ કા હૃદય જલમધ્યસ્થ ચન્દ્ર સૂર્યાદિ પ્રતિબિમ્બ કે જૈસા કમ્પાયમાન હેને લગા. આપ મન હી મન ખેદિત હાકર પૂજ્ય શ્રી કે વિહ મે કરૂણાવર સે કહને લગે. હું ગુ ? આજ તુમ્હારે પરલેાક સિધાર જાને સે ધીરતા નિરાશ્રય હાગઇ. વિનયકા અમ કેાન શરણુ હૈ ? તુમ્હારી એસી શાન્તિ સહનશીલતા કા કાન ધારણ કર સકેગા ? વિદ્યા વિવેક દાન શીલતા નષ્ટ હૈા ગઇ, સત્ય આજ સચમુચ મારા ગયા, કરૂણા અખ બિચારી કિસકી શરણુ મે જાયગી ? હૈ ગુરૂદેવ ? તુમ્હારે બિના આજ ગત્ હી શૂન્ય હાગયા ! (અપની આત્માસે હું જીવ ? તેરા મણી ખા ગયા તૂને અભી તક ઈસ શરીરકે સાથ સમ્બન્ધ કેસે રખા હૈ. તુઝે ધિક્કાર હૈ કિ પૂજ્યપાદ કે પીછે નહીં પડા. અખં તૂ કિસકી શરણુ જાયગા, અપની ખાત કીસકે સામને રખેગા. તેરી શકા કા કૌન દેશ નિકાલા દેગા
For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તું કિસકી સેવા કરેગા અબ તેરા આશ્વાસક કૌન હેગા? તું જલ્દી સે જલદી ગુરૂ કી જ મે લગજા. અચેતન છાયા ભી અપને આશ્રય કે નહીં છેડતી તે તું ચેતન હોકર અપને આધાર કે છેડ કર કેસે સ્થિર હે તુઝે બાર બાર ધિક્કાર હૈ કિ અબ તક યહાં વર્તમાન હે. ઉઠ જલ્દી ઉઠ સેઢેગ સે બડે હેતે હૈ કિ ઈષ્ટ દેવને સામને આકર કે કહા કિ હે સૂરિરાજ આપક અધીરતા શેભા નહીં દેતી. આપ ત્યાગી ઔર વિવેકી વિદ્વાન હૈ. વિકિ કે પશ્ચાતાપ આત્મ કલ્યાણ મેં બાધક હુઆ કરતા છે. આત્મા અમર છે. આત્મા ઔર શરીર કા સમ્બન્ય અનિત્ય હૈ. ઈન દેને કે આત્યંતિક સમ્બન્ધ વિચ્છેદ કે લિયે હીં ચગી જન અનેક જન્મ સે પ્રયત્નશીલ રહતે હે. જન્મ હોને સે મરણ નિયત હી રહતા હૈ “જાતસ્ય હિ ધ્રુ મૃત્યુ ધ્રુવં જન્મ મૃતસ્ય” અતએ શોક સે પૃથક હોકર આત્મ સાધન મે લગ જાઈયે. આપકી માનસિક ચિંતા દૂર હો જાયેગી. આપ અપને ગુરૂદેવ કે પ્રસાદ સે સંસાર મે અતુલ હેકર પ્રજાપાલક કે મુકુટાલંકાર બનેગે ઈતના કહ કર દેવ કે અંતર્ધાન હજાને પર શ્રી હીર, સૂરિજી ગઈ હુઈ બાતેં કો ભૂલ કર અપને નિત્ય નૈમિતિક કાર્ય મે તાદવશ્ય હે ગયે.
કુછ સમય મેં હી દ્વિતીયા ચંદ્રરૂપ શ્રી હીરસાર મહારાજ કે તપાગચ્છ ગગન મન્ડલ મે સમુદિત દેખ ભાર જનતા ગણુ પ્રમુદિત મન સે પ્રણામ પુરસસર ગદ મદ
For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Re
<<
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વર સે પ્રાર્થના કરને લગે. ભગવન્ જગતી કા પ્રકાશક હા, આપકે
અમ આપ હી જૈન સિવાય કોઈ નહીં હમ લોગોં કા અજ્ઞાનતમા વૃન્દ ફે। અપહરણ્ કરને વાલા હૈ. હમ લોગોં કે હૃદય ક્ષેત્ર એ સ્વર્ગીય દાનસૂરિજી કે ઉપદેશ બીજકા જ્ઞાનાંકુર હાને આયા કિ આપ અમર હેાકર પરાક્ષ હા ગયે. અમ પૂજ્ય પાદ· શ્રીમાન કે ઉપદેશામૃત સિંચન સે હી જ્ઞાનતરૂં કા મેાક્ષ રૂપ કુલ હોગા. અન્યથા પરમ અસમ્ભવ હૈ, અતઃકૃપા કીજિયે. વિશેષ કયા નિવેદન
કરે,
વિષવૃક્ષેા પિ સવધ્યું. સ્વયં જૈતુ મસામ્પ્રતમ્ ”
સાધારણ લાક મે ભી નિયમ હૈ ક્રિ વિષ પીધે કા ભી બઢા કર અપને આપ છેદન કરને મે સમર્થ નહી હેતે અમૃત કુલ પોધે કી ઉપેક્ષા કરના કયા ચિત હોગા. ? નહી ! કદાપિ નહીં ।
શ્રી હીરસૂરિજી મહારાજને જનતા કી ઉદગારતા કા દેખ કર અચિર કાલ મે હી અપને ઉપદેશામૃત વણુ દ્વારા શિવ-મુકિત કુસુમ કે અઢાને લગે.
એક સમય મે શ્રી હીરવિજય સૂરિજી સૂરિમન્ત્ર કા આરાધન કરને કે ઈચ્છુક હોકર વિહાર કરતે હુએ ડિસા શહેર મે પધારે. કોં કી યહાં કે ભકત શ્રાવકગણુ ખરે આસ્તિક ઔર્ ગુરૂ પ્રિય થે. ઇસ નગર મેને કે ખાદ સખ સાધુઓં કા પઢાને, ચેગેાદ્દવહન ક્રિયા કરાને
For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઓર વ્યાખ્યાન આદિ કા સમસ્ત ભાર જ્ય વિમલ પર છોડ કર આપને માસિક સૂરિ મન્ત કા ધ્યાન કરના પ્રારમ્ભ કર દિયા. જબ ધ્યાનારૂઢ સૂરિજી કે જાન કર સૂરિમન્નાધિષ્ઠાયક દેવ ને સૂરિજી કી માનસિક વેદના કે સમઝ કર સ્વપ્નાવસ્થા ને પ્રત્યક્ષ હેતે હુએ કહા કિ આપ અપની સમાધિ મે અચલ રહે. ઓર જય વિમલ કે અપને સિર કા ભાર ઍપ દે. ઉનકી ગ્યતા અપરિ પૂર્ણ નહીં હૈ. ઇતના કહને કે બાદ સૂરિજી કી આંખ ખુલી ગઈ ઈષ્ટ દેવ પ્રસન્ન હોને કા એક હી કારણ થાકિ આપ કી ગુરુ ભકિત પ્રશંસનીયથી એક વકત કી વાત હૈ કિ એક ગાંવ સે આપકે ગુરુ શ્રી મદવિજય દાનસૂરિ
શ્વરજી કા પત્ર આયા થા ઉસમેં સિર્ફ ઈતના હી લિખા હુઆ થા કિ જેસે અને વૈસે જલદી મેરે પાસ આઓ | કકિ જરૂરી કામ છે મિલને પર કહા જાયેગા !
- ઇસ પ્રકાર કા પત્ર હીરસૂરિજી કે હાથ મેં આયા. ઉસ દિન આપ કે છઠ્ઠ કી તપસ્યા કા પારણું થાપરંતુ વિના પારણા કિયે હી પત્ર પઢતે કે સાથ રવાના હેને લગે ઉસી સમય શ્રી સંઘને એકત્રિત હોકરકે પ્રાર્થના કી કિ ગુરુદેવ? આપકે વિહાર કરના હૈ, લેકિન સંઘકા આગ્રહ હૈ કિ આપ પારણા કરકે પધારે એક આધ ઘટા દેરી સે ગુરુદેવકી સેવા મેં પહુંચ જાયેગે ઈતની કૃપા કરે છે
For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સંઘ કા અધિક આગ્રહ હોને પર ભી વિના પારણા િહી રવાના હે ગયે ઓર જલ્દી સે જલ્દી ચલતે હુએ ગુરુદેવ કી સેવા મેં પહુંચ ગયે . વિજય દાન સૂરિજી કે ભી બડા આશ્ચર્ય હુઆ ઔર પૂછા કિ ઇતના જલ્દી કેસે આગયા? તબ હીર સૂરિજીને કહા કિ ગુરુદેવ? આપકી આજ્ઞા શીધ્ર આને કી થી. તે મેં કૈસે ઠહર સક્તા ? ઈસ લિયે મેં જલદી પહુંચ ગયાગુરુદેવ ભી શિષ્ય કી તત્પરતા ઓર ગુસનિષ્ઠા દેખ કર બડે પ્રસન્ન હેકર અપને કો ધન્ય સમઝને લાગે છે
ફિર પ્રસન્ન હેતે હુએ ધ્યાન સે મુકત હેકર વિચાર ક્યિા કિ જય વિમલ નામક શિષ્ય શેખર કે અપને પાટ પર બૈઠા દેના ચાહિએ. આપને મન હી મન વિચાર કે ન રખ કર કાર્ય રૂપ મેં લાને કી પૂરી કશિશ કરતે
એ સમસ્ત સાધુ સાધવી શ્રાવક શ્રાવિકા રૂપ ચતુર્વિધ સંઘ કે સમક્ષ અપને હૃદય કા ઉદ્ગાર જાહિર કર દિયા શ્રી સંઘ ગુરુ દેવ કે અભિપ્રાય કે સાનદ અનુમોદન કરતે હુએ પ્રાર્થના કરને લગા કિ ઈસી સ્થાન પર કુછ દિન ઓર બિરાજિયે. પરંતુ કાર્યવશ આચાર્ય દેવ ને ડીસા સે શિષ્ય સહિત વિહાર કર દિયા. - જ્ય વિમલ મુનિ સૂરિજી સે અધ્યયન કરતા હુઆ
પ્રસિદ્ધ પ્રસિદ્ધ શાસ્ત્રો મે નૈપુન્ય પ્રાપ્ત કર લિયા વ્યાકરણ સમ્બન્ધી અનેક ગ્રન્થ કે પઢતે એ કાવ્યાનુશાસન કાવ્ય પ્રકાશ વાક્ષટાલંકાર કાવ્ય કપલતા છન્દાનુશાસન
For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૦.
વૃહદ્ રત્નાકર ઈત્યાદિ ગ્રન્થોં કા ભી રહસ્ય સે વાકિફ છે ગયે ન્યાય શાસ્ત્ર એ સ્યાદવાદ્ રત્નાકર અનેકાન્ત જય પતાકા રત્નાકરાવતારિકા પ્રમાણમીમાંસા ન્યાયાવતાર, સ્યાદુવાદકલિકા, એવં સમ્મતિ તકદિ જૈન ન્યાય ગ્રી તથા તત્વ ચિન્તામણિ, કિરણુવલી, પ્રશસ્ત પાદ ભાષ્ય, ઈત્યાદિ શાસ્ત્રો કા ભી અધ્યયન સે દિગ્ગજ પંડિત્ય કે પ્રાપ્ત કર લિયા.
તદનન્તર હીરવિજય સૂરિજી માનુગ્રામ પર્યટન કરતે હુએ સ્તભતીર્થ પધારે. સ્વાગત મે શ્રી સંઘ ને ગુરુ દેવ કે ચરણ વિન્યાસ કે પ્રતિપાદ પર દે મેહરે
ઔર એક રૂપિયા રખતા હુઆ એ મેતિ કે સ્વસ્તિક કરતે હુએ સૂરિજી કે નગર પ્રવેશ કરવા ભકત જેને ને પ્રભાવનાદિ ધર્મ કૃત્ય મે એક કડાત્મક રાજત દ્રવ્ય કા સદ્વ્યય કર અમૂલ્ય લાભ લિયા. ઈસી નગરી મે રહતી હુઈ એક જુની નામ કી શ્રાવિકાને બહુત દ્રવ્ય ખર્ચ કરકે સુન્દર રચના પૂર્વક શ્રી જિનેશ્વર દેવ કે પ્રાસાદ કી પ્રતિષ્ઠા એવં મૂર્તિ કી અંજનશલાકા પૂર્વક સ્થાપના યથા ચગ્ય સ્થાન પર કરવામાં.
નગર કે લોગો ને ક્યુ વિમલ કે પાંડિત્ય કે દેખ કર ચકિત હેતે હએ આચાર્ય દેવ સે પ્રાર્થના કી કિ ગુરુ દેવજ્ય વિમલ મુનીવર કી વિદ્વતા કી સખી તેજસ્વીતા પિડિત પ્રિય કે ચાહતી હૈ ફિર કયા થા.
For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૧
“ ઈટ વૈદ્યોપર્દિષ્ટ ? “ જો રાગી કે ભાવે વા વૈદા
ફરમાવે ”.
ઔંસ ન્યાયસે સૂરિજી ને અપના નિશ્ચય કરકે સવત ૧૬૨૬ ફાલ્ગુન શુકલા દશમી કે દિન ત્યાગી ઓર વૈરાગી શ્રી જય વિમલ કે પતિ પદ સે વિભૂષિત કર દિયે, ઉસ સમય સમસ્ત શ્રી સોંધ જય ધ્વનિ કે નારે લગાતે હુએ અસીમ મામદ સે ઉન્મત્ત હૈા ગયે, તદનન્તર સ્તમ્ભ તીથ સે વિહાર કરતે હુએ અહમદાવાદ આ પહુંચે. અહમદાબાદ કે સમીપસ્થ અહમદપુર કે શાખાપુર મે આપને ચાતુર્માસ આનન્દ પૂર્વક ક્રિયા.
એક સમય સૂરિજી રાત્રિ મે સથાશપેરિસી (શયનકાલિક પાઠ) પઢા કર ગચ્છ સમ્બન્ધી વિષય કી ચિન્ત કરતે હુએ તન્દ્રા દેવી કા પ્રત્યક્ષ કર રહે થે. ઉસ સમય અધિષ્ઠાયક દેવ ને કહા કિ હૈ સૂરીશ? આપ અપને પાટ પર સુયેાગ્ય પડિત શિરામણ શ્રી જય વિમલ કે પ્રતિષ્ઠિત કરકે ચિન્તા રાક્ષસી કે મુખ સે માહિર ભૂત હા જાઈએ. અહુ શ્રી મહાવીર પરમાત્મા કે પાટ પરમ્પરા પર એક દિવાકર રૂપ હાને વાલા હૈ. યહ શબ્દ સુનતે હી સૂરિજી તન્દ્રા મુકત હાકર અપને શિષ્યાં કે દેવ કી બાતે હ સુનાઇ તબ વાચક પડિત ગીતાથ' પ્રમુખ સમસ્ત સાધુને નમ્રતા પૂર્વક આચાય ધ્રુવ સે પ્રાર્થના કી. હું પ્રભેા ? શ્રી સંઘ કે સાથ હમ લેાગે કી ઇચ્છા હૈ કિ જય વિમલ પન્યાસ કે આચાર્ય પદ પર આસીન ફર દૈના ચાહિયે
For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર
એ દેવ વાણી શ્રી સંઘવાણી ઔર અપના અભિપ્રાય ઈન ત્રિપુટિ સે આચાર્ય શ્રીજી ને એવ મસ્તુ કહ દિયા, તત્પશ્ચાત્ અમદાબાદ શ્રી સંધ કે અત્યાગ્રહ સે આચાર્ય પદવી કા અઠાઈ મહોત્સવ ધૂમ ધામ પૂર્વક હે ને લગાડે નગર સેઠ શ્રી મૂલચન્દ્ર ને જિન ચૈત્ય જિન પૂજા ગુરુ ભક્તિ જ્ઞાન પ્રભાવના સ્વામી વાત્સલ્ય આદિ ધર્મ કર્મો કે ફલ કે જિનાગમ મેં કહે હુએ સમઝ કર અપની શકત્યનુસાર ઉત્સાહપૂર્વક શ્રી શત્રુંજય તીર્થ પર ઋષભદેવ ભગવાન કે મન્દિર કી દક્ષિણ પશ્ચિમ દિશા મે ચૈત્ય બનાને કી તરહ ઈસ મહોત્સવ મે ભી પૂર્ણ પાર્જિત લક્ષમીકા સદુપયોગ કરકે અમૂલ્ય લાભ પ્રાપ્ત કિયા. એવં ઈસ ઉત્સવ કે ઉપલક્ષ મે નગર સેઠ ને શહર મે દાનશાલાએ ખુલવાઈ. જગહ જગહ પર ધવલ મંગલ ગાયક બૈઠા. વર ઘોડે નિકલને લગે. ઓર સ્વામિ વાત્સલ્ય કી ધૂમ મચને લગી. ઈસ પ્રકાર સર્વાલંકાર સે અલંકૃત ચંચલા લક્ષ્મી મહેન્સવ કી અપૂર્વ શભા બઢાને લગી.
ઈસ પ્રકાર સમારોહ પૂર્વક સંવત ૧૬૨૮ ફાગુન શુકલા સપ્તમી કે દિન શુભ સમય જય વિમલ કે ઉપાધ્યાય પદ કે સાથ આચાર્ય પદ પર વિભુષિત કરતે હુએ પદ્મસાગર ઓર લબ્ધિ સાગર પંડિત પદ સે એવું વિમલ હર્ષ ઉપાધ્યાય પદ સે અલંકૃત કિયે ગયે. સૂરિજી. ને જય વિમલ કે આચાર્ય પદવી દેને કે સમય શ્રી વિજય. સેન સૂરિ નામ કરણ કિયા ઈસ ઉત્સવ મે સમ્મિલિત
For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૩
સજજને કે રૂપ કી પ્રભાવના દી ગઈ ઓર યાચક વર્ગો કે દ્રવ્ય વસ્ત્રાદિ દ્વારા સતુષ્ટ કિયે ગયે.
યહ દેને ગુરુ શિષ્ય આચાર્ય શ્રી તપાગચ્છ રુપી શકટ કે ચલાને મે પૂરી રુપ બન ગયે ઔર ભવ્ય જી કે હદય ક્ષેત્રમે ધર્માકુર કે રેપતે હુએ પૃથ્વીતલ કે પાવન કરને લગે. ઉસ સમય કુતીર્થિ યે કા પ્રચાર અનેક સ્થાને સે ઊઠતા હુઆ સ્વાર્થ લીલા કી મહિમા કા અધિપતન હૈ ગયા, એક સમયે ગુજરાત પ્રદેશ મે વિચરતે હુએ દેને પ્રતિભાશાલી આચાર્ય કે અચાનક અભૂતપૂર્વ ઘટના દેખને મે આઈ. વહ કયા?
લંકા ગચ્છ ક અધિકારી સર્વેસર્વા મેઘજી નામકા એક સુગ્ય વિદ્વાન થા. વહ સ્વયં શાસ્ત્ર પઢતા હુઆ મૂર્તિ પૂજા કા ઉલ્લેખ દેખ કર આચાર્ય શ્રી હરિ વિજય સૂરિજી કે પાસ અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર કે દુર કરને કી આકાંક્ષા પ્રકટ કી. એવં મેઘજી કે ૨૭ સાધુઓ ને ભી ઉકત સૂરિજી કે સન્મુખ ઉપસ્થિત હોકર અપને હૃદય કી ભાવના દરશાઈ. ઈસ પર અમદાવાદ મેં વિરાજમાન ઉકત આચાર્ય દેવ ને મેઘજી આદિ સાધુઓ કે લંકાગરછ કી દીક્ષા કા ત્યાગ કરવા કર અતિ મહત્સવ પૂર્વક સંવેગી દીક્ષા પ્રદાન કર ઉઘોવિજ્યજી નામ રખા અબ નૂતન ૨૭ મુનિયે કે સવેગી શિક્ષા ક્ષેત્ર મે ઉતારતે હુએ આવશ્યક ક્રિયા કાંડ મે કુશલ બનાને
For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૪.
લગે. મુનિ ઉદ્યોતવિજયજી આદિ ૨૭ શિષ્યોં ને લી ગુરૂ દેવ કી સેવા મે રહ્યુ કર અધ્યયન કરતે હુએ વિનય યુકતપારસ્પરિક ભાવ સે વિદ્વઙ્ગાષ્પી મય સમય વ્યતીત કરના શરૂ ક્રિયા.
કુછ સમય કે માદ અમદાવાદ સે વિહાંર કર કે આચાય ઉપાધ્યાય પૉંડિત આદિ સાધુ મહા મલ સતિ આચાર્ય શ્રી હીરવિજયસૂરિજી વિચરતે હુએ શ્રી અહિલપુર પાટન મે આપુ'ચે.ચાતુર્માસ કા આસન સમય એવં દેવાત્ ઉપસ્થિત ગુરૂવર્ય કે નિરીક્ષણુ કરતે હુએ શ્રી સંઘ સે સવિનય પ્રાર્થના કરને પર આપને ઇસી નગરી મે ચાતુર્માસિક ન્તન જલધારી કે જૈસી ધર્માંપદેશ સુધા કી વર્ષાં કી, ચાતુર્માસ કા અવસાન હાને પર સવત ૧૬૩૦ પાષ કૃષ્ણા ચતુર્દશી કે દિન અપને અટ્ટધર શ્રી વિજયસેન સૂરિ કે। ગચ્છ કી સારણાવારણા ઔર પઢિચાયણા પૂર્ણાંક ગચ્છ રૂપ એશ્વય કે સામ્રાજ્ય રૂપ શાસન કી દ્ઘિ પર બૈઠા દિયે. ઇસ શુભ અવસર પર મધર માલવા મેદપાટ સૌરાષ્ટ્ર બનારસ કચ્છ કાંકણુ આદિ દૂર દૂર દેશ કે અનેક લેગ સંગ હિત હુએ થે. શ્રી વિજયસેન સૂરિ ગચ્છ સબન્ધી સમ સ્ત અધિકાર પ્રાપ્ત કરકે ઇન્દ્રાસનાસીન ઇન્દ્ર કે સમાન શાભાય માન હાને લગે. ।
જિસ સમય હીરસૂરિજીને વિજયસેનસૂરિ
For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૫
કે ગ૭ સમ્બન્ધી અનુજ્ઞા દી થી. ઉસ સમય મેં ઈસ ગચ્છ આધિપત્ય કે સાથ ગચ્છ સે તેરા સંબધ અવિચલ હૈ ઔર આજીવન પર્યન્ત ગચ્છ સે વિયાગ ન હૈ ઇતની બાત સંક્ષેપ મે સાર ગર્ભ કહી થી. એસે ગુરૂદત શુભાશીર્વાદ કે શિરોધાર્ય કરતે હુયે વિજય સેન સૂરિજી શાસન કી શોભા અધિક બઢાને લગે.
એક વૃદ્ધ પાટણ મેં વિજય સેન સૂરિજી કે પાટ મહોત્સવ પર રાજ કા પ્રધાન મંત્રી હેમરાજ ને અતુલ દ્રવ્ય ખર્ચ કિયા. ઉસ વકત વહાં કા સુબેદાર કલાખાન બડા અન્યાય પ્રિય થા ઈસ અનિતિ કે કારણ સારી પ્રજા અશાતિ મય અપના સમય વ્યતિત કરતીથી સૂરિજી કે જાહિર વ્યાખ્યાન દ્વારા વિદ્વત્તા કી કીર્તિ કલાખાન કે કણેતક પહુંચી જિસસે કુતૂહલતા પૂર્વક હીરસૂરિજી કો આમન્ત્રણ ભેજા “સત્યે નાસ્તિ ભયં કવચિત ” ઈસ નીતિ કે જાણકાર સૂરિજી નિડર પૂર્વક કલાખાન કે રાજ મહલ મેં પહુંચે . કલાખાન ને સ્વાગત પૂર્વક કુશલ ક્ષેમ કી બાત ચીત કરકે પ્રશ્ન કિયા કિ મહારાજ? સૂર્ય ઉચા હ યા ચન્દ્ર ? ગુરુજી ને ઉત્તર દિયા કિ ચન્દ્ર ઉંચા હા કલાખાન સાશ્ચર્ય બેલા મહારાજ? હમારે સિદ્ધાન્ત મેં તે સૂર્ય કે ઉંચા માના હા ઔર આપ ચન્દ્ર બતા રહે હૈ યહ ભિન્નતા કર્યો? ઈસ પર સૂરિજી ને કહા કિ રાજન? મેં ન તે સર્વજ્ઞ હું ન જ્ઞાની હૂં ઔર ન મ ઉપર જાકર કે દેખ કર આયા
For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ર
હૂં.... કેવલ મૈંને ગુરુમુખ સે સુના હૈ ઔર સિદ્ધાન્તા મે પઢા હૈ। ઉન શાસ્ત્રાં કે આધાર પર હી મેં કહ રહા હૂ અબ તુમ્હારી ઈચ્છા હૈા વહુ તુમ માનલા ।
આચાર્ય દેવ કે સરલ વચન સુનકર કલાખાન વિચાર મગ્ન હૈા કર મનહી મન શેચને લગા કિ મહાત્માને ઠીક હી કહા હૈ। ચૂંકિ યહ વસ્તુ વાસ્ત્વિક અગમ્ય હુ ઔર પરાક્ષ હૈં। ઇસલિયે શાસ્રીય આજ્ઞાનુસાર સૂરિજી કા વચન ખિસ્કૂલ સત્ય હી હૈ ।
ઇસ પ્રકાર માનસિક વિચાર કર કે મેલા મહારાજ ? આપકી સરલતા ઓર વિદ્વત્તા પૂર્ણ વકતવ્યતા પર અડા પ્રસન્ન હુઆ હૂં... આપ હમારે ઉપર કૃપા કરકે • કામ સેવા ફરમાઇચે
'
સૂરિજીને ઉત્તર મે કહા કિ રાજન ? આજ સે પરસ્ત્રી ત્યાગ કા નિયમ લીજિયે ઔર તુમ્હારે કેદખાને એ પડે હુએ કેઢિયાં કે છેડ ફ્રીજિયે । કલાખાન ને પરસ્ત્રી કા નિયમ લિયા! ઔર સખ કે ધન મુકત કર્ર ક્રિયા । ઔર શાનદાર સ્વાગત પૂર્વક સૂરિજી સાનન્દ અપને સ્થાન પર (ધર્મશાળા) પતુ ચા દિયે
เ
તદન તર અલ્પ સમય મેં હી ગચ્છ કા ઉદ્યોતક એવ’ વ્યાખ્યાન પટુ શિષ્ય વિજયસેન સૂરિ કે દેખ કર વિજયહીર સૂરિજી અપને અનેાન્દિરમે પરામર્શ દેવફા સ્થાપન કરને લગે કિ વિજયસેન સૂરિજી મેરે સે પૃથક્
For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૭
વિહાર કરે તે બહુત દેશાં કે ભન્યાં કા પવિત્ર કરને મે ભાગ્યશાલી મન સકેગા. ઔર આચાર્ય પદ કા ભી ગૌરવ બઢા સકેગા એસા વિચાર કરકે વિજયસેન સૂરિ કે। પૃથક વિચરનેકી આજ્ઞા દેી. ગુરુ આજ્ઞારુપ માલા કે અપને હૃદય મેં ધારણ કરકે વિજયસેનસૂરિ મહુ સખ્યક સાધુઓ કે સાથ પટન કરને લગે. એક સમય દેશાટન કરતે હુએ ચપ્પાનેર નગર મે પહુ ંચે ઉસ નગર મે એક જયવન્ત નામક શેઠ ને ચચલા લક્ષ્મી કા સદુપયોગ કરને કે લિયે સ’૦ ૧૬૩૨ મે આ વિજય સેન સૂરિજી કે કર કમલેાં દ્વારા ખનાયે હુએ મન્દિર કી અજનશલાકા પૂર્વક પ્રતિષ્ઠા
કરવાઈ.
ખદ વહાં સે વિહાર કરકે સૂરિજી સુરત અન્દર પધારે, વહાં કી નાગરિક જનતા ને સ્વાગત પૂર્વક ચાતુર્માસ કી આગ્રહ ભરી વિનત્તિ કી જિસકે સ્વીકારકર આચાય દેવ ચાતુર્માસ કે લિયે ઠહર ગયે સૂરીશ્વરજી કી વિમલા કીર્તિ ચતુર્દિક્ષુ કૈલને લગી. ઉસ કીતિ વાલા કે સહુન ન કરકે એક દિગમ્બરીય ભૂષણુ નામ કા પંડિત સૂરિજી ગ્રે શાસ્ત્રાર્થ કરને કે લિયે તૈયાર હૈાગયા. તજ્ઞ સૂરિજી કે લિયે શાસ્ત્રાર્થ કરના પરમ સરલતા કી ખાત થી સૂરિજી ને ભૂષણ પ`ડિત કા દુઃસહાસ સુન કર હૈ મુત્ક ન્યાય કે પાત્ર સમઝ કર ઉસે ખુલાયા ઔર દેના પક્ષ કે માનનીય પિડતાં કી અધ્યક્ષતા મે ઇસકે પ્રત્યેક વચન કે પ્રતિજ્ઞાહાનિ પ્રતિજ્ઞાનન્તર હન્નાભાસ દૂષણ દ્વાર
For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નિગ્રહિત પરાજય કરકે વિજયી વિજ્ય સેન સૂરિજી હુએ તથા ભૂષણ પંડિત નિરૂતર હેકર અનેક સ્થાવાદાનુયાયિ પડિત કી સભા એ હાસ્ય પાત્ર બને. સૂરિજી સૂરત બન્દર મે અનેક પ્રકાર સે જૈન ધર્મ કી વિજય પતાકા હિરાતે હુએ ચાતુર્માસ પૂર્ણ હેતે હી વિહાર કરકે ગુજરાત માલવા મધર મેદપાટ આદિ દેશ કે પાવન કરતે
એ અપને વચનામૃત દ્વારા ભવ્ય જી કી આત્મા કે તૃતિ કરને લગે.
એક સમય અંધકાર કે નાશ કરતા હુઆ સૂર્ય દેવ અપની કિરણો દ્વારા સરોવરસ્ય કમલ કલિ કો. વિકસ્વર કરને લગા. એવં હિન્દુ જૈન મંદિરો મે ઘંટા નાદ તેને લગા, મસ્જિદ મે અલ્લા હે અકબર કી પુકારે હોને લગી. પશુ પક્ષી અને સ્થાન સે વન વિહાર કરને લગે. પતિવ્રતા સ્ત્રીએ અપને પતિ દેવ કે પૂર્વ આસન છેડ કર ગૃહ કાર્ય કે સંલગ્ન હોને લગી કુલટા સ્ત્રી અને કુટુમ્બ મે કલહ મચાને લગી. ઈત્યાદિ સંસર કી અદભુત લીલા અપની નૃત્ય કરેને લગી. એસે સમય મે ભારતવર્ષ કા સર્વે સર્વા મુગલ સમ્રાટ અકબર બાદશાહ અપને ફતેહપુર શિકરી કે શાહી મહલ મે બેઠા હુઆ રાજમાર્ગો પર દ્રષ્ટિપાત કર રહા થા,
અકુર બડા માંસાહારી ઓર બડા હિંસકી થા ! પાંચ સૌ ચીડી કી જતા કા ભજન પ્રાતઃકાલ કલેવે
For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૯
મેં કરતા થા. અત્યંત કામી એવં અન્યાય કા મન્દિર થા સમસ્ત ક્ષત્રિય રાજાઓ કે અપને પેર મેં જુકો દિયાથા ઔર રાજપૂત બાલાઓ કા સતીત્વ નષ્ટ કરને મેં અપના સર્વસ્વ સમઝતા થા ભારત કે તમામ રાજાઓ ને અકબર કી આજ્ઞા કા પાલન કરના શુરૂ કર દિયા થા છે પરંતુ મેદપાટાધીશ અકબર કા સામના ૧૨ વર્ષ તક કરતા રહા આખિર હિન્દુ કુલ સૂર્ય મહારાણા પ્રતાપ કી વિજય હઈ ! જેકિ આજ ઈતિહાસ કે કોને કોને મેં પ્રસિદ્ધ હૈ અગર ઈસ સંસાર મેં શિવાજી મરાઠા ઓર મહારાણા પ્રતાપ ન હેતે તે ન માલુમ હિંદુ જાતિ કી કયા દશા હતી પરંતુ હિંદુ જાતિ કા ભાગ્ય ઉજવલ થા કિ એસે મહા પુરૂ ને સમય પર જન્મ લેકર કે હિંદુ જાતિ કા ગોરવ સમુન્નત રખા ! મહારાણા પ્રતાપ કે નામ સે તે અકબર હરવખ્ત સાવધાન રહતા થા ફિર ભી ઐસા પ્રૌઢ પ્રભાવશાલી અકબર અપને ટેડરમલ આદિ રાજ મંત્રી કે સાથ બાત ચીત કરતા હુઆ ઈધર ઉધર દેખ રહા થા !
ઇતને મેએક બડા ભારી જુલુસ રાજમહલ કે નીચે હોકર અનિકલા. જિસમે એક પાલકી ભી થી.
