Ayodhya Tirthno Itihas

Author(s): Jethalal Dalsukhram
Publisher: Chanchalben Kasturchand Sheth
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032663/1

Page #1

नम्र सूचन इस ग्रन्थ के अभ्यास का कार्य पूर्ण होते ही नियत
समयावधि में शीघ्र वापस करने की कृपा करें. जिससे अन्य वाचकगण इसका उपयोग कर सकें.
॥ श्री गौतमस्वामीनि लब्धी घणी होजो ॥
સંવત ૨૪૬૨ સેલાના નરેસ પ્રતિબાધક આગમ દ્ધારક આચાર્ય
શ્રી સાગરાનંદ સુરિશ્વરજી.
શ્રી અયોધ્યાતિર્થનો ઇતિહાસ
[ ધાં વંચાવે અને આનંદ પામો ]
*
I
લખનાર: પંડિત જેઠાલાલ દલસુખરામ તાલુકા વિજાપુર મુ. (લાડોલ) હાલ અચાયા.
શેઠ. કસ્તુરચંદ તરભવનદાશની ધર્મપત્નિ બાઈ
ચ'ચળ તરફથી ભેટ. ઠે. કીકાભટની પાળ. મુ. અમદાવાદ.
વીરવિજય ઝીં. પ્રેસ. રતનપોળ, સાગરની
ખડકી-અમદાવાદ.

Page #2

ૐ નમઃ
॥ श्री गौतमस्वामीजिनी लब्धी घणी होजो ||
શ્રી અયોધ્યાતિર્થનું વૃતાંત.
( ોજ )
ॐ नमः श्री तीर्थराजाय सबै तीर्थ मयात्मने । ગીતે યોગીનાથાય, વાતી તાય જ્ઞાયિતે॥ ૨ ॥
સર્વે તીમય જેનું સ્વરૂપ છે, એવા શ્રી તિરાજા તેમજ પરમ યાગીશ્વર દેહાતીત વેદેહી અને વિશ્વમાતા એવા શ્રી અરિહુ ત પરમાત્માને અમારા નમસ્કાર હો.
( ×ોજ ) ( બ્રહ્માંડપુરા) नाभिस्तु जनयेत्पुत्रं, मरुदेवा मनोम रुपभं क्षत्रिय श्रेष्टं, सर्व क्षत्रस्य पूर्वकम् ॥ रुषभाद भारतो जज्ञे, वीरपुत्र शताग्रजः ।
अभिषिच्च भरतंराज्ये, महा प्रावृज्य माश्रित ॥ १ ॥
નાભિરાજા અને માતામાદેવ્યાના મનહર પુત્ર ક્ષત્રીઓમાં શ્રેષ્ટ તેમજ ઇશ્વાકુંનામના ક્ષત્રીઓના વંશના સ્થાપક રૂષભજી એવી પવિત્ર ભરતભુમીમાં રૂષભદેવને ત્યાં વીર એવા સેાપુત્રાએ જન્મ લીધે, તે સાપુત્રામાં જેષ્ટ પુત્ર ભરતજીને રાજ્યગાદી આપી અને ખીજા નવાણુ પુત્રાને પણ જુદા જુદા દેશમાં રાજ્ય સાંપ્રત કર્યું.
( શિવપુરા )
अष्टषष्टिसु तिर्थेषु यात्रायां तत्फलं भवेत् । आदिनाथस्य देवस्य स्थरणे नापितद्भवेत् ॥ २ ॥

Page #3

હિંદુ સનાતન ધર્મમાં વર્ણવેલ જે પવિત્ર અડસઠ તિર્થ કહેવાય છે. તે તિર્થની યાત્રા કરવામાં જે ફલ પ્રાપ્ત થાય છે. તેનાથી પણ અધિક ફળ એક વખત આદિનાથ ભગવાનના નામનું સ્મરણ કરવાથી આદિનાથના જન્મ સ્થાન તિર્થપતિશ્રી અયોધ્યાજીનાં દર્શન કરવાથી પ્રાપ્ત થાય છે. પુર્વે ઇન્દ્ર અને દેવતાઓની વસાયેલી વિનિત જન સદા સર્વદા જ્યાં વાસ કરે અને દેવ ગંધર્વ જે ભુમિમાં અવતરણુય માટે લાલાપીત રહે તે સર્વ જગતમાં પ્રિય સર્વ તિર્થોમાં પવિત્ર જૈન ધર્મની જન્મ દાતાએ ઈન્દ્રપુરી સમ વિનિતા નગરીમાં શ્રીભુવન પુછત ઈશ્વાકુ વંશના સ્થાપક યુગલાદિ ધર્મના પ્રણેતા શાસન નાયક અનંત ઉપકારી અનંતજ્ઞાની શ્રી જીનેશ્વર દેવ અરિહંત પ્રભુશ્રી આદિનાથ રૂષભદેવજી પ્રાગટય થયા, શ્રી આદિમાનવ શ્રેષ્ટ શ્રી રૂષભદેવ ભગવંતે આ સંસારનું બંધારણ અને જૈન આર્યસાસનની રચના કરી. સમસ્ત જીવોપર અનંત ઉપકાર કર્યો. શસ્ત્રધારી અને લેકરક્ષામાં દક્ષ એવા ક્ષત્રીઓને ધર્મતત્વ અને ક્રિયા મનીષ્ટ બ્રહ્મચર્ય યુક્ત એવા બ્રાહ્મ
ને કૃષી, વાણીજ્ય અને ગૌપાલન કરવાવાળા એવા વૈોને તથા અન્ય શર્વપ્રકાનું કામ કરવાવાળા એવા શુદ્રોને માટે ચાતુવર્ણ વ્યવસ્થા કરી. જૈન આર્ય સંસ્કૃતીને પ્રવાહ ચાલુ કર્યો, પુર્વના મહા પુણ્ય
ગથી આપણને અજોડ જૈન સાસનની પ્રાપ્તિ થઈ છે, આવા સાસનને પમાડે એવા તિર્થંકર આ પવિત્ર ભુમિમાં થઈ ગયા. એવા મહાન અવતારી પુણ્ય પુરૂષો પણ આપણને પુણ્ય વેગે પ્રાપ્ત થયા. એ આપણું શર્વેના અહોભાગ્ય કહેવાયા.
જગતપિતા કિવા જગતગુરૂ શ્રી જીનેશ્વર ભગવાન શ્રી રૂષભદેવછને જન્મતિર્થ પતિશ્રી વિનીતાનગરીમાં થયો, આ પવિત્ર ભુમિમાં ભગવંતે દિક્ષા લીધી. ઈન્દ્ર અને દેવતાઓએ સમોસરણની રચના કરી, સાસન નાયકશ્રી આદિશ્વરે સાસન વ્યવસ્થાના માટે ચતુરવિધ સંઘની ચૌદ ગણધરની સ્થાપના કરી, દુનિયાને દાખલો બેસાડવા ખાતર સાસન પ્રણાલીની જડમજબુત કરવાને માટે પિતાના સેવીર પુત્રામાંથી

