Book Title: Dev Dravya Ane Jain Shastro
Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Prabuddha Jivan 1948
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249694/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 0 0 jena prakAra , tA. 1-7-48 - - have A hepITala sau koIne mATe khulluM mukavAmAM AvyuM che. e jaina zA ane devadravyo cekaDakhuM hiMdu hospITala che ane amuka bIchAnA mAravADIo [ dhArmika ane dAnaphaDenA upayoga vize tapAsa karavA mATe alAyadA rAkhavAmAM AvyA che eTalI ja maryAdA A nAmadAra sarakAre eka samiti nimI che. tenA pramukha zrImAna hospITalamAM svIkAravAmAM AvI che. koI paNa kAmanA nANAMmAMthI TaMDulakara ane bIjA sabhya samakSa ukta phaMDenA upayoga viSe mane calAvavAmAM AvatA bIjA koI paNa hospITalamAM paNa A pramANe paNa jubAnI ApavA bolAve. meM je jubAnI ApI tene goThavaNa karI zakAya. hospITala sAmAnyataH sau koi hiMdu mATe sArabhAga A nIce ApuM chuM] khulluM mukAvuM joIe. mane joIne AnaMda thAya che ke ApaNAmAM nAta jAtanA bhede dhIme dhIme laya pAmatA jAya che. ApaNe kAya jaina dharmanuM pradhA sAhitya sUtrasAhitya che. temAM paNa dAthI harijanone ApaNuM pavitra sthAne devamaMdiromAM praveza kara aMgagraMtha vizeSa mahattA dharAve che. e a graMthamAM vizeSe karIne cetyAno ullekha Ave che. citA" zabdamAM e "aiyA" zabdanuM vAnI chuTa ApI che. ane e paNa vakhata Avaze ke jayAre ApaNuM rasoDA sudhI harijanane Avato aTakAvavAnuM azakya mULa che. je sthaLe dharmavIra purUSonI citA khaDakAtI ane temane agnisaMskAra thate te. sthaLe temanuM je smaka ubhuM karavAmAM banaze. A bheda javA joIe ema huM aMtarathI icchuM chuM. ' Ama hovAthI amuka hospITalamAM gujarAtIoe nANAM bharyA che AvatuM tenuM nAma "aiya." "aiyA" zabdane A atihAsika eTalA mATe te bIjA koIne mATe khulluM nahi mukI zakAya Ama - ane vyutpartha che. chatrIo, pagalAMo, vRkSo ke nAnI devaDIo kahevuM te zuM geravyAjabI nathI ? A atyaMta sAMkaDI manodazA che. tathA nAnI thAMbhalIo vA khAMbhIo vagere smArakarUpe yojavAmAM * AvatAM. kevaLa dharmavIronI smRti sacavAya e mATe e smAraka pra. 2.: mane lAge che ke kema alagapaNuM jALavI rAkha, ubhAM karavAmAM AvatAM. enI pAchaLa pUjyapUjakanI kalpanA khAsa vAne prayatna karIne nyAyamUrti desAI gujarAtI komane anyAya ne anya bhAva nahatA. bhagavA! mahAvIranA nivRttiparAyaNa nigaMThe lekane karI rahela che. saMsaMga sevatA ja nahIM. paNa jyAre tIrthapracAra vA dharmapracA| munazI huM te aneka kAryo mATe nANAM ekaThAM karavAnA ranI vRtti e liMgamAM jAgRta thaI tyAre saMsaga karavo ja hetuthI dezanA eka khuNethI bIjA khuNA sudhI bhaTakyo chuM ane rahyo. A vakhate eTale mahAvIra svAmInA nirvANa pachI Azare mAro te anubhava che ke koI paNa sAruM kAma hoya te le ke AThase nava varSe e asaMga niga The.tya mAM ke caityanA paripaisA Ape ja che. A nANAMne konA mATe upayoga karavAnA cho sara mAM rahevA lAgyA ane eka navI paraMparA nAme cityavAsI enI teo kadI puchaparacha paNa karatAM nathI. paraMparAne AvIrbhAva thaze. A pahelAM nigaMTho prAyaH AraNyaka hatA, vanavAsI hatA. nigaDhanA caityavAsane lIdhe have loke cele pAse vizeSa - ghArapure : koI paNa dhArmika saMsthAnA vadhArAnA nANuM hoya te saMskRta bhASA ke jemAM ApaNAM dharmAzAstro lakhAyA che tenA paNe AvavA lAgyA ane tyAM dharmazravaNane lAbha meLavavA lAgyAM. AthI cenI