Atmanand Prakash Pustak 098 Ank 03 04

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/532061/1

Page #1

કાકા કાકીysis #oogoooooooooooo
શ્રી આuiઠ પ્રકાશ SHREE ATMANAND PRAKASH
Vol-1 * Issue-3-4 February-2001
મહા ફેબ્રુઆરી-૨૦૦૧ આત્મ સંવત : ૧૦૫ વીર સંવત : ૨૫૨૭ વિક્રમ સંવત : ૨૦૧૭
પુસ્તક : ૯૮
seasoostosowosopy3botawatoeesewaecacaocatoes
दरिद्रत्वेऽपि यस्यास्ति धर्माराधनमक्षतम् । स स्वं धनाढ्यं संवेत्ति दैन्यं तस्य सतः कुतः?॥
/st
ગરીબ હાલતમાં પણ જેનું ધર્મારાધન નિબંધપણે પ્રવર્તે છે તે પોતાને ધનાઢ્ય સમજે છે. એ મહાભાગને દીનતા કેમ હોય ? ૩૮
Even a poor man whose performance of dharma uninterruptedly continues, perceives himself to be rich. There is no possibility of sorrow for him advanced in wisdom and spirit. 38
કલ્યાણભારતી ચેપ્ટર-૬ : ગાથા-૩૮, પૃષ્ઠ ૧૩૩)

Page #2

શ્રી આCoમાનંદ પ્રકાશ.
૧૩
૧૫
૧૯
તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ
અનુક્રમણિકા ક્રમ લેખ
લેખક
પૃષ્ઠ (૧) તું રંગાઈ જા ને રંગમાં
ધનવંત ડી. શાહ (૨) માણસ ગમે તેટલો વિકાસ કરે પરંતુ મહેન્દ્ર પુનાતર
અતર-મન ન વિકસે તો બધું વ્યર્થ હિમાલયની પત્રયાત્રા
મુનિશ્રી જેબૂવિજયજી મ. જીવનમાં ધાર્યું કરવું હોય તો... દીપક દેસાઈ અંતરાય કર્મ કરવાથી દૂર રહો
એવા ચમત્કારોને સો ગજના નમસ્કાર શ્રી લક્ષ્મીચંદભાઈ છે. સંઘવી (૬) વિવિધ વિચાર સરણીઓ
નરોત્તમદાસ અમુલખરાય કપાસી (૭) પુણિયાનું ચિત્ત સામાયિકમાં કેમ ડોલવા લાગ્યું? મુકેશ સરવૈયા (૮) પૂ. શ્રી જંબૂવિજયજી મહારાજ સાહેબના વ્યાખ્યાનો (ગતાંકથી ચાલુ હતો : ૨૩મો) મુનિશ્રી જંબૂવિજયજી મ.
| મૈત્રીનો મઘમઘાટ મૈત્રી-ભાવનાની પાવન પ્રક્રિયા : શાંત ચિત્તે એકાંત સ્થાનમાં બેસી અંતરના ઊંડાણમાંથી આવી ભાવનાને વહેતી મૂકો : - વિશ્વના સર્વ જીવોનું કલ્યાણ થાઓ. વિશ્વના સર્વ જીવોનું શુભ થાઓ. વિશ્વના સર્વ જીવોનું હિત થાઓ. વિશ્વના સર્વ જીવો સુખી થાઓ. વિશ્વના સર્વ જીવો દુ:ખ મુક્ત બનો. વિશ્વના સર્વ જીવો ચિંતામુક્ત બનો. વિશ્વના સર્વ જીવો કષાયમુક્ત બનો. વિશ્વના સર્વ જીવો પાપમુક્ત બનો. વિશ્વના સર્વ જીવો કર્મમુક્ત બનો. વિશ્વના સર્વ જીવો રાગમુક્ત બનો. વિશ્વના સર્વ જીવો રોગમુક્ત બનો. વિશ્વના સર્વ જીવોના શુદ્ધ સ્વરૂપને હું અંતરથી ચાહું છું.
સહુનું શિવ થાઓ. સહુનું શ્રેય થાઓ. સહુને શાંતિ મળો. સહુને સમાધિ મળો. સહુને સદ્ગતિ મળો. સહુને પરમગતિ મળો.

Page #3

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
)
ટ્રસ્ટ રજી. ન. એફ-૩૭ ભાવનગર
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા
ભાવનગરનું મુખપત્ર શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ તંત્રી : પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ ફોન : ઓ. પ૧૬૬૦૭ ઘર : પ૬૩૬૪૫ * માલિક તથા પ્રકાશન સ્થળ :
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ખારગેઈટ, ખોડિયાર હોટલ સામે, ખાંચામાં, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ ફોન નં. (૦૨૭૮) પર૧૬૯૮
સભા પેટ્રન મેમ્બર ફી રૂા. ૧૦૦૧=૦૦ સભા આજીવન સભ્ય ફી રૂા. ૫૦૧=૦૦
( તું રંગાઈ જાને રંગમાં) રંગાઈ જાને ધરમમાં
તું રંગાઈ જાને ધરમમાં મહાવીરના શાસનમાં
સંયમના તું રંગમાં.રંગાઈ મોહ-માયાના આ જગતમાં
તૃષ્ણાનો નહીં પાર...(૨) ટી. વી. વિડીયો ફ્રીઝ ઘરેઘર
કોઈ ન આવે સંગમાં.રંગાઈ આ સંસારે સુખ ભોગવતા
કરતાં પાપાચાર....(૨) જનમ-મરણના ફેરા ફરતાં
કરજો સહુ વિચારરંગાઈ નવખંડાના દર્શન કરીને
કરજો ભક્તિ અપાર...(૨) ભક્તિ કરતાં પુણ્ય બંધાશે
તરવા આ સંસાર....રંગાઈ લાખ ચોરાશી ફેરા ફરતાં
મળ્યો મનુષ્ય અવતાર....(૨) હાથ લાગ્યો હીરો જગમાં
જો જો ના ગુમાય....રંગાઈ શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મંડળે ગાવે
ગાવે ભક્તિ ગાન.....(૨) ભક્તિ કરતાં ભાવ વધે તો
થાશે બેડો પાર....રંગાઈ રચયિતા : ધનવંત ડી. શાહ
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વાર્ષિક જાહેરાત દર:
આખું પેઈજ રૂા. 3000=00
અર્ધ પેઈજ રૂા. ૧૫૦૦=૦૦ શૈક્ષણિક ઉત્તેજન, જ્ઞાન ખાતુ, સભા નિભાવ ફંડ, યાત્રા પ્રવાસ આદિમાં વ્યાજું ફંડ માટે ડોનેશન સ્વીકારવામાં આવે છે.
: ચેક ડ્રાફટ : શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગરના
નામનો લખવો.
સભાના હોદ્દેદારશ્રીઓ : (૧) પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહ–પ્રમુખ (૨) દિવ્યકાંત એમ. સલોત–ઉપપ્રમુખ (૩) હિંમતલાલ એ, મોતીવાળા–મંત્રી (૪) ચીમનલાલ વર્ધમાન શાહ–મંત્રી (૫) ભાસ્કરરાય વી. વકીલ–મંત્રી (૬) હસમુખરાય છે. હારીજવાળા–ખજાનચી

Page #4

[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧
માણસ ગમે તેટલો વિકાસ કરે પરંતુ અંતર-મન ન વિકસે તો બધું વ્યર્થ
–મહેન્દ્ર પુનાતર જીવન વહેવારમાં સ્વાર્થ અને સંકુચિત | સંસ્કાર પ્રેરે છે. સાચો ધાર્મિક માણસ અસંસ્કારી, ભાવનાને કારણે મનની મોકળાશ જેટલી હોવી | સંકુચિત અને દંભી હોઈ શકે નહીં. તે ખુલ્લા જોઈએ તેટલી રહી નથી. મોટાભાગના સ્વાર્થના |
| દંભ અને જૂઠને પણ ટકી રહેવા સંબંધો છે. કાંઈક મેળવવાની અપેક્ષા છે. આ
માટે સત્યના વાધા પહેરવા પડે છે. અપેક્ષા પૂર્ણ થતી નથી ત્યારે સંબંધો તૂટે છે. સ્વાર્થના પડળોને કારણે આપણે નિખાલસ, | મનવાળો ઉદારમતવાદી હોવો જોઈએ. ધન દોલત ખુલ્લા મનવાળા, પારદર્શક બની શકતા નથી. | અને સંપત્તિની આસકિત કરતાંય વિચારોની આપણા મનમાં કાંઈક હોય છે અને કરતાં કાંઈક | આસક્તિએ ઘણાં અનર્થો સર્યા છે. હું કહું એજ બીજું હોય છે. દંભ આપણી પ્રવૃત્તિઓનો પ્રાણ | સાચું બીજું બધું નકામું એવી સંકુચિત બની ગયો છે. આપણને પોતાને શું લાગે છે તેની વિચારધારાએ ઘણી આફતો ઊભી કરી છે. આપણને કશી પડી નથી, પરંતુ બહારના, તેનાથી ધર્મના નામે ઝનૂન સર્જાય છે અને માણસ જગતમાં આપણે કેવા દેખાશું તેની ચિંતા છે. | શેતાન જેવો બની જાય છે. વિચારોની ઉદારતા દંભના કારણે સત્યનો ભોગ લેવાયો છે. માણસ | એટલે મનુષ્યની સભ્યતા. જે માણસનું મન ઉદાર બહાર સારો દેખાતો હોય છે, પરંતુ અંદરખાને તેનું છે તે જ નિર્ભય બની શકે છે. માણસ ગમે તેટલો કેવો હોય છે તે કહેવું મુશ્કેલ છે. માણસના | વિકાસ કરે, પરંતુ હૃદય ન વિકસે તો તેમાંથી બહારના અને ભીતરના જીવન જુદા છે. દંભના | ફોરમ પ્રસરે નહીં. નલી ફૂલો ગમે તેટલા સુંદર કારણે જૂઠનો વહેવાર ચાલે છે. એક જૂઠને | હોય, પરંતુ ખૂબુ આપી શકે નહીં. છુપાવવા માટે અનેક જૂઠો ચલાવવા પડે છે અને આજે ભૌતિક વસ્તુઓ અને સુખોની આ દુષ્યક્રમાંથી બહાર નીકળી શકાતું નથી. | બોલબાલા છે. દુન્વયી સુખોની આંધળી દોટે માણસના જીવનમાં દંભ અને દિખાવટ એટલી
માણસને માણસ રહેવા દીધો નથી. આજનું હદે છવાઈ જાય છે કે તેને પોતાનો અસલી
જીવન આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિથી ઘેરાયેલું છે. ચહેરો જોવો ગમતો નથી, આ ચહેરો તેને
ચિંતા ચિતાની જેમ જલાવી રહી છે. ક્રોધ, માન, બિહામણો લાગે છે. જીવનમાં ખોટો દોરદમામ
માયા અને લોભથી બચવાને માટે મૈત્રી, પ્રેમ, અને ખોટો દેખાવ સરળતા અને સાહજિકતાને
કરુણા અને માનવતાને વધુ પ્રસરાવવાની જરૂર હણી નાખે છે અને માણસ વધુ કઠોર બની જાય છે
છે. સારુ જોવું, સારુ સાંભળવું અને સારુ કરવું, છે અને સ્વાભાવિક સંવેદના ગુમાવી બેસે છે. |
મન, વચન અને કાયાએ કરીને દુઃખ ન ધર્મના સિદ્ધાંતો અને નીતિ-નિયમોનું સાચું | પહોંચાડવું અને જગતના સર્વ જીવોનું કલ્યાણ અનુસરણ જીવન જીવવાનો માર્ગ ચિંધે છે અને ઇચ્છવું એ મનુષ્યતાનો સર્વોત્તમ વિજય છે અને

