Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAratIya svarNayuga ke pAvana prabhAta kI prathama kiraNa ne jaba vasundharA ke aMcala ko apanI citra-vicitra rekhAoM se alaMkRta kiyA, to usake Aloka se Alokita hokara paramocca padAsIna amararAja ne bhI apane devatAoM sahita svanAmadhanya puNyapradhAna isa bhArata deza kI muktakaMTha se prazaMsA kI thii| usa samaya hamArA yaha deza kitanA mahattvazAlI evaM samRddhi - vaibhava vAlA hogA, yaha kalpanAtIta hai? nimnAMkita padya se Aja bhI hama isa kathana ko satya ke atyadhika samIpa pAte haiN| gAyanti devAH kila gItakAni, dhanyAstu ye bhAratabhUmibhAge / svargApavargasya ca hetubhUte, bhavanti bhUyaH puruSAH surtvaat|| brahmacarya tapottamam vastuta: hai bhI yaha aisA hI deza, jisakI prazaMsA meM devatA ta gAkara yaha kaheM ki svargApavarga ko pradAna karane vAlI isa bhAratabhUmi meM ve hI dhanya haiM, jo devatA se punaH puruSa ho, isa bhUmi para nivAsa karate haiN| isakI mahattA kA ekamAtra kAraNa yahI thA ki hamAre deza ke usa gaurava - garimAmaya vaibhava - vikAsa ke kAzrayabhUta parama svArthatyAgI evaM trikAladarzI muni, maharSi tathA mahAtmAoM ne sAmAjika jIvana ko niyamabaddha karane, IzvarIya sattA ko sthira rakhane tathA mAnavIya sRSTi ko kumArgagAminI hone se bacAne ke uddezya se anekAneka zAstroM kI racanA ke sAtha ve amUlya, ucca tathA svAbhAvika vidhAna nirmita kie jinakA anukaraNa kara hamArA yaha deza sahaja hI meM vaha gauravamaya paramoccapada prApta kara sakatA thA / prAcIna maharSiyoM ke praNIta satsaiddhAntika vidhAnoM meM brahmacarya ko prathama aura sarvazreSTha sthAna milaa| saMsAra kI prAthamika avasthA meM yaha unakI apUrva yogyatA thI, jisake phalasvarUpa kaI zatAbdiyoM taka brahmacarya-prathA kA pracAra dhArmika pa se bhArata meM hI nahIM samasta bhUmaMDala meM uttarottara bar3hatA hI aura brahmacaryavratadhArI taponiSTha bhArata ke gurutama gaurava ko bAte rhe| ataeva yaha nirvivAda siddha hai ki bhArata deza ke bharatIya gaurava kA mUlatattva hI brahmacarya hai / isake mahimAzAlI ke paramapUjya vyAkhyAnavAcaspati AcAryadeva zrImadvijayayatIndrasUrIzvarajI mahArAja..... mAhAtmya se Aja kaI zAstra bhare par3e haiM, unhoMne eka svara se isakI prazaMsA kara apanI zAstrIya sArthakatA sampAdita kI hai| brahmacarya tIna prakAra kA hotA hai kAyena manasA vAcA, sarvAvasthAsu sarvadA / sarvatra maithunatyAgo, brahmacaryaM pracakSate // zarIra, mana aura vacana se saba AsthAoM meM sarvadA aura sarvatra maithuna - (saMbhoga) - tyAga ko brahmacarya kahate haiM / uparyukta mata se kAyika mAnasika aura vAcika ye tIna prakAra ke brahmacarya hote haiN| ina tInoM se brahmacarya kA pAlana karane vAle vyakti sampUrNa brahmacArI hone yogya haiN| vividha brahmacarya meM mAnasika brahmacarya hI sarvazreSTha hai| kyoMki isakA pAlana karane para kAyika aura vAcika brahmacarya kA svabhAvataH pAlana ho jAtA hai| prAyaH bahuta