mahattA vadhI ane khAsa karIne asaMga nigna ThenA raheThANuM abhyAsa pAchaLa e nANAM vaparAvA joIe e Apane abhiprAya thavAthI te cone mahimA vizeSa prasarato thaye Ama thavAthI huM samajuM chuM e barobara che? cAnI rakSA ane tyAM vasanArA munionI surakSA vagerene aMge munazI : ame lekapratinidhisabhAmAM bAbata laDI rahyA dAnI lokoe citya mATe dAna ApavAM zarU karyA. vizeSa karIne chIe ke saMskRtinI rakSA mATe saMrakRtane abhyAsa bahu jarUrI che. loko jamIno ApatA. e apAyelI jamInamAMthI thatI AvakadhArA - hIMdI ApaNI rASTrabhASA thAya te paNa saMskRta bhASAnA pAyA upara cenI vyavasthA thavA lAgI. vakhata jatAM canI pUjA vadha mAM racAya ane devanAgarI lIpImAM lakhAya evo amAro Agraha che. lAgI. tema tene aMge jamIna uparAMta rokaDa nANuM paNuM loke amane saMskRtamaya hiMdI joIe chIe. cina nirvAha mATe ApavA lAgyA ane tyAM prakAza vagerenI cI. cI. zAha : A vadhArAnAM nANumAMthI Ayurvedika saMsthAo vyavasthA mATe dhI vagerenI paNa vyavasthA karavA lAgyA. (vartamAnamAM lAvavAnuM tame pasaMda kare ? je ghI bolavAno rivAja che te e bALAnA dhI mATe have, munazI : hAjI. jenAthI saMskRtinA abhyAsane vega maLe te paNa pAchaLathI ene upaga rokaDa nANuM sAruM thaI gaye.) badhI bAbatene urojana apAvuM joIe. vakhata jatAM pelA asaMga nigraMtha saMsaMga ane sagraMtha thavA lAgyA ane te mATe apAtAM dAnanAM teo potAne svAmI mAnavA lAgyA. Ama e vakhate e caitya dravyo e sasaMga bhikSuoe paMDayA : saMgIta jevI lalitakaLAnA abhyAsa pAchaLa A bhAre durUpayoga kare zarU karela. AnI sAme suvihita ane sadavadhArAnA nANAM kharcAya ene Apa egya gaNe? nuSThAnI AcArya haribhadde bhAre virodha jagADo ane kahyuM ke e munazI evA zikSaNanI pAchaLa A nANuM kharcAya emAM dravya 'ne kaI zramaNa pitAnI aMgata sagavaDa mATe na ja mArI saMmati che, paNa A vadhArAnAM nANAMmAMthI saMgItanA vAparI zake. e dravya te pravacanI vRddhi karanAruM ane jJAna jalasAo-kensarTI-thAya e huM pasaMda nahi karuM. tathA darzana guNanuM prabhAvaka che mATe te, pravacananI vRddhi mATe tathA jJAnaguNu ane darzanaguNanI vRddhi mATe ja vaparAvuM joIe, paMDayA: brAhAzune bhejana ApavA mATe karavAmAM AvelI ( pravacanano artha saMgha, tIrtha ane zAsana che. jJAnane artha sakhAvate bIjI koI zubha kAryamAM vAparavI joIe e Apane prasiddha che ane darzanane artha samakti che.) saMmata che? zrI haribhadra kahevA uparathI mAluma paDe che ke e cityadratha munazI: ema karI zakAya ema huM nathI dhArato. brahmabhejana saMghanI vRddhi mATe, vidhAnI vRddhi mATe ane samakitanI vRddhi mATe aTakAvavuM te loko upara eka navo dharma lAdavA barAbara che. ane vAparI zakAya arthAt jaina rAMdhanI sarvAgINa unnati mATe e - A loke pasaMda nahi kare. bahAbhajana e dharmane ja eka dravyane upayoga karavAmAM koI prakArano vAMdho nathI. haribhadrasUri aMgabhUta vibhAga che. * jiNapavayaNavuddhikaraM pabhAvagaM nANaM-dasaNaguNANaM / anuvAdakaH paramAnaMda vato jiNAdacvaM titthayara lahaI jIvo jAvI // saMbodha prakaraNa pArnu Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 e 'ILI pramukha jena tA. 1-7-48 vadhArAmAM ema paNa kahe che ke e dravyanuM nAma mAtra jinadraya ke saiyadratha ja nathI, paNa maMgaLadravya, nidhidravya ane zAzvatadravyu paNa enA paryAya zabda che. (saMdha prakaraNuM gA. 86) vaLI, AcAryo haribhadra kahe che ke e