ઔર શ્રી હીરવિજય સૂરિજી ક ય હો એ નારેલગ રહે છે. અકબર ને આશ્ચર્ય સે સમીપસ્થ ટેડરમલ કે પૂછા ટેડરમલ બેલા કિ જહાંપનાહ ? યહ જુલુસ જૈન ધર્મ વાલે કા હૈ, જિસમે એક ચમ્પા નામકી બાઈ સુન્દર
For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૦
લેકર
AL
વસ્ત્ર ધારણ કી હુઈ પાલકીમે બૈઠ કર ફલકૂલ કે ભગવતદર્શન કે નિમિત મન્દિર મે જારહી હૈ પાલકી મે’ બેઠને કા તાત્પ યહુ હૈ કિ ઇસ ખાઈ ને છઃ માસ કે ઉપવાસ કિધે હૈ. ઈન ઉપવાસોં મે કેવલ ગમ જલ પીને કે સિવાય આર કુછ ભી નહી” ખાતી જલ ભી દિન મે હી પીતી હૈ, રાત કા મુ`હુ મે કુછ ભી ચીજે નહીં ડાલતી હૈ ચહુ પ વાં માસ હૈ । એજૈન ધર્મ કા આજ કાઈ પવ વિષેષ હૈ ઇસલિયે ઉત્સવ કે સાથ મન્દિર મે જારહી હૈ ।
:
બદશાહ સારી માત કા સુનકર આશ્ચય મે પડ ગયા. પરન્તુ ૫: માસ કી તપસ્યા પર વિશ્વાસ નહીં હુઆ. કાંકિ એક તે ખાઈ દુસરા ૫ મહીને કા નિાહાર તપ યહ વિરૂદ્ધ માલુમ હુઆ. ફ્િર અકખર તે અપને અનુચર દ્વારા દ્વારા કહલાયા કિ પાલકી કૈા ઉપર લેઆએ. બાદશાહ કી આજ્ઞા હાતે હી જૈન સમુદાય ભયભીત હાને લગા. કિન્તુ કર ભી કયા સકતા થા ! આખિર પાલકી કા ઉપર લેગયા. બાદશાહ કુતુહ લતાસે ખાઈ કી આકૃતી એર વાણી સે સૈ યોન પૂર્વક પરીક્ષા કરને લગા. યપ માઇ કે તેજસ્વી વદન ઔર નિષ્ટ વચન કે। દેખ સુન કર તપસ્યા કે વિષય મૈં બહુત કુછ સત્યતા પ્રતીત હુઇ. તથાપિ પૂરી પરીક્ષા કરને કે લિયે એક માસ તક અપને એકાન્ત સહુલ મે ઉસે રહને કી આજ્ઞા દેઢી, ઔર સાથે મે અપને વિશ્વાસ
For Private And Personal Use Only
*
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૧
પાત્ર સેવકાં કાં સૂચના કર દ્વી કિ ઈસ તપસ્વીનિ માઇકી દિનચર્યાં કા મડે સાવધાનીસે અવલોકન કરતે રહેના. યહુ કયા ખાતી પીતી હૈ ઈસકી પૂરી તલાસી લેતે રહેના ઔર હમે સૂચિત કરતે રહેના.
અકમર માદશાહકી આજ્ઞા પાકર સેવક સખ આઈ કી દિનચર્ચાકી ગવેષણા કરને લગે. માઈ કે લિયે ૫ માસ સે અધિક ઔર એક માસ નિકાલના કઠિન સાધ્ય નહી થા, ઔર નિકાલના ભી થા. ખાત હી ખાત મે સમય નિકલને લગા પરન્તુ સેવકાં કે દ્રષ્ટિ મે તપસ્વીનિ કાનિલ આચાર સાત હુઆ ઔર કિસી પ્રકાર સે માયા જાલ કા સ્વપ્ન ભી ન આયા. સેવક દ્વારા ઉક્ત ખાતે સુન કર ખાદશાહુ આશ્ચર્ય ચકિત હોગયા. તદ્દનન્તર અકબર શ્રદ્ધાપાત્ર તપસ્વિની થાનસિંહ કી માતા ચમ્પામાઈ કે પાસ જાકર શિર ઝુકાતા હુઆ મધૂર શબ્દો મે ખેલા હું ભદ્રે ? તૂ' ઇતના કંઠેર તપ કર્યાં કરતી હૈ? ઔર કિસકે સહારે સે કરતી હૈ ? તેરે કયા તક્લીફ હૈ ? ઇન ખાતાં કા સત્ય સત્ય હાલ કર્યુ. ઉત્તર મે ચમ્પાન આઈ ને કહા કિ તપ આત્મ કલ્યાણુ કે લિયે કરતી હૂં". જગત પિતા પરમેશ્વર પાર્શ્વનાથ પ્રભુ કે ઔર તપામૂર્તિ આત્મજ્ઞાની તપાગચ્છ નાયક શ્રી હીરવિજય સૂરિ ગુરુ દેવ કે અનુગ્રહ સે કરતી ' ક મુઝે કિસી તરહ કા નહીં હું કાંકિ ન તા મુઝે ધન કી લાલસા હૈ ન પુત્રાદિ સ'તાન ઠ્ઠી ઈચ્છા હૈ ન કુટુ કુટુમ્બિયાં કા દુખ હૈ. ઔર ન શારીકિ તથા માનસિક તકલીફ હૈ, દિ દુખ હૈ તે જન્મમરણુ
For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫ ચક્રબ્રમ કા હી હૈ. ઉસકી નિવૃતિ ગુરુ દેવ શ્રી હીર વિજય સૂરિજી કરી અનુકસ્પા સે હી હે સકતી હૈ.
ઈસ પ્રકાર થાનસિંહ કી માતા. ચમ્પાબાઈ કે વચને કો સુન કર બાદશાહ તપસ્વીની કો દી હુઈ તકલીફ કી ક્ષમા માંગને લગા ઓર આદર પૂર્વક સ્વર્ણ ચૂડા ઉપહાર મેં દેકર તપસ્વીની ચમ્પાબાઈ કે ધૂમધામ પૂર્વક અપને ઘર પહુંચા કર હીર સૂરિજી કી જિજ્ઞાસા કરેને લગા. ઐસે મને હર વાતાવરણ સારે શહર મે ફલ જાને પર જૈન જનતા અકબર સે કિયે હુએ સરકાર પર ખુશીવાલી મે અપૂર્વ મહત્સવ કરને લગી.
ઈધર અકબર ચમ્પાબાઈ કી વૈરાગ્યમય બાતે પર મીમાંસા કરને લગા કિ સંસાર ક્ષણ ભંગુર હૈ. ઈસ ક્ષણ ભંગુર સંસાર સે પાર હેના પરમાવેશ્યક હૈ. કિન્તુ ઈસકા સાધન ભૂત હીરસૂરિ મહારાજ ચમ્યાબાઈ કે કર્તવ્ય સે પ્રતીત હિતે હૈ. ઈતર વિદ્વાન યા સાધુ આજ તક નહીં મિલા. ક કિ અપની સભા એ હિન્દુ મુસલમાન ખિસ્તી પારસી આદિ ધર્મે કે ઉપદેશક આયે તથા ઉનકે સાથ પરામર્શ કિયા. કિન્તુ ઇસ વિષય સે અપરિચિત હી રહા. અબ ખુદા કી કૃપા સે આશા હૈ કિ હીર સૂરિ મહારાજ કે પાકર ચપ્પાબાઈ કી તરહ મુઝે ભી આત્મકલ્યાણ કરને મે અવકાશ મિલેગા. એસી પ્રબળ ભાવના સે ઉત્કષ્ઠિત હોકર સૂરિજી કે સમ્બન્ધ મે અપને અધિકાોિ મે સે
For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેની થાનસિંહ શેઠ કે પૂછા કિ તુમ્હારે ગુરુ શ્રી હીરસૂરિજી અભી કહા હૈ ઔર ઉનકે વિષય મે તુમ કયા જાનતે હો. થાનસિંહ કે ઉતર દેને કે પૂર્વ હી ઈતિમાદખાનને સૂરિજી કે સમ્બન્ધ મે પૂર્વ પરિચય કે કારણ સબ કુછ બાતે કહ સુન ઈ ર યહ ભી કહા કિ સૂરિજી અધિકતર ગુજરાત પ્રાન્ત મે પર્યટન કરતે રહતે હૈ.
ઉસે સુનતે હી અકબર ને મેવ જાતિ કે મંદી ઓર કમાલ નામક દે પ્રધાન કર્મચારિત્ર્ય કે બુલાકર અમદાબાદ કે તાત્કાલીન સુબેદાર ગવર્નર શાહબુદીન અહમદખાં કે નામ પર એક ફરમાન પત્ર લિખ કર ગુજરાત કી તરફ રવાના કિયે ફરમાન મે બાદશાહ અકબરને સુબેદાર કો યહ લિખા થા કિ જૈનાચાર્ય શ્રી હીરવિજયસૂરિ કો કઈ તરહ કી તકલીફ ન દેતે હુએ બડે સમ્માન કે સાથે મેરે પાસ ભેજ દે. ઇસ પ્રકાર કે ફરમાન કે લે જાકર શાહબુદીન કે દિયા. શાહબુદીનને ફરમાન પાતે હી અમદાબાદ કે પ્રધાન પ્રધાન શ્રાવક કે અપને પાસ બુલા કર અકબર કા ફરમાન પઢકર સુનાયા. ઔર કહા કિ સૂરિજી મહારાજ જહાં બિરાજતે હૈ વહાં જાકર અકબર કી તરફ સે પ્રાર્થના કરે ઔર સાથ હી આપકી તર્ક સે ભી ફતહપુર સીકરી પધારને કી વિનતી કરના કાંક સૂરિજી કે જાને સે અકબર કે હૃદય મે જૈન ધર્મ કે પ્રતિ શ્રદ્ધા હેજાને પર આપ લેગો કી મહત્તા અધિક બઢ જાયગી. અત:અવિલમ્બન ફરમાન સૂરિજી કી સેવા મે
For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપસ્થિત કરતે હુએ આપ અપની તર્ક સે ભી વિનતી. કરે,
શાહબુદીન ગવર્નર સાહબ કી આજ્ઞા પાકર અમદાબાદ કે મુખ્ય મુખ્ય શ્રાવક ગણ તથા મદી ઔર કમાલ ફરમાન કે સાથ ગંધાર પહુંચે. ગંધાર ભરૂચ જિલે મેં ખંભાત કી ખાડી કે કિનારે પર મસા હુઆ થા. જહાં કિ સૂરિજી ચતુર્માસ એ ભવ્ય પ્રાણિ કે પ્રતિબંધ દેતે હુએ ઉનકી પિપાસા કો દૂર કર રહે થે આપકે નિકટ પહુંચતે હી સેવા મે ફરમાન કે ઉપસ્થિત કરતે હુએ ફરાહપુર સીકરી પધારને કે લીએ અપની તર્ક સે ભી સવિનય પ્રાર્થના કી,
' સૂરિજી મહારાજને અકબર ફરમાન કે પઢકર એવું શ્રી સંઘ કા સાનુરોધ આગ્રહ દેખ કર મન હી મન શેચા કિ અકબર બાદશાહ યદ્યપિ ઈસ્લામ ધર્માવલમ્બી હૈ ફિર ભી સત્ય પ્રેમી તત્વ જિજ્ઞાસુ ઓર ધર્મ નિષ્ટ હૈ કાંકી હિન્દુ મુસલમાન ખિસ્તી ઓર પારસી અદિ વિશેષ કે અપની સભા મે બુલા કર ઉનકે મજહબ કા સિદ્ધાન્ત સુનને કી ખ્વાહિશ રાખતા હૈ. અતઃ વહાં જાકર ઉસે ધર્મોપદેશ દેને સે બાદશાહ કે કારણ સારી પ્રજા મે ભી જૈન ધર્મ કા પ્રચાર અધિક રૂપ સે હેગાએસા વિચાર વિનિમય પૂર્વક શ્રી સંઘ કી પ્રાર્થના કે સૂરિજી ને સ્વીકાર કરલી, તદનુસાર સં. ૧૯૩૮ માર્ગ શીર્ષ કૃષ્ણ છે કે
For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫
દિન સુસમય મે ગંધાર અન્દર સે પ્રસ્થાન કિયા.
તદનન્તર અમદાવાદ કે ભકત શ્રાવકસહિત સૂરિજી મહી નદી કે પાર કરતે હુએ વટદલ નામક નગર આદિ ગાંવાં મે હાકર કે ખંભાત પહુંચે જૈન સમુદાયને ભારી સ્વાગત ક્રિયા બાદ વન્દના પૂર્વક કુશલ ક્ષેમ પૂચ્છને પર સૂરિજી ને ધર્મલાભાત્મક શુભાશીર્વાદ કે પશ્ચાત ધર્મ સમ્બંધી છતાંત પૂછતે હુએ ધર્મપદેશ આરમ્ભ કયા
।
ગુરૂમહારાજ ઇસી ખભાત મે એક વકત પહુલે પધારે ચે ઉસવકત એક શ્રાવક કે ઘર લડકા બિમાર થા તમ માંગલિક સુનાને કે લિયે ગુરૂદેવ ઘર પર પધારે તખ સ ભકતને કહા કિ ગુરૂદેવ ! યહ બચ્ચા હુંશિયાર હા જાય તે મેં આપકે ચરણાં મે દીક્ષા કે લિયે ભેટ કર દુંગા । ગુરૂકૃપા એવં વાસક્ષેપ પ્રભાવ સે થેટ હી દિનાં મે લડકા બિમારી સે મુકત હાગયા / ધૂમતે હુએ ગુરૂદેવ કા ઇસ સમય વાપિસ પધારના હુઆ ! ઉસ ભકત કે। કહા કિ અબ ખર્ચે કાં દીક્ષા દેીજિયે તમ ભકતને અપને સગ્ગા સમ્મ ધીચાં દ્વારા કલર્ષ કરવાયા ઔર નગર કે સુબેદાર કે! બહુકાયા કિ ખર્ચે' કી દીક્ષા નહી હાની ચાહિયે । ઇસ પર સુબેદાર ભી અનેક ઉપદ્રવ મચાયે ! પરંતુ શુરૂ કૃપા સે નિષ્કુલ ગયે. મગર શ્રાવકને અપને ખર્ચે કે લિયે ગુરુદેવ સે ભી અપની માયા જાલ ફેલાને કા ઘાટા ન રખા હૈં અપને સ્વાર્થ વશ
For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હેકર ગુરૂદેવ ક ભી અપમાન કર દિયા છે પરંતુ દીક્ષા કે બજાય શાંતિ કા જવાબ ભી નહિ દિયા કિન્તુ ગુરૂદેવ કે મન મેં લેશ મા ભી ખેદ નહીં હુઆ ! હુએ કી કર્યું ? દયાકે સાગર એવં નિષ્પરિગ્રહી થે સરચે ત્યાગી ઔર વૈરાગી છે ?
કુછ દિન પ્રવચન દેકર ભવ્ય જી કી મલીનતા કો મિટાતે હુએ સૂરિજી કાર્યવશ વહાં સે વિહાર કર અમદાબાદ આ પહુંચે. અમદાબાદકા શ્રી સંઘ યાચિત સત્કાર કરતે હુએ અપને કો ધન્ય ધન્ય સમઝને લગે.
ઈધર શાહબુદીનને સૂરિજી કા આગમન સુન કર આદર કે સાથ અપને શાહી મહલ મે બુલકર અપને ઉતમ હસ્તી અશ્વ રથ ઔર હીરા માણેક મેતી આદિ બહુમુલ્ય ચીજે સૂરિજી કો ભેટ કરતે હુએ કહા કિ હૈ સૂરિરાજ? મુઝે સ્વામી અકબર કી આજ્ઞા હૈ કિ હીરવિજય સૂરિજી જે કુછ ચાહે ઉન્હે ભેટ કર મેરે પાસ આને કી પ્રાર્થના કરે. ઈસલિયે આપ ઈન ચીજો કો સ્વીકાર કરકે ફતેપુર સીકરી અકબર કે દરબાર મે પધારને કી કૃપા કરે. અકબર બાદશાહે આપકો ખુદા કી તરહ રાતદિન સ્મરણ કર રહા હૈ.
સૂરિશ્વરજી ને અપને સાધુ જીવન કે પરિશ્ય દેતે હુએ ખાં સાહબ સે કહા કિ. રાજન્ ? સંસાર કે પ્રાણી
For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માત્ર કી રક્ષા કરને કી ભાવના હુમે સદૈવ રહતી હૈ. હમારે લિયે મિથ્યાભાષણ કરના પાપ ા ખીજ એના હૈ બિના કિસીકે દી હુઇ ચીજ કે લેના હમારે લિયે વિષ કટારેકો ઉડાના હૈ. સ'સાર કી સ્રીચે' હમારે લિયે માતા બહેન તુલ્ય હું સેાના ચાંદી હીરા પન્ના આદિ હમારે લિયે મટી કે ઢલે કે જૈસા હી હૈ ઔર રાત કો ખાના પીના હમારે લિયે માંસ ઔર ખુન કે સમાન હૈ. અમ એસી અવસ્થા એ આપકી દી હુઇ ચીજો કો લેકર હમ કયા કરશે.
ખાં સાહબ સૂરિજી કે કાર નિયમોં કો સુન કર ચિકત હોતે હુએ મનહી મન ભૂરિ ભૂરિ પ્રશંસા કરને લગે. અહા યહ સાધુ નિસ્પૃહિયાં ત્યાગિયાં મે શમણુ સાક્ષાત્ ખુદા કી મૂર્તિ હૈં, ઇનકે જૈસા ત્યાગી મહાત્મા આજ તક દેખને મે નહીં આચા ઇતના ચિ'તન કરને કે ખાદ્ય ભેટ કી હુઇ ચીોં કા પુનઃઆગ્રહ ન કરકે અપને સૈનિકો કી સંરક્ષણતા મે શાહી ખાજે કે સાથ સુરિજી કો જૈનીય નિયત સ્થાન પર પહુ'ચા ક્રિયે !
કુછ દિન અમદાબાદ મે ઠહર કર મેાદી ઓર કમાલ નામક અકબર કે પ્રધાન કર્મચારિયોં કે સાથ સૂરિજી ને ફતહપુર સીકરી કી તરફ પ્રયાણુ ક્રિયા. રાસ્તે મે પહલે પટ્ટન નામકા એક વિશાલ નગર આયા. ઉસ નગર મે વિરાજમાન સૂરિજી કે જ્યેષ્ઠ સહાધ્યાયી પ્રખર પ`ડિત
For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉપાધ્યાય શ્રી ધર્મ સાગરજી તથા પ્રધાન પટ્ટધર વિજય સેન સૂરિ આદિ સાધુમન્ડલ સહિત સૂરિજી કે સ્વાગતાર્થ નગર કે બાહર ઉપસ્થિત હ. ઉસ ગાંવ કે શ્રાવકે ને સમારોહ પૂર્વક સૂરિજી કે નગર પ્રવેશ કરવાયા. એસે સુઅવસર પર એક શ્રાવિકા ને બહુત રુપયે ખર્ચ કર બડેભારી ઉત્સવ કે સાથ કુછ પ્રતિમા સૂરિજી કે કર કમલ દ્વારા પ્રતિષ્ઠિત કરવા. ૭ દિન રહ કર વયેવૃદ્ધ શ્રી ધર્મસાગરજી કે યહીં છેડકર વિજયસેન સૂરિ કે સાથ સૂરિ મહારાજ આગે બઢે. સિદ્ધપુર પહુંચને પર વિજયસેન સૂરિજી કો વાપિસ ભેજ દિયા. આપકી સેવા મે કૃપારસ કષ કે કર્તા શ્રી શાંતિચંદ્ર પંડિત રહને લગા. સૂરિજી ને ભી શાંતિ ચંદ્ર કે સુગ્ય સમઝ કર સર્વદા કે લિયે સાથ રહને કી આજ્ઞા દેદી. ઔર સમીપસ્થ ઉપાયાયવર્ય શ્રી વિમલ હર્ષ ગણિ કે અકબર સે મુલાકાત કરને કે લિયે ફતહપુર સીકરી રવાના કર આપ સ્વયં વૃદ્ધાવસ્થા કે કારણ ધીરે ૨ ચલતે હુએ સરેતરાનગર મે પહુંચે. યહા કે ઠાકુર અન અકબર સે આહુત સૂરિજી કે અપને મકાન મે લાકર ખૂબ સત્કાર સમ્માન કિયા. ઠાકુર કી બૂરી આદત કો કણુકર્ણતયા સુન કર સુરિજીને મીઠે મીઠે શબ્દ મે એસા ઉપદેશ દિયા કિ ડાકુ કિ આદત હમેશા કે લિયે છોડની પડી એવ ઉસને માંસ મદિરા શિકાર ઔર પર સ્ત્રી ગમન આદિ કુચાલી કે જડમૂલ સે ઉખાડ ફેક દી. વહાં સે સુરિજી ચલ કર આબૂ
For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૯
પહાડ પર પ્રસિદ્ધ મન્દિરે કી યાત્રા કરકે યથા સમય સિરોહી આ પહુંચે. યહાં કી રાજા સુલ્તાનસિંહ અત્યન્ત સમારોહ પૂર્વક સુરિજી કી સેવા મે સામને આયા. ઔર રાજા ને સમસ્ત નગર કે અચ્છી તરહ સજા કર ધૂમધામ સે આચાર્ય શ્રી કા પ્રવેશોત્સવ કરાયા. ઈસ પ્રકાર સુરિજી સાદડી ઘરણશાહ કે નિર્માપિત રાણકપુર તીર્થ આઉઆ આદિ નગર મેં કમિક પર્યટન કરતે હુએ યથા સમય મેડતા આ પહુંચે.
માર્ગ મેં આપકે દર્શનાર્થ ઉપાધ્યાય કલ્યાણ વિજયજી ને સાદડી શ્રી સંઘ કે સાથ એવં આઉઆ કે નગરપતિ તલ્લા શેઠ ને અપને સ્વામી ભાઈ કે સાથ આકર અપને અપને હૃદય કે ઉલ્લાસ કે પૂરા યિા. તહશેઠ ને ગુરુ દેવ કી સેવા મે આગન્તુક સ્વામી ભાઈ આદિ સજજાને કે એક એક ફીરોજી સિક્કા (પયા) ભેટ દિયા. ઈધર કલ્યાણ વિજયજી ગુરુદેવકી આજ્ઞા પાકર સાદડી વાપિસ લેટ ગયે. સુલ્તાન સાદિમ મેડતા નગર એ આયે હુએ સુરીજી કે સ્વાગત મે અતિશય ભાગ લેતા હઆ અપને કે ધન્ય સમઝને લગા. વિમલ હર્ષ ઉપાધ્યાય ગુરુજી કી આજ્ઞા પાકર અકબર સે મિલને કે લિયે સિદ્ધપુર સે ચલા હુઆ મધ્યવતી મેડતા નગર મે અત્યાવશ્યક કાર્યવશ ઠહરને કે નિમિત ગુરુવર્ય સુરિ મહારાજ કે દર્શન કે પશ્ચાત પુનઃ ઉનકી આજ્ઞાનુસાર સિંહ વિમલ ગણિ કે સાથ આગે બઢે. સ્વયં સુરીજી ફતેહપુર કી ઔર બઢતે
For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હુએ સાંગાનેર નગર મેં આ પહુંચે જિતને મે ઉપાધ્યાયજી અકબર બાદશાહ કે સુરીજી કે આગમન કી સુચના દેકર વાપિસ ગુરુ સેવા મે ઉપસ્થિત હે ગયે.
સુરીજી કે નિકટ આગમન કી ખબર મિલતે હી અકબર ને થાનસિંહ અમીપાલ ઓર ભાનુશાહ આદિ રાજમાન્ય જૈન સાહુકાર કો આજ્ઞા દીકિ સુરીજી મહારાજ કી અગવાની બડે ભારી ઠાટપાટ સે નગરપ્રવેશ કરા કર વિનય પૂર્વક અપને દરબાર મે લે આઓ બાદશાહ કા સખ્ત હુકમ હેતે હી બડે બડે અફસર ઔર ધનાઢ્ય જૈન પ્રતિષ્ઠિત વ્યકિત અનેક હાથી ઘોડે રથ નગારા નિશાન બીજા ફેજ આદિ લેકર સુરજી કે સામે સાંગાનેર પહુંચે. ઉન કે સાથ સુરિજી ચલતે હુએ ફતહપૂર શહર કે બાહર જગમલ કચ્છવાહા કે મહલ મે ઉસ દિન ઠહરે. આપને ગંધાર બંદર સે છ મહીને કા લખ્યા વિહાર કરતે હુએ સં. ૧૬૩૯ યેષ્ઠ કૃષ્ણા ત્રદશી શુકવાર કે દિન ફતેહપુર સીકરી નામક શહર મે સકુશલ પ્રવેશ કિયા ઉસ સમય આપકી સેવા મે સૈદ્ધાતિક શિરો મણિ મહોપાધ્યાય શ્રી વિમલ હર્ષ ગણિઅષ્ટોતરશતાવધાન વિધાયક એવં અનેક નૃપમનરંજક શ્રી શાંતિ ચંદ્રગણિ પંડિત સહજસાગર ગણિ હીર ભાગ્ય કાવ્ય કર્તા કે ગુરૂ શ્રી સિંહ વિમલગ વસ્તૃત્વ ઔર કવિત્વ કલા મે અદ્વિતીય નિપુણ તથા વિજય પ્રશસ્તિ મહાકાવ્ય કે રચયિતા પંડિતશ્રી હેમ વિજયગણિ વૈયાકરણ ચૂડામણિ
For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પંડિત લાભ વિજયગણિઓર પંડિત ધન વિજય ગણિ આદિ ૧૩ પ્રધાન શિષ્ય ઉપસ્થિત થે. |
દૂસરે દિન પ્રાતઃકાલ અપને શિષ્ય કે સાથ સુરિજી મહારાજ શાહી દરબાર મે પધારે ઉસ સમય થાનસિંહને અકબર કે ગુરૂજી કે દરબાર મે પધારને કી ખબર દી. સુચના પાતે હી આવશ્યકીય કાર્ય મે સંલંગન હેને કે કારણ અકબર સ્વયં ન આકર અપને પ્રિય પ્રધાનશેખ અબુલફજલ કો સુરિજી કે આતિથ્ય સત્કાર કે લિયે ભેજ કર ઉસ કાર્ય કો શીધ્ર સમ્પન્ન કરેને લગા. બાદશાહ કા હુકમ પાતે હી અબુલફજલ સુરિજી કે આને કે પૂર્વ હી એક ખાટ્ટ બિછા કર ઉનકે નીચે એક ગર્ભિણું બકરી કો રખ કર કપડા આચ્છાદિત કરકે સુરિજી કે બેઠને કે લિયે પ્રાર્થના કરને પર ઉતર દિયા કિ ઈનકે નીચે તીન
જીવ હૈ અતમે નહીં બેઠ સકતા અબુલ ફજલ ને સાચા કિ એક જીવ હોને પર ભી તીન જીવ કેસે બતા રહે હૈ કપડા ઉઠા કર દેખા તે બકરી ને ૨ બચ્ચે કો જન્મ દેદિયા. જિસસે તીન જીવ દેખકર આશ્ચર્ય સમુદ્ર મેં ડુબતા આ અપની ટેપી કો ગગન મે ઉડા કર સુરિજી સે કહને લગા મહારાજ મેરી ટોપી લાઈયે ઈસ પર ગુરૂ દેવ ને અપને રજોહણ (ધા) કીડી આકાશ મે ઉનકે પીછે ઉંડા દી વહ હડી ઇસ ટેપી કે પીટતી હુઈ નીચે લે આતી હૈ તત્પશ્ચાત્ અબુલ ફજલ ભય વિઠ્ઠલ હોકર સુરિજી કે અત્યન્ત પાસ આકર સવિનય શાહી
For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ૨
મહલ મે પધારને કે લિયે પ્રાર્થના કરને લગા. તદનન્તર સુરિજી નિયત સ્થાન પર પધાર કર શેખ સે નિર્દિષ્ટ જગહ પર અપના આસન બિછા કર બેઠ ગયે.
અબુલ ફજલ નમ્રતા પૂર્વક સુરિજી સે કુશલક્ષેમ પૂછ કર ધર્મ સબંધી બાતે પુછને લગા કુરાન ઔર ખુદા કે વિષય ઉસને નાના તરહ સે જબાવ સવાલ કિયા. જિનકા ઉતર બડી ગમ્ભીરતા. કે સાથ યુકિત સંગત પ્રમાણે દ્વારા સુરિજી ને ખન્ડન મન્ડન કરતે હુએ દિયા. સુરિજી કે વિચાર સુન કર અબુલફજલ બડા ખુશ હોકર બોલા કિ આપકે કથન સે તે યહ સિદ્ધ હોતા હૈ કિ હમારે કુરાન મેં બહુત કુછ ગલત બાતે લિખી હુઈ હૈ. ઇસ પ્રકાર કી કઈ એક હાસ્યપૂર્ણ ખાતે કરતે હુએ મધ્યાન્હ કા સમય હે જાને પર શેખ સુરિજી સે કહને લગા. મહારાજ જન કા સમય ચૂકા હૈ યાપિ આપ જૈસે નિરીહ મહાત્મા પુરુષે કો શરીર કી બહુત કમ દરકાર રહતી હૈ ફિર ભી જગત કી ભલાઈ કે લિયે ઉદર કા છેડા બહત પેષણ કરના આવશ્યક હૈ. અત એવ કિસી ઉચિત સ્થાન પર બિઠ. કર આપ ભજન કર લીજિયે, તત્પશ્ચાત પાસ હમેં રહા હુઆ કર્ણ રાજા કે મહલ મે સુરિજી આહાર પાની કે લિયે પધાર ગયે. જહાં પર પહલે હી કુછ સાધુ ગાંવ સે ભીક્ષાચરી (ગોચરી) કર લાયે થે. ગુરુ દેવ સદૈવ એક વકત આહાર પાની કિયાં કરતે થે. મગર વહ ભી પરિમિત ઔર નિરસ.
For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫૩
ઈધર બાદશાહ ને નિજ કાર્ય કે સમ્પન્ન કર દરખાર મે અબુલક્ જલ દ્વારા આચાર્ય દેવ કો બુલાયા અદ્ભુત કીર રૂપ કે વેષ મે આતે હુએ શુરૂ દેવ કો દેખતે હી સસ'ભ્રમ સિહાસન સે ઉઠે કર આગે બઢ઼તે હુએ બાદશાહને સવિનય શિર ઝુકા કર નમન પૂર્વક શિષ્ટાચાર કે સાથ ગુરૂરાજ કે ૨ પીઢે અપને દરબાર મે જાને કે લિયે કદમ ઉઠાયા. મહલમેજાને પર અનેક જડિયાં સે સુસજ્જિત વિશિષ્ટ આસન પર બેઠને કે લિયે પ્રાર્થના કરને પર સુરિજી ને ઉતર સે કહા કિ પ્રાયઃ ઈનકે નીચે કોઇ ચિટિ આદિ સુક્ષ્મ જીવ હો તે મેરે વજન સે મરાય ઈસલિયે જૈન શાસ્ત્રામે કેવલી સર્વજ્ઞાં ને અહિં સાવાદીયાં કે લિયે વસ્ત્રાછાદિત જગડુ પર પાંવ રખને કી ભી મના કી હૈ બાદશાહ ને ઉનકી જીવાં કે પ્રતિ એસી દયા દેખ કર આશ્ચયમય હેતે હુએ શેાચાં કિ યહ ફકીર શાયદ જાનતા તા નહી હૈ કિ ઇસકે નીચે કોઇ જીવ હૈ. ઇતના વિચાર કર ગલીચે કે એક પ્રદેશ કો 'ચા ઉઠાયા તા. ઉસકે નીચે ખડુત સી ચિટિયે નજર પડી. ઉન્હે દેખતે હી આર કિત હા ગયા, તદનન્તર સ્વણુ મયી કુર્સી પર ઐઠને કે લિયે આગ્રહ કિયા. પરન્તુ સુરિજી ને ઈનકા ભી ઉતર દેતે હુએ કહા કિ ત્યાગિયોં કે લિયે ધાતુ કા સ્પ કરના સખ્ત મના હૈ. ઇતની ખાત સુનકર ખાદશાહુ અચ રજ મે પડ કર મૌન ધારણ કરતા હુઆ ખડા રહુ કર, સાચને લગા કિ અખ એસે ખાખા કો કહાં
એક તરફ
For Private And Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫૪
બિઠા. જિને મેં સુરિજી અપને ઉની આસન બિછા કર સશિષ્ય બઠ ગયે. ઉનકો બૈઠે હુએ દેખ કર બાદશાહ ભી સુરિજી કે સામને યાચિત આસન પર બૈઠ ગયા. તત્પશ્ચાત્ અબુલફજલ આદિ કર્મચારી અપને અપને યોગ્ય સ્થાન પર બૈઠ ગયે. ઈતને મે બાદશાહ કે તને પુત્ર (શેખ સલીમ મુરાદ ઔર નિયાલ આકર મસ્તક yકા કર બૈઠ ગયે.
બાદ બાદશાહ અકબર ને કુશલવાર્તાદિ પૂછ કર દી હુઈ તકલીફ કી ક્ષમા મ ગી. સુરીજીને જવાબ મે કહા કિ હમારે લિયે તકલીફ કેઈ નહીં હૈ તો ક્ષમા કિસ ચીજ કી. ઈતને મે શેઠ થાનસિંહ બોલા કિ જહાંપનાહ કે ફરમાન કે પાકર ગંધાર બન્દર ગુજરાત સે પાંવ ચલતે હુએ ગુરુદેવ ને યહાં પર પધારને કાજે કષ્ટ કિયા હૈ તદર્થ હમ લાગે કે માફી માંગના ઉચિત હી હૈ.