se manuSya manovijJAna kA mahattva na jAnakara mAnasika brahmacarya kI avahelanA karate haiN| ve vAstava meM mUrkhatA karate haiN| unheM yaha mAlUma nahIM ki mana kI preraNA se hI pA~coM jJAnendriyA~ pravRtti karatI haiN| kahA gayA bhI hai yanmanasA manute tadvAcA vadati, yadvAcA vadati tatkarmaNA karoti, yatkarmaNA karoti tdbhismpdyte| - jisakA mana meM ciMtana kiyA jAtA hai, vahI vANI se nikalatA hai| jo kucha vANI se nikalatA hai, vahI karma kiyA jAtA hai aura jaisA kucha karma kiyA jAtA hai vaisA usakA phala bhI milatA hai| ataH mana kI spaSTa rUpa se pradhAnatA siddha hai / jo manuSya mana para adhikAra nahIM kara sktaa| vaha kisI bhI prakAra ke brahmacarya kA pAlana nahIM kara sktaa| mana hI manuSya ke baMdhana aura mokSa kA kAraNa hai| gItA meM kahA bhI gayA hai ki 'mana evaM manuSyANAM kAraNaM bandhamokSayoH / ' jisakI manaH sAdhanA siddha ho gaI, vaha dUsare viSayoM para sahaja hI adhikAra kara sakatA hai| ataH mAnasika brahmacarya kA pAlana karanA sarvazreSTha hai / eka paurANika zikSAprada kathA bhI hai MERGING & James For Private Personal Use Only GAMGAMB
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ - yatIndra sUri smArakagrantha - jaina-sAdhanA evaM AcAra kisI samaya brahmAjI tapovana meM tapasyA kara rahe the| tapasyA jina ajJAniyoM kA yaha mantavya hai ki "aputrasya gati sti, karate-karate unheM lagabhaga 300 varSa bIta ge| yaha dekhakara iMdra svarga naiva ca naiva ca" arthAta putrarahita puruSa ko mukti nahIM ko atyaMta bhaya paidA huA ki aisA na ho ki inakI tapasyA miltii| aura svarga to use kabhI mila hI nahIM sktaa| yaha siddha hone para mere iMdrAsana kI maryAdA lupta ho jAe? ataH indra ne kathana kevala ajJAnamUlaka hai, kyoMki prAcIna samaya meM aneka tilottamA apsarA ko tapobhaMga karane ke lie brahmAjI ke pAsa maharSi, hanumAna, bhISma pitAmaha Adi ke putra nahIM the, parantu ve bhejaa| usane tapovana meM Akara apane AkarSaka hAva-bhAva tathA muktigAmI hue haiN| unhoMne akhaNDa brahmacarya kA paripAlana karake kaTAkSoM dvArA brahmAjI para apanA jAdU DAlA aura usakA aisA mukti prApti kI hai| paurANika kathana bhI hai ki 'svargaM gacchanti asara huA ki brahmAjI apane Apako adhika na sa~bhAla ske| te sarve, ye kecid brahmAcAriNaH' jo pUrNa brahmacArI haiM ve sabhI svarga apsarA jisa ora apane pA~va rakhatI, brahmAjI usI ora vAsanApUrNa meM jAte haiM, unameM katipaya meM mokSa bhI prApta karate haiN| kAmadRSTi se TakaTakI lagAkara nihArate rhe| apsarA thor3e hI patraprApti hone se hI koI manaSya mokSAdhikArI yA samaya meM iMdra ke pAsa lauTa AI aura brahmAjI apanI mAnasika svargAdhikArI nahIM bana sktaa| putra yadi asadAcArI aura lampaTa vihvalatA se yoM hI tarasate rahe, ve apanI tIna hajAra varSa taka huA to usakI ciMtA se pitA ke ubhaya loka bigar3a jAte haiN| kI huI tapasyA ke phala se kSaNa bhara meM hAtha dho baitthe| isalie vaha isa loka meM