Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lAbhAnanda (Anandaghana )jI-kRta bAra bhAvanA // vijayazIlacandrasUri zrIAnandadhanajI mahArAja, mULa sAdhupadanuM nAma muni lAbhAnanda hatuM, . te vAta sarvavidita che. avadhUtasvarUpI yogI tarIke temaNe potAnu, gacchamatathI para evaM 'Anandaghana' evaM nAma apanAvyuM hoya, tema banavAjoga che. emanA nAma tathA gaccha Adi vize khUba lakhAyuM che, carcA thaI che, tethI te vAto ahIM aprastuta che. 17mA zatakanA, eka yogInI athavA sAdhaka saMtanI kakSAnA teo jaina muni hatA e vAta nirvivAda sarvasammata che. __emaNe racela stavana covizI (22 stavano) tathA padabahoMterI - ema be racanAo upalabdha tathA prasiddha che. te uparAMta temanI koI racanA adyaparyanta jANavAmAM AvI nathI. vidvAn ane anveSaNa-dRSTi-sampanna mitra muni zrIdhurandharavijayajI mahArAje, tAjetaramAM, phuTakaLa pAnAMmAMthI, A yogI puruSanI eka navInaapragaTa/ajJAta racanA zodhI kADhI che, te atre yathAmati sampAdita karI ApavAmAM Ave che. A racanAnuM nAma che bAra bhAvanA. A racanAmAM kartAe kyAMya potAnuM nAma nirdezyuM nathI. parantu patranA ane racanAnA cheDe ApelapuSpikAmAM "iti bAra bhAvanA AtmasvarUpA lAbhAnandajIkRtA samAptA" evI paMkti che, tenA AdhAre A racanA temanI hovAnuM nakkI thaI zake che. vaLI, A AkhI racanAnI bhASA tathA zabdaguMthaNI jotA, AvaM kliSTa ane mArmika pratipAdana karavAnuM AnandadhanajI sivAya koI- gaju nahi, tethI paNa AnA kartA teo ja hoya - bIjA koI lAbhAnanda nahIM - ema nakkI karI zakAya tema che. pratino, athavA kRtino prArambha jarA vilakSaNa rIte thayo che : "atha avadhukIrtilikhyate". A avadhukIrti eTale zuM hoya ? 'avadhu dvArA kIrtana' athavA 'avadhu mATe kIrtana' evo artha thaI zake kharo. paNa avadhu zabdanI A rItanI hAjarI, kartA lAbhAnandajInI vilakSaNa Antarika/Atmika bhUmikAno saMketa jarUra ApI jAya che. 39 kaDIomAM vyApelI A racanAno viSaya jaina-prasiddha anityAdi
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mA . anusandhAna 35 bAra bhAvanAo, tArtika svarUpavarNana che. kartAe prathama kaDIthI sIdhuM bhAvanAnirUpaNa ja AdarI dodhuM che; ArambhanI tathA antanI pracalita aupacArikatAomAM teo paDatA nathI. A paNa temanI ni:spRha ucca bhUmikA- sUcaka che... bhASA mAru-gUrjara athavA mAravADIpradhAna hindI che. be ja chandono upayoga karyo che : duho tathA chanda. A chanda te sambhavata: kuNDaliyA hoya tevU mane lAge che. cokkasa to jANakAro kahI zake. Anandaghana-sAhityanA premIo tathA abhyAsIone barAbara jANa che ke temanI bhASA keTalI gahana-gambhIra, mArmika ane alpAkSarI hoya che. ApaNe ema dhArIe ke bAra bhAvanA to prasiddha viSaya che, tene to sugamatAthI samajI-ukelI zakAya, to avazya thApa khAI javAya tevU che. dravyAnuyoganA viSayane A laghu kRtimAM temaNe ThAMsI ThAMsIne evo to bharI dIdho che ke abhyAsIo nirantara UMDu manthana karyA ja kare, ane toya tattvano tAga maLe ke nA maLe ! prasaMgopAtta, eka vAta jaNAvavI atre prastuta thaI paDaze ke 'gujarAtI sAhitya koza (madhyakAla)' jevA sandarbha granthamA 'lAbhAnanda' nAmaka kavinuM adhikaraNa ja noMdhAyuM nathI. hA, 'Anandaghana'nA adhikaraNamAM, temanuM nAma 'lAbhAnanda' hovAno ullekha jarUra che, paNa te nAmanuM juduM adhikaraNa nathI. kAMnI sarva racanAo 'Anandaghana' e nAmathI ja maLe che, tethI ja Ama haze ema mAnI zakAya; sAthe ema paNa nakkI thAya ke 'lAbhAnanda' nAmanA anya eka paNa kavi madhyakAlamAM thavAnuM nathI noMdhAyu, tethI paNa A racanA AnandaghanajInI ja che ema siddha thAya che. A racanAnI bhASA stavano/padonI bhASA karatAM vadhu kaThina che. banArasIdAsa vagere adhyAtmavidoe prayojelI bhASA prAyaH A prakAranI che. tethI te prakAranI kRtio-bhASAnA tajjJo ja AnA zabdArtha pakaDI zake. ane te pakaDAya to ja yathArtha padaccheda Adi thAya. atyAre to yathAmati nakala karI mUkI che.