યહ બાત સુનતે હી અકબર ચીકના હુઆ બેલા કિ અમદાબાદ કે સુબેદાર શાહબુદીન અહમદખાં ને અપની કૃપણતા કે કારણ ઐસે બાબા કે લિયે સવારી કા ઈન્તજામ તક નહીં યિા. જિસસે એસે વૃદ્ધાવસ્થા મે ભી મેરે લિયે આપકે ઈતના કષ્ટ ઉઠાના પડા. ખાં સાહબ કે પ્રતિ કે પાયમાન બાદશાહ કે દેખ કર સુરીજી ને કહા કિ ખાં સાહબ કા કેઈ દેષ નહીં હૈ ચૂંકિ ઉëને તે સબ કુછ પ્રબંધ કર દિયા થા. પરંતુ
For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૫
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હમારે નિયમાનુસાર વે આને સે હમ પાંવ પેંદલડીચલે આયે.
ચીજે કામ મે નહી
'
ખાદશાહને વિસ્મિત હેાકર થાનસિહ કી" એ દેખ કર કહા થાનસિ`હું ? એસે ફકીર કે કઠિન નિયમાં સે મૈ તે કિસ્ નહીં થા તૂ' તેા અચ્છી તરહ જાનતાહી થા ક્રિ મુઝે પહેલે હી કાં નહીં કહા તાર્કિક્રમાન ન ભેજ કર આખા કે દર્શનાર્થે અપને ખુદ હી ચલે જાતે. નાહક ફકીર કે તકલીફ્ ી. સાથ હી સાથ સમાધિ મે વિા ડાલ કર મેં પાપ કા ભાગી ખના, થાનસિંહ લજ્જાવશ ઉત્તર ન દેકર મૌન કહી રહ્યા. ઈતને મે બાદશાહુ સ્વયં થાનસિંહ કા કહને લગા કિ હાં મે તેરી બનીયાસાઈ માજી સમઝ ગયા તુને ખુદ અપને મતલબ કે લિયે મુઝે અસેકઠાર નિયમ સે અજ્ઞાત હી રખા. સુરિજી કા આદિન પર્યન્ત ઈસ પ્રાન્ત મે ન કભી પધારના હુઆ ઔર ન તુમકે ગુરૂ સેવા કરને કા મૌકા મિલા, યદિ તેરે ગુરૂજી યહાં આજાતે તા તુમકા ઉનકે સ્વાગત મે ખર્ચા કરના પડતા. અચ્છા અબ ભી ગુરૂ મહારાજ કી પૂરી ભકિત કરકે સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત કરલે કચેાંકિ મૈં તે મુસ્લિમ હૂ મેરે ઘર ઉન કે ખાના હિન્દુ કે નાતે નહીં લેગે. અતઃ તેરે જો કુછ ચાહિયે વે લેજા કર અપને ઘર મેં ઉન કે યેાગ્ય વ્યવસ્થા કર કિસી ભી પ્રકાર સે તકલીફ ન દેના. બાદશાહ કે
ચહુ વચન સુન કર સારી સભા દુંગ ગ હે!ગઈ.
For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ
અખ ખાદશાહુ સુરિજી કે રહન સહન ખાન પીન ઔર કીરપણે કે મ કે સમઝના ચાહા, ઇતને મે બાદશાહ કી મુખાકૃતિ સે આન્તરિક ભાવ સમઝ કર મેદી નામક રાજમચારી ને નિવેદન કયા. હજુર ? ઇન મહાત્માઓ કે રહન સહન આદિ જો હું મે અજ કર ટ્વેના ચાહતા હૂઁ' અત આપ ઈજાજત અક્ષાવે. અકબર કાં આદેશ પાતે હી સચ્ચી હકીકત માદી કર્ષને લગા. હૈ જહાંપનાહ ? ચે મહાત્મા ગધાર અન્દર સે પાંવ ચંદલ ચલે આરહે હૈ. અપનાજિતના ભી સામાન હૈ વહુ આપહી આપ ઉઠા કર ચલતે હૈ આપ નંગે પાંવ એવ નંગ શિર હંમેશા રહેતે હૈ ધાતી ઇત્યાદ્રિ કભી નહીં પહનતે હૈં, શિર ઔર દાઢી કે સમૂચે ખાલ કો હાથેાં હાથ ઉખાર કર ફૂંકતે હૈ. કિસી તરહુ કા તેલ ભી નહીં લગાતે હૈં... । ઔર ન કભી સ્નાન હી કરતે હૈ. આપ ઘર ઘર એકધ ટુકડા માંગ કર પ્રાણ કી રક્ષા કરતે હૈ. ભીક્ષા મે સુકા લુકા આદ્ધિ કા ભી વિચાર નહીં કરતે, અર્થાત્ જૈસા મિલે ઉનસે હી સાષ કર લેતે હૈ વિચાર ધૃતના હી કરતે હૈ કિ સાધુ કે નિયમકે અનુસાર હેાના ચાહિયે પાની કેવલ ગમ હી પીતે હૈ વે ભી પાની સુર્યાસ્ત કે પહલે હી ખત્મ કર દેતે હું એવ માદક ચીજે કમી નહીં લેતે હૈ. રાત મે તે કતઈ કુછ ભી મુહુ મે નહીં ાલતે હૈ. તથા આપ પ્રાણી માત્ર કે સાથે વેર ન રખ કર મૈત્રીભાવ હી રખતે હૈ
For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપકો ચાહે પૂજે યા ગાલિયાં કે મગર આપકી દૃષ્ટિ મે દેને સમાન હી હૈ. કિસી કે ન શાપ દેતે હૈ ઔર ન વર હી. આપ રાત મે પલંગ આદિ રૂઈ કે વિસ્તર પર શયન ન કર કે શુદ્ધ ઉન કે આસન પર હી નીચે સેતે હૈ. નીન્દ ભી પરિમિત હી લેતે હૈ શેષ રાત્રિ પ્રાયં સમાધિ મે હી વ્યતીત હતી છે. ધર્મોપદેશ કે અલાવા અધિકતર મન હી રહતે હૈ. આપ મે સબસે વિશેષ બાત યહ હૈ કિ સ્ત્રી જાતિ કા સ્પર્શ માત્ર નહીં કરતે હૈ. એવં આપ સદા સત્ય હી બોલતે હૈ, ઔર ન પરિગ્રહ કી મૂચ્છ રખતે હૈ. આપ કામ ક્રોધ લેભ મેહ માયા ઔર રાગ દેષ આદિ કા તે સર્વથા દેશ નિકાલા દેકર ક્ષમા રુપી માતા કી ગોદી મે હમેશા રમતે રહતે છે. ઈનસે અધિક સમાચાર આપકે સહચર શિષ્ય દ્વારા વાકીફ હો સકેગા ઈતના કહ કર ચુપ હે ગયા. કમાલ નામકા કર્મચારી મદી કી કહી હુઈ બાત કા સમર્થન કરતા હુઆ કહને લગા કિ ઉપરોક્ત બાતે બિલકુલ સહી હૈ. ઈસમે કિસી તરહકા માયા જાલ નહીં હૈ.
અકબર બાદશાહ સૂરિજી કા સંક્ષિપ્ત યથાર્થ ચરિત્ર સુન કર આશ્ચર્ય એ પડતા હુઆ આપકે ત્યાગ પર મુક હોકર મુકત કંઠ સે પ્રશંસા કરને લગા. ઈસી તરહ સમીપસ્થ કર્મચારી વર્ગ, સુબ્ધ હોતે હુએ અનુપમ ત્યાગી પુરુષ કે દેખ દેખ કર ધન્યવાદ દેને લગે. અહે? ચે મહાત્મા માયાવી નહીં હૈ બકિ સાક્ષાત્ ખુદા કે પ્રતિ
For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૫૮
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બિમ્બ તુલ્ય હી હૈ. અસે મહાપુરુષાં કા દર્શન પ્રખલ ભાગ્યેય સે હી હુઆ કરતા હૈ. આપકે આને સે આશા હૈ કિ હમ લગા કે હી નહી અતુિ સારા શહર મે અલૌકિક અભ્યુદય (ઉન્નતિ) હૈાને કા પૂર્ણ સમ્ભવ હૈ,
પ્રિય પાઠક ? આચાય કી કિતની આચાર વિશુદ્ધતા થી શાસન સ`રક્ષક પ્રભાવશાલી એવં પુરન્ધર આચાય હાને પર ભી ઇસ પ્રકાર કી ઉગ્ર તપસ્યા કરના કયા આશ્ચર્યજનક નહીં હૈ ? કિન્તુ યહ કહના ચાહિયે કિ ઉન મહાત્મા કે અન્તઃકરણુ મે હી નહીં અપિતુ રામામ મે વૈરાગ્ય ભરા હુઆ થા. વે। યહ નહીં સમઝતે થે કિ અમ હમ આચાર્ય' હું ગયે હૈ અખ તેા હુમે દુનિયા ખમા ખમા કરેગી હી. મુઝે પ્રાસે કયા જરૂરત હૈ, અમ તે એસ આરામ કરે" કિન્તુ ઉન મહા પુરુષમાં મે ઇસ પ્રકાર કી સ્વાર્થ ચેષ્ટા નહીં થી. વે અહિંય સુખમાં ક વિષ મિશ્રિત સુધા કે સમાન સમઝ કર પારલૌકિક સુખાં કે પ્રાપ્ત કરને કે લિયે પ્રયત્નશીલ રહતે થે વે લાગ સચ્ચે હૃદય સે ઉપદેશ ક્રિયા કરતે થે અતએવ ઉન લાગે કા ઉપદેશ ભી સફલ હાતા થા. ઉન લાગેા કી ધમે પહેશે જનર જનાય” એસી વાગામ્બર પ્રતારણા નહીં થી. વે “ મનચેક' વચસ્યેક કન્યેક મહાત્મનામ્ ” ઈન લક્ષ્ાં સે યુક્ત રહતે થે સાથહી સાથ પ્રાચીન આચાર્ય ચહુ ભી સમઝતે થે કિ યદિ હમ સચ્ચે આચાર મે નહીં રહેગે હિમ જૈસે ઉપદેશ દેતે હૈ વૈસે હી વર્તાવ નહીં
77
For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પટ
કરેગે તે હમારી શિષ્ય મન્ડલી એવં ભકતગણ કેસે સુધરે છે. ઈત્યાદિ કિતને વિચાર કિયા કરતે થે. કિન્ત આજકલ કે આચાર્ય ઉપાધ્યાય એવં પંડિત મે “ધર્મો પદેશે જન રંજનાય” કે સાથ “મનસ્ય દુ વચસ્ય દુ કર્મન્ય” પાયે જાતે હૈ અએવ હમ લેગ કે ઉપદેશક અસર પત્થર પાની કી તરહ પ્રાય હુઆ કરતા હૈ. ઇસી હતુ હમારા દિનાનુદિન અધઃપતન હતા જા રહા હૈ ફિર ભી હમ જાન બૂઝ કર અધે કી તરહ કુએ મે પડતે જારહે હૈ સચ્ચે હદય સે પક્ષપાત રહિત હેકર વિચાર કિયા જાય તે યહ બાત બિલકુલ યથાર્થ હૈ કિ જેસા કહે વિસા કરને પર હી જનતા પર પ્રભાવ પડ સકતા હૈ. અસ્તુ. પ્રકૃતિ મનુસરામં.
એક સમય સભાસદ કે ઉપાધ્યાય શક્તિ ચન્દ્રજી સે વિદ્વદ્ ગોષ્ઠી કરને કે લિયે આદેશ દેકર સ્વયં હીરસૂરિજી સે બાતચીત કરને કે લિયે એકાન્ત મહલ મેં ચલા ગયા વહાં બૈઠને કે બાદ અકબરને કહા કિ મહારાજ? ઈશ્વર ઔર ખુદા મેં કયા ભેદ હૈ ? વે કેસે હૈ? એક છે યા અનેક છે? ઓર આત્મા કા સ્વરૂપ કયા હૈ? ઈત્યાદિ પ્રશ્ન પુછને પર સૂરિજીને બડી મધુર દેવની સે જવાબ દેના પ્રારમ્ભ કિયા | જેસે કિ–
ઇશ્વર ખુદા મેં તાત્વિક કેઈ ભેદ નહીં હૈ સિર્ક નામ માત્ર કા હો ભેદ હૈ નામ કો ભેદ ભી છે કે
For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કલ્યાણ કે લિયે હી હૈ કોકિ વિચિત્રપા બલુચિત વૃતયઃ ” જીકી ચિત વૃતિયાં અનેક પ્રકારકી હૈ . કોઈ કિસી નામ એ ખુશ રહતા હૈ ઔર કેઈ કિસી નામ સે લેક મેં ભી એસા દેખા જાતા હૈ કિ એક બચ્ચકી માતા એક નામ સે પુકારતી હૈ, પિતા અપર નામ સે. ભાઈ દુસરે સે હી ! ઈસી તરહ મહાપુરુષ કે ભી અનેક નામ સે પુકારતે હૈ ઈશ્વર, પ્રાણાતિપાત, મૃષાવાદ, અદત્તાદાન મૈથુન, પરિગ્રહ, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, રાગ દ્વેષ, કલહ અભ્યાખ્યાન, પશુન્ય, પરંપરિવાદ માયામૃષાબાદ મિથ્યાત્વશલ્ય ઈન અઢાર દુષણે સે સર્વથા રહિત હૈ વહીદેવ હે વહી તીર્થકર હે ઓર વહી ઈશ્વર હૈ. ઉપરોકત દૂષણે મેં સે એક ભી દુષણ દેખા જાયગા તબ તક ઈશ્વર નહીં કહા જા સકતા!
જૈન ધર્મ કહતા હૈ કિ ઈશ્વર એક ભી હૈ ઔર અનેક ભી હૈ. જેસે કિ સંસાર મેં સે જે વ્યકિત કમે કા ક્ષય કર કે મુકિત મેં જાતા હૈ વહ વ્યકિત રૂપ જાને સે ઈશ્વર અનેક હૈ જબ સંસાર સે મુકત હોને પર વે સભી આત્મા સ્વરૂપ સે એક હે જાતિ હૈ ઉસ અપેક્ષા સે ઈશ્વર એક છેઈશ્વર પુનઃ સંસાર મેં અવતાર કે ધારણ નહીં કરતે . કકિ જન્મ જન્માક્તર મેં જન્મ ગ્રહણ કરને કા કારણ ભૂતકર્મ કે નિકંદન કર દિયા હૈ. જબ કર્મ સર્વથા છુટ જાતે હે તબ હી યહ આત્મા પરમાત્મા (ઈશ્વર) બન સકતી હૈ ફિર ઈનકે સંસાર મેં જન્મ ધારણ કરને કી જરૂરત હી નહી રહેતી
For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઈશ્વર રાગ દ્વેષ શરીર ક્રિયા આદિ સે રહિત છે ઔર ઉનકે ઈચ્છા ભી નહી હોતી જબ, ઈરછા કા નિરાધ જાતા હૈ. તબ કિસી કાર્ય મેં પ્રવૃતિ ભી નહીં હે સકતી. ઈસલિયે જેન સિદ્ધાન્ત કહતા હૈ કિ ઈશ્વર કિસી ચીજ કે બનાતે નહીં ઔર કિસી કે સુખ વા દુઃખ દેતે નહીં. ચૂંકિ વહ સ્વયં નિરંજન ઔર નિરાકાર હૈ અબ જે ઈસ સંસાર મેં ઘટમાલ ચલ રહી હૈ વહ સ્વાભાવિક હી હૈ અથવા સંસાર કે જીવ સુખ ઔર દુખ ગ રહે હૈ વહ સબ અપને અપને કમનું સાર લેગતે હૈ
યદ્યપિ ઈશ્વર નિરંજન નિરાકાર છેએવું કુછ ભી તે યા દેતે નહીં કિસી કાર્ય મેં પ્રવૃતિ કરતે નહીં ! ફિર ભી ઈશ્વર કી ઉપાસના કરના પરમાવશ્યક હૈ. ઈસ લિયે કિ હમેં ભી ઈશ્વર બનના હૈ હમકે ભી સંસાર સે મુકત હેના હૈ. ઉપાસના ઉસકી કરની ચાહિયે જે કિ સંસાર સે મુકત હે ગયા હૈ ફલ પ્રાપ્તિ કા આધાર દેના લેના નહીં હૈ દાન દેને વાલા જિસ કે દાન કરતા ઉસ સે ફલ નહીં પાતા હૈ છે પરંતુ દાન દેને કે સમય ઉસકી સભાવના હી ફલ દેતી હૈ ! અર્થાત્ વહી પુણ્ય હતા હૈ ઈસી પ્રકાર ઈશ્વઠ્ઠી ઉપાસના કરને કે સમય જે હમારા અંતઃકરણ શુદ્ધ હોતા વહી ઉતમ ફલ હૈ સંતે કે પાસ જાતે હૈ તે કયા કુછ દેતે હૈ લેકિન સંત પુરુષ કે નિકટ જાને સે હદય શુદ્ધ હિના હી ફલ
For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હ ! વેશ્યા કે પાસ જાને સે કયા વેશ્યા નરક મેં ડાલ દેતી હે? નહીં? કિન્તુ વેશ્યા કે પાસ બૂરે બિચાર પદા હોના હી નરક કા કારણ હૈ ઈસી પ્રકાર ઈશ્વર ધ્યાન ભકિત ઉપાસના, એવં પ્રાર્થના કરને સે હમારા હૃદય પવિત્ર હોતા હૈ ઔર હદય કા શુદ્ધ હોના હી ધર્મ છે
ઈસ બાત કે સુન કર અકબરને કહા કિ ધર્મ કી ઉત્પતિ કેસે હોતી હૈ ઔર ધર્મ કા કયા લક્ષણ છે? ગુરુજીને કહા કિ ધર્મ કી ઉત્પતિ કભી નહીં હોતી યહ જૈન ધર્મ કા સિદ્ધાન્ત કહતા હૈ ! ધર્મ અનાદિ કાલ સે ચલા આયા હૈ જેસે ગુણ ગુણી મેં રહતા હૈ. ઉસી પ્રકાર ધમ ધર્મી મેં રહતા હૈ. ધર્મ એસી ચીજ નહીં હૈ જે કિ અપને આપ રહ સકે ધર્મ કા લક્ષણ સિદ્ધાન્ત મેં બતલાયા હૈ કિ “વત્યુ સહા ધમ્મ” વસ્તુ કા જે સ્વભાવ હૈ. ઉસી કા નામ હૈ ધર્મ | અગ્નિ કા સ્વભાવ હૈ ઉષ્ણતા યહી અગ્નિ કા ધર્મ હૈ ! પાની કા સ્વભાવ
શીતલતા યહી પાની કા ધર્મ હૈ ઇસી પ્રકાર આત્મા કા ધર્મ હૈ સચ્ચિદાનન્દમયતા અથવા જ્ઞાન દર્શન ચરિત્રા
ઈસ ધર્મ કી રક્ષા કરને કે સાધન અનેક હૈ જૈસે દાન, શીલ, તપ, ભાવ, પરેપકાર, સેવા, સંધ્યા, ઈશ્વર ભકિત, પ્રાર્થના ઈત્યાદિ ધર્મ કે સાધન માને હૈ ઈસ સે ઉત્પન્ન હોને વાલી ચીજ, વહ હૈ ધર્મ અથવા ક્રોધ માન, માયા, લોભ, મેહ, રાગ દ્વેષ, ઈત્યાદિ જે અત્યંતર
For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શત્રુ હૈ, ઉન કે દબાના, દુર કરના, ઉનકા નામ હૈ ધર્મ થે ચીજે એસી હૈ જે દુર્ગતિ મેં ગિરતે હુએ પ્રાણી કે બચા લેતી હે ઈસલિયે ઈસકા નામ હૈ ધર્મ છે જિસ સે ધર્મ હેતા હે તે ધર્મ કે કારણ કહે તે હે ઉના કારણે કે કાર્ય મેં (ધર્મ મેં) ઉપગ કરને સે કારણ ભી ધર્મ કહા જા સકતા હૈ ઔર ઇસી લિયે એક પ્રકાર કા ધર્મ, દે પ્રકાર કા ધમ, તીન, ચાર, પાંચ, છ, સાત, આઠ, નવ, દશ, પ્રકાર કા ધર્મ છે એસે ભેદ સિદ્ધાન્ત મેં માને ગયે હૈ ! સંસાર કી એસી કે ભી ચીજ, જિસ સે હદય શુદ્ધ છે, એવું પવિત્રતા હા કર્મો કા ક્ષય હે, આત્મા કા વિકાસ હા, વહ સબ ધર્મ કા કારણ છે અત એવ વહ ધર્મ હૈ દાન દેના, બ્રહ્મચર્ય પાલન કરના, દુસરે કી સેવા કરના, અહિંસા ઔર સંયમ કા પાલન કરના, તપ તપના, ઇત્યાદિ ધર્મ હૈ ક્ષમા કરના ધર્મ હૈ ! શાસ્ત્રો કા પઢના, સંસાર ત્યાગ કર સાધુ બનના, ઈશ્વર ઉપાસના કરના, યહ સબ ધર્મ હૈ ! કકિ ઈન કમેં સે પુન્ય-ધર્મ હોતા હૈ આત્મ વિકાસ હેતા હૈ. જૈન ધર્મ કે તીર્થકરને ઇસ પ્રકાર ધર્મ ક પ્રતિપાદન ક્યિા છે. અહિંસા ધર્મ કે ઉપર ફિર કભી સમઝાઉંગા કિ અભી આપકે આત્મ સ્વરૂપ બત. લાના હૈ ઈસલિયે વિષયાતર નહી જાના ચાહિયે ! આપ આત્મા કા સ્વરૂપ સુન લીજિયે.
For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મા કહા, જીવ મ્હા, ચૈતન કહા યહ સખ
। આત્મા કા અરૂપી હૈ ! હૈ । લેકિન
એક હી ચીજ હૈ । પર્યાયવાચી શબ્દ હૈ મૂલ સ્વરૂપ સચ્ચિદાનન્દ મય હૈ। આત્મા અબેટી હું અચ્છેદી હૈ । જૈસા કિ ઈશ્વર ઇશ્વર ઔર ઈસ આત્મા મેં ઇતના હી અન્તર હૈ કિ ઈશ્વર નિર્લેપ હૈ, નિરાવરણ હૈ, શુદ્ધ સ્વરૂપી હૈ ! ઓર યહુ આત્મા ઢકા હુમ્મા હૈ । આચ્છાદિત હૈ । આવરણુ સહિત હૈ । યહી કારણ હૈ કિ સસાર મે પરિભ્રમ કરતા હૈ । સુખ દુ:ખાં કા અનુભવ કરતા હૈ । ઈન આવરણાં કે જૈન શાસ્ત્રકાર “કમ ” કહતે હૈ । ચૈતન્ય હૈ શકિત વાલે આત્મા કે ઉપર જડ એસે કમ લગે હુએ હૈ ઈસી કે કાણુ યહું આત્મા નીચે રહેતા હૈ। જૈસે કોઈ તુબા હા, ઉસ તુ ંએ કા સ્વભાવ તા હૈ પાની મે'તેરને સ, પરન્તુ ઉસકે મિટ્ટી ઔર કપડે કા લેપ કર મુખ વજનદાર બના દિયા જાય તે વહી તુ ંબા તૈરને કે અજાય પાની મેં ડુબ જાયગા । ઠીક યહી દશા ઇસ આત્મા
કી હૈ !
તમ યહુ નિશ્ચિત હુ ક આત્મા કે સાથ k" કા અંધન રહા હૈ. ઇસીલિયે આત્મા કે પરિભ્રમણ કરના પડતા હૈ । જૈન ધર્મ કહેતા હૈ કિ આત્મા ઔર કમ કા સમધ અનાદ્રિ કાલ સે હૈ । ઔર આત્મા કે ઉપર રહી હુઈ રાગ દ્વેષ કી ચીકનાઈ કે કાર સે હૈ । અનાદિ કાલ સે આત્મા કે સાથ રાગ દ્વેષ રહા હુઆ હૈ । કિસી
હૈ
For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમય આત્મા શુદ્ધ થી. ઔર બાદ મેં રાગ દ્વેષ સે વ્યાપ્ત હુઈ એસા નહીં કહ સકતે કર્યો કિ એસા કહા જાય તે મુકતાત્મા કે ભી રાગ દ્વેષ કી ચીકાસ લગને કી સંભાવના રહેગી ! અત: આત્મા ઔર ઉસ પર રાગ દ્વેષ કી ચિકાસ અનાદિ કાલ સે હૈ ઔર ઇસીલિયે કર્મ કે આવરણ ઉસ પર લગતે રહતે હે
આત્મા કે ઉપર રાગ દ્વેષ કે આવરણ કબ લગે ? યહ ભી નહીં કહ સકતે. કેઈ નહીં કહ સક્તા કિ ખાન મેં માટી ઔર સેના કબ મિલા હૈ હી મિલા દુઆ હી હે હમેશા સે હૈ લેકિન પ્રગો દ્વારા સેના
ઔર માટી અલગ કર સકતે હૈ ઈસી પ્રકાર આત્મા કે ઉપર લગે હુએ આવરણ (કર્મ-રાગ-દ્વેષ) અલગ કર સકતે
સેના ઔર માટી અલગ કરને પર સોના સેના રહે જાતા હૈ ઔર માટી માટી રહ જાતી હૈ ઈસી પ્રકાર કર્મ ઔર આત્મા અલગ હોને સે આત્મા અને અસલી શુદ્ધ સ્વરુપ મેં આ જાતી હૈ ઔર કર્મ અલગ છે જાતે હૈ - ઈસ પર સે યહ સિદ્ધ હોતા હૈ કિ આત્મા પહલે ઔર કર્મ પીછે, યહ ભીઠીક નહીં હૈ, કર્મ પહલે ઔર આત્મા પીછે, એસા તે બલ હી નહીં સકતો એસા કહને સે તે, આત્મા કી ઉત્પત્તિ હે જાયગી ઔર યદિ આત્મા ઉત્પન્ન હોને વાલા હૈ તે ઉસકા નાશ ભી હોના ચાહિયે.
For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઈસ લિયે આત્મા ઔર કમ દેને અનાદિ સરબધિત હૈ ઔર વહ૬ધ ઔર પાની કી તરહ સે ઓતપ્રોત છે. - ઈસ પ્રકાર ગુરુ દેવ કે મુખાર બિન્દ સે પ્રશ્નોત્તર કે સરલતા સે સમઝ કર બારમ્બાર સાંજલિ નમસ્કાર કરતા હુઆ અકબર ને કહા હૈગુરુદેવ? ઈતને દિન મે આપકે ચારિત્ર પર હી મુગ્ધ થા લેકિન આજ તો આપકી વિક્રતા કે પરિચય સે ક્ષુબ્ધ હુઆ હુ અબ આપ સે પ્રાર્થના હૈ કિ મેરી આત્મા કા કલ્યાણ જિસ તરહ હૈ પૈસા સુગમતા કા માર્ગ કૃપયા બતાઈયે, ખાસ આત્મા કી
જ મેં બહુત દિને સે લગા થા લેકિન આપકે જેમા મહાત્મા કેઈ નહીં મિલા થા. હે મહારાજ? આપ સર્વ શાસ્ત્રજ્ઞ એવું આત્મ તત્વજ્ઞ હૈ આપણે કઈ બાત છીપી હુઈ નહીં હૈ અતઃ કૃપયા યહ બતાયે કિ મેરી જન્મ કુન્ડલ મે મીન રાશિ પર જે શનિશ્ચર આયા હુઆ હૈ ઉનકા મુઝે ફલ ક્યા હોગા. ઇસ પર સૂરિજી ને ઉતર દિયા કિ પૃથ્વીપતિ? યહ ફલાફલ બતાને કા કામ
તિષિ ગ્રહસ્થિ કા હૈ જિસકે અપની જીવિકા ચલાની પડતી હૈ યે હી ઈસ બાત કા વિશેષ ધ્યાન રખા કરતે હૈ. હમ કે કેવલ મેક્ષ માર્ગ કે સાધન ભૂત જ્ઞાન કી આકાંક્ષા રહતી હૈ ઔર તદર્થહી હમ લેગ શ્રવણુ મનન ઔર પ્રવચન ક્રિયા કરતે હે અકબર કે બારબાર અત્યાગ્રહ કે પશ્ચાત્ સૂરિજી ને કહા હૈ આત્મજિજ્ઞાસે? આપ કુંડલીસ્થ હાં કી શંકા ન કરકે આત્મ સાધન ભૂત જ્ઞાન
For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રાપ્ત કરને કી કોશિશ કરે કિ આત્મ જિજ્ઞાસુઓ કે લિયે ઈતર કી ખોજ ઓર શંકા અકિંચિત્ કર (વ્યર્થ) હુઆ કરતી હૈ. - ઈધર સૂર્યાસ્ત હૈને જારહા હૈ. ગુરુદેવ કે પ્રતિલેખન (પડિલેહન વિશેષ ક્રિયા) કા સમય ઉપસ્થિત હરહા હૈ. સભા મે વિદ્રગથ્વી કરતે હુએ પંડિત શાન્તિચન્દ્રજી તથા સમસ્ત સભાસદ ગુરુદેવ ઔર બાદશાહ કે આને સે વિલમ્બ દેખતે હુએ તર્ક વિતર્ક એ મસ્ત હે બેઠે હૈ. સભા કે બાહર દ્વારપાલે કા મન વિઠ્ઠલ હ રહા હૈ કિ અભી તક અંદર સે કઈ નહીં આ રહે હૈ કયા કારણ હૈ? શાયદ ફક્કડબાબાને પ્રભુવર બાદશાહ કે અપની ફક્કડાઈ દ્વારા કહી લેતે નહીં ગયા. ઇતને મે આગે સૂરિજી મહારાજ ઔર પીછે પીછે અકબર બાદશાહ કે સભા મંડપ મે આતે હુએ દેખ કર અપની અપની શંકા કે હઠાતે હુએ આનંદ મે મગ્ન હે ગયે.
અકબર સભા એ આકર યાચિત સ્થાન પર સૂરિજી કે બેઠા કર સ્વયં ઠતે હી કહને લગા કિ ઇન મહા ત્માઓકી કૃપા સે મેરી રાજધાની પૂર્ણ પવિત્રમયી હે ગઈ છે. મે કઈક દિને સે એસે ફકીર કી બેજ મે થા પરંતુ મુકદ્દર (ભાગ્ય) સે આજ આપકે ચરણ રજ સે કૃતાર્થ હુઆ હું મુઝે આશા હૈ કિ આપ મેરે પર દયા કરકે કુછ દિન ઠહરકર સન્માગી બનાને કા કષ્ટ કરે છે. અખૂલફજલ કે ઉદેશ કરકે અકબરને કહા કિ સૂરિજી
For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૯૮
કી વિદ્વતા નિસ્પૃહતા ઔર પવિત્રતા સે અનુમાન હતા હૈ કી આપકે શિષ્યવર્ગ ભી સકલ કલાસે પરિપૂર્ણ હશે ઈતને મે અબુલફજલ બોલ ઉઠા હે ગરીબનવાજ? આપકે શિષ્ય કી વસ્તૃત્વ કલા સે માલુમ હોતા હૈ કિ આપકે ગુરુ બૃહસ્પતિ કે તુલ્ય હી હેંગે. વિશેષ પરિચય તે આપકે હૈ હી ગયા હેગા.
તત્પશ્ચાત અકબર ને થાનસિંહ કે પૂછા કિ સૂરિજી કે કિતને શિષ્ય હશે. ઉનમે સે સાથ કિતને છે. જવાબ મે થાનસિંહ ને નિવેદન કિયા કિ હાર આપકે ૨૫૦૦ પચીશ સી શિષ્ય હૈ. જિનમે એક શિષ્ય પટ્ટધર વિજય સેન સૂરિજી હૈ ઔર ૮ ઉપાધ્યાય ર.૧૬૦ પંડિત હે. શેષ વિનાપદવી કેમુની હૈ. ઇનમેં સે ઉપાધ્યાય શ્રી શાંતિચંદ્ર ગણિ આદિ ૧૩ તે સામને દીખ રહે છે કિન્તુ સુના હૈ કિ કુલ ૭૮ સાથ હૈ. ઉપસ્થિત શિખ્યું કે નામ તે ઉપધ્યાયજ બતા સકતે હૈ. ઇસ બાત કે સુન કર ઉપાધ્યાય શ્રી શાંતિચંદ્ર ગણિ ને સભા કે ઉપસ્થિત શિળે કે નામ કી આકાંક્ષા કે પૂર્તિ કરકે અકબર કી શંકા કે લંકા ભેજ દી. ઈસ પ્રકાર વિનેદ કે બાદ સૂરિજી ને ઉઠ કર જાને કી ઇચ્છા પ્રકટ કી. ઉસ પર બાદશાહ ને થાનસિંહ કે કહા કિ અપને શાહી બાજે કે સાથ ધૂમધામ પૂર્વક આપકો અપને સ્થાન પર પહુંચા દે. હુકમ હોતે હી સબ શાહી ફેજ શાહી બાજે ઔર બડે બડે અફસરએવું અબૂલફજલ કે સાથ થાનસિંહ ને સૂરિજી કે કર્ણરાજા કે
For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહલ મેં પહેચા કર સબ અપને અપને સ્થાન કી ઔર રવાના હે ગયે. અબૂલફજલ ભી દરબાર મે આકર અકબર કે સૂરિજી કે પહુંચ જાને કી ખબર દેદી.