azubha gatiyoM kA pAtra bana jAtA hai| isI prakAra sarvaprathama kAyika aura vAcika brahmacarya ke mUlabhUta mAnasika vyAbhicArI kA putra kabhI suyogya aura sadAcArI nahIM bana sktaa| brahmacarya kA pAlana karanA ucita evaM hitakara hai| brahmacarya ke / vaha apane kutsita AcaraNoM dvArA apane vizuddha kula ko bhI bhedopabheda jAnakara usake mahattvatathA prabhAva kI ora dhyAna denA kalaMkita kie binA nahIM rhtaa| brahmAcArI ke putra pratApI 'sadAcArI anucita evaM aprAsaMgika na hogaa| aura sadupadezazIla hote haiN| kiMvadantI bhI hai ki pArasa ke prasaMga brahmacarya kI mahimA apAra hai, vANI yA lekhanI se usakA se lohA sonA bana jaataa| akhaNDa brahmacArI pArasa ke samAna hai| varNana karanA sUrya ko dIpaka dikhAne ke samAna hai| brahmacarya vaha jisake saMsarga meM abodha vyakti bhI suvarNa sadRza guNavAna aura ugravrata hai, jisakI sAdhanA se manuSya nara se nArAyaNa (paramAtmA) janapUjya bana jAtA hai| brahmacarya meM kitanI zakti hai? yaha aba banatA hai aura vaha sabakA pUjya hotA hai| bhalIbhA~ti samajha meM A sakatA hai| AcArya devazrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAja likhate haiM brahmacarya kA pAlana sAdhu, muni yA saMnyAsI hI kara sakatA cirAyuSaH susaMsthAnAM dRr3hasaMhananA nraaH| hai, gRhastha nahIM' aisA koI pratibaMdha nahIM hai| brahmacarya to sAdhu tejasvino mahAvIryAH bhveyurbrhmcrytH| aura gRhastha donoM kA amUlya alaMkAra hai| kevala yogyatA aura prANabhUtaM caritrasya parabrahaika kaarnnm| zakti ke tAratamya kA dhyAna rakhate hue gRhastha evaM sAdhu kI samAcaran brahmacaryaM pUjitairapi puujyte|| brahmacarya-maryAdA meM kucha bheda hai| gRhastha ko apanI vivAhitA jo manuSya vidhivat brahmacarya kA pAlana karate haiM, ve cirAyu, patnI ke atirikta saMsAra kI anya samasta mahilAoM ko mAtA suMdara zarIra, dRr3hasaMhananI, tejasvitApUrNa aura baDe parAkramI hote va bhaginI kI dRSTi se dekhanA caahie| strI-prasaMga karate samaya bhI haiN| brahmacarya saccaritratA kA prANasvarUpa hai aura parabrahmaprApti RtukAlAbhigAmA hAkara apanA mayAdA kA dhyAna rakhanA caahie| kA mukhya kAraNa hai| isakA pAlana karatA huA manuSya pUjya jo gRhastha tridhA (mana, vacana aura kAyA) yoga se akhaNDa logoM ke dvArA bhI pUjA jAtA hai| brahmarya kA pAlana karate haiM aura kabhI bhI kisI prakAra se isa prakAra kaI maharSi, muni aura zAstroM ne brahmacarya kii| vikArAdhIna nahIM hote, unakA yaha vrata asidhArAvrata kahalAtA mahimA gAI hai aura isakI sAdhanA se amogha siddhiyA~ prApta kI hai| dinakarI TIkAkAra ne likhA hai ki ekasyAmeva zayyAyAM madhye haiN| yahA~ taka ki ananta sukhamaya mokSapada bhI isI se milatA hai| khaDgaM vidhAya strI puMsau yatra brahmacaryeNa svapitaH tadasidhArA vratam arthAt strI puruSa donoM eka hI zayyA para jahA~ brahmacarya se zayana
