Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-saba kucha hai, kucha bhI nahIM zrImad tulasI gaNI AcArya : zrI jaina zvetAmbara terApanthI sampradAya ( janavarI san 1950 ke dillI ke 'sarvadharma sammelana ke avasara para pradatta) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma-sabakucha hai, kucha bhI nahIM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' zAnti aura azAnti donoM kA pitA mAnava hai| antajagat meM zAntikA aviralaM. srota bahatA hai phira bhI bAharI vastuoMke lubhAvane AkarSaNane mAnavaMkA mana khIMca liyaa| aba vaha unako pAnekI dhunameM phira rahA hai, basa yahIM azAntikA janma hotA hai| mAnava apane Apako bhUla jAtA hai, zAnti bhI apanA muMha chipA letI hai| AjakA mAnava kastUrIvAle harikI bhAMti zAMtikI khojameM daur3a-dhUpaM kara rahA hai kintu use samajhanA cAhiye ki zAnti apane ApameM sAdhya aura apane ApameM sAdhana hai| vaha kahIM vAhmajagatmeM nahIM rahatI aura na bAharI vastuoMse vaha mila bhI sakatI hai| yaha dhArmika sammelana phira isa tattvako janatAke hRdaya taka pahuMcAe, yaha merI hArdika abhilASA hai| eSNAkA mAsa banA huA mAnava sArvabhauma cakravartI hone para bhI sukhI nahIM hotA aura santoSI mAnava akiMcana hote hue bhI sukhI rahatA hai, isase jAnA jAtA hai ki pariprahameM zAnti nahIM hai| bhagavAna mahAvIrane kahA hai, 'parigraha jaisA dUsarA koI baMdhana nhiiN|" saMsArI prANI sarvathA aparigrahI bana jAyaM, yaha durUha kalpanA hai phira bhI yadi ve jIvanake sAdhanoMko kamase kama karanekI ceSTA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2 ] kara, saMgrahako anarthakA mUla mAneM to samajhalo ki zAnti dUra nahIM hai| samUce vizva para adhikAra jamAnevAlA eka muhUrtamAtra bhI sukhakI nIMda nahIM sotA, prANImAtrako Atmatulya samajhanevAlA tRNamAtra bhI udvigna nahIM hotA-isase jAnA jAtA hai ki hiMsAmeM zAnti nahIM hai| isalie 'samUcA saMsAra hamArA mitra hai, kisIke sAtha hamArA vaira-virodha nahIM hai' zAntipriya vyaktiyoMkA yaha mahAmantra hotA hai| gRhastha vyakti bhI yadi niSprayojana hiMsA na kare, dUsaroMke adhikAroMkA apaharaNa na kare, to vizvazAMtikA anveSaNa hI kyoM karanA par3e ? jo vyakti indriya, mana aura vANI para niyantraNa nahIM rakha pAte ve hI kalaha Adiko janma dete haiMisase jAnA jAtA hai ki asaMyamameM zAMti nahIM hai| isalie vItarAga vANImeM ahiMsA, saMyama aura tapasyAko dharma batAyA gayA hai| dharmake binA-dUsare zabdoMmeM, ahiMsA, saMyama aura aparigrahake binA zAMtikA koI bIz2a nhiiN.hai| yaha ghoSita karate hue mujhe AtmazraddhAkA anubhava ho rahA hai| yadi janatA zAntikA artha jIvanake sAdhanoMkA vistAra karatI hai to usake lie dharma kucha bhI kAryakara nhiiN| vaha dina mAnava-jAtike itihAsameM apUrva hogA, jisa dina dharmakA zuddha rUpa janatAke hradayameM praveza paaegaa| ___ jahAM taka satyAnveSaNakA prazna hai-vahAMtaka dharma aura vijJAna ke lakSya do nahIM haiN| mAnava jAtikA bikAsa karanA; use sukhI banAnA ye lakSya dharma aura vijJAna ke bIca eka bhIta khar3I kara dete haiN| AtmA aura parama lakSya - paramAtma svarUpa pAnA, inako bhulAkara vijJAna-jagatane dhArmika jagatkI koI hAni nahIM kI apitu vijJAnako hI apane Apake lie abhizApa banAyA hai| yadi isake sAtha AtmavikAsa aura AtmasukhakA dRSTikoNa santulita hotA to vartamAna saMsArakA mAnacitra kucha dUsarA hI diikhtaa| . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 3 ] isa samaya mAnava-samAjake sAmane jaTila samasyAoMkA tAMtA sA jur3A huA hai-yaha saba jAnate haiN| anna aura usakI kamI, tathA dAridraya zrAdi samasyAoMko gina-gina kaI vyaktiyoMne sambhavataH aMguliyAM ghisa ddaaliiN| kintu merI dRSTi meM mAnasika samasyA jaisI jaTila hai vaisI jaTila dUsarI koI bhI nahIM hai| dUsarI samasyAe~ isake AdhAra para TikI huI haiN| mAnasika samasthAke miTane para anna, vasa, dAridraya Adi kI samasyAe~ Aja sulajha sakatI hai| zikSAmeM AdhyAtmika tattva A jAya, loga saMyamI puruSoMko sabase mahAn samajhane laga jAya to ye saba samasyAe~ unake kAraNa apanI mauta mara jAya-yaha mujhe vizvAsa hai| purAne jamAnemeM jaba saMyamako loga dhanase adhika mUlyavAn samajhate the, taba janatAmeM saMgrahakI bhAvanA prabala nahIM hotI thii| hiMsA, parigraha Adi jaba janatAke jIvana-nirvAhakI paridhiko lAMghakara tRSNAke kSetrameM A jAte haiM taba sAmUhika azAntikA janma hotA hai| isalie dhArmika puruSa unakI iyattA kareM-sImA kareM aura dUsaroMse karavAveM-yahI sabake lie zreyas-mArga hai| 'amuka parimANase adhika hiMsA mata karo, saMgraha mata karo' aisA vyApaka pracAra kiyA jAya to dharmakI chatrachAyAmeM jagatakI sArI gutthiyAM sulama jAyaM, aiso merI dhAraNA hai| viSayakA upasaMhAra karate hue yadi maiM kahUM to yahI kahUMgA ki yadi dharmakA AcaraNa kiyA jAya to vaha vizvako sukhI karaneke lie sarvazaktimAn hai aura yadi dharmakA AcaraNa na kiyA jAya to vaha kucha bhI nahIM kara sktaa| isalie dharmakA anveSaNa karanevAloMko AtmaniyantraNakA abhyAsa karanA cAhie-isIse dharmakI saphala bhArAdhanA ho sakatI hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvamasti nAsti kiJcit AcArya : zrI tulasI gaNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntirazAntizca ubhe'pi mAnavanirmite / antarjagati vahati satataM zAnteH srotH| tadapi bAhyavastUnAM mohakAkarSaNena lubdhA janAH tadarjanAya vihitavividhayanA vipulakalevarAmudabhAvayanna shaantim| jAtA svarUpavismRtiH, nilInazca mukhaM zAntyAH / kastUrikA mRga iva zAntimanvicchannitastato bhrAmyati bahirasau janaH, kintu teneti bodhyam-zAntiH svayaM sAdhyA svayazca saadhnm| na khalu sA kvApi manaso bahistiSThati, na ca bAya padArthA api ttsaadhnm| jAyamAnAni imAni dharmasammelanAni punarapi etattattvaM lokAnAM hRdayaGgamIkuryuriti sttmbhilpe| tRSNayA kavalitaH pracurasaMpadA prabhurapi na sukhamedhate, santuSTacetA akiJcano'pi sukhaM jIvatIti parijJAyate zAntirasti aprigrhe| uktazca bhagavatA mahAvIreNa-nAsti parigrahasadRzo'nyaH pAzaH pratibandho vA praanninaam| gRhavAsinaH sarvathA syuraparigrahavatina iti durvitarkam, tathApi te