jinadravya pravara guNAnuM janaka che ane ane pedA karanArUM che ane pradhAna purUSae tene e rIte upayoga kare che, (sabadha ma ga, 95) Ama jana saMdhanA zrava mATe te cadravya ke jinadravyane upayoga thAya temAM koI prakArane vadhe nathI. vaLI, meM evuM te kayAMya vAMcyuM ja nathI ke "saiyadrathane upayoga saMdhanA Adhya mika zreya mATe ke vidyAnA pracAra mATe na thaI zake ane ema upayoga koie karyo hoya te te deSabhAgI thAya.' devadravya ke jinadrathane upayoga karanArane je deSabhAgI kahela che te te tene khAI janArane eTale ke anItidvArA tene khaI janArane doSabhAgI batAve che ane e che paNa barAbara. je vyavahAramAM a (ti e eka moTo depa gaNAya che te parama tha: kAmamAM te e vizeSa moTo de 5 gaNA ja joIe. paNa jUnI paraMparAne pUjanArA ane cAlatuM AvyuM che temaja calava rA mArA jemabhAIe A hakIkatane samajI zakatA nathI. mAruM mAnavuM che ke karibhadrasUrinA samayamAM ja A zabda eTale ke saiyadravya ke jinadravya zabda samAjamAM bhAre kalAtala karI mukele. mane AgamanA abhyAsane pariNAme mArI e majabuta mAnyatA che ke mULa AgamayamAM te e zabdane meM kayAMya vAMcele nathI eTale e zabda agamakALa pachI ja avele che. khuda AcArya haridra paNa e "aiyadravya' zabdane * kalpa zabda kahe che. teo kahe che ke "saMgavimukata dene vaLI dratha kevuM ? arthAtu vItarAma de sAthe kaI rIte dravyane saMbaMdha ja ghaTatA nathI, paraMtu e devanA pitAnA sevakanI buddhie tene "devadravya rUpe ka9peluM che" caityavArasIonA samayamAM je aiyapUjA cAlatI tenuM vizeSa rasthalarUpa te vartamAna mUrtipUjA che. Ama che mATe ja AgamagraMthamAM mUrtipUjA vize khAsa koI vizeSa ullekha maLatA nathI. eTale ene lagatA vidhividhAnanA vA bIjA prakAranA ullekha mArA jovAmAM AvyA nathI, je thoDA ghaNA ullekha maLe che tene meTo bhAga svargIya dezanI sAthe vA varganI sAthe saMbaMdha dharAve che. draupadInI kathAmAM mUrtipUjAne lagate eka kathA "ka ullekha maLe che ane te ja ullekha mAnavalokane aMge che. A sivAya jayAM jayAM zrA konA adhikAra AvelA che tyAM meM' kayAMya mUrtipUjAnA ulalekhe joyA nathI. A 94ta huM za ane ullekhanI apekSA e jaNAvuM chuM ane emAM e paNa umera 5 icchuM chuM ke je ullekha maLe che te paNa mAtra kathArUpa che. kayArUpa ubeNe mArI samaja pramANe kevaLa kathA ja batAve che, paNa koI prakArane vidhiniSedha karI zakatA nathI. A kahevAto mAre A zaya evo nathI ke mUrtipUjA paddhati sarvathA | niSphaLa che vA sarvathA adinakara che. paraMtu te paddhati dhIre dhIre dhULa rUpamAM AvIne AvI rIte cAle che. vartamAna kALamAM te bahu dhUlirUpane pAmI che. mArI dhAraNu zAstro abhyAsana pariSNAme evI baMvAyelI che ke mUrtipUjAnI paddhati dareka ma nava upara lAdavA karatAM te mATe tene sataMtra rahevA de joIe. eTale e vidhi karavayAta banAvavA karatAM achika rahevA devI joIe, jethI ene lIdhe saMpradAye na baMdhAya ane saMpradAye vacce saMdha paNa na thAya. anukaMgane lIdhe bhAre depadravya vAta kara ii mUrtipUjA vize 5gu the kahevuM paDayuM che, paNa mAre mULa mudo devadravya jaina samasta saMdha zreya mATe vAparI zakAya e che ane emAM prAcIna zAomAMnuM ke I aDe e tu nathI. ulaTuM haribhadra jevA samartha Agamavivecaka e vAtane Teke * na hu devANa vi davaM saMgavimukkANa jujae kimavi / niyasevagacuddhie kapiyaM devadacvaM taM // saMbodha pra. gA. 90 Ape che. je loko