Book Title: Gunsthan Atmotthan ke Sopan
Author(s): Mahendrakumar Jain
Publisher: Z_Rajendrasuri_Janma_Sardh_Shatabdi_Granth_012039.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/210452/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAna- AtmotthAna ke sopAna muni mahendrakumArajI 'kamala' Aroha kI ora AtmA hI paramAtmA banatI hai / paramAtmA kI viziSTa rUpa meM koI pRthaka sattA nahIM hai| AtmA nikhara kara hI jaba apane svarUpa meM pahu~ca jAtI hai to vaha paramAtmA kahalAtI hai / taba phira isa paramAtmA kA saMsAra se koI sambandha nahIM raha jAtA / sadA ke lie vaha saMsAra se mukta ho jAtA hai / jitanI bhI AtmAeM siddhazilA para milatI hai, ve jyoti meM jyoti ke samAna ekAkAra haiM / ise hI AtmA vikAsa kA sarvocca sopAna mAnA gayA hai / jisa taka pahu~cane ke lie kaI sopAna pAra karane par3ate haiM / Atma-pariSkAra kI utkRSTatA ke sAtha-sAtha gatikrama Aroha kI ora bar3hatA hai / kisa samaya Atma zuddhi kA kyA stara hai, usakI kasauTI guNasthAna ke rUpa meM nirdhArita hai / saMkSepataH AtmotthAna ke mAna-sthAna batAne vAle guNasthAna hote haiM / samagra karma-mukti mUla svarUpa meM to saMsArI evaM siddha AtmAoM meM koI antara nahIM hai / jo antara hai vaha donoM ke vartamAna svarUpa meM hai / vaha karmoM kI zliSTatA yA saMpRkti kA hai / jaina darzana ke karma siddhAnta kA nicor3a yaha hai ki AtmA kA ajIva tatva ke sAtha saMyoga tathA usakA saMsAra meM paribhramaNa karma saMlagnatA ke kAraNa hotA hai / zarIra ke sAtha sambandha hone ke bAda AtmA kI jisa rUpa meM zubha athavA azubha pariNati hotI hai, tadanusAra usake zubha athavA azubha karmoM kA baMdha hotA hai / isa taraha baMdhe hue karma bhogane par3ate haiM tathA nirantara sakriyatA ke kAraNa naye karma bhI baMdhate rahate haiM / isa karma baMdha ko jahA~ eka ora saMyaMtI jIvana ke mAdhyama se saMvarita kiyA jA sakatA hai vahIM dUsarI ora nirjarA ke rUpa meM unakA upazama evaM kSaya bhI sambhava hai / vI. ni. saM. 2503 jaba karmoM kA sampUrNa kSaya kara liyA jAtA hai taba AtmA ko mokSa ko upalabdhi hotI hai / isa mokSa ko hama karma mukti yA AtmavikAsa kA, AtmotthAna kA sarvocca sopAna kahate haiM, jo AtmA ko paramAtmA banAtA hai / isa dRSTi se vartamAna Atma-sthiti sAMsArikatA hai / anya zabdoM meM-- karma saMlInatA, usakI isa hetu vikAsa dizA, yahI hai ki vaha karma-mukti kI ora paga uThAe aura samagra karmamukti paryanta samyak darzana, samyak jJAna evaM samyak cAritra kI ArAdhanA meM nimagna rahe / do chora-baMdha aura mokSa jaba taka karma baMdha kA krama cAlU rahegA taba taka AtmA saMsArI AtmA rahegI evaM samagra karma-mukti ke bAda vaha siddha vana jAyagI / ataH Atma vikAsa ke rUpa meM jo puruSArtha karanA haijo parAkrama dikhAnA hai, usakA artha karma-mukti kI dizA meM hI karmaTha aura parAkramI bananA hai| isa vikAsa patha kA eka chora karmabaMdha kA hai aura dUsarA antima chora karma Ao ! AtmA ke mUla svarUpa evaM karma-baMdha tathA karma-mukti ke donoM choroM ko bhalI-bhA~ti samajhane ke lie eka dRSTAnta kA Azraya leN| eka nayA darpaNa hai- bahuta svaccha hai / isameM dekheM to AkRti ekadama hUbahU dikhAI degii| phira vaha upayoga meM Ane lagatA hai, usa para dhUla-miTTI yA cikaTa jamane lagatI hai / kabhI baMda makAna meM par3A rahatA hai aura dhUla-miTTI kI itanI parne jama jAtI haiM ki usameM praticchAyA taka dikhanA baMda ho jAtI hai / isa taraha vaha darpaNa apane artha meM darpaNa hI nahIM raha jAtA / usI prakAra AtmA anAdi kAla se isa saMsAra meM bhramaNa kara rahI hai| isake svarUpa para usa darpaNa kI taraha karmoM kA mela lagatA jA rahA 75 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hai / ajJAna evaM vikAra kI dazA meM isa garta kI parte moTI-semoTI car3hatI jAtI haiM aura ve kramazaH itanI moTI ho sakatI haiM ki AtmA kI guNoM ke ora, usakI zaktiyoM kI jhalaka taka dikhanA baMda ho jAtI hai / AtmA kI isa sthiti ko hama usakI patitAvasthA kaha sakate haiN| kintu isa dRzyahIna darpaNa ko bhI hama svabhAvahIna nahIM mAna sakate kyoMki usakA dRzyatva naSTa nahIM huA hai, balki vaha daba gayA hai| yadi pUre manoyoga aura parizrama se use sApha karane kA yatna kiyA to vaha phira se yathApUrvaka sApha ho sakatA hai, pratibimba usameM phira se vaisA-kA-vaisA dikhAI de sakatA hai / sahI jJAna, sahI AsthA, evaM sahI AcaraNa kI sahAyatA se isa saMsArI AtmA para lage karmamela ko dhone kA kaThina prayAsa bhI kiyA jAya to bhAvanA evaM sAdhanA kI utkRSTatA se AtmA ko usake mUla-svarUpa meM use avasthita kara sakate haiM-pUrNa nirmala, pUrNa sazakta / / isI ke sAtha isa taraha karma-mukti ke aMtima chora kI upalabdhi ho jAtI hai| karma siddhAnta aura guNasthAna jaina darzana kA karma siddhAnta manuSya ko Izvara ke sRSTi-kartRtva athavA bhAgyavAda ke bhrama se mukta karatA hai aura use apane bhAgya kA svayaM nirmAtA hone kA vizvAsa dilAtA hai / hama Aja jo kucha bhI bhugata rahe haiM acchA yA burA, niHsaMdeha usakI jar3eM bhUtakAla meM hai, jinheM hamane kAbhI ropA hai / artha spaSTa hai ki manuSya yA koI bhI prANI svayaM apane bhAgya kA nirmAtA tathA apane karma bhoga ke lie svayaM uttaradAyI hotA hai / jaisA karma vaisA phala, yaha hai karmavAda / pApa karma AtmA ko DUbotA hai, puNya use tirAtA hai| kintu puNya karma ko bhI nAva ke samAna chor3ane para hI dUsare kinAre para pA~va rakhA jA sakatA hai / sabhI prakAra ke karma kSaya ke bAda hI mokSa kA dUsarA taTa hAtha lagatA hai / saMsAra ke mahodadhi meM kaunasI AtmA kitanI gaharI DubI haI hai yA kaunasI kisa ora taira rahI hai athavA kaunasI kaba kinAre laga jAegI / isakI jo mApaka dRSTi hai, vahI guNasthAna dRSTi hai / AtmA kA guNa hai usakA mUla svarUpa / isI kI sampUrNa upalabdhi kI dRSTi se AtmA ke vikAsa sopAna kA nirNaya guNa-sthAna kI dRSTi se hI sambhava hotA hai / AtmotthAna ke 14 sopAna moha aura yoga ke nimitta se samyak jJAna, samyak darzana, evaM samyak cAritra rUpa AtmA ke guNoM kI tAratamyatA hInAdhikatA rUpa avasthA vizeSa ko guNasthAna kahate haiM / anya zabdoM meM-moha, mana, vacana aura kAya kI pravRtti ke kAraNa jIva ke aMtaraMga pariNAmoM meM pratikSaNa jo utAra-car3hAva hotA hai use guNasthAna kahate haiM / guNasthAna ke isa rUpa meM caudaha saupAna kahe gae haiM--1. mithyAtva, 2. sAsvAdana, 3. mizra, 4. avirati samyak dRSTi, 5. deza virati zrAvaka, 6. pramata saMyata, 7. apramatta saMyata, 8. nivRti bAdara, 9. anivRti bAdara, 10. sUkSma sAparAya, 11. upazAnta mohanIya, 12. kSINa mohanIya, 