Page #5

[૩
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧] ધર્મનો સાર છે. રાગ-દ્વેષ, માન--અભિમાન |
નકલી ફૂલો ગમે તેટલા સુંદર હોય અને અહંકારના પડળોને નિરોહિત કરીને માણસ ઉચ્ચગતિને પામી શકે છે. માણસ નમ્ર, નિખાલસ
તો પણ ખૂબુ આપી શકે નહીં અને સરળ બને તો મોટા ભાગની વિટંબણાઓ મનુષ્યનું જીવન ઘડતર એના સંસ્કારો પર દૂર થઈ જાય. આ અંગે એક બોધકથા પ્રેરક છે. | આધારિત છે. શિક્ષણ અને ધર્મ સારા સંસ્કારોનું પરમેશ્વરે જ્યારે જીવનનું નિર્માણ કર્યું ત્યારે
સિંચન કરે છે. માણસ પોતાના અંગત માહોલમાં માનવી પોતાની બંને આંખોએ સારી વસ્તુઓ |
અને બહારની દુનિયામાં કેવો છે તેના પરથી તેના જોતો હતો, બંને કાન વડે સારી વાતો સાંભળતો | સંસ્કારો અને રીતભાતનો ખ્યાલ આવે છે. બહુધા હતો અને બંને હાથે સારા કાર્યો કરતો હતો. |
માણસ બહારની દુનિયામાં વધુ સંસ્કારી અને વધુ આથી શેતાન સાવ નવરો બની ગયો હતો.
સજ્જન નજરે પડે છે. પરંતુ તેના અંગત જીવનમાં
તે એટલો સંસ્કારી, સારી રીતભાતવાળો બની એક દિવસ શેતાન સંપૂર્ણ ઉજ્વળ સ્વરૂપ
શકતો નથી. સંસ્કાર અને સજનતા પણ કેટલીક જગતના સર્વે જીવો પ્રત્યે પ્રેમની !
વખત દેખાવ બની જાય છે. તેનો મુખવટો પહેરીને લાગણી એ મનુષ્યતાનો સર્વોત્તમ વિજય લોકો બહાર સારા દેખાતા હોય છે. આવા માણસો ધારણ કરીને માનવી પાસે ગયો અને કહ્યું તમે
ઘરની અંદર કઠોર અને વિચિત્ર જણાતા હોય છે. કેવા ગાંડા લોકો છો. શું એક આંખે નથી દેખાતું,
દરેક માણસ મૂળભૂત સ્વભાવ મુજબ સંસ્કારી કે
અસંસ્કારી નજરે પડે છે. માણસ આખી દુનિયા એક કાનથી નથી સંભળાતું, એક હાથથી કામ નથી લેવાતું? જ્યાં એકની જરૂર છે ત્યાં બેનો ઉપયોગ
સાથે મીઠાશથી વર્તતો હોય છે, પરંતુ નિકટના કરવામાં શું મૂર્ખતા નથી? બંનેનો ઉપયોગ કરશો
પ્રિયજનો અને ખાસ કરીને પત્ની સાથેનું તેનું તો જલદીથી ઘસાઈ જશો. એકને સાચવી રાખો.
વર્તન કઠોર હોય છે. આના કારણે ઉષ્માભર્યા
સંબંધોમાં ઘસારો પહોંચે છે. આપણે ત્યાં માની માણસને શેતાનની વાત ગળે ઉતરી ગઈ, બસ !
લેવામાં આવ્યું છે કે જેની સાથે અંગત સંબંધો હોય ત્યારથી તે એક આંખે જોવા લાગ્યો, એક કાને
તેની સાથે ગમે તેમ વર્તી શકાય. પરસ્પરના સાંભળવા લાગ્યો અને એક હાથે કામ કરવા લાગ્યો.
સંબંધોમાં સંવેદનશીલતા બુટ્ટી થાય છે. ત્યારે તેના આથી પરિણામ એ આવ્યું કે નવરા પડેલા પ્રત્યેનો પ્રેમ અને સ્નેહ પણ ઓછો થાય છે. બીજા અંગનો શેતાને કબજો લીધો. પછી| સંસ્કાર એટલે માણસ માણસ વચ્ચેનો વહેવાર વધુ માનવીની આંખે સારા સાથે નરસું જોવા માંડ્યું.' સરળ અને ઉષ્માભર્યો બને એવો પરસ્પરનો એના કાને સાચાની સાથે ખોટું સાંભળવા માંડ્યું અભિગમ. આપણે ત્યાં સત્ય અહિંસા, અનુકંપા, અને હાથ સત્કર્મની સાથે પાપકર્મ કરવા માંડ્યા. | દયા વગેરે પર સૂક્ષ્મ વિચારો થાય છે, પરંતુ તેનો
અને પછી તો માનવી એટલી ભૂલ- કેમ અમલ કરવો, તે અંગે કઈ રીતે સભાન બનવું ભુલામણીમાં પડી ગયો કે સારામાંથી નરસું અલગ તેની આપણે બહુ પરવા કરતાં નથી. મનુષ્ય કરવામાં અને સત્યમાંથી જૂઠ તારવવામાં પડી ! સંબંધમાં કઈ રીતે ઓછો ઘસારો લાગે અને સારા ગયો અને દંભે સત્યનો આચળો ઓઢી લીધો. | સંસ્કારો જીવનમાં કઈ રીતે વણાઈ જાય તેના પર

Page #6

મનુષ્યનું જીવન ઘડતર તેના સંસ્કારો પર આધારિત છે.
૪ ]
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧
આપણું સામાજિક જીવન અને આપણી નૈતિકતાનો | નદીઓ, ઝરણાઓ, આકાશ, પર્વતો, પક્ષીઓ, આધાર છે. જ્યાં આપણને કશો ફાયદો થવાનો ન પ્રાણીઓ સાથે કુદરતી તત્ત્વોથી આ જગત ભર્યું ભર્યું હતું. પરંતુ માણસે સુખની વધુ પડતી ખોજમાં પ્રકૃતિ સાથે ચેડાં કર્યા અને કુદરતી તત્ત્વોનો વિનાશ કર્યો. પ્રકૃતિ બદલાવાની સાથે માણસનો સ્વભાવ બદલાઈ ગયો, આચાર, વિચાર, સંસ્કારો બદલાઈ ગયા. વિજ્ઞાને અને નવી નવી શોધોએ માણસને સુખસગવડતાના અનેક સાધનો આપ્યા, પરંતુ મનની શાંતિ છિનવી લીધી. માણસનું જીવન યાંત્રિક બની ગયું છે. અતૃપ્તિ અને અશાંતિ વધી છે. દરેક માણસને શાંતિ જોઈએ છે, પરંતુ મનની અંદર ઉપદ્રવો છે, ભીતરમાં કોલાહલ છે પછી
શાંતિ ક્યાંથી પ્રાપ્ત થઈ શકે?
હોય તેવી પરિસ્થિતિમાં નાનામાં નાના માણસ સાથેનું આપણું વર્તન કેવું છે એ આપણા સંસ્કારની કસોટી છે. આપણા વહેવા૨ અને રીતભાતથી |
સામો માણસ જેટલા અંશે પ્રસન્ન થાય તેટલી આપણી સંસ્કારિતા તેજસ્વી છે.
ઈશ્વરે આ પૃથ્વીનું સર્જન કર્યું ત્યારે માણસ આનંદપૂર્વક જીવી શકે એવી તમામ સુવિધાઓ આપી હતી. પ્રકૃતિના હર તત્ત્વોમાં જીવન ધબકતું હતું. જીવ સૃષ્ટિ અને વનસ્પતિ સૃષ્ટિએ સૌદર્યને અજબનો નિખાર આપ્યો હતો. ખળખળ વહેતી
दूरीया... नजदीयाँ વન ગર્...
pasandg
TOOTH PASTE
'डेन्टोबेक' क्रिमी स्नफ के
उत्पादको
द्वारा
मेन्यु
गोरन फार्मा प्रा. लि. सिहोर- ३६४२४०
गुजरात
पसंद
टूथ पेस्ट
(મુંબઈ સમાચાર તા. ૧૪-૬-૯૮ના જિન-દર્શન વિભાગમાંથી સાભાર)
શ્રી આત્માનંદ સભા દ્વારા પ્રકાશિત
“શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ”
રૂપી
જ્ઞાન દીપક
સદા
તેજોમય રહે
તેવી
હાર્દિક
શુભેચ્છાઓ...

Page #7

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧ ]
TV
વંદન.
( હિમાલયની પત્રયાત્રા ) પત્ર-૩ લેખક : મુનિરાજશ્રી જંબૂવિજયજી મહારાજ
પ્રેષક : પૂ. આ. શ્રી પ્રદ્યુમ્નસૂરિજી મ. સકિનીધાર
વૈશાખ વદ-૭ | હોય તો જ આ દશ્યો કંઈક ઝડપાય. શબ્દોથી
એને ક્યાંથી આકાર અપાય? ગંગા કિનારે મંદિર પાસેના મકાનની
બે દિવસ પહેલાં જ એક મોટર ઊંડી અગાસીમાં રાત રહી, સવારમાં પ્રયાણ કર્યું. રાત્રે
ખીણમાં પડી હતી અને તેના ચૂરેચૂરા થઈ ગયા ખળખળ વહેતાં ગંગા માતાના દર્શન અને
હતા. માણસો એના ભાગોને કાઢતા હતા. એ વહેણના શ્રવણ સતત થયા જ કરતાં હતાં.
જોતા પણ આશ્ચર્ય લાગે. માણસો ઉતરીને નીચે
પણ જાય છે. અને કહેવામાં આવ્યું હતું કે આજનો ૧૨, કિલોમીટરનો વિહાર સતત ચડાણવાળો
ખીણ એટલી બધી ઊંડી છે, એના કિનારા
પાસે જઈને, જોતા પણ આપણને તમ્મર આવી ગિરનારની યાત્રા જેવો છે, એટલે માનસિક રીતે સજજ થઈને રહ્યા હતાં. ખરેખર ઊંચે ને ઊંચે
જાય, ભેખડ પાસે ઉભા રહીને જ ખીણને અમે ચડતા જ ગયા. નીચે ખીણ ઊંડી ને ઊંડી
જોવાની. ભગવાન અને ગુરુમહારાજની કૃપાથી, થતી જ ગઈ. હજારો ફૂટ ઊંડી ખીણમાં વહેતી |
અહીં સુધી તો આવી પહોંચ્યા છીએ. ગંગા નદી કયારેક તો એના પાણીના વહેળા કે |
| મુંબઈના પ્રાણલાલભાઈ કાનજી દોશીએ વોકળા જેવી જ લાગતી હતી. સાત-આઠTયોગ્ય લોકોને આપવા માટે બુંદીના લાડવા કિલોમીટર પહોંચતા પહોંચતા તો બધાં હાફીબનાવીને આપ્યા છે. રસ્તામાં બાવાજીઓ મળ્યા. ગયા. ૩ કલાકે માંડ બે-ત્રણ કિલોમીટર ચલાય. બદ્રીનાથ તરફ જતા હતા. આપણા માણસોએ એક બાજ પહાડો અને બીજી બાજ ખીણ. વચમાં 1 એમને લાડવા-ગાંઠિયા-ચા--પાણી કરાવીને નાની સડક. તેના ઉપર સતત દોડતી યાત્રિકોની | તૃપ્ત કર્યો. મોટરો એક સ્થળે થોડીક જગ્યા મળી, ત્યાં એક સ્થળે એક બાવાજી સડકના કિનારા થોડીવાર વિશ્રામ કરીને નોકારશી કરીને પાછા | ઉપર જ તાવથી કણસતા કણસતા સૂતા હતા. ચાલ્યા. ઉપર સૂર્યનારાયણ આવી ગયા. એમણે એમને તાવની દવા આપીને આપણા શ્રાવકોએ તીખાં કિરણોની વૃષ્ટિ કરવા માંડી. લગભગ ૧૧ | મોટરમાં બેસાડી તથા આર્થિક મદદ કરીને ઋષિકેશ વાગે અહીં આવ્યા. એક દુકાનદારની જગ્યા છે, | તરફ રવાના કર્યા. અનેક સ્થળે બીજા લોકો પાછળ સ્કૂલ છે. ત્યાં સાધ્વીજી પહોંચી ગયા. અમે | આપણને ડગલે-પગલે ઉપયોગમાં આવતા હોય દુકાનદારની જગ્યામાં રોકાયા છીએ. આખા રસ્ત| છે. એમના સ્થાનો આપણને સર્વત્ર છૂટથી ઉપયોગ કુદરતના નવાં નવાં દૃશ્યો જોતાં જોતાં ચાલીએ કરવા આપતા હોય છે. આપણે પણ બીજાને છીએ. કયાં તો નજરે જોવાય કે ક્યાં તો વીડીઓ | ઉપયોગી થઈએ એવી પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. ભલે

Page #8

[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧ આપણા શ્રાવકો કરે, પણ દૃષ્ટિ તો આપણા તથા | લોકોને અશુચિ તરફ ખૂબ નફરત હોય છે. શ્રાવકોના જીવનમાં હોવી જ જોઈએ. એકની ભૂલને કારણે બધાને ભોગવવું પડે છે.
ભગવાન ઉમાસ્વાતિ વાચક પણ તત્ત્વાર્થ- ! માટે સાધુ--સાધ્વીઓએ જયાં ઊતર્યા હોય ત્યાં સૂત્રમાં પરસ્પરોપગ્રહો વીવાનામ્ આ વાત ખાસ
કંપાઉન્ડમાં ક્યાંયે અશુચિ કરવામાં ન આવે તેનો જણાવી છે.
ખાસ ખ્યાલ રાખવો જરૂરી છે. અમે ખૂબ ખૂબ
ખાતરી આપી પછી બજેલી ખાલની સ્કૂલના નીચે ગંગાજી પાસે ખીણમાં સકની ગામ |
પ્રીન્સિપાલે અમને ઉતરવાની મંજૂરી આપી. છે. આ સ્થાન ખીણથી અત્યંત ઊંચે ધાર ઉપર
વિશાળ પરસાળમાં રહ્યા. હોવાથી સકનીધાર નામથી ઓળખાય છે. દુકાનદારે જે સ્થાને અમને ઉતરવા માટે આપ્યું
પ્રિન્સિપાલે ઘણી વાતો કરી. સામે ગંગાજી હતું. રોડવેના ઓફિસરની જ જગ્યા હતી. રોડ
જે સ્થાનની પ્રદક્ષિણા કરીને વહે છે ત્યાં વેમાં (રસ્તાની સડકનો) કારભાર સંભાળતા |
મહાભારતકાર મહર્ષિ વ્યાસ રહેતા હતાં. ઓફિસર પાછળથી મળ્યા. ખૂબ ખૂબ સદ્ભાવથી
વ્યાસચટ્ટીના નામથી આ સ્થાન પ્રસિદ્ધ છે. પોતાની આખી ઓફિસ ખાલી કરીને અમને
હિમાલયના આ પ્રદેશમાં સિદ્ધ પુરુષોનો વાસ છે. અનુકૂળતા કરી આપવાની એમણે તૈયારી દર્શાવી.
સૂક્ષ્મ શરીરે રહે છે. યોગ્ય આત્માઓને એમના પરંતુ થોડો રસ્તો કપાઈ જાય તો સારું એટલે
દર્શન થાય છે. શ્રીનગર સુધી હિમાલયનો પહેલો
તબક્કો છે. તે પછી છેલ્લા તબક્કાના મધ્યભાગમાં સાંજે ત્યાંથી વિહાર કરી લછેલી ખાલ આવ્યા ત્યાં
બદ્રીનાથ છે. અમને કહેવામાં આવ્યું કે અહી વાઘ એક સ્કૂલ ચાલે છે. આજુ બાજુ ડુંગર ઉપર,
આવે છે, પણ તમારે સાધુ-સંતોએ ડરવાની જરૂર ડુંગરની મધ્યમાં, તથા ડુંગરની ખીણમાં નાનાં--
નથી તમે ભગવાનના માણસો છો. રાત્રે નાનાં ગામો છે. ત્યાંના દોઢસો જેટલા છોકરાઓ.
વીજળીના જોરદાર કડાકા સાથે વરસાદ પડ્યો. આ સ્કૂલમાં ભણવા આવે છે. સ્કૂલનાં પ્રીન્સિપાલ
પણ અમે પરસાળમાં સહીસલામત હતાં. પહેલાં તો ઊતરવા માટે જગ્યા આપવાની ના જ પાડી. સાધુ-સંતોને જગ્યા આપીએ છીએ, પછી
આજુબાજુ તદ્દન ઉભડક મોટા ઊંચા પહાડો એ લોકો અશશિ કરીને અમારા કંપાઉનને | ઉપર માણસ જઈ શકે એવો રસ્તો જ ન દેખાતો બગાડી નાખે છે.
હોય ત્યાં ટોચ ઉપર તથા મધ્યમાં રાત્રે દીવાઓના
પ્રકાશ જોઈને ઘણી નવાઈ થઈ. પછી જાણવા મળ્યું અમે ગુજરાતમાંથી જેસલમેર ગયા અને
કે ત્યાં ઘરો છે, માણસો છે, નાનાં નાનાં પાંચજેસલમેરથી પોકરણ-રામાપીર-ફલોદી-ઓસિયા
-દશ--પચીશ ઘરનાં ગામો પણ છે, ખેતી પણ ત્યાં નાગોર-બીકાનેર-દિલ્લી-હસ્તિનાપુર થઈ હરિદ્વાર |
થાય છે, ત્યાં દેવીનો મેળો ભરાય છે. આપણને આવ્યા ત્યાં રસ્તામાં મોટા ભાગે સ્કૂલમાં જ
આ બધી વાતો અસંભવ જેવી લાગે પણ ખરેખર ઊતરવાનું થાય. ત્યાં સ્કૂલવાળાઓની આ જ
હકીકત છે જીવનનિર્વાહ માટે માણસ શું શું કરે ફરિયાદ હોય છે, તેથી ઊતરવાની જગ્યા મેળવતાં
છે. ક્યાં-ક્યાં સુધી પહોંચે છે, એ આશ્ચર્યજનક છે. બહુ મુસીબત પડે છે. સાધુ-સાધ્વીઓએ આ
આ પહાડના વચમાં કોલેજ પણ છે. સ્કૂલ પણ છે. બાબતની ખૂબ જ ઉપયોગ રાખવાની જરૂર છે.
| સ્કૂલ ઉપર પહોંચવા માટે પાંચ-સાત છોકરીઓ