Page #4

પરમપ્રિય એવા ચેષ્ટ પુત્ર ભરતેશ્વરજીને વિનિતાનગરીના અધિષ્ટાતા સ્થાપી. આર્યાવર્તના ચક્રવૃતિ સમાષ્ટની ગાદી આપી અને નવાણું વિરપુત્ર તેમજ પ્રાતઃ સ્મરણીય સતી બ્રાહ્મી, સતી સુંદરી જેવી સુસીલ પુત્રીઓ પ્રમુખ બાહુબલજીને જેન ધર્મની દિક્ષા આપી દીક્ષીત કર્યા હતા. શ્રી ભરતેશ્વરજીને દેશના દેઈ રત્ન જડિત ભગવાનની પ્રતિમા સાથે સંઘવી બનાવી શ્રી તિર્થ સિદ્ધ ક્ષેત્ર શેનું જ્યને પ્રથમ ઉદ્ધાર કરાવી કનકમય મંદિર બંધાવરાવ્યું હતું, ધન્ય હો એવા સિદ્ધ સંઘવી પુરૂષ શ્રેષ્ઠ છે. વધુમાં શ્રી ભરતેશ્વરજીના પુત્ર પુંડરિકજીને પ્રથમ ગણધરની પદવી આપી સાસન પ્રણાલી કાયમ કરી હતી, આર્યાવર્તન ઉતરાખંડની અજોડ પવિત્ર ભુમિમાં શ્રી આદિશ્વર ભગવાનનાં સ્વન, જન્મ, દિક્ષા, એવાં ત્રણ કલ્યાણક.
શ્રી અછનાથ ભગવાનનાં સ્વન જન્મ દિક્ષા કેવલજ્ઞાન એવાં ચાર કલ્યાણક. શ્રી અભિનંદન ભગવાનનાં સ્વન જન્મ દિક્ષા કેવલજ્ઞાન એવાં ચાર કલ્યાણક. શ્રી સુમતિનાથ ભગવાનનાં સ્વને જન્મ દિક્ષા કેવલજ્ઞાન એવાં ચાર કલ્યાણક, શ્રી અનંતનાથ ભગવાનનાં સ્વન જન્મ દિક્ષા કેવલજ્ઞાન એવાં ચાર કલ્યાણક. મળી પાંચ ભગવાનના ઓગણીશ કલ્યાણક થઈ ગયાં.
શ્રી અયોધ્યા તિર્થ પુર્વકાલમાં આર્યવર્તના ઉતરાખંડમાં ઉત્તર કૌસલની રાજધાનીનું એક મહાન વ્યાપારિક મથક હતું. આ પવિત્ર નગરીમાં નાભિરાજાના પુત્ર શ્રી આદિશ્વરથી લઈ ભરત ચક્રવતિ તેમના પુત્ર અને ભગવાનના પહેલા ગણધર સ્વામી પુંડરિક શ્રેયાંસકુમાર સુર્યસારાજા, સાગર ચક્રવૃતિ જીતશત્રુ રાજા શ્રી અછતનાથ, સંવર રાયાશ્રી ભિનંદન મેઘરાય શ્રી સુમતિનાથ સિંહર્સન શ્રી અનંતનાથ સત્યવાદિ રાજા હરિચંદ્ર, ચક્રવતિ રાજા દિલીપ દિગ્વીજયી સુર્યકુલ ભુષણ રાજા રઘુ એક વચની રાજા દસરથ એક પત્નિ વૃતધારી આદર્સ પુરૂષોતમ રામચંદ્ર રાજા ચંદ્રાવત અને મહાવીર

Page #5

સ્વામીના નવમાગણુધરજી જેવા અનેક અવતારી મહાપુરૂષો ઉત્પન્ન થઈ ગયા છે, માતા મારૂદેવાથી લેઇ રાણી સુનંદા સુમંગલા માતા વિજ્યા સિદ્ધાર્થ્થા મંગલા સુપસા સુનંદા સુતા રૂષભ નદીની અને ભરતજીની બહેનડી બાલ કુમારી બ્રાહ્મી સુમઠાસુતા, રૂષભન`દિની બાહુબલીજીની બહેનડી સુંદરી સતી તારામતિ કૌશલ્યા, સીતાજી જેવી આસ મહિલા સન્નારીએ સતીએ થઇ ગઈ છે, પુર્વ કાલથી માંડી વર્તમાનકાલ સુધી આ નગરીનાં પાંચ નામ થયાં છે. (૧) ઈંદ્રપુરી વિનિતાનગરી, સાં ઉતરપુર, કૌશલ્યા, અપેાધ્યા, જે હાલમાં પ્રસિદ્ધ છે. વમાન અયેાધ્યામાં પૂ`કાલની એ નિશાનીઓ મેાજુદ છે. એક નગરીની ઉત્તર દિસા તરફ પૂર્વાભીમુખે વહેતી સરયુજી જેનાં કલરવ, નાદ, ધવલ, આચ્છાદિત હિમાલીયાના પવિત્ર વહેણુ ચક્ષુઓને આનંદિત કરે છે. અને ખીજો પહેલાં આરાને સૂર્યકુંડ જે અયેાધ્યાથી ત્રણ કાસ પર આવેલ દર્શીન નગરની સરહદ પર છે. જે નગર વર્તમાન શ્રી અયેાધ્યા રાજ્યવંશના સ્થાપક મહેન્દ્ર મહારાજ દસિંહજી એ પેાતાની યાદગીરોમાં વસાવેલ છે. જે સ્થળે રાજ્યની દેખ ભાલ નીચે ભાદ્રમાસના સુકલ પક્ષના પહેલા રવિવારે મેાટા મેળે ભરાય છે.
અયેાધ્યા શહેરના રેલવે સ્ટેશનથી એક માઈલ દુર પર્ પશ્ચિમ દીશા પરના કટરા મહેાલ્લામાં રાજ્ય માર્ગની સડક પર એગણીશ કલ્યાણકની પવિત્ર ચરણ પાદુકાઓવાળુ શ્રી જૈન શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક મદિર સુરક્ષિત હૈયાત છે. મંદિરના કલ્યાણકની વચ્ચે બિરાજમાન સમેાસરણના ચોતરાની ઇંટા પુરા તત્વેતાની શોધ પરથી માલુમ થાય છે કે તે ઇ. સ. પૂર્વાંની છે. ઈ. સ. પુર્વ અને વીર્ :સંવત્ ૨૨૨ માં આ સુહસ્તિસૂરીજી મહારાજ થઈ ગયા છે.
આપનાં સદેપદેશથી મૌર્ય વંશીય સમ્રાટ મહારાજા સંપ્રતિને પ્રતિમેધ મળ્યા, જૈન શાસનને અપનાવી જૈની અન્યા. સંપ્રતિ રાજાને એવા નિયમ હતા કે સવારના રાજ એક નવા મંદિરની પ્રતિષ્ટા

Page #6

શ્રવણુ કરી દાતણ કરતા હતા. સંપ્રતિ રાજાએ પેાતાની જીંદગીમાં સવા લક્ષ જીનમંદિર બંધાવ્યાં. સવાકરોડ નવિન પ્રતિમા ભરાવી છત્રીશ હજાર જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યા, પચાણું હજાર ધાતુની પ્રતિમા ભરાવી. અને એક લાખ દાનશાળાએ અનાવરાવી હતી, જૈન ધર્મા ઉપદેશ કરવા શાસન ધર્માંતા ફેલાવે કરવા તાતાર, કાબુલ, ગ્રીક દેશ સુધી ઉપદેશકા મેાકલ્યા હતા. આવા દાનેશ્વરી મહારાજાના વરદ હસ્તે આ તિર્થના ઉદ્ધાર થયા હતા, અને રત્નપુરી તિને પણ તેમણે જ ઉદ્ધાર કરાવ્યા હતા. સંપ્રતિ સજાના વખતની પ્રતિમાજી હાલ પણ મૌજુદ છે.
આર્યાવર્ત નાશક પ્રવક સમ્રાટ રાજા ચંદ્રગુપ્ત બીજા જેનું નામ વિક્રમાદિત્ય હતું. તેમના રાજ્યકાળમાં આર્યાવર્તીની ઉતર પશ્ચિમ સરહદ પર આવેલ તક્ષશિલા નગરીને ક્ષત્રપ રાજા કનીષ્ટક જેને ઐતિહાસીક દૃષ્ટિએ નાગ, તક્ષક, યક્ષ, સૌથીઅન કે શક જાતીનેા વર્ણવેલા છે. તે સૂર્યવંશીય સૂર્યોપાસક શક રાજા ક્ષત્રપ કનીષ્ટ કે ભારતના ઘણા પ્રાંતા તાખે કર્યા હતા. જેમાં ભારતની પશ્ચિમ સરહદથી તે મારવાડ, સિંધ, કચ્છ, ગુજરાત, કાઠીયાવાડ વિગેરે ખાસ હતા. તેણે પેાતાના નામને શક સંવત્સર ચાલુ કર્યા હતા. જેને ઐતિહાસમાં ઈ. સ. પુર્વે ૩૧૯ વષઁ ઉપર થઇ ગયેલા લખેલ છે. તેને હરાવી તામે કરી મૌય સમ્રાટ રાજા ચંદ્રગુપ્તે તે ચાલતા શક સવચ્છરને પેાતાના નામ નીચે બદલી પેાતાનું નામ સત્તાધારી મહારાજા વિક્રમાદિત રાખ્યું. તે મહારાજા વિક્રમાદિત્યે . ધ્વંસ બની હુઈ અયેાધ્યા નગરીને! ફરીથી ઉદ્ધાર કર્યો, ફરીથી રચના કરી વસાવી હતી, અને પુરાણી નગરીનું નામ અમર રાખ્યું હતું. અને આ પવિત્ર તિને પણ તેમણે જ ઉદ્ઘાર કર્યાં હતા. ચેાતરાની સમવસરણુ વાળી ઈંા તે મહારાજા ચંદ્રગુપ્ત વિક્રમાદિત્યના વખતની છે.