13. sayogI kevalI evaM 14. ayogI kevalI / / AtmA kA mUla svarUpa zuddha cetanAmaya zakti saMpanna tathA AnandapUrNa hotA hai / karmoM ke AvaraNa darpaNa kI dhUli-poM kI bhAMti usa svarUpa ko DhaMka dete haiN| ina ATha karmoM ke AvaraNoM meM sabase adhika saghana AvaraNa hotA hai mohanIya kA / ise saba karmoM kA rAjA kahA gayA hai / moha Atma-bhAvoM meM jaba taka balavAna rahatA hai, dUsare karmoM ke AvaraNa kaThina bane rahate haiM aura yadi isa moha durga kI prAcIreM tor3I jA sake to anya karma sUkhe pattoM kI taraha svayaM jhar3ane lagate haiM / moha kI pradhAna zaktiyA~ do haiM--1. AtmA ke darzana ko avaruddha banAtI hai / usake svarUpAnubhava ko kuNThita karatI hai| 2. yadi svarUpAnubhava kadAca kuMThita na ho jAya to bhI use karma kSaya karAne vAlI pravRttiyoM meM juTane nahIM detI / svarUpa ke yathArtha darzana tathA usameM sthita hone ke prayAsa ruddha karane vAlI zaktiyA~ moha karma kI hotI haiN| inheM darzana moha evaM cAritra moha kI saMjJA dI gaI hai| AtmA kI vibhinna svarUpa sthitiyAM isI mohanIya ke hiMDole meM jhUlate hue banatI haiM / AtmA kA patana aura utthAna, patana se utthAna aura utthAna se patana punaH isI hiMDole meM hotA hai / jo AtmA ina guNasthAnoM kI sthiti ko samajha kara apane mano bhAvoM Adi meM Avazyaka saMtulana evaM sthiratA ajita kara letI hai vaha kramazaH Upara ke guNasthAnoM meM car3hatI rahatI hai tathA apanI sAdhanA kI antima pariNati mukti prApta kara letI hai| Atma-zaktiyoM kA Aroha-avaroha avikasita tathA adha:patita AtmA kI avasthA prathama guNasthAna meM hotI hai / isameM moha kI donoM zaktiyoM kA jora banA rahatA hai aura ve dRr3hatA se Atma svarUpa ko AcchAdita kara letI haiM / isa avasthA meM AtmA kI AdhyAtmika sthiti lagabhaga patita-sI hotI hai aura kaisA bhI Adhibhautika utkarSa ke hone para bhI usakI pravRtti tAtvika lakSya se pUrNataH zUnya hI banI rahatI hai| aisI AtmA kI mati digbhrAnta hotI hai tathA vaha viparIta pravRtti meM yAtrA karatI rahatI hai / yahI mithyA-darzana hai / mithyAtva nAma jar3atA kA hai, usa jar3atA kA jisameM moha kA prabhAva pragAr3hatama hotA hai| jaise hI apanI vikAsa yAtrA ke Arambha meM AtmA darzana moha para yathApekSita vijaya prApta karatI hai, vaise hI vaha prathama se dvitIya guNasthAna meM praveza kara letI hai| isa samaya para-svarUpa meM svarUpa kI jo bhrAnti hotI hai, vaha dUra ho jAtI hai / jar3a rUpa mithyAtva se sAsvAdana guNasthAna cetanA kI jyoti prajvalita kara detA hai| rAjendra-jyoti Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUsare guNasthAna ke prabhAva se viparIta pravRtti bhI vikAsonmukha banane lagatI hai / tIsarA guNasthAna pahale aura dUsare guNasthAna kA mizra rUpa hotA hai kabhI darzana moha maMda par3a jAtA hai, kabhI vaha phira sazakta ho uThatA hai / tIsare guNasthAna meM yaha dhUpa-chAMhI calatI hai / jaba paramAtma svarUpa ko AtmA dekhane aura samajhane lagatI hai to vaha saba dRSTi guNasthAna meM baiThatI hai yahAM usakI dRSTi meM samyak ghiratA hai, kintu vratAcaraNa kI pravRtti badalatI nahIM hai avirati sthiti banI rahatI hai| cauve guNasthAnoM se Age ke samasta guNasthAnoM kI dRSTi samya mAnI jAnI cAhie kAraNa Age ke guNasthAnoM meM uttarottara vikAsa, dRSTi-muddhi