ફિર રાત કે મહલ મેં અકબર ઔર અબૂલફઝલ બૈઠ કર સૂરિજી કે સમ્બન્ધ મે અન્ય બાતચીત કરને લગે. ઉસ સમય બાદશાહ ને સૂરિજી સે ઈશવર ઓર ખુદા કે વિષયમે જે બાતે કીથી વે કહ સુનાઈ ઔર કહા કિ સૂરિજી તાત્વિક તપસ્વી ઔર પૂરા ફકીર હૈ ઈનકો દૂર દેશ સે આમન્ત્રણ ભેજ કર બુલાયા હૈ ઔર ઉન્હોને અપને લિયે ઈતના કષ્ટ કિયા હૈ તે જિસ તરહ સે યે મહાત્મા સંતુષ્ટ હેકર જાવે વૈસા હી કરના અપના ફજે હૈ. ઇસ પર અબુલફજલ બેલા કિ ગરીબ પરવર ઉસ દિન સભા મે મેદી કે મુખ સે સુના થા કિ કંચન કામિની કા સ્પર્શ ભી નહીં કરતે હૈ. તે કિસ ચીજ સે સંતુષ્ટ કરેગે હાં હે સકતા હૈ કિ પુસ્ત ભંડાર દેકર અપના ફર્જ અદા કરી દેશે. કકિ વહ જ્ઞાન કે સાધન ભૂત હોને સે ઈન્ડે કે વિશેષ ઉપયોગી હી હોગા. બાદશાહ ને ઈસ બાત કા અનુદન કરતે હુએ કહા કિ વહ કેસે ત્યાગી હે ઈસ વિષય મે કલ ઔર પરીક્ષા કરેગે. ઈતના કહ કર અપને અપને આરામ રૂમ મે ચલેગયે.
દૂસરે દિન અકબર ને સૂરિજી કે સાથ ધર્મ ચર્ચા કરના પ્રારભ ક્યિા. ઇસ પર સૂરિજી ને કહા હે સૌમ્ય?
For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
co
ધર્મ કે અનેક માર્ગ છે મને આપકે બતલા દિયા હૈ કિંતુ સબસે ઉત્તમ ધર્મ અહિંસા હી હૈ અહિંસા કે પાલને મે સબ કા સમાવેશ હો જાતા હૈ સબ પાપે મે મુખ્ય પાપ હિંસા હી હૈ. જી કે મારને વાલા, મારને મે સલાહ દેને વાલા, શસ્ત્ર સે મરે હુએ છે કે અવય કે પૃથક પૃથક કરને વાલા, માંસ ખરીદને વાલા, બેચને વાલા, સંભાલને વાલા, પકાને વાલા, ઔર ખાને વાલા એ સબ હિંસક કહલાતે હૈ. પશુઓં કી હિંસા સે ઉનકે - રીરસ્થ રેમ તુલ્ય હજાર વર્ષ પશુઘાતક કે નરક મે જાકર અસહ્ય દુઃખ ભેગના પડતા હૈ. જે અપને સુખ કી ઈચ્છા સે છે કે મારતા હૈ વહ છતા હુઆ મૃત પ્રાયઃ હૈ કકિ ઉસકે કહીં ભી સુખ નહીં મિલતા.
ઈતની દુઃખ કી બાત હૈ કિ જબ ખુદ કે પલે હુએ પશુ કે ભી જીહા કે લાલચ સે હનન કર દેતે હૈ ઉનસે મહાપાપી દૂસરા કોન હેગા? જે પશુ સેવક કે દિયે બિના દાના ચાશ નહીં ખાતા સેવક કે બાહર જાને પર
ખ્યાં ખ્યાં કિયા કરતા હૈ ઔર ઉસકે આને સે ખુશ છેજાતા હૈ ઉસ બેચારે પશુ કે ભી અપને હાથ સે માર ડાલતે હૈ. ખેદ, ઉનસે નિર્દયી ઔર કઠેર હદય પુરુષ કેન હૈ અર્થાત્ કઈ નહીં.
' સૂરિજી કી બાત સુન કર બાદશાહ ને પ્રશ્ન ક્યિા કિ ફલ ફૂલ કંદ ઔર પીધે મે ભી જવ હૈ ફિર ખાને
For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વાલે કે પાપ કર્યો નહીં હોતા ઉતર મે આપને કહા જીવ અપને પુન્યાનુસાર જેસે અધિકાધિક પદવી કે પ્રાપ્ત કરતે હે વસે વિસે અધિક પુન્યવાન ગિને જાતે હૈ. ઇસી કારણસે જે એકેન્દ્રિય સે પ્રિન્દ્રિય. પ્રિન્દ્રિય સે ત્રીન્દ્રિય ઔર ત્રીન્દ્રિય સે ચતુરેન્દ્રિય ઈસ તર સર્વોતમ જીવ પંચેન્દ્રિય સમઝના ચાહિયે. ઔર પંચેન્દ્રિય મે ભીન્નાધિક પુન્ય વાલે હૈ અર્થાત. તિર્યક પંચેન્દ્રિય બકરા ગૌ ભેંસ ઉંટ આદિ મે હાથી અધિક પુન્યવાન હૈ ઔર મનુષ્ય વર્ગ મે ભી રાજા મન્ડલાધીશ ચક્રવતી ઓર યેગી અધિક પુન્યવાન હોને સે અવય ગિને જાતે હૈ.
કકિ સંગ્રામ મેં યદિ રાજા પકડા જાતા હૈ તે મારા નહીં જાતા ઈસસે યહ સિદ્ધ હુઆ કિ એકેન્દ્રિય કી અપેક્ષા દ્વિન્દ્રિય કે મારને મે અધિક પાપ હોતા હૈ એવં અધિક અધિક પુન્યવાન કે મારને સે અધિક પાપ લગતા હૈ. ઈસલિયે જહાં તક એકેન્દ્રિય સે નિર્વાહ હે સકે વહાં તક પંચેન્દ્રિય જીવ કા મારના સર્વથા અગ્ય હૈ યદ્યપિ એકેન્દ્રિય જીવ કા મારના ભી પાપ બધું કા કારણ હી હૈ કિન્તુ કેઈ ઉપાયાન્તર ન રહને સે ગૃહસ્થ કો વહ કાર્ય અગત્યા કરના હી પડતા હૈ. અએવ કિતાને હીં ભવ્ય જીવ ઈસ પાપ કે ભય સે ધન ધાન્ય રાજપાટ પુત્ર કલત્ર વગેરહ છેડકર સાધુ હ બન જાતે હૈ. ઔર અપને જીવન પર્યન્ત અગ્નિ આદિ કે ભી નહીં તે તથા ભીક્ષા માત્ર સે ઉદર પિષણ કર લેતે હે ગૃહસ્થ ભી જે
For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭૨.
અગત્ય એકેન્દ્રિય કા નાશ કરતે હૈ ઉસ પાપ કે પરિહાર કે લિયે સાધુ કી સેવા દાન ધર્મ ઔર દેને સંદયા આદિ પુન્યકૃત્ય જન્મ ભર યિા કરતે હૈ. મેક્ષમાત્ર જીવી સાધુઓ કે ઉપર આરમ્ભ કા દેષ નહીં હેતા હૈ. કાંકિ ગૃહસ્થ લેગ અપને નિમિત હી આહાર બનાતે હૈ.
ક્ષત્રિયે કે લિયે હિંસા ધર્મકારક કહી જાતિ હૈ. કિન્તુ ક્ષત્રિયે કા ધમ શસ્ત્રવાન શત્રુ કે સન્મુખ હોને કે લિયે હી હૈ. કિન્તુ વહ ભી એગ્ય ઔર શાસ્ત્રયુક્ત એવં નીતિપૂર્વક નિષ્કપટ હેકર તથા ઈતના હી નહીં કિન્તુ ઉતમ વંશી વીર રજા કે સાથ હી કરના ચાહિયે. પરંતુ આજકલ નિરપરાધી જ કો મારને હી મે અપના ધર્મ સમઝતે હૈ. લેકિન વાર્વિક યહ બિલકુલ અનર્થકારક હૈ રાજા વિચક્ષણ ક્ષત્રિય હોકર ભી હિંસા કે દેખ કર ડર ગયે. કિતને હી મુર્ખ ગંવાર તે હિંસા કરને મે બડી બહાદુરી માનતે હૈ. ઔર કહતે હૈ કિ હિંસા કરને સે હિંસકે કી સંખ્યા બઢતી હૈ જિસસે યુદ્ધાદિ કાર્ય મે વિશેષ વિજય હેને કી સમ્ભાવના છે. કિન્તુ ઉન લેગો કી યહ કલ્પના નિર્મલ છે. કયે કિ દેખિયે રાજા વિચક્ષણ. ર પ્રાચીન બહિંશને યદિ હિંસા ક ત્યાગ કિયા
ઔર હિંસા કર્મ કી નિંદા ભી કી તે કયા ઉનકા રાજ્ય નષ્ટ હે ગયા? અથવા વે લેગ લડાઈ મે અસકત હૈ ગયે ? યે વે શત્રુ સે હાર ગયે? નહીં ઓર યથેષ્ટ માંસ ખાને વાલે કયા વિજયી હુએ?
For Private And Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એક યહ ભી વિચાર કરને કી બાત હૈ કિ એક પક્ષી કો મારને વાલા એક હી જીવ કા હિંસક નહીં હૈ કિન્તુ અનેક જી કા હિંસક છે. કોંકિ જિસ પક્ષી કી મૃત્યુ હુઈ હૈ યદિ વહ સ્ત્રી જાતિ હૈ ઔર ઉસકે છેટે છેટે બચ્ચે હું તે વે માં કે મરજાને સે કયા જીન્દા રહ સકતે હૈ કભી નહીં. એક ઔર શોચને કી બાત હૈ કિ ખુદા દુનિયા કા પિતા હૈ તબ દુનિયાં કે બકરી ઉંટ ગી વગેરેહ સભી પ્રાણિયે કા વહ પિતા હુઆ તે ફિર વહ ખુદા અપને કિસી પુકે મારને મેં ખુશી કિસ તરહ હોગા ? અગર હોતા હે તે ઉસે પિતા કહના ઉચિત નહીં હૈ ઈસલિયે બકરી ઈદ કે રેજ જે મુસલમાન લેગ હિંસા કરતે હૈ કિતના અત્યાચાર કરતે હૈ ?
અહિંસા હી સમસ્ત અભીષ્ટ વસ્તુઓ કે દેને વાલી હૈ. પ્રાણિ કે વધબંધ આદિ કલેશે કે કરના જે નહીં ચાહતા હૈ વહ સબ કા શુભેચ્છુ અત્યન્ત સુખ ૫ સ્વર્ગ અથવા મેક્ષ કે પ્રાપ્ત હોતા હૈ. એવં જે પુરુષ ડાંસ મશકાદિ સુક્ષમ અથવા બડે છે કે નહીં મારતા હે વહ અભિલષિત પદાર્થ કે પાતા હૈ. ઔર જે કરના ચાહે વહ કર સકતા હૈ. અહિંસાવાદી પ્રતાપી પુરુષ જિસ ચીજ કા વિચાર કરે વહ ચીજ અનાયાસ એવું તુરન્ત હી મિલ જાતી હૈ
જે પુરુષ સબ પ્રાણિ મે અપની આત્મા કે
For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમાન વર્તાવ કરતા હૈ વહી પંડિત ઔર નેત્ર વાલા હૈ ગૌ ભેંસે બકરી વગેરહ ઔર અન્ડજ અર્થાત સબ પ્રકાર કે પક્ષી ઉદભિજ્જ યાને વનસ્પતિ ઔર જ યાને ખટમલ મચ્છર ડાંસ જુઆ લીખ વગેરહ સમસ્ત જન્તુઓ કી જે મનુષ્ય હિંસા નહીં કરતે હૈ વેહી શુદ્ધાત્મા ઔર દયા પરાયણ સર્વોતમ હૈ બહુત સે સાધુજન અપને જીવન કી મૂછ મેહ છોડકર નિજ માંસ કે દ્વારા દુસરે કે માંસ કી રક્ષા કર કે ઉતમ ગતિ કો પ્રાપ્ત હુએ હૈ અહિંસા સબ પ્રાણિક હિત કરને વાલી માતા કે સમાન હૈ ઔર અહિંસા હી સંસાર રુપ મરુ દેશમે અમૃત કી નાલી કે તુલ્ય હૈ. તથા દુઃખરુપ દાવાનલ કે શાન્ત કરને કે લિયે વર્ષાકાલ કી મેઘ પંકિત કે સમાન હૈ એવં ભવ ભ્રમણ રુપ મહા રેગ સે દુખી છે કે લિયે પરમ ઔષધિ કી તરહ હૈ. અહિંસા સમસ્ત વર્તા મે ભી મુકુટ કે સમાન છે અતએ હે મહીપતે? આપ ભી સર્વ સુખ જનની અહિંસા કો સ્વીકાર કરતે હુએ પ્રજા સે ભી જી કી રક્ષા કરવાતે હુએ અહિંસામય રાજ્ય કી નીતિ સે પાલન કરે. ઔર આપકે દિલ મે કોઈ ભી શંકા છે તે પૂછ કર નિવૃતિ કર દીજિયે.
ઓર જૈન ધર્મ મેં દયા કે પ્રધાન પદ દિયા ગયા હૈ સબ ધર્મ ઇસી કે અવલંબન કરકે રહે હૈ દાન, શીલ, તપ, ભાવ પરોપકાર ઇત્યાદિ શુભ ક્રિયાએ હોતી હૈ. ઉન સબકા મૂલ દયા હૈ જૈન ધર્મ મેં કહા હૈ કિ “ધર્મ
પ્રn
For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫
પ્સ જણણ દયા” ધર્મ કી માતા દયા હૈ દયા કે ઉપર હી સબ કી દાવમુદાર હૈ લેકિન દયા કે સ્વરુપ કે સમઝના ચાહિયે લેગ દયા દયા ખુબ પુકારતે હૈ પરન્તુ દયા કયા ચીજ હૈ, અભી સમઝું નહીં
અહિંસા ઔર દયા મેં બહુત અન્તર હૈ કિસી જીવ કે તકલીફ નહીં દેના, મારના નહીં, સતાના નહીં, ઉસકે દિલ મેં ચેટ પહુંચાના નહીં, યહ અહિંસા હે લેકિન ઈસ અહિંસા ક પાલન કૌન કર કરેગા? જિસ કે હૃદય મેં દયા હેગી વહી ઈસલિયે દયા, યહ અન્ત:કરણ કે ભા કા નામ હૈ દુઃખી કે દેખકર કે અપને હૃદય મેં દર્દ હોના યહ દયા હૈ અથવા મેરે ઈન શબ્દ પર દૂસરે કે દુખ હોગા એસા બિચાર હેના ઉસીકા નામ દયા હૈ !
દસરી બાત યહ હૈ કિ ઈસમેં ભી મુખ્ય કરકે નિરપરાધી જી કી હિંસા કા ત્યાગ બતાયા હૈ ઇસલિયે યહ નહીં સમઝના ચાહિયે કિ બીજુ, સાંપ, શેર, ખટમલ, ન્યૂ આદિ જીવ હમારે અપરાધી હૈ ઔર અપરાધી સમગ્ર કર કે ઉસકે માર દિયા જાય ખરી બાત યહ હૈ કિ સંસાર મેં કઈ ભી જીવ મનુષ્ય કા અપરાધી નહીં હૈ સાંપ, બીછુ, શેર આદિ જાનવર તે ખુદ હી મનુષ્ય સે ઈતને ડરતે હૈ કિ વે મનુષ્ય સે છિપ કર હી રહના ચાહતે હૈ જહાં જ મનુઓં કી આબાદી હતી હૈ વહાં વહાં
For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સે વે દુર હી ચલે જાતે હૈ ઔર જબ તક હે કિસી દબાવ મેં, ભય મેં, આફત મેં, નહીં આવે અથવા વે ગભરાતે નહીં, તબ તક મનુષ્ય પર કભી હમલા નહીં કરતે ઉન બિચારે નિર્દોષ જીવ કે અપરાધી સમઝ કર ઉનકી જાન લેના, મનુષ્ય કા ભયંકર અત્યાચાર હૈ ગુન્હા હૈ ઈસ ગુન્હા કી સજા, મનુષ્ય લેગ અનેક પ્રકાર કી બિમારિયાં, ભૂકમ્પ, જલપ્રલય, આગ, આદિ કે દ્વારા પોતે છે. જે મનુષ્ય શુદ્ધ અહિંસા કા; શુદ્ધ દયા કા પાલન કરતા હૈ ઉસકે કઈ જીવ તકલીફ નહીં દેતા ! ઈસલિયે નિરાપરાધી વિશેષણ કા દુરુપયોગ નહીં કરના ચાહિયે છે
નિરપરાધી વિશેષણ ને કા તાત્પર્ય યહ હૈ કિ માને કઈ મજિસ્ટેટ હૈ ઔર એક ખૂન કા ગુન્હેગાર ઉસકે સામને આયા ! કાનૂન કી દષ્ટિ સે ઉસકે પાંસીની સજા કરની છે ! ઉસ સમય ઉસ અપરાધી કો દંડ કરના, સજા કરના, ઉસ મેજિસ્ટેટ કે લિયે વાજીબ હૈ ઈસી પ્રકાર કઈ દુષ્ટ આદમી કિસી બહન બેટી કે ઉપર અત્યાચાર કરતા હૈ ચેરી કરતા હૈ. તે ઉસ સમય વહ અપરાધી સનઝા જાયગા ઔર ઉસકે અપરાધ કે સજા કરના ગૃહસ્થ કે લિયે અનુચિત નહીં સમઝા જાયગા ઈસલિયે હર એક પ્રાણી પર દયા રખના પરમ કર્તવ્ય છે ચૂંકિ અહિંસા પાલન કરને વાલા બડા ભાગ્યવાન હતા હૈ ઔર અહિંસાવાદી કી આજ્ઞા જનતા સહર્ષ સ્વીકાર કરતી
For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હૈ ! સૌમ્યાકૃતિ સે સમ્પન્ન એવા પરમ ત્યાગી બનતા હૈ યશ ચારે દિશાઓ મેં વ્યાપ્ત છે જાતા હૈ - ચિરંજીવી તથા આરોગ્યશાલી બનતા હૈ જે સબ છે કે ઉપર દયા કરતા હૈ વહી સરચા ધમ કહા જાતા હૈ ઔર ધમી મનુષ્ય અવશ્ય સદગતિ ક પાત્ર બન જાતા હૈ .
ઓર ઉનકે હમેશા સુખ ઔર સમ્પરા અનાયાસ હી મિલ જાતિ હું ઇસલિયે હે રાજન સર્વ પ્રકાર સે દયા કા પાલન કરવા અપના પરમ પવિત્ર કર્તવ્ય સમર્ઝે ઇસી મેં તુમ્હારા કલ્યાણ હૈ. ' સૂરિજી કા માર્મિક ઉપદેશ દતચિત સે શ્રવણ કર અકબર સવિનય કહને લગા હે ગુરુ દેવ મને એના નહીં જાના થા કિ આપ એસે દયાશીલ એવં ભકતવત્સલ હું આપને જૈસે પરોપકાર ભાવ સ્પષ્ટ રુપ સે પ્રકટ કિયા હૈ તથા અમૂલ્ય સદુપદેશ દિયા હૈ ઇસકે લિયે મેં ઈસી જીવન મે હી નહીં બલ્કિ જન્માંતર મે ભી આભારી રહૂંગા ઈતિને દિન મે વાસત્વિક અહિંસા સે વાકેફ નહીં થા અબ આપકી કૃપા સે કુછ હૃદયગંમ હુઆ હૈ. ઔર હોને કી આશા છે. જિસસે મેરા ભવિષ્ય સુધર જાયેગા. અએવ આપસે પુનઃઅર્જ હૈ કિ યહાં કુછ દિન ઠહર કર મેરી ભવિતવ્યતા મે જ્ઞાન કા સહગ દેકર કૃતાર્થ કરે. ઔર એક વિનતી હૈ કિ આપ જે મેરે લિયે તકલીફ ઉઠાકર દુર દેશ સે પધારે છે ઈસકે બદલે મે જે કુછ દેના ચાહતા હું ઉસે સ્વીકાર કરે.
For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપકે કથનાનુસાર મેરી લક્ષ્મી યપિ આપકે ઉપગ નહીં આતી કકિ આપ અપને શરીર પર ભી મૂછ નહીં રખતે હૈં તે લક્ષમી કો તે કહના હી કયા? ફિર ભી નિવેદન હૈ કિ મેરે આગ્રહ સે આપકે ઉપગી પુસ્તક ભંડાર લેલે.
યહ પુસ્તક ભંડાર ફતહપુર શિકરી પર પવ સુન્દર નામક નાગપુરીય તપાગચ્છીય એક જેન તિજી કા થા ઉસકા અંત:કાલ હજાને પર પ્રેમ કે નાતે દરબાર મે મંગવા લિયા. ઔર ઉસી સમય વિચાર કર લિયા થા કિ જબ કેઈ સુગ્ય વિદ્વાન મહાત્મા મિલેગે તબ ઉન્હે ભેટ કર દુંગા. ઈસ ભંડાર મે પુસ્તકે કે સિવાય કુછ નહીં હૈ સિર્ફ ભાગવત મહાભારત પુરાણ રામાયણદિ શિવ શાસ્ત્ર ન્યાય વ્યાકરણ સાહિત્ય વેદાન્ત સાંખ્ય મીમાંસા છંદ અલંકાર જેનાગમ ઓર નાનાદેશીય ઇતિહાસ આદિ અનેક ગ્રન્થ હૈ. ઈસ ભંડારું કે એગ્ય પાત્ર ન દેખને કે કારણ મેંને કિસી કે દેના ઉચિત ન સમઝા કિન્તુ આજ મેરે ભાગ્યવશ આપ જૈસે સુવિહિત મહાત્માઓં કા આગમન હિગયા. ઈસલિયે આપકે સુપુર્દે કર મેરે શિર કે ભાર હટકા કર રહા હું ઈતના કહને કે બાદ ખાનખાના નામકે અફસર દ્વારા પુસ્તક કી મંજુષા પેટીયે) સામને મંગવા કર આપકે ભેટ કર દી.
સૂરિજી ને ઉસે અસ્વીકાર કરતે હુએ કહા કિ
For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭૦.
આવશ્યકતાનુસાર પુસ્તકે મારે પાસ હૈ. ફિર હેકર ઉસકી આશાતના કાર્યો કરે આત્મ સાધન કે મુખ્ય સહાયક હોને કે કારણ પુસ્તક કા રખના આવશ્યક હોને પર ભી જરૂરત સે અધિક રખના મમત્વ કે હેતુ પરિગ્રહ મૂછ રુપ હી હો જાતા હૈ. ઈતને મેં અબૂલ-ફજલ સૂરિજી સે કહને લગા હે મહારાજ ? યદિ આપ ઈસકે ભી સ્વીકાર ન કરેગે તે હમ લેગો કી આત્મા અત્યન્ત દુખમય હજાગી. તે ફિર આપકી અહિંસા કેસે રહેગી. અકબર ઓર અબુલફજલ કે અત્યાગ્રહ સે બાધ્ય હોકર સૂરિજી ને પુસ્તક કે સ્વીકાર કરકે “અકબરીય ભાંડાગાર” કે નામ સે આગરા મે શ્રી સંઘ કે સુપુર્દ કર દી. ' સૂરિજી કે પાસ અકબર બાદશાહ તથા અબુલફજલ આદિ વિનેદકી બાતે કરતે થે ઈતને મેં વીરબલ ને પૂછા કિ મહારાજ? શંકર સગુણ છે? સૂરિજીને કહા કિ હાં સગુણ હૈ. ઉસને કહા કિ મિં તે શંકર કે નિર્ગુણ માનતા હૂં ગુરુજીને કહા નહીં કદાપિ નહીં મેં પૂછતા હૂં કિ શંકરકે આપ ઈશ્વર માનતે હૈ ? વીરબલ બેલા જહાં સૂરિજી ને કહા કિ ઈશ્વર જ્ઞાની થા અજ્ઞાની? વીરબલ. ઇશ્વર જ્ઞાન સૂરિજી બેલે જ્ઞાની કિસકે કહતે હૈ વીરબલને કહાકિ જ્ઞાન વાલા સૂરિજીને કહા કિ જ્ઞાન ગુણ હૈ કિ નહીં? ઉસને કહા કિ જ્ઞાન ગુણ હૈ સૂરિજી ને કહા જ્ઞાન ગુણ હૈ? વરબલને કહા કિ જીહાં, જ્ઞાન ગુણ હૈ ગુરુજીને કહા કિ જબ આપ જ્ઞાન કો ગુણ
For Private And Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮e
માનતે હે તબ શંકર ભી જ્ઞાન યુકત હૈ ઈસલિયે શંકર સગુણ હે ગયા ઈસ પર વરબલ બેલા કિ મહારાજ આપને બહુત હી સરલ એવં સુન્દર રીતિ સે સ્પષ્ટ રુપ સે સમઝા દિયા, ઓર મેં ભી સમઝ ગયા. આપ કી:અલૌકિક વિદ્વતા પર બડા આનંદ આ રહા હૈ લેકિન ફિર કભી સમય પાકર આપશે બાતચીત કર અપને કે ધન્ય સમજીંગા ! ઈતની બાતે કર સબ સભા વિસ જૈન હે ગઈ
ચાતુર્માસ કા આસન સમય દેખ કર સૂરિજી ને બાદશાહ કે સંકેત કરકે આગરા તરફ વિહાર કર દિયા આગરા બાદશાહ કી મુખ્ય રાજધાની થી. વહાં કી જનતા કી અનન્ય ભક્તિ સે વિવશ હે કર સં ૧૬૩૯ કા ચાતુર્માસ આપને આગરા મે હી ઠાન લિયા. વહાં કે નાગરિક જી કી ભાવના કો અપને ઉપદેશ પ્રાસાદદ્વારા અક્ષરશઃ પરિવર્તન કરતે હુએ આપને અહિંસા દેવી કી સ્થાપના કરકે ચાતુર્માસ ઉઠતે હી કુશાવર્ત દેશસ્થ શેર્યપુર મે અધિષ્ઠિત શ્રી નેમીશ્વર ભગવાન કી દિક્ષા સે વહાં પર પધાર કર પિપાસિત ચક્ષુઓ કો તૃપ્ત કરતે હુએ વાપિસ આગરા પધારને પર ચિન્તામણિ પાર્શ્વનાથ પ્રાસાદ કી ધુમધામ પૂર્વક પ્રતિષ્ઠા કી. ઈતને મે અકબર બાદશાહ કા રાજદૂત આપકે બુલાને કે લિયે આકર પ્રાર્થના કરને લગા. હું વિશ્વ રક્ષક? આપકે લિયે બાદશાહ બહુત લાલાયિત હૈ. આપકી દૈનિક ચર્ચા ળેિ
For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮૧
વિના ઉસે ચેન નહીં પડતી, ઈતને દિન ચાતુર્માસ કી વજ્રડુ અગત્યા સમય બતાયા હૈ અબ પ્રાર્થના કી હૈ કિ એક ખાર ઔર કૃપા કરકે પધાર જાવે. અત: હું ભકત પ્રિય ? આપ વહાં પધારને કે બાદ અન્યત્ર પધારે. ભૃપાલ કો સન્માર્ગે મેં લાને સે સારી પ્રજા અપને આપ સુધર જાયગી. એક ભૂપાલ કે। અપને કાબૂ મેલાને સે અનેક જનતા સ્વતઃ કાબુ મે આજાતી હૈ દુરાચારી એવ દુરાગ્રહી જન ભી શાસક કી સામ દામ દઉંડ ઔર ભેદરુપી નીતિ સે વિવશ હે વશ મેં આ જાતે હૈ. આપકી ક્રયા સુનકર કેંદ્રી લેગ પુકાર રહે હૈં કિ એક ખારવે મહાત્મા ઓર આજાતા તે હમ લેાગ ભી કૈદ ખાને સે છુટકાશ પા જાતે અતએવ હું પરોપકારીન્ ? આપ અવશ્ય પધારે,
સજીવાપકારી શ્રી હીરવિજયસૂરિ મહારાજ ને સખ ખાતે સુન કર પ્રત્યેક પશુપક્ષીઆદિ જીવાં કે મુકત કરવાને કે મન હી મન સ`કલ્પ કરતે હુએ ઉસી ક્રૂત કે અપને આને કા દિવસ કહુ કર આગે લેજ ક્રિયા.
તહપુર મે દ્રુત કે
મુખ સે સૂરિમહારાજ કે આને
કી નિશ્ચિત ખબર સુનકર અકબર અબુલક્જલ થાનસિંહું ઔર કચારી આદિ સખ કૈદી પશુ પક્ષી અપને અપને મનોરથ થ કે અઢાતે હુએ ગુરુદેવ કે માને કે દિન કી પ્રતીક્ષા કરને લગે.
કુછ સમય વ્યતીત હાને પર તહપુર શિકરી કે
For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાસ આએ હુએ સૂરિજી કી ખબર પાતે હી બડે સમારેહ કે સાથ ઉહે શાહી મહલ મે લાકર વિશ્રામ કે લિયે
ગ્ય સ્થાન પર બેઠા કરકે અકબર અપને મડલ મે ચલા ગયા. બાદ મે જનતા ભી તિતર બિતર હગઈ.
અકબર કે દુસરે દિન સૂરિજી આમ જનતા કે સમક્ષ ધર્મોપદેશ દેને લગે જિસમે કિતને હી ભવ્ય જીવ પરમાત્મા કે સ્વરુપ કે સમઝ કરકે અપેય અભક્ષ્ય મદિરા માંસ ઓર કુવ્યસને કે છેડ કરકે સન્માર્ગ ગામી હોતે હુએ સૂરિજી કે ગુરુ તુલ્ય માનને લગે. અકબર કે ભી હૃદય મેં ઈસ ઉપદેશ કા ગહરા અસર પડા. જિસકા ફલસ્વરૂપ યહ હુઆ કિ અકબર કા પાષાણુવત્ કઠોર હદય ભી એમ કી તરહ કેમલ બન ગયા.
એક સમય બાદશાહને સૂરિજી સે કહા કિ ગુરુદેવ ? આપને જે કષ્ટ કિયા હૈ ઉસકે લિયે મેરે દિલ મે દર્દ હૈ જિસકી નિવૃતિ તભી સકતી હૈ જબકિ આપ હમ સે કુછ લેલે. ઉતર મે સુરિજી ને કહા શાહ શાહ? યદિ આપકી બિમારી મુઝે દેને સે હી હટ જાતી હૈ તે મેરે આત્મ કલ્યાણ મે સહાયક ચીજે દેકર આપ કૃત કૃત્ય હે જાઈયે વે ચીજે યે હૈ કિ–
આપકે જેલ ખાને મે કિતને હી વર્ષો સે જે કેદી પડે હુએ સડ રહે હૈ ઉન અભાગે પર દયા કરકે છોડ દીજિયે. જે બિચારે નિર્દોષ પક્ષી પિંજડે મે બન્દ કિયે હુએ હૈ
For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઉન નિકાલ કર સ્વચ્છ દચારી બના દીજિયે. આપકે શહર કે પાસ ડાબર નામક ૧૨ કેશ કા લખ્ખા ચોડા તાલાબ હૈ ઉસમે હજારો જાઉં તથા બંસી રજાના હાલી જાતી હૈ. ઉનકે સર્વદા કે લિયે બન્દ કર દીજિયે ઔર હમારે પર્યુષણે કે પવિત્ર દિને મેં આપકે સારે રાજ્ય મે કઈ ભી મનુષ્ય કિસી ભી જીવ કી હિંસા ન કરે. એસે ફરમાન કી ઉદ્ઘેષણ કર દીજિયે.
ઈતની બાતે સુન કર બાદશાહ ને કહા મહારાજ? આપ અપને લિયે તે કુછ નહી કહા. ઉતર મે સૂરિજી ને કહા કિ સંસાર મે પ્રાણી માત્ર કે મે અપની આત્મા કે સમાન હી સમઝતા હું. અતવ ઉનકે હિત કે લિયે જે કુછ કિયા જાયગા વહ મેરે હી હિત કે લિયે હેગા.
ઈસ પર અકબર ને સૂરિજી કે સમક્ષ હી જેલ મે સે કેદિયે કે અભયદાન દેકર નિકાલ દિયે. પિંજડે મે સે પક્ષિઓ કે નિકાલ કર ગગનમાગી બના દિયે. એવું ડાબર તાલાબ મે જાલે તથા વસિયે ડાલને કી સખ્ત મના કરદી. ઓર પર્યુષણે કે અતિરિકત ૪ દિન અધિક મિલા કર ૧૨ દિન અહિંસા પલાને કા હુકમ નિકાલ દિયા. ઉન હર્મો કે ફરમાન નિમ્ન પ્રકાર હૈ પહલે સૂબા ગુજરાત દુસરા સૂબે માલવા તીસરા સૂબે અજમેર ચોથા દિલ્લી ઓર ફતહપુર પાંચવા લાહેર ઔર મુલતાન કે ગવર્નર કે લિખ કર ભેજા કિ અપને અપને સમસ્ત ક્ષેત્ર મે કઈ ભી મનુષ્ય ભા. કૃ. ૧૦ સેલગા કર ભા. શુ.
For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ex
૬ તક અર્થાત ૧૨ દિન જીવ હિંંસા ન કરે. ચહુ અસૂલ હુમેશા કે લિયે કાયમ સમઝના. ઇસ પ્રકાર ફરમાન લિખ કર અકબર ને સૂરિજી કે ભી એક એક પ્રતિ ભેટ કરદી. ઈસ માન કાલ સ્વરુપ આજ ભી માલવે કી ધાર રિયાસત મે ઇસ નિયમ કા પાલન ક્રિયા જાતા હૈ, ક્રમાન કી નકલ ઇસ પ્રકાર હૈ,
ઈશ્વર કે નામ સે ઇશ્વર ખડા હૈ. મહારાજાધિરાજ જલાલુદ્દીન અકબર બાદશાહ ગાંજી કા ફેરાન નં. ૧
માલવા લાહાર દિલ્હી મુલતાન અજમેર આદિ કે મુત્સદિયોં કા વિદ્વિત હા કિ હમારી કુલ ઈચ્છાએ ઈસી ખાત કે લિયે હૈ કિ શુભાચરણુ કયે જાય ઔર હમારા શ્રેષ્ઠ મનારથ એક હી અભિપ્રાય અપની પ્રજા કે મન કો પ્રસન્ન કરને ઔર ઊન્હેં આકષ ણુ કરને કે લિયે સદૈવ તત્પર હૈ.