Page #7

આર્યાવર્તની પવિત્ર ભૂમિ પર અનેક પરદેશીના હુમલા થયા. શક, કુણુ, સીથીઅન, મેગાલીયન, ગ્રોક, ઇરાની, તક્ષક, યજ્ઞ, નાગ વગેરે દેશના વતનીઓના કારમા ધા સહન કર્યાં, ઘણાએએ આનંદવન સમી ભારતીય વાડીને વીછેદ કરી વીચરવા લાગ્યા, કહે કે તે વખતના મહાન સાગર સમ જૈન આ સંસ્કૃતિના અજોડ શાસ નમાં મળી ગયા. શાસન ધર્મને અપનાવ્યા, પેાતાના બનાવ્યા. ધન્ય હા, તે શાસન પ્રેમી રાજાઓને ધન્ય હો. તેવા મહાન ઉપદેશક આચાર્યોને કે જેઓની અથાગ મહેનતે ભાવી ચક્રમાં ભુલા પડેલ રાહદારીઓને રસ્તા અતાન્યેા. તે વખતમાં આયવ અન્તત અલ્કે સારા એસીઓ ખડમાં જૈન આવા એક એક બચ્ચા પેાતાને ( અહિંસા પરમેાધમ ) જૈન આ કહેવરાવવામાં પેાતાનું ગૌરવ સમજતા હતા, આર્યાવના ખુણા ખુણામાં જૈન આ શાસનની વીરહાક વાગતી હતી. થઇ ગયાં તે વાતને વરસેા વીતી ગયાં.
ઇ. સ. સાતમી શતાબ્દીની વાત છે કે જે વખતે ન જીરવી શકાયા, જૈન ધર્મના તાપ. ખરા બપોર હતા, જૈનશાસનના વિઘ્ન સàાષીઓએ ધ પર દુરાધાત શરૂ કર્યાં. સ્વાંગ ધારણ કરી સાધુ અની શાસન ધર્માંની નિદાના પાયેા શરૂ કર્યાં, પુસ્તકાની નવી રચનાએ કરી. અનેક સંપ્રદાયેા ઉપર પ્રહારે શરૂ કર્યાં, ભારતની ભેાળા પ્રજા ભાળવાઇ ગઈ. એ તા આપણા જન્મસિદ્ધ હક્ક છે, કે ભલે આપણાં બાળકાને મીઠાઈ આપી, ઝભલાં ટાપી, દાગીના ઝૂંટવી લે, ભલે અનેક લાલચે આપી અવળે રસ્તે દોરી જાય, તે કાળને હવે યાદ કરવાથી શેા ફાયદા, દોષ આપણા સમાજને. ધ વ્યવસ્થામાં છુટ પડી.
શાસન નાયકની.
આપસની ફુટે ઝેરી ખીજ વાવ્યાં અને તેને લાભ ખીજા લેઇ ગયા. ઉતરાખંડની પવિત્ર ભૂમિ પરથી તે વખતમાં સાધુ, આચાય દેવાએ વિહાર કર્યાં, એક પક્ષ ગયે। દ્રાવિડ કર્નાટક તરફ.

Page #8

અને બીજે ગયો ગુપ્ત સામ્રાટેની સાથે સૌરાષ્ટ્ર તરફ જે વખતે વલભીપુરની સાધુ મહાસભામાં ધર્મ પુસ્તકે લીપી બદ્ધ થયા. શાસન ધર્મને રાજાઓએ પિતાનો માન્યો. શ્રાવકેાએ સૌરાષ્ટ ગુર્જર રાષ્ટ્રનો આશરો લીધો. ઉતરાખંડના તિર્થ સ્થળોના તિર્થંકરની કલ્યાણક ભૂમિને શાસન પ્રેમીઓએ ત્યાગ કર્યો, કઈ ખબર લેનાર ન રહ્યું. ઘણું વર્ષ તેવું ચાલ્યું, બાદ તે કાબુલીઓના હુમલા શરૂ થયા. સમ્રાટુ અકબરના રાજ્યકાળમાં જૈનાચાર્ય શ્રી હિરવિજયસૂરિશ્વરે ઉતરાખંડના તિર્થી માટે અભય વચન માંગેલું અને તેમના રાજ્યકાળમાં કોઈ પણ તિર્થને અડચણ ન આવવા દીધી. બાદ અયોધ્યામાં નવાબી શરૂ થઈ. રાજ્યોમાં ભાગલા પડયા જે વખતમાં જેની શ્રાવકોની વસ્તી ઘટતી થવાથી અને બીજી તરફ રામાનંદી સાધુઓનો સંપ્રદાય બલિષ્ટ થવાથી ઘણા શ્રાવકે રામાનંદી વૈષ્ણવ બની ગયા. હાલ અયોધ્યાના ખાસ વતની વૈો પિતાને સો વરસ ઉપરના જેની બતાવે છે, જે વખતે પણ આ તિર્થ વૈશ્નવ બનેલ વૈશ્ય અગ્રવાલ (અસલના જૈની) મહાજનોના કારોબારમાં આવ્યું. તેવા ડામાડોળ અંધાધુંધીવાળા સમયમાં પણ વીર નર શાસન પ્રેમી તિર્થોદ્ધારક ખડા થયા વીર સંવત ૧૮૭૧ વિક્રમ સંવત ૧૪૦૧ની સાલમાં કાશી નિવાસી બ્રહદ ખરતર ગચ્છી ભટ્ટારક શ્રી છનાભસૂરિ શિષ્યોપાધ્યાય શ્રી હિરધર્મસૂરિજી તન્શીષ્ય શ્રી કુશલચંદ્રસૂરિજીના સદુપદેશથી જયપુર નિવાસી ઓસવાલ વંશીય શ્રેષ્ટ હુકમીચંદજીના વરદ હસ્તે આ તિર્થને ઉદ્ધાર થયો. અને ચરણ પાદુકાઓ સાથે શ્રી અજીતનાથ ભગવાનની પ્રતિમા સ્થાપન કરી.
સં. ૧૮૫૭ના બળવા બાદ બચ્યા હુવા જેની આમ તેમ ભાગી ગયા. તિર્થની વળી પાછું કોઈ સંભાળ રાખનાર ન રહ્યું. જે વખતે કાશીનિવાસી મંડલાચાર્ય શ્રી બાલચંદ્રજીના શિષ્ય દિગમંડલાચાર્ય શ્રી નેમિચંદ્રસૂરિજીના પૂર્વગદીધરેએ સમસ્ત ઉતરાખંડમાં