Page #9

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
[૭ અમારા પાસેથી જ પસાર થઈને ઉપર ચડવા લાગી | સવારમાં અહીંનો ચોકીદાર આવ્યો અને ત્યારે અમે પણ તાજુબ થઈ ગયા.
કહેવા લાગ્યો કે તમારો સામાન તરત ઉપાડો.
હમણાં સ્કૂલ શરૂ થશે. એટલે ઉપાડીને પાસે જ પત્ર – ૪ |
અડીને રહેલા ભુવનેશ્વરી માતાના મંદિરના દેવ પ્રયાગ
વૈશાખ વદ-૯
ખાંચામાં બેઠા કન્યા વિદ્યાલયના પ્રિન્સિપાલ બાગેશ્વરના શિવશક્તિસ્થળથી સાંજે છ વાગે | અમિતા બહેન નોટિયાર આવ્યાં. એમને સમજાવ્યું નીકળ્યા ચાર કિલોમીટર, ઉપર મુકામ છે એમ કે અમે જૈન સાધુ છીએ. જિંદગીભર પગપાળા અમારી સમજ હતી. રસ્તાને સર્વે કરનારની ભૂલ પ્રવાસ કરીએ છીએ. બધું સમજ્યાં પછી અમને હતી કે અમારી સમજમાં ભૂલ હતી. ચાર અનેક સ્થાનો ખૂબ સભાવથી ખોલી આપ્યાં. કિલોમીટરને બદલે દસ કિલોમીટર નીકળી પડ્યું.
અહીં ગંગોત્રીથી ભાગીરથી નદીનો પ્રવાહ દેવપ્રયાગ શહેર વચમાં આવ્યું તે પસાર કરી
આવે છે, બદ્રીનાથથી અકલનંદાનો પ્રવાહ આવે આગળ ચાલ્યા. જબરજસ્ત ચડાણ હતું. રાત પડી |
છે. બંનેનો અહીં સંગમ થાય છે. આ નદીને ગંગા ગઈ હતી. ચારે બાજું અંધારું હતું. એક બાજુ પર્વત
કહેવામાં આવે છે. તે પછી અનેક નદીઓના અને બીજી બાજુ ભગીરથ નદીની મોટી ખીણ ક્યાં
સંગમ સ્થાનને પ્રયાગ કહેવામાં આવે છે. આ પગ મૂકવો તેની ખબર પણ જલદી ન પડે. છેવટે
મોટું તીર્થ સ્થાન છે અનેક ધર્મશાળાઓ તથા જે કન્યા વિદ્યાલયમાં અમારે મુકામ હતો ત્યાં
પ્રાચીન મંદિર છે. આશ્રમો બહુ નીચાણમાં છે. આવ્યા. અમારો ખ્યાલ હતો કે સડક ઉપર
સડકથી ઘણું નીચે ઉતરવું પડે છે. અમે ઉપર વિદ્યાલય હશે. પરંતુ કન્યા વિદ્યાલયમાં તો ખૂબ
વિદ્યાલયમાં રોકાયા છીએ. જ ઊંચે ચડીને જવાનું હતું. ત્યાં માંડ માંડ પહોંચ્યા
આ હિમાલયનો પ્રવાસ છે, બદ્રીનાથની અને રાત રોકાયા. ઉપર સ્થાન ઘણું સુંદર છે.
યાત્રા છે. નવી નવી અગવડો આવે છે, સામે જ મોટો પહાડ દેવપ્રયાગમાં છે આખા
ભગવાનની--ગુરુ મહારાજની કૃપાથી અગવડોને પહાડમાં મકાનો અને એમાં દીવા જ દવા |
પાર કરતાં જઈએ છીએ. દેખાતા હતા. અમેરિકાના ન્યૂયોર્કમાં 100 થી
લગભગ ૧૫૦ વિદ્યાર્થીનીઓ અહીં ઊંચા વધારે માળવાળા એમ્પાયર સ્ટેટ બિલ્ડીંગ નામના
ઊંચા પહાડોમાંથી ચાલીને અહીં ભણવા આવે છે. મકાનની વાતો બહુ જ પ્રસિદ્ધ છે. એના કરતાં
એક કલાક તો કેટલાકને ચાલીને આવવામાં થાય પણ વધારે ઊંચુ આ પહાડનું દશ્ય દેખાતું હતું.
છે. છતાં આવા પહાડી પ્રદેશમાં પણ શિક્ષણનો આખા પહાડમાં ઉપર નીચે સર્વત્ર ઘરો છે. બધે
| ઘણો પ્રસાર વધી રહ્યો છે. શહેરી કન્યાઓ જેવી ઇલેક્ટ્રીક પહોંચી ગઈ છે. એટલે ન્યૂયોર્કના મકાન કરતાં યે મોટું આ મકાન હોય એવો ભાસ થતો
જ આ કન્યાઓ પોષાકમાં દેખાય છે. હતો. આખી રાત આ દશ્ય દેખાતું હતું. ખૂબ I સાંજે પ્રયાગ જોવા ગયા. અમારા સ્થાનથી થાકી ગયા હતાં એટલે આજે અહીં જ રોકાઈ | ખૂબ ખૂબ નીચે ઉતરવાનું હતું. લગભગ ૨૫૦ ગયા છીએ. ન્યૂયોર્ક કરતાં યે અદભત દશ્ય અમે | જેટલાં ઊંચા ઊંચા પગથિયાં ઊતર્યા. વચમાં અહીં જોઈ લીધું.
રઘુનાથજીનું પ્રાચીન મંદિર છે. પ્રથમ શતાબ્દિમાં

Page #10

૮ ]
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧
છે. ભારતના દિવ્ય ગણાતાં ૧૦૮ મંદિરોમાં આ મંદિરનું સ્થાન છે. પત્થરમાં કોતરેલી ઊભી| રામચંદ્રજીની મૂર્તિ છે. એમ કહે છે કે રાવણનો વધ કર્યા પછી રામચંદ્રને પશ્ચાતાપ થયો કે રાવણ બ્રાહ્મણ હતો એટલે મેં બ્રહ્મહત્યા કરી' ને એટલે બ્રહ્મહત્યાના પાપ નિવારણ માટે રામચંદ્ર અહિં તપશ્ચર્યા કરી હતી. મંદિરની બાજુમાં જ રામચંદ્રે કરેલા તપના સ્થાનને બતાવવામાં આવે
|
આવેલા કોઈક પ્રવાસીના ઉલ્લેખવાળો શિલાલેખ | હતી. જિંદગીમાં યાદ રહી જાય એવું આ સંગમનું દૃશ્ય હતું. સંગમ પાસે જ બે ગુફા દિવરો હિમાલયમાં સૂર્યના તાપથી બરફ ઓગળે એટલે નદીમાં પૂર આવે તેથી દિવસે ગુફા પાણીમાં ડૂબી જાય છે. અને રાત્રે પૂર ન આવે એટલે ઓસરી જાય. અમે સાંજે ગયા હતા. પાણી તાજુ જ ઓસરી ગયું હતું. ગુફાઓ ખુલ્લી થઈ ગઈ હતી. ગુફા પાસે બંને નદીઓના સંગમ પાસે થોડીવાર ઊભા રહીને પાછા ચડવા લાગ્યા. ચડતાં ચડતાં છે. એ પણ અમે જોયું. ત્યાંથી નીચે ઉતરીને | ફેંફે થઈ ગયા. માંડ માંડ ચડીને પાછા અમારા સ્થાનમાં કન્યા વિદ્યાલયમાં આવી બદ્રીનાથથી આવતી અલકનંદા અને ગંગોત્રીમાંથી આવતી ભાગીરથીનો સંગમ દેવપ્રયાગમાં જોયો. દેવપ્રયાગથી ગંગોત્રી તરફ એક રસ્તો સીધો જાય છે એટલે બદ્રીનાથ જતાં વાહનવ્યવહારમાં થોડોક
ગયા.
પ્રયાગ પાસે ગયા. જ્યાં ભાગીરથી અને અલક નદીનો સંગમ થાય છે. અલકનંદા શાંત રીતે
|
વહેતી વહેતી આવે છે. ભાગીરથી ઘોડાપુરની જેમ દોડતી સમુદ્રની જેમ મોઝા ઉછાળતી અને ઘુઘવાટા કરતી આવે છે. ભલભલો તારું પણ ડૂબી જાય, એવી તોફાન કરતી ભાગીરથી આવતી | ઘટાડો થયો.
|
*
ડોન ઃ કૃષ્ણનગર ફોન : ૪૩૯૭૮૨
ભાવનગર નાગરિક સહકારી બેંક લિ.
હેડ ઓફિસ : ૧૪, ગંગાજળીયા તળાવ, ભાવનગર ફોન : ૪૨૯૦૭૦ ફેક્સ નં. (૦૨૭૮)) ૪૨૩૮૮૯
: શાખાઓ :
વડવા પાનવાડી ફોન : ૪૨૫૦૭૧
સલામત રોકાણ ૩૦ દિવસથી ૪૫ દિવસ સુધી ૪૬ દિવસથી ૯૦ દિવસ સુધી ૯૧ દિવસથી ૧૭૯ દિવસ સુધી ૧૮૦ દિવસથી ૧ વર્ષની અંદર
મનહરભાઈ એચ. વ્યાસ જનરલ મેનેજર
રૂપાણી-સરદારનગર ફોન : ૫૬૫૯૬૦
ઘોઘા રોડ શાખા ફોન : ૫૬૪૩૩૦
રામમંત્ર-મંદિર
ફોન : ૫૬૩૮૩૨
તા. ૧૧-૫-૨૦૦૦ થી થાપણો ઉપરના સુધારેલ વ્યાજના દર આકર્ષક વ્યાજ। સલામત રોકાણ ૫.૫ ટકા ૧ વર્ષથી ૨ વર્ષની અંદર ૬.૫ ટકા | ૨ વર્ષથી ૩ વર્ષની અંદર
૭ ટકા | ૩ વર્ષથી ૫ વર્ષની અંદર ૭.૫ ટકા | ૫ વર્ષ કે તે ઉપરાંત
ભાવનગર-પરા
ફોન : ૪૪૫૭૯૬
શિશુવિહાર સર્કલ
ફોન : ૪૩૨૬૧૪
૭૮ માસે ડબલ ઉપરાંત રૂા. ૧,૦૦૦/-ના રૂા. ૨,૦૨૫ મળે છે.
સેવિંગ્ઝ તથા ફરજિયાત બચત ખાતામાં વ્યાજનો દર તા. ૧-૪-૨૦૦૦ થી પ ટકા રહેશે.
નિરંજનભાઈ ડી. દવે મેનેજિંગ ડીરેકટર
વેણીલાલ એમ. પારેખ ચેરમેન
આકર્ષક વ્યાજ
૯.૫ ટકા ૧૦ ટકા ૧૦.૫ ટકા ૧૧ ટકા