aura vratoM kI kriyAzIlatA ke phalasvarUpa paripuSTa banatI calatI hai / moha kI pradhAna zakti darzana-moha ke maMda hone se va cAritra - moha ke zithila hone se pA~caveM guNasthAna kI avasthA prArambha hotI hai aura AtmA avirita-sthiti se deza - virati kI sthiti meM prasthAna karatI hai / yahA~ moha kI ubhaya zaktiyoM ke viruddha eka utkrAnti ghaTita ho jAtI hai / deza virati se AtmA ko apane bhItara sphuratA evaM zAnti kI saccI anubhUti hotI hai| yahA~ isa anubhUti ko vistRta viSaya banAnA cAhatI hai aura sarvavirati ke chaThe guNasthAna ke sopAna para paga rakha detI hai / yaha sIr3hI jar3a bhAvoM ke sarvathA parihAra kI sIr3hI hotI hai / isa avasthA meM paudgalika bhAvoM para mUrchA samApta ho jAtI hai tathA saMyamasAdhanA meM gaharI niSThA utpanna ho jAtI hai| phira bhI isa sopAna para pramAda kA kamobeza prabhAva banA rahatA hai / pramAda para vijaya pAne kA sAtavAM guNasthAna hotA haiapramAdI sAdhu kA / viziSTa Atmika zAnti kI anubhUti ke sAtha vikAsonmukhI AtmA pramAda se jUjhane meM juTa jAtI hai| isa advitIya saMgharSa meM AtmA kA guNasthAna kabhI chaThe aura kabhI sAtaveM meM U~cA-nIcA rahatA hai| vikAsonmukha AtmA jaba apane viziSTa caritra bala ko prakaTa karatI hai tathA pramAda ko sarvathA parAbhUta kara letI hai taba vaha AThaveM guNasthAna kI bhUmikA meM pahu~ca jAtI hai / pahale kabhI nahIM huI, aisI Atma zuddhi isa nivRtti- bAdara guNasthAna meM hotI hai| AtmA moha ke saMskAroM ko apanI saMyama sAdhanA evaM bhAvanA ke bala se dabAtI hai, aura apane puruSArtha ko prakaTa karatI huI unheM bilkula upazAnta kara detI hai| dUsarI AtmA aisI bhI hotI hai, jo moha ke saMskAroM ko jar3amUla se ukhAr3atI calatI hai tathA antatogatvA sAre saMskAroM ko sarvadA nirmUla kara detI hai| isa prakAra isa guNasthAna meM Atma-zakti ke svarUpa sthiti do zreNiyoM meM vibhakta ho jAtI hai / Atma zaktiyoM kI U~cI-nIcI gati inhIM zreNiyoM kA pariNAma hotA hai / moha ke saMskAro ko upazAnta karane vAlI AtmA kabhI-kabhI isa guNasthAna se tala vI. ni. saM. 2503 taka patita ho jAtI hai| ThIka jaise aMgAre rAkha se DhaMke hue ho aura havA ke eka teja jhoMke se sArI rAkha ur3a jAtI hai aura aMgAre dhagadhaga karane lagate haiN| pahalI zreNI meM aisI durdazA sambhava ho sakatI hai kintu dUsarI zreNI meM praviSTa AtmA ko aise kisI adhaHpatana kI AzaMkA nahIM rahatI / cAhe pahalI zreNI vAlI AtmA ho yA dUsarI, vaha apanI utkRSTatA se eka bAra navAM dasavAM guNasthAna prApta karatI hI hai / phira gyAraveM guNasthAna ko prApta karane vAlI AtmA eka bAra avazya patita ho jAtI hai| isa zreNI kI AtmA moha ko nirmUla banA kara sIdhe dasaveM se bArahaveM guNasthAna meM praveza kara jAtI hai / jaise gyArahavAM guNasthAna punarAvRtti kA hai, vaise hI bArahavAM guNasthAna apunarAvRtti kA hai| gyArahaveM guNasthAna meM praveza karane vAlI AtmA kA adhaHpatana hotA hI hai, lekina usako lAMghakara bArahaveM meM praveza kara jAne vAlI AtmA kA parama utkarSa asaMdigdha ho jAtA hai / upazama zreNI meM patana kI AzaMkA rahatI hai to kSapaka zreNI meM utthAna kA aparimita vizvAsa / isa dRSTi se moha kA sarvathA kSaya sarvocca Atma-vikAsa kA paTTA hotA hai / terahaveM aura caudaveM guNasthAnoM kI bheda