Book Title: Dashlakshana Parva
Author(s): Darbarilal Kothiya
Publisher: Z_Darbarilal_Kothiya_Abhinandan_Granth_012020.pdf
Catalog link: https://jainqq.org/explore/211155/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazalakSaNa dharma agnike saMyogase pAnI garma ho jAtA hai aura usake asaMyogameM vaha ThaNDA rahatA hai / ThaNDApana pAnIkA nija svabhAva hai, usakA apanA dharma hai aura garmapanA usakA svabhAva nahIM hai, vibhAva hai, adharma hai / vastuIT apanI prAkRtika (svAbhAvika ) avasthA meM rahanA usakA apanA svarUpa hai, dharma hai / pAnIko agnikA nimitta na mile to pAnI hamezA ThaNDA hI rahegA, vaha kabhI garma na hogA / isI taraha karmake nimittase AtmAmeM krodha, mAna, mAyA aura lobha Adi vikAra ( vibhAva) utpanna hote haiM / yadi AtmA ke sAtha karmakA saMyoga na rahe to usameM na krodha, na mAna, na mAyA aura na lobhAdi utpanna hoMge / isase jAna par3atA hai ki AtmAmeM utpanna honevAle ye saMyogaja vikAra haiM / ataeva ye usake svabhAva nahIM haiM, vibhAva haiM, adharma haiM / karmakI prAgabhAva aura pradhvaMsAbhAvarUpa avasthAmeM ve vikAra nahIM rahate / usa samaya vaha apane kSamA, mArdava, Arjava, zauca Adi nija svabhAvameM sthita hotA hai / yathArthameM vastukA asalI svabhAva usakA dharma hai aura nakalI - aupAdhika svabhAva arthAt vibhAva usakA adharma hai / AcArya kundakunda spaSTa kahA hai ki 'batthu-sahAvoghammI' vastukA svabhAva dharma hai aura vibhAva adharma / AtmAkA asalI svabhAva kSamAdi hai, isalie vaha usakA dharma hai aura krodhAdi usakA nakalI svabhAva arthAt vibhAva hai, ataH vaha usakA adharma hai / isa sAmAnya AdhArapara jIvoMko apane svabhAvameM sthita rahanekA aura karmajanya vibhAvoMse dUra rahane athavA unakA sarvathA tyAga kara denekA upadeza diyA gayA hai / AtmAmeM karmake nimittase yoM to anaginata vikAra prAdurbhUta hote haiM / para unheM daza vargo ( bhAgoM ) meM vibhakta kiyA jA sakatA hai / ve daza varga ye haiM : 1. krodha varga 2. mAna varga 3. mAyA varga 4. lobha vargaM 5. jhUTha varga mumukSu ( gRhastha yA sAdhu) jaba Atma-svabhAvako prApta karane ke lie taiyAra hotA hai to vaha ukta krodhAdiko ahitakArI aura kSamAdiko hitakArI jAnakara krodhAdise nivRtti tathA kSamAdika meM pravRtti karatA hai / sarvaprathama vaha kSamAko dhAraNa karatA hai aura krodhake tyAgakA kevala abhyAsa hI nahIM karatA, apitu usameM pragAr3hatA bhI prApta karatA hai / isI taraha mArdavake pAlana dvArA abhimAnakA, Arjavake AcaraNa dvArA mAyAkA, zaucake anupAlana dvArA lobhakA satyake dhAraNa dvArA jhUThakA, saMyamako apanAkara hiMsAkA, tapomaya vRttike dvArA kAma (icchAoM) kA, tyAgadharma ke dvArA corIkA, AkiMcanyako upAsanA dvArA parigrahakA aura brahmacarya pAlana dvArA abrahmakA nirodha karatA hai aura isa prakAra vaha kSamA Adi daza dharmoke AcaraNa dvArA kro Adi daza Atma-vikAroMko dUra karanemeM satata saMlagna rahatA hai / jyoM-jyoM usake kSamAdi guNoMkI vRddhi hotI 466 - 6. hiMsA varga 7. kAma varga 8. corI varga 9. parigraha varga 10. abrahma varga Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtI hai tyoM-tyoM usake ve krodhAdi vikAra bhI alpase alpatara aura alpatama hote hue pUrNataH abhAvako prApta ho jAte haiN| jaba ukta guNa satata abhyAsase pUrNarUpameM vikasita ho jAte haiM to usa samaya AtmAmeM koI vikAra zeSa nahIM rahatA aura AtmA, paramAtmA bana jAtA hai / jaba taka ina vikAroMkA kucha bhI aMza vidyamAna rahatA hai taba taka vaha paramAtmAke padako prApta nahIM kara sktaa| jaina darzanameM pratyeka AtmAko paramAtmA honekA adhikAra diyA gayA hai aura usakA mArga yahI 'daza dharmakA pAlana' batalAyA gayA hai| isa daza dharmakA pAlana yoM to sadaiva batAyA gayA hai aura sAdhajana pUrNarUpase tathA gRhastha AMzika rUpase use pAlate bhI hai| kintu paryaSaNa parva yA dazalakSaNa parvameM usakI vizeSa ArAdhanA kI jAtI hai / gRhastha ina daza dharmoMkI ina dinoM bhakti-bhAvase pUjA karate hai, jApa dete haiM aura vidvAnoMse unakA pravacana sunate haiN| jainamAtrakI isa parva ke prati asAdhAraNa zraddhA evaM niSThA-bhAva hai| jaina dharmameM ina daza dharmoke pAlanapara bahata bala diyA gayA hai|