Page #11

સંસ્કારનું સિંચન
કર
તમે એક વરસના ભવિષ્યની યોજના કરતાં હો તો અનાજનાં દાણા વાવો. દસ વરસનાં ભવિષ્યની યોજના કરતાં હો તો ઝાડ રોપો. પરંતુ સંપૂર્ણ જિંદગીના ભવિષ્યની યોજના કરવી હોય તો બાળકોમાં સંસ્કાર રોપો.
સંસ્કાર પામેલો બાળક સજ્જન બની, જિંદગી સુધીનું ભવિષ્ય સુધારી શકશે. નાની ઉંમરમાં સીચેલા સંસ્કારો બકુલના પુષ્પ જેવા છે એની સુવાસ પણ ઉડી જતી નથી.
સંસ્કાર વિનાનું જીવન સુગંધ વિનાના સુમન જેવું છે. સંસ્કાર વગરનો માનવ સ્પ્રીંગ વગરના સોફા જેવો છે. માટે નાની ઉંમરથી બાળકોમાં સુંદર સંસ્કારોનું વાવેતર કરો.
સાચા હશે એ સૌને પ્રફુલ્લિત બનાવશે, ખોટાના રૂપને ય સુશોભિત બનાવશે; અત્તરના બિન્દુ પડશે જો કાગળના ફૂલ પર માનવ! એ એને પણ સુવાસિત બનાવશે.
SHASHI INDUSTRIES
SELARSHA ROAD, BHAVNAGAR-364001
PHONE : (O) 028254-430539
Rajaji Nagar, BALGALORE-560010

Page #12

૧૦]
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧
જીવનમાં ધાર્યું ક૨વું હોય તો.... અંતશય કર્મ કરવાથી # હો!
–દીપકભાઈ દેસાઈ જીવનમાં ઘણીવાર એવા પ્રસંગો બને છે કે “જવું છે પણ શાથી નથી જવાતું' એવો વિચાર આપણાં મનમાં ધાર્યું હોય કે આ કાર્ય કરવું છે | કર કર કર્યા કરે ને, તો એ અંતરાય બધા તોડે ને એ સફળ ના થતું હોય એવું શા માટે? જે કાર્ય | કારણ કે વિચારોથી અંતરાય પડ્યાં છે અને કરીએ છીએ એમાં વિરોધી શક્તિ આવે છે ને એ | વિચારો જ એ અંતરાયને તોડે છે, “જવાય છે કાર્યને અટકાવે છે, તે શા માટે એવું થાય છે? | નહિ જઈએ તો શું જતું રહેવાનું છે?' એવા એનું સમાધાન એવું છે કે આપણને સાચું
વિચારથી અંતરાય પડે છે અને જવું જ છે કેમ કાર્ય કરવા જતાં અટકાવે છે, એને અંતરાય કર્મ
| ના જવાય એ વિચારોથી અંતરાય તૂટે છે. કહે છે. એવા અંતરાય શાથી પડી ગયા છે? એવું રાજા કોઈના પર ખુશ થઈ જાય એટલે છે ને, એક દહાડો બગીચાથી કંટાળ્યો હોય ને,, કારભારીને કહે કે, “આને એક હજાર રૂપિયા તો હું બોલી દઉ કે, “આ બગીચામાં કોઈ દહાડો! આપી દેજો.” ત્યારે પેલો કારભારી સો આપે. આવવા જેવું નથી. અને પછી આપણે જ્યારે કેટલીક જગ્યાએ તો કારભારી ઠાકોરને સમજાવી ત્યાં જવાનું થાય, ત્યારે આપણે જ ઊભો કરેલો | દે કે, “આ માણસમાં કશું છે જ નહિ, આ તો અંતરાય પાછો સામો આવે છે, તે બગીચામાં | બધું ખોટું છે.' આપવા તૈયાર થયો હોય તેને જવા ના મળે. આ જેટલાં અંતરાય છે એ બધાય| આંતરે. ત્યારે એનું ફળ આવતાં ભવે શું આવે? આપણા જ ઊભા કરેલા છે, એમાં વચ્ચે કોઈની | ભાઈને કોઈ દહાડોય પૈસા ભેગા ન થાય. દખલ નથી. કોઈ જીવમાં કોઈ પણ જીવની ડખલ! લાભાંતરાય થાય. કો'કના લાભને આપણે આંતર્યો છે જ નહિ. પોતાની ડખલોથી જ આ બધું ઊભું, એટલે લાભાંતરાય થાય એવી રીતે જે જે તમે થયું છે. આપણે બોલ્યા હોય કે, “આ બગીચામાં આંતરો, કોઈના સુખના વિચારો, કોઈના વિષયઆવવા જેવું નથી.” અને ફરી પાછા ત્યાં જવાનું! સુખને આંતરો, જે બધામાં તમે આંતરો પાડો તે થાય તે દહાડે આપણને મહા કંટાળો આવ્યા કરે, બધાના તમને આંતરા પડે અને પછી શું કહેશે કે, બગીચાના ઝાંપા સુધી જઈને પાછું આવવું પડે, “મને અંતરાયકર્મ નડે છે. કોઈ સત્સંગમાં આવવા એનું નામ જ અંતરાય કર્ય! કારણ કે ડખલ કરી| તૈયાર થાય ને તમે ના કહો એટલે તમને અંતરાય એટલે અંતરાય પડ્યો. ખાડી પાસે ઊભો રહ્યો પડે. એટલે જેમાં તમે આંતરો પાડો તેનું ફળ તમારે હોય તો દુર્ગધ આવ્યા કરે, ઘણુય બગીચામાં જવું ભોગવવું પડશે. કેટલાક કારભારી તો એવા દોઢ હોય પણ બગીચામાં જવાય નહિ, એનું શું! ડાહ્યા હોય કે રાજાને પેલાને બક્ષિસ આપવા ના કારણ? કે પોતે અંતરાય બાંધ્યા છે. આ દે. રાજાને એવી સલાહ આપે ખરા ! ત્યારે પછી ભોગવવાના અંતરાય બાંધ્યા છે એ અંતરાય તૂટે એને કોઈ જગ્યાએ લાભ જ ના થાય. કેટલાંક તો તો કામ થઈ જાય. પણ અંતરાય તૂટે કઈ રીતે?! કોઈ ગરીબ માણસને કોઈ માણસ આપતો હોય

Page #13

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
[૧૧ તો એ પહેલા અંતરાય પાડે, અલ્યા એમાં ડખો | કંઈ જેવી તેવી વાત છે? પણ આપણે પોતે શું કરવા કરો છો?
અંતરાય પાડ્યો છે એટલે શું થાય? આપણે તો તમારે ત્યાં નાતમાં બધા જમવા બેઠા હોય. | આટલું સમજવું જોઈએ કે ભાઈ, આ અંતરાય કર્મ તેમાં એક જણ કહે કે, “આ ચાર-પાંચ જણને શાથી નડે છે? આ લોકમાં નથી કહેતા કે, “મારે જમવા બેસાડી દો.” ને તમે ના કહો ને. એ તમે તો અંતરાય નડે છે?' અલ્યા, પણ શાથી? જો જમવામાં અંતરાય પાડો છો. તે પછી તમે કોઈ જાણતા હોય તો આપણે ફરી આવું ન કરીએ ને? જગ્યાએ એવી જ મુશ્કેલીમાં ખરેખર મુશ્કેલીમાં | કેટલા બધાં અંતરાય પાડ્યા છે જીવે ! એવું મુકાઈ જાવ. બીજાનામાં ડખલ કરી ત્યારે ભાંજગડ |
બીજાનામાં (ખલ કરી ત્યારે ભાંજગ | સાંભળ્યું હોય કે, “આ જ્ઞાની પુરુષ છે, હાથમાં થઈને! એટલે આપણે એટલું સમજવું જોઈએ ને ! મોક્ષ આપે છે, ચિંતા રહિત સ્થિતિ બનાવે છે.' કે આ અંતરાય કર્મ સાથે આવે છે? જો જાણતા' તો પણ અંતરાય કેટલા બધા પાડ્યા છે કે એને હોય તો આપણે ફરી એવું ના કરીએ ને? આ
વસ્તુની પ્રાપ્તિ જ ના થાય! બધામાં તમારું જ આંતરેલું છે. જે છે તે તમારી ભગવાન તો આપણી અંદર જ છે પણ કેમ જવાબદારી પર કર્યું છે. પોતાની જ જવાબદારી | દેખાતા નથી. ભગવાન ક્યાં છેટા ગયા છે? પણ પર કરવાનું છે. માટે સમજીને કરજો. આ ઘરમાં | શું થયું છે? કે વચ્ચે અંતરાય પડ્યાં છે, તે બાબો આપતો હોય તોય તમે ના પાડી દો કે “નથી! પોતાને શી રીતે દેખાય હવે? એ અંતરાય પોતે આપવાના તો એ બાબાને અંતરાય કર્મ નથી, પણ | જ પાડ્યા છે. શું કહે છે કે, “હું ચંદુલાલ છું ત્યારે તમારે અંતરાય કર્મ પડ્યું.
ભગવાન શું કહે છે કે, “સારું ત્યારે જેટલું બોલ્યા આ તો અંતરાય કર્મ નડે છે, નહિ તો આત્માનું એટલા તને આંતરા પડ્યા. હવે એ આંતરા જયાં પ્રાપ્ત હોય ત્યાં હરેક ચીજ હોય, જે જે વિચારે! આપણે જ તોડવા પડશે પણ એ પોતાની જાતે એ ચીજ હાજર જ હોય, પણ આ તો બધે પોતે પાછા તૂટે નહિ, એ તો આત્મજ્ઞાની પુરુષ ભેગા અંતરાય પાડ્યા છે તેને લઈને બધું અંતરાયું છે! | થાય, ને એ તોડી આપે, ત્યારે તૂટે!! આત્મા હોય ત્યાં એની ઇચ્છા થાય તે પ્રમાણે બધું !
(ગુજરાત સમાચાર તા. -૧૦-૨000 તૈયાર જ હોય. આત્મા તો ભગવાન છે. એ તો આગમનિગમ પૂર્તિમાંથી જનહિતાર્થે સાભાર)
શ્રી કલિકુંડ તીર્થ (ધોળકા)થી શ્રી સિદ્ધાચલજી મહાતીર્થ દરી' પાલક સંઘચાત્રા
પ.પૂ. આ. શ્રીમદ્ વિજય પ્રભાકરસૂરિજી મ.સા. તથા પૂ. મુનિશ્રી હિતરુચિવિજયજી મ.સા. આદિ ગુરુ ભગવંતોની શુભ નિશ્રામાં અને શા ભૂરમલજી ચિમનાજી અંબાવત પરિવારના આયોજન નીચે “રી’ પાલક સંઘ આગામી તા. ૧૧-૨-૨૦૦૧ના રોજ કલિકુંડ તીર્થ (ધોળકા)થી શ્રી સિદ્ધાચલજી જવા પ્રયાણ કરશે. જેમાં ૨૦૦ જેટલા શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ તથા સાધુ-સાધ્વીજીઓ તેમજ કાર્યકરો સહિત ૧૦૦૦ જેટલી સંખ્યા આ સંઘમાં જોડાશે.
જૈનોનો અભૂતપૂર્વ, અદ્ભુત, અલ્પહિંસક, યાંત્રિક વાહનો વગરનો વીજળીના વપરાશ વગરનો આ સંઘ કલિકુંડ તીર્થથી સિદ્ધાચલજીના ૧૯૧ કિ.મી. ૧૫ દિવસમાં પૂર્ણ કરી સિદ્ધાચલજી તા. ૨૫-૨-૨૦૦૧ને રવિવારે પહોંચશે. તા. ર૬-૨-૨૦૦૧ના રોજ સંઘમાળ પહેરાવવામાં આવશે.

Page #14

99થી9999999થી9ણ9999999
9).
૭.
આત્મપ્રકાશની મહત્તા - સૂર્યના પ્રકાશ કરતાંય આત્મપ્રકાશનું મહત્ત્વ વધારે આંકવું જોઈએ. અંદરનો છે આત્મપ્રકાશ અખંડપણે પ્રજવલિત ન હોય તો, મનમાં કોઈ પણ વસ્તુનું દર્શન ન થ@ થઈ શકે. સ્વપ્નમાં જે વિશાળ સૃષ્ટિ આપણે જોઈ શકીએ છીએ, તે કોના પ્રકાશમાં? આત્મપ્રકાશમાં જ ને? અંદર તો કોઈ ફાનસ કે વીજળી છે નહિ અને છે પ્રકાશ વિના તો કોઈ વસ્તુનું દર્શન ભાગ્યે જ થઈ શકે, આ ચોક્કસ વાત છે. તો મનમાં એ પ્રકાશ આવ્યો ક્યાંથી? એ પ્રકાશ આત્માનો છે અને અખંડપણે વહ્યા જ કરે છે.
બાહ્ય રૂપનું જ્ઞાન કરવું હોય, તો ચક્ષુઇન્દ્રિયથી થાય છે. એમાં પણ પ્રકાશની આવશ્યકતા રહે જ છે. એ જ વસ્તુનું જ્ઞાન મનમાં કરવું હોય, તો બાહ્યપ્રકાશની કોઈપણ જાતની મદદ લીધા વિના, અંદરના આત્મપ્રકાશ વડે થઈ શકે છે. હું ચૈતન્યનું આવું મહત્ત્વ મનમાં ઠસાવવામાં આવે, તો જડ તરફનું આકર્ષણ ઘટ્યા છ વિના ન રહે
બીજી રીતે પણ ચૈતન્યનો મહિમા સમજી શકાય છે : પચાસ, સાઠ, સિત્તેર કે એંસી વર્ષના જીવન દરમિયાન શરીરમાં કેટકેટલા ફેરફારો થાય છે? બચપણનું 9. સુકોમળ શરીર ક્યાં અને વય વધતાં છેલ્લી વૃદ્ધાવસ્થામાં ખખડી જતું શરીર ક્યાં ? આવા ફેરફારો વચ્ચેય આત્મામાં કે એના જ્ઞાનસ્વભાવમાં લેશમાત્ર ફેરફાર થતો નથી. આ પણ ચૈતન્યના મહત્ત્વને બતાવતી એક વિરલ વિશેષતા છે. આ સિવાય શરીરને શબ બનતી રોકનાર પણ ચૈતન્યશક્તિ જ છે. આ તો સર્વમાન્ય અને સર્વસિદ્ધ હકીકત છે.
66666666666666666
@.
D. W©.
D.
With Best Compliments from :
D.
®®. W©. જ©.
AKRUTI
NIRMAN PVT. LTD.
201, Mukhyadhyapak Bhavan, Road No. 24, de 82 Above Nityanand Hall, SION (W.) MUMBAI-400 022 3
Tele : 408 17 56 / 408 17 62 (code No. 022). രിരിരി രി രി രി രി രി രി രി രി രി രി രി രി രി രി 0000000000000000000000000000000000