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ phebruArI - 2006 bAra bhAvanA // // 50 // atha avadhukIrtilikhyate / / dohA // dhruva vastu nizcala sadA atha bhAva prajyAva / ' skaMdharUpa jo dekhIiM pudagalataNo vibhAva // 1 // jIva sulakSaNA ho mo pratibhAsio Aja parigraha parataNA ho tAsuM ko nahi kAja / koI kAja nAMhi parahuM setI sadA aiMso jAMnI cetanarUpa anupa nija dhana tAhiseM sukha mAnIiM // piya putta baMdhava sayala pariyaNa pathika saMgI pekhaNA sama nAMNa daMsaNasyauM carittaheM raheM jIva sulakSaNA / / 2 / / asaraNa vastu ja pariNavana saraNa sahAi na koya / apanI apanI sakatike sabe vilAsI joya // 3 // chanda // maraNA jANe Ayuhe kAyara soi hoya moha vyApae tAsaho saraNa visoi joya / navi saraNa jovahi appa sohahI satya chai na ju bhAsahI pahicAMna kRta krama-bheda nyAre zuddha bhAva prakAsahi // jima dhAya bAlaka annabhedI bAhira mAraga sama dhare jIvatavya tAsau deha poSI maraNa setI ko DareM // 4 // dohA // saMsArarUpa ko vastu nAMhi e bhedabhAva agyAMna / gyAMnadRSTi dhari dekhi jiyare sabe siddhi samAna // 5 // e saMsAra hI bhAva ho parasuM kIjeM prIti jahAM sukhadukha mAnIiM ho dekhi pudagalakI rIti /
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 anusandhAna 35 pudagala-dravakI rIti dekhI sukha dukha saba mAniyA cahuM gati caurAsI lakha joni ApaNA pada jAniyA // yaha apano pada zuddha cetanamAMhi diTTa ju dIjII anAdi nATaka naTata puggala tAsuM prIta na kIjII / / 6 / / dohA // eka dazA nija dekhike appA lehu pichAni / nAnArUpa vikalpanA so tuM parakI jAMni ||7|| bolata molata sovatA thira moneM jAgaMta / Apa sabhAvi eka puni jiti titi ana nabhaMta |8|| haMsa vicakSaNA ho vicAra ekatA Asa jamma Na kini dharyo ho maraNA ko nahi pAsa / maraNa kisaki na jammu dhario suraga narakeM ko gayo anaMta bala vIrya sukkha jAke dukha kahi ki na so gayo / / nija sahajanaMda sujAva apaneM thira sadA cidaguNa ghaNA dhari dhAMna joyA nahi rUpa doyA jAni haMsa vicakSaNA // 9 // dohA // aNa aNa sattA dhareM anna aNa paradesa / anna anna thiti maMDiyA ana na aMna pravesa // 10 // haMsa sayAnaDA ho appA anna hi joya savva sahAvaI ho maliyo kisahiM na koya navi koya maliyo kisahI setI eka kheta avagAhiyA paradesa para kareM nAMhiM niyata lakSaNa bAMhiyA sobhA birAjita so bhUSita eka sameM payAMnaDA koi nAMhi sAhiba aura sevaka haMsa sayAnaDA // 11 // . dohA // nimmala gati jiya appanI jeho jAMni ayAsa ayAsa chi jaDa jAMni tuMhu veyae appa payAsa // 12 / /
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ phebuArI - 2006 19 haMsA nimmalA ho jANahu appasarIra roga na vyApeM ho duHkha na dArida pIra pIrA na vyApeM duHkha dArida roga nikaTa na Avahi gyAMna daMsaNasyauM carittaha zuddha appA bhAMvahi mala mUladhArI ati bithArI jAti puggala ti bhalA nija deha terI sukhaha kerI jAni haMsA nimmalA // 13 / / duhA // Azrava baMdha appA nahi appA kevala nAMNa jo ina bhAveM anusareM to nimmala hoi vihAMNa // 14|| kevala mala pari vaMjiyo jaM hiso cAhia NAya tiso sabarasa saMcareM pareM na koi jAya // 15 // Azrava ehuM jiyA ho puggala kauMNa upajAva sahi jahi hoi jiyA ho tAkI sakati suhAva subhAva sakti saba tAsu kerI dekhi mUDho mAna e yaha sakala ratanA meM jUM kInI nAMhi koi Ana e tisa bharma buddha sau Apu arujheM eka khetahi vAsaonAdi kAla vibhAva aiMsauM soi jAMNi jiyaDe Azrao // 16 // dohA // yahuM jiu saMvara appaNo appA appa muNeya / jo saMvara puggalataNo kumatirodha haveya // 17 // subhAu rUpa jo diDhe he jANe guNa parinAya / so jiya saMvara joNi tuM apaNeM padeM sa nAya // 18 // chanda / / . saMvara eha jiyA ho apane pada hi vicAri jo paradavva jiyA ho tAkI nAMhi saMcAra saMcAra nAMhi paradaravakero pada hi Apa vicArIiM paMDita guNa sauM bhayau paracauM mUDha doSa nivArai