Page #9

અનેક પાખંડ ધર્મિઓને હરાવી સનાતનીઓની સામે થઇ. બનારસ રામઘાટની પરાપૂર્વની ગાદી ત્યાંના મંદિર. ભેલીપુર, ભદેની ચંદ્રપુરી, સિંહપુરી, રત્નપુરીના તિર્થોનું રક્ષણ કરવા સમર્થ પ્રય ને કર્યા.
પૂર્વકાલની વિનીતા નગરી વર્તમાનકાળમાં નહોતી રહી. શાસન ધર્મના પાંચમા આરામાં જે બનવું જોઇએ તે ભગવાનની જન્મભૂમિમાં પહેલું બનવા પામ્યું. વર્તમાન અયોધ્યામાં અનેક ફેરફાર થઈ ગયા, અન્ય ધર્મ વિલંબીઓના ઉપદેશ શાસન ધર્મમાં ધકકે પહોંચ્યા. કહી દે કે સારા ઉતરાખંડમાં ધર્મ પર પરિવર્તન થઈ ગયું.
આ પરિવર્તનશીલ સંસારમાં યુગ્લાદિ ધર્મના સ્થાપક શ્રી તિર્થંકર પ્રભુ શ્રી આદિનાથજીના જન્મસ્થાનમાં અનેક ભાવયાત્રા ભગવાનના પવિત્ર કલ્યાણક અને ચરણ પાદુકાઓનાં દર્શનાર્થે પવિત્ર તીર્થભૂમિને ચરણસ્પર્શ માટે આવ્યા કરતાં હતાં. મંદિરની જગ્યાએ તેમજ ધર્મશાળાના કંપાઉન્ડમાં જે વખતે ફકત ટુરીટી હાલતમાં બે ઓરડીએ દરવાજા પાસે હતી. અનેક પ્રકારની આશાતનાઓ થતી જોઈ ભગ્નાવસ્થાની હદપર આવનાર તીર્થ પડુ પડુના પોકાર સાથે ડોકી કરતું. તીર્થ કેાઈ તીર્થોદ્ધારક ભાવિક ભક્તની ભાવભીની નજરમાં આવવા જાણે પ્રેરણા કરી દેશના દઈ રહ્યું હોય તેવું દેખાતું હતું. જાગો, જાગે, આળસ મરડી ઉભા થાઓ. આ તિર્થંકર દેવના નંદને આવે અને નિહાળે, આપણું ધર્મસ્થાપકે ને છે કે વિમળશાહ, જગડુશા, કયાં ગયા તે વસ્તુપાળ તેજપાળ. ક્યાં ગયો. તેવા ધર્મ ધુરંધર રાજાઓ. કોઈને સાંભરતું નથી. ત્યારબાદ એક દિવસની વાત છે જેનાચાર્ય શ્રી સાગરાનંદસૂરિશ્વરજી મહારાજને પુન્યવિહાર સં. ૧૯૮૩ ની સાલમાં અયોધ્યામાં થયો. તિર્થની હાલત જે દિલ કંપાયમાન થયું તેવીજ આત્માપર ચેટ લાગી. ડીજ વારમાં તિર્થના ઉદ્ધાર માટે ભાવના પ્રગટ થઈ. ત્યાંથી

Page #10

-
પૂર્વમાં વિહાર કરતાં રસ્તાના અનેક શહેરોમાં ઉપદેશ રારૂ કરી દીધે અને ગુજરાત તરફ વિહાર કરતાં અમદાવાદ પધાર્યાં. સ. ૧૯૮૪ ની સાલ સને યાદજ હશે. ત્યાર બાદ જે વખતે શ્રી શેત્રુજય તિ ડુંગર અધ હાવાથી વરસી તપનું પારણુ કરવા ધન્યવાદ શ્રી રાજનગર (અમદાવાદ) નિવાસી પુણ્યÀાક સ્વ`વાસો શ્રીમાન્ શેડ ધન્યવાદ મનસુખભાઇ ભગુભાઈની પેઢીના મંત્રી અને ભગવાનશ્રી મલ્લિનાથજી ભાંયણી તિનું મંદિર બનાવ્યું. સ્વવાસી શે′જી શેનાભાથં ચુનીલાલની ધર્મ પત્નિ બાઇ વીજકુવરનું આગમન વાર્ષિક તપના પારણા માટે તિર્થ શ્રી હસ્તિનાપુર થયું. યાત્રાઓ કરતાં કરતાં શ્રી અયેાધ્યાજી પધાર્યા, આપના દિલમાં પણ ભાવના પ્રગટ થઇ અને તિર્થંને! ઉદ્ધાર થવા જરૂરી છે, તેવા નિશ્ચય કરી ત્યાંજ સંકલ્પ કર્યો કે (કાર્ય સાધ્યામી વા દેહ પાતયામિ) ધન્ય હે। તેવી વિદુષી સન્નારીની અચળ ભાવનાએને અટક ટેકીને. એમ તેા ખાઈ વીજીનું આગમન પહેલાં પણ થઇ ગયું હતું. છતાં હાલની ભાવના કાંઇ મેરજ હતી, જ્યારે ગુજરાત તરફ પ્રયાણ કર્યું. શૈલાણા નરેશ પ્રતિાધક આગમાદ્વારક આચાય અને અમદાવાદ જતાં મહારાજશ્રી સાગરાનંદસુરીશ્વરજીને વાંદવા ગયા તે સલાહ લીધી. મહારાજશ્રીએ ઉપદેશ કર્યા કે અમે બાજી તિર્થના ઉદ્ધાર થવા જરૂરી છે. અયેાધ્યામાં ઉદ્ધારને માટે ફુટેલાં કુરાને મહારાજશ્રીના ઉપદેશે જળર્સીંચન કર્યું. પા! નિશ્ચય કરી કાર્યારંભ માટે મહારાજશ્રોને યાચના કરી અને ત્યાંજ ટીપ શરૂ થઇ. જ્યાં તપસ્વીને હસ્ત ટીપપર થયા. હવે કલ્યાણકનું મુહુત શરૂ થયું. એક બાજુ ટીપ માટે મુંબઇ, અમદાવાદ, ભાવનગર કલકત્તા વગેરે શહેરામાં ફરવા માંડયું. ચાર વરસના ગાળામાં પણ શ્રી અયે વ્યાજ તોમાં અનેક રંગ બદલાઇ ગયા. ન કહેવાય તેવાં કારસ્થાને રચાયાં. ન બનવા જોઇએ તેવા બનાવે। બનવા પામ્યા. જેનાથી જેટલું થાય તેવી નીતિએ શામ, દામ, ભેદ, દંડથી કામ લીધાં. તિથૅfદ્વારક બાઈજી પર અનેક આફતા આવી, અને હજી પણ આવ્યે