Page #15

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
[૧૩
એવા ચમકારોને સો ગPFના નમસ્કાર
શ્રાવતી નગરીમાં ભગવાન બુદ્ધના પરમ | એવામાં કશ્યપ ત્યાં આવ્યો. એના શિષ્ય કશ્યપની ભારે વાહવાહ થવા માંડી હતી. | વ્યક્તિત્વમાં જાણે દિવ્ય તેજ હતું. સંયમ અને
કોઈ કહેતું, “કશ્યપની સાધના તો ભારે સાદગીના સમન્વયથી તેની મુખમુદ્રા સિદ્ધ પુરુષ મોટી! એણે અનેક સિદ્ધિઓ મેળવી લીધી છે!'
જેવી શોભતી હતી. ત્યાં આવીને મંત્રપ્રયોગ કરીને,
ઊંચા સ્તંભ ઉપરથી પેલો રત્નજડિત પ્યાલો તો કોઈ કહેતું, “ગમેતેમ તોય આ કશ્યપ,
પોતાના હાથમાં લઈ લીધો! ભગવાન બુદ્ધનો શિષ્ય છે! એની પાસે મંત્ર-તંત્રની અજબ-ગજબ ચમત્કારિક શક્તિ હોય જ ને!'
નગરજનો આભા બનીને જોતા જ રહ્યાં! વાત એવી બની હતી કે નગરના રાજાએ |
સ્વયં રાજા પણ દિંગ થઈ ગયો. સિદ્ધ પુરુષોની પરીક્ષા કરવા માટે એક આકરી
રે! કેવી મહાન સિદ્ધિ! જેને સાક્ષાત્ કસોટી યોજી હતી ને એ કસોટીમાં કશ્યપે અત્યંત
ઈશ્વરની કૃપાભરી સહાય હોય એ જ આવી આકરી આસાનીથી વિજય મેળવ્યો હતો.
કસોટીમાંથી પાર ઉતરી શકે!' સૌને તેણે વિસ્મયમાં મૂકી દીધા હતા.
ચોતરફ કશ્યપની દિવ્યશક્તિની મુક્તકંઠે
વાહવાહ થવા લાગી. ભલભલા મહારથીઓને એણે આજે પોતાની
ધીમે ધીમે આ વાત ભગવાન બુદ્ધ સુધી ચમત્કારિક શક્તિનો પરચો બતાવ્યો હતો !
પહોંચી એ જ ક્ષણે ભગવાન બુદ્ધ કશ્યપને પોતાની રાજાએ નગરની વચ્ચે ચોકમાં એક ઊંચો
પાસે તેડાવ્યો. કશ્યપને તો મનમાં એમ જ હતું સ્તંભ મુકાવ્યો હતો ને એ સ્તંભ ઉપર
કે, પ્રભુ પ્રસન્ન થઈને મને આશીર્વાદ આપશે. હીરારત્નજડીત એક સરસ મજાનો પ્યાલો મૂક્યો
હરખાતો હરખાતો એ આગળ વધ્યો. હતો. રાજાનું ફરમાન હતું કે જે કોઈ સિદ્ધ પુરુષ અહીં આવીને સ્તંભ ઉપર કે સીડી ઉપર ચડ્યા
એના ચહેરા પર વિજયનો આનંદ હતો. વિના કે બીજા કોઈ પણ પ્રકારના સાધનનો પ્રભુએ એને કહ્યું, “વત્સ! નગરમાં આજે ઉપયોગ કર્યા વિના આ પ્યાલો પોતાની સાધના-| તો તારી ચમત્કારિક શક્તિએ ભારે ચકચાર ફેલાવી સિદ્ધિના બળે ઉતારી શકશે, તેને રાજ્ય તરફથી| છે!' સન્માનવામાં આવશે. એટલું જ નહીં, તે સિદ્ધ
“આપના આશીર્વાદથી જ હું આ સિદ્ધિ પામી પુરુષના મનની ઈચ્છાને પૂરી કરવામાં આવશે !
શક્યો છું, પ્રભુ !' કશ્યપ બુદ્ધનાં ચરણો પાસે આવી નગર અ ય એવા સિદ્ધ મહાત્માની વાટ | નતમસ્તકે વિનમ્રતાપૂર્વક બોલ્યો. જોતું હતું, કોણ હશે એ દિવ્યાત્મા!'ની અટકળ - “મારા આશીર્વાદ સિદ્ધિની પ્રાપ્તિ માટે હોય, સહું કરતાં હતાં.
વત્સ! સિદ્ધિના પ્રદર્શન માટે હું આશીર્વાદ શી રીતે

Page #16

૧૪]
આપું?' ભગવાન તથાગતે સ્વસ્થભાવે કહ્યું. ‘આપ નારાજ લાગો છો, પ્રભુ!'
હા... વત્સ!’
મારી કાંઈ ક્ષતિ થઈ છે, પ્રભુ!'
[ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ : ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧
ચમત્કાર કરે છે તે પામર છે ને ચમત્કારને નમસ્કાર કરે છે એ કાયર છે. સિદ્ધ પુરુષ ધર્મની રક્ષા ખાતર ક્યારેક શક્તિનો ઉપયોગ કરે એ જુદી વાત છે, બાકી પોતાની વાહવાહ માટે ક્યારેક મંત્ર-તંત્રનો ઉપયોગ ન કરે.
‘હા, વત્સ! સાધના અને સિદ્ધિ પામવાં એ જુદી વાત છે, ને એના થકી ચમત્કાર કરવા એ જુદી વાત છે. આપણું કાર્ય લોકોને ચમત્કારથી આકર્ષવાનું નથી, પણ ધર્મોપદેશ વડે સન્માર્ગે વાળવાનું છે. આપણે તો સદાચાર શીખવવાના છે. મૂલ્યોનો મહિમા કરવાનો છે, મંત્રનો નહીં ! સાચા સિદ્ધાત્માને તો સદાચરણ સિવાય અન્ય કાંઈ ક્યારેય ન ખપે!'
‘પ્રભુ મારો અપરાધ માફ કરો હવે પછી હું ક્યારેય ચમત્કાર નહીં કરું !' કશ્યપે પશ્ચાતાપનાં આસું સાર્યાં.
જે ચમત્કાર કરે તેને નમસ્કાર કદીય ન કરાય. ચમત્કાર કરવા કોઈ પ્રેરાય તો સમજવું કે એની સાધના હજી ઘણી અધૂરી છે અથવા એની સિદ્ધિમાં કંઈક કલંક ભળેલું છે.
ચાલો, એવા ચમત્કારને સો ગજના નમસ્કાર કરી દઈએ !
(લેખક શ્રી લક્ષ્મીચંદભાઈ છ. સંઘવીના પુસ્તક ‘દૃષ્ટાંત રત્નાકર’માંથી જનહિતાર્થે સાભાર)
સ્વાધ્યાય’
સ્વાધ્યાય અંગે ઘણું બધું લખાયું છે, કહેવાયું છે. તેમ છતાં માનવીના જીવનના વિકાસ માટે સ્વાધ્યાય ખૂબ જરૂરી છે. આ એક મહત્વનું વિલક્ષણ તપ છે. દરેક માનવીને આની જાણકારી હોવી જરૂરી છે. તેમજ આનું તત્ ચિંતન અને મનન જરૂરી છે. સ્વાધ્યાય દ્વારા પોતાની જાતની ઓળખાણ થાય છે. સ્વાધ્યાય દ્વારા નવા નવા રહસ્યો જાણી શકાય છે. સ્વાધ્યાયથી ઘટનાની ચાવી મળે છે. સ્વાધ્યાય દ્વારા જીવનને ચારે બાજુથી જોઈ શકાય છે. સ્વાધ્યાય દરરોજ અને નિયમિત એકાગ્રતાથી કરવો જોઈએ. અને તેમાં દૃઢતા હોવી જરૂરી છે. સ્વાધ્યાયને જૈનદર્શનમાં એક મહાન તપ તરીકે ઓળખાવેલ છે. સ્વાધ્યાય દ્વારા જ્ઞાનાવરણીય કર્મનો નાશ થાય છે. સ્વાધ્યાય અથવા વાંચના સાચા ગુરુ, સંત કે સાધુ મહાત્મા પાસેથી સાચા રહસ્યો જાણવા માટે લેવા જોઈએ. સ્વાધ્યાયમાં પ્રમાદ ન કરવો જોઈએ. સ્વાધ્યાય જીવનનું સાચું ભાથું છે. સ્વાધ્યાય આ ભવ અને પરભવ સાથે જાય છે. સ્વાધ્યાય શબ્દમાંથી ક્રિયામાં ઉતરે છે.
કનુભાઈ હિંમતલાલ શાહ,
ભાવનગર

Page #17

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
[૧૫
વિવિધ વિચાર સરણીઓ | લેખક : નરોતમદાસ અમુલખરાય કપાસી (એડવોકેટ-મુંબઈ) બાળકને નિહાળીને માતાના દિલમાં એના | નય માત્ર આંશિક સત્યનું સૂચન કરે છે. પૂર્ણ સર્જન પ્રત્યે સાહજિક પ્રીતિ પ્રગટે છે. પિતાને | સત્ય ત્યારે જ પ્રાપ્ત થાય, જયારે સર્વ નયોનું પાલન-પોષણની એની જવાબદારી પ્રત્યે લક્ષ્ય | એકીકરણ થાય. જાય છે. બંધુને એની સાથે રમત રમવાના કોડ
| સર્વ દૃષ્ટિઓનું અને સર્વ અપેક્ષાઓનું જૈનજાગે છે. બેનને હરખઘેલી બનવાની તક પ્રાપ્ત | દર્શન વર્ગીકરણ કરીને, એને બે વિભાગમાં થાય છે.
વહેંચી આપે છે. એક છે વ્યવહારદષ્ટિ અને બીજી એક સ્નેહીને બાળક સુંદર ભાસે છે, અન્યને શું છે નિશ્ચયદષ્ટિ. વ્યવહાર દૃષ્ટિને “વ્યવહાર નય અસુંદર ભાસે છે. એકને બાળક આનંદિત લાગે | નામ આપવામાં આવે છે અને નિશ્ચયર્દષ્ટિને છે. અન્યને ગંભીર લાગે છે. એકને સોહામણું! “નિશ્ચયનય'નું નામ આપવામાં આવે છે. બન્નેમાં દેખાય છે. અન્યને બિહામણું દેખાય છે. પેટાભેદો અનેક છે.
સૌની દૃષ્ટિ અલગ અલગ છે. સૌ સ્વ- બન્ને દૃષ્ટિઓ પોતપોતાના ક્ષેત્રમાં સત્ય છે. સ્વની દૃષ્ટિ સત્ય માને છે.
એકને સત્ય તરીકે સ્વીકારવી અને અન્યને એક જ વ્યક્તિ પણ બાળક અંગે ભિન્ન ! અસત્ય તરીકે લેખવી, એ સત્યનો અપલોપ કરવા ભિન્ન સમયે અને ભિન્ન સંયોગોમાં ભિન્ન બરોબર છે. બન્નેની સ્વીકૃતિ આત્માને શાંતિ ભિન્ન રીતે વિચારે છે.
આપે છે. સૌની અપેક્ષાઓ અને સૌની નિરીક્ષણ વ્યવહાર નય વ્યવહાર તરફ દૃષ્ટિ કરે છે. શક્તિઓમાં ભિન્નતા અને વિવિધતા હોય છે. નિશ્ચય નય વર્તમાન દૃષ્ટિ નિહાળે છે. કયારેક તે તેમની સૌની દૃષ્ટિઓમાં આંશિક સત્ય હોઈ શકે | શબ્દની માયાજાળમાં ઊતરે છે. વ્યવહાર નય છે. અન્યની દૃષ્ટિને અસત્ય માનવાની મનોવૃત્તિ વ્યવહાર ભાષા તરફ લક્ષ્ય રાખે છે, નિશ્ચય નય અનુચિત છે.
શબ્દના અર્થનું અવલંબન લ્ય છે. પશુ-પંખીઓ પણ વિચાર કરી શકે છે. - વ્યવહાર નય વસ્તુની સામાન્ય સ્થિતિને એમને પણ એમની દષ્ટિ હોય છે. નિહાળે છે. પરંતુ નિશ્ચય નય એની વર્તમાન વિશ્વની વિશાળતાને નિહાળીએ તો અનંત |
સ્થિતિને નિહાળે છે. દા. ત. રાજયાભિષેક થયેલ દૃષ્ટિઓની કલ્પના થઈ શકે છે.
રાજવીને વ્યવહાર નય “રાજા'ને તરીકે સ્વીકૃતિ જૈન દર્શન પ્રત્યેક દૃષ્ટિને “નય' તરીકે,
આપે છે. પરંતુ નિશ્ચય નય “રાજા'ને ત્યારે જ
“રાજા' તરીકે સ્વીકૃતિ આપે છે કે જ્યારે તે ઓળખાવે છે. વિશ્વમાંની વસ્તુઓ અનંત
રાજસભામાં બિરાજમાન હોય. નિશ્ચય નય નયાત્મક છે. અનંત નયોનું એકીકરણ અશક્ય છે.