rekhA ati sUkSma hai, jise pAra kara lene para AtmA mokSa prApta kara letI hai tathA paramAtma svarUpa bana jAtI hai / moha kA AkramaNa- pratyAkramaNa mohanIya bhAvoM meM AtmA jaba taka pUrNatayA saMgIna dUbI rahatI hai taba taka vaha mithyAtva ke aMdhakAra meM bhaTakatI rahatI hai aura usakI sthiti pahale guNasthAna meM hotI hai / isa avasthA meM jaba kabhI kisI kAraNavaza darzana moha ke bhAvoM meM kucha zithilatA AtI hai to AtmA kI vicAraNA jar3a se cetana kI ora mur3atI hai / cetana kI ora mur3ane kA artha hai para svarUpa se haTa kara sva-svarUpa kI ora dRSTi kA phailAva hai / cetana tatva arthAt nija svarUpa kI ora dRSTi jAne se use eka abhinava rasAsvAda kI Antarika anubhUti hotI hai jisase mithyAtva kI graMthI khaTakane lagatI hai / isa samaya Atma-kSetra raNabhUmi bana jAtA hai / eka ora moha ke saMskAra unase ubharane kI niSThA banAne vAlI Atma-zakti para AkramaNa - pratyAkramaNa karate haiM to dUsarI ora jAgarukatA kI ora bar3hane vAlI Atma zaktiyAM una AkramaNapratyAkramaNoM ko jhelatI hai / isa yuddha meM Atma-zaktiyAM yadi vijayI hotI haiM to ve AtmA ko prathama guNasthAna se tRtIya aura caturtha meM pahuMcA detI haiM / kintu yadi moha ke saMskAroM kI prabalatA banI rahatI hai to Upara kI bhUmikAoM se lur3haka kara vaha punaH mithyA dRSTitva kI khAI meM gira jAtI hai| isa patana meM AtmA kI jo avasthA rahatI hai, vaha dUsarA guNasthAna hotA hai isa guNasthAna meM pahale kI dA Ama-adhika hotI hai, lekina yaha dUsarA guNasthAna utkrAnti kA sthAna nahIM hotA / 77 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta pada ____ jo apane Atma-zatruoM ko naSTa kara dete haiM, use "arihaMta" kahate haiN| arihaMta evaM siddha avasthAoM meM zarIra-tyAga ke sivA adhika antara nahIM hotaa| kintu mithyA-dRSTi se le kara AtmA apane hI vikAroM ke sAtha yuddha karatI apanI sadbhAvanA evaM niSThA ke bala para karma-zatruoM ko naSTa karatI, isa AdhyAtmika yuddha meM AtmA vikAsa ke sopAna svarUpa ina guNasthAnoM para kramazaH car3hatI rahatI hai| saMgharSa ko vikAsa kA mUla kahA gayA hai / AdhyAtmika saMgharSa meM AtmA kI nirmalatA kI abhivRddhi hotI hai| kisI bhI mAnasika vikAra kI pratidvandvitA meM bhI sAdhAraNa saMgharSa ke samAna tIna avasthAe~ hotI haiM-pahale kabhI hAra kara AtmA pIche giratI hai, dUsarI avasthA meM pratispardhA meM DaTI rahatI hai tathA tIsarI avasthA meM vijaya ko varaNa karatI hai| utkrAnti karane vAlI AtmA pahale se sIdhe tIsare guNasthAna meM jA sakatI hai aura avakrAnti karane vAlI AtmA caturtha guNasthAna se gira kara dUsare-tIsare guNasthAna meM pahuMca sakatI hai| moha bhAvoM kA aMtima AkramaNa-pratyAkramaNa naveM, dasaveM, guNasthAnoM kI prApti ke samaya hotA hai / jahAM samasta moha saMskAroM kA saMpUrNa kSaya kara lene vAlI AtmA dasaveM se bArahaveM guNasthAna meM chalAMga lagA detI hai aura vahAM se apane carama lakSya kI upalabdhi asaMdigdha kara letI hai / isake viparIta moha saMskAroM kA zamana mAtra karane vAlI AtmA gyArahaveM guNasthAna meM praveza kare hI, yaha Avazyaka nahIM hai, vaha bhI apanI utkRSTatA se bArahaveM guNasthAna meM pahuMca sakatI hai, parantu jo AtmA eka bAra gyArahaveM guNasthAna meM calI jAtI hai, usakA puna: patana