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 sahaja paraNata bhaI paragaTa kima hohi karama kadaMbaro anAhi vastu sahAi paraNaveM jAMNi jiyaDe sabaro // 19 // dohA // payogI apane payogasauM tyAre jAMNata bhoga / yApeM dekhana sakati he tAkI dhAraNa yoga ||20|| yaha yoga kI rIti heM mali mali kare saMyoga / tAsauM nirajarA kahata heM bichure hoya viyoga ||21|| anusandhAna 35 chanda // nijjarA tAsakI ho kammaha taNA saMyoga thiti pUrI bhai ho lAgeM hota viyoga hota viyoga tasa kauna rAkheM gavana dahadizi dhAvahi pichaleM nivAsa hoya aso AgeM aura na Avahi yaha sakala pudagala - darabakerI milana bicharana AsakI jJAnadRSTi dhare dekhi cetana hoya nijjarA tAsakI ||22|| dohA // sakala daraba triloka meM muni ki paTaMtara dIna joga jugati kara thappiyA nizcaya bhAva dharIna ||23|| chanda // tinuM loka eho hI paramakuTi sukhavAsa muni joga dIyeM ho siddha niraMjana bhAsa siddha niraMjana bhAsa tinakoM sahaja lIlA kijIiM tisa kuMTimAMhiM ju bhAvadhArA bAhira para jeM na dIjIiM kisa guru nAMhi koi celA raheM sadA udAsao Aloka madhya ju kurI racanA tIna loka sukhavAsao ||24|| dohA // kiriyA dharma na hoya dharma karo be dharma karo dharma tu jAMNaNa vastu haiM gyAMnadRSTi dhari joya // 25 // karaNa karAvaNa gyAna nAMhi paDhaNa aratha nahi ora gyAMna diTTe nahi upajeM mohAtani jhakora // 26 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 phebruArI - 2006 soraThi - dharma na paDhiyAM hoya dharma na kAyA tapa tape dharma na dIiM dAna dharma na pUjA japa jape // 27 // dohA // dAMna karo pUjA karo tapa japa karo dina rAti ika jAMNa na vastu bisarI yana karaNI madamAti // 28 // dharma vatthusahAva ho jo pahicAMNo koya tAhi avara kyoM pUjII ho sahaja upajeM soya ||29|| dharma ju nirmala ho jANahu vatthu-sahAva Apa hi dhammiyA ho dharma hi Apa sahAva ApaNo sabhAva hi dharma jAMNo jAMNi dharmI Apahu saMkalapa vikalapa dUra Tarakai yaha nija kara thApahu viveka vrata nija nija hIyeM dharake tihi sahita sobhita saba kalA anAdi vastu-sahAva so jAMni dharma ju nirmalA // 30 // dohA / dulabha parako bhAva tAkI prApati haiM nahi jo apaNo hi sabhAva so kyoM durlabha jAMNIiM // 31 // haMsa na dulabhA ho mukati sarovaratIra iMdirahita jiyA ho pIvahu niramala nIra niramala nIra pAi tirasa bhAMje biraha vyAkula so nahi sugama paMtha hi pathika cAleM sapta bhaimahi ko nahi Atama sarovara jJAna sukha jala mukati padavi sulabho sukSeta paMthasu sasaya gavanoM jana hi jAMni sudulaho // 32 // dohA // so suMNi bAraha bhAvanA aMtaragati ullAsa so sammadiTThi jIvaDA sameM sameM para bhAsa // 33 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 anusanthAna 35 bAhira yogA pariNamana aMtaragati paramattha so tisa paMDita jAMNa tuM ora save akayattha // 34 / / sudravya khetra sukAlasuM so sabhAva sama lINa sahaja zakti paragaTa bhai Anana bhAseM dIna // 35|| guNa sattA ke jAMNa te sAta bhai cahua ora vinu jAneM aeNsI huti jita. tita lAgata sora // 36 / / sora gayo cihuM corako bitI nisA apANa guNa sattAke jANateM niramala dRSTi vihAna // 37|| karma subhAva udaya gata sameM samarasa lIna mAkhI bhUta thityA thakiM dekheM gyAMna praviNa // 38 / / akatha kahAM[nI] gyAMnakI kahaNa suNaNa kI nAhi ApahI pe pAiI jaba dekheM ghaTamAMhiM // 39 // iti bArabhAvanA AtmasvarUpA lAbhAnaMdajI kRtaH // samAptaH / kaDI kra. zabda artha prajyAva sama paryAya samyak dhAvamAtA AtmA mahelAta/havelI dhAya appA molata payAMnaDA saMbaro payogI/payoga vatthusahAva saMvara prayogI/prayoga vastusvabhAvo dharmaH bhaya