Page #18

૧૬ ]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧ “નૃપને ત્યારે જ “નૃપ' તરીકે સ્વીકારે છે કે | આત્મા નહિ. વ્યવહાર નય નમસ્કારની ક્રિયાને જયારે તે પ્રજાનું પાલન કરે છે. પાલન ન કરનાર | આત્માની ક્રિયા તરીકે ઓળખે છે. નૃપને, નૃપ તરીકે નિશ્ચય નય સ્વીકૃતિ આપતો
આચાર-પાલનમાં વ્યવહારનયની પ્રધાનતા નથી.
છે. ધ્યેય પ્રત્યેના લક્ષ્યમાં નિશ્ચયનયની પ્રધાનતા વ્યવહાર ભાષાનો વ્યવહાર નય સ્વીકાર | છે. કરે છે. પરદેશ જતી વ્યક્તિ ગૃહાંગણ છોડીને
- વ્યવહાર નય દ્રવ્યાર્થિક નય છે. તેથી તેની જાય ત્યારે તે પરદેશ ગઈ એમ વ્યવહાર નય કહે
દૃષ્ટિ સનાતનતા ઉપર દોરાય છે. નિશ્ચય નય, એ છે. નિશ્ચય નય તે વ્યક્તિને વિદેશ ગઈ છે એમ
પર્યાયાર્થિક નય છે તેથી તેની દૃષ્ટિ ક્ષણિક ત્યારે જ કહે છે કે જ્યારે તે વિદેશમાં પહોંચે છે.
અવસ્થા ઉપર દોરાય છે. દા. ત. આત્મા સનાતન જળ-પાનની ઇચ્છુક વ્યક્તિ જળનો પ્યાલો માંગે
અને શાશ્વત છે એમ વ્યવહાર નય પ્રરૂપણા કરે ત્યારે વ્યવહાર નય તે ભાષાને સત્ય ગણે છે. 1 છે. જયારે નિશ્ચય નય આત્મા ક્ષણિક છે એમ પરંતુ નિશ્ચય પીતળના અથવા કાચના પ્યાલામાં
પ્રરૂપણા કરે છે, વ્યવહારનયનું લક્ષ્ય આત્માની જળ માંગતા માનવીને સત્યભાષી તરીકે સ્વીકારે
| નિત્યતા ઉપર છે ત્યારે નિશ્ચયનયનું લક્ષ્ય છે. રસોઈ પૂરી થવાની તૈયારી હોય ત્યારે રસોઈ |
આત્માના પલટાતાં સ્વરૂપ ઉપર છે. નિશ્ચયનય થઈ ગઈ છે એમ બોલનારને વ્યવહારનય | માનવીને, બાળક સ્વરૂપે, યુવા સ્વરૂપે અથવા વૃદ્ધ સત્યભાષી તરીકે સ્વીકારે છે. પરંતુ નિશ્ચય નય |
સ્વરૂપે નિહાળે છે. રસોઈ તદ્દન પૂરી થાય ત્યારે જ રસોઈ થઈ ગઈ
વ્યવહાર નયથી દષ્ટિ પદાર્થના સામાન્ય છે એમ સ્વીકાર કરે છે. વસ્તુ બળવાની શરૂઆત
સ્વરૂપ ઉપર હોય છે પરંતુ નિશ્ચયનયથી દૃષ્ટિ થાય ત્યારે વસ્તુ બળી ગઈ એમ વ્યવહાર ભાષા
પદાર્થના વિશેષ સ્વરૂપ ઉપર હોય છે. દા. ત. વદે છે. પરંતુ નિશ્ચય નય વસ્તુ સંપૂર્ણ રીતે જળી
વ્યવહાર નય કાની સોટીમાં કાષ્ઠની નિત્યતાને જાય પછી જ તેને જળી ગઈ તરીકે સ્વીકારે છે.
નિહાળે છે પરંતુ નિશ્ચય નય કાષ્ઠના સોટી-- જમવાની ક્રિયા, જળપાનની ક્રિયા વિ. દેહ |
| સ્વરૂપને નિહાળે છે. કરે છે. એમ નિશ્ચયની ભાષા બોલે છે પરંતુ
વ્યવહાર નયની નજરે પ્રત્યેક પદાર્થ વ્યવહાર ભાષા સદેહી આત્મા જમે છે અથવા
અનુત્પન્ન અને અવિનાશી છે. નિશ્ચય નયની જળપાન કરે છે એમ કહે છે. મૃતક નથી જમતું,
નજરે પ્રત્યેક પદાર્થ ઉત્પન્ન થાય છે. અને નષ્ટ નથી જળપાન કરતું.
થાય છે. વ્યવહાર નય આત્માને સક્રિય અને કર્તા
- સત્યની સમજણ મારે દ્રવ્ય દૃષ્ટિ અને તરીકે સ્વીકારે છે. નિશ્ચય નય આત્માને અક્રિય |
“| પર્યાય-દષ્ટિ બને આવશ્યક છે. બન્ને સ્વ-સ્વ અને અકર્તા તરીકે માને છે.
ક્ષેત્રમાં સત્ય છે. અન્ય નયનો અપવાદ કરનાર પરમાત્માને નમસ્કાર કરનાર આત્મા નમસ્કાર |
મસ્કાર] નય, કુનય બને છે. કરતો નથી એમ નિશ્ચય નય કહે છે. નિશ્ચય નયના
સાદ્વાદની વિશાળતા સર્વે સત્ય દષ્ટિઓને અભિપ્રાય અનુસાર નમસ્કારની ક્રિયા દેહ કરે છે, |
પોતાનામાં સમાવે છે. પરિણામે વિવાદથી તે દૂર

Page #19

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
[૧૭ રહે છે. સમન્વય દૃષ્ટિને તે સ્વીકારે છે.
સ્યાદ્વાદ-સિદ્ધાંતમાં નથી અસ્થિરતા, નથી સમન્વયની સુંદર ભાવનાને પણ એની | ચચળતા અને નથી શંકાશીલતા. અનિશ્ચિતતા વાદ મર્યાદા છે. પરસ્પર વિરુદ્ધ માન્યતાઓનો સ્વીકાર
અને ફૂદડીવાદ સ્યાદ્વાદ--સંસ્કૃતિમાં નથી. સ્યાદ્વાદસ્યાદ્વાદ સિદ્ધાંતમાં નથી. સત્ય અને અસત્ય બન્નેને
સંસ્કૃતિમાં છે. સ્પષ્ટતા, સત્યતા અને નિર્મીતતા. સ્વીકૃત સ્યાદ્વાદ સિદ્ધાંતમાં નથી મળતી. જે દૃષ્ટિએ સર્વ સંસ્કૃતિઓ સમાન છે એમ માનવાની એક વસ્તુ સત્ય છે, તે જ દૃષ્ટિએ તે અસત્ય નથી ! ધૃષ્ટતા સ્યાદ્વાદ--સંસ્કૃતિને સ્વીકાર્ય નથી. વિષમ હોઈ શક્તી. પિતાની દૃષ્ટિએ જે પુત્ર છે તે તેની | વસ્તુઓની વિષમતા સ્વીકારવામાં સ્યાદ્વાદને કોઈ દૃષ્ટિએ પુત્ર જ છે પછી ભલે તે તેના મામાની | અંતરાય નડતો નથી. વિષ અને અમૃત, પુણ્ય દૃષ્ટિએ ભાણેજ હોય, લગ્ન સંબંધની દૃષ્ટિએ જે! અને પાપ, સંયમ અને સ્વચ્છંદતા, સ્વાર્થ અને પત્ની છે તે તે દૃષ્ટિએ પત્ની જ છે. પછી ભલે | પરોપકારિતા સમાન ન હોઈ શકે. તપોવૃત્તિ અને તે ભોજનદાત્રી તરીકે માતાનું સ્વરૂપ ધરાવતી | આહાર--લાલસા સમાન ન હોઈ શકે. પશુ-રક્ષા હોય. જન્મ દાત્રી તરીકે માતા તે માતા જ છે, અને પશુ બલિદાન, બન્ને, સમાન ન હોઈ શકે. પછી ભલે તે પિતાના અભાવમાં પાલક પણ હોય. | માનવીને બલિ તરીકે હોમી દેવાની સંસ્કૃતિ અને અન્યાય દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલું ધન અન્યાયી ધન જ માનવીની રક્ષા માટે આત્મ-સમર્પણની સંસ્કૃતિ છે, પછી ભલે તે દ્વારા સુજ્ઞ કાર્ય થતું હોય. | સમાન ન હોઈ શકે. ક્રોડો પશુઓની કતલ યાદ્વાદની ભાવના સારી અને નરસી, બન્ને
કરવાનો આદેશ આપતી સંસ્કૃતિ અને ક્રોડો વસ્તુને સમાનતા નથી આપી શકતી. હિંસા એ |
પશુઓની રક્ષા માટે સ્વ--બલિદાન આપવાની હિંસા જ છે. રાજ્યના રક્ષણ માટે છે તેથી તે
સંસ્કૃતિ સમાન ન હોઈ શકે. સત્યના સ્વીકાર અહિંસા નથી બનતી. અસત્ય એ અસત્ય જ છે
માટેનું ધર્મ-પરીવર્તન અને લાલચ દ્વારા થતું ધર્મપછી ભલે તે અપરાધી પ્રત્યેની દયા માટે હોય.
પરિવર્તન સમાન ન હોઈ શકે. પ્રેમ પૂર્વકનું ધર્મ ચોરી તે ચોરી જ છે, પછી ભલે તે ચોરીનું ધન
પરિવર્તન અને બળાત્કાર દ્વારા થતું ધર્મ ગરીબોને વહેંચવામાં વપરાતું હોય. અબ્રહ્મ એ
પરિવર્તન સમાન ન હોઈ શકે. અબ્રહ્મ જ છે, પછી ભલે તે અત્યની પત્નીને જ્યાં સમાનતા છે ત્યાં સાદ્વાદ પ્રેમપૂર્વક આશ્વાસન આપીને પુત્રવતી બનાવવાની | | સમાનતા સ્વીકારે છે. જયાં વિષમતા છે ત્યાં ભાવનાથી મિશ્રિત હોય.
સ્વાદ પ્રેમપૂર્વક વિષમતાને સ્વીકારે છે. સુકૃત્ય અને દુષ્કૃત્ય બને, સ્યાદ્વાદની
નિષ્પક્ષતા, એ સ્યાદ્વાદની સિદ્ધિ છે. માન્યતા મુજબ સમાન નથી. વિષ-પ્રયોગ અને પ્રશંસાના પુષ્પો પ્રાપ્ત કરવા માટે અમૃત-પ્રયોગ, બન્ને સમાન નથી. હિંસા અને ! સમાનતાના ગીત ગાવાની વૃત્તિ, એ સત્યના અહિંસા સમાન નથી. સત્ય અને અસત્ય સમાન | સ્વીકારની વૃત્તિ નથી. પોતાની જાતને સમભાવી નથી. ચોરી અને દાન સમાન નથી. બ્રહ્મચર્ય અને | તરીકે માનવામાં થતી આત્મા--પંચના માનસિક વ્યભિચાર સમાન નથી. પરિગ્રહ વૃત્તિ અને સ્વ-પ્રશંસાનું જ એક અંગ છે. (ક્રમશ:) નિષ્કામ વૃત્તિ સમાન નથી.

Page #20

ભાવનગર મર્કન્ટાઈલ કો-ઓપરેટીવ બેન્ક લિ.
પાવનાર માત્ર કો-ઓપરેટીવ વેજ. નિ. Bhavnagar Mercantile Co-Operative Bank Ltd. D હેડ ઓફિસ : લોખંડ બજાર, ભાવનગર ફોન : ૪૨૪૧૮૧, ૪૨૯૧૮૯ બ્રાન્ચ : માર્કેટીંગ યાર્ડ, ભાવનગર ફોન : ૪૪૫OO૮, ૪૪૬૨૬૧
માધવદર્શન, ભાવનગર ફોન : ૪૨૦૭૯૯, ૪૨૬૪૨૧
થાપણના વ્યાજના દરો (તા. ૯-૮-૨૦૦૦ થી અમલમાં) સેવિંઝા
૪.૫ ૪ | ૨ વર્ષથી ૩ વર્ષ કરતાં ઓછા સમય માટે ૧૦.૫૦ % ફિક્સ ડીપોઝીટ :
_| ૩ વર્ષથી ૫ વર્ષ કરતાં ઓછા સમય માટે ૧૧ %) ૩૦ દિવસથી ૧ વર્ષ કરતાં ઓછા સમય માટે ૬ % [ પ વર્ષ અને ઉપરાંતના સમય માટે ૧૧.૫૦ % ૧ વર્ષથી ૨ વર્ષ કરતાં ઓછા સમય માટે ૯.૫૦%
-: વધુ વિગત માટે બેન્કમાં રૂબરૂ સંપર્ક સાધો :
શ્રી કનૈયાલાલ વૃજલાલ પંડયા (ચેરમેન) શ્રી વલ્લભભાઈ ભાઈલાલભાઈ પટેલ (વા. ચેરમેન)
શ્રી ઇન્દુકુમાર ઉકાભાઈ પટેલ (મેનેજિંગ ડીરેકટર) શ્રી પુરુષોત્તમદાસ વૃજલાલ શાહ (જો, મે, ડીરેકટર) શ્રી એમ. સી. પાઠક (આસી. મેનેજર)
CELSUVIDHA
Pre-paid Mobile Phone Card
Anytime - Anywhere - Anybody
NOKIA
રી-ચાર્જ કુપન ખરીદો, મોબાઈલ ફોન કવર/એસેસરીઝ
મેળવવા માટે
".
- TrP
...ઓથો.ડીસ્ટ્રીબ્યુટર...
અમલાખ વિકલદાસ
I 9-09
(9) કિક
૧૫,માધવહીલ, ભાવનગર.
ફોનઃ૪૩૯૨૯૯
વોરાબજાર, ભાવનગર,
ફોનઃ ૫૧૯૪૦૬ .