ઈસ કારણુ જખ કલી હુમ કિસી મત વા ધર્મ કે અસે પુરુષોં કા જિક્ર સુનતે હૈં જે અપના જીવન પવિત્રતા સે વ્યતીત કરતે હૈ અપને સમય કે। આત્મધ્યાન મે લખાતે હૈ ઔર જો કેવલ ઈશ્વર કે ચિન્તવન મે લગે રહતે હૈ તે હમ ઉનકે પૂજા કી બાહ્ય રીતિ નહીં દેખતે હું કેવલ ઉનકે ચિત કે અભિપ્રાય ક વિચાર કર ઉનકી સંગતિ કે લિયે હમે તીવ્ર અનુરાગ હાતા હૈ ઔર ઐસે કામ કરને કી ઇચ્છા હાતી હૈ જો કિ ઈશ્ર્વરકો પસદ
For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ
હા. ઈસ કારણે જૈનાચાર્ય હરિભજ સૂર્ય (હીરવિજય સૂરિ) ઔર ઉનકે શિષ્ય જો ગુજરાત મે રહતે હૈં ઔર હાલ હીમે યહાં આયે હૈ ઉનકે ઉગ્રતપ ઔર અસાધારણુ પવિત્રતા કા વણુન સુન કર હુમને ઉનકો દરબારમેં હાજિર હોને કા હુકમ દિયા. ઔર વે આદર કે સ્થાન કો ચૂમને કી આજ્ઞા પાને સમ્માનિત હુએ આપ અપને દેશ જાને કે લિયે નિદા હોને કે સમય નિમ્નલિખિત પ્રાર્થના કી કિ યદિ બાદશાહ અનાથેાં કા સચ્ચા રક્ષક તા યહ આજ્ઞા ઢેઢે કિ ભાદોં માસ કે ૧૨ દિનેાં મેં જો પડ્યૂસર (પાષણ) કહલાતે હૈ જિનકે જેની લેગ વિશેષકર પવિત્ર સમઝતે હું કેાઈ ભી મનુષ્ય ઉનં નગરેાં મે જીવ ન મારે જહાં ઉનકી જાતી રહતી હૈ તે ઈસસે દુનિયાં મે પ્રશંસા હાગી મહુત સે જીવ વધુ હાજાને સે બચ જાયેગે ઔર સરકાર કા ચહુ ઉત્તમ કાર્ય પરમેશ્ર્વર કે પસન્દ હાગા, જિન મનુષ્યાં ને યહ પ્રાર્થના કી હૈં વે દુર દેશ સે આયે હુએ હૈં. ઔર ઉનકી ઈચ્છા હુમારે ધર્મ કે પ્રતિકૂલ નહીં હૈ, ઉન શુભ કાર્યો કે અનુકુલ હી હૈ, જિનકા માનનીય પવિત્ર મુસલમાન ને ઉપદેશ દિયા હું ઇસ કારણ હમને ઉનકી પ્રાર્થના કે માન લી ઓર હુકમ દિયા કિ ઉન ૧૨ દિનોં મેં કિસી જીવ કી હિં'સા ન કી જાયગી.
યહુ નિયમ સદા કે લિયે કાયમ રહેગા ઓર સબ કા ઈસકી આજ્ઞા પાલન કરને ઔર ઈસ બાત કા યત્ન કરને કે લિયે હુકમ દિયા જાતા હૈ કિ કોઇ મનુષ્ય અપને ધર્મ
For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમ્બન્ધી કાર્યો કે કરને મે દુખ ન પાવે. મિતિ ૭ જમાદુલ સીની સન્ ૬૬૨ હિજરી.
અકબર ને ફરમાન દેતે હુએ સુરિજી સે યહ ભી કહા કિ માંસાહાર એવં મધ પાન કે પ્રિય મેરે અનુચ કે જીવહત્યા બન્દ કરને કી બાત રૂચિકારક નહીં તેને કે કારણ ધીરે ધીરે બન્દ કરાને કી કેશિશ કરુંગા. પહલે કી તરહ મે ભી શિકાર નહીં કરુંગા. ઔર એસા પ્રબન્ધ કર દંગા કિ પ્રાણી માત્ર કે કિસી તરહ કી તકલીફ ન હે.
એક દિન સુરિજી કે વિવેક પર મુગ્ધ હોતે હુએ અકબર ને આપકો ગુરૂ માનતે હુએ સારી પ્રજા કે સમક્ષ ગુરુદેવ કો જગદ ગુરુ કે પદવી દેદી ઈસ સમય એક ભાટ ને ગુરુ સ્તુતિ કી. જિસમેં અકબર ને ઉસ કે લાખ રૂપયે દે દિયે એર જગદ ગુરુ પદવી કે સમય અલ્બરને મહાન ઉત્સવ મનાયા જિસમેં કુલ એક કરેડ કા ખર્ચ કર દિયા ધન્ય હૈ અકબર કી ગુરુ ભકિત કે
ઉસ ઉત્સવ કા આનન્દ અનુપમ રહ. ઇસ ખુશીયાલી મે મેડતીય શાહ સદારંગ ને હજાર રુપયે તથા હાથી ઘોડે ગરીબ ગુર એવં યાચકે કે દાન દેકર સંતુષ્ટ કર દિયે. કેદી સબ લેગ સુરિજી કી જય જય બોલને લગે પિંજડે સે નિકલતે હુએ પક્ષી ગણુ આપકે ગુણગાન કરતે હુએ અપને અપને પરિવારે સે મિલને કે લિયે ઉસુક હોકર યથેચ્છ પરિભ્રમણ કરને લગે. શહરમે ચાર ઓર
For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭
દુંદુભિ નાદ હોને લગા. શેઠ સાહુકાર લેગ શ્રીફલ મિઠાઈ કપરું રુપયે ઇત્યાદિ કી પ્રભાવના ક્રૂને લગે. ઉસ સમય અકબર બાદશાહ કા માનનીય પ્રતિષ્ઠિત જેતાશાહુ નામ કા એક નાગોરી શ્રાવક થા ! અકબર કે કહુને સે જગદ્ ગુરુદેવ ને દીક્ષા દેકર જીતવિજય નામ રખા। પરન્તુ વહુ બાદશાહી તિ કે નામ સે હી પ્રસિદ્ધ હુઆ 1
ઈધર શેઠ થાનસિંહને મહેાત્સવપૂર્વક અપને મન્દિર મૈં જિન પ્રતિમા કી જગદ્ગુરુ દેવ કે કર કમલાં દ્વારા પ્રતિષ્ઠા કરવાઈ, ઉસ સમય શ્રી શાંતિચન્દ્રજી વાંચક (ઉપા ધ્યાય) પદ્મ સે વિભૂષિત હુએ. એવઃ દુજણુમલ ને આપકે કર કમલા દ્વારા દુસરા પ્રતિષ્ઠા મહે।ત્સવ કરવાયા. ઉપર કત કાર્ય કરતે હુએ જગદ્ ગુરુ શ્રી મદ્વિજય હીરસુરિજી મહારાજને અકબર કે અત્યાગ્રહ સે ચાતુર્માસ સ. ૧૬૪૦ મે તહપુર શીકરી પર હી ઠા લિયા. ધર્મપદેશ દ્વારા જનતા કો સચેત કરતે હુએ સમય કો સાČક કરને લગે, પ ણુ પૂર્વ આને પર અહિંસા પલાને કી ઉદ્ઘાષણા અકબર ને સમસ્ત રાજ્ય મે કરવાદી જિસસે જૈન ધર્મીકી કરુણા કા પ્રવાહ સબ દિશા મે કુલ ગયા.
ચાતુર્માંસ કે બાદ અકબર કે આગ્રહ સે ઉપાધ્યાય શાન્તિચંદ્રજી કો યહી છેડ કર સૂરિજી વિહાર કર કે આગરા હેતે હુએ મથુરા કે પ્રાચીન જૈન સ્તૂપોં કી યાત્રા કરતે હુએ ગ્વાલિયર પહુંચે જહાં કે ગોપગિરી પર્વત પર આાઈ હુઈ વિશાલ કાવ્ય બન્યાકૃતિ જિન પ્રતિમા ( ખાવન
For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ગજા કે નામ સે પ્રસિદ્ધ હૈ.) કે દર્શન કર સં. ૧૬૪૧ કા ચાતુર્માસ કરને કે લિયે ઈલાહાબાદ આ પહુંચે. ભવ્ય જી કો પ્રતિબોધ દેતે હુએ અહિંસા પરમ ધર્મ પર અત્યંત જેર દેકર આવતાવિ કી બૂરી આદત કરે છે તે હુએ ગાંવેગાંવ ઘુમતે હુએ પુનઃ આગરા પધારને પર સં. ૧૬૪૨ કા ચાતુર્માસ સંઘ કે આગ્રહ સે કરકે યહાં પર
શ્રી જૈન જૈનેતર મુસલમાન આદિ કો સબધ દેને લગે. જિસસે કિતને હી હિન્દુ મુસલમાન લેગે ને મઘ માંસ કા આજીવન પરિત્યાગ કર દિયા.
આગરે મે વિરાજમાન જગદ્ ગુરુ કો જાનકર કે દર્શનાર્થ અકબર આકર જનતા કી બઢતી હુઈ સદૂભાવના કે દેખ સુન કર અત્યંત હર્ષિત હુઆ.
એક સમય જગદ્ ગુરુ ઔર અકબર પરસ્પર આલાપ સંલાપ કર રહે થે ઉસ સમય પ્રસંગ વશ ગુરુજી ને કહા કિ અબ મેરી ચીથી અવસ્થા આગઈ હૈ દિન પ્રતિદિન શારીરિક શકિત ભી ઘટ રહી છે. અએવ એસા વિચાર હૈ કિ ઈધર ઉધર ન ધૂમ કર ગુજરાત મે રહે હુએ શત્રુંજય ગિરનાર આદિ પવિત્ર તીર્થો કી યાત્રા કરકે શેષ જીવન એક તીર્થ સ્થાન પર વ્યતીત કરું.
- આપ સે એક માંગ હૈ કિ ગુજરાત આદિ દેશે મે રહે હુએ શત્રુંજય ગિરનાર આબુ તારંગા કેસરિયાજી સમેત શિખર ઔર રાજગૃહી કે પાંચ પહાડ આદિ જે
For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હમારે બડે બડે તીર્થ સ્થાન હૈ ઉન પર કિતનેક અવિચાર બુદ્ધિહીન મુસલમાન હિંસાદિ કૃત્ય કર હમારે દિલ કે દખાતે હૈ ઓર તીર્થ કી પવિત્રતા કો નષ્ટ ભ્રષ્ટ કર દેતે હૈ ઈસલિયે આપ સે અનુનય હૈ કિ ઈન તીર્થો કે વિષય મેં એક ઐસા શાહી ફરમાન હેજાના ચાહિયે જિસસે કોઈ મનુષ્ય ઈન તીર્થો પર કિસી ભી પ્રકાર સે અનુચિત વ્યવહાર ન કરને પાર્વે.
ઈસ પ્રકાર જગદુ ગુરુ કે દયામય વચન સન કર તુરન્ત હી બાદશાહ ને અપને ફરમાન મે ગુજરાત કે શત્રુંજય પાવા પુરી ગિરનાર સમેત શિખર ઔર કેસરિયાજી આદિ જૈનસમ્પ્રદાય કે પવિત્ર તીર્થ" હૈ. ઉનમે એ કિસી તીર્થ પર કઈ ભી મનુષ્ય અપની દખલગિરી ન કરે.
ર કેઈ જાન બુઝ કર કિસી જાનવર કી ભી હિંસા ન કરે. યે સબ તીર્થ સ્થાન જગદ્ ગુરુ શ્રી મદ્વિજય હીરસુરિજી મહારાજ કે સોપે ગયે હૈ. એસા ફરમાન અકબર ને લિખ કર સુરિજી કે કર કમલે મે સાદર સવિનય સમર્પણ કર દિયા. ઉસ્ ફરમાન કી નકલ યહ હૈ.
| સર્વ શકિતમાન્ પરમેશ્વર, જલાલુદીન
શુરવીર તેમૂરશાહ કા બેટા મેહમ્મદ અકબર મીરશાહ ઉસકા બેટા સુલતાન બાદશાહ ગાંજી કા
મહમ્મદ મીરજા ઉસકા બેટા ફરમાન નં, ૨ સુલતાન અદુ સૈયદ ઉસકા બેટા
શેખ ઉમર મીરજા ઉસકા બેટા બાબર બાદશાહ ઉસકા બેટા હુમાયુ બાદશાહ ઉસકા બેટા ! અકબર બાદશાહ જે દીન ઔર દુનિયા કા તેજ .
For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦
સૂબે માલવા શાહજહાનાબાદ લાહેર મુલતાન અહમદાબાદ અજમેર મરેઠ ગુજરાત બંગાલ તથા મેરે તાબે કે ઔર સભી મુકે મે અબ જે મજાદ છે. તથા પીછે સે જે નિયત કિયે જાય ઉન સભી સૂબેદારે કરાડિયે ઓર જાગીરદાર કે સૂચિત કિયા જાતા હૈ કિ–
હમારા કુલ ઇરાદા અપની પ્રજા કે ખુશ કરને ઓર ઉસકે દિલ કે રાજી રખને કા હૈ. કકિ રઇયત કા જે મન હૈ સે પરમેશ્વર કી એક બડી અનામત હૈ ઔર વિશેષ કરકે વૃદ્ધાવસ્થા મે મેરા યહી ઈરાદા હૈ કિ મેરા ભલા વાંચને વાલી પ્રજા સુખી રહે. તથા તમારા અંતઃકરણ પવિત્ર હદય વાલે ઈશ્વર ભક્ત સજજને કી જ મે નિરંતર લગા રહતા હૈ. ઈસલિયે અપને રાજ્ય મે રહે હએએસે સાધુ પુરુષ કા જબ કભી હમ નામ સુનતે હૈ તે તુરત ઉન્હેં બડે આદર કે સાથ અપને પાસ બુલા કરી સત્સંગતિ કર આનન્દ પ્રાપ્ત કરતે હૈ.
હમને ગુજરાત મે રહને વાલે જૈનતામ્બર સસ્પદાય કે પ્રધાનાચાર્ય શ્રી હીરવિજય સૂરિજી ઔર ઉનકે શિષ્ય કે અપને દરબાર મે આમન્ન દિયા ઉનકે દર્શન એવં મુલાકાત સે હમેં બહુત ખુશી હુઈ જબ વે વાપિસ જાને લગે તબ યહ ઉહેને કહા કિ આપકી રાહ સે એક ઐસા આમ હુકમ હાજાના ચાહિયે કિ સિદ્ધાચલજી ગિરનારજી તારંગાજી કેસરિયાનાથજી ઔર આબૂછ કે તીર્થ જે ગુજરાત મે હૈ તથા રાજગૃહ કે પાંચ પહાડ ઓર
For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમ્મેત શિખરજી ઉર્ફે પાર્શ્વનાથ પહાડ જો બંગાલ મે હૈ, ઉન સભી પહાડાં કે નીચે સભી મન્દિરાં કી · કાર્તિ કે પાસ તથા સભી ભકિત કરને કી જગહાં મે જો જૈન શ્વે. તામ્બર ધમ કી હૈ ઉનકી ચારે આર કેાઈ ભી આદમી કિસી જાનવર કે ન મારે. ચહુ માંગ કરી અખ ચે મહાત્મા દૂર દેશાં સે આયે હૈ ઔર ઈનકી માંગ
થા હૈ,
યદ્યપિ મુસલમાની મજહબ સે કુછ વિરુદ્ધ માલૂમ હાતી હૈ તા ભી ખુદા (પરમેશ્વર) કે પિછાનને વાલે આદમિયાં કા ચડુ દસ્તૂર હેાજાતા હૈ કિ ક્રાઇ કિસી ધર્મ મે દખલ ન દેવે. ઇસ કારણ સે હમારી સમઝ મેં યહુ અરજી દુરુસ્ત માલૂમ દી તહકીકાત કરને પર ભી માલૂમ હુઆ કિ ચે સભી સ્થાન ખડૂત અસે સે જૈન શ્વેતામ્બર ધર્મ વાલાં કે હી હૈ. અતએવ ઈનકી યહુ અ મન્સૂર કો ગઈ હૈ કિ સિદ્ધાચલ ગિરનાર તારંગા કેસરિયાજી ઔર આછૂ કે પહાડ જો ગુજરાત મે હૈ તથા રાજ ગૃહ કે પાંચ પહાડ ઔર સમ્મેત શિખર પાર્શ્વનાથ પહાડ જો અ'ગાલ મે હૈ તથા ઔર ભી જૈન શ્વેતામ્બર સમ્પ્રદાય કે ધર્મ સ્થાન જો હમારે તા કે મુલ્યે મે હૈ વે સભી જૈન શ્વેતામ્બર સમ્પ્રદાય કે આચાર્ય શ્રી હીરવિજયસૂરિ કે સ્વાસ્ક્રીન ક્રિયે જાતે હૈ, જિસસે શાન્તિપૂર્વક ઇન પવિત્ર સ્થાન મે અપની ઇશ્વર ભક્તિ અચ્છી તરઢ ક્રિયા કરે.
પિ ઈસ સમ્બન્ધ મે ચે તીર્થસ્થાન આદિ હીર
For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩
વિજય સૂરિ કે। ક્રિયે જાતે હૈ પરન્તુ વાસ્તવ મે યે સખ જૈન શ્વેતામ્બર ધર્મ વાલેાં કે હી હૈ.
જબ તક સૂર્ય સે દિન ઔર ચાંદ સે રાત રાશન રહે તખ તકે યહુ શાશ્ર્વત ફરમાન જૈન શ્વેતામ્બર ધર્મ વાલેાં મે પ્રકાશિત રહે. કાઇ ભી મનુષ્ય ઈસ ફરમાન સૈ દખલ ન કરે. ઇનપતાં કી જગહ નીચે ઉપર આસ પાસ સલી યાત્રા કે સ્થાનાં મે ઔર પૂજા ભકિત કરને કી જગહોં મે કોઈ કિસી પ્રકાર કી જીવ હિંસા ન કરે ઇસ હુકમ પર ગાર કર્ અમલ કરે. કોઈ ભી ઇસસે ઉલટા વર્તાવ ન કરે. તથા દૂસરી નઈ સનદ ન માંગે. લિખા તા. ૭ મી. માહે ઉદ્દીબેહસ્ત મ્રુતા ખિક રવિલ અવલ સન્ ૩૭ જુલસી,
ફરમાન કે સાથ હી સાથ અકબર ને પ્રાથના કી કિ હું ગુરૂ દેવ ? આપ ત્યાગી પુરૂષ હૈ તથા વિશ્વ કે હિત ચિંતક હૈ અતઃઆપકો યહાં સે જાને કે લિયે મ કૅસે કહુ તથા ના ભી કૈસે હૈં અંતિમ મે અજ યહી હૈ કિ સમય સમય પર મેરે ચાગ્ય સેવા કાર્ય ક્રૂરમાતે રહે ઔર આપ જૈસે ગુરૂ દેવ કા ભી ક્ હૈ કિ મેરે જેસે અધમ સેવક કો ન ભૂલે.
વિનીત ખાદશાહ કે પ્રિયવચન સુન ધર્માંશીર્વાદ પ્રદાન કરતે હુએ નવ પલ્લવિત પોષે કી રક્ષા નિમિત્ત ઉપાધ્યાય શાન્તિઃન્દ કો રખ કર પ્રા સહિત મુગલ
For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમ્રાટ કો આશ્વાસન દેતે હુએ શેષ શિષ્ય સહિત સુરિજી ગુજરાત કી તરફ રવાના હે ગયે.
ઈધર ઉપાધ્યાય શાન્તિચન્દ્રજી જગદ્ગુરુદેવ કે વિરહ સે ખિન્ન પ્રાણિ કે અપને ઉપદેશામૃત દ્વારા શાત્વના દેને લગે. ઔર ગુરુ સદશ ઓજસ્વી ભાષણ દેતે હુએ જનતા કે રંજિત કરને લગે, તથા બાદશાહ સે સન્માનિત આપ દરબાર મેં ભી પ્રતિજ વિદ્વદ ગેષ્ઠી કરને લગે.
એક વક્ત અકબર બાદશાહ ઔર ઉપાધ્યાય શાન્તિચન્દ્રજી પરસ્પર વિનેદ કી બાતે કર રહેશેઉસ વક્ત અકબર ને કહા કિ મહારાજ? કુછ ચમત્કાર તે દિખલાઓ ઉત્તર મેં ઉપાધ્યાયજી ને કહા કિ ચમત્કાર દેખના ચાહતે હૈ? અગર દેખને કી ઈચ્છા છે તે મેરે સાથ આપ કે બગીચે મેં ચલિ. ફિર કયા થા તુરન્ત હી અકબર ઔર ઉપાધ્યાયજી બગીચે મેં યે ! વહાં પર શાન્તિચન્દ્રજી ને અકબર કા પિતા હૂમાયુ આદિ સાત દાદા પ્રદાદા કા દર્શન અકબર કો કરવાયા છે અકબર ઈસ પ્રકાર ઉપા. યાયજી કે ચમત્કાર કે દેખ કર બડા આશ્ચર્ય મેં પડ ગયા ! ઔર જેન ધર્મ કે પ્રતિ અટલશ્રદ્ધા અકબર કે હદય હે ગઈ યહ સબ ઉપાધ્યાયજી કી અનુકમ્પા. કા ફલ હૈ
કુછ દિન મે આપકી ધવલ કીર્તિ ચાર એર ફેલતી હુઈ કે દેખકર દર્દીલુ દિગમ્બર ભટ્ટારિક વાદી ભૂષણ ને શાસ્ત્રાર્થ કરને કી ઉદ્ઘેષણ કર દી ઉપાધ્યાયજી કે શાસ્ત્રાર્થ
For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કરના બાયે હાથ કે ખેલ થા કયે કિ આપ એક હી સાથે એક સે આઠ અવધાન કરને સે અસાધારણ પ્રતિભા કે પાકર દિગવિજય કે જેસા અદ્વિતીય વિદ્વાન બન ગયે થે. ઔર ભૂતપૂર્વ મે બાગડ કે ઘટશિલ નગરાધીશ તથા જોધપુરય ભૂપતિ મલેદેવ કે ભતીજ રાજા સહસમલ્લ કી અધ્યક્ષતા મે ગુણચન્દ્ર નામક દિગમ્બરાચાર્યું કે એવું અનેક દિગ્ગજ વિદ્વાને કે પરાજય પૂર્વક જય પતાકા ફહરાતે હુએ રાજપૂતાના કે અનેક રાજાઓ કે મનરંજક બન ગયે થે. ફિર વે સમય આને પર સેસાહ અગ્રેસર હો ઉતર પક્ષાવલમ્બી હોકર ઈડરગઢ કે મહારાજા શ્રી નારાયણ કી સભા વાદી ભૂષણ કે સાથ ઉપાધ્યાય શાન્તિચન્દ્રજી વાદવિવાદ પૂર્વક અન્ત મે ઉસે પરાજય કર આપને વિજય માલા પહન લી. ઇસ પ્રકાર ઉપાધ્યાયજી કી અજેય વિદ્વતા કે દેખ કર અકબર કા મુજયા હુઆ દિલ હરા ભરા હેગયા. ઔર સૌહાર્દ ઔર ઔદાર્ય ગુણે સે પ્રશંસાત્મક ઉપાધ્યાય રચિત કૃપારસ કષ કે આપકે મુખાર બિન્દ સે ૧૨૮ પઘો કો સુન કર અકબર મુકત કંઠ સે પ્રશંસા કરતા હઆ વિશેષ દયામય જીવન બનાતા હુઆ આપમે અનુરકત હેગયા. જિસસે શાન્તિચન્દ્રજી કે કથનાનુસાર જજિયા કર મૃતદ્રવ્ય ગ્રહણ કરના કતઈ બન્દ કર દિયા ઔર અકબર ગાય ભેંસ બેલ બકરા આદિ પશુઓ કે કસાઈ કી છુરી સે અચાને કે લિયે સાલ ભર મે છ મહીને તક સભી છે કે અભય દાન દેકર
For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ
અહિંસા કા પરમ પુજારી અને ગયા. અકબર કે ભારત એ છ માસ અહિંસા પલાને કા દિન નિમ્ન- પ્રકાર પાયા જાતા હૈ.
પયૂષણપ કે ૧૨ દિન સરવિવાર કે દિન. સોફિયાન એવં છંદ કે દિન સૌંક્રાતિ કી સ તીથિયે' અક અર્ કે જન્મ કા પૂરા માસ મિહિર ઔર નવાજા કે દિન સમ્રાટ કે તીનાં પુત્રાં કા જન્મ માસ ઔર રજબ (મોહરમ) કે દિન. અંગ્રેજી ઇતિહાસ કાર કેમ્બ્રીજ હિસ્ટ્રી એફ ઇંડિયા કામ ૪ મે* લિખતે હૈ કિ અકબર ધ મીલ કી જગહ પર પશુઓ કે ઇક્કા કરવા કર એક હી સાથ ચારાં તરફ સે ઘેરા ડાલ કર ૧૫ હજાર પશુઓ કે પાંચ દિન મે ક્રૂર રીતિ સે મારતાથા । બાદ મેં લિખા હૈ કિ જખ જૈન અહિંસા ધર્મકા સિદ્ધાન્ત અકબરને સ્વીકાર કિયા તબ સે પૂર્વ કીકી હુઈ હિંસા કા અન્ત:કરણ મેં દુઃખ રુપ પશ્ચાત્તાપ કરતા થાા પશ્ચાત્તાપ ઉસકે કહતે હૈં કિ કિયે હુએ પાપોં કી માંફી માંગના એવં ઉન પાપ કી નીન્દા કરના કિ મૈને બહુત ખૂશ કયા ! ઔર ભવિષ્ય મેં ઇસ પ્રકાર કટાર કમ નહીં કરુંગા ઈંસ પ્રકાર, મન મે' આલાચના કરના પશ્ચાત્તાપ હૈ !
ડા. સ્મિથ લિખતે હૈંક જૈન ધર્માચાર્યા ને નિઃસ દેહ વર્ષાં તક અકબરકો ઉપદેશ ક્રિયા । માદશાહે પર ઉપદેશ કા ગહરા પ્રભાવ પડા । જૈન સાધુઓ ને બાદશાહ
For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૯૬
સે ઈતના જૈન સિદ્ધાન્ત કા પાલન કરવાયા કિ લેગ સમઝ ગચે કિ અકબર અખ જૈની હા ગયા !
હા. સ્મિથ મહાશય અકબરઃ નામક પુસ્તક પૃષ્ટ ૧૬૬ મે લિખતે હૈ કિ સન્ ૧૫૯૨ કે બાદ ઉસકી જો કૃતિયાં હુઈ હૈ- ઉનકા મૂલ કારણુ ઉસકા સ્વીકાર કિયા હુઆ જૈન ધર્મ હી થા । અબુલ ફજલને અન્ત મે' જે વિદ્યાનાં કી સૂચી દી હૈ । ઉસમેં તીન મહાન્ સમ વિદ્વાનાં કે નામ આપે હૈં। ક્રમસે હીવિજય સૂરિ, વિજય સેનસૂરિ ઔર ભાનુચન્દ્ર ઉપાધ્યાય ચે તીનેાં જૈન ગુરુ યા જૈન ધર્માંચાય છે ।
આઇને અકબરી મે એક માત ઔર લિખતે હૈં કિ અકબર કા હુકમ થા કિ મેરે રાજ્ય મેં કસાઇ, મચ્છીમાર, તથા માંસ વિક્રેતાઓ કો અલગ માહલ્લા સે રહના ચાહિયે ઔર કિસી કે સાથ ભેલ સંભેલ ન કરેં। અગર ઈસ હુકમ હૈ હમેશા કે લિયે નહીં પાલેગે' તે વે સખ્ત સજા કે પાત્ર અનેગે
!
66
આઇને અકખરી મે’ અમુલ ફેઝલ લખતે હું કિ અકબર કહતા થા કિ મેરે લિયે કિતની સુખ કી બાત હાતી ક્રિ મેરા શરીર ઈતના ખડા હાતા કિ માંસાહારી લોગ કેવલ મેરે શરીર હી કે ખાકર સંતુષ્ટ હેતે ઔર દૂસરે જીવાં કા ભક્ષણ ન કરતે । . અથવા મેરે શરીર કા એક અશ કાટ કર માંસાહારિયોં કે ખિલા દેને કે બાદ યદિ વહુ અંશ વાપિસ પ્રાપ્ત હાજાતા તે ભી મેં બહુત
For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૭
પ્રસન્ન હેાતા। મેં અપને શરીર દ્વારા માંસાહારિયાં કા
તૃપ્ત કર સકતા”
ધન્ય હૈ પ્રતાપી જગદ્ ગુરુ દેવ કે આપકે પ્રભાવ સે એક હિં'સક મુગલ સમ્રાટ્ અકબર ને અહિંસા પરમા ધર્મ કા પાલન કર ભારત મે દયા ભાગીરથી કે મહાદી.
આદશાહ કે ચે સબ કાર્ય કર દેને પર જગતૢ ગુરુ દેવ કે ખુશ ખખર દેને એવ′ દર્શન કરને કે લિયે ઉપાધ્યાય શાન્તિચંદ્રજી ને અકબર સે અપને ગુરુજી કે ચરણે મૈં જાને કી ઇજાજત માંગને પર્ અકબર કે આગ્રહ સે અપના સહાધ્યાયી પડિત ભાનુચન્દ્રજી કા દરબાર મે બેઠા કર આપ ગુજરાત કી તરફ્ વાન હોકર મા મે ઉપદે શામૃત કી વર્ષા કરતે હુએ યથા સમય પટન (પાટણ) આ પુંચે, તત્રસ્થ જગદ્ ગુરુ દેવ કા સિવિધ વન્દના કે પશ્ચાત કિયે હુએ અકબર કે કાર્ય! કા સુનાતે હુએ પ્રાપ્ત ફરમાન પત્ર કે! ચરણ કમલ મે ભેટ કર્ ગુરુ દર્શન સે પ્રફુલ્લિત હુએ, સૂરિજી ઉપાધ્યાયજી કે દ્વારા કચે હુએ કાર્ય પર પ્રસન્ન હાકર મન હી મન પ્રશંસા કરતે હુએ આમ જનતા કૈા ખુશ ખખરી ખાતે સુનાને લગે.
ઈધર શ્રી વિજય સેન સુરિજી ભવરા કી તરહ વિચરતે હુએ દે! ચાતુર્માસ કે ખાઇ સં૦ ૧૬૪૨ કા ચાતુર્માંસ કરને કે લિયે પતન નગર મે આ પહુંચે. કુછ સમય કે ખાદ ખરતર ગચ્છીય જૈનાચાય સે ધર્મ સાગરજી કે બનાયે હુએ “ પ્રચન પરીક્ષા ” નામકે ગ્રન્થ મેં આપને
For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
e
શાસ્ત્રાર્થ પ્રાર`ભ ક્રિયા, યહુ વાદ વિવાદ લગાતાર ચૌદહ રાજ તક રાજ સભા મે હાતા રહ્યા. અન્ત મે સૂરિશેખર વિજય સેન સૂરિજી કી જય હુઈ ઔર ખરતર ગચ્છ કે આચાય કી અહુ ભાવના ખત્મ હે ગઈ.
નામક
ખરતર ગચ્છાચાર્ય કી અપ્રતિષ્ઠા હૈાને પર આપ ભક્તગણુ રુષ્ટ હાકર અમદાવાદસ્થ કલ્યાણરાજ સાધુ ! અહુકાયા કિ આપ રાજકીય સતા કા લેકર વિજય સેન સૂરિજી કે શિષ્ય કે સાથ શાસ્ત્રાર્થ કર પરાજય કરકે અપના ગૌરવ મહાઇયે, ઇસ પર કલ્યાણુરાજ નામક સાધુ ને ખાનખાના નામક રાજેન્દ્ર કી સભા મે સામ તાકિ રાજ કર્મચારી ઔર નગર કે પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિ કે સામને સૂરિજી કે શિષ્ય કે સાથ વિવાદ ઉઠાયા. પરિણામ મે કલ્યાણ રાજ કા પરાજય કર સૂરિજી કે શિષ્ય ને અપને ગુરુજી કી મહતા કે ખઢાતે હુએ સકલ જન કે વશ મે કર લિયા ઔર ઓક્ટ્રિક મત કે અનુયાયિોં કા ભી સંશયરૂપી અ ંધકાર કા દૂર કર દિયા, આપકી જય વિન સે નગર ગુંજ ઉઠા.
''
યહુ વિજય ધ્વનિ વિજયસેન સૂરિજી કે કર્ણે ગોચર હાતે હી પ્રેરણા કરને લગી કિ આપ અમદાબાદ પધારે. તદ્દન તર સૂરિજી પતન નગર સે વિહારી હેાકર અપકાલ મેં હી અમદાખાદ પધાર ગયે. આપકે સામૈયા (સ્વાગત) મે રાજા કી તરફ સે હાથી ઘેાડે નગારા નિશાન આફ્રિ સામગ્રીદ્વારા શહેર મે અચ્છી અચ્છી સજાવટે કી ગઇ.