Page #11

૧૦
ાય છે, છતાં ધરમપસાયથી દેવકૃપાથી ધર્મ તો ટૅક છુટતા નથી. આઇએ લીધેલું કામ હજુ સુધી સાચવી તિનું કામ ચાલુ રાખે ગયાં છે. બાની અવસ્થા પાકી છે તે અભણ છે પણ ધટેક રાખ્યા છે. બીજી બા પર આફત આવી ને બાઇની એ પેટીએ ઉપડી - તે પણ સમતાભાવ રાખી કામ કરે જાય છે, દિવસના પણ દેખતાં ડર લાગે તેવી જગ્યા આજે ઇંદ્રપુરી સમ દેખાય છે, સમે સરણની બહારના કલ્યાણક વાળેા કિલ્લા જે ખડિયર દશામાં હતા, જ્યાં નાં ઝાંખરાં બાઝેલ હતાં, જ્યાં ઉભા રહેવાને માટે એક પણ સ્વછે જગ્યા નહોતી, તે જ્યાં મેટા ખાડા હતા, દિવસે પશુ બિહામણી અને ભયાનક દેખાય તેવી વીકરાલ જગ્યા પર આજે દેવની સાથે ગુરૂ મહારાજની કૃપાએ, આચાર્યદેવની અાશિષે અને શાસનના કર્તા અનુક...પાએ સકળ ચતુરવિધ સંઘની સહાયતાથી ભરપૂર મનમેં ક ધાર્મિક દૃષ્ટાંતેની સાથે રમણિય મનેહર તીર્થસ્થાન બનવા રાખ્યું છે. માંદરા એગણીસ કલ્યાણકાળે! એક માળ તૈયાર થઈ ગયો છે. મંદિરની લંબાઇ ૧૦૫ ટ ચૌડાઇ ૫ ફુટ, ૬૬ ફુટ ઉંચાઈ સીખરબંધ ૧૨ દેયડીએ વાળુ' દેરાસર તૈયાર થઈ જશે. અત્યાર સુધીમાં નીચે લખેલી વસ્તુએ નવા પામી છે.
'',
૧. અષ્ટમંગળીક, ૧૪ સ્વપ્ન, ૮ દેવીએ!, ૨ હાથી, ૬ ૪ કલ્પવૃક્ષ, ૪ દેવપાળ, ૨ દ્વારપાળ, ૬૬ ખંભા, ૪૨ કમાન, દવાન, ૨૮ દૃષ્ટાંતેાનાં પાટીઆં, ૧૭૮ 2ાડીએ, વનાન કવાળા માળમાં શેઃ કાશી વીજપાળ ગુવાળા તર્કથી મે ગાના પત્થરથી બને છે, મંદિરના પછવાડેની જમીન પર બિયા વાલે હતો જે ભવિષ્યમાં ભયરૂપ હોવાના કારણે સરકાર પાસેથી તે જગ્યાની માંગણી કરી જગ્યા મેળવી તેના પર પાકા પત્થરને કિ બની ગયા છે, જેનાથી મંદિરનું રક્ષણ સારૂં થશે. જે ગામનાં ત્રીએ તે રહેવા માટે એક પગ એરડી નહેતી ત્યાં અવસરે ગ્

Page #12

વિશાળ ધર્મશાળા બની ગઈ છે, નીચેના માળમાં રસોઈની સગવડ સાથ વાળી બેબે ખંડવાળી ૧૨ ઓરડીઓ તૈયાર છે. તેમજ ઉપરના માળમાં ખુલ્લી હવા ઉજાસવાળા, કબાટ ટાકા સહિતનાં ૧૨ દિવાનખાનાં ને અલગ માટે રસોઈઘર. નાવાની સગવડ સાથે બની ગયેલ છે. અમારા માન્યવંત સદગૃહસ્થ શ્રીમાન માટે પબ્લીક રેડ પરથી સીધા ધર્મશાળામાં આવવા માટે પૂર્ણ સગવડતાની સાથવાળું એક મોટરહાઉસ બની ગયું છે, જેમાં ડાઈવરને માટે સાથે જ રહેવાની રસોઇની સગવડવાળી એક ઓરડી બની ગઈ છે, રાજમાર્ગ પરની દશ ઓરડીઓ મંદિરની લગોલગ બનવા પામી છે. ધર્મશાળાના વિશાળ ચોગાનમાં એક પાકે કુવે પણ બની ગયો છે,ને જાત્રી લેકોને રહેવા માટે હવા પાણું ઘણું સારાં છે. હવે તીર્થસ્થળમાં કામ કરનાર તેમજ તિર્થોદ્ધારક સજજનો પર પ્રભુની કૃપાએ કોઈ આફત નહિ આવે તો શ્રી ચકેશ્વરી દેવી અને દાદાજી આપજ રખેવાળ છે.
( સ્ટોરા) श्री तिर्थ पांथ रजास विरजी भवंति । तिर्थेषु बं भ्रमणतो न भवे भ्रमति । द्रव्यव्ययादिह नरा स्थिर संपद स्यु । पुज्याभवंति जगदिशमथार्चयत ॥
જે તિર્થ ભૂમિના રજસ્પર્શથી ભવ્ય આત્માઓ કર્મ રજ રહિત થાય છે, તિર્થોમાં પરિભ્રમણ કરવાથી ભવમાં ભમતા નથી. (ભવભ્રમણથી મુક્ત થાય છે) એવા શ્રી તિર્થોમાં દાન દેવાથી મનુ
ખ્યો અચણું લક્ષ્મીવાળા થાય છે, અને જીનેશ્વર દેવ શ્રી આદિનાથ ભગવાનની પુજા કરવાથી પુણ્ય ઉત્પન્ન થાય છે. શ્રી તિર્થકરોના પુજ્ય પાકમળથી જે ભુમિ પવિત્ર થાય છે, તે ભુમિતીર્થ કહેવાય છે. શ્રેષ્ઠ ધર્મ, કિતિ યુગ્લ સતજ્ઞાન આનંદ સહિત અને દેવેન્દ્રોથી

Page #13

વંદિત જ્યાં પ્રગટ થયા, જે જગ્યાએ દિક્ષા લીધી. જે ભૂમિ પર શાસન ધર્મની જડ કાયમ કરી તેવી વંદનીય પવિત્ર ભૂમિ સર્વોત્તમ સર્વશ્રેષ્ઠ અને સર્વોત્કૃષ્ટ મનાય છે. આવું મહાન તિર્થ શાસનધર્મની ઉજવળ જ્યોતિ સમાન છે. તેની સેવા, ભક્તિ, દર્શન અને રક્ષણ કરવું પ્રત્યેક શાસનધર્મી જેન જનતાનું કર્તવ્ય છે. મહાપુણ્ય છે. શાસ્ત્રમાં પણ કહ્યું છે કે –
| (સ્ટોક) पुजा करणे पुजा एग गुणं सयगुणं च पडिमाए । जिण भवंणेण सहस्सं एतगुणं पालणे होवे ॥
આ મહાન તિર્થરાજને વિષે પુજા કરવાથી એકગણું પુણ્ય થાય છે. પ્રતિમા સ્થાપન કરવાથી સોગણું પુણ્ય થાય છે, અને જીન ભુવન બનાવરાવવાથી હજાર ગણું પુણ્ય થાય છે, અને પાલણુ કરવાથી અનંતગણું પુન્ય થાય છે.
( ) काष्टादिनां जिनावासे; यावत् परमाणव । तावन्ति वर्ष लक्षाणि तत्कर्ता स्वर्ग भागभवेत् ॥
આ જનમંદિર વિશેના કાષ્ટ પાષાણમાં જેટલા પરમાણુઓ વસે છે, તેટલા જ લક્ષ વર્ષ પર્યત જીનમંદિર બનાવનાર જીનમંદિરને ઉદ્ધાર કરાવનાર સ્વર્ગલોકમાં શીવ વધુને વરી બધી સત્વને પ્રાપ્ત થાય છે, સુખ ભોગવે છે. પુજ્ય આચાર્ય દેવ, શ્રી ઉપાધ્યાયજી શ્રી પન્નાસજી સાધુ મહારાજ શ્રી સાધવીજી શ્રાવક, શ્રાવિકાઓ ચતુરવિધ સંધવીને સવિનય વંદનાની સાથે પ્રાર્થના છે કે આવા તિર્થ કાર્યમાં અવશ્ય સહાયતા પ્રદાન કરી છરણુદ્ધારમાં પિતાને પવિત્ર હાથ લંબાવશોજી. આવા પુન્ય કાર્યમાં પૈસાની જરૂર છે, આવા પુરાતન તિર્થોનું રક્ષણ કરવું પહેલું કાર્ય છે. આવાં પુરાણ તિર્થો