Page #21

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
[૧૯
જ પુણિયાનું ચિત્તા સામાયિકમાં કેમ
ડોલવા લાગ્યું ?
સંકલન : મુકેશ સરવૈયા
(જીવન સુવાસ પુસ્તિકામાંથી સાભાર) પુણિયો શ્રાવક પ્રભુનો સાચો ભક્ત હતો. | પુણિયાની પત્નીએ કહ્યું, ‘‘આજે ઘરમાં
એણે પોતાના સર્વ પરિગ્રહનો ત્યાગ કર્યો છાણા ન હોતા. રસ્તામાં જતી હતી ત્યાં અડાણા હતો અને માત્ર રૂની પૂણીઓ બનાવી તેને વેચીને | છાણા પડેલા જોયાં. એમાંથી થોડા છાણા લઈને પોતાની આજીવિકા ચલાવતો હતો.
આજે રસોઈ કરી છે. બાકી બીજું કશું ઘરમાં આવ્યું
નથી કે હું કશું લાવી નથી.” આમાંથી જે કંઈ મળે તેનાથી પતિ-પત્ની સંતોષ માનતા હતા. બંનેના મનની ભાવનાઓ
પુણિયાએ કહ્યું, “બસ! આ જ તો ઘણી ઊંચી હતી. બેમાંથી એક જણ ઉપવાસ કરે.
સામાયિકમાં ચિત્ત સ્થિર ન રહેવાનું કારણ છે. એ ઉપવાસ એટલે આત્માની નજીક વાસ કરવો તે તો
અણહક્કના છાણાથી રસોઈ બનાવવામાં આવી ખરું જ, પરંતુ ઉપવાસને કારણે જે ભોજન બચ્યું તે
એને પરિણામે આજે મન ડોલવા લાગ્યું.” બીજાને ભાવથી બોલાવીને જમાડતા હતા.
પુણિયાની પત્નીએ કહ્યું, “છાણા તો રસ્તા
પર પડ્યા હતા, તેનો કોઈ માલિક હોય તેવું પણ સામાયિક તો પુણિયા શ્રાવકની. સામાયિક
ન હતું, એટલે સમભાવ, સંયમ અને શુભભાવ, એ
પુણિયાએ કહ્યું, “છાણાનો કોઈ માલિક ન સામાયિક સમય જતાં પુણિયા શ્રાવકની અંતર
હોય તો તો રાજા એનો માલિક ગણાય. આથી યાત્રાનું શિખર બની ગઈ.
આપણે રાજદ્રવ્ય લઈ આવ્યા ગણાઈએ. એટલે એકવાર પુણિયા શ્રાવક સામાયિકમાં બેઠા | છાણા ત્યાં પાછા મૂકી આવજે. અણહક્કનું હતા, પરંતુ ચિત્ત આત્મામાં સ્થિર થતું નહોતું. મન
આપણને કશું ખપે નહી.'' જરા ડોલતું હતું. અગાઉ કયારેય આવું બન્યું નહોતું આ એ દેશ છે કે જ્યાં રસ્તા ઉપર પડેલાં અને એકાએક આવું બન્યું કેમ? શા માટે ચિત્ત
અણહક્કના છાણા લેવામાં પણ અધર્મ ગણાતો આજે અસ્વસ્થ બન્યું?
હતો, ત્યાં આજે બીજાનું છીનવી લેવામાં પોતાની | વિચારમાં ડૂબેલા પુણિયા શ્રાવકે એની | હોંશિયારી ગણાય છે. પુણિયાનો દાખલો બતાવે છે પત્નીને કહ્યું, “અરે! આજે સામાયિકમાં કેમ ચિત્ત | કે સાચો શ્રાવક કેવો હોય અને એની આત્મજાગૃતિ સ્થિર થતું નથી? કોઈ અનીતિવાળું દ્રવ્ય તો ઘરમાં | એને સતત જીવન શુદ્ધિ તરફ કેવી રીતે દોરી આવ્યું નથી ને?''
જનારી હોય છે. *

Page #22

૨૦]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧
પૂજ્યપાદ ગુરુદેવ મુનિરાજશ્રી ભુવનવિજયાન્તવાસી
પ.પૂ. આગમપ્રજ્ઞ-તારક ગુરુદેવશ્રી જંબૂવિજયજી મહારાજ સાહેબના વ્યાખ્યાનો (હપ્તો ૨૩મો)
(ગુરુવાણી ભાગ-૨માંથી સાભાર) સેન સવાઈની પદવીઃ
કર્યો. ગુરુદેવને મળવાની તાલાવેલી કોને ન ઘણો સમય વીત્યા પછી ગુજરાતના હોય? જેટલા ખેંચાય તેટલા વિહારો ખેંચે રાખે શ્રાવકોએ સૂરિજીને વિનંતી કરી....ભગવંત) છે પણ આ બાજુ સૂરિજીની સ્થિતિ ગંભીર આપના વિના ગુજરાત સૂનું પડ્યું છે. આપ હવે બનતી જાય છે. પર્યુષણના દિવસો આવ્યા. આ બાજુ પધારો. સૂરિજીએ બાદશાહ પાસે આવી નાજુક સ્થિતિમાં પણ કલ્પસૂત્રનું જવાની અનુમતિ માંગી....બાદશાહે કહ્યું કે પણ] વ્યાખ્યાન વાંચ્યું. વ્યાખ્યાનના પરિશ્રમથી શરીર આપના વિના મને ધર્મ સંભળાવશે કોણ? તેથી વધારે શિથિલ થઈ ગયું. ભાદરવા સુદિ ૧૦ના આપ આપના કોઈ શિષ્યને મૂક્તા જાવ.. બધા શિષ્યોને હિતશિક્ષા આપી. બધાને બાદશાહના આગ્રહથી સૂરિજીએ સેનસૂરિ | ખમાવ્યા, અને ધ્યાનમાં બેસી ગયા. સં. મહારાજને ત્યાં રાખીને ગુજરાત તરફ વિહાર, ૧૬૫૨ના ભાદરવા સુદિ ૧૧ના સંધ્યા સમયે કર્યો. બાપ કરતાં બેટા સવાયા હોય તે પ્રમાણે પદ્માસન લગાવીને માળા ગણી રહ્યા છે. ચાર સૂરિજી કરતાં સેનસૂરિ મહારાજ સવાયા નીકળ્યા. | માળા પૂરી થઈ અને જયાં પાંચમી માળા ગણવા બાદશાહે તેમને “સેન સવાઈ'ની પદવી આપી. | જતા હતા કે તરત જ તે માળા હાથમાંથી નીચે ઉનામાં અંતિમ સમય:
પડી ગઈ. લોકોમાં હાહાકાર મચી ગયો. આ બાજુ સૂરિજી વિહાર કરીને પ્રથમ
જગતનો હીરો ચાલ્યો ગયો. ભારત વર્ષમાં ગુરુદાદાની યાત્રાએ સિદ્ધગિરિ પર પહોંચ્યા. અનેક
વિરહનું ભયંકર વાદળ છવાઈ ગયું. સૂરિજીના સંઘો સાથે દાદાની યાત્રા ભાવપૂર્વક પૂર્ણ કરીને
| નિર્વાણથી સર્વત્ર હાહાકાર મચી ગયો. ઉનાના સૂરિજીએ ચોમાસા માટે ઉના તરફ પ્રયાણ કર્યું.
સંઘે આ દુઃખદાયક સમાચાર પહોંચાડવા માટે સં. ૧૬૫૧નું ચાતુર્માસ સૂરિજીએ ઉનામાં જ
ખેપિયાઓને રવાના કર્યા. એ સમયે તારવ્યતીત કર્યું. વિહાર અટકી ગયો. શરીર વધારે
ટપાલો નહોતાં. જયાં જ્યાં સમાચાર મળતા અસ્વસ્થ બની ગયું. એ સમયે તેમના પાટના
ગયાં ત્યાં દેવ વંદાવા લાગ્યા. ગામેગામ અધિકારી વિજયસેનસૂરિ મહારાજ અકબર
હડતાલો પડવા લાગી, સર્વત્ર શોક પ્રસરી ગયો. બાદશાહની પાસે લાહોરમાં હતાં. સૂરિજીને
| બીજી તરફ સૂરિજીની અંતિમક્રિયાને માટે ઉના ગચ્છની ભલામણ કરવી હતી. તેથી તેમણે
| અને દીવનો સંઘ તૈયારી કરવા લાગ્યો. તેર શિષ્યોને કહ્યું કે વિજયસેનસૂરિ જલ્દી આવે તેમ
ખંડવાળી માંડવી તૈયાર કરી તેમાં સૂરિજીના પ્રયત્ન કરો. લાહોર સમાચાર પહોંચ્યા. ચાલુ
| પાર્થિવદેહને પધરાવવામાં આવ્યો. ગામની ચોમાસામાં સેનસૂરિ મહારાજે શીધ્ર વિહાર શરૂ
બહાર આંબાવાડીમાં ચંદનની ચિતા ખડકવામાં

Page #23

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧]
[ ૨૧ આવી. સૂરિજીના નશ્વરદેહને તેમાં પધરાવ્યો. | શ્રાવણ વદ-૧૩ પર્યુષણ-દ્વિતીચ દિન આગ મૂકવાની કોઈની હિંમત ચાલતી નથી. સાધર્મિક વાત્સલ્ય - છેવટે હૃદય કઠિન કરી હા ! હા ! કારની કારમી
ઉત્તમમાં ઉત્તમ પર્યુષણ પર્વ. પૂ. જ્ઞાની ચીસપૂર્વક ચિતામાં આગ મૂકવામાં આવી. આ
ભગવંતોએ બતાવેલું છે. આ પર્વની આરાધના ચિતામાં પંદર મણ સુખડ, ત્રણ મણ અગર, ત્રણ
માટે ગુરુ ભગવંતોએ પાંચ ઉપાયો બતાવ્યા છે. શેર કપૂર, ત્રણ શેર કેસર વગેરે નાંખવામાં
| અમારિ પ્રવર્તન વગેરે. બીજો ઉપાય છે આવ્યું. સૂરીજીનો નશ્વર દેહ વિલીન થઈ ગયો.
સાધર્મિક વાત્સલ્ય. સાધર્મિક વાત્સલ્ય એટલે તે સમયે ત્યાં રહેલા આંબા પર અકાળે કેરીઓ
સાધર્મિક તરફ સ્નેહભાવ. એક બાજુ બધા જ લચી પડી. જે આંબા વાંઝિયા હતા તે આંબા પર
ધર્મો અને બીજી બાજુ સાધર્મિક વાત્સલ્ય બન્નેને પણ કેરીઓ આવી. સૂરિજીના અગ્નિસંસ્કારની
બુદ્ધિરૂપી ત્રાજવાથી તોલવામાં આવે તો બન્ને તે જગ્યા જૈન સંઘને અકબરબાદશાહે ભેટ આપી. આજે પણ તે આંબાવાડિયું છે.
સરખા ઉતરે છે. આપણને જે કાંઈ ધર્મ મળ્યો તે
સાધર્મિકનો પ્રતાપ છે. આપણે અત્યારે જે કાંઈ હવે આ બાજુ લાહોરથી રવાના થયેલા
આરાધના કરી રહ્યા છીએ તે કોને આભારી છે? વિજયસેનસૂરિ મહારાજ ગુરુજીને મળવાની
આ દહેરાસરો, ઉપાશ્રયો, સંસ્થાઓ કોઈએ ઈચ્છા સાથે ઉગ્ર વિહાર કરતાં આવી રહ્યા છે.
બંધાવી છે. શા માટે? સાધર્મિકોને સાધના માટે વિહારમાં સૂરિજીની તબિયતના કયાંય સમાચાર |
જ ને ! જો આ સાધર્મિકનો નાતો ન હોત તો મળ્યા નહીં. પાટણ આવ્યા. ઉપાશ્રયમાં પગ
આજે તમે ન હોત અને અમે ન હોત. મૂકતાં જ બધા શ્રાવકો દેવવંદન માટે ભેગા થઈને
પાંજરાપોળ વગેરે જે સંસ્થાઓ ચાલી રહી છે તે બેઠા છે. આ જોતાં જ સેનસૂરિ મહારાજના
સાધર્મિકના બળ પર. આજે તમારે ત્યાં કાંઈપણ હૃદયમાં પ્રાસકો પડ્યો. પૂછ્યું કે ગુરુદેવને કેમ
સંઘનો માણસ ટીપ માટે આવે તેને તમે લાખો છે? ગુરુદેવ તો આપણને મૂકીને ચાલ્યા ગયા.
રૂપિયા આપો તે શેના કારણે ? સાધર્મિકના આટલું સાંભળતાં જ એવો જોરદાર આઘાત લાગ્યો કે ત્યાં બારણામાં જ બેભાન થઈને પડ્યા.
સંબંધ પર જ ને ! તમે જો સાધર્મિકની વચ્ચે
| વસતા હો તો પર્વ-દહાડે ધર્મ કરવા પ્રેરાઓ. ત્રણ દિવસ સુધી બેભાન રહ્યા. છેવટે શ્રાવકોએ ભાનમાં આવતાં સમજાવ્યા. છતાં ગુરુદેવને ન
એક બીજાને ખેંચી લાવે. આપણે સાધર્મિકનો મળ્યાનો અફસોસ વ્યક્ત કરતાં આંસુ સૂકાતાં |
| અર્થ બહુ ટુંકો કરી નાખ્યો છે. બધા ભેગા થઈને નથી....તે પછી મુનિઓ સાથે ઉના આવ્યા.
જમીએ એટલે સાધર્મિક વાત્સલ્ય થઈ ગયું. તેનો ગુરુજીની પાદુકાને ભાવથી વંદના કરી... |
| અર્થ તો ખૂબ વિશાળ છે. સાધર્મિક સાધર્મિકને અકબર બાદશાહને પણ સૂરિજીના કાળધર્મના
કયારેય છેતરે નહીં, ફસાવે નહીં, શીશામાં સમાચાર મોકલવામાં આવ્યા. બાદશાહ પણ
ઉતારે નહીં. સાધર્મિક દુઃખી હોય તો બધી રીતે ચોધાર આંસુએ રડી પડ્યો. આવા હિંસક |
તેને મદદ કરવી જોઈએ. કારણ કે સાધર્મિક છે બાદશાહને અહિંસક બનાવનાર એ જગદ્ગુરુને
તો ધર્મ છે. ભાવભરી વંદના....!
સાધર્મિક વાત્સલ્યની શરૂઆત ચક્રવર્તિ