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ - yatIndra sUri smArakagrantha - jaina-sAdhanA evaM AcAra karate haiM, kabhI mana, vacana, kAyA ko vikRta nahIM hone dete usakA dUsare tapa kucha bhI nahIM hai, brahmacarya hI sarvottama tapa hai| kA asidhArAvrata hai| saMsAra meM aise strI-puruSa virale hI haiN| jisane apane vIrya ko vaza meM kara liyA vaha manuSya nahIM devatA jaina-zAstroM meM isake viSaya meM vijaya seTha-seThAnI kA udAharaNa hai| yaha jAnakara amogha phala pradAna karane vAle brahmacarya tapa kI vidyamAna hai| zAstrakAra isa prakAra ke brahmacAriyoM ke viSaya meM sAdhanA karanI caahie| spaSTa kahate haiM - deva dANava gaMdhabA, jakkha rakkhasa kinnraa| sarvaprakAra se rakSA karanA atyAvazyaka hai| striyA~ bhI tIna prakAra baMbhayArI namassaMti, dukkaraM je kareMti te|| kI hotI haiN| uttama, madhyama aura jghny| jo striyA~ apane pati jo manuSya asidhArA vrata ke samAna brahmacarya kA pAlana ke anakala rahakara apane zIlavrata kA akhaMDa rUpa se pAlana karate haiM unako deva, dAnava, gandharva, yakSa, rAkSasa, kinara Adi karatI haiM. mana, vacana aura kAyA se kabhI paraparuSa kA smaraNa nahIM karatIM aura na use dekhane meM abhilASA rakhatI haiN| paricita anta ho gayA aura vaha kiraNa bhI prAyaH sadA ke lie asta ho yA aparicita anya puruSoM ke sAtha ekAnta sthala meM na kabhI gii| tabhI to Aja sarvatra asadAcAra va vyabhicAra Adi kA ghora vArtAlApa karatI haiM aura na kisI prakAra kA saMparka rakhatI haiN| aMdhakAra chAyA huA hai| isI aMdhakAra meM sAdhu aura gRhastha ajJAnI evaM kAmI banakara apane kartavya se cyuta ho ge| jahA~ hone detii| yadi paidA huA bhI to usako dUra karane kA prayatna gRhastha ko kevala svadArA saMtoSa-vrata kA adhikAra thA, vahA~ vaha apanI vAsanApUrti ke lie kaI anya abalAoM kA satItva karatI haiN| pati evaM kuTumbiyoM ko sadAcArarata banAtI haiM aura naSTa karane meM nahIM cuuktaa| isI prakAra jahA~ sAdhu ko ekAntavAsI apanI hoziyArI se kabhI unako kamArgagAmI nahIM hone detI haiM, banakara mAnasika brahmacarya-tapa kI sarvottama sAdhanA karanI thI. ve striyA uttama striyA~ haiN| vahA~ vaha binA kisI vyavadhAna ke sundariyoM se premAlApa aura jo striyA~ apane pati ko to kisI prakAra kA santApa nahIM unake samparka meM pakar3akara apane amUlya brahmacarya ko dUSita detI aura apane zIla ko bhI khaNDita nahIM hone detI. paranta karane meM bhI nahIM hicktaa| yaha hai viSama dazA Aja ke deza aura bAra apane kuTumba ko anukUla nahIM banA sktii| kabhI-kabhI apane kAmba: samAja kI jise dekhakara hRdaya Antarika vedanA se santapta hue kauTumbika vAtAvaraNa azAnta banAkara apane pati ke santApa aura binA nahIM rhtaa| ataeva Atmonnati aura lokopakAra ke lie kA kAraNa bana jAtI hai| apane svArtha ke lie gharaM kI paristhiti pratyeka gRhastha evaM sAdhu ko ko lakSya meM na rakhakara haThAgrAha yA manamuTAva kA, ciMtA yA na tapastapa ityAhubrahmacaryaM tpottmm| parezAnI kA kAraNa banI rahatI hai| UrdhvaretA bhaved yastu sa devo na tu maanvH||