Page #14

૧૩
જ્યાં આજે બીજાઓ કબજે લઈ બેઠા છે, જ્યાં તિર્થોનું રક્ષણ નહિ થાય. તિર્થોદ્ધારક કમિટિ નીમી તેના હિસાબ કિતાબની જ્યાં પડતાલ નહિ થાય તો તિર્થોના રક્ષણકર્તા ખુદ માલીક થઈ જશે અને તે દિવસે યાત્રાનાં ધામમાં દર્શન માટે પણ આપણને ઘણું શોષવું પડશે. (સમાપ્ત ) (ચવન). શ્રી તિથપતિ શ્રી પાંચ ભગવાનનાં આંગણુસ
કલ્યાણકની નૈધ (૧) રિખવદેવ અજિતનાથ ચ્યવન કલ્યાણક, કાળુશીની પળ, અમદાવાદ.
(૨) શ્રી અભિનંદન ભગવાનનાં ચ્યવન, હાજા પટેલની પિળ, પગથીઆને અપાશર મુ. અમદાવાદ.
(૩) શ્રી અનંતનાથ ભગવાનનાં ચ્યવન, મહેસાણાના સંધ તરફથી મુ. મહેસાણું.
(૪) શ્રી સુમતિનાથ ભગવાનનાં ચ્યવન નાગજી ભુદરની પાળ, અપાશરા તરફથી અમદાવાદ.
(જન્મ કલ્યાણક) (૧) શ્રી રિખવદેવ અછતનાથના જન્મ કલ્યાણક ઠે. વિદ્યાશાળા, અમદાવાદ.
(૨) શ્રી અભિનંદન ભગવાનનું જન્મ કલ્યાણક, શેઠ મગનલાલ ઠાકરશી હ. બાઈ ભુરી ઠે. ગુસા પારેખની પોળ, અમદાવાદ.
(૩) શ્રી સુમતિનાથ ભગવાનનું શેઠ કસ્તુરચંદ તરભોવનદાસ હિ. બાઈ ચંચળ ઠે. કીકાભટની પોળ, અમદાવાદ. (૪) અનંતનાથ ભગવાનનું જન્મ કલ્યાણક (બાકી)
| ( દિક્ષા કલ્યાણકની ટુંક ) * શ્રી રીષભદેવ ભગવાનની દિક્ષા, રવર્ગવાસી શેઠ સેનાભાઇ ચુનીલાલની દીકરી મણીબેન તરફથી (અમદાવાદ)

Page #15

1
(૨) શ્રી અજીતનાથ ભગવાનની દિક્ષા. શેઠ હરમાનસિંગ લક્ષ્મીચંદ હ, બાઈ ગટાબાઈ તથા શેઠ કનૈયાલાલ રૂપચંદ મુ. (કલકત્તા)
(૩) શ્રી અભિનંદન ભગવાનની દિક્ષા. શેઠ ભોગીલાલ ભુદરભાઈ અપાસરા તરફથી ઠે, લવારની પિળ (અમદાવાદ)
(૪) શ્રી સુમતિનાથ ભગવાનની દિક્ષા (બાકી).
(૫) શ્રી અનંતનાથ ભગવાનની દિક્ષા, શેઠ પદમજી પ્રેમજી કાથી બજાર મુંબઈ તથા શેઠ જાલિમસિંગ કોઠારી અજીમગંજવાળા ( કલકત્તા )
(૧) (કેવલજ્ઞાન કલ્યાણકની ટુંક) ( સસરણ ) શ્રી અજીતનાથ ભગવાનનાં કેવળજ્ઞાનનું સમેસરણ (બાકી)
(૨) શ્રી અભિનંદન ભગવાનનું કેવળજ્ઞાન સોસાઈટી તરફથી હ, લક્ષ્મીભાભુ, હ. શેઠ ત્રીકમલાલ ભોળાભાઈ (અમદાવાદ)
(૩) શ્રી સુમતિ ભગવાનનું કેવલજ્ઞાન, શેઠ. કરશી વીજ પાળ કચ્છી, રંગુનવાળા.
(૪) શ્રી અનંતનાથ ભગવાનનું શેઠ. દાકટર ત્રીકમલાલ અમથાલાલની માળ તરફથી ( અમદાવાદ. ) '
( શ્રી પાંચ ભગવાનાં વ્યવન કલ્યાણકની ગાદી) એક એક રૂ. ૨૦) ની.
(૧) શેક. શાંતીલાલ મણીલાલ, ઠે. મંડળ, અમદાવાદ. શ્રી પાંચ ભગવાનના જન્મકલ્યાણકની ગાદી. શેઠ. બાલાભાઈ મગનલાલ. કે. કાળુશીની પોળ. અનદાવાદ(શ્રી રિખભદેવ ભગવાનની દિક્ષા કલ્યાણકની ગાદી.) શે. ડાહ્યાભાઈ હીરાભાઈ, પાટણવાળા, મુ. અમદાવાદ,

Page #16

ચાર ભગવાનના દિક્ષા કલ્યાણકની ગાદી. શેઠ. પિટલાલ ધાર-- શીભાઈ મુ. જામનગર,
ચાર ભગવાનની કેવલજ્ઞાન કલ્યાણકની ગાદી.
ચાર ભગવાનને ગણધરની ગાદી. એડનવાળા તરફથી રૂ. ૫૦૦). શાહ ખાતે.
_( માતાપિતાને સિંગાસન ) (૧) શ્રી રિષભદેવ ભગવાનના માતાપિતાનું સગાસન, રૂ. ૧૫૧) કોઠારી. નગીનદાસ વખતચંદ ઠે. ઝાંપડાની પિળ, અમદાવાદ,
(૨) શ્રી અજિતનાથ ભગવાનના માતાપિતાનું સિંગાસન રૂ. ૧૫૧) શા. જમનાદાસ ચુનીલાલ હ. બાઈ મણી ઠે. પીંપરડીની પિાળ, અમદાવાદ.
(૩) શ્રી અભિનંદન ભગવાનના માતાપિતાનું સિંગાસન રૂા. ૧૫૧) શેઠ કેવળદાસ ડોસાભાઈ હ. બાઈ છવી પેથાપુર.
(૪) શ્રી સુમતિનાથ ભગવાનના માતાપિતાનું સિંગાસન રૂ.. ૨૦૦) બાઈ મંગુ તથા લીલી ઠે. લવારની પોળ અમદાવાદ હ.. મતીબેન.
(૫) શ્રી અનંતનાથ ભગવાનનાં માતાપિતાનું સીંગાસન રૂ.. ૧૫૧) શ્રી ચંદ્ર પ્રભુના દેરાસર તરફથી. હ. બાઈ મુળી મુંબઈ
૧૦૧) બાઈ દેવકર રામજી મુ. જામનગર અરિહંત ભગવાનની સ્પાટીકની પ્રતિમા.
શ્રી અનંત ભુવનના સ્થંભ પાંચ ભગવાનનાં (ફાટીક મણી પુરીને. )
(૧) અનંતભુવન (૧ દેવી ૪ કમળનાં ફુલ ફાટીક પુરીને રૂ.. ૧૫૧) શેઠ પેમાભાઇની દિકરી બાઈ લીલી ઠે. ખેતરપાળની પોળ, અમદાવાદ
(૨) લક્ષ્મીભુવન (ઉપર પ્રમાણે) રૂ. ૧૫૧ શા. અચરતલાલ હાલાભાઈ ઠે. કાળુશીની પિળ, અમદાવાદ