4
For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નગર કી નારિયાં ને સ્વર્ણ કી ચકી પર હીરા માણક મેતિ કે સાથિયે (સ્વસ્તિક) ઔર નન્દાવર્ત બના કરકે ધવલ મંગલ ગીત ગાતી હુઈ શ્રદ્ધા પૂર્વક સૂરીજી કી પૂજા કી. શ્રાવક ગણ ને જ્ઞાન પૂજા પ્રભાવના સ્વામી વાત્સલ્ય આદિ મે ભાગ લિયા.
જબ સૂરિજી ને ધર્મ દેશના પ્રારમ્ભ કી તબ કુતૂહલતા સે ખાનખાના રાજા રાજ કર્મચારી જૈન ઓર જેનેતર ધર્માવલી અનેક સજજન ઉપસ્થિત હુએ સૂરિજી કા માધૂર્ય ઉપદેશ જનતા કો લેહ ચુમ્બક કી તરહ અપની ઓર આકર્ષણ કરેને લગા.
ચાતુર્માસ નિકટ આજાને પર રાજા પ્રજા કે અત્યાગ્રહ વશ સૂરિજી ચૌમાસા આડમ્બર પૂર્વક અમદાબાદ મેં કર કે આસ પાસ કે શહરે મે ભવ્ય જી કો પ્રતિબધ દેને લગે.
ઈધર જગ ગુરુ વિજય હીરસૂરિજી મહારાજ આગરા ફતહપુર અભિરામબાદ ઔર આગરા ઈસ પ્રકાર ચાર ચાતુર્માસ કરને કે બાદ મઘર દેશ કો પવિત્ર કરતે હએ ફલેધી તીર્થ કી યાત્રા કરકે ચાતુર્માસ કે લિયે નાગપુર (નાગીર) પધારે. યહ ચાતુર્માસ પૂર્ણ હે જાને પર ગુજરાત કી તરફ પ્રયાણ કિયા તબ માર્ગ મેં અનેક ગ્રા મેં ઘુમતે હુએ મેતા પધારને પર પૂર્વ પરિચિત કે હેતુ ખાન ખાના નામક સુબેદારને ભવ્ય સ્વાગત પૂર્વક નગર પ્રવેશ કરવાયા કુશલ મંગલ કી બાતચીત કરતે
For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૦
હુએ ખાસખાનાને પ્રશ્ન ક્યા ક`મહારાજ ? ઈશ્વર રુપી હૈ યા અરુપી ? સૂરિજીને કહા કિ અરુપી હૈ ઉસને કહા કિ જખ ઈશ્વર અરુપી હૈ તુખ તે ઇશ્વર કી મૂર્તિ સ્થાપન કરને કી કયા જરુરત હૈ?
ઈસ પર સુરિજી ને ખંડી ગંભીર વાણી સે કહા કિ રાજન્ ! મૂર્તિ જો હૈ વહુ ઈશ્વર કા સ્મરણુ કરાતી હૈ. જિસકી મૂતિ હતી હૈ ઉસ વ્યકિત કા વહુ યાદ દિલાતી હૈ । અગર કોઈ મનુષ્ય કહતા હૈ કિ મૈં મૂર્તિ કા નહીં માનતા હૂં. વહુ અવલ દરે કા પાગલ હૈ । કાંકિ સ’સાર મેં ધ્યાતા ધ્યાન ઔર ધ્યેય ઇન ત્રિપુટી કે વિના કાઇ ભી મનુષ્ય સિદ્ધી પદ નહીં પા સકતા! સંસાર મેં કિસી લી પદાર્થ કા આલમ્બન લિયે વિના ધ્યાન નહીં હૈ। સકતા । દુનિયા મેં અરુપી પદાર્થ કા જ્ઞાન ભી મૂર્તિ સે હી હાતા હૈ । જૈસે કિ આપ મુઝે સાધુ ઔર હિન્દ કહતે હૈ. ઔર મૈં આપ કા મુસ્લીમ કહેતા હૂક। યહુ સખ ઈન વેષ રુપ મૂર્તિ કે આધાર પર હી નિર્ભર હૈ। ઇસલિયે મૂતિ માનના હરએક વ્યકિત કા પરમ કર્તવ્ય એવ આવશ્યક હૈ । કોઇ મૂર્તિ કા નહીં માનતા હું પરન્તુ પ્રકારાન્તર સૈ તે માનના હી પડતા હૈ
મૈં'
સૂરિજી કે વચન શાન્ત ચિત્ત સે શ્રવણુ કર ખાનખાના ખાલા કિ આપ કે કહેને સે યહુ સિદ્ધ હુંઆ સ્મૃતિ માનના ચાહિયે । અચ્છા માન લેતે હૈ । . પરન્તુ ઇસકી પૂજા કર્યાં કરની ચાહિયે ? અપને કા કયા લાભ ?
For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૧
ગુરુદેવ ને મધૂર વનિ સે કહા કિ મહાનુભાવ? જે મનુષ્ય મૂર્તિ કી પૂજા કરતે હ, વે મૂર્તિ કી પૂજા નહીં કરતે હુએ મૂર્તિ દ્વારા ઈશ્વર કી પૂજા કરતે હૈ કિ પૂજા કે સમય પૂજક કી ભાવના યહી રહતી હૈ કિ મેં સાક્ષાત ઈશ્વર કી પૂજા કર રહા હું ન કિ પત્થર કી જેસે ઉદાહરણ લીજિયે કિ આપ લેગ મજીદ મેં પશ્ચિમ દિશા તરફ નિવાજ પઢતે છે, તે ક્યા પશ્ચિમ દિવાલ કે હી ખુદા માનતે હૈ? નહીં કહના હોગા કિ પશ્ચિમ દિશા કે આશ્રિત્ય ખુદા કે પ્રસન્ન કરતે હૈ મૂર્તિ પત્થર કી બનવા કર મંત્રાદિ સે પ્રતિષ્ઠા કરને કા તાત્પર્ય યહી હૈ કિ અભિષેક દ્વારા મૂર્તિ મેં ઈશ્વરત્વ કા આપ કિયા જાતા હૈ !
મૂર્તિ પૂજા કરને સે લાભ યહ હતા હૈ કિ અપની આત્મા નિર્મલ બનતી હે કકિ સામને જેસા પ્રતિબિમ્બ હતા હૈ પૈસા હી ભાવ પૈદા હે જાતા હૈ જેસે કિ વેશ્યા કે મકાન પર જાને સે બુરે બિચાર પિદા હે જાતે હૈ ઔર ધર્મ સ્થાન મેં જાને પર સુન્દર વિચાર ઉત્પન્ન હો જાતે હૈ ઈસી પ્રકાર મૂર્તિ પૂજા સે આત્મા કા પરિણામ શુદ્ધ હો જાતા હૈ. ઔર મેલ દર હેના અનિવાર્ય છે. ઈસલિયે નિર્મલ હેના હી લાભ ક મુખ્ય કારણ હૈ !'
ઈસ પ્રકાર યુકિતયુકત ગુરુદેવ કા ચાતુર્ય વચન સુન કર ખાનખાના વડા પ્રસન્ન હેકર મુક્ત કઠ સે પ્રશંસા કરને લગા ઔર બેલા ફિ મહારાજ? અકબર બાદશાહ
For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૨
ને જે આપકો માન સત્કાર પૂર્વક જગદ્ ગુરુ પદ પ્રદાન કિયા વાલ્વિક ઉન ગુણે સે આપ યથાર્થ વિભૂષિત હૈ મહારાજ? મેરે પર દયા કરકે કુછ ચીજો સ્વીકાર કીજિયે સૂરિજી ચીજો કા ઈન્કાર કરતે હુએ સાધુ જીવન કે પૂરા પરિચય દેકર અપને ઉપાશ્રય મેં પધાર ગયે ઔર યહાં સે આગે ચલતે હુએ સિરોહી આ પહુંચે. ઈતને મે ગુરુ દેવ કે પત્રાનુસાર વિહાર કમ કો જાનતે હુએ વિજયસેન સૂરિજી ભી ઉસ્કેન્ડાવશ કુછ પૂર્વ હી ગુજરાત સે રવાના હે કર સિરોહી આ પહુંચે. દેને ગુરુ શિષ્ય કે મિલાપ સે જે આનન્દ શ્રેત બહા વહ અનિર્વચનીય છે. કુછ દિન કે બાદ વિજય સેન સૂરિજી ગુરુ આજ્ઞા પાકર સ્તષ્ણ તીર્થ કી યાત્રા કરને કે લિયે રવાના હે ગયે. જગદ્ ગુરુ દેવ ભી સિાહી સે વિહાર કરકે મગ સુદાબાદ પહુંચે. યહાં પર હિન્દુકુલ સૂર્ય જગત વિખ્યાત મહારાણા પ્રતાપ સિંહજી ને જગદ્ ગુરુદેવ શ્રી મદ્વિજય હીર સૂરિજી કો મેવાડ પ્રદેશ મે પધારને કે લિયે પ્રાર્થના પત્ર ભેજા. ઉસકી નકલ આનુપૂર્વી ઇસ પ્રકાર છે.
પત્ર મેવાડી ભાષામેંવસતિ શ્રી મનસુદાન હાશુભ સ્થાને સરબ ઓપમા લાયક શ્રી પૂજ્ય ભટ્ટારિક જી મહારાજ શ્રી હીરવજે સૂરજિ ચરણ કુમલા અમે સ્વસ્ત શ્રી વજે કટક ચાવડારા ડેરા સુથાને મહારાજાધિરાજ શ્રી રાણા પ્રતાપસિંહજી લી પગે લાગણે બંચસી અઠારા સમાચાર ભલા
For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૭
છે આપરા સદા ભલા છાઈ જે. આપ બડા હે પૂજણીક હે સદા કૃપા રાખે વીસુ સસહ (શ્રેષ્ઠ) રખાવેગા. અપરંચ આપ પત્ર અણુ દના મહે આ નહિં સે કૃપા કર લખાયેગા શ્રી બડા હજૂરી વિગત પધારવે હુએ જિમે અઠા સુંપાછા પદારતા પાતમાં અકબ્રજ ને જેના બાદ હે ગ્રાન રે પ્રતિ બેધ દિદે જરા ચમત્કાર માટે બતા જીવ હિંસા છરકલી (ચિડિયા) તથા પપેરૂ (પક્ષી) વેતી સે માફ કરાઈ રે મેટે ઉપકાર કદ સે શ્રી જૈન ર પ્રમ મે આપ અસાહીજ અદેતકારી અબાર કીસે દેખતા આપ
જ્યુ ફેરવે નહીં આવી પૂર બહી દસ સ્થાન અવ વેદ ગુજરાત સુદા ચારૂ દસા હે ઘરમરે બડે અદેતકર દેખાણે જઠા પછે આપરે પદારણે હવે નહીં તે કારણ કહી વેગા પદારસી આગે સુ પટ્ટા પ્રવાના કારણે રા દસ્તુર માફક આપે હૈ જ માફક તેલમુરજાદ સામે આવે સાબત રેગા. શ્રી બડા હજૂરરી વખત આપા ગુરૂજી રે સામે આવારી કસર પડી સુણ સે કમ કારણ લેખે ભૂલ વહીં વેગા. જીરે અદેસે નહીં જાણોગા અગે સુ શ્રી હેમા આચારજી ને શ્રી રાજમહે માન્યા હૈ જીરે પટે કર દેખાણે જિ માફક આપર પગરા ભટારક ગાદીપ્ર આવેગા તે પટા માફક માન્યા જાયેગા. હેમાચાર પેલા શ્રી વડગચ્છ રા ભટારકજી ને બડા કારણ સુ શ્રી રાજ રહે માન્યા જિ માફક આપને આપરા પગર ગાદી પ્ર પાઠવી તપાગચ્છરાને માન્યા જાવેગા રી સુવાયે દેહે આપરા
For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૪
ગચ્છ શ દેવરા તથા ઉપાસરેશ વેગા જીરા મુરજાદ શ્રી રાજ સુ. વા બા ગચ્છરા ભટારક આવેગા સે રાખેગા શ્રી સમરણુ ધ્યાન દેવ યાત્રા જકે આદ કરાવ સી ભૂલસી નહીં ને વેગા પદારસી, પ્રવાનગી ચાલી ગેારા !
સ. ૧૬૪૫ રા વર્ષે આસાજ સુદ ૫ ગુરૂવાર ઈધર સ્તમ્ભતીર્થ વિજયસેન સૂરિજી કે પહુ ́ચને પર ભાવી પ્રતિષ્ઠા કા કાર્ય ક્રમ શુરૂ હૈ ગયા. ઈસ કાય ક્રમ કે સંચાલક વિજયા રાજિઆ નામક શ્રાવક થે સ ૧૬૪પ જ્યેષ્ઠ શુકલા દ્વાદશી કે દિન ઉતમ મુહૂર્ત મે વિજયસેન સૂરિજી કે કર કમલેાં દ્વારા શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ તથા મહાવીર સ્વામી કી પ્રતિષ્ઠા કી ગઈ ઔર સપ્તકૃણિધર પ્રાર્શ્વનાથ કી પ્રતિમા ૪૧ ઈંચ કી મુખ્ય ગદી પર સ્થાપન કી અલૌકીક સૌન્દર્યશાલી પ્રતિમા કા ચમત્કાર ચારાં એર ફેલને લગા,
પ્રતિષ્ઠા કે બાદ વજિયા રાજિઆ નામક ઢાના ભાઈચાં ને એક મન્દિર એર બનવા કર આપી કે કર કમલે દ્વારા પ્રતિષ્ઠા કરવાઈ, ઈસ મન્દિર મે બારહસ્તમ્ભ છ દ્વાર સાત દેવ કુલિકા (દેરિયા) ઔર ૨૫ સેાપાન (સીઢી) હૈં. જિસમે આદીવર પાર્શ્વનાથ મહાવીર આદિ ૨૫ જિનબિમ્બ ચથા ચાગ્ય સ્થાન પર સ્થાપિત ક્રિી.
ઉપાધ્યાય શાન્તિચન્દ્ર કે સ્થાનપર ભાનુચંદ્ર ઔર સિદ્ધિચંદ્ર દેના ગુરૂ શિષ્ય અખર કે દરખાર કે। સુશાભિત
For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૫
કરને લગે. (ભાનુચદ્રજી ખાણુ ભટ્ટ કૃત કાદમ્બરી કે પ્રસિદ્ધ ટીકાકાર હૈ.) આપને અમર કે સૂર્ય સહસ્ર નામ પો કર તેજસ્વી અના દિયે સિદ્ધિચંદ્રસદશ શતાવધાની થે ઓર કારસી કે અચ્છે જાનકાર થે. અતએવ ઇનકે ઉપર ખાદશાહ કા વિશેષ પ્રેમ હેાને કે કારણુ “ખુશકે-હેમ” કી પદવી અકબર ને ઢેદી. ગુરૂ શિષ્યાં દ્વારા જગદ્ ગુરૂ હીરવિજય સૂરિજી કે ઉતરાધિકારી આચાર્ય કુલ કિરીટ વિજય સેન સૂરિજી કી વિદ્વત્તા એર અલૌકિક પ્રતિભા સુન કર અકબર પ્રસન્ન ચિત હોકર ખુલાને કે લિયે આમન્ત્રણ પગ લેજા જિસમે લિખા થા કિ આપકે પ્રિય શિષ્ય ભાનુચન્દ્રજી કે કથનાનુસાર નિશ્ર્ચય કિયા હૈ કિ આજ સે શત્રુંજય તીથૅ કા કર મેરે રાજ્ય મે કોઈ નહીં લેગા, અમ આપકા પવિત્ર શત્રુજય તીથ કર મેચન પૂર્વક આપકા સહુ જે રહા હૂં. સાથ હી સાથ નિવેદ્યન હૈ કિ આપકે પટ્ટાલ કાર અસાધારણ પ્રભાવશાલી વિજય સેન સૂરિજી કે લાહાર ભેજને કી કૃપા કરે.
મગસુદાખાદ નગર મે મહારાણા પ્રતાપ કા એવ અકબર બાદશાહ કા વિનતી પત્ર પાર જગદ્ ગુરૂ દેવ યહાં સે રવાના કર રાધનપુર પહુચે. ઇતને મે સ્તમ્ભ તીથ કી પ્રતિષ્ઠા કરકે વિષ્ણુ સેનસૂરિજી આપકે ચરણાં મે આ પહુ ંચે. આપ ગુરૂ સેવા મે રહતે હુએ ગુરુ મુખાર વિન્દ સે ને આમન્ત્રણ પત્ર કે વૃતાન્ત સે વાકીફ્ હાકર આમેદિત હાને લગે, કુછ દિન કે ખાદ
For Private And Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૬
જગદ્ ગુરુ દેવ કી
જગદ્ ગુરુ ને કહા કિ હૈ સેન સૂરિ? લિયે આમન્ત્રણ ભેજા હૈ ઔર તુમ કે હાગા ઈસલિયે જલ્દી જાના ચાર્ડિયે. આજ્ઞા પાકર વિજયસેન સૂરિજી સ૦ ૧૬૪૬ મા શીષ શુકલા તૃતીયા કે દિન શુભ મુહૂત મે રાધનપુર સે લાધેાર કી તરફ રવાના હુએ. જહાં કિ અકબર બાદશાહુ ઇન્તજારી મે બેઠા થા.
અકબર ને તુમ્હારે જાને સે લાભ હી
વિજયસેન સૂરિજી વિહાર કરતે હુએ પાટણ દિ નગર વાસિયાં કે પ્રતિમાષ દેતે હુએ દેલવાડા આમૂ તીર્થોં કી યાત્રા કરકે સિરાહી પધારે, સિરાહી કા અધિપતિ સુરત્રાણુ એવં નાગરિક લાગા ને મિલ કર સૂરિજી કા શાનદાર સ્વાગત ક્રિયા આપકે ઉપદેશ સે રાજા ને મદ્ય માંસ કા પરિત્યાગ ક્રિયા. યહાં સે સૂરિજી ચલ કર નારદપુરી આયે. જહાં કિ આપકી જન્મભૂમિ થી ચાહે જૈસી અવસ્થા મેં કયાં ન હેા મગર જન્મભૂમિ પર અપના સ્વાભાવિક પ્રેમ ઉચ્છલને લગ જાતા હૈ કહા હૈ કિ “ જનની જન્મ ભૂમિશ્ચ સ્વર્ગાદપિ ગરીયસી” યહ લેાકેાકિત ભી વાસ્તવિક ચરિતાર્થ હૈ સૂરિજી ભી જન્મભૂમિ કા દેખ કર આનન્દમય હા ગયે વહાં સે પ્રયાણુ કર મેડતા નગર કે રાજા કા સત્કાર સ્વીકાર કર વૈરાટનગર આદિ શહેરી મે હાતે હુએ લાહેાર સે છ કાશ કી દૂરી પર લુધિયાના નામક શહર મેં આ પહુંચે. યહ સમાચાર લાઘેર કે કાને કાને મે છા ગયા. કી સૂરીજી પધાર ગ
For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૭
તદનન્તર અકબર બાદશાહ કે મન્નેિ મેં સે એક અબૂલફજલ કા ભાઈ ફાયજી (જે દશ હજાર સેના કા અધિપતિ થા) ઔર પ્રત્યેક નાગરિક જન ગુરુ દર્શન કે લિયે લુધિયાના આયે. આગન્તુક ભકતે કે સાથ સૂરિ પંચકેશી વન મે પધારે જહાં કિ અકબર કા મહલ થા. પંચકશિ વન મે આયે હુએ સૂરિજી કે સમઝકર ભાનુચન્દ્રજી સશિષ્ય શુરૂચરણે મે આયે. યહાં સે સશિષ્ય વિજયસેન સૂરિજી લાહોર શહર કે પાસ એક ગંજ નામક શાખાપુર મે આ પહુંચે.
ઈધર બાદશાહ કે હુકમ સે શહર કી સજાવટ હેને લગી ઔર વ્યાખ્યાન કા પંડાલ તૈયાર હોને લગા સૂરિજી કે આવાસ સ્થાન કી સજાવટ અદ્દભુત ચિત્ર વિચિત્ર મય હને લગી.
' સૂરિજી કે લેને કે લિયે અકબર ચતુરંગી સેના શાહી બાજે એવું જ માન્ય બડે બડે અફસર સહિત મન્વિયે કે સાથ જાકર ધૂમ ધામ પૂર્વક લાહેર નગર મે પ્રવેશ કરતે હુએ પંડાલ મે વિજય સેન સૂરિજી કે મુખાર વિન્દ સે માંગલિક પ્રવચન સુનને લગે. કુછ સમય બાદ અકબર કે આગ્રહ સે સુરિજી ને ભાનુચંદ્ર કે ઉપાધ્યાય પદ સે વિભુષિત કિયા. પદવી કે ઉપલક્ષ મે શ્રી સંઘ ને બડા ભારી ઉત્સવ કિયા જિસમે શેખ અબૂલફજલ ને ભી ૬૦૦ રૂપિયે દિયે ઔર ગરીબ ગુરબાં કે અન્ન વસ્ત્ર
For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૦૮
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દેકર સ`તુષ્ટ કર્ય.
વિજયસેનસૂરિજી અકબર કે દરખાર મે કિતને હી પડિતા કા પરાસ્ત કરતે હુએ અપની ધવલ કી િકા ચારાં આર ફૈલાને લગે આપી કે શિષ્ય નન્દી વિજય ને આપકે સમક્ષ રાજ સભા મે ઉત્કૃષ્ટ આ અવધાન કિયે, ઉસ સભા મે મારવાડ કે રાજા મલ્લ ધ્રુવ કે પુત્ર ઉન્નયસિ‘હુ કછ કે ભૂપતિ માનિસંહ ખાનખાના શેખ અબુલક્જલ આજમખાન જાલેર કે ગજની ખાન આદિ બહુત સે ડે ખડે રાજા મહારાજા ઔર અસર લાગ ઉપસ્થિત થે ન’દી વિજય કા અભૂત કલા કૌશલ દેખકર ચકિત હાતા હુઆ બાદશાહ ને સભા મે વિજયસેન સૂષ્ટિ કે સમક્ષ નંદી વિજય કે “ખુશ-હેમ” કી ઉપાધી સે વિભૂષિત કિયા.
એક સમય વિજય સેન સૂરિજી સે અકબર ને પૂછ કિ જગદ્ ગુરૂ દેવ કા સ્વાસ્થ્ય કૈસા હૈ ? કિસ દેશ ઔર કોન નગર મેં બિરાજમાન હૈ. ? જનતાગણ ગુરૂદેવ કી ભકિત કૈસે કરતે હૈ ? ઓર મેરે લિયે કયા ક્રમાયા હૈ?
ઈન પ્રશ્નોં કા ઉત્તર વિજયસેન સૂરિજી દેને લગે હું શજેન્દ્ર ? આપકે સામ્રાજ્ય મે રહતે હુએ જગદ્ ગુરૂદેવ સબ તરહ સે સુખ શાંતિ મયસમય વ્યતીત કર રહે હૈ. એવ' સમ્મતિ શારીરિક તકલીફ નહીં હૈ ઔર જ્ઞાન ધ્યાન તપ જપ ઔર સમાધી મે લયલીન હેાકર ઈશ્વર
For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૯
ગુજરાત
કે
કી ઉપાસના કર કે પ્રભુ કે પ્રસન્ન કર રહે હૈ. અન્તત રાધનપુર નગર મે બિરાજમાન હૈ જનતાગણ આપકી કિત મેં રહ કર અમૂલ્ય લાભ ઉઠા રહે હૈ. આપકે લિયે સર્વ પ્રથમ ધર્મ લાભાત્મક આશીર્વાદ દેકર ફરમાયા હૈ કિ સખ પ્રાણિયાં કે અપને આત્મ તુલ્ય સમઝતે રહે એવ' ધર્મ કાર્ય દ્વારા અપને અકન્ટક રાજ્ય કે દ્વિતીયા ચંદ્ર કે જૈસા ખઢાતે રહે. અપની પ્રજા કેા પ્રજા સંતાન હી સમઝતે રહે....
સૂરિજી કા મધુરતા,-સરલતા, ચતુરતા ઔર વાક્પટુતા કે દેખ સુન કર હંસતા હુઆ અખર ને સભા કે ષિત કરઢી,
વિજયસેન સૂરિ આદિ સશિષ્ય હીરસૂરિજી કે ચરણાં મે અનુરકત અકબર કે દેખ જૈનેતર ધર્માવલમ્બી સમ લાગ કહને લગે કિ અકખબર જૈની હાગયા અકબર સે સમ્માનિત સૂરિજી કેા નિરીક્ષણુ કર બ્રાહ્મણેાં કે હૃદય મેં અદ્ભુત ક્રોધ ઉપજા, ફિર સૂરિજી કે પ્રતિ અશ્રદ્ધા પેદા કરાને કે લિયે અકમર કા બ્રહ્મણાંને કહા હે રાજરાજેશ્વર ? જૈનો લાગ જગનિયન્તા નિવિકાર બ્રહ્મા વિષ્ણુ મહેશ-ઇશ્વર કા નહીં માનતે હૈ ઔર સૃષ્ટિ કે કર્તા ઇશ્વર કે નહીં માનતે હૈ, એસે અનીશ્વર વાદી કે જૈસે સમ્રાટાં કે પ્રેયસ્કર નહીં હૈ અજ હૈ કિ આપ ઉનકે : પજે મે ન પડ કે જેસા હી વર્તાવ કરતે રહે.
મતાનુસાર ચલના આપ અતએવ હમ લેાગે કી
કર યહુલે
For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦
બ્રાહ્મણે કે વચન સુનતે હી કે પાગ્નિ સે જલતે હુએ બાદશાહ ને રાજ સભા મે ક્રોધાવેશ કે છિપા કર સૂરિજી સે કહા કિ લેગ કહતે હૈ કિ જેની લેગ ઈશ્વર કે નહીં માનતે હે તે ઉનકે કિયા કોન્ડ આદિ સબ વ્યર્થ હી હૈ ઇસલિયે આ૫ તાત્વિક બાતે બતા કર હૃદય સ્થવાત કે દૂર કર દીજિયે. વરના અન્યાશ્રય સે મેરા કલ્યાણ હોના અસમ્ભવ છે.
વિજય સેન સૂરિજી બ્રાહ્મણ દેવતા કી ફેલાઈ હુઈ માયા કે મન હી મન સમઝ કર ઉતર દેને લગે. હે શહેંશાહ? જે અઠારહ દૂષણે સે રહિત હૈ જિસમે શાંત રસ હૈ જે તને કાલ ના પ્રકાશક હૈ જિસ પ્રકાશક કે સામને સૂર્ય ભી ફીકા પડ જાતા હૈ ઔર જન્મ મરણાદિ સે રહિત હૈજિસમે વિ કા સર્વથા અભાવ હે ઈસ પ્રકાર કે ચિદાત્મા અચિન્ય સ્વરૂપ પરમાત્મા (ઈશ્વર) હૈ. એસે પરમેશવર કે હમ લેગ મન વચન કાયા સે સાદર માનતે છે તે અનીશ્વર વાદી હમ લેગ કેસે હુએ આપ સ્વયં શોચ સકતે હે કયા ઉસને હનુમાનું નાટક કા કાવ્ય યહ નહીં પઢા હૈ ?
યં સેવા સમુપાસતે શિવ ઈતિ બ્રતિ વેદાતિને .. બૌદ્ધ બુદ્ધ ઇતિ પ્રમાણુ પટવઃ કર્મોતિ મિમાંસકાર
અઈન્નિત્યથ જૈનશાસનરતા કર્તતિ નિયાયિકા સેયં વે વિદધાતુ વાંછિત ફલ ટીકય ના હરિ. ૧
For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૧
પરમેશ્વર કે શેવ લેગ શિવ શબ્દ સે, વેંદાની બ્રહ્મ શબ્દ સે, બૌદ્ધ બુદ્ધ શબ્દ સે, મિમાંસક કર્મ શબ્દ શે, જેની અહંન શબ્દ સે, નિયાયિક કર્તા શબ્દ સે ઇશ્વર કે પુકારતે હૈ સચમુચ કહા જાય તે ઉપર કે લેક સે સ્પષ્ટ પ્રતીત હોતા હૈ કિ જૈન લોગ ઈશ્વર કે માનતે હી હૈ ઈસ પ્રકાર સૂરિજી કે વચન પર દઢ વિશ્વસ્ત હેકર અકબર ને ભડકાને વાલે બ્રાહ્મણે કે ફટકાર દિયા.
એક દિન રાજા કે અપને મહલ એ પ્રસન્ન ચિત સે બેઠા હુઆ દેખ કર સમયજ્ઞ વિજય સેન સૂરિજી ને કહા કિ હે નર દેવ આપને જૈસે દાણી ઔર જજિયા કર છેડ દિયા હૈ પૈસે મૃત મનુષ્ય કે દ્રવ્ય કે ભી છેડ દીજિયે જિસમે આપ અધિક પ્રશંસા કે પાત્ર બનેગે. લક્ષ્મી સ્વભાવિક રાંચલ હૈ ફિર અસન્માર્ગ સે આઈ હુઈ લક્ષ્મી કિતને દિન ઠહર સકતી હૈ અતઃ અવશ્ય હી છેડ દીજિયે.
શુભ ચિંતક વિજય સેન સૂરિજી કે હિત વચન સુન કર અકબર ને મૃત મનુષ્ય કે દ્રવ્ય કે સર્વદા કે લિયે તિલાન્જલી દેદી બાદ બાદશાહ કે આગ્રહ સે લાહેર ચાતુર્માસ કરતે હુએ ૩૬૩ વાદિયે કે સાથ વાદ વિવાદ કર જયપતાકા કે લહરાને લગે ઉસ વક્ત બાદશાહને ખુશ હેકર કે વિજય સેન સૂરિ કે “સવાઈ” પદવી પ્રદાન કી !
For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨
ઈસ પદવી કે સમય અકબર કી સભા મેં ૧૪૦ વિદ્વાન થે જબ સવાઈ પદવી દી ગઈ ! તબ અકબર ને ૫ વિદ્વાન કી મુખ્ય કમેટી બનાઈ જિસમેં પ્રથમ હીર વિજય સૂરિજી ઔર પાંચ વિજય સેન સૂરિજી થે
જબ કી સવાઈ વિજય સેન સૂરિજી લાહોર કે ભવ્ય પ્રાણિયો કે પ્રતિબંધ દેતે હુએ સત્ય ઔર અહિંસા કે પૂજારી બનાતે થે તબ જગદ્ ગુરુદેવ પાટણ ચોમાસા કે બાદ સકલ દુરિત કે વંસ કરને વાલી, મન વાંછિત ફલ કે દેને વાલી, શ્રી સિદ્ધાચલ (શત્રેય) તીર્થ કી યાત્રા કરને કે લિયે વિહાર કર પતન રાધનપુર પાલનપુર અમદાવાદ હાકર કે ખંભાત પધારે મેઘજી પારેખ કે આગ્રહ સે નવ નિર્મિત મન્દિર કી પ્રતિષ્ઠા શાનદાર ઉત્સવ કે સાથ જગદ્ ગુરુ કે કર કમલ દ્વારા કી ગઈ. યહાં પર એક મણ અન્ન એક હી ટાઈમ મેં ખાને વાલા. બડા પુષ્ટ શરીર વાલા સુલતાન હબીબલ નામક એક રહતા થા વહ બડા કામી એવં પૂરા લેભી થા ! કિસી કારણ સે સૂરિજી કા અપમાન કરકે નગર બહાર નિકાલ દિયા સારી જૈન સમાજ મેં હાહાકાર મચ ગયા ! સૂરિજી કે મન મેં તે કુછ ભી વિચાર પાદુર્ભાવ નહીં હુએ છે પરંતુ ભાવી મેં સાધુઓ કે તકલીફ ન હૈ ઈન કે લિયે પ્રતીકાર કરના જરુરી સમઝ કર ધનવિજ્ય નામક શિષ્ય કે અકબર કે પાસ ભેજા વહાં જાકર કે ઉપાધ્યાય શાન્તિચન્દ્ર” દ્વારા અકબર કે સબ કુછ ઘટના કહ સુનાઈ ! સુનતે હી અકબર કી ભ્રકુટી
For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૩
ચઢ ગઈ ઔર ક્રોધાવેશ મેં આતે હી કિ હીરવિજયસૂરિજી કી પૂરાઈ કા માર દિયા જાય । ઇસ પ્રકાર વિજય કે સાથ અપને કર્મચારી વિજય ગુરુ સેવા મેં પહુંચતે હી નિવેદન કરતે હુએ કચારી
કે
દિયે '
હુકમ લિખ દિયા (અપમાન) કરને વાલે કા ક્રૂરમાન લિખ કર ધન કે ભેજ ક્રિયે । ધન સબ ફરમાન કી ખાતે સામને ઉપસ્થિત કર
ઇસ પ્રકારકા ફરમાન લેકર કર્મચારી અકખર કી આજ્ઞા સે સૂરિજી કે પાસ પુંચ ગયે હૈ । ચહુ ખાત હબીબલ કે। માલૂમ હુઇ । અનથ હુઆ ક્રિ મેરે લિયે અકબર ને પ્રાણાન્ત આજ્ઞા દેી હૈ અબ કયા કરું ? કિર જાઉં ? ક* કર્તવ્ય મૂઢ હાકર સૂરિજી કે ચરણાં મે હી જાના ઉચિત સમઝા । ચૂંકિ અકબર કે પ્રાણાન્ત હુકમ કા વાપિસ લેાટા દેને કી શકિત સૂરિજી હી મે હૈ । ચે ચાહેગે' તે મુઝે અચા દેંગે' । એસા અંતઃકરણ મે ખુન્ન શાચ કર ઉપાયાન્તરન મિલને કે હેતુ સૂરિજી કે ચણ્ણાં મેં આ પડા । ઔર કુને લગા કિ મહારાજ ? મૈં ને આપકા અપમાન કર બહુત હી પૂરા કિયા । મેરે અપરાધ
ચતુરંગી સેના આદિ ચીએ
'
। ક્ષમા કર આપ હાથી ઘેાડા કે સ્વીકાર કર મુઝે કૃતાર્થ કરે" એવ' દયાળુ હૈ । સખ જીવાં એક અપરાધ કા ક્ષમા કર અકબર કે હુકમ કે લૌટા દેના આપકે હી ઉપર આધાર હૈ । મેં આજસે ખુદા
કે
। કાંકિ આપ પરોપકારી ત્રાતા હૈ ।
અતઃ મેર
!