kevaLa zAstradhArI che temane mATe meM A hakIkata kahelI che. paNa jeo potAnA anubhava, taka baLa ane saMgabaLane A carcA mATe upayoga karaze temane devadravyane samasta jaina saMdhanA hita mATe upaga spaSTapaNe jaNAze, jaNAze ane jaNAze ja. becaradAsa jIvarAja dezI paMDita lAlana sanmAna samAraMbha - paMDita lAlanane AchA paricaya tA. 19-6-48 zanivAranA roja vIThThalabhAI paTela roDa upara Avela AnaMdabhuvanamAM zrI. muMbaI jaina yunaka saMdhanA Aya nIce muMbaInA jaina samAja taraphathI suprasiddha vakatA paMDita phatecaMda kapuracaMda lAlananuM jAhera sanmAna karavA nimitte eka sabhA javAmAM AvI hatI. A sabhAmAM bhinna bhinna vicAra pakSanA jana AgevAnoe paMDita lAlana pratye pitAne AdarabhAva vyakata karavA mATe sArI saMkhyAmAM hAjarI ApI hatI. prArthanAgIta sAthe samAnA kAmakAjano prAraMbha karavAmAM AvyuM hatuM. zarUAtamAM muMbaI jana yuvaka saMghanA pramukha zrI. cImanalAla cakubhAI zAhe zrI. nAthajIne sabhAnuM pramukharathAna levAnI vinaMti karatAM paMDita lAlane jaina samAjanI karelI keTalIka sevAono tema ja paMDitajInA jIvananI keTalIka vizeSatAne khyAla ke A hatA ane AvA purUSanuM sanmAna karavA mATe keyalI sabhAnuM pramukhasthAna zebhAvavA mATe pUjya nAthajI jevA puNyapurUSa ApaNane prApta thAya e ApaNuM meTuM sadbhAgya gaNAya ema jaNAvIne AjanI sabhAnuM kAmakAja zarU karavA temaNe nAthajIne vinaMti karI hatI. AvA saMmelanamAM A rIte bhAga levAnI taka ApavA badala samAjane upakAra mAnIne pramukha sAhebe zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIyAne paMDita la lana saMbaMdhamAM pitAnuM vakatavya raju karavA AjJA karI hatI. zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIgAe zarUAtamAM zrI muMbaI jana yuvaka saMdhA nimaMtraNane mAna ApIne bhUtakALanA sarva matabhede bhulI jaIne A sabhAmAM hAjara rahevA badala temaja paMDita lAlana jevI jana samAjanI eka viziSTa vAvRddha vyakitanA sanmAna kAryamAM sahakAra ApavA badala ahiM hAjara rahevA jaina samAjanA jANItA AgevAne upakAra mAnyo hato. tyAra bAda paMDita lAlanane paricaya ApatAM temaNe jaNAvyuM ke "Aje temane 91 varSa thayAM e hisAbe temane janma i. sa. 1857 mAM gaNAya. aDhAreka varSanI umare teo meTrIka sudhI pahoMcyA. tyAra bAda aMgata saMjogone lIdhe temane abhyAsa hADa paDaye ane rU. 1 0 nA pagAre temaNe zikSakane be rasAya zarU karyo. eka zikSaka tarIkenI viziSTa tA nakakI karatI temaNe amuka. parIkSA ApI, je. pariNAme temane rUA. 10 ne pagAra vadhIne rU. 1rA thaye. e daramiyAna AisanA selpha-hela ' nAmanA aMgrejI graMtha uparathI lekamAnya tilaka lakhela "1' na ma / eka pachI paMDita lalananA vAMcavA avI, jenA pariNAme potAne manamAM purUSa yaM karIne teNe AgaLa vadhavAne nizcaya karyo. temanI ne karImAMthI maLatI aDadha zanIvAranI ane AkhA ravivArane ema deDha divasanI chuTI | pitAnA abhyAsa pachI purI niSThA ane khaMtapUka ane kazA ay ida sivAya temaNe upayoga karave zarU karyo. ane pitAnA aMgrejI bhASAnA jJAnamAM temaNe khuba vadhAre , saMskRta bhASAnuM sAhitya paNa sArA pramANumAM vAMcyuM, baMgALI, hiMdI tema ja marAThI paNa teo zikhyA. pariNAme temane sArAM sArAM ' Tayuzane " maLavA lAgyAM ane temAMthI temane mAsika rU 300 nI Avaka thavA lAgI. mULathI ja temanuM vaLaNu moTA bhAge dhArmika tema ja tAtvika dhiSanA adhyayana pAchaLa hatuM. jaina dharmanA graMtha sAhi