Page #24

www.kobatirth org
૨૨ ]
[શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ વર્ષ: ૧ અંક-૩-૪, ૧૬ ફેબ્રુ. ૨૦૦૧ ભરત મહારાજાથી થઈ. એમને થયું કે બધા| રાખતા... ધીમે ધીમે એ પણ ગયું. અને એ વર્ગ ભાઈઓ તરી ગયા. હું એકલો રહી ગયો. તેથી બ્રાહ્મણ તરીકે ઓળખાવા લાગ્યો. જે આજે તેમણે ધર્મની સદા જાગૃતિ રહે માટે એક વર્ગ જનોઈ પહેરે છે તેની શરૂઆત ત્યારથી છે. આ ઉભો કર્યો. તેમણે માણસોને કહ્યું કે તમારે રોજી રીતે સાધર્મિક વાત્સલ્યની શરૂઆત થઈ. સભામાં આવવાનું અને મને રોજ કહેવાનું કે “મા | જાડું કપડું -
પા, મા " નિતો નિતો ભવાન વર્ગને મીઃ | પૂ. હેમચંદ્રસૂરિ મહારાજે કુમારપાળ દ્વારા કોઈને મારશો નહીં, મારશો નહીં.” કષાયથી તમે |
| સાધર્મિક વાત્સલ્ય કરાવ્યું હતું. એકવાર સૂરિજી જીતાઈ ગયા છો, છતાય ગયા છો. ભય વધી|
શાકંભરી નગરીમાં પધાર્યા છે. ત્યાં કોઈ ગરીબ રહ્યો છે. આ રીતે દરરોજ તમારે મને શ્રાવક રહેતો હશે. તેણે જાતે વણીને એક થેપાડું સંભળાવવાનું. મારા રસોડે જ તમારે જમવાનું. (જાડ ધોતિયું) તૈયાર કરેલું. સૂરિજી પધાર્યા છે. મારે ત્યાં જ રહેવાનું. તમામ સગવડો રાજય)
| જાણીને તેણે વિચાર્યું કે આવું ઉત્તમ પાત્ર મને તરફથી તમને આપવામાં આવશે. આ વર્ગને
ક્યાં મળશે? લાવ, આ મહાત્માની ભક્તિ કરું. ઓળખવા માટે ભરત મહારાજાએ કાકિણી ,
તેથી તે થેપાડું તેણે આચાર્ય ભગવંતને રત્નથી તેમના શરીર પર ત્રણ કાપા પાડ્યા.
વહોરાવ્યું. સૂરિજીએ એ વખતે તે થેપાડાને જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રના પ્રતીક રૂપે. કાળક્રમે પોતાના વીંટીયામાં બાંધીને મૂકી દીધું. હવે કાકિણી રત્ન ચાલ્યું ગયું પછી સોનાના ત્રણ તાર| વિહાર કરતાં પાટણ પધારે છે. (ક્રમશ:)
‘સુઘોષા”ના આદ્યસ્થાપક સોમચંદ ડી. શાહનું નિધન
જૈન સમાજના સુપ્રસિદ્ધ વિદ્વાન, આ સભાના સભ્ય અને “સુઘોષા' માસીકના આદ્યતંત્રી શ્રી સોમચંદભાઈ ડી. શાહ (ઉં. વ. ૯૦) નું મંગળવાર તા. ૧૬-૧-૨૦૦૧ના રોજ પાલીતાણા ખાતે તેમના નિવાસ સ્થાને અવસાન થયું છે. જૈન ધર્મના પ્રાચીન-અર્વાચીન ગ્રંથો--પુસ્તકોના પ્રકાશક તરીકે તેઓ માત્ર ભારતમાં જ નહિ, બલ્લે સમગ્ર વિશ્વમાં સુપ્રસિદ્ધ હતાં. મહેસાણાની યશોવિજયજી જૈન સંસ્કૃત પાઠશાળામાં તેઓએ અભ્યાસ કર્યો હતો અને ત્યારપછી તેઓ પાલીતાણા આવી વસ્યા હતા, અને સ્વબળે પુસ્તક પ્રકાશનની સાથે કલ્યાણ' અને છેલ્લા ૩૯ વર્ષથી “સુઘોષા' માસીક દ્વારા સમાજ અને શાસનની અવિરત સેવા બજાવી હતી.
આવા બુજર્ગ મહાનુભાવનું દુઃખદ અવસાન થતાં જૈન સમાજ અને શાસનને ન પુરી શકાય તેવી ખોટ પડી છે. આ સભા સદ્ગતના આત્માને પરમકૃપાળુ પરમાત્મા પરમ શાંતિ અર્પે તેવી પ્રાર્થના કરે છે.
લિ. જૈન આત્માનંદે સભા,
ખારગેઈટ, ભાવનગર.

Page #25

SOS
SON
We
PHONE : (0) 517756; 556116 ALL KINDS OF EXCLUSIVE FURNITURE
A
We Support your Back-Bone
ALANKAR FURNITURE VORA BAZAR, NR. NAGAR POLE, BHAVNAGAR
આણા તથા પૈણાની એક્સલુઝીવ સાડીઓ
માટે વિશ્વાસપાત્ર સ્થળ એઠલે જ
Bela
Exclusive Sari Show-Room
Haveli Street, Vora Bazar, Bhavnagar-364001
Phone : (0) 420264 (R) 426294

Page #26

With Best Compliments From :
A
Electricals
AUTHORISED DISTRIBUTORS VINAY
REFLEX
METRO POWER ELECTRICAL GOODS
Wire & Cable
Minolta Fittings COZY
JENI
CROWN Unbreakable Accessories
Chowk - Patti
Water Pumpset SURYA SUPER-WIZ
JUG-MUG Lamps-Tubes Universal Instant Adhesive
Lamps-(Fancy! SONAL CUTE
ENCORE Bopp Adhesive Tapes Modular Range
Mixer-Grinder BAJAJ MYSORE
CORD LESS Instant Geyser Lamps - Tubes & Luminaires BELL PHONES Mota Faliya, Nanbha Street, BHAVNAGAR-1 (0 : 0.421705, R. 510921 FAX : 421250
દવા લીધા વિના ટોનીક લેવા જનારો દર્દી, જેમ દઈને રવાના કરવામાં સફળતા પામતો નથી.
તેમ. જીવમાત્ર પ્રત્યે પ્રેમ કેળવ્યા વિના પરમાત્માની ભક્તિ શરૂ કરી દેનારો સાધક, દોષનાશ કરવામાં સફળતા પામતો નથી.
With Best Compliments From :
Unique Agencies
PHARMACEUTICAL DISTRIBUTORS
J.A.S. BUILDING, KHARGATE, BHAVNAGAR-364001 (GUJARAT)
PH. (0278) O. 432118, 430443 R. 436708, 422983

Page #27

તુણાવાની અમીર જેવો બીજો કોઈ ગરીબ નથી )
કુમારપાળ દેસાઈ સ્વામી આનંદસ્વરૂપ યોગસમાધિમાં લીન | સ્વામીજી ! આપને ગેરસમજ થઈ લાગે છે. મારી હતા. આ મસ્તયોગી પ્રાતઃ કાળે વૃક્ષની નીચે | પાસે તો અઢળક સંપત્તિ છે.” બેસીને પદ્માસન લગાવી ધ્યાનમાં ડૂબી જતા. | સ્વામીજીએ પૂછ્યું, ‘તમારી પાસે જરૂર આસપાસ ગમે તેટલી વ્યક્તિઓ ફરતી હોય કે | અઢળક સંપત્તિ હશે, પરંતુ શું તમે સતત વધુ સંપત્તિ ગમે તેટલો માનવ કોલાહલ થતો હોય, કિંતુ | મેળવવા માટે ફાંફાં નથી મારતા? રાત-દિવસ એક એમની યોગ સમાધિ અખંડ રહેતી. કરીને વધુ ને વધુ ધન મેળવવા દોડધામ નથી
- એકવાર સ્વામી આનંદસ્વરૂપ સમાધિમાં બેઠા | કરતાં ?' હતા અને એક ધનવાન એમને મળવા આવ્યા. | ધનપતિએ કહ્યું, “સ્વામીજી, આપની વાત સ્વામી સામે શાંત બનીને ઊભા રહ્યાં. થોડીવારે | સાચી છે. અપાર સંપત્તિ હોવા છતાં આજે પણ સમાધિ પૂર્ણ થતાં સ્વામીજીએ પોતાની સામે | ધનપ્રાપ્તિ માટે દોડ લગાવું છું. ધનનું એટલું કરબદ્ધ ઊભેલી વ્યક્તિને જોઈ વાત્સલ્યથી પૂછ્યું, | આકર્ષણ છે.’ ‘કહો ભાઈ ! શું કામ છે મારું? કંઈ પૂછવું છે | સ્વામીજી બોલ્યા, ‘આ કારણે જ તમે ગરીબ આપને?'
છો. જેની ધનતૃષ્ણા છિપાઈ નથી, એના જેવા ધનવાને કહ્યું, ‘ના સ્વામીજી ! કોઈ ધર્મ | ગરીબ જગતમાં બીજા કોઈ નથી. ભિખારી કરતાં જિજ્ઞાસા લઈને આવ્યો નથી, કિંતુ ધન લઈને પણ તે વધુ ‘દરિદ્ર' છે.' આવ્યો છું. સમાજનાં કલ્યાણ અર્થે આપના દ્વારા માનવી જીવનભર તૃષ્ણાઓને તૃપ્ત કરવા એ ધન ઉપયોગમાં લેવાય તેવી મારી વિનંતી છે.' માટે દોડ લગાવે છે. ધન હોય તે વધુ ધન માટે | સ્વામીજીએ એને પૂછ્યું, શું આપવા માંગો પ્રયાસ કરે છે. રૂપ હોય તે વધુ રૂપવાન થવા માટે છો તમે ?'
પ્રયત્ન કરે છે, સત્તા હોય તે વધુ સત્તા મેળવવા | ‘પુરી એક હજાર સોના મહોર, આપ મારું | દોડધામ કરે છે. આ દાન સ્વીકારો, એવી નમ્ર વિનંતી છે.' | ગરીબ માણસ. ગરીબ નથી. તૃષ્ણાવાન
સ્વામી આનંદસ્વરૂપ કશું બોલ્યા નહિ. | ધનવાન વધુ ગરીબ છે. ગરીબની ભૂખ કયારેક આંખો મીંચી દીધી. થોડીવાર પછી કહ્યું, ‘મને માફ સંતોષાય છે, જયારે તૃષ્ણાવાનની તૃષ્ણા એને કરજો’ હું તમારું આ દાન સ્વીકારી શકું તેમ નથી.. | ભટકતો રાખે છે. એની પાસે જે હોય છે. એનાથી | ‘શા માટે ગુરુદેવ? અમારાથી કઈ અપરાધ | એને અતૃપ્તિ અને અસંતોષ હોય છે, ધન મેળવવા થઈ ગયો છે ?'
સતત બેચેન રહેતો હોય છે એને નવા-નવા સ્વામીજીએ કહ્યું, ‘જુઓ ! ગરીબ માણસો |
ઉપાય ઢેઢતો રહે છે. પાસેથી હું કશું સ્વીકારતો નથી.”
(ગુજરાત સમાચાર તા. ૨૪-૧-૨૦૦૧ ધનવાને આશ્ચર્ય અનુભવ્યું. એણે કહ્યું, ‘અરે !
શતદલ પૂર્તિમાંથી સાભાર)

Page #28
Shree Atmanand Prakash D ફેબ્રુઆરી : 2001 ] Regd. No. GBV. 31 अभवन् ये महान्तस्ते दुःखं तीत्वैव धैर्यतः / इत्थं दुखं सुसोढं सद् भवेत् कल्याणसम्पदे / / જે જે મહાનું થયા છે તે બધા આવેલા દુ:ખને ધૈર્યથી તરી જઈને જ મહાનૂ થયા છે. આમ ઉપસ્થિત દુ:ખને શમભાવથી સહન કરવું એ કલ્યાણકારક પ્રક્રિયા છે. 31 પ્રતિ, All those who have become great or supreme, have become so only after crossing misery courageously and tranquilly. Thus misery which has come, if endured patiently, brings on the great ground of welfare. 31 (કલ્યાણભારતી ચેપ્ટર-૫, ગાથા-૩૬, પૃષ્ઠ 94). શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ છે. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઈટ, ભાવનગર-૩૬૪૦૦૧ FROM: તંત્રી : શ્રી પ્રમોદકાન્ત ખીમચંદ શાહ મુદ્રક અને પ્રકાશક : ‘શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, વતી શ્રી પ્રમોદકાંત ખીમચંદ શાહએ સ્મૃતિ ઓફસેટ, જૈન વિદ્યાર્થી ગૃહ કંપાઉન્ડ, સોનગઢ-૩૬૪૨૫૦માં છપાવેલ છે અને શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા, ખારગેઈટ, ભાવનગરથી પ્રસિદ્ધ કરેલ છે.' For Private And Personal Use Only