For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૪
કી શપથ પૂર્વક કહતા હૂઁ કિ આયદા કોઈભી મહાત્મ
કા કભી અપમાન નહીં કરુંગા । ઔર આપ
નગર મે
પધારે।
નગર
સૂરિજીને કહા કિ સુલતાનજી ? દેખિયે યહુ આપકા હૈ. ઔર મેરા આપને અપમાન કયા । ફિર ભી આપ મુઝે આમ ત્રણ દે રહે હૈ ઈસલિયે મેં ચલને કે લિયે તૈયાર હૂ ! કયાં કિ મેરે હૃદય મેં આપકે પ્રતિ ભૂરે વિચાર નહિ હૈ અગર હા તે મેં આપકે નગર મેં આગા કયાં? યહ તે આપ ખુદ હી વિચાર કર સકતે' હૈ । અકબર કા હુકમ તા પ્રાણાન્ત આગયા ! પરંતુ મૈ આપકા કહેતા હૂઁ કિ આપ નિશ્ચિંત અપના રાજ્ય પાલન કરે । કિન્તુ કિસીલી સાધુ કા તિરસ્કાર કભી મત કરના ઔર અપની પ્રજા કે શાન્તિ સે પાલન કરના। હખીખલ કા એસા કહેકર સૂરિજી શિષ્ય સહિત ઉપાશ્રય મેં પધાર ગયે ! હમીમલ ભી અપની રાજધાની મેં ચલા ગયા !
?
એક સમય સૂરિજી મુહપતિ મુ’હુ કે ઉપર બાંધ કર વ્યાખ્યાન પઢ રહે થે જિસમેં હુબીમલ ભી સામીલ થા. પ્રવચન કે અંત મે' હુખીબલ ને પૂચ્છા કિ જગદ્શુ આપ મુખ પર કપડા ક્યાં મધતે હૈ ? સૂરિજી ને કહા કિ વ્યાખ્યાન પઢતે સમય મેરે મુખ સે થુંક પુસ્તક પર કદાચિત્ પર જાય તે જ્ઞાન કી આશાતના હાતી હૈ। ઇસ લિયે કપડા રખને સે દોષ નહીં લગતા હૈ । પુનઃ હુખીમä
For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૫
ને પૂછા કિ મહારાજ? કયા થુંક નાપાક હૈ? સૂરિજી ને કહા કિ જબ તક મુંહ મેં હે તબ તક પાક હૈ ઔર બહાર નિકલને કે બાદ નાપાક હૈ
જગદ ગુરુ દેવ કે માધુર્ય વંચન સુનકર મુગ્ધ ભાવ સે પ્રાર્થના કરને લગા કિ મહારાજ? મેરે ચેાગ્ય સેવા કાર્ય ફરમાઈયે છે ઈસ પર સૂરિજી ને દિયે કે સર્વદા કે લિચે મુક્ત કરવાદિયે ઔર દારુ માંસ એવં પરસ્ત્રી ગમન સર્વથા બંધ કરવા દિયા ! સાથ હી સાથે સમસ્ત નગર મેં કોઈ જીવ હિંસા ન કરે ઈસકે લિયે અમારી પટલ બજવા દિયા હબીબલ ભી ઉપરોકત કાર્ય કરતા હઆ અપની રાજ્ય લક્ષ્મી મા સદ્વ્યય કરતા હુઆ ન્યાયી નીતિ સે પ્રજા કા પાલન કરતા હુઆ અપને કે ધન્ય ધન્ય સમઝને લગાડે
અમદાવાદ કા સુબેદાર આજમખાન, પાટણ કા સુબેદાર કાસિમખાન આદિ બડે બડે રાજા મહારાજા કે અપની ઓજસ્વી ભાષા મેં ઉપદેશ દેકર સચ્ચે અહિંસા કે પૂજારી બનાવે છે એવું માંસ મદિરા પરસ્ત્રી કા આજીવન પર્યન્ત પરિત્યાગ કરવાથી અપૂર્વ પ્રભાવશાલી સૂરિજી કે સામને જબ ભારત વર્ષ કા સર્વે સર્વા અકબર બાદશાહ સુક ચૂક થાય તે છેટે બડે રાજાઓ કા તે કહના હી કયા થા ઈસ પ્રકાર ઉપદેશ દ્વારા સંસાર મેં અહિંસા કી ભાગીરથી બહાને વાલે યહી સૂરિજી હુએ હૈ,
For Private And Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૬
t
પૃભાત મે* કુછ દિન ઠહર કર કે વિહાર કર અનેક ગવાં મેં ધૂમતે હુએ સ’. ૧૬૪૯ કે ફાલ્ગુન માસ મે તિર્થં સ્થાન પર પહુંચ ગયે । આપકે પહુંચને કે પૂર્વ હી સમાચાર પાકર મારવાડ, મેવાડ, માલવા, ગુજરાત દક્ષિણ, ખંગાલ, કચ્છ આદિ પ્રદેશાં કૈ કરીખ તીન લાખ મનુષ્ય ઇડે હેા ગયે । પહલે ઇતને મનુષ્યાં ફા જત્થા એક સાથ હૈાના અસમ્ભવ થા. કાંકિ યાત્રિયોં સે કર લિયા જાતા થા । અખ શાસન સમ્રાટ્ જગદ્ ગુરુ દેવ *ી દેશના સે મુગલ સમ્રાટ્ અકબર ને યાત્રિયોં કા કર માફ કર દિયા । જિસસે યાત્રી અધિક ઉપસ્થિત હુએ
તીથ પર શાહુ તેજપાલ, શાહુ રામાજી, શાહુ કુબેરજી જસુ ઠાકુરજી આર શેઠ મુલા શાહ ઇન પાંચાં ધનિયાં ૐ દ્વારા બનાયે હુએ પાંચ વિશાલ જિન મંદિ કી પ્રતિષ્ઠા દે સહસ્ર મુનિયોં સે સમન્વિત વિષ્ણુધશિરામણી જગદ્ ગુરૂદેવ શ્રી મદ્વિજય -હીર સૂરીશ્વરજી મહારાજ કે કર કમલાં દ્વારા કી ગઈ ! ઇસ સમય આઈ હુઇ જનતા આનંદ સાગર મૈં મીનવત્ કત્લાલે કરને લગી !
ઇસ સમય એક ડાંસુર નામક શેઠને ગુરૂ વદન કર કે છ હજાર રૂપયે ગુરૂચરણેાં મેં લેટ કર વાસક્ષેપ કર વાયા । રામજી ૨૨ વર્ષ કી અવસ્થા મે' પતિ પત્નીને સઘી
કકુશેઠ આદિ ૫૩
વ્યક્તિ
કે સાથ
શ્રહ્મચર્ય વ્રત
For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૭
ધારણ ક્રિયા । ઇસ વકત આયે હુએ અપને ગાંવ મેં પધારને કે લિયે એવ· વિનતિ કી । પરંતુ ઉના સંઘ કી વિનતિ કા સ્વીકાર !!
ભકતાં ને અપને ચોમાસા કે લિયે
કુછ દિન કે ખાદ વિહાર કરતે હુએ જગદ્ ગુરૂ દેવ શ્રી સંઘ કે સાથ ઉન્નતપુરી (અના) મે પધાર કર શ્રી શ્રીમાલ જ્ઞાતીય શાહબકાર કા દીક્ષા ટ્રેકર કે ચાતુર્માંસ કા સમય ધર્માંપદેશ દ્વારા યાપન કરને લગે જનતા કા પવિત્ર અંતઃકરણ તપ જષ ધ્યાન ગુરુ સેવા આદિ ધર્મ કાર્યાં મેં દિનાનુદિન અધિકતર અઢતા ગયા જગદ્ ગુરુ દેવ કે પ્રતાપ સે જૈન જગત મેં હી નહી અતુિ ઇસ પૂત ભારત મે' અહિંસા દૈવી કી નિર'તર પૂજા હાર્ન લગી !
'
પ્રિય પાઠક ? પૂજ્ય ગુરુદેવ કા અમૂલ્ય સમય અહુ" નિશ તપેામય હી વ્યતીત હુઆ । કાંકિ આપ સે કી હુઈ તપસ્યા કા ઉલ્લેખ નિમ્ન પ્રકાર પાયા જાતા હૈ તેલે ૨૨૫ ૪ ખેલે ૧૮૦ ૫ ઉપવાસ ૩૬૦૦ । આમ્બિલ ૨૦૦૦ ૫ નીવી ૨૦૦૦। વીશ સ્થાનક કી તપસ્યા વીશ વાર ગ્યારહ મહિને કા પ્રતિમા તપ ! સૂરિમંત્ર આરાધન તપ ! તથા વિજય દાન સૂરિજી કે ત્ર લાક હા જાને પર ગુરુ ભકિત કે નિમિત ઉપવાસ આમ્બિલ એકાસણા ૧૩ માસ તર્ક ક્રમસર, તથા ચાર કરોડ સર્જાય, એવ’દશવૈકાલિક
For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૮
નિત્ય જયના, ઔર ઈનકે અલાવા ધ્યાન જ્ઞાન મે કિતના સમય જાતા થા વર્ષ જ્ઞાની ગમ્ય હૈ ।
•
આપકે આજ્ઞાકારી સા ૨૫૦૦ થે । જિસ મે એક આચાર્ય ! ૮ ઉપાધ્યાય । ૧૬૦ પણ્ડિત (પન્યાસ) શેષ મુનિ વિના પદવી કે થે । સાધ્વી લગભગ પાંચ હજાર સુની જાતી હૈ ! ઈતના સામ્રાજ્ય હાને પર ભી ગવ કા નામ માત્ર ભી નહીં થા । ઔર પ્રાણીયા કે હિત કે લિયે કિતના કંઢાર-ઉગ્ર વિહાર કિયા હૈ વહુ સબ આપ કે સામને હી હૈ !
એક સમય કી બાત હૈ કિ ગુરૂદેવ અસાધ્ય રાગ રુપી કાલ કે ગાલ મેં પડ ગયે ! ઉસ સમય વિહાર કી શિકત ન હૈાને પર દુસરા ચોમાસા ભી યહી કરના પડા । ગુરુદેવ કા સ્વાસ્થ્ય પ્રતિકૂલ સુનકર જામનગર કે જામસાહેબ કા મુખ્ય વજીર અખજી ભણુશાલી સુખ સાતા પૂછને એવ' વ'દન કરને કે લિયે આયે થે । ઉન્હાંને ગુરુદેવ કી સૌનેયા સે નવ અર્જીંગ પૂજા કરકે એક લાખ કા અંગ લુછણા ક્રિયા ઔર અનેક યાચક વગે† કે દાન દેકર સંતુષ્ટ કિયે ।
'
જખ ઉના મેં જગદ્ ગુરુ ખિમારી મેં ગ્રસ્ત હગયે થે તખ ભી ઔષધ કા સેવન નહીં ક્રિયા. ઈન પર શ્રી સંઘ ને સત્યાગ્રહ કરકે કહા કિ અગર આપ ઔષધી નહીં લેગે તે હમ લેગ આજ સે અન્ન પાની ત્યાગ કર ઢગે । ઔર સ્તનપાન ભી માતા ખચ્ચે કે નહીં દેગી
For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૯
ઈસ પ્રકાર અટલ ભકિત સંઘ કી દેખ કર ગુરુદેવ ને ઔષધ સેવન કરના સ્વીકાર કિયા
એક દિન કા જિક હૈ કિ ગોચરી મેં ખીચડી લાયે થે ગુરુદેવ ને ઉનકે ઉપગ મેં લી ડી દેર કે બાદ જબ ઉસ ભકત માલુમ પડતી હૈ કિ ખીચડી મેં ખારા અધિક પડ ગયા હૈ. દૌડતા હુઆ ઉપાશ્રય મેં આકર કે કહતા હૈ કિ ગુરુદેવ ? આજ ગલતી હુઈ કિ ખીચડી મેં લુણ અધિક પડ ગયા. ઈસલિયે જગદ્ ગુરુદેવ કે નહીં વપરાના છે પરંતુ જગદ્ ગુરુદેવ તે પહલે હી વાપરે કર બૈઠ ગયે થે. ઈતની ખારી ખીચડી હોને પર ભી ગુરુદેવને એક ભી શબ્દ શિષ્ય કે નહીં કહા હા પર કિતના ગુરુદેવ ને કંટ્રોલ કર રખા? કહને કા તાત્પર્ય હૈ કિ રસ નિરસ જેસા મિલતા ઉસસે હી અપના નિર્વાહ કર લેતે થે. પરંતુ કિસી કે કહતે નહીંઈન પર શિષ્ય વર્ગ બહુત ગભરાયે કિ ગુરુદેવ કી તબિયત અધિક બિગડ જાગી ચિન્તા કરને લગે તબ જગદું ગુરુદેવ ને આશ્વાસન ભરે શબ્દ મેં કહા કિ ચિન્તા ન કરેં મેરા સ્વાસ્થ ઈનસે નહીં બિગડેગા ઔર સુધરેગા
ઉત્તરોત્તર ગુરુદેવ કા શરીર જીણું શીર્ણ હતા હુઆ દેખ કર શ્રી સંઘને વિજય સેન સૂરિજી કે સૂચના દી કિ આપ જદી પધારિયે કર્યો કિ જગદ્ ગુરુદેવ કા સ્વાધ્ય દિનાનુદિન અધિક બિનતા જારહા હૈ
For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૦
ઉસ સમય વિજય સેન સૂરિજી લાહાર સે વિહાર કર મહિમ નગર મે ચોમાસા કે ઉદેશ સે આરહે થે ઇતને મે ઉન્ના કા પત્ર મિલા, પત્ર દ્વારા સમાચાર જાન કર મહિમનગર મેં ચાતુર્માસ ન કર અતિશીધ ચવતે હુએ પાટણ જા પહુંચે કિ ચાતુર્માસ લાગુ ગયા જિસસે આપ વિવશ હકર વહીં બૈઠ ગયે. કિન્તુ આપકા મન ગુરુ ભકિત મેં ચલા ગયા થા કેવલ યહાં પર શરીર માત્ર હિ થા. અતએવા આપકે લિયે ચાર માસ નિકલની ચાર યુગ સા હેગયા.
અબ ક્રમશઃ પર્યુષણ પર્વ આગયા સૂરિજી કલ્પસૂત્ર સુનાને લગે ગુરૂદેવ કી કૃપા સે પર્વ નિર્વિઘ પૂર્વક નિકલ ગયા. સમ્પસરી કે પરસ્પર ખમત ખામણા કરકે વિજય સેનસૂરિજી અપને પ્રિય ભકત પગ ને લગે. જિસમે એક પત્ર અકબર કે નામ સે લખ કર શ્રાવક દ્વારા ભેજા અપને ગુરૂદેવ કે સુખ સાતા એવં વન્દના કે લિએ એક મન્ડલી ભેજ દી.
ઈધર સૂરિજીકા પત્ર લેકર શ્રાવક અકબર કે દરબાર મેં પહુંચા ઉસ સમય અકબર કી સવારી ઘુમાને કે લિયે બાહર નિકલ રહી થી ઈસલિયે પત્ર ન દેકર સવારી કે પીછે વહ ભી ચલને લગા કુછ દૂર જાને પર એક તાલાબ મે મચ્છલિયે કી શિકાર કરતા હુઆ એક મનુષ્ય કે અકબર દેખતે હી ઉસે બુલા કર મીઠે મીઠે શબ્દો મે સમઝીને લગા હે વત્સ તુઝે મછલિ આદિ શિકાર કી બહુત
For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૧
શીક હૈ લેકિન નિષ્કારણ નિરપરાધી જીવ હિંસા સે અપની આત્મા કે તૃપ્તિ કરના મુનાસિબ નહીં હે જીવ પ્રાણીમા મે સમાન હૈ સુખ દુખ કા અનુભવ સબ પ્રાણિ કો અપને જેસા હી હુઆ કરતા હૈ. અસ્તુ યદિ ઈસ બાત પર આસ્થા નહીં છે તે નિરપરાધી સાધાર છે કી હિંસા છોડ કર મેરે દેહસ્થ માંસ સે હી અપની લાલચા પૂર્તિ કિયા કર. દૂસરી બાત પર્યુષણ કે પૂર્વ મે કિસી પ્રકાર કી જીવ હિંસા કરના સખ્ત મના હૈ. યહ બાત જગ જાહિર હૈ કયા તું ને નહીં સુના હૈ? "
શિકારી મન હી મન શોચને લગા કિ પ્રથમ તે મે નિયમ ભંગ કા દંડી હું ઓર દૂસરા મધૂર શબ્દો એ સમઝા રહા હૈ ઇસ પર ભી અગર મને શિકાર નહીં છોડા તે મેરા જેસા આત્મઘાતી કીન હોગા ? એસા વિચાર કર ઉસને કહા કિ હે જહાંપનાહ આપકે હુકમ કે ઉલંઘન કર મેં કલંક ક પાત્ર બના ઔર આપને અપના શરીર મેરે ભેજન કે લિયે દેના ચાહા ઈનસે છે મૃત પ્રાય: હે ગયા વિશેષ આપસે ન બેલ કર આજ સે યહ પ્રતિજ્ઞા કરતા હૂં કિ મેરે જીવનમકદાપિ જીવ હિંસા નહીં કરૂંગા ઈસ પર બાદશાહ ધન્ય વાદ દેકર આગે બઢ ગયે.
યહાં કે સબ વૃતાન્ત દેખ સુન કર આયા હુઆ શ્રાવક ક્ષુબ્ધ હેકર રાજસવારી કે સાથ દરબાર મે આકાર
For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૨
પત્ર નજરાને કર કહને લગા હજૂર? યહ પત્ર વિજ્યસેન સૂરિજી ને ભેજા હૈ.
અકબર બાદશાહ પત્ર પઢ કર જગદ્ ગુરુદેવ કી હાલત ખરાબ સમઝ કર અસીમ ચિંતા સાગર મે ડુબતે હુએ બહુત સમય તક મૌન રહ ગયે ઔર જગદ ગુરુદેવ કે દર્શનાર્થે જાને કે લિયે ભાવના કરને લગે. - ઈધર ઉન્નત નગર મેં જગદ્ ગુરુ શ્રીમદ્વિજય હીર સૂરીશ્વરજી મહારાજ અપના અન્ત સમય જાન કર ચોરાસી લાખ જીવાનિ કે સાથ ક્ષમાપન કરતે હુએ ચાર શરણે (અરહિત સિદ્ધ સાધુ ઓર કેવલી ભાષિત જે ધર્મ) કે સ્વીકાર કરકે અપને મંડલ કે એવં શ્રદ્ધાળુ શ્રાવકે કે એકત્રિત કરકે અંતિમ ઉપદેશ દેને લગે.
હે શ્રદ્ધાલુ મુનિગણ? એવં ભક્ત શ્રાદ્ધ? અબ છેડે હી સમય મેં મેરી મૃત્યુ હોને વાલી હૈ ઈસસે મુઝે ચિતા નહીં હૈ કોંકિ મરણ કે ભય નાશ કરને કે લિયે તીર્થ કર જેસે મહાપુરુષ ભી સમર્થ નહીં હુએ કહા ભી કિ
તિર્થીયરી ગણ હારી સુરવણે ચકિક કેસવા રામા સંહરિઆ હય વિહિણુ કા ગણુણા ઈયર લેગાણું ૧
જબ તીર્થકર ગણધર દેવતા ચક્રવર્તી કેશવ રામ આદિ સભી ઈસ પ્રકાર મૃત્યુ કે પ્રાપ્ત હુએ તબ ઈતર લેગ કા તે કહનાહી કયા છે.?
For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૭
હે ભવ્યાત્મન? આપ લેગેં ભી અપને અપને સંયમ કી આરાધના મેં કિસી પ્રકાર કી ચિન્તા નહીં હૈ ચૂંકિ પટ્ટધર વિજય સેન સૂરિ મેરે સ્થાન પર મૌજૂદ હૈ ધીર વિર ગીર વહ આચાર્ય તુમ્હારે જેસે પંડિતે દ્વારા મુખ્ય કર સેવનીય છે. સર્વદા ઉનકી આજ્ઞા પાલન કરતે હુએ પરસ્પર પ્રેમ ભાવ સે રહ કર પરમાત્મા વીર કે શાસન કી ઉન્નતિ કરને મે કટિબદ્ધ રહના. ઇસ પર સાધુ
ઔર શ્રાવક દેને ને તથાસ્તુ કહતે હુએ આપકે વચને કે સાદર સ્વીકાર કિયા.
ઈસ પ્રકાર સબ કે સાવધાન કરકે પંચ પરમેષ્ઠી કી સાક્ષી પૂર્વક અનશન કરકે મોક્ષ સુખ કે દેને વાલા નમસ્કાર મહા મન્ચ કા યાન ધરતે હુએ મન વચન ઔર કાયા કે પવિત્ર ગોં સે આત્મ નિન્દા કે સાથ પ્રાણી માત્ર સે મૈત્રી ભાવ બઢાતે હુએ જગદ્ ગુરુ નિબંધ નાયક સં. ૧૬૫ર ભાકવા શુકલા એકાદશી ગુરૂવાર કે દિન ભવ સમ્બન્ધી દારિક શરીર કે છોડકર દેવ લેક સિધાર ગયે.
આપકે સમીપસ્થ શિષ્ય મન્ડલ ઓર શ્રાવક આદિ મૂચ્છમય હેકર ફૂટ ફૂટ કર ને લગે. કુછ દેર કે બાદ ગુરુ વચનામૃત કે સ્મરણ કર ધીરતા ધારણ કરતે હુએ શ્રાવક ગણ સંગઠિત હેકર મૃત શરીર કે ચંદનાદિ અનેક પ્રકાર કે સુગંધિત દ્રવ્ય સે વિલેપન કર એક સુંદર વિશાલા નામક શિબિકા મેં બૈઠા કર અગ્નિ સંસ્કાર ભૂમિ
For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૪
પર લેજાકર કે ચન્દન શ્રીકુલ ઔર ગૈા ધૃત સે દાહ ક્રિયા કરને લગે, શ્મશાન ભૂમિ સે લોટ કરકે સ્નાનેતર ઉપાશ્રય આકર શાન્તિ કા પાઠ શ્રવણ પૂર્વક અપને અપને ઘર ચલે ગયે.
તદ્દનતર સમ વાપિસ ઇંકરૢ હાર શાસન નાયક હું સ્વર્ગ ગમન કા સમાચાર પત્ર તથા સદેશ દ્વારા ગામે ગામ ભેજે એવ. વિજય સૈન સૂરિજી કે પાસ પાટણ નગર મે દુઃખપ્રદ સમાચાર પહુંચા, વે પત્ર પઢને લગે તા ઉનકા એવં અનુયાયિયાં કા હ્રદય કમ્પાયમાન હેાકર શાક સાગર મે ડુબ ગયા. શૈાકાતુર પદ્મ ધર સેન સૂરિજી સખેદ્ ગદ ગદ વાણી સે ખેલને લગે.
હે ગુરૂદેવ ? મુઝે વિના દર્શન ચેહી આપ કહાં પધાર ગયે આપ મેરે મુકુટાલ કાર થે દયા સાગર કી સેવા નિમિત હી લાહેાર સે ચલા થા કિન્તુ અભાગ્ય વશ દર્શન ન પા સકા આપને મેરે લિયે થાડા સા ભી વિલમ્બ નહીં કિયા મેરે મન કી બાત મન હી રહે ગઈ હું મેરે ભગવન ? આપ જૈસે સૂત્રધર કે બિના હુમ લાગ કિસ કે આધાર પર ખડે હોગે અપની આમ કથા સસનાગાં કિસકો ગુરૂદેવ શબ્દ સે પુકાગા, કિસકી આજ્ઞા માલા પહેતુ ગા હું પ્રભા ? અખ આપ જૈસે દિવાકર કે વિના મેરે હૃદય ગગન અન્ડલમે કૌન અમર જૈસે કઠોર હૃદયકો કોન
સમકેગા..આર
For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૫ પિઘલાવેગા. ગુરૂદેવ કે વિના કીન ઉપદેશામૃત કી વર્ષા કરેગા. ઈસ ભારત કે પ્રાણિ કે દુરાચાર સે કૌન બચાવેગા અબ પ્રતિપક્ષિયે કી માયા રાણસી કે કીન તિલાંજલી દેગ અહિંસા દેવી કી પૂજા કરીને કરેગા હે ગુરે ? આજ આપકે પરલોક સિધાર જાને સે ધીરતા કા કૌન આધાર હેગા વિનય કા કૌન શરણ હેગા સત્ય આજ સચમુચ મારા ગયા કણ બિચારી અબ કિસકી શરણ મે જાયગી શાન્તિ કે કૌન ધારણ કર સકેગા. ક્ષમા બિચારી કુટ ફુટ કર રહી હે સંયમ કા સાથી કૌન બનેગા હે શાસન શિરેમણે ? આ અમર અજર હેગએ કર્યો કિ અસંખ્ય જી કી રક્ષા કે સાથ પુન્ય તીર્થ
ઔર જજ્યિા આદિ કે કર મેચન કરવાયા હૈ આપકી અમર કીર્તિલતા જબ તક સૂર્ય ચક્ હૈ તબ તક બના રહેગી અએવ સવિનય પ્રાર્થના હૈ કિ જે ભવ્ય જીવ આપકે સહદય સે પુકારે ઉનકે લિયે મનવાંછિત ફલ કી પૂર્તિ કરતે રહે.
ઈધર અકબર કે પાસ મે ભી જગદ્ ગુરૂ કે દેહાવસાન કા પત્ર આપચા. પત્ર પઢતે હી અત્યન્ત દુખમય હેકર સારે રાજ્ય મે હડતાલ કી ઉઘોષણા કરવા થી ઔર અપને દરબાર મે નાચ ગાન આદિ સબ બજ કરવા દિયા. ઔર અગ્નિ સંસ્કાર કે લિયે ચૌરાસી બીઘા જમીન ભેટ કર સચ્ચી શ્રદ્ધાજલી અકબર ને શ્રી અકબર દ્વારા દી હુઈ ઉન્નતપુરી કી જમીન પર એક
For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૬
વિશાલ રમણીય સ્તૂપ મના કર ગુરૂદેવ કે પાદુકા સ્થાપિત કીચે ગયે. વહુ આજ ભી વિદ્યમાન હૈ ઉસ જમીન પર રહા હુઆ આમ્ર વૃક્ષ ભા. શુ. એકાદશી કે રાજ માં જભી ફૂલ દેતા હૈ. ઔર ઉસ રાત મે ઉનકા ધ્યાન ધર બેઠે તે પ્રાયશઃ દર્શન ભી હા જાતા હૈ ઐસા સુના જાતા હૈ,
વિશેષ આબૂ પાટણુ સ્તમ્ભતીર્થં રાજનગર અમદાવાદ સૂરત હૈદાખાદ આગરા મહુઆ માલપુર પતન -સાંગાનેર જયપુર આદિ શહેરાં મે હીર વિહાર (હીર મંદિર) દેખા જાતા હૈ, ઈસ મન્દિર મૈં પ્રતિષ્ઠિત શાસન સમ્રાટ કી ચમત્કારિક પ્રતિમાી શ્રદ્ધાપૂર્વક પૂજા ભકિત કરને વાલાં કા દુઃખ દારિદ્ર દૂર હા જાતે હૈં ઔર વહ પુરૂષ લક્ષ્મી પાત્ર એવ' વિજયી બન જાતા હૈ.
વિજય સેન સૂરિજી સાધુ મન્ડલ એર શ્રાવક સમુદાયકી ઉદાસીનતા દેખકર અમીટ શાક કા અગત્યા મિટાતે હુએ ભવ્ય જીવાં કે આશ્વાસન ઈંને લગે. ચાતુ માંસ પૂર્ણ હાતે હી શાસન કા સારા ભાર અપને ક્રાં પર વહન કરતે હુએ ભાગ્યશાલિયાં કે ધર્મોપદેશ દેતે હુએ ભૂખન્ડલ કે પાવન કરને લગે.
પ્રિય પાઠક
ગુર્
વિશ્વાપકારી શાસન ચૂડાણ સૂર પુવ જગદ્ દેવ જૈસે મહાપુરૂષ આજ દિન તક સંસાર મે હાતે તે ન માલૂમ કિતના ઉપકાર કરતે. યહ
અનિવચનીય હું
For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૭
અંત મે સવિનય યહી પ્રાર્થના હૈ કિ છિદ્રાવેષણ કે પરિત્યાગ કરતે હુએ ગુણક પક્ષ પાતી હેકર મહાવીર સ્વામી કે પરમ્પરાગત વિજય હીર સૂરિજી આદિ મહાપુરુષે સે ઉપદિષ્ટ આપ્ત વચન પર અટલ વિશ્વાસ રખ કર અપની આત્મા કે જ્ઞાન જોતિ મે લયલીન કરતે હુએ અવશ્ય આત્મ કલ્યાણ કરે ! હમેં શેચના ચાહિયે કિ જબ યવન જાતિ અકબર ભી હીર વચનામૃત પાન કર કે સદેવ કે લિયે અમર સા બન ગયા તે હમ સે કયા અલભ્ય હૈ? હમ સ્વયં પૂર્વ ઉપાર્જિત કમેં સે પૂત હૈ એવં ઉચ્ચ શિખર કી સીઢી પર આરૂઢ હૈ.