jIvana nirvAhasAdhanAni svalpAtsvalpatarANi kartuM prayateran, saMgrahaM anarthamUlazca manyeran, tad bodhyaM, nAsti vishvshaantidrm| samaste'pi vizva svAdhikArAn upayukhAno na sukhaM nidrAti muhUrtamapi, sarvabhUteSu AtmaupamyaM ceto nidadhat nodvijate kSaNamapIti sambudhyate zAntirasti ahiMsAyAm / ataeva "mittI me savva bhUesu, vairaM mamaM na keNaI" iti bhavati Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] zAntipriyANAM mhaamntrH| gRhasthA api anarthadaNDaM na prayuJjIran, pareSAmadhikArAn svIkartuM na pravarteran, tatkuto'nveSaNIyA vizvazAntiH / aniyantritendriyaviSayA, ucchRGkhalavAcaH, asaMyatamanaso hi janA kalahAdikaM prasuvate iti subodhyaM bhavati zAntirasti sNyme| ___ ataeva vItarAgavANyAm-"dhammo maMgalamuki? ahiMsA saMjamo tavo" iti svarUpaM nizcitamabhUdu dharmasya / ahiMsA'parigraha saMyamAtmakaM dharmamantarA nAtyanyacchAnte/jaM kiJciditi spaSTa mudghoSayituM zakyam / yadi ca lokA jIvananirvAhasAdhanAnAM vistArameva zAnti manvate tanna tadartha dharmaH kinycitkrH| dharmasya tattvaM hRdayaGgataM bhaviSyati tahinaM mAnava jAteritihAse .apUrva bhaavi| .. .." yAvatparyantaM vijJAnasya satyAnveSaNasya prazno'sti tAvad na tallakSya dRSTyA dharmato dvatatAmeti, kintu vikAsalakSye sukhIkaraNalakSye ca idamarhati dharmato dvadham / cetanatattvamupekSya paraM lakSyaM ca gauNIkRtya vijJAnajagatA na dhormikajagataH kAcana hAniHkRtA, apitu vijJAnaM khasminneva abhizAparUpamakAri kAmam / yadyatena saha AtmavikAsasya, Atmasukhasya vA dRSTikoNaH saMpRkto'bhaviSyat tAt sAmpratikajagatazcitramapi kizcidanyadevAbhaviSyat / - idAnIM janAnAM saMmukhe vividhA jaTilAtijaTilAH santi samasyA iti svayaM gamyam / tAsu lokA annavastrAlpatvasya dAridrayAdonAJca parigaNanamapi racayanti ythaavkaashm| kintu mama dRSTau mAnasikI samasyA yAdRzI jaTilAsti tAdRzI nAnyA kAcana parilokyate / anyAsAmastitvamasti tatsattAyAmeva, anyathA syustAH sarvA viliinaaH| yadi zikSAyAmAdhyAtmikatattvaM pravizeta janAnAM dRSTau saMyamina eva sarvapradhAnAH syustad vizvasimi kila Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ alpIyasApi kAle na samasyAhetubhUtAni krUratvasaMgrahamamattvAdIni khamRtyunA mriyern| prAgavartini samaye lokA nAdhikaM saMgrahAdiparA abhUvan tatkAraNaM tadAnI pravRtta saMyamamAhAtmyameva / __ hiMsAparigrahAdayo jIvananirvAhaparidhimatikramya sRSNAkSetre viharanti tadA AsAdayati janma sAmUhikI ashaantiH| tena dhArmikAH teSAmiyattAM kuryaH, kArayeyurityasti sarvato bhadraHpanthAH / nirdiSTaparimANAdupari hiMsA na kAryA, saMgraho na kAryaH, manye etAdRza vyApakapracAreNa dharmasya chatracchAyAyAM jagatsamasyA syAt svayaM muktapranthiH / upasaMharannante saMkSepeNa yadi vacmi tad vakSyAmIti yat yadi dharmasya AcaraNaM tat sa vizvaM sukhayituM sarvazaktimAn, yadi mAsti tadAcaraNaM tannAsti sa kimapi kartumarhaH / tena dharmAnveSaNArtha prayatamAnairAtmaniyantraNArtha prayatanIyamiti bhavet suphalA dhrmaaraadhnaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com