Page #17

(૩) કનકભુવન રૂ. ૧૫૧) શેઠ લાલભાઈ ફકીરભાઈ હ. બબુ ઠે. ટમલાની પોળ અમદાવાદ.
(૪) શ્રી જ્ઞાનભુવન રૂ. ૧૫૧) શેઠ મણલાલ છગનલાલ હા. જસી ઠે. ટેમલાની પિળ અમદાવાદ. (સંપૂર્ણ)
ચ્યવન કલ્યાણકની દેરીપરનું શીખર રૂ. ૧૦૦)
વકીલ મણીલાલ રતનચંદ હ. સુશીલા ઠે. કાળુશીની પળ અમદાવાદ.
દિક્ષાકલ્યાણકની દેરીનું શીખર રૂ. ૧૫૧) શેઠ મણીલાલ હરગેવનદાસના ભાણેજ પવનકુમાર અમદાવાદ
કેવલજ્ઞાન કલ્યાણકની દેરીનું શીખર (બાકી) રૂ. ૧૫૧) દષ્ટાંતોનાં પાટીઆં સમોસરણની ચારે બાજુએ છે.
(૧) શ્રી સંપતિ રાજાનું પાટીયું, વીજકર બાઈની દીકરીના દિકરા, વિમળશા તથા બબાભાઈ અમદાવાદ રૂ. ૫૧)
(૨) દેવ દુંદુભીનું શ્રીમતિ રાણું કેશરબાઈ મુ. લખનૌ રૂ. ૩૦ (૩) ઇદ્ર ઈદ્રાણીનું, ઉદેપુર સ્પેશીઅલ તરફથી.
(૪) વાષિક તપના પારણનું બાઈ ચંપા મુ. બાલાપુર રૂ. ૧૦).
(૫) શ્રી મહાવીર સ્વામીના કાનમાં ખીલા (બાકી) રૂ. ૧૫)
(૬) શ્રી શાંતિનાથ ભગવાને પારે બચાવ્યું. બેન લીલાવતી કલકત્તા રૂ. ૧૫)
(૭) શ્રી નેમિનાથ ભગવાનની જાન, હંસકુમારી શહેર રૂા. ૧૫).
(૮) શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન કમઠને ગીને હઠાવે છે. શેઠ ભલાભાઈ સાંકળચંદની દિકરી લીલી અમદાવાદ રૂ. ૧૫) (૯) શા. મેહનભાઈ મેકમચંદ અમદાવાદ. સરસવતીદેવી રૂા.૧૫)
(૧૦) લક્ષ્મીદેવી, વિજકરબાઈના દીકરા મણીભાઈ બબાભાઈ અમદાવાદ રૂ. ૨૦)

Page #18

૧૭
(૧૧) સંસાર રૂપી દષ્ટાંત, વિજકેરબાઈના દિયર ચીમનલાલ રૂ. ૧૨) અમદાવાદ.
(૧૨) મધુબિન્દુ, પૃથ્વીરાજજી સેહનલાલ રૂ. ૧૫) ઉદેપુર (૧૩) ઈલાચીકુમાર બાઈ ચંપા અમદાવાદ રૂ. ૧૫) (૧૪) ચંદ્રનું વિમાન બાઈ મેના અમદાવાદ રૂ. ૧૦) (૧૫) વૃષભનું, ગંદીબાઈ મુ. કુકી રૂ. ૧૦) (૧૬) સુર્યનું વિમાન સમરથબાઈ અમદાવાદ રૂ. ૧૦) (૧૭) સીંહનું વિમાન બાઈ સુરજ (કુકી) રૂ. ૧૦)
(૧૮) ચંદ્રનું વિમાન (૨) નગીનદાસ હીરાલાલ પેથાપુર રૂ. ૧૦) ' (૧૯) હરિચંદ્રનું દષ્ટાંત, કાતિલાલ હ. હીરાકુંવર મુંબઈ રૂ. ૧૫)
(૨૦) ભરતેશ્વરના રથ વીજકરબાઇની વહુ સૌ. ચંદનલીલા અમદાવાદ રૂ. ૧૦)
(૨૧) શ્રી રામચંદ્રજીના અશ્વ વીજ કેરબાઈના દીકસ વસંતકુમાર વિનયકુમાર અમદાવાદ. રૂા. ૧૦).
(૨૨) શ્રી લક્ષ્મીદેવી, વિજ કેરબાઈના દીકરાના દીકરા વસ્તુપાળ અમદાવાદ રૂ. ૨૦)
(૨૩) લવકુશના અશ્વ, વિજકેરબાઈના દીકરાના દીકરા પનાલાલ તથા દિનકર રૂ. ૧૦).
(૨૪) શ્રી બાહુબળીજી કાઉસગ, મણ લાલ લખનૌ રૂ. ૧૨)
(૨૫) આબુજીનાં દહેરાં, વિજકરબાઈના દીકરા વીઠલભાઈ તથા જુગલભાઈ અમદાવાદ રૂ. ૧૦)
(૨૬) શ્રીપાલ રાજાનું ચરિત્ર, અરજુલાલ જયંતીલાલ ટેમલાની પળ અમદાવાદ રૂ. ૧૨) :

Page #19

(૨૭) શ્રી મહાવીર સ્વામીજીના કાનના ખેલા રૂ. ૧૦) વીજકેરબાઇના ભાણેજ અમદાવાદ
(૨૮) શ્રી પાર્શ્વનાથજી કાઉસગ ધ્યાન રૂ. ૨૫) નેમચંદ દેવચંદ અમદાવાદ.
- ( ઇદ્રની વિગત ) (૧) મંદિરદ્વાર સાંકળચંદ સેમચંદ રૂ. ૨૫) કચ્છ અંજાર (૨) ,, બાઈ પુરબાઈ રૂ. ૨૫) કચછ અંજાર
(૩) પ્રવેશદ્વાર કેશવલાલ ગોકળદાસ બાઈ લીલી અમદાવાદ રૂપીઆ ૨૫)
(૪) , ડાહ્યાભાઈ લલુભાઈ રૂ. ૨૫) અમદાવાદ (૧) છડીદાર પ્રવેશદ્વાર (બાકી) રૂ. ૫૧) (૨) પ્રવેશદ્વાર (બાકી) રૂ. ૫૧) (૧) હાથી ડાહ્યાભાઈ હઠીસીંગ રૂ. ૧૦) પેથાપુર (૨) કાળીદાસ રવચંદ રૂ. ૧૦) બાકી, પેથાપુર
(૧) દેવી પ્રવેશદ્વાર શા. લાલભાઈ છોટાલાલની ઓરત બાઈ કાંના રૂ. ૧૦) અમદાવાદ
(૨) દેવી પ્રવેશદ્વાર બેન કૌશલ્યા ચીમનલાલ બકરભાઈ અમદાવાદ રૂ. ૧૫)
(૧) કનક ભુવનમાંથી શ્રી ચકેશ્વરી માતા. મણીબેન રૂ. ૧૫) અમદાવાદ,
(૨) લક્ષ્મી ભુવનમાંથી દેવી મણીબેન વીજ કેરબાઈની દીકરી અમદાવાદ રૂ. ૧૫).
(૩) જ્ઞાનભુવનમાં જ્ઞાન ભંડાર વિનયકુમાર બબાભાઈ રૂ. ૧૫) અમદાવાદ,
(૪) અનંત ભુવનમા મંડપ ઉપર સરસ્વતી દેવી મુ. અજમેર મીલાપચંદ સંગીકી દીકરી રૂા. ૧૫).