nizcita rUpa se hotA hai| darzana evaM cAritra mohanIya karma kI prabhAvazIlatA athavA prabhAvahInatA ke AdhAra para hI, AtmA kI avakrAnti athavA utkrAMti nirbhara rahatI hai| moha saMskAroM kA samUla kSaya samyak darzana, jJAna evaM cAritra kI ekAgra sAdhanA ko mokSa-mArga kahA hai / karma-mukti hai, mokSa hai / karmoM meM sarvAdhika zaktizAlI mohanIya karma ko naSTa karane ke liye apane jJAna aura apanI niSThA ko samyaktva kI bhUmikA para lAne kI jarUrata par3atI hai| jJAna aura AsthA ke samyak bana jAne para sadvRSTi kA vikAsa hotA hai| saddRSTi vaha hai jo jar3a ko jar3a aura cetana ko cetana tadrUpa spaSTa jhalakAtI hai| isake mAdhyama se AtmA apane mUla svarUpa ko pahicAna kara paramAtma svarUpa kA darzana karatI hai| jaise darzana moha ke manda hone para sadaSTi kA vikAsa hotA hai, vaise hI cAritra moha ke manda hone para vrataniSThA kA janma evaM vikAsa hotA hai| dRSTi samyak hotI hai to samyak cAritra kI ArAdhanA kA krama bhI prakhara banatA hai / eka choTe se vrata ko lekara mahAna sAdhuvrata kA paripAlana karate hue AtmA jaba ratnatraya kI upAsanA meM susthira bana jAtI hai taba vaisI vikAsazIla AtmA moha ke saMskAroM kA samUla kSaya karatI hai| upazama kI apekSA kSaya kI dizA meM paga bar3hAnA mahatvapUrNa hotA hai, isIliye aisI AtmA eka dina apanA pUrNa uddhAra kara letI hai| jise paramAtma svarUpa kA vaha darzana karatI hai usI paramAtma svarUpa kA vaha varaNa bhI kara letI hai| taba AtmA sadA sarvadA ke liye apane nija svarUpa meM sthita ho jAtI hai| isa AdhyAtmika yuddha meM karmoM ke AkramaNa-pratyAkramaNa Atma zaktiyoM ko gaMbhIra cunautI dete haiN| yadyapi satata jAgarukatA ke bAvajUda kaI bAra kaThinAiyoM se usameM vyagratA aura AkulatA bhI utpanna ho jAtI hai| tathApi Atma-vizvAsa aura sAhasa ke bala para guNasthAnoM kA eka-eka sopAna car3hatI huI vaha raNabhUmi meM DaTa jAtI hai| bhAvanA evaM sAdhanA kI dRr3hatA tathA utkRSTatA taba usa AtmA ko guNasthAnoM kI uccatara zreNiyoM meM car3hAtI rahatI hai, jisake antima pariNAmasvarUpa use karma-zatruoM para vijaya kI AnandAnubhUti hotI hai / vaha arihaMta bana jAtI hai| samajha kara Age bar3heM Atma vizvAsa kI kramika avasthAoM-guNasthAnoM ko jo bhalIbhAMti samajha letA hai, vahI AdhyAtmika samara ke marma ko samajhatA jAtA hai| Atmika zaktiyoM meM AvirbhAva kI, unake zuddha kArya rUpa meM pariNata hote rahane kI taratama bhAvApanna avasthAeM hI 'guNasthAna" haiM / AtmA kI vikAsa yAtrA ke sAre par3Ava avikAsa se vikAsa kI ora caudaha guNasthAnoM meM dekhe jA sakate haiM tathA pratipala guNasthAna kaunasA hai isakA mUlyAMkana kiyA jA sakatA hai| Atma-vikAsa ke sopAna guNasthAnoM kA yaha siddhAnta isa dRSTi se bar3A mahatvapUrNa hai tathA jo sadviveka evaM sapravRtti ke sAtha nIce se Upara ke sopAnoM para apane caraNa bar3hAte rahate haiM, ve antatogatvA apane jIvana ke carama lakSya ko avazya upalabdha kara lete haiM / eka hI tAlAba kA jala gau aura sA~pa donoM pIte haiM, parantu gau meM vaha dudha aura sA~pa meM viSa ho jAtA hai| isI prakAra zAstroM kA upadeza bhI supAtra meM jAkara amRta aura apAtra yA kUpAtra meM jAkara viSa-rUpa pariNamana karatA hai| -rAjendra sUri 78 rAjendra-jyoti Jain Education Intemational