મે આશા રખતા હૂં કિ વર્તમાન સ્વતંત્ર ભારત કે અનુસાર આધુનિક ઉપદેશક આચાર્ય અર્વ શિક્ષક આદિ ભી મમત્વ પણ કો મિટા કર અહિપાસક જગદ્દ ગુરુ દેવ કા અનુકરણ કરતે હુએ ભેદ ભાવ કો ભી અક્ષરશઃ મિટાતે હુએ વાલ્વિક ઉન્નતિ કે શિખર પર ચઢેગે અન્યથા ભારત કી ઉન્નતિ કે બજાય અપની આમ કી ભી ઉન્નતિ આકાશ કુસુમ કે જૈસી પરમ અસલ્સવ ગીત ઈષ્ટદેવ હમેં સદ્ બુદ્ધિ પ્રદાન કરે. તાકિ હમ અનુપમ સુખ પ્રાપ્ત કર સકે. ૩૪ શાન્તિ, ??? શ્રી હિમાચલાન્તવાસિ મુમુક્ષુ ભવ્યાનન્દ વિજ્ય,
* શાસ્ત્રી
For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
|| વન્દ શ્રી હીરજગદ્ ગુરૂમ છે
મુનિરાજ શ્રી દર્શન વિજયજી (ત્રિપુટી) કૃત જગ ગુરૂ શાસન સમ્રાટુ અકબર પ્રતિ બેધક શ્રીમદ્ વિજય હીર સૂરીશ્વરજી કી
બડી પૂજા પ્રથમ જલ પૂજા,
– દેહા – જય જય સુમતિ જિદજી, જય રુપાથર્વ જિર્ણોદ
જય જય આદીશ્વર પ્રભે, જેય જ્ય પારિજમુંદાલા જય જય સૂરિ વાચક મુનિ, જિન શાસન શિણગાર " જય ગુરૂ હીર સૂરીશ્વરા, યુગ પ્રધાન અવતાર ધરા જય ચારિત્ર વિજ્ય ગુરૂ, ચરણમે શીષ નમાયા
જગ ગુરૂ કી પૂજા રચું, સબ હી કે સુખદાય ારા
(તર્જ આઓ આ આદીશ્વર બાબા, રહે ઈશું રસદાન ) આ આ એ પ્યારે સજજન,
કરી ગુરૂ ગુણ ગાન ટેક મહાવીર કે પાટ પરમ્પર, હુએ શ્રી યુગ પ્રધાન વચન સિદ્ધ ઔર ઉગ્ર તપસ્વી,
જગરાન્દ્ર સૂરિ જાણ આ ૧
For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૯
જિનકે ચરણુમે શિષ ઝુકાવે, મેદ પાટ કા ાણુ | તા તા કહેકે ખુલાવે, ત્રસિંહ બલવાન રા
શ્રી દેવેન્દ્રસૂરીશ્વર જ્યાગી, ધ્રુવ પૂજ્ય શ્રુત્તવાન કર્મ ગ્રન્થ આદિ શાસ્ત્રાકા, ક્રિયા જિનને નિરમાણુ 13 દાદા સાહેબ ધર્મ ઘાષ સૂરિ, ત્યાગી યુગ પ્રધાન । મહામંત્ર વાદી વ્ પ્રભાવિક, હુએ ધર્મ કે પ્રાણુ (૪)
1
રત્ન પ્રધાન
પાં સે, સાગર ઉચ્છાલે, રત્ન
દેવપત્તન મેં મગ ગુરૂ કે ચરણાં મે ઢરકો આન પા નિન પેથડ જિનકી કૃપાસે, અને અડા દિવાન ! શાસન કા અડા કરાવે, ગુરુ કૃપા અથવાના
જિનકે વચન સે યક્ષ કપ, છેડે માંસ ખલિદાન । સેવક હાકર શત્રુંજય પર, પાવે આપના સ્થાન 1છા જોગણિયાં ને કામણુ કીના, ચહા મુનિયોં કા પ્રાણુ ધ ઉનકા પાર્ટ પર ચિપટા કર, ક્રિયા ગુરુને જ્ઞાન ઘટા શુકે કઢ કા મંત્ર સે ખાંધા, યૂ. લી ઉનસે વાણુ । તપગચ્છ કે ઉપદ્રવ નહીં કરના, સ્થભિત કર. અજ્ઞાન રહ્ય એક ચૈાગી ચૂડે કે દ્વારા, કરે ગચ્છ કો પરેશાન । ઉસકે ઉપદ્રવ કા હટાયા, . પાયા, બહુ સન્માન (૧૦) રાત મેં' ગુરૂકા પાટ ઉઠાવે, ગાધરા. શાકિની જાણ - ઉનસે ભી તમ સુનિ રક્ષાકા, લીના વચન પ્રમાણુ (૧૧)
સાંપ કાટતે હા સંઘ સે, અપના
ભવિષ્ય જ્ઞાન ।
For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૦
સંઘને ભી વહુ .જડી લગાઇ, હુએ ગુરૂ સાવધાન ૧૨ ભસ્મ ગ્રહકી અવધિ તે, શાસન કે સુલતાન । આનંદ વિમલ ગુરૂ જિન્હોં કે, નમે શ૪ સુર ત્રાણુ ૧૩૫ યાદ્ધારસે મુનિ પથ ક, ઉદ્ધર યુગ પ્રધાન । જ્ઞાન કૃપાસે દૂર હટાવે, કુતિકા ઉફ઼ાણુ ૫ આ. ૫ ૧૪ જેસલમેર મેવાત માખી, વીરમગામ મદાન । સત્ય ધર્મકા ઝંડા ગાડા, દિન દિન બઢતે શાન ! આ. ૧૫ ૩ મણિભદ્ર સેવા કરે જિનકી, વિજય દાન ગુરૂ માન । ઉનકે પટ પ્રભાવિક સૂરિ, હીર હીરા કી ખાણુ । આ. । ૧૬ ઈન ગુરૂ કી કરે આશાતના, વહુ જગમે હેવાન । ભકિત નીર સે ચરણુાં પૂજે, ચારિત્ર દર્શન જ્ઞાન. । આ. । ૧૭
કાવ્યમ્ ( વસન તિલકા )
હિં’સાદિ શ્ વિનાશ યુગ પ્રધાન,
:
શ્રીમદ જગદ્ ગુરુ સુહીર મુનીશ્રાણામ્ ઉત્પત્તિ મૃત્યુ ભવદુઃખ નિવારણાય, ભકત્સા પ્રણમ્ય વિમલચરણ યહુ ॥ ૧॥
સત્ર
ૐ શ્રીં સકલ સૂરિ પૂરદર જગદ્ ગુરુ ભટ્ટારક શ્રી હીર વિજય સૂરિ ચરણેભ્યો જલ' સમર્પયામિ સ્વાહા . ૧ U
For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૧
દ્વિતીય ચંદન પૂજા
દોહા, વિજય દાન સૂરિ વિચરતે આયે પાટણપુરા ઉપદેશસે ભવિ છવકે, માર્ગ બતાવે દૂર ૧ ગુરુવર કી સેવા કરે, માણિભદ્ર મહાવીરા કરે સમૃદ્ધિ ગ૭ મેં, કાટે સંઘ કી પીર પર ઇસ સમય ગુરુ દેવકે, હુઆ શિષ્ય કા લાભ તપગચ્છ મેં પ્રતિદિન બઢ, ધર્મલાભ ધનલાભ છે ૩
(ઢાલ ૨) ( તર્જ ધન ધન જે જગમેં નરનાર) ધન ધન જગમેં નરનાર, ગુરૂદેવકે ગુણકે ગાવે ટેરા
પાલનપુર ભૂમિસાર, ઓસવાલ વંશ ઉદારા મહાજન કે ઘર શ્રીકર, પ્રહાદના પાસ કી પૂજા રચા ધના
ધન શેઠજી કુંરાશાહ, નાથી દેવી શુભ ચાહ ! ચલે જિન ધર્મ કી રાહ, ધર્મ કે મર્મ કે દિલમેં ઠાવે ધારા
સંવત્ પદ્ધહસે માન, તિર્યાસી મિગસર જાણ હીરજીકા જન્મ પ્રમાણુ, શાન શૌકત જે કુલકી બઢાવે છે. કા
શિશુવયમેં હીરસપૂત, પતિખજયું સારદ પૂતા બલ બુધ્ધિ સે અદત,જ્ઞાન ક્ષય ઉપશમ કે હી પ્રભાવે ધ. ૪
પરિકમણા પ્રકરણ ઢાલ, ગ શાસ્ત્ર વ ઉપદેશ માલ
For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૨
પયના ચાર રસાલ, પઢે ગુરૂ કે ભી દિલકે લુભાવે છે. પા
હીરજી પાટણ મેં આય,નમેં દાન સુરિકે પાય છે સુને વાણી હર્ષ બઢાય, પાક દિલ સંયમ રંગ જમાવેધાદા
પન્નહસે શ્યાણું કી સાલ,લે દક્ષા હીર સુકુમાલા બને હીર હર્ષ મુનિ બાલ ન્યાય આગમ કો જ્ઞાન બતાવે છે.
સંવત્ સેલાસો સાત, પન્યાસ હુએ વિખ્યાતા હુએ વાચક સંવત આઠ, પાટ સૂરિકી દશમેં પાવે છે. દા ન હુએ પૂજ્ય સૂરીશ્વર હરિ,નમે સુબા રાજ વજીર ચન્દન ચર્ચિત ગંભીર, ધીર ચારિત્ર સુદર્શન ગાવે છે. લિ
કાવ્યમ-હિંસાદિ. મંત્ર 8 શ્રી ચન્દને સમર્પયામિ સ્વાહા થરા
તૃતીય પુષ્પ પૂજા
દેહાદ : હીર હર્ષ હુએ સરિ, હુઆ ઘર ઘર આનંદ શાસન કી શોભા બઢી યશ કૈલા ગુણ કંદ ૧
(હાલ ૩) તર્જ-કદમેં કી છાયા મેં, પ્રભુ કે પૈર પૂજના) હીર સૂરીશ્વરજી, ગુરૂ કે ગુણ ગાઈએ ટેરા હીર મુનીશ્વર, હીર સૂરીશ્વર, અકલ મહીમા રે
For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૩
ભકિત સે ફલ પાઈયે છે હીરા ૧ ફતેહપુરમેં ઉપકેશ ઘરમેં તય ભકિત છે તપસે હી સુખ પ્રાઈએ હીરા ૨ સતી શિરોમણિ સદગુણ રમણી શ્રાવિકા ચપ્પા રેછે માસી તપ ઠાઈ અહીરા ૩ દેવ કૃપાસે ગુરુ કૃપાસે તપ ગુણ બઢતે રે કૃપા કે વારી જાઈ હીરા ૪ હુઈ તપસ્યા મોક્ષ સમસ્યા આનંદ હેતુ રે ઉચ્છવ રગ ચાહિયે છે હીરા પા તપ કી સવારી ભૂલસ ભારી જિંત્ર બાજે રે જય નારે ભી મિલાઈયે હીરા મા દો અકબર બેલે લેક હૈ ભલે રુઠી તપસ્યા રે ચપ્પા કે કહે આઈયે છે હીર . ૭ પૂછે ચમ્પ સે કિન કી કૃપા સે રોજ મનાવે રે સચ્ચા હી બતલાયે છે હીર . ૮ પાર્શ્વ પ્રભુ કી હીર ગુરૂ કી ચગ્યા સુનાવે રે કૃપાકા ફલ પાઈયે છે હીરા ૯ો કપાલ નામી હરજી સ્વામી ઠાનો શાહીને રે ઈનસે હી મિત્રા ચાહિયે છે હીર . ૧૦ ગુરૂ ચરનમેં ભકિત સુમન હૈ ચરિત્ર દર્શન રે કમી કા ગઢ હાઈવે છે હીરપ ૧૧
For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૦
કાવ્યમ-હિંસાદિ. મંત્ર ૪ શ્રી પુષ્પાણિ સમર્પયામિ સ્વાહા છે
ચતુર્થ ધૂપ પૂજા
અકબર દિલમેં ચિંતવે, ભારત કા સુલતાન છે
બુલાઉં ગુરુ હીરજી, જેને કા સુલતાન છે ૧ . થાન સિંહ સવાલ કે, બેલે અકબર શાહ
બુલા ગુરુ હીર કે, સુધરે જીવન રાહ ૨ થાનસિંહ કહે જહાંપનાહ, દર હી હૈ ગુરુરાજ અકબર કહે પરણી ઉë, બુલા મય સાજો ૩
( હાલ ૪ ) (તર્જ–શહીદ કે ખુન કા અસર દેખ લેના) હીરસૂરિ કે બુલાના પડેગા,
હમ કે ભી દર્શન દિલાના પડેગા છે. ધન ગુર્જર & એસે ગુરુ સે,
વહાં સે ગુરુ કે ખુલાના પડેગા કે હીર ના રાજા રાણી દર્શન પાવે,
ઉનકા હી દર્શન દિલાના પડેગા . હર ારા. નામ જાપ સે દુખ વિવારે,
એસે ફકીર કે યહાં લાના પડેગા છે હીર ૩u
For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વહીં સે હારા દેવે ચપ્પા કે,
ઉસ ઓલિયા સે મિલાના પડેગા હીરાજા ઘર દુનિયા કે દિલ સે છેડે,
- ખુદા કા અદા બતાના પડેગા કે હીર પા સબ જીવ કી રક્ષા ચાહે,
યહ કૃપારસ પિલાના પડેગા છે હીરા ત્યાગી ધ્યાની પડિત જ્ઞાની,
ઉન કા ઉપદેશ સુનાના પડેગા હરણા સબ મજહબ સે વાકેફ સાહિબ,
ઉનકા ભી મજહબ સુનાના પડેગા કે હીર માટે તેશ ગુરુ હૈ મેરા ગુરુ હૈ,
ડેકા ભી છે તે તુડાના પડેગા હીરાલા શાહ અકબર એ ભાવ બતાવે,
હર કા પાક ખિલાના પડેગા કે હીર ના ચારિત્ર દર્શન ગુરુ ચરણ મેં,
ધ્યાન કા ધૂપ જમાના પડેગા કે હીર ૧૧
કાવ્યમૂ-હિંસાદિક : મંત્ર- શ્રીધૂપં સમર્પયામિ સ્વાહા ૪
પંચમ દીપક પૂજા
– હા – અબ અકબર ગુજરાત મેં, ભેજે મૌદી કમાલ !
For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૩૬
ખેલાવે ગુરુ હીર કા, સંવત્ સેાલસા ચાલિસા, આપે અને ગુરુ ઉપદેશ સે,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફતેહપુર ખુશહાલ ॥૧॥ શ્રી ગુરુ હીર
ધર્મી અકબર મીર ારા
( હાલ ૫)
( તજ –ધડી ધન્ય આજ કી સબ કે, મુબારક હો ૨) ઈસી દુનિયાં મે હૈ રાશન, “ જગદ્ ગુરુ ” નામ તુમ્હારા ટેકા કઈ ક્રા દ્વીની જિન દીક્ષા, કઇ કા જ્ઞાન કી ભીક્ષા ! કઈ કે નીતિ કી શિક્ષા, કઇ કા કીના ઉદ્ધારા ૫ ઈસી ॥૧॥ લુકાપતિ મેઘજી સ્વામી, અઠ્ઠાઈસ શિષ્ય સહુગામી ! સૂરિ ચેલા અને નામી, કરે જીવન કા સુધારા ૫ ઇસી રા કીડી કા ખ્યાલ દિલવાયા, અજા કા ઈલ્મ ખતલાયા । મુનિ કા માગ સમઝાયા, સંશય સુલતાન કા ટાશ ॥ ઇસી ॥૩॥ શાહી સન્માન તે પાયા, પુસ્તક ભંડાર ભી પાયા । અડા આગ્રા મે` ખુલવાયા, અખ્ખર નામસે સાશ ! ઇસી।૪।
તપગચ્છ દ્વેષ લિધારા, કરે કલ્યાણુ ખચારા ! ઉસી કા ગવ ઉતારા, સભી કે દુ:ખ કેા ટારા ૫ ઈસી પા
แ
ફતેપુર, આગરા, મથુરા, શારિપુર, લાભ, માલપુરા । ભુવન પ્રભુ કે અને સનૂરા, મેાગલ કે રાજ્ય મેં સાશા ઈસી૬॥
કરે કાઇ શુરૂ પૂજન, દીધે હાથી હરે ઉલઝન 1 કરે વસ્રાદિ સે લુંછન, યતિમ યાચક કા દિલ ઠાશ ૫ ઇસીબ તીરથ કા ટેકસ હટવાયા, જજિયા કર લી મિટવાયા ।
For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શરુંજય તીર્થ ફિર પાયા, ગુરૂ આધિન બને સારા ઇસી. ૮ અકબર ને સમઝ લીન, બડા ફરમાન લિખ દિના હુકુમ સાલાના છ મહિના, યહી ઉપકાર તુમ્હારા ઈસી. લા જગત પર કીના ઉપકારા, જગદ્ ગુરૂ આપ હે પ્યારા અકબરને ચૂં ઉચ્ચારા, દિયા વિરૂદ જ્યકારા ઈસી. ૧ ગુરૂ ઉપદેશ કે પીકર, અકબર કા હુકમ લેકર જિતા શાહજી બને મુનિવર, બના શાહિ યતિ પ્યારા ઈ. ૧૧ નમે સુલ્તાન આજમખાન, સિરોહી દેવડા સુસ્તાન નમે પ્રતાપ ટેક પ્રધાન, ગુણે કા હૈ નહીં પારા ઈસી. ૧રા મુગલ સમ્રાટ દરબારા, ખુલા શુરૂ મેં ગુરૂ દ્વારા પીછે જિનચન્દ્રસિંહ પ્યારા, ગયે સેનાદિ ગુરૂ સારા ઇસી. ૧૩ ગુરૂ ચારિત્ર સીતારા, વિમલ દર્શન કા આધારા : બિના શુરૂ કોઈ નહીં ચાર, ગુરૂદીપક સે ઉજિયાણ ઈસી ૧૪
કાવ્ય-હિંસાદિ. મંત્રી શ્રી. દીપક સમર્પયામિ સ્વાહા ૫
ષષ્ઠી અક્ષત પુજા.
- હા - જગદ્ ગુરૂ કરે જગત , જાતુ પ્રેમ પ્રચાર અહિંસા કે ઉપદેશ છે, અહિંસક બને નરનાર આપા
For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૮
(ઢાલ ૬)
અહિં*સા કા ડંકા આલમ મે', શ્રી જગદ્ ગુરૂને અજવાયા । મહાવીર મ અડા ભારત મે”, શ્રી હીરસૂરિ ને ગૃહરાયા ઘટેશા મયરાની રાહ નગર સ્વામી, શિકાર કા છેડે સુખ કામી ! સુલતાન સિરાહી કા નામી ઉનકા હિ'સાદિ છુટવાયા (૧૯
અક્રખર સુખહુ મેં ખાતા થા, સવા સેર કલેવા આતા થા । ચિડિયાં કી જીભ મંગાતા થા, ઉસ સે ઉનકા દિલ હટવાયા રા કઇ પશુ પક્ષી મારાથા, ઔર કઈપર જીલ્મ ગુજારાથી ! અકબર કા યહ નિત્ય ચારા થા, ઉસકે લિયે માફી મંગવાયા ।। પિંજર સે પક્ષી છુટવાયે, કઇ કૈદી કા ભી છુડવાયે કઈ ગૅર ઇન્સાફ કી ટવાયે, કઇયાં કા જીવન સુલઝાયા જા કાલા કાનૂન થા જજિયા કર, જનતાકે સતાવે દુઃખ દેકર અકબરકા મજહુખ સમઝાકર, જજિયા કર પાપ કે ધુલવાયા પા પયૂષણુ બારહ દિન પ્યારે, કિસી જીવકાં કાઇભી નહીં મારે અકબર યુ આજ્ઞા પુકારે, ફરમાન પત્ર ગુરૂને પાયા । ૬ । સફ્રાન્તિ કે રવિકે દિન મેં, નવરાજ માસ ઈકે દિનમેં । સૂક્રિયાન મિહિર કે સદિન મેં, જીવદ્યાત શાહીને ચૂકવાયા છ ફિર જન્મ માસઃ અપના સાશ, જીવધાત યું છે મહિના ટારા ચારિત્ર સુદર્શન ભય દ્વારા, ગુરૂ ચરણુ મે અક્ષત પદ પાયા દ્વા કાવ્યહિ સાદિ. અત્રજ્ઞ શ્રી, અક્ષતાન્ સમર્પયામિ સ્વાહા ॥ ૬ ॥
.
For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સપ્તમી નૈવેદ્ય પૂજા
દોહા જગદ્ ગુરુને જીવન મેં, કીના ત૫ શ્રી કાર તેલે બેલે સેંકડે, વ્રત ભી ચાર હજાર ૧ આમ્બિલ નીવી એકાસણા, ઔર વિવિધ તપ જાના પ્રતિદિન બારહ દ્રવ્ય કા, કરે ગુરુજી પરિમાણ રા કાઉસગ્ગ ધ્યાન અભિગ્રહ કરે, પ્રતિમા બાર મનાયા દશવૈકાલિક નિત્ય જપ, ચાર કોડ સજજાય ૩u પડિત એક સાઠ થે, સાધુ કઈ હજાર ! એક સૂરિ ઉવજઝાય આઠ, યહ ગુરુ કા પરિવાર મારા
| ( ઢાલ-૭ )
(તર્જ-કેસરિયાને કેસે જહાજ તિરાયા) જગદ્ ગુરુ આજ અલક પાયા, નર ભવ સકલ મનાયા
| ટેર tu જગદુ ગુરુ ને જગત કે હિત મેં, સારા જીવન બિતાયા આપકે શિષ્ય પ્રશિષ્ય ને ભી, કીના કામ સવાયા માં જ ૧
વાચક શાતિચંદ્ર ગણિ, કૃપાંચસ્થ બનાયા ! સુનકર શાહ ને અપને જીવન મેં, મુરદા નહીં દફનાયા જ રા
કલ્યાણમલ કે કષ્ટ પિંજરસે, ખંભાત સંઘ કે છડાયા હુમાયૂ કા ઈલ્મ બતાયા, જબૂવૃતિ બનાયા જ૦ ૩
For Private And Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાનુચ ને શાહી દ્વારા વાચક કા પદ પાયા શાહી કે પુત્ર કો જ્ઞાન પઢાયા, તીરથ પટ્ટા પાયા છે જ. ૪
પટધર સેન સૂરિ આલમ મે, ગૌત્તમ કલ્પ ગવાયા છે પાટણે રાજનગર ખંભાત મેં, પર ગચ્છી કે હરાય જો પા 'સૂરત મેં શ્રી ભૂષણદેવ કે, વાદ મેં દૂર ભગાયા છે શાહી સભા મેં પાંચ સે ભટ સે,વાદ મેં જય અપનાયા જ૦ ૬
અકબર સ ષ જપ કો પાયા. મૃત ધન આદિ હટાયા સવાઈ હીર કા વિરુદ પાયા, પરતિ પુન્ય ગવાયા જ છા
અકબર કે પડિત સભ્ય મેં જિનકા નામ લિખાયા છે વિજયસેન ભાણચંદ્ર અમર હૈ, શાસન રાગ સવાયા જ૦ ૮
અષ્ટાવધાની નંદન વિજયજી, સિદ્ધિચંદ્ર ગણિરાયા છે વિવેક હર્ષ ગણ ઈહને, શાહી સે ધર્મ કરાયા છે જ. ૯ પડ પટ્ટ ધર શ્રી દેવ સૂરિને, વાદી સે જ્ય પાયા
સુરદેવ ચંદ્ર આદિ દેને ગુરુ કા માન બઢાયા જ૦ ૧૦. વિરુદ જહાંગીર મહાતપાયું, સલીમ શાહ સે પાયા રાણા જગતસિંહસે ભી દયા કા, ચાર હકુમ લિખવાયા જ૦૧૧ - વાચક વિનય ને લેક પ્રકાશ સે, સચ્ચા પંથ બતાયા ! યશ વિજય વાચક ગુરુ કે, જ્ઞાન કાપારના પાયા જ ૧૨
ખરતર પતિ જિનચંદ્ર સૂરિને, ગગુરુ કા યશ ગાયા ફરમાન સપ્તાહ કી અહિંસા ક, અકબર શાહ સે પાયાજ૦૧૩
ગુરુ કે નામ સે પાકે ધન વૃત, યશ સૌભાગ્ય સવાયા છે
For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચારિત્ર દર્શન ગુરુ ચરણે મેં, ભાવ નૈવેધ ધાયા જ ૧૪
કાવ્યમૂ–હિંસાદિ મંત્ર . નેવેદ્ય સમર્પયામિ સવાહ ૭ છે
અષ્ટમી ફલ પૂજા
– દેહા – સોલસો બાવન ભાદોં મે, સુદી ગ્યારસ કી રાત છે ગુરુજી સ્વર્ગ મેં જા બસે, ઉના મેં પ્રખ્યાત છે ? અગ્નિદાહ કે સ્થાન મેં, ફલે બાંઝ ભી આમ દિખાવે ગમી મુકુટ છેડ, અકબર અપને ધામ ૨ u અકબર સે પાકર જમીન, લાડકી કરે વહાં સૂપ જે પરતિખ પરચા પૂરે, નમે દેવ નર ભૂપ ૩ આબૂ પાટણ થંભના, રાજનગર જયકાર ! સૂરત હૈદ્રાબાદ મેં, બને શ્રી હરિ વિહાર છે ૪ આગા મહુવા માલપુર, પટણા સાંગાનેર ! નમું પ્રતિમા સ્તુપ પાદુકા, જ્યગુર આદિ શહેર છે ૫
(ઢાલ-૮) ( તજ–સદા કહાં ભૂલ આયે. ): આ ભાઈ આવે, ગુરુ કે ગુણ ગાઓ ટેર દેવી કહે દેવેન્દ્ર સૂરિ કે, ચરણ કમલ મેં જાઓ હિતી ઉનકે ગરછ કી હિગી, કુપથ મેં મત જાઓ . ૧
For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૨
પદ્માવતી કહે તિલક સૂરિ કે, શિષ્ય કે સ્તત્ર પઢાઓ પ્રતિદિન તપગચ્છ બઢતા રહેગા, પ્રભસૂરિ?મત ધખા (ગુ.રા મણિભદ્ર કહે દાન સૂરિ કે।, વિષય દાન વરસાવે કુશલ કરૂંગા વિજય તપા કા, વિજય ધ્વજા ફરકાવે શુ. કા ઐસે ગચ્છ મે. જગદ્ ગુરુ, શ્રી હીર સૂરિ કે। ગાવે વર્ષે ઇક્કીસ હુજાર ચલેગા, વીર શાસન મન લાવે ગુ. જા દેશ પ્રદેશોં મેં કયાં ઢોડા, ગુરુ ચરણાં મેં જાવા । સંગ્રામ સેાની પેથડ સમ હી, લક્ષ્મી ઈજ્જત પાવે ગુ. પા રંગદ્ ગુરુ કે ચરણુ કમલ મેં, ફલ પૂજા ફલ પાવેા ! ચારિત્ર દર્શન જ્ઞાન ન્યાય સે, જય જય નાદ ગજાવા ગુ. રા કાવ્યમૂ—હિ સાદિ
મત્ર- શ્રી. ફલ સમર્પયામિ સ્વાહા ! ૮ ૫
ક્લેશ :
(રાગ-ઢંસ–મ તો પાર ભયે હમ સાધા)
માજ તા જગદ્ ગુરુ ગુણુ ગાયા, આનંદમ ગલ સ્ક્રુ સવાયા દેશા વીર જગત્ ગુરુ પાટ પમ્પર, હુએ સૂરિ ગણી મુનિરાયા । હુએ બુદ્ધિ વિજય ગણિ જિનને, સંવેગર’ગકા કલશ ચઢાયા ।૧ આપ કે આદિમ પટ્ટ પ્રભાવક, મુક્તિ વિજય ગણિ શાસન રાયા । આપ કે પટ્ટ મેં વિજય કમલ સૂરિ, સ્થવિર વિનય વિજયજી
ગાયા ગાર્u
For Private And Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપ કે શિષ્ય શાસન દીપક, શ્રી ચારિત્ર વિય પુરુ થયા છે આદિમ જેન ગુરુકુલ સ્થાપક, જિન કે યકા પાર ન પાયા સા આપ કે સેવક દર્શન જ્ઞાની, ન્યાય ને જયપુર મેં ગુણ ગાયા સંવત્ ઉન્નીસી સત્તાણું, જગતુ ગુરુ કા દિન મનાયા છે તપગચ્છ મન્દિર મેં જગ ગુરુ કે, ચરણકમલ સબ કે સુખદાયા સેવે ભંડારી કચરછ, ચોરડિયા પાલરેચા સુહાયા છે ૫ છે મહેતા છાજડ બેદ સચેતી, ઢઢા ગેલેચ્છા સુખપાયા ઢગહેલા બમ છજલાની, નીલખી સિંધી વખસરા ભાયા દા કોઠારી લેઢા કરણાવટ, બાફણા પટની શાહ ઉમાયા છે જોહરી હરખાવત પરવાલા, શ્રી શ્રીમાલ હે ભકિત રંગાયા સંધ ને મિલ કર ભાવ સવાયા ગુરુ પૂજન કા પાઠ પઢાયા શિર નમાયાં જય જય પાયા, ચારિત્ર દર્શન નાદ ગજાયા છે
દાદા સાહબ કી આરતી આરતિ શ્રી ગુરૂદેવ ચરણ કી. - કુમતિ નિવારણ સુમતિ પૂરણ કી આ. ટેર છે પહેલી આરતી શ્રી ગુરૂદેવ કી.
કુરિત નિવારણ પુન્ય કરણ કી . આ. ૧ દુસરી આરતી ધરમ ધરન કી,.
અશુભ કરમદલ દૂરીહરણ કી . આ. ૧ ૨ તિસરી દશ યતિ ધરમ ધરણ કી,
For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તપ નિરમલ ઉદ્ધાર કરણ કી છે આ. . ચીથી સંયમ શ્રત ધરમ કી,
શુદ્ધ દયા રૂપ ધરમ બરધણુ કી છે આ. ૪ પાંચમી સભી સદ્દગુણ ગ્રહણ કી,
દિન દિન જસ પરતાપ કરણ કી છે આ. પ ા ‘એહ વિધ આરતી કીજે ગુરૂદેવ કી,
સમરણ કરત ભવિ પાપ હરણ કી . આ. ૬ ઇતિ શ્રી ગુરૂદેવજી કી આરતિ
શ્રી જગન્ ગુરૂજી કી છોટી અષ્ટ
પ્રકારી પૂજા – પ્રથમ જલ પૂજા -
-: લેહ – અહ સમ સમરી શારદા, સદ્દગુરૂ ચરણ નમાયા વસુવિધ હીરસૂરીન્દ કી, પૂજા ર સુખદાય છે ૧ જ નિર્મલ જલ ઝારી ભરી, આણ અંગ ઉમંગ ગુરૂ પદ કી પૂજા કરૂં, જિમ સુખ પાઈ ચંબ છે ૨
For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હાલ સુરતિ" પૂજા પહિલી કરિયે ગુરૂ પદની સુખકાર
અનુભવ વરીએ નિજ ગુણ, ધરિયે અધિક ઉદાર ! ૧ પૂજા જલ કી સાચવે, ચઢતે ભાવ પરિણામ મિથ્યામલ દુરે હરે, પામેં નિમલ ઠામ છે ૨
શ્લોક છે અશુભ કર્મ વિપાક નિવારણું, પરમ શીતલ ભાવ વિકાસકમા વપરવતુ વિકાશનમાત્મનઃ શ્રી ગુરૂ હરસૂરીશ્વર પૂજનમ !
કરી છે શ્રી હીરવિજય સૂરીશ્વર ચરણ કમલે જલં યજામહે નમ: ૧
દ્વિતીય ચંદન પૂજા
- દેહા – દૂછ પૂજા ગુરુ તણી, કરિયે ચિત્ત ઉલ્લાસ મૃગમદ ચંદન સે મિલી, કેસર શુદ્ધ બરાસ / ૧ /
કેસર ચંદન ઘસી ઘણે, માંહિ મેલો ઘન સાર છે
રત્ન જડિત કલડે, ધરિયે ચિત્ત ઉદાર છે ૧ ગુરુ પ૪ પૂજા ભવિ જન, ભવ દવ તાપ સમાય - દૂછ પૂજા કીજિયે, અનુભવ લ૨છી પાય છે ર છે
For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરમુદારગુણું ગુરુ પૂજન, જગપાધિચયાદ્રહિત જિતમ પરમ પૂજ્ય પદસ્થિત મર્ચત, વિનય દર્શન કેસર ચદને ૧
કહી શ્રી શ્રી પરમ ગુરૂ શ્રો હીરવિજય સુરીશ્વરેશ્ચન્દન યજામહે નમ: ૨
તૃતીય પુ૫ પૂજા
દોહાત્રીજી પૂજા કુસુમની, કરિચે નિર્મલ ચિત્તો પૂજા કરતાં ભવિ લહે, ઉત્તમ અનુભવ વિત્ત છે ૧
છે હાલ ! જાઈ જૂઈ કેતકી, ઉમણે મરુઓ સારા
મગરે ચંપક માલતી, શ્રી ગુરુ ચરણે ધાર છે ૧ બેલસિરિ જાઈ ફલસું, કેવડો સરસ ગુલાબ શુદ્ધ સુગંધિત ફૂલે કરી, ગુરુ પૂજે ભરી છાબ છે ૨
શ્લોક સરસ પુષ્પ સુગંધિતમર્ચિત, સકલ વાંછિત દાયક ચર્ચિતમા સકલ મંગલ સમ્ભવ કારણું ગુરુસુગપાદપપૂજન ધારણમાના - ૩૪ હું શ્રી શ્રી પરમ ગુરુ શ્રી હીર વિજય સૂરીશ્વર ચરણ કમલેભ્યઃ પુષ્ય યજામહે નમઃ ૩છે
For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
ચતુ
www.kobatirth.org
૧૪૭
ધુપ પુજા
- દાહા
-
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1
ચોથી પૂજા ધૂપની, કરિયે હર્ષ અમદા કુમતિ મિથ્યાત્વ નિવારો, પૂજો શ્રી હીરસૂરીન્દ ૫૧૫
॥ ઢાલ ॥
અગર ચંદન વલી મૃગમદ, કુદરુ ને લાખાન । વસ્તુ સુગધ મિલાય કે, કરિયે એ ધૂપધાન ॥૧॥
ધૂપ કરા ગુરુ સન્મુખ, અણી ભાવ વિશાલ । જિમ પાવે ભવિ સ’મતિ, દિન દિન મગલ માલ રા ॥ શ્લાક
સમસુગ'ધકર' તપ ધૂપન, સકલજન્તુમહાય કાણુમ્ । સકલવાચ્છિતદાયક નાયક, શ્રી ગુરુ હીરસૂરિચરણું યજેત્ ।। ૐ હૂઁ ” શ્રી પરમગુરુ શ્રી હીર વિજય સૂરીશ્વરચરણ ક્રમલેન્યે ધૂપ' યજામહે નમઃ ॥ ૪ ॥
પંચમી દીપક પૂજા
દાહા
કાંચમી પૂજા ગુરુ તણી, કÀિ દીપક સાર મિટ તિમિર મિથ્યાત્વ સબ, એહ પૂજા અધિકાર ॥૧॥
॥ હાલ ॥
ભાવ' દીપક ગુરુ આગલે, પરિયે' શુભ વ્યવહાર ।
For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 148 દ્રવ્ય દીપક ભલે કરીઈ જન્મ સફલ અવતાર 1 દીપ પૂજા કરતાં સહી. લહિયે જ્ઞાન વિશાલ ગુરુ પૂજા મને વાંછિત, આપે મંગલ માલ રો શ્લોક છે વિમલ બોધ સુદીપક ધારકે પરમ જ્ઞાન પ્રકાશક નાય કે ગુરુ ગ્રહ શુભ દીપક દીપન, ભવજલે નિધિ પિત સમે ગુરુ છે # હું સ્ત્રી શ્રી પરમ ગુરુ શ્રી હીર વિજય સૂરીશ્વર ચરણ કમલે દીપ યજામહે નમઃ ( 5 છે ષષ્ઠી અક્ષત પુજા - હાછઠ્ઠી પૂજા ભવિ કરે, અક્ષય શુદ્ધ અખંડ ચંદ્ર કિરણ સમ ઉજજવલા, ધર્મ સ્થિતિ ગુરુ મંડ માં ! હાલ છે ઉજજવલ નંદુલ અક્ષત, વિવિધ પ્રકારનાં લાય કંચન મણિ ૩ણે જડયા, થાલ ભરી ભરમાય છે વસ્તિક કરી ગુરુ સન્મુખે, ભાવના ભાવે સારા અક્ષત પૂજા જે કરે, લહે સુખ અપાર પા - શ્લોક - પરમ-અક્ષત ભાવ કતેક જિતે, દદતિ વાંછિત સુખ સમૃદુલા For Private And Personal Use Only