Page #20

૧૯
(૧) અષ્ટ મંગળિક રૂ. ૫૧) લક્ષ્મીકુમારી બાબુસીતાબચંદની દીકરી, લખનૌ
(૧૪ સ્વન) બાઈ પશી, ટેડાની પિળ રૂ. ૧૦૦) અમદાવાદ. (૧) દેવપાળ મનુ રતીલાલ રૂ. ૧૫) ભાવનગર (૨) જોરાવર કુંવર રૂ. ૧૫) જાવરા (૩) દેવપાળ રેવાકુંવર રૂ. ૧૫) આભરંડા (દ્વારિકા) (૪) દેવપાળ (બાકી) (૧) કલ્પવૃક્ષ, નીરૂ રતીલાલ રૂ. ૧૦) ભાવનગર (૨) કલ્પવૃક્ષ જોરાવર કુંવર રૂ. ૧૦) જાવરા (૩) કલ્પવૃક્ષ રેવાકુંવર રૂ. ૧૦) આરંભડા દ્વારિકા (૪) કલ્પવૃક્ષ (બાકી).
( અનંતભુવનમાં ૧૪ સ્વમ છે. (૧) મનસુખભાઈ હાથીભાઈ રૂ. ૨૫) પુરી કે (૨-૩) નાગરદાસ વલભજી રૂ. ૫૦) કલકત્તા (૪) રતનચંદ રાયચંદ રૂ. ૨૫) સુરત (૫) તેજકુમારી રૂ. ૨૫) કલકત્તા (૬) રૂબીકુમારી રૂ. ૨૫) કલકત્તા (૭) લચ્છીકુમારી રૂ. ૨૫) કલકત્તા (૮) નીગ્નકુમારી રૂ. ૨૫) કલકત્તા (૯–૧૦) કોઠારી જાલિમસીંગ રૂ. ૫૦) કલકત્તા (૧૧) કચરાભાઈ બલાખીદાસ રૂ. ૨૫) અમદાવાદ (૧૨) કેશવલાલ નેમચંદ રૂ. ૨૫) કલકત્તા (૧૩) મણીલાલ કાળીદાસ રૂ. ૨૫) અમદાવાદ (૧૪) બેન પ્રભાવતી જીવરામ અમથાશા રૂ. ૨૫) અમદાવાદ
(1) જન્મકલ્યાણમાં મેરૂ પર્વત રમણલાલ ડાહ્યાભાઈ હ. બાઈ માણેક રૂ. ૨૫૦) અમદાવાદ
(૨) ચેસઠ ઈદ્ર પ્રાણલાલ ડાહ્યાભાઈ રૂ. ૨૫૦) અમદાવાદ.

Page #21

२०
(૩) ૫૬ કુમારિકા (બાકી)
(1) શ્રી રિખવદેવ ભગવાનના ક્ક્ષિાને વરધોડા હીમતલાલ વાડીલાલ હ. જાસુબેન રૂ. ૧૫૧) અમદાવાદ
પુતળી (૩) કચ્છી - સ્પેશીઅલ જીવરાજ લાલજી 3. 194) (ખડવા સી. પી)
પુતળી (૩) બાકી રૂ. ૭૫
(૧) ધર્મશાળાનું ફાનસ બાઇ ફૂલી અમદાવાદ
શેઠ નગીનદાસ કરમચંદ્ન પાટણવાળા કુવા રીપેરીંગ માટે રૂ. ૯૬ સડક પરની ઓરડી ૧ ચતુરદાસ છગનલાલ ઇંદરાડા રૂ. ૨૦૦) (3) કસ્તુરચંદ તરભાવનની વિધવા બાઈ ચંચળ રૂ. ૨૦૦) અમદાવાદ
,,
(૩) ચુનીલાલ ડેાશલચંદ હ. ખાઈ મેના રૂ. ૨૦૦) આકાલા (૬) એરડીએ બાકી કિમત ૧ ની રૂ. ૨૦૦)
મારૂદેવીના હાથી શકરાભાઇ મગનલાલ રૂ. ૧૦૦) અમદાવાદ શ્રી ભરતેશ્વરના હાથી, શેડ જીતમલજી લેાઢાકી ધર્મ પત્ની પ્રભાવતી કુંવર રૂ, ૧૫૧) અજમેર
શ્રી રીખવદેવજીની ગાદી બાકી રૂ. ૧૫૦૦) (૨) શ્રી ભરતેશ્વરજીના મહેલ રૂ. ૫૦૦૦) બાકી (૩) શ્રી બહુમળીજીના મહેલ રૂ. ૫૦૦૦) બાકી મુળગભારાની ભગવાનની દેયડી ત્રણ બાકી
(સંપૂર્ણ) ખીજું સાધુ સાધ્વીઓના ઉપદેશથી ચતુરવિધના સંધના રૂપિયા દેશદેશાંતરના મળોને જીરઉહારમાં આવેલા, તે ચાર આનાથી તે હજાર સુધીના છે. ખીજું વિશેષ નામથી બહાર નામ ઇતિહાસમાં નામ છપાયા નથી અને તેને હિસાબ ચેાપડામાં સકળસ ધને ચેાપ ડામાં જોવાની નમ્રતા પૂર્વક હાથ જોડીને વિનંતી કરૂં છું. મહેરબાન સાહેબે હિસાબ તપાસી લેશેાજી.
ઓગણીશ કલ્યાણકના જીર્ણ ઉદ્દારના પાયામાં એક રૂપિયા આપનારની ઇચ્છાવાળાએ રૂ. ચેારાસી હજારને લાભ લઇ શકે. [ સમાપ્ત ]

Page #22
( શ્રી રિષભદેવ ભગવાનનું સ્તવન ) હાંરે જ મળીઓ મુજને, તીન ભુવનને નાથ જો; ઉગ્યા સુખ સુરતરૂ મુજ ઘર ઘર આગણે રે જે. હાંરે આજ અષ્ટમહાસિદ્ધિ આવી માહરે હાથ જો; નાઠા માઠા દહાડા દરિસણ પ્રભુ તણેરે જો. હાંરે મહારે હિયડે ઉલટી ઉલટ રસની રાશિ જો; * નેહ સલુણી નજરે નિહાળી તાહરી રે જો. હાંરે હતા જાણે નિશદિન બેસી રહું તુંજ પાસ જે; તાહરે નેહે ભેદી મીંજી માહરી રે જે. હાંરે મહારી પુગી પુરણ રીતે મનની હંસ જે; દરજનિયા તે દુ:ખ ભર્યા, આવીશે પડયા રે જે. હાંરે પ્રભુનું તો સુરતરૂ, બીજા જાણ્યા તુસ જે; dજ ગુણ હીરા મુજ હિયડા ધાટે જડયો રે જો. (3). હાંરે પ્રભુ તુજ શું મહારે, ચેળ મજીઠે રંગ જે; લાગે એહવા તે છે કુણ ટાળી શકે ? જે. હાંરે પ્રભુ પલટે તે તો કાચો રંગ પતંગ જો; લાગ ન લાગે દુરજનો કે મુજ થકે રે જે. હાંરે પ્રભુ તાહરી મુદ્રા સાચી મેહન વેલજો; માહ્યા તીન ભુવન જન દાસ થઈ રહ્યા છે. હાંરે પ્રભુ જે નવિજ્યા , તે સુરતરૂને ઠેલી જે; દુ:ખ વિષવેલી આદર કરવા ઉમટ્યારે જે. હાંરે પ્રભુ તાહરી ભક્તિ ભીન્યું માહરૂં ચિતજો; તલ જિમ તેલ તેલે જેમ સુવાસનારે જે. હાંરે પ્રભુ તાહરી દીઠી જગમાં મોટી રીત જો; સફળ ફળ્યો અરદાસ વચન મુજ દાસના રે જો. (6) હાંરે મહારે પ્રથમ પ્રભુજી, પુરણ ગુણનો ઇસ જે, ગાતાં રૂષભજીણેસર હુસે મન તણી રે જે. હાંરે મહારે વિમળવિજયવર વાચકના સુભ શિષ્ય જે; રામે પામી દિન દિન દોલત અતિ ઘણીરે જે. (7) શા. ચંદુલાલ મેહનલાલ (પ્રીન્ટર) છે. કાળુશીની પોળ અમદાવાદ.